374 374

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

Interroga patrem tuum, et annuntiabit Interroga patrem tuum, et annuntiabit tibi majores tuos, et dicent tibi. tibi majores tuos, et dicent tibi.

« Rabbi. » Magistrum confitentur : « Rabbi. » Magistrum confitentur : cujus volunt esse discipuli. Joan. 11, 2: cujus volunt esse discipuli. Joan. 11, 2: Rabbi, scimus quia a Deo venisti magi- Rabbi, scimus quia a Deo venisti magi- ster. Joel. 11, 23: Dedit vobis doctorem ster. Joel. 11, 23: Dedit vobis doctorem justitiæ, et descendere faciet ad vos im- justitiæ, et descendere faciet ad vos im- brem matutinum et serotinum. brem matutinum et serotinum.

«Quis peccavit, hic aut parentes ejus?» «Quis peccavit, hic aut parentes ejus?» Isti supponebant quoddam falsum, scili- Isti supponebant quoddam falsum, scili- cet, quod nullus punitur a Deo nisi pro cet, quod nullus punitur a Deo nisi pro peccato. Hoc autem falsum est, sicut pa- peccato. Hoc autem falsum est, sicut pa- tet in Beato Job. Et ideo quærunt. tet in Beato Job. Et ideo quærunt.

: :

Videtur tamen, sicut dicit Augustinus, Videtur tamen, sicut dicit Augustinus, quod stulta sit hujusmodi quæstio: quia quod stulta sit hujusmodi quæstio: quia pars ejus est contra Legem et Prophe- pars ejus est contra Legem et Prophe- tiam, et pars ejus contra rationem. Con- tiam, et pars ejus contra rationem. Con- tra Legem est, quod propter peccata tra Legem est, quod propter peccata parentum iste sit punitus. Deuter. xxiv, parentum iste sit punitus. Deuter. xxiv, 16 Non occidentur patres pro filiis, nec 16 Non occidentur patres pro filiis, nec filii pro patribus suis sed unusquisque filii pro patribus suis sed unusquisque in peccato suo morietur. Contra Prophe- in peccato suo morietur. Contra Prophe- tiam autem, Ezechiel. XVIII, 20: Anima tiam autem, Ezechiel. XVIII, 20: Anima quæ peccaverit, ipsa morietur filius quæ peccaverit, ipsa morietur filius non portabit iniquitatem patris, et pater non portabit iniquitatem patris, et pater non portabit iniquitatem filii. Altera au- non portabit iniquitatem filii. Altera au- tem pars fuit contra rationem: quia an- tem pars fuit contra rationem: quia an- tequam iste nasceretur, peccare non po- tequam iste nasceretur, peccare non po- tuit quia liberam vitam ad respirandum tuit quia liberam vitam ad respirandum non habuit. Ergo ista quæstio in toto non habuit. Ergo ista quæstio in toto stulta fuit, et super positionem falsi fun- stulta fuit, et super positionem falsi fun- data. data.

Ad hoc autem dicendum, quod quæ- Ad hoc autem dicendum, quod quæ- stio quidem fuit simplex: sed non peni- stio quidem fuit simplex: sed non peni- tus stulta. Et ideo voluit eos Dominus ad tus stulta. Et ideo voluit eos Dominus ad quærendum provocare. Quia quamvis quærendum provocare. Quia quamvis æternaliter filius pro patre non puniatur, æternaliter filius pro patre non puniatur, nec etiam temporaliter filius puniatur nec etiam temporaliter filius puniatur pro patre tamen malus pater aliquando pro patre tamen malus pater aliquando punitur in filio temporaliter, ut filium punitur in filio temporaliter, ut filium videndo torqueatur : sicut, Genes. ix, videndo torqueatur : sicut, Genes. ix, 25, Cham, filius Noe, punitus est in filio 25, Cham, filius Noe, punitus est in filio suo Chanaan in hoc quod servituti et suo Chanaan in hoc quod servituti et maledictioni sit addictus, et ad liberos maledictioni sit addictus, et ad liberos actus patris sui non sit idoneus. Et sic actus patris sui non sit idoneus. Et sic dicitur, Exod. xx, 5 : Ego sum Dominus dicitur, Exod. xx, 5 : Ego sum Dominus Deus tuus, fortis, zelotes, visitans ini- Deus tuus, fortis, zelotes, visitans ini- quitatem patrum in filios, in tertiam et quitatem patrum in filios, in tertiam et quartam generationem eorum qui ode- quartam generationem eorum qui ode-

runt me. Quia per tertiam et quartam runt me. Quia per tertiam et quartam generationem patres frequenter vident generationem patres frequenter vident filios et nepotes. Et sic simplex quidem filios et nepotes. Et sic simplex quidem et non stulta fuit hæc quæstio ex parte et non stulta fuit hæc quæstio ex parte parentum. Et quod Lex dicit, et Prophe- parentum. Et quod Lex dicit, et Prophe- tia, refertur ad pœnam æternam. Quan- tia, refertur ad pœnam æternam. Quan- tum autem ad secundam partem, quæ- tum autem ad secundam partem, quæ- stio fuit bona: quia de peccato originali stio fuit bona: quia de peccato originali intelligitur quod trahitur a parentibus intelligitur quod trahitur a parentibus primis: sicut dicitur in Psalmo L, 7 : primis: sicut dicitur in Psalmo L, 7 : Ecce enim in iniquitatibus conceptus Ecce enim in iniquitatibus conceptus sum, et in peccatis concepit me mater sum, et in peccatis concepit me mater

mea. mea.

Et est sensus « Quis peccavit ? etc. » Et est sensus « Quis peccavit ? etc. » Hoc est, Utrum peccatum actuale in pa- Hoc est, Utrum peccatum actuale in pa- rentibus, an tantum originale fuerit hu- rentibus, an tantum originale fuerit hu- jus cœecitatis causa? Ad Ephes. 11, 3 : jus cœecitatis causa? Ad Ephes. 11, 3 : Eramus natura filii iræ, sicut et cæteri. Eramus natura filii iræ, sicut et cæteri. Filius autem iræ merito punitur. II Re- Filius autem iræ merito punitur. II Re- gum, xix, 28 Neque enim fuit domus gum, xix, 28 Neque enim fuit domus patris mei, nisi morti obnoxia domino patris mei, nisi morti obnoxia domino meo regi. meo regi.

Si autem objiciat aliquis, quia sic qui- Si autem objiciat aliquis, quia sic qui- libet puniendus esset, cum quilibet in libet puniendus esset, cum quilibet in originali concipiatur et formetur in utero originali concipiatur et formetur in utero matris. Dicendum, quod misericordiæ matris. Dicendum, quod misericordiæ divinæ est quod alicui parcitur: justitiæ divinæ est quod alicui parcitur: justitiæ autem est quando aliquis punitur. Thren. autem est quando aliquis punitur. Thren. II, 22: Misericordiæ Domini quia non II, 22: Misericordiæ Domini quia non sumus consumpti: quia non defecerunt sumus consumpti: quia non defecerunt miserationes ejus. miserationes ejus.

Ad hoc autem quod supponunt, quod Ad hoc autem quod supponunt, quod nullus puniatur nisi pro peccato, aucto- nullus puniatur nisi pro peccato, aucto- ritatem pro se habuerunt, Eccle. vII, 21: ritatem pro se habuerunt, Eccle. vII, 21: Non est homo justus in terra qui faciat Non est homo justus in terra qui faciat bonum et non peccet. III Regum, vш, bonum et non peccet. III Regum, vш, 46: Non est enim homo qui non peccet. 46: Non est enim homo qui non peccet. Job, xv, 14: Quid est homo ut imma- Job, xv, 14: Quid est homo ut imma- culatus sit, et ut justus appareat natus culatus sit, et ut justus appareat natus de muliere? I Joannis, 1, 8: Si dixerimus de muliere? I Joannis, 1, 8: Si dixerimus quoniam peccatum non habemus, etc. Et quoniam peccatum non habemus, etc. Et ideo dicit Hieronymus : « Quidquid pa- ideo dicit Hieronymus : « Quidquid pa- timur, peccata nostra promeruerunt. » timur, peccata nostra promeruerunt. » Gregorius : « Nulla nocebit adversitas, si Gregorius : « Nulla nocebit adversitas, si nulla dominetur iniquitas. » Thren. v, nulla dominetur iniquitas. » Thren. v, 16: Væ nobis, quia peccavimus. 16: Væ nobis, quia peccavimus.

Ad hæc et similia dicendum, quod pro Ad hæc et similia dicendum, quod pro certo peccatum est pœnæ prima causa, etsi certo peccatum est pœnæ prima causa, etsi non proxima et hæc causa consuevit vo- non proxima et hæc causa consuevit vo-

IN EVANG. JOANNIS, CAP. IX-2. IN EVANG. JOANNIS, CAP. IX-2.

cari a Sanctis causa sine qua non, et re- cari a Sanctis causa sine qua non, et re- mola quia si non esset culpa, non esset mola quia si non esset culpa, non esset poena. Sed hæc non est causa proxima poena. Sed hæc non est causa proxima meritoria pœnæ in eadem persona, quæ meritoria pœnæ in eadem persona, quæ punitur. Quia et Christus punitus est punitur. Quia et Christus punitus est propter peccata: non quæ fecit ipse, sed propter peccata: non quæ fecit ipse, sed quæ fecerunt primi parentes et posteri- quæ fecerunt primi parentes et posteri- tas eorum. Isa. LIII, 12 Pro eo quod tas eorum. Isa. LIII, 12 Pro eo quod tradidit in mortem animam suam, et tradidit in mortem animam suam, et cum sceleratis reputatus est, et ipse pec- cum sceleratis reputatus est, et ipse pec- cata multorum tulit, et pro transgresso- cata multorum tulit, et pro transgresso- ribus rogavit, scilicet ut non perirent. ribus rogavit, scilicet ut non perirent. Et sic intelliguntur omnes inductæ au- Et sic intelliguntur omnes inductæ au- ctoritates. ctoritates.

Et sic patet quod simplex fuit quidem Et sic patet quod simplex fuit quidem quæstio, sed non stulta, neque supposi- quæstio, sed non stulta, neque supposi- tio est omnino falsa. tio est omnino falsa.

Dicit enim Damascenus, quod multis Dicit enim Damascenus, quod multis de causis punitur aliquis. Primo enim de causis punitur aliquis. Primo enim infligitur alicui poena propter reatum infligitur alicui poena propter reatum culpæ sicut Maria, soror Moysi, percussa culpæ sicut Maria, soror Moysi, percussa est lepra propter peccatum murmuris¹. est lepra propter peccatum murmuris¹. Et Giezi propter simoniam 2. Secundo, Et Giezi propter simoniam 2. Secundo, ad virtutis probationem et manifestatio- ad virtutis probationem et manifestatio- nem sicut Job³ et Tobias. Tob. XII, 13: nem sicut Job³ et Tobias. Tob. XII, 13: Quia placuisti Deo, necesse fuit ut ten- Quia placuisti Deo, necesse fuit ut ten- tatio probaret te. Tertio, ad virtutis con- tatio probaret te. Tertio, ad virtutis con- servationem sicut Paulo, Il ad Corinth. servationem sicut Paulo, Il ad Corinth. XII, 7 Et ne magnitudo revelationum XII, 7 Et ne magnitudo revelationum extollat me, datus est mihi stimulus extollat me, datus est mihi stimulus carnis meæ, angelus Satanæ, qui me co- carnis meæ, angelus Satanæ, qui me co- laphizet. Quarto, propter divini consilii laphizet. Quarto, propter divini consilii dispensationem, ut in Christo. Luc. xxiv, dispensationem, ut in Christo. Luc. xxiv, 26: Nonne hæc oportuit pati Christum, 26: Nonne hæc oportuit pati Christum, et ita intrare in gloriam suam ? Quinto, et ita intrare in gloriam suam ? Quinto, ad divinæ virtutis in Christo latentis mani- ad divinæ virtutis in Christo latentis mani- festationem ut divinæ virtutis operatio festationem ut divinæ virtutis operatio manifestata, multis fiat occasio salutis: manifestata, multis fiat occasio salutis:

: :

sicut hic in isto cæco. Sexto, ut in aliis sicut hic in isto cæco. Sexto, ut in aliis gloria passionis impigra fiat. Ad Hebr. gloria passionis impigra fiat. Ad Hebr. XII, 3 Recogitate eum qui talem susti- XII, 3 Recogitate eum qui talem susti- nuit a peccatoribus adversum semetip- nuit a peccatoribus adversum semetip- sum contradictionem, ut ne fatigemini, sum contradictionem, ut ne fatigemini, animis vestris deficientes. Septimo, ut animis vestris deficientes. Septimo, ut mors judicii æterni jam in ipsum præve- mors judicii æterni jam in ipsum præve- niat sicut, Act. XII, 23, Herodes con- niat sicut, Act. XII, 23, Herodes con-

* Numer. x11, 9 et seq. * Numer. x11, 9 et seq.

21V Regum, v, 20 et seq. 21V Regum, v, 20 et seq.

375 375

sumptus a vermibus, exspiravit. Octavo, sumptus a vermibus, exspiravit. Octavo, ut ostendatur quam acerbum in peccato- ut ostendatur quam acerbum in peccato- res erit. II Petri, II, 4 : Si enim Deus res erit. II Petri, II, 4 : Si enim Deus Angelis peccantibus non pepercit, sed Angelis peccantibus non pepercit, sed rudentibus inferni detractos in tartarum rudentibus inferni detractos in tartarum tradidit cruciandos, etc. Luc. xxII, 31: tradidit cruciandos, etc. Luc. xxII, 31: Si in viridi ligno hæc faciunt, in arido Si in viridi ligno hæc faciunt, in arido quid fiet? Sic ergo patet quod in toto quid fiet? Sic ergo patet quod in toto non fuit falsa discipulorum suppositio. non fuit falsa discipulorum suppositio. Et ideo locum habuit quæstio. Et ideo locum habuit quæstio.

Et hoc est quod dicunt : « Rabbi, quis Et hoc est quod dicunt : « Rabbi, quis peccavit? » Ad Roman. 111, 23: Omnes peccavit? » Ad Roman. 111, 23: Omnes enim peccaverunt, et egent gratia Dei. enim peccaverunt, et egent gratia Dei.

Dederat etiam Dominus occasionem Dederat etiam Dominus occasionem huic quæstioni: quia paralytico dixerat, huic quæstioni: quia paralytico dixerat, Joan. v, 14: Ecce sanus factus es : jam Joan. v, 14: Ecce sanus factus es : jam noli peccare, ne deterius tibi aliquid noli peccare, ne deterius tibi aliquid contingat. Ubi innuit propter peccatum contingat. Ubi innuit propter peccatum fuisse punitum. Baruch, II, 10 et seq. : fuisse punitum. Baruch, II, 10 et seq. : Quid est, Israel, quod in terra inimico- Quid est, Israel, quod in terra inimico- rum es, inveterasti in terra aliena, coin- rum es, inveterasti in terra aliena, coin- quinatus es cum mortuis, deputatus es quinatus es cum mortuis, deputatus es cum descendentibus in infernum? Dere- cum descendentibus in infernum? Dere- liquisti fontem sapientiæ. Nam si in via liquisti fontem sapientiæ. Nam si in via Dei ambulasses, habitasses utique in Dei ambulasses, habitasses utique in pace sempiterna. pace sempiterna.

« Hic aut parentes ejus. » « Hic aut parentes ejus. »

Sic, supple, quod vindicatum est pec- Sic, supple, quod vindicatum est pec- catum ista cæcitate. Et ideo, Tobiæ, III, catum ista cæcitate. Et ideo, Tobiæ, III, 3, dicitur : Et nunc, Domine, memor 3, dicitur : Et nunc, Domine, memor esto mei, et ne vindictam sumas de pec- esto mei, et ne vindictam sumas de pec- catis meis, neque reminiscaris delicta catis meis, neque reminiscaris delicta mea, vel parentum meorum. mea, vel parentum meorum.

Et hoc est quod sequitur: « Ut cæcus Et hoc est quod sequitur: « Ut cæcus nasceretur, » in vindictam talis sui vel nasceretur, » in vindictam talis sui vel parentum peccati: quia Deus non punit parentum peccati: quia Deus non punit sine peccato, sicut dictum est. sine peccato, sicut dictum est.

« Respondit Jesus: Neque hic, etc. > « Respondit Jesus: Neque hic, etc. >

« Respondit Jesus, » desiderantibus « Respondit Jesus, » desiderantibus suas ingerens illuminationes. Isa. Lx, 1 : suas ingerens illuminationes. Isa. Lx, 1 : Surge, illuminare, Jerusalem, quia venit Surge, illuminare, Jerusalem, quia venit lumen tuuт. lumen tuuт.

3 Cf. Job. 1, 6 et seq. 3 Cf. Job. 1, 6 et seq. 4 Vulgata habet gloria. 4 Vulgata habet gloria.

376 376

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

« Neque hic peccavit. » Job, xvII, « Neque hic peccavit. » Job, xvII, 2 Non peccavi, et in amaritudinibus 2 Non peccavi, et in amaritudinibus moratur oculus meus. Ibidem, xvi, 18 : moratur oculus meus. Ibidem, xvi, 18 : Hæc passus sum absque iniquitate ma- Hæc passus sum absque iniquitate ma- nus meæ, cum haberem mundas ad nus meæ, cum haberem mundas ad Deum preces. Ibidem, vi, 2: Utinam Deum preces. Ibidem, vi, 2: Utinam appenderentur peccata mea quibus iram appenderentur peccata mea quibus iram merui, et calamitas quam patior, in sta- merui, et calamitas quam patior, in sta-

tera! tera!

« Neque parentes ejus. » SED CONTRA « Neque parentes ejus. » SED CONTRA hoc objicitur, Isa. XLIII, 27: Pater tuus hoc objicitur, Isa. XLIII, 27: Pater tuus primus peccavit, et interpretes tui præ- primus peccavit, et interpretes tui præ- varicati sunt in me. Sed hoc solvitur per varicati sunt in me. Sed hoc solvitur per ea quæ dicta sunt: quia peccatum non ea quæ dicta sunt: quia peccatum non est causa pœnæ, est causa pœnæ, nisi sine qua non. Sed nisi sine qua non. Sed non oportuit quod peccatum sit istius non oportuit quod peccatum sit istius peccati causa meritoria. peccati causa meritoria.

Et ideo addit « Sed ut manifestentur Et ideo addit « Sed ut manifestentur opera Dei in illo. » Ac si dicat, quod opera Dei in illo. » Ac si dicat, quod non est cæcus natus ad punitionem pec- non est cæcus natus ad punitionem pec- cati sed potius dispensativa est cæcitas cati sed potius dispensativa est cæcitas ista, ut manifestato opere miraculi, vir- ista, ut manifestato opere miraculi, vir- tus divina appareat, et sic ad fidem ædi- tus divina appareat, et sic ad fidem ædi- ficentur credentes. ficentur credentes.

: :

Sed si objicitur, quod Deus bonorum Sed si objicitur, quod Deus bonorum nostrorum non indiget ad hoc quod no- nostrorum non indiget ad hoc quod no- bis benefaciat multo minus indiget ma- bis benefaciat multo minus indiget ma- lorum nostrorum, ut virtutem suam ad lorum nostrorum, ut virtutem suam ad ædificationem nostræ fidei ostendat : ædificationem nostræ fidei ostendat : quia multis modis aliis in salutem no- quia multis modis aliis in salutem no- stram ostendere potest. Ad hoc dicen- stram ostendere potest. Ad hoc dicen- dum, quod quidem aliter ostendere po- dum, quod quidem aliter ostendere po-

tuit sed nullus modus ita familiaris et tuit sed nullus modus ita familiaris et conveniens nobis fuit. Et ideo defectum conveniens nobis fuit. Et ideo defectum quem meruimus, incidere permisit ut sa- quem meruimus, incidere permisit ut sa- lutem desideremus : et oblata salus lutem desideremus : et oblata salus gratam faciat nobis Salvatoris gratiam. gratam faciat nobis Salvatoris gratiam. Et hoc modo cæcitatem istam Deus dis- Et hoc modo cæcitatem istam Deus dis- pensavit. Et hoc est quod dicit, Joan. xi, pensavit. Et hoc est quod dicit, Joan. xi, 4 Infirmitas hæc non est ad mortem, 4 Infirmitas hæc non est ad mortem, sed pro gloria Dei, ut glorificetur Filius sed pro gloria Dei, ut glorificetur Filius Dei per eam. Eccli. XLIII, 26 et 27: Au- Dei per eam. Eccli. XLIII, 26 et 27: Au- dientes auribus nostris admirabimur. dientes auribus nostris admirabimur. Illic præclara opera et mirabilia, etc. Illic præclara opera et mirabilia, etc.

« Me oportet operari opera ejus qui « Me oportet operari opera ejus qui misit me, donec dies est: venit nox, misit me, donec dies est: venit nox, quando nemo potest operari. » quando nemo potest operari. »

Hic tangitur temporis ad miracula fa- Hic tangitur temporis ad miracula fa- cienda congruentia. cienda congruentia.

Et dicuntur duo, scilicet, congruitas, Et dicuntur duo, scilicet, congruitas, et necessitas. et necessitas.

Congruitas tangitur, cum dicit : « Me Congruitas tangitur, cum dicit : « Me oportet, hoc est, opportunum est : oportet, hoc est, opportunum est : quamvis non necessarium, sed volunta- quamvis non necessarium, sed volunta- rium, quod oportet « operari opera ejus rium, quod oportet « operari opera ejus qui misit me, » scilicet Patris. Joan. qui misit me, » scilicet Patris. Joan. VI, 29 Hoc est opus Dei, ut credatis in VI, 29 Hoc est opus Dei, ut credatis in eum quem misit ille. Et ideo opera fidem eum quem misit ille. Et ideo opera fidem ædificantia, sunt opera a Patre Filio in- ædificantia, sunt opera a Patre Filio in- juncta, et a Filio impleta et perfecta. juncta, et a Filio impleta et perfecta. Joan. V, Joan. V, 17 Pater meus usque modo 17 Pater meus usque modo operatur, et ego operor. Isa. xxvi, 12: operatur, et ego operor. Isa. xxvi, 12: Omnia opera nostra operatus es nobis, Omnia opera nostra operatus es nobis, Domine. Luc. II, 49: In his quæ Patris Domine. Luc. II, 49: In his quæ Patris mei sunt oportet me esse. mei sunt oportet me esse.

« Donec dies est. » « Donec dies est. »

: :

Dies hic est præsentia lucis super nos: Dies hic est præsentia lucis super nos: et dupliciter, scilicet, per corporalem et dupliciter, scilicet, per corporalem præsentiam, et per fidem dum vivimus: præsentiam, et per fidem dum vivimus: quia post vitam non valet nobis operatio quia post vitam non valet nobis operatio solis. Psal. CIII, 23: Exibit homo ad solis. Psal. CIII, 23: Exibit homo ad opus suum, et ad operationem suam opus suum, et ad operationem suam usque ad vesperam. Eccle. Ix, 10: Quod- usque ad vesperam. Eccle. Ix, 10: Quod- cumque facere potest manus tua, instan- cumque facere potest manus tua, instan- ter operare quia nec opus, nec ratio, ter operare quia nec opus, nec ratio, nec sapientia, nec scientia erunt apud nec sapientia, nec scientia erunt apud inferos, quo tu properas. Ad Galat. vi, inferos, quo tu properas. Ad Galat. vi, 10 Dum tempus habemus, operemur 10 Dum tempus habemus, operemur bonum ad omnes, maxime autem ad do- bonum ad omnes, maxime autem ad do- mesticos fidei. Præsentia enim lucis, et mesticos fidei. Præsentia enim lucis, et ostendit quid operemur, et juvat ad ope- ostendit quid operemur, et juvat ad ope- rationem, et operatur in nobis, sicut rationem, et operatur in nobis, sicut præsentia solis in mundo. Malach. IV, præsentia solis in mundo. Malach. IV, 2: Et orietur vobis timentibus nomen 2: Et orietur vobis timentibus nomen meum Sol justitiæ, et sanitas in pennis meum Sol justitiæ, et sanitas in pennis ejus. Ideo dicitur, Eccli. XLII, 2, quod ejus. Ideo dicitur, Eccli. XLII, 2, quod sol est vas admirabile opus Excelsi. Si sol est vas admirabile opus Excelsi. Si ergo occidat sol a nobis, non valebit no- ergo occidat sol a nobis, non valebit no- bis ipsa operatio solis. bis ipsa operatio solis.

Et hoc est quod sequitur : Et hoc est quod sequitur :

« Venit nox, etc. » « Venit nox, etc. »

Nox quæ a nocendo dicitur: quæ nox Nox quæ a nocendo dicitur: quæ nox

IN EVANG. JOANNIS, CAP. IX-4, 5, 6. IN EVANG. JOANNIS, CAP. IX-4, 5, 6.

nihil aliud est, nisi absentia lucis nos ad nihil aliud est, nisi absentia lucis nos ad operandum adjuvantis, quando operatio operandum adjuvantis, quando operatio ulterius non proderit. Matth. xx, 8 : ulterius non proderit. Matth. xx, 8 : Cum sero factum esset, dicit dominus Cum sero factum esset, dicit dominus vineæ procuratori suo: Voca operarios, vineæ procuratori suo: Voca operarios, et redde illis mercedem, etc. Tunc enim et redde illis mercedem, etc. Tunc enim non est tempus operis, sed recipiendæ non est tempus operis, sed recipiendæ divinæ mercedis. Apocal. xiv, 13 : Ope- divinæ mercedis. Apocal. xiv, 13 : Ope- ra enim illorum sequuntur illos. Sa- ra enim illorum sequuntur illos. Sa- pient. XVII, 16 et 17: Si rusticus quis pient. XVII, 16 et 17: Si rusticus quis erat, aut pastor, aut agri laborum ope- erat, aut pastor, aut agri laborum ope- rarius præoccupatus esset, ineffugibilem rarius præoccupatus esset, ineffugibilem

sustinebat necessitatem: una enim cate- sustinebat necessitatem: una enim cate- na tenebrarum omnes erant colligati. Et na tenebrarum omnes erant colligati. Et ista nox, tenebræ sunt exteriores, in ista nox, tenebræ sunt exteriores, in quas projiciuntur desperati. Matth. xxi, quas projiciuntur desperati. Matth. xxi, 13 Ligatis manibus et pedibus, proji- 13 Ligatis manibus et pedibus, proji- cite eum in tenebras exteriores: ibi erit cite eum in tenebras exteriores: ibi erit fletus, et stridor dentium. fletus, et stridor dentium.

Et hoc est quod dicit : « Quando nemo Et hoc est quod dicit : « Quando nemo potest operari, » quia solis justitiæ lu- potest operari, » quia solis justitiæ lu- men tunc non juvat ad operationem. men tunc non juvat ad operationem. Job, 11, 6 Noctem illam tenebrosus Job, 11, 6 Noctem illam tenebrosus turbo possideat, non illustretur lumine : turbo possideat, non illustretur lumine : quia illa est nox æternæ damnationis. quia illa est nox æternæ damnationis. Sapient. xvII, 5: Ignis quidem nulla vis Sapient. xvII, 5: Ignis quidem nulla vis poterat illis lumen præbere, nec siderum poterat illis lumen præbere, nec siderum limpide flammæ illuminare poterant limpide flammæ illuminare poterant illam noctem horrendam. illam noctem horrendam.

« Quamdiu sum in mundo, lux sum « Quamdiu sum in mundo, lux sum mundi. >> mundi. >>

Ecce benevolentia Salvatoris, quæ so- Ecce benevolentia Salvatoris, quæ so- la benevolentia semper fluit in beneficiis la benevolentia semper fluit in beneficiis lucis. lucis.

Dicit ergo «Quamdiu sum in mun- Dicit ergo «Quamdiu sum in mun- do,» vel præsentia corporali, vel præ- do,» vel præsentia corporali, vel præ- sentia fidei quod tempus constitutum sentia fidei quod tempus constitutum est ad merendum, et dies est hominis. est ad merendum, et dies est hominis. Ad Roman. XIII, 12: Abjiciamus opera Ad Roman. XIII, 12: Abjiciamus opera tenebrarum, et induamur arma lucis : tenebrarum, et induamur arma lucis : sicut in die honeste ambulemus. sicut in die honeste ambulemus.

« Lux sum mundi. » Et sicut lux sem- « Lux sum mundi. » Et sicut lux sem- per radios emittit, ita ego emitto spi- per radios emittit, ita ego emitto spi- rituales radios beneficiorum. Joan. XII, rituales radios beneficiorum. Joan. XII, 36 Dum lucem habetis, credite in lu- 36 Dum lucem habetis, credite in lu- cem, ut filii lucis sitis. Esther, VIII, 16: cem, ut filii lucis sitis. Esther, VIII, 16:

377 377 Judæis nova lux oriri visa est. Et ite- Judæis nova lux oriri visa est. Et ite- rum, rum, ibidem, x, ibidem, x, 6 Et in lucem solem- 6 Et in lucem solem- que conversus est. que conversus est. Sic ergo spargo lucis beneficia. Sic ergo spargo lucis beneficia.

« Hæc cum dixisset, exspuit in ter- « Hæc cum dixisset, exspuit in ter- ram, et fecit lutum ex sputo, et linivit ram, et fecit lutum ex sputo, et linivit lutum super oculos ejus. lutum super oculos ejus.

Et dixit ei Vade, lava in natato- Et dixit ei Vade, lava in natato- ria Siloe (quod interpretatur Missus). ria Siloe (quod interpretatur Missus). Abiit ergo, et lavit, et venit videns. » Abiit ergo, et lavit, et venit videns. »

Hic tangitur modus miraculo conve- Hic tangitur modus miraculo conve- nientissimus. Sicut enim emissa de ca- nientissimus. Sicut enim emissa de ca- pite Domini sapientia, lutum primo fecit pite Domini sapientia, lutum primo fecit in factura primi hominis: ita nunc in factura primi hominis: ita nunc descendente de capite Christi saliva (quæ descendente de capite Christi saliva (quæ est humor salsus, eo quod sal sapientiam est humor salsus, eo quod sal sapientiam signat), iterato temperato luto facit lutum signat), iterato temperato luto facit lutum in temperationem hominis: ut ostendat in temperationem hominis: ut ostendat se eumdem Salvatorem et Creatorem. se eumdem Salvatorem et Creatorem. Sic ergo et tali de causa, et modo tali, Sic ergo et tali de causa, et modo tali, fecit lutum ex sputo. Job, x, 9: Memento, fecit lutum ex sputo. Job, x, 9: Memento, quæso, quod sicut lutum feceris me. quæso, quod sicut lutum feceris me.

Scias autem, quod lutum materiam Scias autem, quod lutum materiam substantiæ nostræ signat. Ad Roman. substantiæ nostræ signat. Ad Roman. IX, 21: An non habet potestatem figulus IX, 21: An non habet potestatem figulus luti, etc.? Jerem. XVIII, 6: Sicut lutum in luti, etc.? Jerem. XVIII, 6: Sicut lutum in manu figuli, ita vos in manu mea, do- manu figuli, ita vos in manu mea, do- mus Israel. Job, xxx11, 6: De eodem mus Israel. Job, xxx11, 6: De eodem luto ego quoque formatus sum. Virtus luto ego quoque formatus sum. Virtus autem animæ, et ratio, et intellectus, autem animæ, et ratio, et intellectus, sunt ex humore descendente a capite : et sunt ex humore descendente a capite : et sapor gratiæ est ex sale saliva. Hoc sapor gratiæ est ex sale saliva. Hoc signatum est, I Regum, xx1, 13, ubi de- signatum est, I Regum, xx1, 13, ubi de- fluebant saliva in barbam David, ubi fluebant saliva in barbam David, ubi immutavit os suum: sic Filius Dei, im- immutavit os suum: sic Filius Dei, im- mutans ad infirmitatem hominis et ad mutans ad infirmitatem hominis et ad stultitiam crucis vultum suæ majesta- stultitiam crucis vultum suæ majesta- tis, talem in nos salivam illuminationis tis, talem in nos salivam illuminationis immisit. Hoc est collyrium de quo dici- immisit. Hoc est collyrium de quo dici- tur, Apocal. 111, 18 Collyrio inunge tur, Apocal. 111, 18 Collyrio inunge oculos tuos, ut videas. Hoc est unguen- oculos tuos, ut videas. Hoc est unguen- tum, de quo dicitur in Psalmo cxxx11, tum, de quo dicitur in Psalmo cxxx11, 2 Sicut unguentum in capite, quod 2 Sicut unguentum in capite, quod descendit in barbam, barbam Aaron, hoc descendit in barbam, barbam Aaron, hoc est, in omnes capiti Christo adhærentes. est, in omnes capiti Christo adhærentes.

378 378

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

Sic ergo Christus sapientiam Verbi luto Sic ergo Christus sapientiam Verbi luto nostræ naturæ admiscens, cæcum illu- nostræ naturæ admiscens, cæcum illu- minavit. minavit.

Et hoc est quod dicit: Et hoc est quod dicit:

« Exspuit in terram, » « Exspuit in terram, »

Deitatem humanæ naturæ associans: Deitatem humanæ naturæ associans: « et fecit lutum, » contemperando ter- « et fecit lutum, » contemperando ter- ram sapientiæ divinæ. Job, xxxvIII, 14 : ram sapientiæ divinæ. Job, xxxvIII, 14 : Restituetur ut lutum signaculum, et Restituetur ut lutum signaculum, et stabit sicut vestimentum. Quia signacu- stabit sicut vestimentum. Quia signacu- lum imaginis Patris, ut lutum restitutum lum imaginis Patris, ut lutum restitutum est a casu pristino, et in Verbo ipsum est a casu pristino, et in Verbo ipsum assumente stabit sicut assumpti habitus assumente stabit sicut assumpti habitus vestimentum. Ad Philip. 11, 7: In simi- vestimentum. Ad Philip. 11, 7: In simi- litudinem hominum factus, et habitu litudinem hominum factus, et habitu inventus ut homo. inventus ut homo.

« Ex sputo,» a capite suo descendente, « Ex sputo,» a capite suo descendente, in quo omnis virtus est capitis. Ad Coloss. in quo omnis virtus est capitis. Ad Coloss. II, 3 In ipso sunt omnes thesauri sapien- II, 3 In ipso sunt omnes thesauri sapien- tiæ et scientiæ, Dei scilicet, absconditi. tiæ et scientiæ, Dei scilicet, absconditi.

« Et linivit super oculos ejus » lutum « Et linivit super oculos ejus » lutum de natura terræ. Iste quidem etiam de natura terræ. Iste quidem etiam videns, excæcari debuit propter terræ videns, excæcari debuit propter terræ obscuritatem. Sed de natura salivæ vir- obscuritatem. Sed de natura salivæ vir- tus sanativa in luto fuit: et ideo linivit, tus sanativa in luto fuit: et ideo linivit, quia lutum fecit ad magnitudinem mira- quia lutum fecit ad magnitudinem mira- culi saliva vero perfecit virtutem. Unde, culi saliva vero perfecit virtutem. Unde, Beda «Exspuit in terram, et lutum Beda «Exspuit in terram, et lutum fecit, quia Verbum caro factum est, et fecit, quia Verbum caro factum est, et habitavit in nobis. >> habitavit in nobis. >>

: :

<< Et dixit ei: Vade, lava, etc. » << Et dixit ei: Vade, lava, etc. »

Ad quid lavare oportebat si supra ocu- Ad quid lavare oportebat si supra ocu- los unguentum fuit? Sed ad hoc dicen- los unguentum fuit? Sed ad hoc dicen- dum, lavandi fuit causa non saliva, sed dum, lavandi fuit causa non saliva, sed terra quia causa cæcitatis peccatum terra quia causa cæcitatis peccatum fuit. Psal. vi, 7: Lavabo per singulas fuit. Psal. vi, 7: Lavabo per singulas noctes lectum meum, et lacrymis meis noctes lectum meum, et lacrymis meis stratum meum rigabo. Isa. 1, 16: Lava- stratum meum rigabo. Isa. 1, 16: Lava- mini, mundi estote, auferte malum cogi- mini, mundi estote, auferte malum cogi- tationum vestrarum ab oculis meis. tationum vestrarum ab oculis meis.

Ubi autem lavet, determinat: In na- Ubi autem lavet, determinat: In na- tatoria Siloe. » Est autem Siloa fonticu- tatoria Siloe. » Est autem Siloa fonticu- lus ad radices montis Sion, non jugibus lus ad radices montis Sion, non jugibus fluens aquis, sed in certis horis : et ideo fluens aquis, sed in certis horis : et ideo indiget receptaculo, quod aquam ali- indiget receptaculo, quod aquam ali-

quando forte stillantem recipiat et reser- quando forte stillantem recipiat et reser- vet. Et hoc vocatur natatoria pluraliter, vet. Et hoc vocatur natatoria pluraliter, quia multis natatoriis parum fluit ad uti- quia multis natatoriis parum fluit ad uti- litatem hominis. Et ideo dicitur, Isa. vIII, litatem hominis. Et ideo dicitur, Isa. vIII, 6, quod aquæ Siloe vadunt cum silentio, 6, quod aquæ Siloe vadunt cum silentio, quia sonum undarum non habent. quia sonum undarum non habent.

Et subdit Evangelista : « Quod inter- Et subdit Evangelista : « Quod inter- pretatur Missus, » quia potius sunt aquæ pretatur Missus, » quia potius sunt aquæ de pluviis coeli missæ, quam de propriis de pluviis coeli missæ, quam de propriis thesauris aquarum erumpentes. Signifi- thesauris aquarum erumpentes. Signifi- cant autem hæ aquæ stillas divini elo- cant autem hæ aquæ stillas divini elo- quii, quasi quæ totæ de cœlo missæ sunt, quii, quasi quæ totæ de cœlo missæ sunt, et non cum tumore syllogismorum, aut et non cum tumore syllogismorum, aut colore rhetorum descendunt sed in colore rhetorum descendunt sed in silentio humilitatis et pacis et quieti silentio humilitatis et pacis et quieti cordis. Isaiæ, LV, 10 et 11: Quomodo cordis. Isaiæ, LV, 10 et 11: Quomodo descendit imber et nix de cœlo, et illuc descendit imber et nix de cœlo, et illuc ultra non revertitur, sed inebriat ter- ultra non revertitur, sed inebriat ter- ram, et infundit eam, et dat semen se- ram, et infundit eam, et dat semen se- renti, et panem comedenti: sic erit renti, et panem comedenti: sic erit verbum meum quod egredietur de ore verbum meum quod egredietur de ore meo non revertetur ad me vacuum, sed meo non revertetur ad me vacuum, sed faciet quæcumque volui, et prosperabitur faciet quæcumque volui, et prosperabitur in his ad quæ misi illud. Ezechiel. xxxvi, in his ad quæ misi illud. Ezechiel. xxxvi, 25 et 26 Effundam super vos aquam 25 et 26 Effundam super vos aquam mundam, et mundabimini ab omnibus mundam, et mundabimini ab omnibus inquinamentis vestris, etc. Et dabo vobis inquinamentis vestris, etc. Et dabo vobis cor novum, et spiritum novum ponam in cor novum, et spiritum novum ponam in medio vestri. medio vestri.

« Abiit ergo, etc. » « Abiit ergo, etc. »

Ecce illuminati obedientia, quæ est in Ecce illuminati obedientia, quæ est in tribus. tribus.

« Abiit ergo, » quia a causis et locis « Abiit ergo, » quia a causis et locis cæcitatis recessit. Psal. XLIV, 11: Obli- cæcitatis recessit. Psal. XLIV, 11: Obli- viscere populum tuum, et domum patris viscere populum tuum, et domum patris tui. tui.

« Et lavit, » quia a se naculas conta- « Et lavit, » quia a se naculas conta- gionis terrenæ emundavit. IV Regum, v, gionis terrenæ emundavit. IV Regum, v, 14: Descendit, et lavit in Jordane septies 14: Descendit, et lavit in Jordane septies juxta sermonem viri Dei, et restituta est juxta sermonem viri Dei, et restituta est caro ejus sicut caro pueri parvuli, et caro ejus sicut caro pueri parvuli, et mundatus est. mundatus est.

« Et venit videns, » propter mysterii « Et venit videns, » propter mysterii secretum, et obedientiæ meritum. I Re- secretum, et obedientiæ meritum. I Re- gum, xv, 22: Melior est obedientia quam gum, xv, 22: Melior est obedientia quam victimæ. Venit autem per fidei devotio- victimæ. Venit autem per fidei devotio- nem, et vidit per credibilium intellectum nem, et vidit per credibilium intellectum

. .

IN EVANG. JOANNIS, CAP. IX-8, 9, 10. IN EVANG. JOANNIS, CAP. IX-8, 9, 10.

in proximo. Psal. XLV, 9: Venite, et vi- in proximo. Psal. XLV, 9: Venite, et vi- dete opera Dei, quæ posuit prodigia su- dete opera Dei, quæ posuit prodigia su- per terram. per terram.

«< Itaque vicini, et qui viderant eum «< Itaque vicini, et qui viderant eum prius quia mendicus erat, dicebant : prius quia mendicus erat, dicebant : Nonne hic est qui sedebat, et mendi- Nonne hic est qui sedebat, et mendi- cabat? Alii dicebant: Quia hic est. cabat? Alii dicebant: Quia hic est.

Alii autem Nequaquam, sed si- Alii autem Nequaquam, sed si- milis est ei. Ille vero dicebat: Quia milis est ei. Ille vero dicebat: Quia ego sum. » ego sum. »

Hic incipit pars, quæ est de miraculi Hic incipit pars, quæ est de miraculi certificatione. certificatione.

Et dividitur in duas partes: in quarum Et dividitur in duas partes: in quarum prima ponitur certificatio ejus in quo prima ponitur certificatio ejus in quo miraculum est perfectum: in secunda, miraculum est perfectum: in secunda, certificatio ejus qui fecit miraculum, ibi, certificatio ejus qui fecit miraculum, ibi, . 10 «Dicebant ergo ei: Quomodo . 10 «Dicebant ergo ei: Quomodo aperti sunt tibi oculi? » aperti sunt tibi oculi? »

Adhuc, prima harum dividitur in tres Adhuc, prima harum dividitur in tres partes quarum prima ponitur de eo, in partes quarum prima ponitur de eo, in quo factum est miraculum, dubitatio: in quo factum est miraculum, dubitatio: in secunda, disceptatio: et in tertia, certi- secunda, disceptatio: et in tertia, certi- ficatio. ficatio.

Dicit ergo Itaque, » tam magno Dicit ergo Itaque, » tam magno subito apparente prodigio, « vicini, » qui subito apparente prodigio, « vicini, » qui parentes et natales ejus cognoverunt, parentes et natales ejus cognoverunt, « et qui viderant eum prius, » ex com- « et qui viderant eum prius, » ex com- muni et connutritia familiaritate, « quia muni et connutritia familiaritate, « quia mendicus erat, » quia a notis maxime mendicus erat, » quia a notis maxime petebat. Luc. 1, 58: Audierunt vicini et petebat. Luc. 1, 58: Audierunt vicini et cognati ejus quia magnificavit Dominus cognati ejus quia magnificavit Dominus misericordiam cum illa, et congratula- misericordiam cum illa, et congratula- bantur ei. Et præ nimia lætitia vix cre- bantur ei. Et præ nimia lætitia vix cre- dere potuerunt. Mendicus autem erat qui dere potuerunt. Mendicus autem erat qui ab aliis quærebat, et ille a pluribus notus ab aliis quærebat, et ille a pluribus notus fuit. Semper autem Dominus mendicis fuit. Semper autem Dominus mendicis plus gratiæ impendit: quia illis similis plus gratiæ impendit: quia illis similis esse voluit, et impendere misericordiam, esse voluit, et impendere misericordiam, ut homines ad similia provocaret. Jacobi, ut homines ad similia provocaret. Jacobi, II, 5 Nonne Deus pauperes elegit in hoc II, 5 Nonne Deus pauperes elegit in hoc mundo, divites in fide, et hæredes regni mundo, divites in fide, et hæredes regni quod repromisit Deus diligentibus se? quod repromisit Deus diligentibus se? II ad Corinth. vIII, 9: Scitis gratiam II ad Corinth. vIII, 9: Scitis gratiam Domini nostri Jesu Christi, quia propter Domini nostri Jesu Christi, quia propter vos egenus factus est, cum esset di- vos egenus factus est, cum esset di-

379 379

ves, ut illius inopia vos divites essetis. ves, ut illius inopia vos divites essetis.

Hi autem qui propter Deum noti erant Hi autem qui propter Deum noti erant ejus, propter subitam in facie ejus appa- ejus, propter subitam in facie ejus appa- rentem mutationem, « dicebant, » ex rentem mutationem, « dicebant, » ex pietate potius quam ex ignorantia dubi- pietate potius quam ex ignorantia dubi- tantes «Nonne hic est qui sedebat, et tantes «Nonne hic est qui sedebat, et mendicabat? » Cæci enim sedent, quia mendicabat? » Cæci enim sedent, quia vestigia non vident. Mendicant autem: vestigia non vident. Mendicant autem: quia artes operum unde lucrentur discere quia artes operum unde lucrentur discere non possunt. Act. II, 10: Impleti sunt non possunt. Act. II, 10: Impleti sunt stupore et exstasi in eo quod contigerat stupore et exstasi in eo quod contigerat illi. illi.

« Alii autem dicebant, etc. » « Alii autem dicebant, etc. »

Ecce disceptatio. Qui contra gratu- Ecce disceptatio. Qui contra gratu- lantes ei dicebant : « Quia hic est » vere lantes ei dicebant : « Quia hic est » vere qui beneficium a Salvatore recipit. Joan. qui beneficium a Salvatore recipit. Joan. VI, 14: Hic est vere Propheta, qui ventu- VI, 14: Hic est vere Propheta, qui ventu- rus est in mundum. rus est in mundum.

« Alii autem Nequaquam, etc. >> « Alii autem Nequaquam, etc. >>

« Alii autem, » volentes offuscare mi- « Alii autem, » volentes offuscare mi- raculum, dicebant: « Nequaquam, » raculum, dicebant: « Nequaquam, » supple, est ille, « sed similis est ei. » supple, est ille, « sed similis est ei. » Isa. v, 20: Væ qui dicitis malum bonum, Isa. v, 20: Væ qui dicitis malum bonum, et bonum malum: ponentes tenebras lu- et bonum malum: ponentes tenebras lu- cem, et lucem tenebras. Act. x, 41 : cem, et lucem tenebras. Act. x, 41 : Opus operor ego in diebus vestris, opus Opus operor ego in diebus vestris, opus quod non credetis, si quis enarraverit quod non credetis, si quis enarraverit vobis. vobis.

« Ille autem dicebat, » miraculum « Ille autem dicebat, » miraculum in seipso certificans : « Quia ego sum. » in seipso certificans : « Quia ego sum. » Nulli enim ita constabat de ipso sicut Nulli enim ita constabat de ipso sicut sibi. II Machab. 11, 36: Testabatur sibi. II Machab. 11, 36: Testabatur omnibus ea quæ sub oculis suis viderat omnibus ea quæ sub oculis suis viderat opera magni Dei. Tobiæ, x11, 6 : Coram opera magni Dei. Tobiæ, x11, 6 : Coram omnibus viventibus confitemini ei, quia omnibus viventibus confitemini ei, quia fecit vobiscum misericordiam suam. fecit vobiscum misericordiam suam.

« Dicebant ergo ei : Quomodo aperti 10 « Dicebant ergo ei : Quomodo aperti 10 sunt tibi oculi? » sunt tibi oculi? »

Hic incipit certificatio ejus qui fecit Hic incipit certificatio ejus qui fecit miraculum. miraculum.

Et tanguntur hic duo, scilicet, modi Et tanguntur hic duo, scilicet, modi

12 12

380 380

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

inquisitio, et ejus qui fecit miraculum inquisitio, et ejus qui fecit miraculum certificatio. certificatio.

Dicit ergo «Dicebant ergo ei. » Chry- Dicit ergo «Dicebant ergo ei. » Chry- sostomus «< disceptantes de miraculo » : sostomus «< disceptantes de miraculo » : « Quomodo aperti sunt tibi oculi ? » « Quomodo aperti sunt tibi oculi ? » Quæstio est admirantium, et modum Quæstio est admirantium, et modum operationis divinæ virtutis ignorantium : operationis divinæ virtutis ignorantium : quia ad illum humana ratio non potest. quia ad illum humana ratio non potest. Luc. 1, 34 Quomodo fiet istud? Eccle. Luc. 1, 34 Quomodo fiet istud? Eccle. 1, 8 Cunctæ res difficiles: non potest 1, 8 Cunctæ res difficiles: non potest eas homo explicare sermone. Et ideo eas homo explicare sermone. Et ideo nulla quæstio est: quia modus ille divi- nulla quæstio est: quia modus ille divi- næ sapientiæ operantis profundari non næ sapientiæ operantis profundari non potest. Job, xxxv1, 24: Memento quod potest. Job, xxxv1, 24: Memento quod ignores opus ejus, scilicet Dei, de quo ignores opus ejus, scilicet Dei, de quo cecinerunt viri. Laudare enim opera Dei cecinerunt viri. Laudare enim opera Dei debemus, et admirari, sed investigare debemus, et admirari, sed investigare non possumus modum. Psal. cxxxvIII, 6: non possumus modum. Psal. cxxxvIII, 6: Mirabilis facta est scientia tua ex me, Mirabilis facta est scientia tua ex me, etc. etc.

: :

Ex modo etiam loquendi videtur, quod Ex modo etiam loquendi videtur, quod iste pupillas clausas ungula habuit, quia iste pupillas clausas ungula habuit, quia sic quærunt « Quomodo aperti sunt tibi sic quærunt « Quomodo aperti sunt tibi oculi? » et non dicunt: Quomodo dati oculi? » et non dicunt: Quomodo dati sunt tibi oculi? Isa. xxxv, 5: Tunc ape- sunt tibi oculi? Isa. xxxv, 5: Tunc ape- rientur oculi cæcorum, et aures surdo- rientur oculi cæcorum, et aures surdo- rum patebunt. rum patebunt.

« Respondit: Ille homo, qui dicitur « Respondit: Ille homo, qui dicitur Jesus, lutum fecit, et unxit oculos Jesus, lutum fecit, et unxit oculos meos, et dixit mihi: Vade ad natato- meos, et dixit mihi: Vade ad natato- ria Siloe, et lava. Et abii, et lavi, et ria Siloe, et lava. Et abii, et lavi, et video. video.

Et dixerunt ei: Ubi est ille? Ait: Et dixerunt ei: Ubi est ille? Ait: Nescio. >> Nescio. >>

lum. lum.

« Qui dicitur Jesus. » Nomine non « Qui dicitur Jesus. » Nomine non vacuo Salvator appellatur: quia, sicut vacuo Salvator appellatur: quia, sicut dicitur, Eccli. XLVI, 1 et 2 : Fuit magnus dicitur, Eccli. XLVI, 1 et 2 : Fuit magnus secundum nomen suum, maximus in sa- secundum nomen suum, maximus in sa- lutem electorum Dei. Ad Philip. 111, 20: lutem electorum Dei. Ad Philip. 111, 20: Salvatorem exspectamus Dominum no- Salvatorem exspectamus Dominum no- strum Jesum Christum, qui reformabit strum Jesum Christum, qui reformabit corpus humilitatis nostræ, etc. Quidquid corpus humilitatis nostræ, etc. Quidquid enim peccatum deformavit, Salvator re- enim peccatum deformavit, Salvator re- formavit. Et hoc signatur, Jerem. xvII, formavit. Et hoc signatur, Jerem. xvII, 4, ubi dicitur de figulo: Et dissipatum 4, ubi dicitur de figulo: Et dissipatum est vas quod ipse faciebat e luto manibus est vas quod ipse faciebat e luto manibus suis conversusque fecit illud vas alte- suis conversusque fecit illud vas alte- rum, sicut placuerat in oculis ejus ut rum, sicut placuerat in oculis ejus ut faceret. faceret.

Ille ergo qui vere Jesus dictus est, Ille ergo qui vere Jesus dictus est,

« Lutum fecit, » ex sputo salivæ sui « Lutum fecit, » ex sputo salivæ sui capitis: quod gratia est, descendens a capitis: quod gratia est, descendens a deitate, condita sale suæ sapientiæ: quæ deitate, condita sale suæ sapientiæ: quæ gratia in lutum ex quo factus sum com- gratia in lutum ex quo factus sum com- mixta est, et mihi decus naturæ reddidit, mixta est, et mihi decus naturæ reddidit, et abstulit deformitatem: sicut figulus et abstulit deformitatem: sicut figulus addit partem confractam in opere luti. addit partem confractam in opere luti. Psal. XXXII, 15: Qui finxit sigillatim Psal. XXXII, 15: Qui finxit sigillatim corda eorum: qui intelligit omnia opera corda eorum: qui intelligit omnia opera eorum. Genes. II, 7: Formavit Deus ho- eorum. Genes. II, 7: Formavit Deus ho- minem de limo terræ. De eodem enim et minem de limo terræ. De eodem enim et naturali principio et efficiente fit unius- naturali principio et efficiente fit unius- cujusque rei prima formatio, et refor- cujusque rei prima formatio, et refor- matio si depravatur: et ideo certum est matio si depravatur: et ideo certum est hunc esse Creatorem hominis. hunc esse Creatorem hominis.

« Et unxit, » luto sic commixto, « Et unxit, » luto sic commixto, « oculos meos, » hoc significando, quod « oculos meos, » hoc significando, quod gratia luminis suæ deitatis in oculos gratia luminis suæ deitatis in oculos meos descenderet, et me illuminaret, meos descenderet, et me illuminaret, causam cæcitatis meæ repellendo. causam cæcitatis meæ repellendo. Actuum, 1x, 18: Confestim, scilicet sub Actuum, 1x, 18: Confestim, scilicet sub manu Ananiæ, ceciderunt ab oculis ejus manu Ananiæ, ceciderunt ab oculis ejus

Ecce certificatio ejus qui fecit miracu- tamquam squamæ, et visum recepit. Ecce certificatio ejus qui fecit miracu- tamquam squamæ, et visum recepit. Ananias enim donum gratiæ Dei inter- Ananias enim donum gratiæ Dei inter- pretatur. pretatur.

Tanguntur autem hic tria: revelatio Tanguntur autem hic tria: revelatio factoris per nomen, et modus operationis factoris per nomen, et modus operationis ipsius, et occultatio ipsius per absentiam ipsius, et occultatio ipsius per absentiam secundum locum. secundum locum.

Dicit ergo : « Ille homo. » Qui præci- Dicit ergo : « Ille homo. » Qui præci- puæ dignitatis est inter homines, qui in puæ dignitatis est inter homines, qui in hominum est forma, homines curans. Ad hominum est forma, homines curans. Ad Philip. 11, 7 In similitudinem hominum Philip. 11, 7 In similitudinem hominum factus, et habitu inventus ut homo. factus, et habitu inventus ut homo.

: :

« Et dixit mihi, » præcipiendo : « Et dixit mihi, » præcipiendo : « Vade, » profectu gratiæ et laudis divi- « Vade, » profectu gratiæ et laudis divi- næ. Psal. LXXXIII, 8: Ibunt de virtute in næ. Psal. LXXXIII, 8: Ibunt de virtute in virtutem. virtutem.

« Ad natatoria Siloe, » ubi stillici- « Ad natatoria Siloe, » ubi stillici- dium divinæ sapientiæ in concham con- dium divinæ sapientiæ in concham con- gregatum est, sicut in Christo homine. gregatum est, sicut in Christo homine. Ad Coloss. n, 3: In ipso sunt omnes the- Ad Coloss. n, 3: In ipso sunt omnes the-

IN EVANG. JOANNIS, CAP. IX-11, 12, 13. IN EVANG. JOANNIS, CAP. IX-11, 12, 13.

sauri sapientiæ et scientiæ, scilicet Dei, sauri sapientiæ et scientiæ, scilicet Dei, absconditi. Joan. I, 16 De plenitudine absconditi. Joan. I, 16 De plenitudine ejus nos omnes accepimus, et gratiam pro ejus nos omnes accepimus, et gratiam pro gratia. Ille enim Siloe fonticulus humilis gratia. Ille enim Siloe fonticulus humilis est quia ad hoc nostrum lutum quod est quia ad hoc nostrum lutum quod ipse ut Creator miscuit, missus est. Psal. ipse ut Creator miscuit, missus est. Psal. L, 9 : Lavabis me, et super nivem dealba- L, 9 : Lavabis me, et super nivem dealba-

bor. bor.

Et hoc est quod dicit : « Et lava. » Et hoc est quod dicit : « Et lava. » Joel, II, 18 Fons de domo Domini egre- Joel, II, 18 Fons de domo Domini egre- dietur, et irrigabit torrentem spinarum, dietur, et irrigabit torrentem spinarum, hoc est, hispidorum et deformium pecca- hoc est, hispidorum et deformium pecca- torum. Unde post modicum sequitur, torum. Unde post modicum sequitur, y. 21 Mundabo sanguinem eorum, y. 21 Mundabo sanguinem eorum, quem non mundaveram. quem non mundaveram.

«Et abii,» per obedientiam, hoc est, a «Et abii,» per obedientiam, hoc est, a propria voluntate recessi, et suæ appro- propria voluntate recessi, et suæ appro- pinquavi. Isa. LVIII, 13 et 14 : Si non pinquavi. Isa. LVIII, 13 et 14 : Si non invenitur voluntas tua, ut loquaris ser- invenitur voluntas tua, ut loquaris ser- monem, tunc delectaberis super Domino: monem, tunc delectaberis super Domino: et sustollam te super altitudines terræ, et sustollam te super altitudines terræ, et cibabo te hæreditate Jacob, patris et cibabo te hæreditate Jacob, patris tui. tui.

« Et lavi, » continua expiatione im- « Et lavi, » continua expiatione im- munditiam luti purificavi. Psal. vi, 7: munditiam luti purificavi. Psal. vi, 7: Lavabo per singulas noctes lectum Lavabo per singulas noctes lectum meum, lacrymis meis stratum meum ri- meum, lacrymis meis stratum meum ri- gabo, hoc est, delectationem peccati, in gabo, hoc est, delectationem peccati, in qua turpiter jacens quievi. qua turpiter jacens quievi.

« Et video, » hoc est, visum recepi. « Et video, » hoc est, visum recepi. Act. ix, 17 Dominus misit me Jesus, Act. ix, 17 Dominus misit me Jesus, qui apparuit tibi in via qua veniebas, qui apparuit tibi in via qua veniebas, ut videas, et implearis Spiritu sancto. ut videas, et implearis Spiritu sancto. Sed quæritur, Quare luto curavit Sed quæritur, Quare luto curavit istum, et quare misit ad Siloam? istum, et quare misit ad Siloam?

Ad quod dicendum secundum Chry- Ad quod dicendum secundum Chry- sostomum, quod lutum posuit, quod sostomum, quod lutum posuit, quod etiam cæcitate, et opacitate, et terreni- etiam cæcitate, et opacitate, et terreni- tate, lumini contrarium fuit oculorum, tate, lumini contrarium fuit oculorum, ut magnitudo miraculi appareret : et ut magnitudo miraculi appareret : et ostenderetur quod potentia divinæ virtu- ostenderetur quod potentia divinæ virtu- tis, quæ in ipso erat etiam in his quæ tis, quæ in ipso erat etiam in his quæ contrarium operantur suæ voluntati, facit contrarium operantur suæ voluntati, facit effectum. Genes. XVIII, 14: Numquid effectum. Genes. XVIII, 14: Numquid Deo quidquam est difficile ? Misit autem Deo quidquam est difficile ? Misit autem lotum ad locum publicum, tum propter lotum ad locum publicum, tum propter regni solium, tum propter aquæ refri- regni solium, tum propter aquæ refri- gerium ut omnibus notum fieret tantæ gerium ut omnibus notum fieret tantæ potentiæ miraculum. potentiæ miraculum.

« Et dixerunt ei: Ubi est ille? » « Et dixerunt ei: Ubi est ille? »

381 381

Dolose quærunt ut accusent. Joan. Dolose quærunt ut accusent. Joan. 21 Quæretis me, et non invenietis, 21 Quæretis me, et non invenietis, et in peccato vestro moriemini. et in peccato vestro moriemini.

VIII, VIII,

« Ait, » illuminatus : « Nescio, » quia « Ait, » illuminatus : « Nescio, » quia indigni estis ut vobis indicetur. Joan. indigni estis ut vobis indicetur. Joan. v, 13 Jesus declinavit a turba consti- v, 13 Jesus declinavit a turba consti- tuta in loco. Cantic. v, 6: Ille declina- tuta in loco. Cantic. v, 6: Ille declina- verat, atque transierat. verat, atque transierat.

<< Adducunt eum ad Pharisæos, qui << Adducunt eum ad Pharisæos, qui cæcus fuerat. cæcus fuerat. Erat autem sabbatum, quando lu- Erat autem sabbatum, quando lu- tum fecit Jesus, et aperuit oculos ejus. tum fecit Jesus, et aperuit oculos ejus.

Iterum ergo interrogabant eum Iterum ergo interrogabant eum Pharisæi quomodo vidisset. Ille au- Pharisæi quomodo vidisset. Ille au- tem dixit eis Lutum mihi posuit su- tem dixit eis Lutum mihi posuit su- per oculos, et lavi, et video. per oculos, et lavi, et video.

Dicebant ergo ex Pharisæis qui- Dicebant ergo ex Pharisæis qui- dam Non est hic homo a Deo, qui dam Non est hic homo a Deo, qui sabbatum non custodit. Alii autem sabbatum non custodit. Alii autem dicebant: Quomodo potest homo pec- dicebant: Quomodo potest homo pec- cator hæc signa facere? Et schisma cator hæc signa facere? Et schisma erat inter eos. » erat inter eos. »

Hic post confirmationem miraculi, Hic post confirmationem miraculi, ponitur publicatio ipsius, quæ etiam ponitur publicatio ipsius, quæ etiam facta est Pharisæis invitis. facta est Pharisæis invitis.

Dividitur autem in tres partes in Dividitur autem in tres partes in quarum prima nituntur reprehensibile quarum prima nituntur reprehensibile factum ostendere in secunda, nituntur factum ostendere in secunda, nituntur Christum hujus miraculi factorem non Christum hujus miraculi factorem non esse probare, ibi, y. 17: « Dicunt ergo esse probare, ibi, y. 17: « Dicunt ergo cæco iterum: Tu quid dicis ? » In tertia cæco iterum: Tu quid dicis ? » In tertia autem, in his ambobus deficientes, fa- autem, in his ambobus deficientes, fa- ctum nituntur obumbrare et minuere, ctum nituntur obumbrare et minuere, ibi, y. 24: « Vocaverunt ergo rursum ibi, y. 24: « Vocaverunt ergo rursum hominem. » hominem. »

In prima harum tria dicuntur, scilicet, In prima harum tria dicuntur, scilicet, reprehendentium sollicitudo, reprehen- reprehendentium sollicitudo, reprehen- sionis quæsita occasio, et reprehenden- sionis quæsita occasio, et reprehenden- tium dissensio. tium dissensio.

In primo horum adhuc tria sunt, sci- In primo horum adhuc tria sunt, sci- licet, cæci ad judicium Pharisæorum licet, cæci ad judicium Pharisæorum præsentatio, temporis quando miracu- præsentatio, temporis quando miracu-

13 13

14 14

15 15

16 16

382 382

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

lum factum est determinatio, et Phari- lum factum est determinatio, et Phari- sæorum dolosa de modo miraculi inve- sæorum dolosa de modo miraculi inve- stigatio. stigatio.

Dicit ergo Evangelista : « Adducunt » Dicit ergo Evangelista : « Adducunt » vicini, et qui noverant istum prius, vicini, et qui noverant istum prius, « eum, » cæcum illuminatum, « ad Pha- « eum, » cæcum illuminatum, « ad Pha- risæos, » quorum judicio probaretur vel risæos, » quorum judicio probaretur vel improbaretur miraculum, « qui cæcus improbaretur miraculum, « qui cæcus fuerat. »Psal. LXVII, 31: Congregatio fuerat. »Psal. LXVII, 31: Congregatio taurorum in vaccis populorum : ut ex- taurorum in vaccis populorum : ut ex- cludant eos qui probati sunt argento. cludant eos qui probati sunt argento. Isti enim tauri fuerunt qui cornibus po- Isti enim tauri fuerunt qui cornibus po- testatis et judicii omnia ventilabant. Alii testatis et judicii omnia ventilabant. Alii autem inferiores vaccis comparantur, autem inferiores vaccis comparantur, propter libidinem carnis, qui cum eis propter libidinem carnis, qui cum eis conveniunt. Et hoc permittit Deus, ut conveniunt. Et hoc permittit Deus, ut excludant, hoc est, sicut opere excluso- excludant, hoc est, sicut opere excluso- rum, eminere et fulgere faciunt eos qui rum, eminere et fulgere faciunt eos qui probati sunt et Deo accepti: argento, probati sunt et Deo accepti: argento, hoc est, discussione tinnula et sonora hoc est, discussione tinnula et sonora per disputationem. Exclusores enim di- per disputationem. Exclusores enim di- cuntur argentarii et aurifices, qui spe- cuntur argentarii et aurifices, qui spe- ciem faciunt anaglyphi in argento et ciem faciunt anaglyphi in argento et auro. Sic isti dum sollicitantur qualiter auro. Sic isti dum sollicitantur qualiter facta Christi ventilentur ad reprehensio- facta Christi ventilentur ad reprehensio- nem, magis faciunt ea eminere et ful- nem, magis faciunt ea eminere et ful- gere ad laudem dum sollicite quærunt gere ad laudem dum sollicite quærunt reprehendere, et non inveniunt. reprehendere, et non inveniunt.

agentes. Eccli. xi, 14: Ex multa lo- agentes. Eccli. xi, 14: Ex multa lo- quela tentabit te, et subridens interro- quela tentabit te, et subridens interro- gabit te de absconditis tuis. gabit te de absconditis tuis.

« Quomodo vidisset. » Quia factum « Quomodo vidisset. » Quia factum calumniari non poterant, modum requi- calumniari non poterant, modum requi- runt, ut illum reprehendant : quia ex runt, ut illum reprehendant : quia ex modo volebant ostendere quod esset modo volebant ostendere quod esset maleficus et non divinus. Joan. vi, 48: maleficus et non divinus. Joan. vi, 48: Samaritanus es tu, et dæmonium habes. Samaritanus es tu, et dæmonium habes. Matth. x, 24: In Beelzebub, principe Matth. x, 24: In Beelzebub, principe dæmoniorum, ejicis dæmonia. dæmoniorum, ejicis dæmonia.

« Ille autem » intrepidus confitebatur, « Ille autem » intrepidus confitebatur, et simpliciter veritatem simplicem con- et simpliciter veritatem simplicem con- fitens, « dixit eis: Lutum mihi posuit fitens, « dixit eis: Lutum mihi posuit super oculos. » Cum tamen secundum super oculos. » Cum tamen secundum Platonem oculi ex igne, secundum Ari- Platonem oculi ex igne, secundum Ari- stotelem autem ex aqueo limpido confi- stotelem autem ex aqueo limpido confi- ciantur. Et ignis quidem fulgor caligat ciantur. Et ignis quidem fulgor caligat ex luto, et aquæ limpiditas turbatur: ex luto, et aquæ limpiditas turbatur: ut per contrarium naturæ, divina virtute ut per contrarium naturæ, divina virtute sanatus esse intelligatur. sanatus esse intelligatur.

« Et lavi, » gratia Dei, et limpiditate « Et lavi, » gratia Dei, et limpiditate sapientiæ Scripturarum lutulentam sub- sapientiæ Scripturarum lutulentam sub- stantiam purgavi. Isa. 1, 16 : Lavamini, stantiam purgavi. Isa. 1, 16 : Lavamini, mundi estote. mundi estote.

« Et video, » tenebris absolutis cæci- « Et video, » tenebris absolutis cæci- tatis. Michææ, VII, 8: Cum sedero in te- tatis. Michææ, VII, 8: Cum sedero in te- nebris, Dominus lux mea est. Matth. xx, nebris, Dominus lux mea est. Matth. xx, 34 Tetigit oculos eorum, et confestim 34 Tetigit oculos eorum, et confestim « Erat autem sabbatum, quando lu- viderunt, et sequebantur eum. « Erat autem sabbatum, quando lu- viderunt, et sequebantur eum. tum fecit Jesus, » tum fecit Jesus, »

Quia hoc videbatur esse manuale et Quia hoc videbatur esse manuale et servile, et aperuit oculos ejus, » per servile, et aperuit oculos ejus, » per luti appositionem. Luc. vI, 7: Observa- luti appositionem. Luc. vI, 7: Observa- bant autem Scribæ et Pharisæi si sab- bant autem Scribæ et Pharisæi si sab- bato curaret. Majorem enim curam ha- bato curaret. Majorem enim curam ha- bebant de sabbato quam de homicidio bebant de sabbato quam de homicidio vel de adulterio. Matth. xxIII, 24: Li- vel de adulterio. Matth. xxIII, 24: Li- quantes culicem, camelum autem glu- quantes culicem, camelum autem glu- tientes. tientes.

« Iterum ergo interrogabant eum « Iterum ergo interrogabant eum Pharisæi, »> Pharisæi, »>

« Dicebant ergo ex Pharisæis qui- « Dicebant ergo ex Pharisæis qui- dam. » dam. »

Ecce istorum dissensio: quia quidam Ecce istorum dissensio: quia quidam coacti ab ipsa veritate, jam ad devotionem coacti ab ipsa veritate, jam ad devotionem deflecti videbantur: quidam autem mali- deflecti videbantur: quidam autem mali- tia obstinati, persistebant in pertinacia. tia obstinati, persistebant in pertinacia.

Et hoc est « Non est hic homo, » Et hoc est « Non est hic homo, » nam Deum nolunt confiteri, « a Deo, » nam Deum nolunt confiteri, « a Deo, » eo quod contra præceptum Dei facere eo quod contra præceptum Dei facere videtur, « qui sabbatum non custodit, » videtur, « qui sabbatum non custodit, » quia sabbatum et opere et præcepto est quia sabbatum et opere et præcepto est sanctificatum. Opere quia requievit sanctificatum. Opere quia requievit Deus die septimo ab universo opere quod Deus die septimo ab universo opere quod

Ad quos productus fuerat dolose patrarat 1. Præcepto autem, Exod. xx, Ad quos productus fuerat dolose patrarat 1. Præcepto autem, Exod. xx,

1 Genes. 11, 2. Et infra, y. 3. Et benedixit 1 Genes. 11, 2. Et infra, y. 3. Et benedixit Deus diei septimo, et sanctificavit illum, quia in Deus diei septimo, et sanctificavit illum, quia in

ipso cessaverat ab omni opere suo quod creavit ipso cessaverat ab omni opere suo quod creavit Deus ut faceret. Deus ut faceret.

18 18

19 19

IN EVANG. JOANNIS, CAP. IX-16, 17, 18. IN EVANG. JOANNIS, CAP. IX-16, 17, 18.

8: Memento ut diem sabbati sanctifices. 8: Memento ut diem sabbati sanctifices.

« Alii autem, » inclinati ad devotio- « Alii autem, » inclinati ad devotio- nem, « dicebant: Quomodo potest homo nem, « dicebant: Quomodo potest homo peccator, » qui cum Deo nihil habet peccator, » qui cum Deo nihil habet commune, « hæc signa facere ? » commune, « hæc signa facere ? »

CONTRA hoc est quod dicitur, Matth. CONTRA hoc est quod dicitur, Matth. VII, 22 et 23 : Multi dicent mihi in illa VII, 22 et 23 : Multi dicent mihi in illa die Domine, Domine, nonne in nomine die Domine, Domine, nonne in nomine tuo prophetavimus, et in nomine tuo tuo prophetavimus, et in nomine tuo dæmonia ejecimus, et in nomine tuo vir- dæmonia ejecimus, et in nomine tuo vir- tutes multas fecimus? Et tunc confitebor tutes multas fecimus? Et tunc confitebor illis: Quia numquam novi vos. Respon- illis: Quia numquam novi vos. Respon- sio est ad hoc, quod sicut sæpe diximus, sio est ad hoc, quod sicut sæpe diximus, quod isti non attendebant tam factum quod isti non attendebant tam factum quam modum faciendi : quia ut potesta- quam modum faciendi : quia ut potesta- tem habens, non cum clave suplicatio- tem habens, non cum clave suplicatio- num vel exorcismorum ista faciebat, sic- num vel exorcismorum ista faciebat, sic- ut sæpe diximus. Unde, Matth. vII, 29: ut sæpe diximus. Unde, Matth. vII, 29: Erat docens eos sicut potestatem habens, Erat docens eos sicut potestatem habens, et non sicut Scribæ eorum et Pharisæi. et non sicut Scribæ eorum et Pharisæi.

« Et sic schisma erat inter eos. » Et « Et sic schisma erat inter eos. » Et hoc voluit Dominus, quia concordia ma- hoc voluit Dominus, quia concordia ma- lorum est mala. Isa. xix, 14: Dominus lorum est mala. Isa. xix, 14: Dominus miscuit in medio ejus spiritum vertigi- miscuit in medio ejus spiritum vertigi- nis : et errare fecerunt Ægyptum in omni nis : et errare fecerunt Ægyptum in omni opere suo, sicut errat ebrius et vomens. opere suo, sicut errat ebrius et vomens. Act. xx, 7 Facta est dissensio inter Act. xx, 7 Facta est dissensio inter Pharisæos et Sadducæos et soluta est Pharisæos et Sadducæos et soluta est multitudo. multitudo.

« Dicunt ergo cæco iterum : Tu « Dicunt ergo cæco iterum : Tu quid dicis de illo qui aperuit oculos quid dicis de illo qui aperuit oculos tuos? Ille autem dixit: Quia Propheta tuos? Ille autem dixit: Quia Propheta

est. est.

Non crediderunt ergo Judæi de illo Non crediderunt ergo Judæi de illo quia cæcus fuisset, et vidisset, donec quia cæcus fuisset, et vidisset, donec vocaverunt parentes ejus qui viderat. vocaverunt parentes ejus qui viderat.

Et interrogaverunt eos, dicentes : Et interrogaverunt eos, dicentes : Hic est filius vester, quem vos dicitis Hic est filius vester, quem vos dicitis quia cæcus natus est? Quomodo ergo quia cæcus natus est? Quomodo ergo

383 383

Pharisæorum versutia ad quærendum, Pharisæorum versutia ad quærendum, duritia eorum ad credendum, diligentia duritia eorum ad credendum, diligentia ad investigandum, et parentum cæci ti- ad investigandum, et parentum cæci ti- miditas ad veritatem testificandam. miditas ad veritatem testificandam.

« Dicunt ergo. » Quærebant enim ver- « Dicunt ergo. » Quærebant enim ver- sute a simplici : « Tu quid dicis de illo sute a simplici : « Tu quid dicis de illo qui aperuit oculos tuos ? » Ac si di- qui aperuit oculos tuos ? » Ac si di- cerent: Secrete illum nosti, et aliquid cerent: Secrete illum nosti, et aliquid mali te non latet dic hoc. Jerem. 1x, 8: mali te non latet dic hoc. Jerem. 1x, 8: Sagitta vulnerans lingua eorum, dolum Sagitta vulnerans lingua eorum, dolum locuta est. Chrysostomus : << Intuere locuta est. Chrysostomus : << Intuere quot modis tentant miraculum obum- quot modis tentant miraculum obum- brare. Sed hæc est natura veritatis ut brare. Sed hæc est natura veritatis ut per hæc potior fiat, per quæ intenditur per hæc potior fiat, per quæ intenditur obumbrari. » III Esdræ, 111, 12: Super obumbrari. » III Esdræ, 111, 12: Super omnia vincit veritas. Et, ibidem, iv, 38: omnia vincit veritas. Et, ibidem, iv, 38: Veritas manet, et invalescit in æternum, Veritas manet, et invalescit in æternum, et vivit, et obtinet in sæcula sæculo- et vivit, et obtinet in sæcula sæculo-

rum. rum.

« Ille autem dixit, » constans athleta « Ille autem dixit, » constans athleta veritatis. Eccli. iv, 33: Pro justitia ago- veritatis. Eccli. iv, 33: Pro justitia ago- nizare pro anima tua, etc. nizare pro anima tua, etc.