37 37

314 314

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

sed quia carnales erant, de cœlestibus et sed quia carnales erant, de cœlestibus et spiritualibus nihil intelligere potuerunt. spiritualibus nihil intelligere potuerunt. Et ideo quærunt apud semetipsos, et quæ Et ideo quærunt apud semetipsos, et quæ cogitabant, proponere Christo non aude- cogitabant, proponere Christo non aude- bant. Et hoc est quod dicunt. bant. Et hoc est quod dicunt.

<< In novissimo autem die magno << In novissimo autem die magno festivitatis, stabat Jesus, et clamabat, festivitatis, stabat Jesus, et clamabat, dicens. » dicens. »

Hic manifestat se illuminator, sicut sol Hic manifestat se illuminator, sicut sol dissipatis tenebris probans hoc de se dissipatis tenebris probans hoc de se quod dicitur, Joan. 1, 5: Lux in tenebris quod dicitur, Joan. 1, 5: Lux in tenebris lucet, et tenebræ eam non comprehende- lucet, et tenebræ eam non comprehende-

runt. runt.

Dicuntur autem in parte ista tria: dispo- Dicuntur autem in parte ista tria: dispo- sitio illuminatoris ad sui manifestatio- sitio illuminatoris ad sui manifestatio- nem, ipsa manifestatio, et per Evange- nem, ipsa manifestatio, et per Evange- listam manifestationis declaratio. listam manifestationis declaratio.

Dispositio autem illuminatoris ad sui Dispositio autem illuminatoris ad sui manifestationem continet quatuor partes: manifestationem continet quatuor partes: temporis scilicet congruitatem, corpo- temporis scilicet congruitatem, corpo- ris dispositionem, vocis intensionem, et ris dispositionem, vocis intensionem, et nominis significationem. nominis significationem.

Dicit ergo: « Ultimo autem die, » quia, Dicit ergo: « Ultimo autem die, » quia, sicut dicit Chrysostomus, intermediis sicut dicit Chrysostomus, intermediis diebus voluptati deditis, quando læta- diebus voluptati deditis, quando læta- bantur coram Domino (sicut dicitur, Le- bantur coram Domino (sicut dicitur, Le- vit. xx, 34 et seq.), in ultimo die fer- vit. xx, 34 et seq.), in ultimo die fer- ventius audiebant, quod doctrinam secum ventius audiebant, quod doctrinam secum recedentes portarent. Et ideo illo die Do- recedentes portarent. Et ideo illo die Do- minus quasi viaticum dabat in doctrina minus quasi viaticum dabat in doctrina salutis. Nam primo die laudibus et sacri- salutis. Nam primo die laudibus et sacri- ficiis dediti, intermediis vacabant epulis, ficiis dediti, intermediis vacabant epulis, in ultimo die percipiebant viatica salutis in ultimo die percipiebant viatica salutis quæ secum meditarentur usque ad aliud quæ secum meditarentur usque ad aliud festum. Et est causa litteralis quare ma- festum. Et est causa litteralis quare ma- gis illo die instabat doctrinæ. Isa. XXVI, 8: gis illo die instabat doctrinæ. Isa. XXVI, 8: Nomen tuum, et memoriale tuum in de Nomen tuum, et memoriale tuum in de siderio animæ. Eccle. XII, 13: Finem lo- siderio animæ. Eccle. XII, 13: Finem lo- quendi pariter omnes audiamus. In om- quendi pariter omnes audiamus. In om- nibus enim conventibus traditiones ulti- nibus enim conventibus traditiones ulti- mo die recitantur. Matth. xv, 10: Audi- mo die recitantur. Matth. xv, 10: Audi- te, et intelligite. Et addit Gregorius: Tra- te, et intelligite. Et addit Gregorius: Tra- ditiones, quas Dominus dabit vobis die ditiones, quas Dominus dabit vobis die magno quia, sicut dictum est, primus magno quia, sicut dictum est, primus dies fuit celeberrimus propter laudes, et dies fuit celeberrimus propter laudes, et sacrificia et intermedii quinque non ita sacrificia et intermedii quinque non ita

: :

celebres septimus autem erat æqualiter celebres septimus autem erat æqualiter celebris sicut primus: propterea quod celebris sicut primus: propterea quod verbo Dei tunc vacabant, et auditui tra- verbo Dei tunc vacabant, et auditui tra- ditionum. Exod. XII, 16 Dies prima ditionum. Exod. XII, 16 Dies prima erit sancta atque solemnis, et dies septi- erit sancta atque solemnis, et dies septi- ma eadem festivitate venerabilis. Levit. ma eadem festivitate venerabilis. Levit. XXII, 35 et 36: Dies primus vocabitur XXII, 35 et 36: Dies primus vocabitur celeberrimus atque sanctissimus: omne celeberrimus atque sanctissimus: omne opus servile non facietis in eo. Et septem opus servile non facietis in eo. Et septem diebus offeretis holocausta Domino. Dies diebus offeretis holocausta Domino. Dies quoque octavus erit celeberrimus atque quoque octavus erit celeberrimus atque sanctissimus, et holocaustum offeretis sanctissimus, et holocaustum offeretis Domino servile omne opus non fa- Domino servile omne opus non fa- cietis in eo. cietis in eo.

Septem autem isti dies significant sep- Septem autem isti dies significant sep- tem festa cordis quæ agimus Domino. tem festa cordis quæ agimus Domino. Psal. LXXV, 11: Reliquiæ cogitationis Psal. LXXV, 11: Reliquiæ cogitationis diem festum agent tibi. In quorum pri- diem festum agent tibi. In quorum pri- mo sacrificium laudis offeremus. Psal. mo sacrificium laudis offeremus. Psal. XLIX, 14: Immola Deo sacrificium lau- XLIX, 14: Immola Deo sacrificium lau- dis, et redde Altissimo vota tua. Quin- dis, et redde Altissimo vota tua. Quin- que autem sequentibus, refectiones co- que autem sequentibus, refectiones co- ram Domino recipimus. Primo quidem ram Domino recipimus. Primo quidem in pane lacrymarum, pro peccatis et pro in pane lacrymarum, pro peccatis et pro poenis miseriæ. Isa. xxx, 20: Dabit vobis poenis miseriæ. Isa. xxx, 20: Dabit vobis Dominus panem arctum, et aquam bre- Dominus panem arctum, et aquam bre- vem et non faciet avolare a te ultra vem et non faciet avolare a te ultra doctorem tuum. Secundo, in conforta- doctorem tuum. Secundo, in conforta- tione conscientiæ et refectione virtutis. tione conscientiæ et refectione virtutis. Isa. iv, 1 Panem nostrum comedemus, Isa. iv, 1 Panem nostrum comedemus, et vestimentis nostris operiemur. Tertio, et vestimentis nostris operiemur. Tertio, in pane serenatæ conscientiæ a peccato- in pane serenatæ conscientiæ a peccato- rum reliquiis. Isa. xx1, 14: Qui habita- rum reliquiis. Isa. xx1, 14: Qui habita- tis terram Austri, cum panibus occurrite tis terram Austri, cum panibus occurrite fugienti. Quarto, in reſectione desiderii fugienti. Quarto, in reſectione desiderii in consolatione Spiritus sancti. Genes. in consolatione Spiritus sancti. Genes. XLIX, 20 Aser, pinguis panis ejus, et XLIX, 20 Aser, pinguis panis ejus, et præbebit delicias regibus. Quinto, in re- præbebit delicias regibus. Quinto, in re- fectione sacramenti. Sapient. xv1, 20: fectione sacramenti. Sapient. xv1, 20: Paratum panem de cœlo præstitisti il- Paratum panem de cœlo præstitisti il- lis, etc. Septimo die surgit Jesus refi- lis, etc. Septimo die surgit Jesus refi- ciens in pane verbi. Matth. vi, 11: Pa- ciens in pane verbi. Matth. vi, 11: Pa- nem nostrum supersubstantialem da no- nem nostrum supersubstantialem da no- bis, etc. bis, etc.

« Stabat Jesus, etc. » « Stabat Jesus, etc. »

Ecce illuminatoris corporis dispositio. Ecce illuminatoris corporis dispositio. Stabat enim qui se numquam a rectitu- Stabat enim qui se numquam a rectitu-

IN EVANG. JOANNIS, CAP. VII-37. IN EVANG. JOANNIS, CAP. VII-37.

dine deflectebat. Cantic. 1, 9: En ipse dine deflectebat. Cantic. 1, 9: En ipse stat post parietem nostrum. Solus enim stat post parietem nostrum. Solus enim stetit post parietem (qui corpus signi- stetit post parietem (qui corpus signi- ficat) qui se numquam a rectitudine ficat) qui se numquam a rectitudine deflexit propter corporis infirmitatem. deflexit propter corporis infirmitatem. Stabat, qui se exemplum et mensuram Stabat, qui se exemplum et mensuram rectitudinis omnibus exhibebat. Joan. rectitudinis omnibus exhibebat. Joan. 1, 26: Medius vestrum stetit, etc. Stabat, 1, 26: Medius vestrum stetit, etc. Stabat, qui semper ad cœlum se totum proten- qui semper ad cœlum se totum proten- debat. Psal. v, 5: Mane adstabo tibi, et debat. Psal. v, 5: Mane adstabo tibi, et videbo, etc. Stabat, qui in rectitudine videbo, etc. Stabat, qui in rectitudine sua omnes resolutos inertia redarguebat. sua omnes resolutos inertia redarguebat. Psal. xc, 16 Quis consurget mihi ad- Psal. xc, 16 Quis consurget mihi ad- versus malignantes? aut quis stabit me- versus malignantes? aut quis stabit me- cum adversus operantes iniquitatem? cum adversus operantes iniquitatem? Stabat, qui se in auxilium et obsequium Stabat, qui se in auxilium et obsequium omnibus paratum exhibebat. Act. vi, omnibus paratum exhibebat. Act. vi, 55 Ecce video coelos apertos, et Filium 55 Ecce video coelos apertos, et Filium hominis stantem, etc. Stabat, qui se ex- hominis stantem, etc. Stabat, qui se ex- celsum in vita et verbo longe stantibus celsum in vita et verbo longe stantibus ostendebat. Baruch, v, 5: Exsurge, Je- ostendebat. Baruch, v, 5: Exsurge, Je- rusalem, et sta in excelso, et vide colle- rusalem, et sta in excelso, et vide colle- clos filios tuos, etc, supple, in conver- clos filios tuos, etc, supple, in conver- sione te audientium. sione te audientium.

« Jesus, » auctor salutis. Alius enim « Jesus, » auctor salutis. Alius enim verba salutis proponere non debet. Psal. verba salutis proponere non debet. Psal. XLIX, 16 Peccatori dixit Deus: Quare XLIX, 16 Peccatori dixit Deus: Quare tu enarras justitias meas, etc. tu enarras justitias meas, etc.

« Et clamabat, dicens. » Clamabat « Et clamabat, dicens. » Clamabat vocis intensione propter fervoris deside- vocis intensione propter fervoris deside- rium. « Dicens, » ut loqueretur ad in- rium. « Dicens, » ut loqueretur ad in- tellectum. De primo, Isa. xxviu, 14 : tellectum. De primo, Isa. xxviu, 14 : Sicut pullus hirundinis, sic clamabo, Sicut pullus hirundinis, sic clamabo, meditabor ut columba. Pullus hirundi- meditabor ut columba. Pullus hirundi- nis clamat vagiens ex desiderio. Co- nis clamat vagiens ex desiderio. Co- lumba autem clamat meditando quia lumba autem clamat meditando quia longum sonum profert intercisum, ac si longum sonum profert intercisum, ac si meditetur gemendo. Et sic Christus ge- meditetur gemendo. Et sic Christus ge- mendo, et ad nos vagiendo clamabat ut mendo, et ad nos vagiendo clamabat ut converteret. Proverb. VIII, 4:0 viri, ad converteret. Proverb. VIII, 4:0 viri, ad vos clamito, et vox mea ad filios homi- vos clamito, et vox mea ad filios homi- num! Sic ergo clamabat, dicens ut sint num! Sic ergo clamabat, dicens ut sint viri, ad viriliter agendum in virtute : et viri, ad viriliter agendum in virtute : et filii hominum, in intellectus veritate. filii hominum, in intellectus veritate.

« Si quis sitit, veniat ad me, et « Si quis sitit, veniat ad me, et bibat. » bibat. »

1 Vulgata habet fortem. 1 Vulgata habet fortem.

Ecce illuminatoris manifestatio. Ecce illuminatoris manifestatio.

: :

315 315

Et dicuntur hic duo invitatio scilicet Et dicuntur hic duo invitatio scilicet ad illuminatorem, et venientis subdit ad illuminatorem, et venientis subdit utilitatem. utilitatem.

Dicit ergo loquens de spiritualibus Dicit ergo loquens de spiritualibus metaphorice, ut melius per similitudines metaphorice, ut melius per similitudines notas intelligantur. Et hoc est : « Si quis notas intelligantur. Et hoc est : « Si quis sitit, » hoc est, fervens desiderium habet sitit, » hoc est, fervens desiderium habet doctrinæ, « veniat ad me, » fontem aquæ doctrinæ, « veniat ad me, » fontem aquæ vivæ. Jerem. 11, 13 Me dereliquerunt vivæ. Jerem. 11, 13 Me dereliquerunt fontem aquæ vivæ. fontem aquæ vivæ.

« Et bibat, » hoc est, humore limpi- « Et bibat, » hoc est, humore limpi- dissimo meæ doctrinæ se infundat. dissimo meæ doctrinæ se infundat.

Dicit autem « Si quis, » notans ar- Dicit autem « Si quis, » notans ar- bitrii libertatem: quia nullus cogitur. bitrii libertatem: quia nullus cogitur. Esther, 1, 8: Nec erat qui nolentes coge- Esther, 1, 8: Nec erat qui nolentes coge- ret ad bibendum. Notat etiam haurien- ret ad bibendum. Notat etiam haurien- tium a Domino raritatem, quod signifi- tium a Domino raritatem, quod signifi- catur, Joan. iv, 7, ubi dicitur, quod sola catur, Joan. iv, 7, ubi dicitur, quod sola mulier Samaritana (quæ sibi custos esse mulier Samaritana (quæ sibi custos esse inceperat) egressa est ad hauriendum inceperat) egressa est ad hauriendum aquam. Notatur etiam, quod a solis si- aquam. Notatur etiam, quod a solis si- tientibus aqua ista desideratur. Isa. LV, tientibus aqua ista desideratur. Isa. LV, 1 Omnes sitientes, venite ad aquas: et 1 Omnes sitientes, venite ad aquas: et qui non habetis argentum, emite absque qui non habetis argentum, emite absque argento, et absque ulla commutatione. argento, et absque ulla commutatione. Matth. v, 6: Beati qui esuriunt, el si- Matth. v, 6: Beati qui esuriunt, el si- tiunt justitiam. Il Regum, xxIII, 15: tiunt justitiam. Il Regum, xxIII, 15: O si quis mihi daret potum aquæ de ci- O si quis mihi daret potum aquæ de ci- sterna, quæ est in Bethlehem! Jesus au- sterna, quæ est in Bethlehem! Jesus au- tem in Bethlehem natus, hæc cisterna tem in Bethlehem natus, hæc cisterna fuit. Psal. XLI, 3: Sitivit anima mea ad fuit. Psal. XLI, 3: Sitivit anima mea ad Deum fontem vivum. In fervore ergo Deum fontem vivum. In fervore ergo desiderii existentes invitantur. desiderii existentes invitantur.

« Veniat, » per fidei devotionem. « Veniat, » per fidei devotionem. Exod. xv, 27: Venerunt autem in Elim Exod. xv, 27: Venerunt autem in Elim filii Israel, ubi erant duodecim fontes. filii Israel, ubi erant duodecim fontes. Elim interpretatur fortis eorum et si- Elim interpretatur fortis eorum et si- gnat Christum Doctorem fortissimum, gnat Christum Doctorem fortissimum, quia veritas ejus fortis est et invincibilis. quia veritas ejus fortis est et invincibilis. III Esdræ, 11, 12: Super omnia vincit III Esdræ, 11, 12: Super omnia vincit veritas. veritas.

Duodecim autem fontes sunt. Histo- Duodecim autem fontes sunt. Histo- riales tres quia historia Christi est de riales tres quia historia Christi est de carnis assumptione, et qualiter vixit in carnis assumptione, et qualiter vixit in carne, et qualiter mortuus est in carne, carne, et qualiter mortuus est in carne, et qualiter glorificatus est in carne. Mo- et qualiter glorificatus est in carne. Mo-

316 316

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

rales tres virtutes enim docuit verbo, rales tres virtutes enim docuit verbo, confirmavit exemplo, probavit mira- confirmavit exemplo, probavit mira- culo, et remunerabit præmio. Allegorice culo, et remunerabit præmio. Allegorice tres quia fidem confirmavit allegorice tres quia fidem confirmavit allegorice per Scripturam, parabolice per similitu- per Scripturam, parabolice per similitu- dinem positam sicut per granum sinapis dinem positam sicut per granum sinapis et hujusmodi, per rationem humanam, et hujusmodi, per rationem humanam, et per inspirationem divinam. Anagogice et per inspirationem divinam. Anagogice tres quia coelestia ad beatitudinem per- tres quia coelestia ad beatitudinem per- tinentia prædicando ostendit, per Spiri- tinentia prædicando ostendit, per Spiri- tum sanctum revelavit, et per Spiritum tum sanctum revelavit, et per Spiritum præparavit. præparavit.

Veniat ergo omnis homo ad hos Veniat ergo omnis homo ad hos fontes. Apocal. VII, 17: Agnus qui in fontes. Apocal. VII, 17: Agnus qui in medio throni est reget illos, et deducet medio throni est reget illos, et deducet eos ad vitæ fontes aquarum, et absterget eos ad vitæ fontes aquarum, et absterget Deus lacrymas ab oculis eorum. Quia in Deus lacrymas ab oculis eorum. Quia in Elim erant duodecim fontes et septua- Elim erant duodecim fontes et septua- ginta et octo palmæ. ginta et octo palmæ.

« Ad me, » qui hac aqua exubero. « Ad me, » qui hac aqua exubero. Eccli. xxiv, 43: Factus est mihi trames Eccli. xxiv, 43: Factus est mihi trames abundans, et fluvius meus appropin- abundans, et fluvius meus appropin- quavit ad mare. Et, ibidem, y. 41: Ego quavit ad mare. Et, ibidem, y. 41: Ego quasi fluvii dioryx, et sicut aquæductus quasi fluvii dioryx, et sicut aquæductus exivi de paradiso. Fluvio enim se com- exivi de paradiso. Fluvio enim se com- parat propter abundantiam. Dioryx enim parat propter abundantiam. Dioryx enim interpretatur generationis medicamen- interpretatur generationis medicamen- tum quia medicina omnis generationis tum quia medicina omnis generationis est in aquis doctrinæ salutis. est in aquis doctrinæ salutis.

« Et bibat » abundanter. Isa. x11, 3: « Et bibat » abundanter. Isa. x11, 3: Haurietis aquas in gaudio de fontibus Haurietis aquas in gaudio de fontibus Salvatoris, in restrictionem sitis, in Salvatoris, in restrictionem sitis, in ablutionem sordis, in refrigerium fomi- ablutionem sordis, in refrigerium fomi- tis. De primo, Joan. 1v, 13: Qui biberit tis. De primo, Joan. 1v, 13: Qui biberit ex aqua quam ego dabo ei, non sitiet ex aqua quam ego dabo ei, non sitiet in æternum. Quia non ulterius præter in æternum. Quia non ulterius præter Deum aliquid desiderabit. De secundo, Deum aliquid desiderabit. De secundo, IV Regum, v, 10: Lavare septies in IV Regum, v, 10: Lavare septies in Jordane, et recipiet sanitatem caro tua, Jordane, et recipiet sanitatem caro tua, atque mundaberis. De tertio, in Psalmo atque mundaberis. De tertio, in Psalmo XLI, 2: Quemadmodum desiderat caro tua XLI, 2: Quemadmodum desiderat caro tua ad fontes aquarum. Cervus enim in ad fontes aquarum. Cervus enim in aquis quærit refrigerium. aquis quærit refrigerium.

« Qui credit in me, sicut dicit « Qui credit in me, sicut dicit Scriptura, flumina de ventre ejus Scriptura, flumina de ventre ejus fluent aquæ vivæ. » fluent aquæ vivæ. »

Tangit autem tria principium quo Tangit autem tria principium quo bibens ad bibendum præparatur, mo- bibens ad bibendum præparatur, mo- dum quo potus iste bibitur, et utilitatem dum quo potus iste bibitur, et utilitatem quæ per potum acquiritur. quæ per potum acquiritur.

Principium est fides, ut dicit Chrysosto- Principium est fides, ut dicit Chrysosto- mus. Et hoc notat cum dicit: « Qui credit mus. Et hoc notat cum dicit: « Qui credit in me. » Fides enim est assensio veri- in me. » Fides enim est assensio veri- tatis et ideo fides os applicat fonti ve- tatis et ideo fides os applicat fonti ve- ritatis. Sicut enim dicit Dionysius in ritatis. Sicut enim dicit Dionysius in libro de Divinis nominibus: << Fides est libro de Divinis nominibus: << Fides est collocans in credentibus veritatem, et collocans in credentibus veritatem, et credentes in veritate, quæ accipitur per credentes in veritate, quæ accipitur per Christi doctrinam ¹. » Joan. xiv, 1 : Cre- Christi doctrinam ¹. » Joan. xiv, 1 : Cre- ditis in Deum, et in me credite. Ad ditis in Deum, et in me credite. Ad Hebr. x1, 1 : Fides est sperandarum Hebr. x1, 1 : Fides est sperandarum

substantia, hoc est, fundamentum re- substantia, hoc est, fundamentum re- rum, argumentum non apparentium. rum, argumentum non apparentium. Ergo qui credit in fontem vitæ, fundat in Ergo qui credit in fontem vitæ, fundat in se speranda et omnia vera, etiam homini se speranda et omnia vera, etiam homini per humanam rationem non apparentia. per humanam rationem non apparentia.

« «

« Sicut dicit Scriptura. » Chrysosto- « Sicut dicit Scriptura. » Chrysosto- mus tamen vult quod hoc referatur ad mus tamen vult quod hoc referatur ad sequens ut sit confirmatio Scripturæ sequens ut sit confirmatio Scripturæ ejus quod sequitur : ejus quod sequitur : Flumina de Flumina de ventre ejus, etc. » Et dicit quod hoc ventre ejus, etc. » Et dicit quod hoc scriptum est in Scriptura, Proverb. v, scriptum est in Scriptura, Proverb. v, 16: Deriventur fontes tui foras, et in 16: Deriventur fontes tui foras, et in plateis aquas tuas divide. Ibi, ut dicitur, plateis aquas tuas divide. Ibi, ut dicitur, translatio Septuaginta habet : « Flumina translatio Septuaginta habet : « Flumina de ventre tuo fluant aquæ vivæ. » Sed de ventre tuo fluant aquæ vivæ. » Sed melius est, ut diximus in divisione, quod melius est, ut diximus in divisione, quod non dicit ad confirmationem ejus quod non dicit ad confirmationem ejus quod consequenter inducitur: sed dicat mo- consequenter inducitur: sed dicat mo- dum credendi in Christum, ut sit sensus : dum credendi in Christum, ut sit sensus : « Qui credit in me, sicut dicit Scriptura,» « Qui credit in me, sicut dicit Scriptura,» hoc est, secundum quod docet Scriptura. hoc est, secundum quod docet Scriptura. Talis enim fides sana est, quia. Scriptura Talis enim fides sana est, quia. Scriptura docet qualiter credendum est in Chri- docet qualiter credendum est in Chri- stum. Ad Roman. xv, 4: Quæcumque stum. Ad Roman. xv, 4: Quæcumque

Tangit autem sic bibentis utilitatem scripta sunt, ad nostram doctrinam Tangit autem sic bibentis utilitatem scripta sunt, ad nostram doctrinam cum dicit: cum dicit:

1 S. DIONYSIUS, Lib. de Divinis nominibus, 1 S. DIONYSIUS, Lib. de Divinis nominibus,

scripta sunt. Psal. LXXXVI, 6: Dominus scripta sunt. Psal. LXXXVI, 6: Dominus narrabit in scripturis populorum et narrabit in scripturis populorum et principum, horum qui fuerunt in ea. principum, horum qui fuerunt in ea.

cap. 7. cap. 7.

317 317

IN EVANG. JOANNIS, CAP. VII-38. IN EVANG. JOANNIS, CAP. VII-38. Fluet aqua de situla ejus, et semen Fluet aqua de situla ejus, et semen illius erit in illius erit in multas. multas.

« Flumina de ventre ejus fluent « Flumina de ventre ejus fluent nquæ vivæ. >> nquæ vivæ. >>

Tria dicit aquæ abundantiam : et hoc Tria dicit aquæ abundantiam : et hoc notatur in hoc quod dicit: Flumina. notatur in hoc quod dicit: Flumina. Cordis receptaculum: et hoc est in eo Cordis receptaculum: et hoc est in eo quod dicit De ventre ejus. Aquarum quod dicit De ventre ejus. Aquarum ellectum et hoc notatur in hoc quod ellectum et hoc notatur in hoc quod dicit: Aquæ vivæ. dicit: Aquæ vivæ.

Dicit ergo «< Flumina, » quod dono- Dicit ergo «< Flumina, » quod dono- rum Spiritus notat affluentiam. Genes.11, rum Spiritus notat affluentiam. Genes.11, 6: Fons ascendebat e terra, irrigans uni- 6: Fons ascendebat e terra, irrigans uni- versam superficiem terræ: qui fons inde versam superficiem terræ: qui fons inde dividitur in quatuor capita. Hic est fons dividitur in quatuor capita. Hic est fons gratiæ qui totam superficiem Ecclesiæ gratiæ qui totam superficiem Ecclesiæ irrigat, et dividitur in quatuor capita. In irrigat, et dividitur in quatuor capita. In moralibus enim ordinat passiones et moralibus enim ordinat passiones et opera in heroicis ordinat naturam ad opera in heroicis ordinat naturam ad metas mentis: in intellectualibus ordinat metas mentis: in intellectualibus ordinat rationem ad normam perfectæ virtutis: rationem ad normam perfectæ virtutis: in divinis ordinat contemplationem ad in divinis ordinat contemplationem ad altitudinem et puritatem divinæ delecta- altitudinem et puritatem divinæ delecta- tionis, et theoriam veritatis. Et hæc sunt tionis, et theoriam veritatis. Et hæc sunt Ilumina paradisi. Ilumina paradisi.

Vel, dicamus quod flumina sunt sa- Vel, dicamus quod flumina sunt sa- cramentales gratiæ in remissionem pec- cramentales gratiæ in remissionem pec- catorum, gratiæ virtutum in facultatem catorum, gratiæ virtutum in facultatem bonarum operationum, donorum Spiri- bonarum operationum, donorum Spiri- tus sancti in adjutorium divinorum fa- tus sancti in adjutorium divinorum fa- clorum, fructuum in prægustationem clorum, fructuum in prægustationem æternorum. Et hæc etiam sunt quatuor æternorum. Et hæc etiam sunt quatuor flumina, quæ influunt Ecclesiam. Psal. flumina, quæ influunt Ecclesiam. Psal. LXIV, 11 Rivos ejus inebria, multiplica LXIV, 11 Rivos ejus inebria, multiplica genimina ejus, in stillicidiis ejus lætabi- genimina ejus, in stillicidiis ejus lætabi- tur germinans. tur germinans.

Vel adhuc, Flumina sunt bona naturæ Vel adhuc, Flumina sunt bona naturæ quæ reformantur, bona gratiæ quæ gra- quæ reformantur, bona gratiæ quæ gra- tis dantur, bona fortunæ quæ ad usum tis dantur, bona fortunæ quæ ad usum conceduntur, bona gloriæ quæ meritis conceduntur, bona gloriæ quæ meritis redduntur. Isa. LVIII, 11: Eris quasi redduntur. Isa. LVIII, 11: Eris quasi hortus irriguus, et sicut fons aquarum, hortus irriguus, et sicut fons aquarum, cujus non deficient aquæ. In omnibus cujus non deficient aquæ. In omnibus his verum est quod dicitur in Psalmo his verum est quod dicitur in Psalmo

XLV, XLV,

5 Fluminis impetus lætificat civi- 5 Fluminis impetus lætificat civi- tatem Dei, sanctificavit tabernaculum tatem Dei, sanctificavit tabernaculum suum Altissimus. Esther, x, 6 : Parvus suum Altissimus. Esther, x, 6 : Parvus fons qui crevit in fluvium, et in aquas fons qui crevit in fluvium, et in aquas plurimas redundavit. Hæc ergo flumina plurimas redundavit. Hæc ergo flumina fluunt abundanter. Numer. xxiv, 7 : fluunt abundanter. Numer. xxiv, 7 :

aquas aquas

« De ventre ejus, » hoc est, de intimis « De ventre ejus, » hoc est, de intimis ejus in affectu et intellectu. Unde ubi nos ejus in affectu et intellectu. Unde ubi nos habemus, Psal. XXXIV, 9: Et legem habemus, Psal. XXXIV, 9: Et legem tuam in medio cordis mei: ibi habet tuam in medio cordis mei: ibi habet Aquila : « In medio ventris mei. » In Aquila : « In medio ventris mei. » In ventre enim decoquitur cibus, et sepa- ventre enim decoquitur cibus, et sepa- ratur, et proportionaliter ad membra ratur, et proportionaliter ad membra distribuitur. Et ita in intimis cordis, ver- distribuitur. Et ita in intimis cordis, ver- bum Dei meditando decoquitur, per bum Dei meditando decoquitur, per collationem cordis separatur, et per dis- collationem cordis separatur, et per dis- cretam prædicationem et doctrinam uni- cretam prædicationem et doctrinam uni- cuique auditori proportionaliter distri- cuique auditori proportionaliter distri- buitur. Sic, Luc. 11, 19 Maria conser- buitur. Sic, Luc. 11, 19 Maria conser- vabat omnia verba hæc, ut in ventre vabat omnia verba hæc, ut in ventre meditationis decoqueret, conferens in meditationis decoqueret, conferens in corde suo, ut quid a quo separandum corde suo, ut quid a quo separandum esset videret et congruis temporibus esset videret et congruis temporibus protulit, ut unicuique quid dicendum protulit, ut unicuique quid dicendum esset ostenderet. De hoc ventre ergo di- esset ostenderet. De hoc ventre ergo di- citur, Ezechiel. 111, 3: Venter tuus com- citur, Ezechiel. 111, 3: Venter tuus com- edet, et viscera tua complebuntur volu- edet, et viscera tua complebuntur volu- mine isto, quod ego do tibi. mine isto, quod ego do tibi.

« Aquæ vivæ. » Doctrina sacra com- « Aquæ vivæ. » Doctrina sacra com- paratur aquæ propter quatuor, quæ sunt paratur aquæ propter quatuor, quæ sunt in aqua per naturam. Aqua enim habet in aqua per naturam. Aqua enim habet ex perspicuitate limpiditatem, ex humido ex perspicuitate limpiditatem, ex humido incorporato formarum repræsentatio- incorporato formarum repræsentatio- nem, ex convenientia cum coelo spiritus nem, ex convenientia cum coelo spiritus vitalis in se retentionem, ex materiali vitalis in se retentionem, ex materiali humido genituræ omnis primordialem humido genituræ omnis primordialem originem. Et hæc quatuor doctrinæ sa- originem. Et hæc quatuor doctrinæ sa- lutis conveniunt, quæ limpida est ex lutis conveniunt, quæ limpida est ex simplicitate, divinarum formarum repræ- simplicitate, divinarum formarum repræ- sentativa ex veritate, ex cœlesti natura sentativa ex veritate, ex cœlesti natura habet vivificationem et ex hoc quod habet vivificationem et ex hoc quod generativa est omnis boni, primordiale generativa est omnis boni, primordiale semen est spirituali generationi. semen est spirituali generationi.

De primo dicitur, Apocal. xxII, 1 : De primo dicitur, Apocal. xxII, 1 : Ostendit mihi fluvium aquæ vivæ splen- Ostendit mihi fluvium aquæ vivæ splen- didum tamquam crystallum. Hæc enim didum tamquam crystallum. Hæc enim sacra Scriptura adeo limpida est quod sacra Scriptura adeo limpida est quod nihil in ea turbidum apparet. Et ideo im- nihil in ea turbidum apparet. Et ideo im- properat Dominus malis doctoribus, properat Dominus malis doctoribus, Ezechiel. xxxiv, 18: Cum purissimam Ezechiel. xxxiv, 18: Cum purissimam aquam biberitis, reliquam pedibus ve- aquam biberitis, reliquam pedibus ve- stris turbabatis. Quia Scripturam limpi- stris turbabatis. Quia Scripturam limpi- dam accipiunt, et eamdem turbidam dam accipiunt, et eamdem turbidam

39 39

318 318

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

malis exemplis, et forte malis exposi malis exemplis, et forte malis exposi tionibus populo simplici proponunt. tionibus populo simplici proponunt.

De secundo dicitur, Jacobi, 1, 23 : Si De secundo dicitur, Jacobi, 1, 23 : Si quis auditor est verbi, et non factor, etc. quis auditor est verbi, et non factor, etc. Et hoc ideo dicitur, quia sacra Scriptura Et hoc ideo dicitur, quia sacra Scriptura ut speculum formas omnes repræsentat. ut speculum formas omnes repræsentat. Et ideo dicitur, Sapient. vu, 26, quod Et ideo dicitur, Sapient. vu, 26, quod ipsa est speculum sine macula Dei ma- ipsa est speculum sine macula Dei ma- jestatis. Hinc est quod luterem in quo jestatis. Hinc est quod luterem in quo se lavabant sacerdotes, cum sacrificia se lavabant sacerdotes, cum sacrificia offerre debebant, Moyses ex speculis mu- offerre debebant, Moyses ex speculis mu- lierum excubantium ante fores taberna- lierum excubantium ante fores taberna- culi composuit : quia Scripturam de culi composuit : quia Scripturam de prægnantibus donis intellectus et sa- prægnantibus donis intellectus et sa- pientiæ fecit, in qua quilibet formas suas pientiæ fecit, in qua quilibet formas suas adspiceret. adspiceret.

1 1

De tertio signatur, Genes. 1, 20, ubi De tertio signatur, Genes. 1, 20, ubi inter omnia viva dicit Deus primo Pro- inter omnia viva dicit Deus primo Pro- ducant aquæ reptile animæ viventis. Et ducant aquæ reptile animæ viventis. Et ita spiritum vitalem primo aquæ pro- ita spiritum vitalem primo aquæ pro- duxerent quia et in aquis doctrinæ duxerent quia et in aquis doctrinæ primo spiritus vitalis accipitur. Et ideo, primo spiritus vitalis accipitur. Et ideo, ibidem, y. 2 dicitur: Spiritus Dei fere- ibidem, y. 2 dicitur: Spiritus Dei fere- batur super aquas. Quia, Spiritus est qui batur super aquas. Quia, Spiritus est qui vivificat, sicut dicitur, Joan. VI, 64. vivificat, sicut dicitur, Joan. VI, 64.

: :

De quarto autem dicitur, Isa. XLVIII, De quarto autem dicitur, Isa. XLVIII, 1 Audite hæc, domus Jacob, qui voca- 1 Audite hæc, domus Jacob, qui voca- mini in nomine Israel, et de aquis Juda mini in nomine Israel, et de aquis Juda existis. Aqua enim est materia genera- existis. Aqua enim est materia genera- tionis et sic generat spiritualiter doc- tionis et sic generat spiritualiter doc- trina sacra. Jacobi, 1, 18: Voluntarie trina sacra. Jacobi, 1, 18: Voluntarie genuit nos verbo veritatis, ut simus ini- genuit nos verbo veritatis, ut simus ini- tium aliquod creaturæ ejus. Sic ergo tium aliquod creaturæ ejus. Sic ergo est aqua viva. Joan. iv, 13: Qui biberit est aqua viva. Joan. iv, 13: Qui biberit ex aqua quam ego dabo ei, non sitiet ex aqua quam ego dabo ei, non sitiet in æternum sed fiet in co fons aquæ in æternum sed fiet in co fons aquæ

salientis in vitam æternam. Omnis enim salientis in vitam æternam. Omnis enim boni causa est in nobis verbum Dei, et boni causa est in nobis verbum Dei, et perficit omnem Dei voluntatem. Isa. LV, perficit omnem Dei voluntatem. Isa. LV, 11 Verbum meum quod egredietur de 11 Verbum meum quod egredietur de ore meo, non revertetur ad me vacuum: ore meo, non revertetur ad me vacuum: sed faciet quæcumque volui, et prospe- sed faciet quæcumque volui, et prospe- rabitur in his ad quæ misi illud. rabitur in his ad quæ misi illud.

« Hoc autem dixit de Spiritu, quem « Hoc autem dixit de Spiritu, quem accepturi erant credentes in eum : accepturi erant credentes in eum :

1 Cf. Exod. xxXVIII, 8. 1 Cf. Exod. xxXVIII, 8.

nondum enim erat Spiritus datus,quia nondum enim erat Spiritus datus,quia Jesus nondum erat glorificatus. » Jesus nondum erat glorificatus. »

Interpretatio est Evangelistæ de ser- Interpretatio est Evangelistæ de ser- monibus Domini. monibus Domini.

Et dicit duo quorum unum est inter- Et dicit duo quorum unum est inter- pretatio, et secundum ratio unius eorun pretatio, et secundum ratio unius eorun quæ dicuntur in interpretatione. quæ dicuntur in interpretatione.

Dicit ergo « Hoc dixit Dominus de Dicit ergo « Hoc dixit Dominus de Spiritu, » hoc est, de donis et affluen- Spiritu, » hoc est, de donis et affluen- tia donorum sancti Spiritus, « quem, » tia donorum sancti Spiritus, « quem, » post Resurrectionem et Ascensionem, post Resurrectionem et Ascensionem, « accepturi erant,» in die Pentecostes, « accepturi erant,» in die Pentecostes, « credentes in eum. » Act. 11, 2: Factus « credentes in eum. » Act. 11, 2: Factus est repente de cælo sonus tamquam ad- est repente de cælo sonus tamquam ad- venientis spiritus vehementis, et replevit venientis spiritus vehementis, et replevit totam domum ubi erant sedentes. Et totam domum ubi erant sedentes. Et paulo post, y. 4 Repleti sunt omnes paulo post, y. 4 Repleti sunt omnes Spiritu sancto. Ille enim Spiritus exube- Spiritu sancto. Ille enim Spiritus exube- ravit in eis sicut fluens et refluens, ravit in eis sicut fluens et refluens, fluens in eos ubertate Spiritus, et re- fluens in eos ubertate Spiritus, et re- fluens ab eis per gratiarum actiones in fluens ab eis per gratiarum actiones in Deum. Eccle. 1, 7: Ad locum unde Deum. Eccle. 1, 7: Ad locum unde exeunt flumina revertuntur ut iterum exeunt flumina revertuntur ut iterum fluant. Augustinus : « Cum Spiritus cor fluant. Augustinus : « Cum Spiritus cor hominis intraverit, omni fonte magis hominis intraverit, omni fonte magis manat, et non stat nec deficit: sed fluit, manat, et non stat nec deficit: sed fluit, et refluit. » et refluit. »

Hujus autem quod dixit : « Quem ac- Hujus autem quod dixit : « Quem ac- cepturi erant credentes, » reddit ratio- cepturi erant credentes, » reddit ratio- nem cum dicit : « Nondum enim erat nem cum dicit : « Nondum enim erat Spiritus datus. « Et hujus ulterius sub- Spiritus datus. « Et hujus ulterius sub- jungit causam dicens : « Quia Jesus non- jungit causam dicens : « Quia Jesus non- dum erat glorificatus. » dum erat glorificatus. »

Et videtur falsum esse quod dicit: Et videtur falsum esse quod dicit: quia ante glorificationem Domini pho- quia ante glorificationem Domini pho- phetaverunt Prophetæ, qui prophetare phetaverunt Prophetæ, qui prophetare non poterant nisi dato sibi Spiritu san- non poterant nisi dato sibi Spiritu san- cto. I Petri, 1, 10 et 11: De qua salute cto. I Petri, 1, 10 et 11: De qua salute exquisierunt atque scrutati sunt Prophe- exquisierunt atque scrutati sunt Prophe- tæ,... scrutantes id quod vel quale tempus tæ,... scrutantes id quod vel quale tempus significaret in eis Spiritus Christi, etc. significaret in eis Spiritus Christi, etc.

Adhuc, Joan. VIII, 56: Abraham, pa- Adhuc, Joan. VIII, 56: Abraham, pa- ter vester, exsultavit ut videret diem ter vester, exsultavit ut videret diem meum vidit, et gavisus est. Quod non meum vidit, et gavisus est. Quod non potuit fieri, nisi conferretur ei Spiritus potuit fieri, nisi conferretur ei Spiritus

sanctus. sanctus.

IN EVANG. JOANNIS, CAP. VII-39. IN EVANG. JOANNIS, CAP. VII-39.

Si dicas, quod intelligitur quod non- Si dicas, quod intelligitur quod non- dum erat datus Spiritus sanctus Aposto- dum erat datus Spiritus sanctus Aposto- lis. Hoc iterum falsum videtur : quia, lis. Hoc iterum falsum videtur : quia, Luc. ix, 1, dicitur, quod dedit eis pote- Luc. ix, 1, dicitur, quod dedit eis pote- statem super omnia dæmonia, et ut lan- statem super omnia dæmonia, et ut lan- quores curarent. Et hoc ante istud quod quores curarent. Et hoc ante istud quod hic dicitur, factum fuit secundo anno hic dicitur, factum fuit secundo anno prædicationis Domini: quod autem hic prædicationis Domini: quod autem hic dicitur, factum fuit tertio dicitur, factum fuit tertio anno, in anno, in quo et passus est statim in sequenti quo et passus est statim in sequenti festo Paschæ cum tamen languores festo Paschæ cum tamen languores curare, et dæmones ejicere non curare, et dæmones ejicere non sent, nisi daretur eis Spiritus san- sent, nisi daretur eis Spiritus san-

clus. clus.

pos- pos-

Ad hæc autem dicendum secundum Ad hæc autem dicendum secundum Augustinum, quod glorificatio Domini Augustinum, quod glorificatio Domini duplex est in se scilicet, et in corde duplex est in se scilicet, et in corde credentium. In se quidem secundum di- credentium. In se quidem secundum di- vinitatem semper fuit in gloria. Secun- vinitatem semper fuit in gloria. Secun- dum humanitatem autem dupliciter glo- dum humanitatem autem dupliciter glo- rificatur factis scilicet, et corporis bea- rificatur factis scilicet, et corporis bea- titudine. Factis quidem semper fuit in titudine. Factis quidem semper fuit in gloria, quamvis aliquando gloria occul- gloria, quamvis aliquando gloria occul- taretur, vel propter infantiam, vel prop- taretur, vel propter infantiam, vel prop- pter passionem quando passionibus ex- pter passionem quando passionibus ex- ponebatur aliquando autem apparebat ponebatur aliquando autem apparebat quando gloriosa faciebat. De primo dici- quando gloriosa faciebat. De primo dici- tur, Habacuc, 11, 4: Ibi abscondita est tur, Habacuc, 11, 4: Ibi abscondita est fortitudo ejus. De secundo, Joan. 1, 14 fortitudo ejus. De secundo, Joan. 1, 14 Vidimus gloriam ejus, gloriam quasi Vidimus gloriam ejus, gloriam quasi unigeniti a Patre, plenum gratiæ et ve- unigeniti a Patre, plenum gratiæ et ve- ritatis. Secundum corporis autem beati- ritatis. Secundum corporis autem beati- tudinem dupliciter scilicet quoad beati- tudinem dupliciter scilicet quoad beati- tudinis formam et habitum, et quoad tudinis formam et habitum, et quoad locum beatorum. Priori modo glorifica- locum beatorum. Priori modo glorifica- tus est in Resurrectione: secundo au- tus est in Resurrectione: secundo au- tem modo in Ascensione. Sed tota gloria tem modo in Ascensione. Sed tota gloria ostensa est in Spiritus sancti missione: ostensa est in Spiritus sancti missione: quia tunc apparuit quantæ gloriæ fuit, quia tunc apparuit quantæ gloriæ fuit, qui tantum et talem mittere potuit et qui tantum et talem mittere potuit et dare, quantus ipse fuit. Et sic aliquando dare, quantus ipse fuit. Et sic aliquando dicitur in die Pentecostes glorificatus: dicitur in die Pentecostes glorificatus: quia tunc gloriosissimus est ostensus. quia tunc gloriosissimus est ostensus. Job, XL, 5 Circumda tibi decorem, et Job, XL, 5 Circumda tibi decorem, et in sublime erigere, et esto gloriosus. In in sublime erigere, et esto gloriosus. In Resurrectione enim circumdedit sibi de- Resurrectione enim circumdedit sibi de- corem, et in Ascensione in sublime corem, et in Ascensione in sublime

1 Matth. xvi, 23. 1 Matth. xvi, 23.

319 319

erectus est, et in Pentecoste gloriosus erectus est, et in Pentecoste gloriosus apparuit. apparuit.

In cordibus autem fidelium glorifica- In cordibus autem fidelium glorifica- tus est, quando sine omni impedimento tus est, quando sine omni impedimento gloriosus est creditus. Et hoc fuit, ut di- gloriosus est creditus. Et hoc fuit, ut di- cit Augustinus, quando caro quam dile- cit Augustinus, quando caro quam dile- xerunt ab oculis est ablata: quia quam- xerunt ab oculis est ablata: quia quam- diu fuit credentibus dulcis præsentia diu fuit credentibus dulcis præsentia carnis in sensibus, ad fidem gloriæ Chri- carnis in sensibus, ad fidem gloriæ Chri- sti per intellectum venire plene non pot- sti per intellectum venire plene non pot- erant. Unde, Joan. xv1, 7, dicit: Expe- erant. Unde, Joan. xv1, 7, dicit: Expe- dit vobis ut ego vadam: si enim non dit vobis ut ego vadam: si enim non abiero, Paraclitus non veniet ad vos. abiero, Paraclitus non veniet ad vos. Tunc enim confidenter dixerunt illud Tunc enim confidenter dixerunt illud Apostoli, II ad Corinth. v, 16: Itaque Apostoli, II ad Corinth. v, 16: Itaque nos ex hoc neminem novimus secundum nos ex hoc neminem novimus secundum carnem. Et si cognovimus secundum car- carnem. Et si cognovimus secundum car- nem Christum, sed nunc jam non novi- nem Christum, sed nunc jam non novi- mus. Tunc sapuerunt quæ Dei sunt, et mus. Tunc sapuerunt quæ Dei sunt, et ex tunc non est dictum eis: Vade post ex tunc non est dictum eis: Vade post me, satana, scandalum es mihi : quia me, satana, scandalum es mihi : quia non sapis ea quæ Dei sunt 1. Tunc enim non sapis ea quæ Dei sunt 1. Tunc enim facti viri, evacuaverunt quæ erant par- facti viri, evacuaverunt quæ erant par- vuli, ut dicit Apostolus, I ad Corinth. vuli, ut dicit Apostolus, I ad Corinth. XIII, 11. Sicut etiam dicitur, ad Ephes. IV, XIII, 11. Sicut etiam dicitur, ad Ephes. IV, 13, tunc mutati sunt omnes in virum 13, tunc mutati sunt omnes in virum perfectum, in mensuram ætatis plenitu- perfectum, in mensuram ætatis plenitu- dinis Christi. Et ideo tunc Jesus plene dinis Christi. Et ideo tunc Jesus plene in suis membris glorificatus est. Et ideo in suis membris glorificatus est. Et ideo tunc omnibus membris Spiritus plenis- tunc omnibus membris Spiritus plenis- sime est infusus. Ante autem hoc erant sime est infusus. Ante autem hoc erant sicut membra stupida quædam, Spiritus sicut membra stupida quædam, Spiritus plenissime non receptibilia. Et de hac plenissime non receptibilia. Et de hac glorificatione loquitur hic Auctor. Joan. glorificatione loquitur hic Auctor. Joan. xv, 5: Clarifica me, tu, Pater, apud xv, 5: Clarifica me, tu, Pater, apud temetipsum, claritate quam habui prius- temetipsum, claritate quam habui prius- quam mundus esset : quia tunc clarus quam mundus esset : quia tunc clarus fuit in omnibus splendoribus Sanctorum. fuit in omnibus splendoribus Sanctorum. Et cum perfecti fuerunt in Spiritu cre- Et cum perfecti fuerunt in Spiritu cre- dentes, tunc resplenduit in gloria per dentes, tunc resplenduit in gloria per effectum, quod ab æterno in ipso clarue- effectum, quod ab æterno in ipso clarue- rat in prædestinatione. II ad Corinth. 111, rat in prædestinatione. II ad Corinth. 111, 18 Nos vero revelata facie gloriam Do- 18 Nos vero revelata facie gloriam Do- mini speculantes, in eamdem imaginem mini speculantes, in eamdem imaginem transformamur, a claritate in clarita- transformamur, a claritate in clarita- tem, tamquam a Domini Spiritu. tem, tamquam a Domini Spiritu.

Quod autem quidam dicunt, quod ante Quod autem quidam dicunt, quod ante

320 320

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

Passionem dedit Dominus Spiritum Passionem dedit Dominus Spiritum abundanter, et post Resurrectionem in abundanter, et post Resurrectionem in terra dedit abundantius, et post Ascen- terra dedit abundantius, et post Ascen- sionem abundantissime, nihil penitus sionem abundantissime, nihil penitus habet veritatis : quia non legitur quod habet veritatis : quia non legitur quod abundanter, aut abundantius dederit: abundanter, aut abundantius dederit: sed quod ad aliud et ad aliud dederit. sed quod ad aliud et ad aliud dederit. Ante Passionem enim dedit ad miracula Ante Passionem enim dedit ad miracula facienda, post Resurrectionem ad remit- facienda, post Resurrectionem ad remit- tenda peccata, et post Ascensionem ad tenda peccata, et post Ascensionem ad robur. Unde de prima collatione dicitur, robur. Unde de prima collatione dicitur, Luc. ix, 1, quod dedit eis potestatem su- Luc. ix, 1, quod dedit eis potestatem su- per omnia dæmonia, et ut languores cu- per omnia dæmonia, et ut languores cu- rarent. De secunda autem collatione rarent. De secunda autem collatione Spiritus sancti dicitur, Joan. xx, 22 et Spiritus sancti dicitur, Joan. xx, 22 et 23 Insufflavit, et dixit eis: Accipite 23 Insufflavit, et dixit eis: Accipite Spiritum sanctum : quorum remiseritis Spiritum sanctum : quorum remiseritis peccata, remittuntur eis, etc. De tertia peccata, remittuntur eis, etc. De tertia autem dicitur, Luc. xxiv, 49: Sedete in autem dicitur, Luc. xxiv, 49: Sedete in civitate, quoadusque induamini virtute civitate, quoadusque induamini virtute ex alto. ex alto.

Ad id quod objicitur de Prophetis et Ad id quod objicitur de Prophetis et Abraham dicendum, quod nihil prohibet Abraham dicendum, quod nihil prohibet (sicut dictum est) quod illi in quorum (sicut dictum est) quod illi in quorum cordibus Jesus fuit glorificatus, abun- cordibus Jesus fuit glorificatus, abun- dantissime Spiritum sanctum habuerunt. dantissime Spiritum sanctum habuerunt. Sed illi, sicut dicit Augustinus, quamvis Sed illi, sicut dicit Augustinus, quamvis essent in statu vetustatis, tamen ad fidem essent in statu vetustatis, tamen ad fidem novæ gloriæ in Jesu factæ pertinebant. novæ gloriæ in Jesu factæ pertinebant.

Ad aliud dicendum, quod quamvis Ad aliud dicendum, quod quamvis ante acceperint ipsum ad aliquid, sicut ante acceperint ipsum ad aliquid, sicut et membrum stupidum in corpore ad ali- et membrum stupidum in corpore ad ali- quid spiritum cordis et capitis accipit, quid spiritum cordis et capitis accipit, tamen plenitudinem Spiritus non potue- tamen plenitudinem Spiritus non potue- runt accipere, nisi postquam perfecti runt accipere, nisi postquam perfecti fuerunt ad accipiendum, sicut dictum fuerunt ad accipiendum, sicut dictum est. Et ideo dicit, quod « nondum erat est. Et ideo dicit, quod « nondum erat Spiritus datus: quia Jesus nondum erat Spiritus datus: quia Jesus nondum erat glorificatus. » Psal. xvIII, 7: A summo glorificatus. » Psal. xvIII, 7: A summo calo egressio ejus, etc. : nec est qui se calo egressio ejus, etc. : nec est qui se abscondat a calore ejus. Statim enim abscondat a calore ejus. Statim enim ut Sol justitiæ, Christus Deus noster, in ut Sol justitiæ, Christus Deus noster, in se et suorum fide ad summum coeli exal- se et suorum fide ad summum coeli exal- tatus est, diffudit in omnes Spiritus ve- tatus est, diffudit in omnes Spiritus ve- ritatis lucem, et Spiritus sancti charitatis ritatis lucem, et Spiritus sancti charitatis calorem. II Machab. 1, 22: Tempus calorem. II Machab. 1, 22: Tempus affuit quo sol refulsit, qui prius erat in affuit quo sol refulsit, qui prius erat in

1 Cf. Matth. x, 8. 1 Cf. Matth. x, 8.

nubilo, et accensus est ignis magnus, ita nubilo, et accensus est ignis magnus, ita ut omnes mirarentur. Et hoc est quod ut omnes mirarentur. Et hoc est quod Dominus dixit ad Job, xxxvIII, 24: In- Dominus dixit ad Job, xxxvIII, 24: In- dica mihi per quam viam spargitur lux, dica mihi per quam viam spargitur lux, dividitur æstus super terram. Non enim dividitur æstus super terram. Non enim lux ubique in habitationem terræ spargi- lux ubique in habitationem terræ spargi- tur, nisi quando in meridiano in sum- tur, nisi quando in meridiano in sum- mum coeli exaltatur et tunc illuminatis mum coeli exaltatur et tunc illuminatis omnibus, æstus Spiritus sancti super ter- omnibus, æstus Spiritus sancti super ter- ram dividitur ad mensuram, quam in ram dividitur ad mensuram, quam in quolibet sanctorum Spiritus operatur. quolibet sanctorum Spiritus operatur.

<< Ex illa ergo turba, cum audissent << Ex illa ergo turba, cum audissent hos sermones ejus, dicebant: Hic est hos sermones ejus, dicebant: Hic est vere Propheta. vere Propheta.

Alii dicebant: Hic est Christus. Alii dicebant: Hic est Christus. Quidam autem dicebant: Numquid a Quidam autem dicebant: Numquid a Galilæa venit Christus? Galilæa venit Christus?

Nonne Scriptura dicit: Quia ex se- Nonne Scriptura dicit: Quia ex se- mine David, et de Bethlehem castello, mine David, et de Bethlehem castello, ubi erat David, venit Christus ? ubi erat David, venit Christus ?

Dissensio itaque facta est in turba Dissensio itaque facta est in turba propter eum. propter eum.

Quidam autem ex ipsis volebant ap- Quidam autem ex ipsis volebant ap- prehendere eum : sed nemo misit su- prehendere eum : sed nemo misit su- per eum manus. » per eum manus. »

Hic tertio tangit nubecularum disposi- Hic tertio tangit nubecularum disposi- tionem ad illuminationem veri solis. tionem ad illuminationem veri solis.

Tangit autem tria, scilicet, qualiter sol Tangit autem tria, scilicet, qualiter sol cepit turbam, qualiter cepit et ab inten- cepit turbam, qualiter cepit et ab inten- tione convertit ministros, et qualiter con- tione convertit ministros, et qualiter con- fudit Pharisæos : et secundum hæc tria fudit Pharisæos : et secundum hæc tria dividitur hæc pars. dividitur hæc pars.

Circa primum tria sunt: quosdam enim Circa primum tria sunt: quosdam enim traxit ad fidem, quosdam autem ad du- traxit ad fidem, quosdam autem ad du- bitationem, et quosdam impedivit ab au- bitationem, et quosdam impedivit ab au- dacia malitiæ quam facere cogitaverant. dacia malitiæ quam facere cogitaverant.

Primi autem qui aliquam devotionem Primi autem qui aliquam devotionem ab illuminatore conceperant, in duo fe- ab illuminatore conceperant, in duo fe- rebantur. Quidam enim Prophetam pro- rebantur. Quidam enim Prophetam pro- missum in lege dicebant: quidam autem missum in lege dicebant: quidam autem meliores dicebant Christum propter sa- meliores dicebant Christum propter sa- pientiam et miracula. pientiam et miracula.

IN EVANG. JOANNIS, CAP. VII-40, 41, 42, 43, 44. IN EVANG. JOANNIS, CAP. VII-40, 41, 42, 43, 44.

Dicit ergo « Ex illa ergo turba » Dicit ergo « Ex illa ergo turba » quidam, et non omnes: quia turba tur- quidam, et non omnes: quia turba tur- bata est multitudo, « cum audissent hos bata est multitudo, « cum audissent hos sermones. » Psal. cxL, 6: Audient verba sermones. » Psal. cxL, 6: Audient verba mea, quoniam potuerunt. Matth. vII, 29: mea, quoniam potuerunt. Matth. vII, 29: Erat docens eos, Jesus scilicet, sicut po- Erat docens eos, Jesus scilicet, sicut po- testatem habens, et non sicut Scribæ eo- testatem habens, et non sicut Scribæ eo- rum et Pharisæi. rum et Pharisæi.

« Dicebant, » firmitatem deponentes, « Dicebant, » firmitatem deponentes, quia : « Hic est vere Propheta. » Matth. quia : « Hic est vere Propheta. » Matth. XVI, 14, ad interrogationem Jesus quis XVI, 14, ad interrogationem Jesus quis esset, respondent discipuli Alii Joan- esset, respondent discipuli Alii Joan- nem Baptistam, alii autem Eliam, alii nem Baptistam, alii autem Eliam, alii rero Jeremiam, aut unum ex Prophetis, rero Jeremiam, aut unum ex Prophetis, hoc est, in lege promissis unicum. Deu- hoc est, in lege promissis unicum. Deu- ter. xvi, 15 Prophetam de gente tua ter. xvi, 15 Prophetam de gente tua et de fratribus tuis sicut me, suscitabit et de fratribus tuis sicut me, suscitabit tibi Dominus Deus tuus: ipsum audies. tibi Dominus Deus tuus: ipsum audies. Et illi videntur attendisse ad verba sa- Et illi videntur attendisse ad verba sa- pientiæ et ideo Prophetam existima- pientiæ et ideo Prophetam existima- bant esse quia soli Prophetæ ex inspi- bant esse quia soli Prophetæ ex inspi- ratione cognoverunt verba sapientiæ di- ratione cognoverunt verba sapientiæ di- vinæ. Luc. xxix, 19: Fuit vir Propheta, vinæ. Luc. xxix, 19: Fuit vir Propheta, potens in opere et sermone, coram Deo et potens in opere et sermone, coram Deo et omni populo. omni populo.

« Alii dicebant, etc. » « Alii dicebant, etc. »

« Alii,» amplius illuminati, « dice- « Alii,» amplius illuminati, « dice- bant » quia « hic est Christus, » conside- bant » quia « hic est Christus, » conside- rantes virtutem in opere et miraculis. rantes virtutem in opere et miraculis. Joan. VII, 31 : Christus cum venerit, Joan. VII, 31 : Christus cum venerit, numquid plura signa faciet quam quæ numquid plura signa faciet quam quæ hic facit? Isa. XLV, 1: Christo meo Cy- hic facit? Isa. XLV, 1: Christo meo Cy- ro, cujus apprehendi dexteram, ut subji- ro, cujus apprehendi dexteram, ut subji- ciam ante faciem ejus Gentes, et dorsa ciam ante faciem ejus Gentes, et dorsa regum vertam. Cyrus interpretatur se- regum vertam. Cyrus interpretatur se- men quia Christus de semine fuit Da- men quia Christus de semine fuit Da- vid. Jerem. XXIII, 5: Suscitabo David, vid. Jerem. XXIII, 5: Suscitabo David, germen justum, etc. Isa. LXI, 1 : Spiri- germen justum, etc. Isa. LXI, 1 : Spiri- tus Domini super me eo quod unxerit tus Domini super me eo quod unxerit Dominus me. Dominus me.

« Quidam autem, » confusum intelle- « Quidam autem, » confusum intelle- ctum habentes ex illuminationibus ejus, ctum habentes ex illuminationibus ejus, et Scripturæ male intellectæ, « dice- et Scripturæ male intellectæ, « dice- bant, »dubitantes : « Numquid Chri- bant, »dubitantes : « Numquid Chri- stus a Galilæa venit? » Joan. 1, 46: A stus a Galilæa venit? » Joan. 1, 46: A

1 Cf. Luc. XII, 5. 1 Cf. Luc. XII, 5.

XXIV XXIV

321 321

Nazareth potest aliquid boni esse? Sci- Nazareth potest aliquid boni esse? Sci- verunt enim locum nativitatis, et genus verunt enim locum nativitatis, et genus Christi et ideo sunt inexcusabiles. Christi et ideo sunt inexcusabiles. Et hoc est quod dicit : Et hoc est quod dicit :

« Nonne Scriptura dicit, » « Nonne Scriptura dicit, »

Cui contradicere fas non est : « Quia Cui contradicere fas non est : « Quia ex semine David. » Psal. cxXXI, 11: De ex semine David. » Psal. cxXXI, 11: De fructu ventris tui ponam super sedem fructu ventris tui ponam super sedem tuam. II Regum, VII, 12 et 13: Susci- tuam. II Regum, VII, 12 et 13: Susci- tabo semen tuum post te, quod egredietur tabo semen tuum post te, quod egredietur de utero tuo... Et stabiliam thronum de utero tuo... Et stabiliam thronum regni ejus usque in sempiternum. Jerem. regni ejus usque in sempiternum. Jerem. XXIII, 5 Suscitabo David, germen ju- XXIII, 5 Suscitabo David, germen ju-

stum. stum.

« Et de Bethlehem castello, ubi erat « Et de Bethlehem castello, ubi erat David, venit Christus, » hoc est, ubi David, venit Christus, » hoc est, ubi morabatur. Michææ, v, 2: Et tu, Beth- morabatur. Michææ, v, 2: Et tu, Beth- lehem Ephrata, parvulus es in millibus lehem Ephrata, parvulus es in millibus Juda ex te mihi egredietur dux qui sit Juda ex te mihi egredietur dux qui sit dominator in Israel. Luc. 1, 32: Dabit dominator in Israel. Luc. 1, 32: Dabit illi Dominus Deus sedem David, patris illi Dominus Deus sedem David, patris ejus. Sciverunt ergo genus et nativitatis ejus. Sciverunt ergo genus et nativitatis locum. locum.

Sic ergo in diversa mutatis opinioni- Sic ergo in diversa mutatis opinioni- bus: bus:

« Dissensio itaque facta est in turba « Dissensio itaque facta est in turba propter eum. » propter eum. »

« Dissensio facta est » inter eos. Psal. « Dissensio facta est » inter eos. Psal. LXXV, 5 et 6 Illuminans tu mirabiliter LXXV, 5 et 6 Illuminans tu mirabiliter a montibus æternis, turbati sunt omnes a montibus æternis, turbati sunt omnes insipientes corde. Matth. x, 34: Nolite insipientes corde. Matth. x, 34: Nolite arbitrari quia pacem venerim mittere in arbitrari quia pacem venerim mittere in non veni pacem mittere, sed non veni pacem mittere, sed

terram: terram:

gladium 1. gladium 1.

" "

Quidam autem ex ipsis, »> Quidam autem ex ipsis, »>

» »

Ex splendoribus ejus ad pejora conci- Ex splendoribus ejus ad pejora conci- tati, « volebant apprehendere eum. tati, « volebant apprehendere eum. 1 ad Timoth. III, 13: Mali homines et se- 1 ad Timoth. III, 13: Mali homines et se- ductores proficient in pejus errantes, et ductores proficient in pejus errantes, et in errorem mittentes. Apocal. xx11, 11: in errorem mittentes. Apocal. xx11, 11: Qui in sordibus est, sordescat adhuc. Qui in sordibus est, sordescat adhuc.

21 21

45 45

46 46

47 47

48 48

49 49

322 322

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

Isa. 1, 15 Manus vestræ sanguine ple- Isa. 1, 15 Manus vestræ sanguine ple- næ sunt. Proverb. 1, 16: Et festinant næ sunt. Proverb. 1, 16: Et festinant ut effundant sanguinem, scilicet inno- ut effundant sanguinem, scilicet inno- xium. Psal. XIII, 3: Contritio et infeli- xium. Psal. XIII, 3: Contritio et infeli- citas in viis eorum, et viam pacis non citas in viis eorum, et viam pacis non cognoverunt. cognoverunt.

« Sed nemo misit super eum ma- « Sed nemo misit super eum ma-

nus. » nus. »

Psal. xxx, 10: Dominus dissipat Psal. xxx, 10: Dominus dissipat consilia Gentium, reprobat autem cogi- consilia Gentium, reprobat autem cogi- tationes populorum. Causa autem illius tationes populorum. Causa autem illius duplex fuit, scilicet, quia Dominus dissi- duplex fuit, scilicet, quia Dominus dissi- pavit cogitationes illorum, et quia multi pavit cogitationes illorum, et quia multi fuerunt pro Domino: et ideo residui ma- fuerunt pro Domino: et ideo residui ma- li non audebant in eum manus exten- li non audebant in eum manus exten- dere. Alii autem propter reverentiam, dere. Alii autem propter reverentiam, quia videbant in facie ejus divinum quia videbant in facie ejus divinum quoddam micare, non audebant in eum quoddam micare, non audebant in eum manum mittere: sicut notavimus supra ¹. manum mittere: sicut notavimus supra ¹. Psal. CIV, Psal. CIV, 15 Nolite tangere christos 15 Nolite tangere christos meos, etc. II Regum, 1, 14 Quare non meos, etc. II Regum, 1, 14 Quare non timuisti manum mittere in christum Do- timuisti manum mittere in christum Do- mini? I Regum, xxiv, 7: Propitius sit mini? I Regum, xxiv, 7: Propitius sit mihi Dominus, ne faciam hanc rem do- mihi Dominus, ne faciam hanc rem do- mino meo, christo Domini, ut mittam mino meo, christo Domini, ut mittam manum in eum, quia christus Domini manum in eum, quia christus Domini

est. est.

« Venerunt ergo ministri ad Ponti- « Venerunt ergo ministri ad Ponti- fices et Pharisæos. Et dixerunt eis fices et Pharisæos. Et dixerunt eis illi Quare non adduxistis illum. illi Quare non adduxistis illum.

Responderunt ministri : Numquam Responderunt ministri : Numquam sic locutus est homo, sicut hic homo. sic locutus est homo, sicut hic homo. Responderunt ergo eis Pharisæi : Responderunt ergo eis Pharisæi : Numquid et vos seducti estis? Numquid et vos seducti estis?

Numquid ex Principibus aliquis cre- Numquid ex Principibus aliquis cre- didit in eum, aut ex Pharisæis? didit in eum, aut ex Pharisæis?

Sed turba hæc, quæ non novit le- Sed turba hæc, quæ non novit le- gem, maledicti sunt. » gem, maledicti sunt. »

« Venerunt ergo ministri ad Pontifi- « Venerunt ergo ministri ad Pontifi- ces et Pharisæos » qui miserant eos. ces et Pharisæos » qui miserant eos.

Vide supra, 11, 24. Vide supra, 11, 24.

Hic agitur qualiter sermo Christi in Hic agitur qualiter sermo Christi in mansuetudinem convertit ministros. mansuetudinem convertit ministros.

Et ponuntur hic quatuor: quorum Et ponuntur hic quatuor: quorum primum est reditus ministrorum ad con- primum est reditus ministrorum ad con- fusionem dominorum suorum secun- fusionem dominorum suorum secun- dum est quæstio Pharisæorum : tertium dum est quæstio Pharisæorum : tertium est confutatio eorum ex responsione est confutatio eorum ex responsione ministrorum quartum pertinacia Phari- ministrorum quartum pertinacia Phari-

sæorum. sæorum.

Dicit ergo « Venerunt ergo ministri Dicit ergo « Venerunt ergo ministri ad Pontifices, » in quibus erat potestas, ad Pontifices, » in quibus erat potestas, « et » ad « Pharisæos, » in quibus erat « et » ad « Pharisæos, » in quibus erat religio, et bonæ vitæ, et sanctitatis præ- religio, et bonæ vitæ, et sanctitatis præ- sumptio. Isa. 1, 10: Audite verbum Domi- sumptio. Isa. 1, 10: Audite verbum Domi- ni, principes Sodomorum, percipite auri- ni, principes Sodomorum, percipite auri- bus legem Dei nostri, populus Gomorrhæ. bus legem Dei nostri, populus Gomorrhæ.

« Et dixerunt eis illi. » Daniel. xi, « Et dixerunt eis illi. » Daniel. xi, 5: Egressa est iniquitas de Babylone a 5: Egressa est iniquitas de Babylone a senioribus judicibus, qui videbantur re- senioribus judicibus, qui videbantur re- gere populum. gere populum.

« Quare non adduxistis eum? » Sa- « Quare non adduxistis eum? » Sa- pient. 1, 12 Circumveniamus ergo pient. 1, 12 Circumveniamus ergo justum, quoniam inutilis est nobis, et justum, quoniam inutilis est nobis, et contrarius est operibus nostris. contrarius est operibus nostris.

« «

Responderunt ministri, » Responderunt ministri, »

Jam sermonibus Domini capti. Et in Jam sermonibus Domini capti. Et in hoc notatur pertinacia Pharisæorum et hoc notatur pertinacia Pharisæorum et Pontificum coram quibus multa mira- Pontificum coram quibus multa mira- cula fecit, et multa persuasoria posuit, cula fecit, et multa persuasoria posuit, et non crediderunt. Ministri autem con- et non crediderunt. Ministri autem con- temptis pretiis, quibus remunerabantur temptis pretiis, quibus remunerabantur ad capiendum, ex solis verbis sive mira- ad capiendum, ex solis verbis sive mira- culis statim in suis sermonibus capti, a culis statim in suis sermonibus capti, a ministerio captivitatis destiterunt. ministerio captivitatis destiterunt.

« Numquam locutus est homo, sicut « Numquam locutus est homo, sicut hic homo » loquitur. Cantic. 11, 14: Sonet hic homo » loquitur. Cantic. 11, 14: Sonet vox tua in auribus meis: vox enim tua vox tua in auribus meis: vox enim tua dulcis. Ibidem, v, 6 Anima mea lique- dulcis. Ibidem, v, 6 Anima mea lique- facta est, ut locutus est, scilicet dilectus. facta est, ut locutus est, scilicet dilectus. Jerem. xv, 16: Inventi sunt sermones Jerem. xv, 16: Inventi sunt sermones tui, et comedi eos. Joan. VI, 69: Verba tui, et comedi eos. Joan. VI, 69: Verba vitæ æternæ habes. vitæ æternæ habes.

« Responderunt ergo eis Phari- « Responderunt ergo eis Phari- sæi, » sæi, »

IN EVANG. JOANNIS, CAP. VII-48,49,50,51. IN EVANG. JOANNIS, CAP. VII-48,49,50,51.

Suam in malitia pertinaciam osten- Suam in malitia pertinaciam osten- dentes: « Numquid et vos seducti estis ? » dentes: « Numquid et vos seducti estis ? » Reputabant enim seductos, qui seorsum Reputabant enim seductos, qui seorsum a via falsitatis ad viam veritatis sunt a via falsitatis ad viam veritatis sunt adducti. Jerem. xx, 7: Seduxisti me, et adducti. Jerem. xx, 7: Seduxisti me, et seductus sum fortior me fuisti, et inva- seductus sum fortior me fuisti, et inva- luisti. II ad Corinth. vi, 8: Ut seducto- luisti. II ad Corinth. vi, 8: Ut seducto-

res, et veraces. res, et veraces.

« Numquid ex Principibus, » « Numquid ex Principibus, »

Scilicet sacerdotum, in quorum dis- Scilicet sacerdotum, in quorum dis- pensatione est lex sapientiæ, « aliquis pensatione est lex sapientiæ, « aliquis credidit in eum, aut ex Pharisæis, » qui credidit in eum, aut ex Pharisæis, » qui primi credere deberent. Jerem. v, 4 et 5 : primi credere deberent. Jerem. v, 4 et 5 : Ego dixi Forsitan pauperes sunt et Ego dixi Forsitan pauperes sunt et stulti, ignorantes viam Domini, judi- stulti, ignorantes viam Domini, judi- rium Dei sui. Ibo igitur ad optimates, rium Dei sui. Ibo igitur ad optimates, et loquar eis ipsi enim cognoverunt et loquar eis ipsi enim cognoverunt viam Domini, judicium Dei sui et ecce viam Domini, judicium Dei sui et ecce magis hi simul confregerunt jugum, magis hi simul confregerunt jugum, ruperunt vincula. ruperunt vincula.

« Sed turba hæc, » « Sed turba hæc, »

Turba scilicet vilis et plebeia, « quæ Turba scilicet vilis et plebeia, « quæ non novit legem,» idiota et stulta, quæ non novit legem,» idiota et stulta, quæ non cognovit præcepta legis. Psal. LXX, non cognovit præcepta legis. Psal. LXX, 13 Quoniam non cognovi litteraturam. 13 Quoniam non cognovi litteraturam.

« Maledicti sunt, » id est, sub maledi- « Maledicti sunt, » id est, sub maledi- cto legis positi. Ex Deuteronomio, XXVII, cto legis positi. Ex Deuteronomio, XXVII, 26, acceperunt hujus dicti occasionem, 26, acceperunt hujus dicti occasionem, ubi dicitur: Maledictus qui non perma- ubi dicitur: Maledictus qui non perma- net in sermonibus legis. Chrysostomus : net in sermonibus legis. Chrysostomus : «Nihil veritate manifestius, nihil simpli- «Nihil veritate manifestius, nihil simpli- cius: attamen malignantibus nihil diffi- cius: attamen malignantibus nihil diffi- cilius. Ecce enim sapientes Scribæ et cilius. Ecce enim sapientes Scribæ et Pharisæi qui signa viderunt, et Scriptu- Pharisæi qui signa viderunt, et Scriptu- ras legerunt, veritate læsi sunt et exca- ras legerunt, veritate læsi sunt et exca- cati. Ministri vero qui nihil viderunt, ab cati. Ministri vero qui nihil viderunt, ab una sola locutione capti sunt. Et qui una sola locutione capti sunt. Et qui ligare venerant, abierunt ligati vinculis ligare venerant, abierunt ligati vinculis veritatis. » Nos autem dicimus illud Ge- veritatis. » Nos autem dicimus illud Ge- nesis, xxvi, 13: In me sit ista maledi- nesis, xxvi, 13: In me sit ista maledi- clio. Joan. ix, 28: Maledixerunt ergo ei, clio. Joan. ix, 28: Maledixerunt ergo ei, et dixerunt: Tu discipulus illius sis : et dixerunt: Tu discipulus illius sis : nos autem Moysi discipuli sumus. nos autem Moysi discipuli sumus.

323 323

« Dixit Nicodemus ad eos, ille qui « Dixit Nicodemus ad eos, ille qui venit ad eum nocte, qui unus erat ex venit ad eum nocte, qui unus erat ex ipsis: ipsis:

Numquid lex nostra judicat homi- Numquid lex nostra judicat homi- nem, nisi prius audierit ab ipso, et nem, nisi prius audierit ab ipso, et cognoverit quid faciat? cognoverit quid faciat?

Responderunt, et dixerunt ei: Num- Responderunt, et dixerunt ei: Num- quid et tu Galilæus es? Scrutare Scri- quid et tu Galilæus es? Scrutare Scri- pturas, et vide quia a Galilæa propheta pturas, et vide quia a Galilæa propheta non surgit. non surgit.

Et reversi sunt unusquisque in do- Et reversi sunt unusquisque in do-

mum suam. » mum suam. »

Ecce confusio Pharisæorum inter se Ecce confusio Pharisæorum inter se invicem. invicem.

Dicit autem tria: objectionem opti- Dicit autem tria: objectionem opti- mam Nicodemi, perversam responsionem mam Nicodemi, perversam responsionem Pharisæorum, et confusionem eorum in Pharisæorum, et confusionem eorum in communi. communi.

Dicit ergo: «Dixit Nicodemus ad eos.» Dicit ergo: «Dixit Nicodemus ad eos.» Et describit hunc a studio discendæ veri- Et describit hunc a studio discendæ veri- tatis : « Ille qui venit ad Jesum nocte. » tatis : « Ille qui venit ad Jesum nocte. » Joan. 1, 1 et 2: Erat autem homo ex Joan. 1, 1 et 2: Erat autem homo ex Pharisæis, Nicodemus nomine, princeps Pharisæis, Nicodemus nomine, princeps Judæorum. Hic venit ad Jesum nocte. Judæorum. Hic venit ad Jesum nocte.

« Qui unus erat ex ipsis. » Habens « Qui unus erat ex ipsis. » Habens quidem fidem in Christum, sed rema- quidem fidem in Christum, sed rema- nens cum ipsis ut impediret consilia et nens cum ipsis ut impediret consilia et machinationes eorum. II Regum, xv, machinationes eorum. II Regum, xv, 34: Si in civitatem revertaris, et dixeris 34: Si in civitatem revertaris, et dixeris Absalom Servus tuus sum, rex: sicut Absalom Servus tuus sum, rex: sicut fui servus patris tui, sic ero servus tuus: fui servus patris tui, sic ero servus tuus: dissipabis consilium Achitophel. dissipabis consilium Achitophel.

« Numquid lex nostra judicat homi- « Numquid lex nostra judicat homi- nisi prius audierit ab ipso ? » nisi prius audierit ab ipso ? »

nem, nem,

« Hominem » quemquam, « nisi prius « Hominem » quemquam, « nisi prius audierit ab ipso » defensionem, et locum audierit ab ipso » defensionem, et locum accipiat defensionis per se vel per advo- accipiat defensionis per se vel per advo- catum, vel ex confessione ejus, vel con- catum, vel ex confessione ejus, vel con- victione. victione.