: :

IN EVANG. JOANNIS, CAP. III-31, 32. IN EVANG. JOANNIS, CAP. III-31, 32.

147 147

tiam secundo, sui ad Christum incom- fuit. Et ideo de altitudine naturæ huma- tiam secundo, sui ad Christum incom- fuit. Et ideo de altitudine naturæ huma- parabilem sermonis imperitiam: tertio, næ secundum quam corpus humanum parabilem sermonis imperitiam: tertio, næ secundum quam corpus humanum Ostendit prædicationis Christi ab imperi- in paradiso fuit, corpus accepit quantum Ostendit prædicationis Christi ab imperi- in paradiso fuit, corpus accepit quantum tis et animalibus hominibus non recep- ad peccati immunitatem et vitii infectio- tis et animalibus hominibus non recep- ad peccati immunitatem et vitii infectio- tam esse prudentiam, propter ipsorum nem corruptibilitatem autem pœnæ vo- tam esse prudentiam, propter ipsorum nem corruptibilitatem autem pœnæ vo- gnorantiam quarto, tangit spiritualium luntarie assumpsit. Et ideo dicitur de gnorantiam quarto, tangit spiritualium luntarie assumpsit. Et ideo dicitur de qui sermones Christi recipiunt, profun- sursum esse. qui sermones Christi recipiunt, profun- sursum esse. dam intelligentiam. dam intelligentiam.

Dicit ergo « Qui de sursum venit. » Dicit ergo « Qui de sursum venit. » Tripliciter venit Christus de sursum : Tripliciter venit Christus de sursum : quantum ad personam, de summo cœlo: quantum ad personam, de summo cœlo: quantum ad conceptionem, de opera- quantum ad conceptionem, de opera- tione Spiritus sancti: quantum ad natu- tione Spiritus sancti: quantum ad natu- tam, de altitudine paradisi. De primo, tam, de altitudine paradisi. De primo, in Psalmo XVIII, 7: A summo cœlo in Psalmo XVIII, 7: A summo cœlo cgressio ejus : et occursus ejus usque ad cgressio ejus : et occursus ejus usque ad summum ejus. De secundo, Luc. 1, 35: summum ejus. De secundo, Luc. 1, 35: Quod nascetur ex te Sanctum, scilicet, Quod nascetur ex te Sanctum, scilicet, operatione Spiritus sancti conceptum, operatione Spiritus sancti conceptum, vocabitur Filius Dei. Et, ibidem, y. 32: vocabitur Filius Dei. Et, ibidem, y. 32: Filius Altissimi vocabitur. De tertio di- Filius Altissimi vocabitur. De tertio di- citur, Joan. VIII, 23: Vos de deorsum citur, Joan. VIII, 23: Vos de deorsum estis, ego de supernis sum. Quoad hoc estis, ego de supernis sum. Quoad hoc enim venit de altitudine naturæ nostræ enim venit de altitudine naturæ nostræ in paradiso, quia carnem accepit immu- in paradiso, quia carnem accepit immu- nem a peccato. Pœnalitatem autem vo- nem a peccato. Pœnalitatem autem vo- luntarie assumpsit: et ideo dicitur, quod luntarie assumpsit: et ideo dicitur, quod Christus non secundum legem concupi- Christus non secundum legem concupi- centiæ, sed secundum corpulentam sub- centiæ, sed secundum corpulentam sub- tantiam tantum descendit de Adam: non tantiam tantum descendit de Adam: non ita quod aliquid fuerit in Adam, quod ita quod aliquid fuerit in Adam, quod nine lege concupiscentiæ per omnes ex nine lege concupiscentiæ per omnes ex Adam descenderit usque ad Christum, de Adam descenderit usque ad Christum, de quo formatum fuit corpus Christi in quo formatum fuit corpus Christi in beatissima Virgine: quia hoc dixit quæ- beatissima Virgine: quia hoc dixit quæ- dam hæresis. Sed potius sic, quod ab dam hæresis. Sed potius sic, quod ab Adam quidem per omnes secundum le- Adam quidem per omnes secundum le- Kem concupiscentiæ usque in beatissi- Kem concupiscentiæ usque in beatissi- mam Virginem descendit et in illa a mam Virginem descendit et in illa a lege concupiscentiæ purgatum fuit, tum lege concupiscentiæ purgatum fuit, tum sanctificationem qua beatissima sanctificationem qua beatissima Virgo in utero sanctificata fuit, tum ex Virgo in utero sanctificata fuit, tum ex hoc quod Christi conceptum Spiritus hoc quod Christi conceptum Spiritus Manctus operans, sanguinem ejus purga- Manctus operans, sanguinem ejus purga- vit ac sanctificavit. Et ideo Christus se- vit ac sanctificavit. Et ideo Christus se- cundum legem concupiscentiæ (quam cundum legem concupiscentiæ (quam numquam habuit) in lumbis Adæ non numquam habuit) in lumbis Adæ non

ווייין ווייין

Joan. 1, 29 et 36. Joan. 1, 29 et 36.

• •

« Super omnes est, » id est, super « Super omnes est, » id est, super sanctos puros homines. Genes. XXVII, sanctos puros homines. Genes. XXVII, 29 Esto dominus fratrum tuorum, et 29 Esto dominus fratrum tuorum, et incurventur ante te filii matris tuæ. incurventur ante te filii matris tuæ. Eccli. XLIX, 17: Natus est homo prin- Eccli. XLIX, 17: Natus est homo prin- ceps fratrum, firmamentum gentis, re- ceps fratrum, firmamentum gentis, re- ctor fratrum, stabilimentum populi. Psal. ctor fratrum, stabilimentum populi. Psal. VIII, 8 Omnia subjecisti sub pedibus VIII, 8 Omnia subjecisti sub pedibus ejus: oves et boves, etc. ejus: oves et boves, etc.

« Qui de terra est, « Qui de terra est,

>> >>

Sicut ego et quilibet purus homo, Sicut ego et quilibet purus homo, « de terra loquitur. » Et tangit hic suam, « de terra loquitur. » Et tangit hic suam, ex natura terrena, cœlestium in prædi- ex natura terrena, cœlestium in prædi- cando imperitiam. Videtur autem non cando imperitiam. Videtur autem non esse verum quia de terra non loqueba- esse verum quia de terra non loqueba- tur, quando dixerat: Ecce agnus Dei ¹. tur, quando dixerat: Ecce agnus Dei ¹. Matth. xvi, 17 Caro et sanguis non Matth. xvi, 17 Caro et sanguis non revelavit tibi, sed Pater meus qui in revelavit tibi, sed Pater meus qui in cœlis est. Ad hoc dicit Chrysostomus, cœlis est. Ad hoc dicit Chrysostomus, quod loquitur comparative, hoc est, in quod loquitur comparative, hoc est, in comparatione Christi, terreni sunt ser- comparatione Christi, terreni sunt ser- mones aliorum de terra. Sed Augustinus mones aliorum de terra. Sed Augustinus dicit, quod sermo per se est accipiendus dicit, quod sermo per se est accipiendus sic: «Qui de terra est, » in quantum de sic: «Qui de terra est, » in quantum de terra est, non loquitur nisi de terra. » terra est, non loquitur nisi de terra. » Sapient. ix, 16: Quæ in prospectu sunt, Sapient. ix, 16: Quæ in prospectu sunt, invenimus cum labore: quæ autem in invenimus cum labore: quæ autem in cælis sunt, quis investigabit? Isa. xxix, cælis sunt, quis investigabit? Isa. xxix, 4: Humiliaberis, de terra loqueris, et 4: Humiliaberis, de terra loqueris, et de humo audietur eloquium tuum. Et de humo audietur eloquium tuum. Et ideo hoc quod de coelo dico, ab illo qui de ideo hoc quod de coelo dico, ab illo qui de coelo venit accipio. coelo venit accipio.

« Qui de coelo venit. » « Qui de coelo venit. »

Joan. II, Joan. II, 13 Nemo ascendit in cœ- 13 Nemo ascendit in cœ- lum, nisi qui descendit de cœlo, Filius lum, nisi qui descendit de cœlo, Filius hominis qui est in cœlo. hominis qui est in cœlo.

148 148

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

« Super omnes est, » in lumine sapien- « Super omnes est, » in lumine sapien- tiæ et verbi Dei. Genes. xLI, 43: Cla- tiæ et verbi Dei. Genes. xLI, 43: Cla- mante præcone ut omnes coram eo genua mante præcone ut omnes coram eo genua flecterent, et præpositum esse scirent uni- flecterent, et præpositum esse scirent uni- versæ terræ Ægypti. Apocal. xix, 16: versæ terræ Ægypti. Apocal. xix, 16: Habet in vestimento et in femore suo Habet in vestimento et in femore suo scriptum Rex regum, et Dominus domi- scriptum Rex regum, et Dominus domi- nantium. nantium.

Hoc autem probat per sapientiæ et ser- Hoc autem probat per sapientiæ et ser- monis certitudinem dicens : « Et quod monis certitudinem dicens : « Et quod vidit, » apud Patrem in cœlis. Videre vidit, » apud Patrem in cœlis. Videre autem Filii, est secreta Patris cognoscere autem Filii, est secreta Patris cognoscere ex hoc quod est sibi consubstantialis. ex hoc quod est sibi consubstantialis. Joan. VIII, 38 Ego quod vidi apud Pa- Joan. VIII, 38 Ego quod vidi apud Pa- trem meum, loquor. I ad Corinth. xv, trem meum, loquor. I ad Corinth. xv, 47 Primus homo de terra, terrenus: 47 Primus homo de terra, terrenus: secundus homo de cælo, cœlestis. secundus homo de cælo, cœlestis.

« Et audivit. » Audire est ab alio per- « Et audivit. » Audire est ab alio per- cipere. Et hoc est Filio conveniens, se- cipere. Et hoc est Filio conveniens, se- cundum personam, secundum quod habet cundum personam, secundum quod habet a Patre quidquid habet. Unde per essen- a Patre quidquid habet. Unde per essen- tiam videt, et per generationem audit. tiam videt, et per generationem audit. Joan. xv, 15 Quæcumque audivi a Pa- Joan. xv, 15 Quæcumque audivi a Pa- tre meo, tre meo, nota feci vobis. Psal. xxxix, 7: nota feci vobis. Psal. xxxix, 7: Aures perfecisti mihi, etc. Aures perfecisti mihi, etc.

« Hoc testatur, » hoc est, probat testi- « Hoc testatur, » hoc est, probat testi- moniis operum et veritatis, quæ incon- moniis operum et veritatis, quæ incon- tradictibilia sunt. Psal. xc, 5: Testimo- tradictibilia sunt. Psal. xc, 5: Testimo- nia tua credibilia facta sunt nimis. nia tua credibilia facta sunt nimis. Joan. v, 36 et 37: Opera quæ dedit mihi Joan. v, 36 et 37: Opera quæ dedit mihi Pater ut perficiam ea, ipsa opera quæ Pater ut perficiam ea, ipsa opera quæ ego facio testimonium perhibent de me, ego facio testimonium perhibent de me, quia Pater misit me : et qui misit me quia Pater misit me : et qui misit me Pater, ipse testimonium perhibuit de Pater, ipse testimonium perhibuit de

me. me.

« Et testimonium ejus nemo acci- « Et testimonium ejus nemo acci- pit. » pit. »

Hic occulte percutit discipulos, dicens Hic occulte percutit discipulos, dicens qualiter se carnales avertunt a testimonio qualiter se carnales avertunt a testimonio veritatis et est sensus: Nemo humum veritatis et est sensus: Nemo humum sapiens et de terra loquens, accipit ejus sapiens et de terra loquens, accipit ejus testimonium, sicut nec vos facitis. Joan. testimonium, sicut nec vos facitis. Joan. VIII, 47 Qui ex Deo est, verba Dei VIII, 47 Qui ex Deo est, verba Dei audit. Propterea vos non auditis, quia audit. Propterea vos non auditis, quia ex Deo non estis. Job, xxI, 14: Dixe- ex Deo non estis. Job, xxI, 14: Dixe- runt Deo Recede a nobis, et scientiam runt Deo Recede a nobis, et scientiam viarum tuarum nolumus. Isa. xxx, 11: viarum tuarum nolumus. Isa. xxx, 11:

Auferte a me viam, declinate a me se- Auferte a me viam, declinate a me se- mitam, cesset a facie nostra Sanctus Is- mitam, cesset a facie nostra Sanctus Is- rael. Et, ibidem, y. 10: Loquimini no- rael. Et, ibidem, y. 10: Loquimini no- bis placentia, videte nobis errores. bis placentia, videte nobis errores.

« Qui accepit ejus testimonium, « Qui accepit ejus testimonium, signavit quia Deus verax est. signavit quia Deus verax est.

Quem enim misit Deus, verba Dei Quem enim misit Deus, verba Dei loquitur. » loquitur. »

Hic ponit eorum signum qui Christi Hic ponit eorum signum qui Christi accipiunt testimonium. accipiunt testimonium.

Unde dicit : «Qui,» illuminatus a Unde dicit : «Qui,» illuminatus a Spiritu sancto, « accepit ejus testimo- Spiritu sancto, « accepit ejus testimo- nium, » per fidem verborum suorum. nium, » per fidem verborum suorum. Vel, « testimonium, » quod ego testifica- Vel, « testimonium, » quod ego testifica- tus sum de ipso. Isa. vIII, 16: Liga te- tus sum de ipso. Isa. vIII, 16: Liga te- stimonium, signa legem in discipulis stimonium, signa legem in discipulis meis. Psal. cxvi, 129: Mirabilia testi- meis. Psal. cxvi, 129: Mirabilia testi- monia tua, Domine. monia tua, Domine.

« Signavit, » hoc est in corde suo « Signavit, » hoc est in corde suo profundatum sigillum impressit. Cantic. profundatum sigillum impressit. Cantic. VIII, 6 Pone me sicut signaculum super VIII, 6 Pone me sicut signaculum super

cor tuum. cor tuum.

« Quia Deus verax est, » quia omnia « Quia Deus verax est, » quia omnia quæ promisit, in Filio exhibuit. Isaiæ, quæ promisit, in Filio exhibuit. Isaiæ, XXXIV, 16 Unum ex eis non defuit, XXXIV, 16 Unum ex eis non defuit, alter alterum non quæsivit. Ad Roman. alter alterum non quæsivit. Ad Roman. 111, 4 Est autem Deus verax, omnis 111, 4 Est autem Deus verax, omnis autem homo mendax. Numer. xxIII, 19: autem homo mendax. Numer. xxIII, 19: Non est Deus quasi homo, ut mentiatur. Non est Deus quasi homo, ut mentiatur. Ad Titum, 1, 2 Quam promisit, qui Ad Titum, 1, 2 Quam promisit, qui non mentitur, Deus. Ad Hebr. vi, 18: non mentitur, Deus. Ad Hebr. vi, 18: Impossibile est mentiri Deum. Impossibile est mentiri Deum. Et hujus subjungit causam : Et hujus subjungit causam :

« Quem enim misit Deus, » « Quem enim misit Deus, »

Sicut Christum misit Deus : et ideo Sicut Christum misit Deus : et ideo « verba Dei loquitur: » et sicut Deus « verba Dei loquitur: » et sicut Deus verax est ita et Christus verax est. verax est ita et Christus verax est. II ad Corinth. 1, 19 Dei Filius, Jesus II ad Corinth. 1, 19 Dei Filius, Jesus Christus, etc. et sequitur : Non fuit Christus, etc. et sequitur : Non fuit Est et Non: sed Est in illo fuit. Jerem. Est et Non: sed Est in illo fuit. Jerem. 1, 7 : Universa quæcumque mandavero 1, 7 : Universa quæcumque mandavero tibi loqueris, scilicet ad eos. III Regum, tibi loqueris, scilicet ad eos. III Regum, XVII, 24 In isto cognovi quoniam vir XVII, 24 In isto cognovi quoniam vir

IN EVANG. JOANNIS, CAP. III-34, 35, 36. IN EVANG. JOANNIS, CAP. III-34, 35, 36.

Dri es tu, et verbum Dei in ore tuo ve- Dri es tu, et verbum Dei in ore tuo ve- rum est. Ideo dixit Petrus, Joan. vi, 69 : rum est. Ideo dixit Petrus, Joan. vi, 69 : Ad quem ibimus ? verba vitæ æternæ Ad quem ibimus ? verba vitæ æternæ habes. Joan. 1, 18: Deum nemo vidit habes. Joan. 1, 18: Deum nemo vidit umquam unigenitus Filius, qui est in umquam unigenitus Filius, qui est in ■inu Patris, ipse enarravit. Et ideo per ■inu Patris, ipse enarravit. Et ideo per omnia credendum est ei, et standum est omnia credendum est ei, et standum est doctrinæ suæ in omnibus. doctrinæ suæ in omnibus.

« Non enim ad mensuram dat Deus « Non enim ad mensuram dat Deus Spiritum. Spiritum.

Pater diligit Filium, et omnia dedit Pater diligit Filium, et omnia dedit in manu ejus. in manu ejus.

Qui credit in Filium, habet vitam Qui credit in Filium, habet vitam tornam : qui autem incredulus est tornam : qui autem incredulus est Filio, non videbit vitam, sed ira Dei Filio, non videbit vitam, sed ira Dei manet super eum. » manet super eum. »

lic tangitur quarta præcellentia Filii, lic tangitur quarta præcellentia Filii, Mcilicet, in donis et in gratiis Spiritus Mcilicet, in donis et in gratiis Spiritus Mancti super se et super omnes alios. Mancti super se et super omnes alios.

Et tangit duo : Filii scilicet præcellen- Et tangit duo : Filii scilicet præcellen- tiam, et ex hoc consequentem creden- tiam, et ex hoc consequentem creden- tium in eum remunerationem. tium in eum remunerationem.

De primo dicit duo, scilicet, præcel- De primo dicit duo, scilicet, præcel- lentiam Filii, et præcellentiæ causam. lentiam Filii, et præcellentiæ causam.

De præcellentia dicitur: « Non enim De præcellentia dicitur: « Non enim ud mensuram dat Deus Spiritum,» scilicet ud mensuram dat Deus Spiritum,» scilicet Filio suo. Attende, quod secundum Chry- Filio suo. Attende, quod secundum Chry- Nostomum, hic dicitur Spiritus, actus vel Nostomum, hic dicitur Spiritus, actus vel dona Spiritus sancti, quæ Filio homini dona Spiritus sancti, quæ Filio homini Deus Pater dedit per unionis gratiam, Deus Pater dedit per unionis gratiam, quando eum Filio Dei in unitatem perso- quando eum Filio Dei in unitatem perso- ne univit. ne univit.

Sed objiciunt quidam : quia homo ille Sed objiciunt quidam : quia homo ille finitæ capacitatis fuit et est, sicut omne finitæ capacitatis fuit et est, sicut omne creatum est finitæ capacitatis: ergo Spi- creatum est finitæ capacitatis: ergo Spi- ritum non ad mensuram, sed neque in ritum non ad mensuram, sed neque in infinitum capere non potuit. Falsum ergo infinitum capere non potuit. Falsum ergo videtur quod non ad mensuram Spiritum videtur quod non ad mensuram Spiritum Mibi dederit. Ad hoc posset dici, quod Mibi dederit. Ad hoc posset dici, quod sicut corpus Christi quædam habet in sicut corpus Christi quædam habet in quantum est corpus: quædam autem in quantum est corpus: quædam autem in quantum unitum divinitati (in quantum quantum unitum divinitati (in quantum enim corpus est, habet in loco circum- enim corpus est, habet in loco circum- scriptionem : in quantum autem est divi- scriptionem : in quantum autem est divi- nitati unitum, habet quod in forma panis nitati unitum, habet quod in forma panis

149 149

existens, in qualibet parte est totum, et existens, in qualibet parte est totum, et in pluribus formis loco a se distantibus in pluribus formis loco a se distantibus est idem et totum): ita et anima Christi est idem et totum): ita et anima Christi habet aliquid in quantum est anima, et habet aliquid in quantum est anima, et aliquid in quantum est divinitati unita. aliquid in quantum est divinitati unita. In quantum enim est anima, habet capa- In quantum enim est anima, habet capa- citatem finitam : in quantum autem est citatem finitam : in quantum autem est unita divinitati, habet capacitatem infi- unita divinitati, habet capacitatem infi- nitæ potentiæ, quamvis per essentiam sit nitæ potentiæ, quamvis per essentiam sit finita. Inter id enim quod est essentiæ finita. Inter id enim quod est essentiæ finitæ et potentiæ finitæ, et id quod est finitæ et potentiæ finitæ, et id quod est potentiæ et essentiæ infinitæ, est id quod potentiæ et essentiæ infinitæ, est id quod est essentiæ finitæ et potentiæ infinitæ. est essentiæ finitæ et potentiæ infinitæ. Et ita quoad intellectum animæ Christi Et ita quoad intellectum animæ Christi dicitur, vel dicit Isidorus, quod Trinitas dicitur, vel dicit Isidorus, quod Trinitas sibi soli nota est et homini assumpto. sibi soli nota est et homini assumpto. Et ita potest dici quod anima Christi ca- Et ita potest dici quod anima Christi ca- pax est gratiæ totius Spiritus : quia non pax est gratiæ totius Spiritus : quia non est simplex creatura, sed creatura divini- est simplex creatura, sed creatura divini- tati unita. tati unita.

Quidam tamen dicunt, quod est Spiri- Quidam tamen dicunt, quod est Spiri- tus infinitus extensive, et Spiritus infi- tus infinitus extensive, et Spiritus infi- nitus secundum quantitatem discretam nitus secundum quantitatem discretam (ita quod utraque quantitas ad quantita- (ita quod utraque quantitas ad quantita- tem virtutis referatur extensive) qui in- tem virtutis referatur extensive) qui in- tensive infinitus est. Et dicunt quod hoc tensive infinitus est. Et dicunt quod hoc modo non capit anima Christi Spiritum modo non capit anima Christi Spiritum nisi ad mensuram. Secundum autem nu- nisi ad mensuram. Secundum autem nu- merum infinitus Spiritus est, qui in nu- merum infinitus Spiritus est, qui in nu- mero et specie donorum est infinitus. Et mero et specie donorum est infinitus. Et dicunt quod hoc modo anima Christi re- dicunt quod hoc modo anima Christi re- cipit Spiritum non ad mensuram : quia cipit Spiritum non ad mensuram : quia cum sint multæ divisiones Spiritus (sicut cum sint multæ divisiones Spiritus (sicut dicitur, I ad Corinth. x, 4 et seq.) dicitur, I ad Corinth. x, 4 et seq.) Christus non recepit Spiritum ad unum, Christus non recepit Spiritum ad unum, sed ad omnia dona et opera Spiritus. sed ad omnia dona et opera Spiritus.

Sancti exponunt istud plane dicentes, Sancti exponunt istud plane dicentes, quia non dat Deus Pater Filio Spiritum quia non dat Deus Pater Filio Spiritum ad mensuram aliorum sanctorum, sed ad mensuram aliorum sanctorum, sed abundantius ac si diceret: Ego vel mei abundantius ac si diceret: Ego vel mei similes recepimus Spiritum ad quædam, similes recepimus Spiritum ad quædam, sicut ego ad præcursoris officium : ipse sicut ego ad præcursoris officium : ipse autem non ad mensuram nostram, sed in autem non ad mensuram nostram, sed in copia et abundantia unigeniti sui rece- copia et abundantia unigeniti sui rece- pit et ideo sibi est adhærendum. Isa. pit et ideo sibi est adhærendum. Isa. x1, 2 et 3 : Requiescet super eum spiri- x1, 2 et 3 : Requiescet super eum spiri- tus Domini, spiritus sapientiæ et intelle- tus Domini, spiritus sapientiæ et intelle- ctus, spiritus consilii et fortitudinis, ctus, spiritus consilii et fortitudinis, spiritus scientiæ et pietatis, et replebit spiritus scientiæ et pietatis, et replebit

130 130

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

eum spiritus timoris Domini. Item, Isa. eum spiritus timoris Domini. Item, Isa. LXI, 1 Spiritus Domini super me, eo LXI, 1 Spiritus Domini super me, eo quod unxerit Dominus me. Et in Evan- quod unxerit Dominus me. Et in Evan- gelio Nazaræorum : << Baptizato Domino, gelio Nazaræorum : << Baptizato Domino, descendit fons omnis Spiritus in eum. » descendit fons omnis Spiritus in eum. » Eccle. 1, 7 Omnia flumina intrant in Eccle. 1, 7 Omnia flumina intrant in mare, etc. mare, etc.

Et hujus assignat causam : Et hujus assignat causam :

« Pater diligit Filium : » « Pater diligit Filium : »

Et ipsa dilectione cum omnibus donis Et ipsa dilectione cum omnibus donis dat ei Spiritum, et diligit eum sicut se- dat ei Spiritum, et diligit eum sicut se- metipsum et tantum sicut seipsum. Luc. metipsum et tantum sicut seipsum. Luc.

III, III,

22 Tu es Filius meus dilectus. Pro- 22 Tu es Filius meus dilectus. Pro- verb. xxxi, 2: Dilecte uteri mei, dilecte verb. xxxi, 2: Dilecte uteri mei, dilecte votorum теит. votorum теит.

« Et »> ideo, « omnia dedit in manu « Et »> ideo, « omnia dedit in manu ejus,» hoc est, in potestate ejus, et subjecit ejus,» hoc est, in potestate ejus, et subjecit ei omnia ut tantus esset Filius, quan- ei omnia ut tantus esset Filius, quan- tus vit est Pater. Ad Philip. 11, 9: Dona tus vit est Pater. Ad Philip. 11, 9: Dona illi nomen, quod est super omne nomen. illi nomen, quod est super omne nomen. Joan. xvII, 10 Mea omnia tua sunt, et Joan. xvII, 10 Mea omnia tua sunt, et tua mea sunt et clarificatus sum in eis. tua mea sunt et clarificatus sum in eis. Psal. VIII, 8 Omnia subjecisti sub pedi- Psal. VIII, 8 Omnia subjecisti sub pedi- bus ejus. Item, ibidem, yy. 6 et 7: Glo- bus ejus. Item, ibidem, yy. 6 et 7: Glo- ria et honore coronasti eum et con- ria et honore coronasti eum et con- stituisti eum super opera manuum tua- stituisti eum super opera manuum tua-

rum. rum.

Et ideo sequitur conveniens retributio Et ideo sequitur conveniens retributio bonorum operum: bonorum operum:

« Qui credit in Filium, » « Qui credit in Filium, »

Merito fidei formatæ, et dilectionis Merito fidei formatæ, et dilectionis quæ per fidem operatur, et tendit in quæ per fidem operatur, et tendit in eum, « habet, » nunc in spe et in causa, eum, « habet, » nunc in spe et in causa, et tandem in re et in effectu, « vitam et tandem in re et in effectu, « vitam æternam, » de qua jam dictum est. Ec- æternam, » de qua jam dictum est. Ec- cli. IV, 12 Sapientia filiis suis vitam cli. IV, 12 Sapientia filiis suis vitam inspirat. Habacuc, 11, 4, et ad Roman. inspirat. Habacuc, 11, 4, et ad Roman. 1, 17 Justus ex fide vivit. Joan. x1, 26 : 1, 17 Justus ex fide vivit. Joan. x1, 26 : Qui credit in me, non morietur in æter- Qui credit in me, non morietur in æter-

пит. пит.

1 Vulgata habet, Isa. xxvi, 10: Misereamur 1 Vulgata habet, Isa. xxvi, 10: Misereamur impio, et non discet justitiam in terra sancto- impio, et non discet justitiam in terra sancto- rum iniqua gessit, et non videbit gloriam Domini. rum iniqua gessit, et non videbit gloriam Domini.

Et per oppositum : « Qui autem in- Et per oppositum : « Qui autem in- credulus est Filio, »ita quod per fidem credulus est Filio, »ita quod per fidem non tendit in ipsum, qui est vita et lux non tendit in ipsum, qui est vita et lux hominum. Joan. 1, 4: Vita erat lux ho- hominum. Joan. 1, 4: Vita erat lux ho- minum. minum.

«Non videbit vitam: » quia videre vi- «Non videbit vitam: » quia videre vi- tam per intellectum, est vivere. Isa. tam per intellectum, est vivere. Isa. XXVI, 10 « Tollatur impius, ne videat XXVI, 10 « Tollatur impius, ne videat gloriam Dei. » Et est translatio Septua- gloriam Dei. » Et est translatio Septua- ginta 1. ginta 1.

SED CONTRA: Psal. cxI, 10: Peccator SED CONTRA: Psal. cxI, 10: Peccator videbit et irascetur. SOLUTIO. Loquitur videbit et irascetur. SOLUTIO. Loquitur hic de visione affectiva pascente, sicut hic de visione affectiva pascente, sicut supra dictum est. Dictum autem Psalmi- supra dictum est. Dictum autem Psalmi- stæ intelligitur de visione simplici, secun- stæ intelligitur de visione simplici, secun- dum quam mali vident modo gloriam dum quam mali vident modo gloriam Dei ut magis confundantur et torquean- Dei ut magis confundantur et torquean- tur. Unde dicit: Dentibus suis fremet et tur. Unde dicit: Dentibus suis fremet et tabescet. Isa. xxvi, 11: Videant, et con- tabescet. Isa. xxvi, 11: Videant, et con- fundantur zelantes populi : et ignis hostes fundantur zelantes populi : et ignis hostes tuos devoret ? tuos devoret ?

« Sed ira Dei, » « Sed ira Dei, »

Id est, peccatum quod est iræ Dei cau- Id est, peccatum quod est iræ Dei cau- sa. Vel, «Ira Dei, » hoc est, vindicta sa. Vel, «Ira Dei, » hoc est, vindicta Dei, « manet, » et fundatur « super Dei, « manet, » et fundatur « super eum, » premens eum tamquam pondus. eum, » premens eum tamquam pondus. Deuter. XXXII, 22 Ignis succensus est Deuter. XXXII, 22 Ignis succensus est in furore meo, et ardebit usque ad in- in furore meo, et ardebit usque ad in- ferni novissima. Proverb. vi, 34: Zėlus ferni novissima. Proverb. vi, 34: Zėlus et furor viri non parcet in die vindictæ. et furor viri non parcet in die vindictæ. Et sic cautos reddit discipulos, ne æmu- Et sic cautos reddit discipulos, ne æmu- latione aliqua moveantur contra ipsum : latione aliqua moveantur contra ipsum : quia iræ Dei omnes tales subjacebunt. quia iræ Dei omnes tales subjacebunt. Isa. 11, 22 Quiescite ergo ab ho- Isa. 11, 22 Quiescite ergo ab ho- mine, cujus spiritus in naribus ejus mine, cujus spiritus in naribus ejus est, quia excelsus reputatus est ipse. est, quia excelsus reputatus est ipse. Deuter. xxxII, 35, secundum Septua- Deuter. xxxII, 35, secundum Septua- ginta « Mihi vindicta, et ego retri- ginta « Mihi vindicta, et ego retri- buam 2. » buam 2. »

Sic ergo præcellentia Christi super om- Sic ergo præcellentia Christi super om- nes est ostensa. nes est ostensa.

2 Vulgata habet, Deuter. xxx11, 35: Mea est 2 Vulgata habet, Deuter. xxx11, 35: Mea est ultio, et ego retribuam in tempore. ultio, et ego retribuam in tempore.

IN EVANG. JOANNIS, CAP. IV. IN EVANG. JOANNIS, CAP. IV.

151 151

CAPUT IV. CAPUT IV.

Jesus cum muliere Samaritana loquitur de aqua viva, et adorando Deo in spi- Jesus cum muliere Samaritana loquitur de aqua viva, et adorando Deo in spi- ritu, manifestans ei se esse Messiam promissum: et discipulis dicit se cibum ritu, manifestans ei se esse Messiam promissum: et discipulis dicit se cibum habere, quem illi nesciunt, nempe Patris obedientiam: de messe et metente ac habere, quem illi nesciunt, nempe Patris obedientiam: de messe et metente ac seminante multi Samaritanorum credunt in eum: filium reguli sanitati seminante multi Samaritanorum credunt in eum: filium reguli sanitati restituit. restituit.

1. Ut ergo cognovit Jesus, quia audie- 1. Ut ergo cognovit Jesus, quia audie- runt pharisaei quod Jesus plu- runt pharisaei quod Jesus plu- res discipulos facit, et baptizat, res discipulos facit, et baptizat, quam Joannes ¹ quam Joannes ¹

2. (Quamquam Jesus non baptizaret, 2. (Quamquam Jesus non baptizaret, sed discipuli ejus), sed discipuli ejus),

3. Reliquit Judæam, et abiit iterum 3. Reliquit Judæam, et abiit iterum in Galilæam. in Galilæam.

4. Oportebat autem eum transire per 4. Oportebat autem eum transire per Samariam. Samariam.

5. Venit ergo in civitatem Samariæ, 5. Venit ergo in civitatem Samariæ, quæ dicitur Sichar, juxta præ- quæ dicitur Sichar, juxta præ- dium quod dedit Jacob Joseph, dium quod dedit Jacob Joseph, filio suo 2. filio suo 2.

6. Erat autem ibi fons Jacob. Jesus 6. Erat autem ibi fons Jacob. Jesus ergo, fatigatus ex itinere, sede- ergo, fatigatus ex itinere, sede- bat sic supra fontem. Hora erat bat sic supra fontem. Hora erat quasi sexta. quasi sexta.

7. Venit mulier de Samaria haurire 7. Venit mulier de Samaria haurire aquam. Dicit ei Jesus: Da mihi aquam. Dicit ei Jesus: Da mihi bibere. bibere.

8. Discipuli enim ejus abierant in ci- 8. Discipuli enim ejus abierant in ci- vitatem, ut cibos emerent. vitatem, ut cibos emerent. !). Dicit ergo ei mulier illa Samari- !). Dicit ergo ei mulier illa Samari- tana: Quomodo tu, Judæus cum tana: Quomodo tu, Judæus cum sis, bibere a me poscis, quæ sis, bibere a me poscis, quæ sum mulier Samaritana? non sum mulier Samaritana? non enim coutuntur Judæi Samari- enim coutuntur Judæi Samari- tanis. tanis.

10. Respondit Jesus, et dixit ei: Si 10. Respondit Jesus, et dixit ei: Si scires donum Dei, et quis est scires donum Dei, et quis est

qui dicit tibi Da mihi bibere, qui dicit tibi Da mihi bibere, tu forsitan petisses ab eo, et tu forsitan petisses ab eo, et dedisset tibi aquam vitam. dedisset tibi aquam vitam.

11. Dicit ei mulier : Domine, neque 11. Dicit ei mulier : Domine, neque in quo haurias habes, et puteus in quo haurias habes, et puteus altus est unde ergo habes altus est unde ergo habes aquam vivam? aquam vivam?

12. Numquid tu major es patre nostro 12. Numquid tu major es patre nostro Jacob, qui dedit nobis puteum, Jacob, qui dedit nobis puteum, et ipse ex eo bibit, et filii ejus, et ipse ex eo bibit, et filii ejus, et pecora ejus? et pecora ejus?

13. Respondit Jesus, et dixit ei: Om- 13. Respondit Jesus, et dixit ei: Om- nis qui bibit ex aqua hac, sitiet nis qui bibit ex aqua hac, sitiet iterum qui autem biberit ex iterum qui autem biberit ex aqua quam ego dabo ei, non si- aqua quam ego dabo ei, non si- tiet in æternum : tiet in æternum :

14. Sed aqua quam ego dabo ei, fiet 14. Sed aqua quam ego dabo ei, fiet in eo fons aquæ salientis in vi- in eo fons aquæ salientis in vi-

tam æternam. tam æternam.

15. Dicit ad eum mulier : Domine, da 15. Dicit ad eum mulier : Domine, da mihi hanc aquam, ut non si- mihi hanc aquam, ut non si- tiam, neque veniam huc haurire. tiam, neque veniam huc haurire. 16. Dicit ei Jesus: Vade, voca virum 16. Dicit ei Jesus: Vade, voca virum tuum, et veni huc. tuum, et veni huc.

17. Respondit mulier, et dixit : Non 17. Respondit mulier, et dixit : Non

habeo virum. Dicit ei Jesus : habeo virum. Dicit ei Jesus : Bene dixisti, quia non habeo Bene dixisti, quia non habeo virum : virum :

18. Quinque enim viros habuisti et 18. Quinque enim viros habuisti et nunc quem habes non est tuus nunc quem habes non est tuus vir hoc vere dixisti. vir hoc vere dixisti.

• Supra, 111, 22. • Supra, 111, 22.

• Genes. XXXIII, 19 et XLVIII, 22; Josue, • Genes. XXXIII, 19 et XLVIII, 22; Josue,

XXIV, XXIV,

32. 32.

152 152

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

19. Dicit ei mulier: Domine, video 19. Dicit ei mulier: Domine, video quia propheta es tu. quia propheta es tu.

20. Patres nostri in monte hoc adora- 20. Patres nostri in monte hoc adora-

33. Dicebant ergo discipuli ad invi- 33. Dicebant ergo discipuli ad invi- cem: Numquid aliquis attulit cem: Numquid aliquis attulit ei manducare? ei manducare?

verunt, et vos dicitis quia Je- 34. Dicit eis Jesus: Meus cibus est ut verunt, et vos dicitis quia Je- 34. Dicit eis Jesus: Meus cibus est ut

rosolymis est locus ubi adorare rosolymis est locus ubi adorare oportet¹. oportet¹.

21. Dicit ei Jesus: Mulier, crede mihi, 21. Dicit ei Jesus: Mulier, crede mihi, quia venit hora, quando neque quia venit hora, quando neque in monte hoc, neque in Jeroso- in monte hoc, neque in Jeroso- lymis adorabitis Patrem. lymis adorabitis Patrem.

22. Vos adoratis quod nescitis 2: nos 22. Vos adoratis quod nescitis 2: nos adoramus quod scimus, quia adoramus quod scimus, quia

salus ex Judæis est. salus ex Judæis est.

35. Nonne 35. Nonne

36. 36.

23. Sed venit hora, et nunc est, 23. Sed venit hora, et nunc est, quando veri adoratores adora- quando veri adoratores adora- bunt Patrem in spiritu et veri- bunt Patrem in spiritu et veri-

faciam voluntatem ejus qui mi- faciam voluntatem ejus qui mi- sit me, ut perficiam opus ejus. sit me, ut perficiam opus ejus. vos dicitis quod adhuc vos dicitis quod adhuc quatuor menses sunt, et messis quatuor menses sunt, et messis venit? Ecce dico vobis: Levate venit? Ecce dico vobis: Levate oculos vestros et videte regio- oculos vestros et videte regio- nes, quia albæ sunt jam ad mes- nes, quia albæ sunt jam ad mes-

sem 4. sem 4.

Et qui metit, mercedem accipit, et Et qui metit, mercedem accipit, et congregat fructum in vitam congregat fructum in vitam æternam, ut et qui seminat si- æternam, ut et qui seminat si- mul gaudeat, et qui metit. mul gaudeat, et qui metit.

tate. Nam et Pater tales quærit, 37. In hoc enim est verbum verum, tate. Nam et Pater tales quærit, 37. In hoc enim est verbum verum,

qui adorent eum. qui adorent eum.

24. Spiritus est Deus³ : et eos, qui 24. Spiritus est Deus³ : et eos, qui adorant eum, in spiritu et veri- adorant eum, in spiritu et veri- tate oportet adorare. tate oportet adorare.

25. Dicit ei mulier: Scio quia Mes- 25. Dicit ei mulier: Scio quia Mes- sias venit (qui dicitur Christus): sias venit (qui dicitur Christus): cum ergo venerit ille, nobis an- cum ergo venerit ille, nobis an- nuntiabit omnia. nuntiabit omnia.

26. Dicit ei Jesus: Ego sum, qui lo- 26. Dicit ei Jesus: Ego sum, qui lo-

quor tecum. quor tecum.

27. Et continuo venerunt discipuli 27. Et continuo venerunt discipuli ejus et mirabantur quia cum ejus et mirabantur quia cum muliere loquebatur. Nemo ta- muliere loquebatur. Nemo ta- men dixit Quid quæris, aut men dixit Quid quæris, aut quid loqueris cum ea? quid loqueris cum ea? 28. Reliquit ergo hydriam suam mu- 28. Reliquit ergo hydriam suam mu- lier, et abiit in civitatem, et di- lier, et abiit in civitatem, et di- cit illis hominibus: cit illis hominibus:

29. Venite, et videte hominem qui 29. Venite, et videte hominem qui

dixit mihi omnia quæcumque dixit mihi omnia quæcumque feci numquid ipse est Christus? feci numquid ipse est Christus? 30. Exierunt ergo de civitate, et ve- 30. Exierunt ergo de civitate, et ve- niebant ad eum. niebant ad eum.

: :

31. Interea rogabant eum discipuli, 31. Interea rogabant eum discipuli, dicentes Rabbi, manduca. dicentes Rabbi, manduca. 32. Ille autem dicit eis: Ego cibum 32. Ille autem dicit eis: Ego cibum habeo manducare, quem VOS habeo manducare, quem VOS nescitis. nescitis.

1 Deuter. x11, 5. 1 Deuter. x11, 5.

* IV Regum, XVII, 41. * IV Regum, XVII, 41.

3 I ad Corinth. III, 17. 3 I ad Corinth. III, 17.

quia alius est qui seminat, et quia alius est qui seminat, et

alius est qui metit. alius est qui metit.

38. Ego misi vos metere quod vos 38. Ego misi vos metere quod vos

non laborastis: alii laborave- non laborastis: alii laborave- runt, et vos in labores eorum runt, et vos in labores eorum introistis. introistis.

39. Ex civitate autem illa multi credi- 39. Ex civitate autem illa multi credi- derunt in eum Samaritanorum, derunt in eum Samaritanorum, propter verbum mulieris testi- propter verbum mulieris testi- monium perhibentis: Quia di- monium perhibentis: Quia di- xit mihi omnia quæcumque feci. xit mihi omnia quæcumque feci. Cum venissent ergo ad illum Sa- Cum venissent ergo ad illum Sa- maritani, rogaverunt eum ut ibi maritani, rogaverunt eum ut ibi maneret. Et mansit ibi duos maneret. Et mansit ibi duos dies. dies.

40. 40.

41. Et multo plures crediderunt in 41. Et multo plures crediderunt in eum propter sermonem ejus. eum propter sermonem ejus. 42. Et mulieri dicebant: Quia jam 42. Et mulieri dicebant: Quia jam non propter tuam loquelam non propter tuam loquelam credimus ipsi enim audivimus, credimus ipsi enim audivimus, et scimus quia hic est vere et scimus quia hic est vere Salvator mundi. Salvator mundi.

43. Post duos autem dies exiit inde, 43. Post duos autem dies exiit inde, et abiit in Galilæam. et abiit in Galilæam.

44. Ipse enim Jesus testimonium per- 44. Ipse enim Jesus testimonium per- hibuit quia propheta in sua pa- hibuit quia propheta in sua pa- tria honorem non habet 5. tria honorem non habet 5. 45. Cum ergo venisset in Galilæam 6, 45. Cum ergo venisset in Galilæam 6,

4 Matth. 1x, 37; Luc. x, 2. 4 Matth. 1x, 37; Luc. x, 2.

5 Matth. XIII, 57; Marc. vi, 4; Luc. 24. 5 Matth. XIII, 57; Marc. vi, 4; Luc. 24.

IV, IV,

Matth. iv, 12; Marc. 1, 14; Luc. IV, 14. Matth. iv, 12; Marc. 1, 14; Luc. IV, 14.

1 1

IN EVANG. JOANNIS, CAP. IV-1, 2, 3. IN EVANG. JOANNIS, CAP. IV-1, 2, 3.

153 153

5o. Dicit ei Jesus: Vade, filius tuus 5o. Dicit ei Jesus: Vade, filius tuus vivit. Credidit homo sermoni vivit. Credidit homo sermoni quem dixit ei Jesus, et ibat. quem dixit ei Jesus, et ibat. 51. Jam autem eo descendente, servi 51. Jam autem eo descendente, servi occurrerunt ei, et nuntiaverunt occurrerunt ei, et nuntiaverunt dicentes quia filius ejus vive- dicentes quia filius ejus vive-

exceperunt eum Galilæi, cum exceperunt eum Galilæi, cum omnia vidissent quæ fecerat Je- omnia vidissent quæ fecerat Je- rosolymis in die festo: et ipsi rosolymis in die festo: et ipsi enim venerant ad diem festum. enim venerant ad diem festum. 46. Venit ergo iterum in Cana Gali- 46. Venit ergo iterum in Cana Gali- lææ, ubi fecit aquam vinum. Et lææ, ubi fecit aquam vinum. Et erat quidam regulus, cujus fi- erat quidam regulus, cujus fi- lius infirmabatur Capharnaum. 52. lius infirmabatur Capharnaum. 52. 47. Hic cum audisset quia Jesus adve- 47. Hic cum audisset quia Jesus adve-

niret a Judæa in Galilæam, niret a Judæa in Galilæam, abiit ad eum, et rogabat eum ut abiit ad eum, et rogabat eum ut descenderet et sanaret filium descenderet et sanaret filium ejus incipiebat enim mori. ejus incipiebat enim mori. 48. Dixit ergo Jesus ad eum : Nisi 48. Dixit ergo Jesus ad eum : Nisi signa et prodigia videritis, non signa et prodigia videritis, non creditis. creditis.

4). Dicit ad eum regulus: Domine, 4). Dicit ad eum regulus: Domine, descende prius quam moriatur descende prius quam moriatur filius meus. filius meus.

53. 53.

ret. ret.

Interrogabat ergo horam ab eis, Interrogabat ergo horam ab eis, in qua melius habuerit. Et dixe- in qua melius habuerit. Et dixe- runt ei Quia heri hora septi- runt ei Quia heri hora septi- ma reliquit eum febris. ma reliquit eum febris. Cognovit ergo pater quia illa hora Cognovit ergo pater quia illa hora erat in qua dixit ei Jesus: Fi- erat in qua dixit ei Jesus: Fi- lius tuus vivit et credidit ipse, lius tuus vivit et credidit ipse, et domus ejus tota. et domus ejus tota.

54. Hoc iterum secundum signum fe- 54. Hoc iterum secundum signum fe- cit Jesus, cum venisset a Judæa cit Jesus, cum venisset a Judæa in Galilæam. in Galilæam.

IN CAPUT VI JOANNIS IN CAPUT VI JOANNIS

ENARRATIO. ENARRATIO.

« Ut ergo cognovit Jesus, quia au- « Ut ergo cognovit Jesus, quia au- dierunt Pharisæi quod Jesus plures dierunt Pharisæi quod Jesus plures discipulos facit, et baptizat, quam discipulos facit, et baptizat, quam

Joannes. Joannes.

: :

Dividitur tamen hæc pars in duas par- Dividitur tamen hæc pars in duas par- tes in quarum prima tangit occasionem, tes in quarum prima tangit occasionem, qua ad hanc doctrinam est deventum in qua ad hanc doctrinam est deventum in secunda autem tangit doctrinam ipsam, secunda autem tangit doctrinam ipsam, ibi, y. 7 « Venit mulier. » ibi, y. 7 « Venit mulier. »

In prima harum tangit duo: quorum In prima harum tangit duo: quorum primum est descriptio loci, in quo facta primum est descriptio loci, in quo facta est doctrina secundum autem descriptio est doctrina secundum autem descriptio temporis doctrinæ ejusdem, ibi, y. 6 in temporis doctrinæ ejusdem, ibi, y. 6 in fine: « Hora erat quasi sexta. » fine: « Hora erat quasi sexta. »

Tangit autem tria circa primum, scili- Tangit autem tria circa primum, scili- cet, qualiter locum in quo fuit in præce- cet, qualiter locum in quo fuit in præce- denti doctrina reliquit secundo, quo ire denti doctrina reliquit secundo, quo ire Quamquam Jesus non baptizaret, disponit, ibi, y. 3 in fine: « Et abiit Quamquam Jesus non baptizaret, disponit, ibi, y. 3 in fine: « Et abiit Med discipuli ejus. Med discipuli ejus.

iterum, etc. » Tertio, qualiter in transitu iterum, etc. » Tertio, qualiter in transitu

Reliquit Judæam, et abiit iterum medio ad locum hujus doctrinæ pervenit, Reliquit Judæam, et abiit iterum medio ad locum hujus doctrinæ pervenit, in Galilæam. »> in Galilæam. »>

In hac parte, secundum superius da- In hac parte, secundum superius da- tam divisionem, post baptismi perfectio- tam divisionem, post baptismi perfectio- nem, determinatur de gratia habita in nem, determinatur de gratia habita in aquis. Et patet ordo per se, quia omnis aquis. Et patet ordo per se, quia omnis Kratia in aquis significata, inchoationem Kratia in aquis significata, inchoationem habet a gratia baptismi in aquis per- habet a gratia baptismi in aquis per- copta. copta.

⚫ Supra, 11, 9. ⚫ Supra, 11, 9.

ibi, . 4« Oportebat autem eum, etc. » ibi, . 4« Oportebat autem eum, etc. »

Circa primum autem dicit duo, scilicet, Circa primum autem dicit duo, scilicet, causam livoris et invidiæ excitatæ contra causam livoris et invidiæ excitatæ contra ipsum, propter quam locum relinquere ipsum, propter quam locum relinquere expediebat, et ejusdem livoris tempera- expediebat, et ejusdem livoris tempera- mentum si rationem admitteret invidia, mentum si rationem admitteret invidia, ibi, y. 2 : « Quamquam Jesus. » ibi, y. 2 : « Quamquam Jesus. »

Dicit ergo duplicem livoris causam, Dicit ergo duplicem livoris causam, dicens : dicens :

154 154

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

« Ut ergo cognovit, » quia quod co- « Ut ergo cognovit, » quia quod co- gnovit per præscientiam propter instru- gnovit per præscientiam propter instru- ctionem hominum, voluit etiam cogno- ctionem hominum, voluit etiam cogno- scere per famam : ut discipuli discerent scere per famam : ut discipuli discerent non moveri propter secretam cordis non moveri propter secretam cordis scientiam contra aliquem, nisi constaret scientiam contra aliquem, nisi constaret etiam per exteriorem famam. Genes. etiam per exteriorem famam. Genes. XVIII, 21 Descendam et videbo, utrum XVIII, 21 Descendam et videbo, utrum clamorem qui venit ad me, opere com- clamorem qui venit ad me, opere com- pleverint. pleverint.

«Quia audierunt Pharisæi. » Et vi- «Quia audierunt Pharisæi. » Et vi- detur quod audierunt a discipulis Joan- detur quod audierunt a discipulis Joan- nis, quia dixerunt ad eum, Joan. 111, 26 : nis, quia dixerunt ad eum, Joan. 111, 26 : Omnes veniunt ad eum. Discipulorum Omnes veniunt ad eum. Discipulorum enim Joannis quidam etiam fuerunt dis- enim Joannis quidam etiam fuerunt dis- cipuli Pharisæorum. Joan. XII, 19: Vi- cipuli Pharisæorum. Joan. XII, 19: Vi- detis quia nihil proficimus: ecce mundus detis quia nihil proficimus: ecce mundus totus post eum abiit. totus post eum abiit.

Et hoc est «Quod Jesus plures disci- Et hoc est «Quod Jesus plures disci- pulos facit. » Eccli. LI, 31: Appropiate pulos facit. » Eccli. LI, 31: Appropiate ad me, indocti, et congregate vos in do- ad me, indocti, et congregate vos in do- mum disciplinæ. Deuter. xxxIII, 3 : Qui mum disciplinæ. Deuter. xxxIII, 3 : Qui appropinquant pedibus ejus, accipient appropinquant pedibus ejus, accipient de doctrina illius. de doctrina illius.

« Quam Joannes, » Supra, 111, 30: « Quam Joannes, » Supra, 111, 30: Illum oportet crescere, me autem mi- Illum oportet crescere, me autem mi- nui. nui.

<< Et baptizat. << Et baptizat.

» »

Hæc est secunda causa contra Jesum. Hæc est secunda causa contra Jesum. Baptizabat autem, quoniam auctoritate Baptizabat autem, quoniam auctoritate sua et nomine baptismus fiebat. Præter sua et nomine baptismus fiebat. Præter hoc etiam interius lavabat in omnibus, hoc etiam interius lavabat in omnibus, qui exterius baptizabantur in nomine qui exterius baptizabantur in nomine ejus. Joan. 1, 33: Hic est qui baptizat. ejus. Joan. 1, 33: Hic est qui baptizat. Matth. 1, 14: Ego a te debeo baptizari. Matth. 1, 14: Ego a te debeo baptizari. I ad Corinth x, 2 : Omnes in Moyse I ad Corinth x, 2 : Omnes in Moyse baptizati sunt, in nube et in mari, hoc baptizati sunt, in nube et in mari, hoc est, in legislatore: et in spiritu, qui per est, in legislatore: et in spiritu, qui per nubem significatur: et in mari, hoc est, nubem significatur: et in mari, hoc est, in Christi passionis amaritudine. Quando in Christi passionis amaritudine. Quando ergo hoc auditum fuit, quod sic per bap- ergo hoc auditum fuit, quod sic per bap- tismum Christi discipuli multiplicaban- tismum Christi discipuli multiplicaban- tur, excitata est contra Christum invidia tur, excitata est contra Christum invidia Pharisæorum et Judæorum. Eccle. iv, Pharisæorum et Judæorum. Eccle. iv, 4 Contemplatus sum omnes labores ho- 4 Contemplatus sum omnes labores ho-

1 Cf. I ad Corinth. x, 22 et 23. 1 Cf. I ad Corinth. x, 22 et 23.

minum, et industrias animadverti patere minum, et industrias animadverti patere invidiæ proximi. Proverb. xiv, 30 : Pu- invidiæ proximi. Proverb. xiv, 30 : Pu- tredo ossium invidia. tredo ossium invidia.

Sed quæritur, quare potius invidia Sed quæritur, quare potius invidia movebantur contra Christum, quam movebantur contra Christum, quam contra Joannem, qui etiam baptizabat contra Joannem, qui etiam baptizabat et multos discipulos faciebat. Sed ad et multos discipulos faciebat. Sed ad hoc dicendum, quod hoc fuit ideo, quia hoc dicendum, quod hoc fuit ideo, quia baptismus ipsius dabatur nomine suo, baptismus ipsius dabatur nomine suo, hoc est, Christi: et ideo sibi gloria per hoc est, Christi: et ideo sibi gloria per hoc dabatur. Baptismus autem Joannis hoc dabatur. Baptismus autem Joannis dabatur in nomine alterius: et ideo glo- dabatur in nomine alterius: et ideo glo- ria illius ad Christum etiam referebatur. ria illius ad Christum etiam referebatur. Et ex hoc illi timebant minui gloriam Et ex hoc illi timebant minui gloriam propriam, et sic undique Christus invi- propriam, et sic undique Christus invi- dis patebat. Job, v, 2: Vere stultum dis patebat. Job, v, 2: Vere stultum interficit iracundia, et parvulum occidit interficit iracundia, et parvulum occidit invidia. Quia nisi suam gloriam minui invidia. Quia nisi suam gloriam minui putarent, numquam Christo inviderent. putarent, numquam Christo inviderent. Et sic parvuli erant in corde. Et sic parvuli erant in corde.

« Quamquam Jesus non baptiza- « Quamquam Jesus non baptiza- ret, » ret, »

Per seipsum exteriori unctione corpo- Per seipsum exteriori unctione corpo- rum, «sed discipuli ejus, » et hoc fuit, rum, «sed discipuli ejus, » et hoc fuit, ut livorem Pharisæorum et Judæorum ut livorem Pharisæorum et Judæorum temperaret. Et aliis de causis quæ supra temperaret. Et aliis de causis quæ supra dictæ sunt. I ad Corinth. ix, 12: Omnia dictæ sunt. I ad Corinth. ix, 12: Omnia sustinemus, ne quod offendiculum demus sustinemus, ne quod offendiculum demus Evangelio Christi. Per contrarium hu- Evangelio Christi. Per contrarium hu- jusmodi dicitur de filiis Heli, I Regum, jusmodi dicitur de filiis Heli, I Regum, 11, 17 Erat ergo peccatum puerorum 11, 17 Erat ergo peccatum puerorum grande nimis coram Domino, quia re- grande nimis coram Domino, quia re- trahebant homines a sacrificio Domini. trahebant homines a sacrificio Domini. Unde nobis hic Dominus dat exemplum Unde nobis hic Dominus dat exemplum abstinendi etiam a licitis propter scan- abstinendi etiam a licitis propter scan- dalum, et ne homines contra verbum dalum, et ne homines contra verbum Dei excitemus. I ad Corinth. vi, 12: Dei excitemus. I ad Corinth. vi, 12: Omnia mihi licent, sed non omnia ex- Omnia mihi licent, sed non omnia ex- pediunt. Omnia mihi licent, sed ego sub pediunt. Omnia mihi licent, sed ego sub nullius redigar potestate ¹. nullius redigar potestate ¹.

« Reliquit Judæam, » « Reliquit Judæam, »

Non quidem timens, sed quatuor de Non quidem timens, sed quatuor de causis tunc Judæam reliquit : quarum causis tunc Judæam reliquit : quarum

IN EVANG. JOANNIS, CAP. IV-3, 4. IN EVANG. JOANNIS, CAP. IV-3, 4.

una est, ne eos contra se excitaret sive una est, ne eos contra se excitaret sive exasperaret, ita quod amplius verbum exasperaret, ita quod amplius verbum non reciperent: et ideo declinavit do- non reciperent: et ideo declinavit do- nec melioris animi fierent. Ezechiel. 11, nec melioris animi fierent. Ezechiel. 11,

✗, ✗,

23: 23:

Si forte vel ipsi audiant, et si forte Si forte vel ipsi audiant, et si forte quiescant quoniam domus exasperans quiescant quoniam domus exasperans r. Secunda causa est, ut etiam Evan- r. Secunda causa est, ut etiam Evan- Helium aliis prædicaret : quia ad hoc Helium aliis prædicaret : quia ad hoc missus fuerat. Luc. IV, 43: Quia et missus fuerat. Luc. IV, 43: Quia et aliis civitatibus oportet me evangelizare aliis civitatibus oportet me evangelizare regnum Dei quia ideo missus sum. regnum Dei quia ideo missus sum. Tertia causa est, quod quando grex non Tertia causa est, quod quando grex non quæritur, nobis rabiem hominum decli- quæritur, nobis rabiem hominum decli- nandi formam daret. Matth. nandi formam daret. Matth. Quum autem persequentur vos in una Quum autem persequentur vos in una riritate, fugite in aliam. Et ideo Paulus riritate, fugite in aliam. Et ideo Paulus Damasci se submittere in sporta per Damasci se submittere in sporta per murum permisit, ut furorem præpositi murum permisit, ut furorem præpositi Damasci declinaret 1. Quarta causa est, Damasci declinaret 1. Quarta causa est, ut verbi Dei transitum ad Gentes a Ju- ut verbi Dei transitum ad Gentes a Ju- daris præfiguraret, et ex hoc discipulos daris præfiguraret, et ex hoc discipulos quid quandoque facturi essent instrue- quid quandoque facturi essent instrue- rot. Act. XIII, 46: Constanter Paulus et rot. Act. XIII, 46: Constanter Paulus et Barnabas dixerunt: Vobis oportebat Barnabas dixerunt: Vobis oportebat primum loqui verbum Dei : sed quo- primum loqui verbum Dei : sed quo- niam repellitis illud, et indignos vos ju- niam repellitis illud, et indignos vos ju- dicatis æternæ vitæ, ecce convertimur ad dicatis æternæ vitæ, ecce convertimur ad gentes. Istis ergo de causis reliquit Ju- gentes. Istis ergo de causis reliquit Ju- diam. diam.

« Et abiit iterum in Galilæam, » « Et abiit iterum in Galilæam, »

: :

loc est, in Galilæam ire disposuit et loc est, in Galilæam ire disposuit et illam inchoavit quia de Galilæa plures illam inchoavit quia de Galilæa plures fuerunt de discipulis ejus. Act. II, 7: fuerunt de discipulis ejus. Act. II, 7: Nonne ecce omnes isti qui loquuntur, Nonne ecce omnes isti qui loquuntur, Galilæi sunt? Quia ibi initia suæ præ- Galilæi sunt? Quia ibi initia suæ præ- dicationis inceperat, voluit visitare et dicationis inceperat, voluit visitare et consolari et confirmare eos quos per consolari et confirmare eos quos per verbum Dei attraxerat. Act. xv, 36: verbum Dei attraxerat. Act. xv, 36: Revertentes visitemus fratres per univer- Revertentes visitemus fratres per univer- as civitates, in quibus prædicavimus as civitates, in quibus prædicavimus verbum Domini, quomodo se habeant. verbum Domini, quomodo se habeant. Hinc est quod redarguitur malus præ- Hinc est quod redarguitur malus præ- latus, qui non pastor pascens, sed ido- latus, qui non pastor pascens, sed ido- lum est. Job, xXXIX, 16: Duratur ad lum est. Job, xXXIX, 16: Duratur ad filios suos (struthio), quasi non sint sui. filios suos (struthio), quasi non sint sui.

• Cf. II ad Corinth. XI, 32 et 33. • Cf. II ad Corinth. XI, 32 et 33.

155 155

Et supra, . 14 et 15: Quando dere- Et supra, . 14 et 15: Quando dere- linquit ova sua in terra, tu forsitan in linquit ova sua in terra, tu forsitan in pulvere calefacies ea? Obliviscitur quod pulvere calefacies ea? Obliviscitur quod pes conculcet ea, etc. Sic ergo abire ite- pes conculcet ea, etc. Sic ergo abire ite- rum incipit in Galilæam. rum incipit in Galilæam.

« Oportebat autem eum transire per « Oportebat autem eum transire per mediam Samariam. mediam Samariam.

Hoc est tertium, scilicet, qualiter in Hoc est tertium, scilicet, qualiter in transitu venit ad locum hujus doctri- transitu venit ad locum hujus doctri-

næ. næ.

Dicit autem hic quinque quorum Dicit autem hic quinque quorum primum est per Samariam in Galilæam primum est per Samariam in Galilæam opportunus transitus: secundum autem opportunus transitus: secundum autem est per nomen civitatis descriptus hujus est per nomen civitatis descriptus hujus doctrinæ locus: tertium est Patriarchæ doctrinæ locus: tertium est Patriarchæ antiqui ad idem præcedens typus : quar- antiqui ad idem præcedens typus : quar- tum autem est ex loco doctrinæ acci- tum autem est ex loco doctrinæ acci- piendus modus: quintum vero ex acti- piendus modus: quintum vero ex acti- bus Domini et passionibus ad docendum bus Domini et passionibus ad docendum acceptus recubitus. acceptus recubitus.

Dicit ergo « Oportebat autem eum, » Dicit ergo « Oportebat autem eum, » scilicet Jesum, quia directe venientibus scilicet Jesum, quia directe venientibus de Judæa in Galilæam Samaria interjace- de Judæa in Galilæam Samaria interjace- bat, et hoc est : « Transire per mediam bat, et hoc est : « Transire per mediam Samariam ». Et hoc dicit ne dubium Samariam ». Et hoc dicit ne dubium oriatur Doctori: quia (sicut jam dictum oriatur Doctori: quia (sicut jam dictum est) scandalum Judæorum declinavit re- est) scandalum Judæorum declinavit re- linquendo Judæam. linquendo Judæam.

Posset tunc aliquis quærere, Quare Posset tunc aliquis quærere, Quare tunc scandalizandi occasionem præbebat tunc scandalizandi occasionem præbebat eundo in Samariam, quibus Judæi non eundo in Samariam, quibus Judæi non coutuntur, et propter quod etiam postea coutuntur, et propter quod etiam postea conturbati, Joan. VII, 48, dixerunt ei: conturbati, Joan. VII, 48, dixerunt ei: Nonne bene dicimus nos quia Samari- Nonne bene dicimus nos quia Samari- tanus es tu, et dæmonium habes? Adhuc tanus es tu, et dæmonium habes? Adhuc autem et alia ratione, quia, Matth. x, 5, autem et alia ratione, quia, Matth. x, 5, præcepit suis, dicens: In viam gentium præcepit suis, dicens: In viam gentium ne abieritis, et in civitates Samaritano- ne abieritis, et in civitates Samaritano- rum ne intraveritis. rum ne intraveritis.

Posset ergo generari dubium, qualiter Posset ergo generari dubium, qualiter ad Samaritanos declinasset. Et ideo oc- ad Samaritanos declinasset. Et ideo oc- currit Evangelista dicens, quod ita fieri currit Evangelista dicens, quod ita fieri oportebat, quia ibat non ex intentione oportebat, quia ibat non ex intentione declinandi ad Samaritanos, sed oporte- declinandi ad Samaritanos, sed oporte-

4. 4.

156 156

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

bat fieri transitum ex viæ dispositione. bat fieri transitum ex viæ dispositione. Quod autem ibi evangelizabat, et disci- Quod autem ibi evangelizabat, et disci- pulis interdixerat, ideo fuit, quia se mu- pulis interdixerat, ideo fuit, quia se mu- lier ad illuminationes suas disposita præ- lier ad illuminationes suas disposita præ- sentavit. Et sicut dicitur, 1 ad Timoth. sentavit. Et sicut dicitur, 1 ad Timoth. 11, Qui omnes homines vult salvos 11, Qui omnes homines vult salvos fieri, et ad agnitionem veritatis venire: fieri, et ad agnitionem veritatis venire: ideo illi illuminationes negare non de- ideo illi illuminationes negare non de- buit, sicut nec beneficium negavit Syro- buit, sicut nec beneficium negavit Syro- phoenissæ et similiter aliis qui voca- phoenissæ et similiter aliis qui voca- bantur per mulierem, sed intentione bantur per mulierem, sed intentione communiter prædicandi Samaritanis et communiter prædicandi Samaritanis et Gentibus modo non ivit, nec discipu- Gentibus modo non ivit, nec discipu- los misit sed post Resurrectionem et los misit sed post Resurrectionem et Ascensionem, quando indurato corde Ascensionem, quando indurato corde cæcitas in Judæis incepit, et verbum re- cæcitas in Judæis incepit, et verbum re- pulerunt. pulerunt.

Et hoc est quod dicit : « Oportebat, » Et hoc est quod dicit : « Oportebat, » non ex intentione, sed ex viæ necessi- non ex intentione, sed ex viæ necessi- tate, « eum transire per mediam Sama- tate, « eum transire per mediam Sama- riam, in qua Gentiles habitabant. riam, in qua Gentiles habitabant. III Regum, xvi, 24, legitur, quod Amri, III Regum, xvi, 24, legitur, quod Amri, rex Israel, emit montem Samariæ a So- rex Israel, emit montem Samariæ a So- mer duobus talentis argenti: et ædifica- mer duobus talentis argenti: et ædifica- vit eum, et vocavit nomen civitatis quam vit eum, et vocavit nomen civitatis quam exstruxerat, nomine Somer, domini mon- exstruxerat, nomine Somer, domini mon- tis, Samariam. Et ideo vocata est civitas tis, Samariam. Et ideo vocata est civitas illa primo Somer, postea Samaria: et illa primo Somer, postea Samaria: et tota postea adjacens regio vocata est tota postea adjacens regio vocata est Samaria. Declinatio autem Domini ad Samaria. Declinatio autem Domini ad gentem illam, sicut diximus, præfigura- gentem illam, sicut diximus, præfigura- bat quod aliquando fides per verbum bat quod aliquando fides per verbum Apostolorum esset declinanda, sicut ante Apostolorum esset declinanda, sicut ante diximus. Isa. XLIX, 6: Dedi te in lu- diximus. Isa. XLIX, 6: Dedi te in lu- cem gentium, ut sis salus mea usque ad cem gentium, ut sis salus mea usque ad extremum terræ. Et hoc optime compe- extremum terræ. Et hoc optime compe- tit quia Samaria custodia interpretatur, tit quia Samaria custodia interpretatur, quæ custodem mundi recepit quando ad quæ custodem mundi recepit quando ad semivivum curandum declinavit. Luc. x, semivivum curandum declinavit. Luc. x, 33 et 34 Samaritanus quidam iter fa- 33 et 34 Samaritanus quidam iter fa- ciens, venit secus eum: et videns eum, mi- ciens, venit secus eum: et videns eum, mi- sericordia motus est. Et appropians alli- sericordia motus est. Et appropians alli- gavit vulnera ejus, infundens oleum et gavit vulnera ejus, infundens oleum et vinum, et imponens illum in jumentum vinum, et imponens illum in jumentum suum, duxit in stabulum, et curam suum, duxit in stabulum, et curam ejus egit. ejus egit.

« Venit ergo in civitatem Samariæ « Venit ergo in civitatem Samariæ quæ dicit Sichar, juxta prædium quod quæ dicit Sichar, juxta prædium quod dedit Jacob Joseph, filio suo. » dedit Jacob Joseph, filio suo. »

Hic tangitur secundum, scilicet, per Hic tangitur secundum, scilicet, per nomen civitatis Samariæ descriptus doc- nomen civitatis Samariæ descriptus doc- trinæ locus. trinæ locus.

« Venit ergo in civitatem Samariæ, « Venit ergo in civitatem Samariæ, quæ dicitur Sichar. » Ut dicit Hierony- quæ dicitur Sichar. » Ut dicit Hierony- mus, Sichar secundum Septuaginta cor- mus, Sichar secundum Septuaginta cor- rupte dicitur, a nomine vero Sichem vo- rupte dicitur, a nomine vero Sichem vo- catur, ubi (sicut dicitur, Genes. xxxiv, 1 catur, ubi (sicut dicitur, Genes. xxxiv, 1 et seq.) filii Jacob Sichimitas occiderunt et seq.) filii Jacob Sichimitas occiderunt in ultionem stupri sororis suæ, et con- in ultionem stupri sororis suæ, et con- clusio interpretatur: quia ibi Sichimitæ clusio interpretatur: quia ibi Sichimitæ conclusi fuerunt, et ibi etiam in gladio conclusi fuerunt, et ibi etiam in gladio spiritus, qui est verbum Dei, incestus spiritus, qui est verbum Dei, incestus mulieris Samaritanæ fuit a Domino rese- mulieris Samaritanæ fuit a Domino rese- ratus. Hoc ergo præsagio civitas nomen ratus. Hoc ergo præsagio civitas nomen accepit. accepit.

Et hoc est « Venit ergo, » in trans- Et hoc est « Venit ergo, » in trans- itu, « in civitatem Samariæ » quamdam, itu, « in civitatem Samariæ » quamdam, « quæ dicitur Sichar. » Ezechiel. VII, « quæ dicitur Sichar. » Ezechiel. VII, 23 Fac conclusionem, quoniam terra 23 Fac conclusionem, quoniam terra plena est judicio sanguinum, et civitas plena est judicio sanguinum, et civitas plena iniquitate. Ad Roman. v, 20: plena iniquitate. Ad Roman. v, 20: Ubi abundavit delictum, superabundavit Ubi abundavit delictum, superabundavit gratia. gratia.

« Juxta prædium, » hoc est, agrum, « Juxta prædium, » hoc est, agrum, « quod,» scilicet « Jacob, » primo emit, « quod,» scilicet « Jacob, » primo emit, et «dedit filio suo Joseph. » Genes. et «dedit filio suo Joseph. » Genes. XXXIII, 19 et 20: Emit partem agri in XXXIII, 19 et 20: Emit partem agri in qua fixerat tabernacula, a filiis Hemor qua fixerat tabernacula, a filiis Hemor patris Sichem, centum agnis. Et erecto patris Sichem, centum agnis. Et erecto ibi altari, invocavit super illud fortissi- ibi altari, invocavit super illud fortissi- mum Deum Israel. Et hanc postea in mum Deum Israel. Et hanc postea in Ægypto existens, in ægritudine mortis Ægypto existens, in ægritudine mortis dedit filio suo Joseph, duplici labore pos- dedit filio suo Joseph, duplici labore pos- sessam: quia et emit eam, et cum filii sessam: quia et emit eam, et cum filii Hemor abstulissent eam propter inter- Hemor abstulissent eam propter inter- fectionem fratrum suorum, quam fece- fectionem fratrum suorum, quam fece- runt Simeon et Levi propter interfectio- runt Simeon et Levi propter interfectio- nem Sichimitarum, possedit eam jure nem Sichimitarum, possedit eam jure belli, et in gladio, et arcu suo. Et hoc belli, et in gladio, et arcu suo. Et hoc est quod dicitur, Genes. XLVIII, 22: Do est quod dicitur, Genes. XLVIII, 22: Do tibi partem unam extra fratres tuos, tibi partem unam extra fratres tuos,

1 Cf. Marc. VII, 24 et seq. 1 Cf. Marc. VII, 24 et seq.

IN EVANG. JOANNIS, CAP. IV-6. IN EVANG. JOANNIS, CAP. IV-6.

quam tuli de manu Amorrhæi in gladio quam tuli de manu Amorrhæi in gladio

el arcu meo. el arcu meo.

Et hoc est quod dicit : « Juxta præ- Et hoc est quod dicit : « Juxta præ- dium agri quod dedit Jacob » patriarcha dium agri quod dedit Jacob » patriarcha filio suo Joseph. » Et significat habita- filio suo Joseph. » Et significat habita- tionem Gentium quam dedit summus tionem Gentium quam dedit summus Pater vero Joseph, scilicet Christo, ul- Pater vero Joseph, scilicet Christo, ul- tra sortem Judæorum. Psal. 11, 8 : Po- tra sortem Judæorum. Psal. 11, 8 : Po- tula a me, et dabo tibi gentes hæredita- tula a me, et dabo tibi gentes hæredita- tem tuam, etc. Item, uxxx1, 8: Tu hære- tem tuam, etc. Item, uxxx1, 8: Tu hære- ditabis in omnibus gentibus. ditabis in omnibus gentibus.

«Erat autem ibi fons Jacob. » «Erat autem ibi fons Jacob. »

157 157

Qui credit in me, sicut dicit Scriptura, Qui credit in me, sicut dicit Scriptura, flumina de ventre ejus fluent aquæ vivæ. flumina de ventre ejus fluent aquæ vivæ. De fonte autem fundente has aquas, hoc De fonte autem fundente has aquas, hoc est, Christo, Joan. 1v, 14: Fiet in eo est, Christo, Joan. 1v, 14: Fiet in eo fons aquæ salientis in vitam æternam. fons aquæ salientis in vitam æternam. De aqua vitæ dicitur, Ezechiel, xlvii, 9 : De aqua vitæ dicitur, Ezechiel, xlvii, 9 : Omnis anima vivens, quæ serpit, quo- Omnis anima vivens, quæ serpit, quo- cumque venerit torrens, scilicet aquæ, cumque venerit torrens, scilicet aquæ, vivet. De fonte istius aquæ dicitur in vivet. De fonte istius aquæ dicitur in Psalmo xxxv, 10 Quoniam apud te est Psalmo xxxv, 10 Quoniam apud te est fons vitæ. Apocal. VII, 17: Agnus qui fons vitæ. Apocal. VII, 17: Agnus qui in medio throni est reget illos, et deducet in medio throni est reget illos, et deducet eos ad vitæ fontes aquarum. eos ad vitæ fontes aquarum.

Quia ergo talis aqua munditiæ, sapien- Quia ergo talis aqua munditiæ, sapien- tiæ, gratiæ, et vitæ spiritualiter in illo tiæ, gratiæ, et vitæ spiritualiter in illo

Ecce quartum, ubi ex loco recipitur loco profundi debuit : propter hoc con- Ecce quartum, ubi ex loco recipitur loco profundi debuit : propter hoc con- doctrinæ modus. doctrinæ modus.