IN EVANG. JOANNIS, CAP. II. IN EVANG. JOANNIS, CAP. II.

IN CAPUT II JOANNIS IN CAPUT II JOANNIS

ENARRATIO. ENARRATIO.

« Et die tertia nuptiæ factæ sunt in « Et die tertia nuptiæ factæ sunt in Cana Galilææ et erat mater Jesu ibi. Cana Galilææ et erat mater Jesu ibi. Vocatus est autem et Jesus et disci- Vocatus est autem et Jesus et disci- puli ejus ad nuptias. »> puli ejus ad nuptias. »>

Ilic incipit pars quæ est de manifesta- Ilic incipit pars quæ est de manifesta- tione Verbi facta per seipsum, in qua tione Verbi facta per seipsum, in qua suiipsius manifestat deitatem. suiipsius manifestat deitatem.

Dividitur autem in tres partes: in Dividitur autem in tres partes: in quarum prima manifestat se Verbum prout quarum prima manifestat se Verbum prout est operativum et eruditivum. Sed quia est operativum et eruditivum. Sed quia per eruditionem et operationem intendi- per eruditionem et operationem intendi- tur creaturæ rationalis sanctificatio, in tur creaturæ rationalis sanctificatio, in secunda parte ostenditur qualiter per secunda parte ostenditur qualiter per Verbum incarnatum creatura rationalis Verbum incarnatum creatura rationalis sanctificatur et incipit in capitulo XII. sanctificatur et incipit in capitulo XII. Quia autem per sanctificationem venitur Quia autem per sanctificationem venitur ad glorificationem, ideo in tertia ostendi- ad glorificationem, ideo in tertia ostendi- tur de glorificatione per Resurrectionem tur de glorificatione per Resurrectionem et Ascensionem et hæc incipit in capi- et Ascensionem et hæc incipit in capi- tulo xx. tulo xx.

Prima autem pars quæ est de Verbi Prima autem pars quæ est de Verbi manifestatione, dividitur (secundum duos manifestatione, dividitur (secundum duos actus Verbi) in duas partes. Est enim actus Verbi) in duas partes. Est enim Verbum operativum in potestate divina, Verbum operativum in potestate divina, et est illuminativum, et falsitatis et cæ. et est illuminativum, et falsitatis et cæ. citatis conclusivum, prout est sapientia citatis conclusivum, prout est sapientia Dei et scientia et ideo habet duas partes, Dei et scientia et ideo habet duas partes, et has duas partes prosequitur tertium et has duas partes prosequitur tertium quod convenit Verbo ex his duobus, quod quod convenit Verbo ex his duobus, quod ipsum est vivificativum. Et sic pars ista ipsum est vivificativum. Et sic pars ista dividitur in tres partes: in quarum prima dividitur in tres partes: in quarum prima agitur de potestate Verbi prout ipsum agitur de potestate Verbi prout ipsum est virtus Patris. In secunda autem agi- est virtus Patris. In secunda autem agi- tur de illuminatione Verbi prout ipsum tur de illuminatione Verbi prout ipsum est sapientia Patris et incipit in capitulo est sapientia Patris et incipit in capitulo vi. Quia autem per hæc duo vitam inspi- vi. Quia autem per hæc duo vitam inspi- rat suis, ideo in tertia parte agitur de rat suis, ideo in tertia parte agitur de

Joan. 1, 3 et 4. Joan. 1, 3 et 4.

87 87

Verbo prout ipsum est vita hominum : Verbo prout ipsum est vita hominum : et hæc incipit in capitulo XI. Et ideo di- et hæc incipit in capitulo XI. Et ideo di- cuntur de Verbo tria, scilicet, quod cuntur de Verbo tria, scilicet, quod omnia peripsum facta sunt ¹, et quod ip- omnia peripsum facta sunt ¹, et quod ip- sum est lux hominum, et quod in ipso sum est lux hominum, et quod in ipso sicut in causa secundum Ambrosium vita sicut in causa secundum Ambrosium vita erat. erat.

Potestas autem Verbi consideratur sex Potestas autem Verbi consideratur sex modis. Aut enim consideratur in pote- modis. Aut enim consideratur in pote- state mutandi creaturas secundum origi- state mutandi creaturas secundum origi- nalem rationem inventam in ipsis : et nalem rationem inventam in ipsis : et sic penes Verbi manifestationem sumitur sic penes Verbi manifestationem sumitur pars prima de mutatione aquæ in vinum, pars prima de mutatione aquæ in vinum, in quo miraculo deitatem Creatoris in se in quo miraculo deitatem Creatoris in se ostendit Verbum incarnatum. ostendit Verbum incarnatum.

Secunda potestas Verbi est ostensa per Secunda potestas Verbi est ostensa per ordinem cultus divini. Quia postquam ordinem cultus divini. Quia postquam ostenditur virtus Creatoris esse in Verbo, ostenditur virtus Creatoris esse in Verbo, consequenter infertur quod debetur ei consequenter infertur quod debetur ei cultus a creatura quam creavit. Sicut cultus a creatura quam creavit. Sicut etiam Philosophus dicit in libro I de Colo etiam Philosophus dicit in libro I de Colo et Mundo, quod per numerum quem in- et Mundo, quod per numerum quem in- venimus in creaturis, magnificamus et co- venimus in creaturis, magnificamus et co- limus Deum gloriosum eminentem pro- limus Deum gloriosum eminentem pro- prietatibus eorum quæ sunt creata. Et sic prietatibus eorum quæ sunt creata. Et sic manifestatur potestas Verbi in purgatione manifestatur potestas Verbi in purgatione templi ubi colitur Deus. Et manifestatio templi ubi colitur Deus. Et manifestatio harum duarum potestatum continet hoc harum duarum potestatum continet hoc secundum capitulum. secundum capitulum.

Tertia autem Verbi potestas est, qua Tertia autem Verbi potestas est, qua operatur in sacramento ad sanctificatio- operatur in sacramento ad sanctificatio- nem animæ et hanc potestatem mani- nem animæ et hanc potestatem mani- festat in tertio et in prima parte capituli festat in tertio et in prima parte capituli quarti. quarti.

Quarta autem potestas Verbi est in re- Quarta autem potestas Verbi est in re- formatione naturæ corruptæ in corpore: formatione naturæ corruptæ in corpore: et hoc dupliciter, scilicet, secundum cor- et hoc dupliciter, scilicet, secundum cor- ruptionem perfectam, et secundum cor- ruptionem perfectam, et secundum cor- ruptionem quæ est in parte. Et quoad ruptionem quæ est in parte. Et quoad primam potestatem manifestatur in ulti- primam potestatem manifestatur in ulti- ma historia quarti capituli: quantum ma historia quarti capituli: quantum autem ad secundam manifestatur in prima autem ad secundam manifestatur in prima historia capituli quinti. historia capituli quinti.

Ex his autem potestatibus resultat quod Ex his autem potestatibus resultat quod Verbum legi non subjicitur, sicut nec Verbum legi non subjicitur, sicut nec Deus Pater qui semper operatur. Et Deus Pater qui semper operatur. Et quantum ad illam potestatem est ordina- quantum ad illam potestatem est ordina-

88 88

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

tivum omnium legum et sic manifesta- tivum omnium legum et sic manifesta- tur in secunda parte quinti capituli, ubi tur in secunda parte quinti capituli, ubi ostenditur esse dominus et ordinator sab- ostenditur esse dominus et ordinator sab- bati, et aliarum legis feriarum. bati, et aliarum legis feriarum.

Est autem adhuc una Verbi potestas, Est autem adhuc una Verbi potestas, quæ est super omnes potestates, quæ est quæ est super omnes potestates, quæ est creaturarum transsubstantiatio ad seip- creaturarum transsubstantiatio ad seip- sum, per cujus effectum sibi fideles in- sum, per cujus effectum sibi fideles in- corporantur, et unum cum ipso efficiun- corporantur, et unum cum ipso efficiun- tur et hanc manifestat in capitulo tur et hanc manifestat in capitulo

sexto. sexto.

Et hæc est Verbi incarnati secundum Et hæc est Verbi incarnati secundum divinam potestatem operativam sufficiens divinam potestatem operativam sufficiens manifestatio. manifestatio.

Per sex ergo manifestatur Verbum in Per sex ergo manifestatur Verbum in virtute creaturæ. Et ita hæc pars dividitur virtute creaturæ. Et ita hæc pars dividitur in sex partes in quarum prima dicitur, in sex partes in quarum prima dicitur, quando et ubi et coram quibus hoc mira- quando et ubi et coram quibus hoc mira- culum est: secundo, describitur hujus culum est: secundo, describitur hujus miraculi necessitas: tertio, miraculi fa- miraculi necessitas: tertio, miraculi fa- ciendi interpellatio: quarto, miraculi per- ciendi interpellatio: quarto, miraculi per- fectio quinto, miraculi commendatio: fectio quinto, miraculi commendatio: sexto autem, miraculi finis et utilitas. sexto autem, miraculi finis et utilitas.

In primo horum dicuntur quatuor, sci- In primo horum dicuntur quatuor, sci- licet, tempus, locus, factum, et coram licet, tempus, locus, factum, et coram quibus fit miraculi perfectio. quibus fit miraculi perfectio. De tempore dicit : De tempore dicit :

« Et die tertia. » « Et die tertia. »

Ecce tempus et est die tertia ab ad- Ecce tempus et est die tertia ab ad- ductione Nathanael ad Jesum. Et signant ductione Nathanael ad Jesum. Et signant hi dies allegorice quidem lumen legis na- hi dies allegorice quidem lumen legis na- turæ, et lumen legis scriptæ, et lumen turæ, et lumen legis scriptæ, et lumen legis gratiæ in quo lumine Verbum se legis gratiæ in quo lumine Verbum se manifestavit. Exod. xix, 14: Estote pa- manifestavit. Exod. xix, 14: Estote pa- rati in diem tertium. Omnia enim natu- rati in diem tertium. Omnia enim natu- ralia et scripta in lege ad lumen gratiæ ralia et scripta in lege ad lumen gratiæ referuntur. Vel dicatur, quod tres dies referuntur. Vel dicatur, quod tres dies sunt tres Verbi manifestationes: in vi- sunt tres Verbi manifestationes: in vi- sione sensibili, in visione imaginaria, et sione sensibili, in visione imaginaria, et in visione intellectus. Osee, vi, 3: Vivifi- in visione intellectus. Osee, vi, 3: Vivifi- cabit nos, scilicet Dominus, post duos cabit nos, scilicet Dominus, post duos dies, et in die tertia suscitabit nos. Vel, dies, et in die tertia suscitabit nos. Vel, tres dies sunt tres illuminationes: ad cre- tres dies sunt tres illuminationes: ad cre- denda, ad operanda, ad appetenda sive denda, ad operanda, ad appetenda sive quærenda. Luc. xxiv, 21: Tertia dies est quærenda. Luc. xxiv, 21: Tertia dies est hodie quod hæc facta sunt. Genes. xxII, hodie quod hæc facta sunt. Genes. xxII,

4 Die autem tertio, elevatis oculis, vi- 4 Die autem tertio, elevatis oculis, vi- dit locum procul. Ille enim locus est ap- dit locum procul. Ille enim locus est ap- petendorum. Sic enim et discipulos per petendorum. Sic enim et discipulos per credenda ad operanda, et per operanda credenda ad operanda, et per operanda ad appetenda gradatim erexit, et ideo tali ad appetenda gradatim erexit, et ideo tali tempore opportuno miraculum fecit. tempore opportuno miraculum fecit.

Videtur autem inconveniens secundum Videtur autem inconveniens secundum litteram quod hic dicitur de tempore. litteram quod hic dicitur de tempore. Quia Ecclesia celebrat, et tenet quod hoc Quia Ecclesia celebrat, et tenet quod hoc miraculum Dominus in eodem die quo miraculum Dominus in eodem die quo baptizatus fuit perfecerit constat autem baptizatus fuit perfecerit constat autem quod vocatio discipulorum post baptis- quod vocatio discipulorum post baptis- mum facta fuit, et post vocationem fuerit mum facta fuit, et post vocationem fuerit miraculum. Ad hoc dicendum, quod se- miraculum. Ad hoc dicendum, quod se- cundum ecclesiasticum ordinem Dominus cundum ecclesiasticum ordinem Dominus tertiodecimo die post nativitatem suam tertiodecimo die post nativitatem suam a Magis fuit adoratus. Et deinde trigesimo a Magis fuit adoratus. Et deinde trigesimo anno nativitatis suæ revoluto ab anno anno nativitatis suæ revoluto ab anno adorationis, fuit baptizatus. Deinde post adorationis, fuit baptizatus. Deinde post annum revolutum eodem die istud mira- annum revolutum eodem die istud mira- culum perfecit. Et ideo quod dicitur tertio culum perfecit. Et ideo quod dicitur tertio die, intelligendum est, a vocatione Na- die, intelligendum est, a vocatione Na- thanael, qui non statim post baptismum thanael, qui non statim post baptismum vocatus fuit, sed in eodem anno quo ba- vocatus fuit, sed in eodem anno quo ba- ptizatus est Dominus pridie quam annus ptizatus est Dominus pridie quam annus compleretur. Dicunt tamen quidam, quod compleretur. Dicunt tamen quidam, quod illud miraculum non eodem die baptiza- illud miraculum non eodem die baptiza- tionis factum est: sed quia cum miraculo tionis factum est: sed quia cum miraculo stellæ convenit et baptismatis, in hoc quod stellæ convenit et baptismatis, in hoc quod Verbum in ipso manifestatur: ideo cum Verbum in ipso manifestatur: ideo cum eis in uno festo conjungitur. Manifestavit eis in uno festo conjungitur. Manifestavit enim stella Creatorem: vox autem Patris enim stella Creatorem: vox autem Patris in die baptismatis manifestavit Sanctifi- in die baptismatis manifestavit Sanctifi- catorem et miraculum vini in quo insi- catorem et miraculum vini in quo insi- pidum transit ad gaudii saporem mani- pidum transit ad gaudii saporem mani- festat Glorificatorem. Sed hæc opinio nihil festat Glorificatorem. Sed hæc opinio nihil valet, quia eadem ratione et alia multa valet, quia eadem ratione et alia multa miracula eodem die celebrarentur. miracula eodem die celebrarentur. Hoc est ergo quod dicit : « Die tertia. » Hoc est ergo quod dicit : « Die tertia. »

« Nuptiæ factæ sunt. » « Nuptiæ factæ sunt. »

Tangit factum. Nuptiæ autem hic di- Tangit factum. Nuptiæ autem hic di- cuntur solemnitates nuptiarum secun- cuntur solemnitates nuptiarum secun- dum litteram quæ a Domino in paradiso dum litteram quæ a Domino in paradiso sunt institutæ. Genes. 11, 18: Faciamus sunt institutæ. Genes. 11, 18: Faciamus ei adjutorium simile sibi. Et Adam di- ei adjutorium simile sibi. Et Adam di- xit in Spiritu sancto: Quamobrem re- xit in Spiritu sancto: Quamobrem re- linquet homo patrem suum et matrem, linquet homo patrem suum et matrem,

IN EVANG. JOANNIS, CAP. II-1. IN EVANG. JOANNIS, CAP. II-1.

et adhærebit uxori suæ: et erunt duo in et adhærebit uxori suæ: et erunt duo in carne una. Sexus autem a Domino di- carne una. Sexus autem a Domino di- stinctus est, Genes. 1, 27: Masculum et stinctus est, Genes. 1, 27: Masculum et feminam creavit eos. Conjunctio sancti- feminam creavit eos. Conjunctio sancti- ficata, cum dicit: Erunt duo in carne ficata, cum dicit: Erunt duo in carne una, per vitam individuam sibi adhæ- una, per vitam individuam sibi adhæ- rentes. Actus concubitus imperatus, cum rentes. Actus concubitus imperatus, cum dicitur Crescite, et multiplicamini 2. dicitur Crescite, et multiplicamini 2. Fructus inditus a Deo, II Machab. VII, Fructus inditus a Deo, II Machab. VII, 23 Qui formavit hominis nativitatem, 23 Qui formavit hominis nativitatem, quique omnium invenit originem, et spi- quique omnium invenit originem, et spi- ritum donavit, vobis iterum cum miseri- ritum donavit, vobis iterum cum miseri- cordia reddet et vitam. cordia reddet et vitam.

Nuptiarum ergo factum est, et offi- Nuptiarum ergo factum est, et offi- cium naturæ, et bonum mortalium, et cium naturæ, et bonum mortalium, et civilis societas, et remedium concupi- civilis societas, et remedium concupi- scentiæ et sic est sacramentum Ecclesiæ, scentiæ et sic est sacramentum Ecclesiæ, in quo propter fidem thori, et bonum in quo propter fidem thori, et bonum sacramenti, et bonum prolis excipitur sacramenti, et bonum prolis excipitur concupiscentia quæ alias rueret in præ- concupiscentia quæ alias rueret in præ- ceps honestate nuptiarum. Officium ergo ceps honestate nuptiarum. Officium ergo naturæ est utile. Societas civilis facit ad naturæ est utile. Societas civilis facit ad populationem patriæ. Sacramentum au- populationem patriæ. Sacramentum au- tem Ecclesiæ est honestum et fructuo- tem Ecclesiæ est honestum et fructuo- sum. Et his de causis matrimonium est sum. Et his de causis matrimonium est Verbo incarnato præsentia sua appro- Verbo incarnato præsentia sua appro- batum ut hoc quod primo Pater in batum ut hoc quod primo Pater in paradiso instituerat, hoc etiam primo paradiso instituerat, hoc etiam primo Verbum incarnatum sua præsentia com- Verbum incarnatum sua præsentia com- probaret. Et hoc est contra hæreticos probaret. Et hoc est contra hæreticos nuptias condemnantes, qui Manichæi an- nuptias condemnantes, qui Manichæi an- tiquitus, nunc autem Paterni vocantur. tiquitus, nunc autem Paterni vocantur.

ac de causa dicit Apostolus, ad Ephes. ac de causa dicit Apostolus, ad Ephes. v, 32 Sacramentum hoc magnum est: v, 32 Sacramentum hoc magnum est: rgo autem dico in Christo et in Ecclesia. rgo autem dico in Christo et in Ecclesia. Hoc ergo est factum. Hoc ergo est factum.

Sunt autem, allegorice et moraliter et Sunt autem, allegorice et moraliter et litteraliter et anagogice simul accipiendo, litteraliter et anagogice simul accipiendo, nuptiæ hominis et hominis et nuptiæ nuptiæ hominis et hominis et nuptiæ Dei et hominis. Nuptiæ hominis et homi- Dei et hominis. Nuptiæ hominis et homi- mis sunt maris et fœminæ legitimarum mis sunt maris et fœminæ legitimarum personarum conjunctio, individuam vitæ personarum conjunctio, individuam vitæ consuctudinem retinentium. Et per hoc consuctudinem retinentium. Et per hoc quod dicitur, maris et fœminæ, damna- quod dicitur, maris et fœminæ, damna- tur omnis innaturalis concubitus. Ad tur omnis innaturalis concubitus. Ad Roman. 1, 26 et 27: Fœminæ eorum im- Roman. 1, 26 et 27: Fœminæ eorum im-

Genes. 11, 24. Genes. 11, 24. • Genes. 1, 28. • Genes. 1, 28.

89 89

mutaverunt naturalem usum, in eum mutaverunt naturalem usum, in eum usum qui est contra naturam. Similiter usum qui est contra naturam. Similiter autem et masculi, relicto naturali usu fœ- autem et masculi, relicto naturali usu fœ- minæ, exarserunt in desideriis suis in in- minæ, exarserunt in desideriis suis in in- vicem, masculi in masculos turpitudinem vicem, masculi in masculos turpitudinem operantes. In hoc autem quod dicitur, operantes. In hoc autem quod dicitur, legitimarum personarum, damnatur om- legitimarum personarum, damnatur om- nis incestus consanguineorum carnalium nis incestus consanguineorum carnalium vel spiritualium in gradu non concesso vel spiritualium in gradu non concesso perpetratus. Matth. XIV, 4: Non licet perpetratus. Matth. XIV, 4: Non licet tibi habere uxorem fratris tui 3. Genes. tibi habere uxorem fratris tui 3. Genes. II, 24 Relinquet homo patrem suum et II, 24 Relinquet homo patrem suum et matrem, cum quibus, supple, non con- matrem, cum quibus, supple, non con- trahet et adhærebit uxori suæ. Per hoc trahet et adhærebit uxori suæ. Per hoc autem quod dicit, individuam vitæ con- autem quod dicit, individuam vitæ con- suetudinem retinentium, intelligitur fides, suetudinem retinentium, intelligitur fides, ut uterque conjugum alteri fidem thori ut uterque conjugum alteri fidem thori servet. Et per hoc omnis solutus vel servet. Et per hoc omnis solutus vel adulterinus damnatur concubitus, quia adulterinus damnatur concubitus, quia individuam vitæ consuetudinem non ser- individuam vitæ consuetudinem non ser- vat. Malach. 11, 11 et 12: Contaminavit vat. Malach. 11, 11 et 12: Contaminavit Judas sanctificationem Domini, quam Judas sanctificationem Domini, quam dilexit, hoc est, sanctum matrimonium. dilexit, hoc est, sanctum matrimonium. Disperdet Dominus virum qui fecerit Disperdet Dominus virum qui fecerit hoc, magistrum et discipulum de taber- hoc, magistrum et discipulum de taber- naculis Jacob. In spirituali autem cogna- naculis Jacob. In spirituali autem cogna- tione violatur. I ad Timoth. v, 11 et 12: tione violatur. I ad Timoth. v, 11 et 12: Cum enim luxuriatæ fuerint in Christo, Cum enim luxuriatæ fuerint in Christo, nubere volunt, habentes damnationem, nubere volunt, habentes damnationem, quia primam fidem irritam fecerunt. quia primam fidem irritam fecerunt.

Quando ergo sanctificatio hujus ma- Quando ergo sanctificatio hujus ma- trimonii observatur, tunc a Christo ho- trimonii observatur, tunc a Christo ho- noratur sua præsentia matrimonium. I noratur sua præsentia matrimonium. I ad Thessal. IV, 4 et 5: Ut sciat unus- ad Thessal. IV, 4 et 5: Ut sciat unus- quisque vestrum vas suum, id est uxo- quisque vestrum vas suum, id est uxo- rem suam, possidere in sanctificatione et rem suam, possidere in sanctificatione et honore, non in passione desiderii, sicut honore, non in passione desiderii, sicut et gentes, quæ ignorant Deum. In san- et gentes, quæ ignorant Deum. In san- ctificatione autem possidetur, quando in ctificatione autem possidetur, quando in fide matrimonium contrahitur, et in fide fide matrimonium contrahitur, et in fide thori promittitur, et in timore Dei per- thori promittitur, et in timore Dei per- sonæ conjunguntur: et in honore, et non sonæ conjunguntur: et in honore, et non in concupiscentia possidetur et exerce- in concupiscentia possidetur et exerce- tur. Tob. vi, 17 : Hi namque qui conju- tur. Tob. vi, 17 : Hi namque qui conju- gium ita suscipiunt, ut Deum a se et a gium ita suscipiunt, ut Deum a se et a sua mente excludant, et suæ libidini ita sua mente excludant, et suæ libidini ita

Cf. Levit. xv, passim. Cf. Levit. xv, passim.

90 90

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

vacent, sicut equus et mulus quibus non vacent, sicut equus et mulus quibus non est intellectus, habet potestatem dæmo- est intellectus, habet potestatem dæmo- nium super eos. Hæc ergo est copula nium super eos. Hæc ergo est copula carnalium nuptiarum in quibus est JESUS carnalium nuptiarum in quibus est JESUS præsens. præsens.

In fine autem post litteræ expositio- In fine autem post litteræ expositio- nem, de moralibus et allegoricis et ana- nem, de moralibus et allegoricis et ana- gogicis dicemus nuptiis. gogicis dicemus nuptiis.

« In Cana Galilææ. » « In Cana Galilææ. »

Tangit hic locum communem, Gali- Tangit hic locum communem, Gali- lææ et locum proprium, in Cana : quæ lææ et locum proprium, in Cana : quæ est quidam vicus Galilææ, ubi istæ nu- est quidam vicus Galilææ, ubi istæ nu- ptiæ factæ sunt. Et congruit nomen pro- ptiæ factæ sunt. Et congruit nomen pro- vinciæ, quia Galilææ transmutatio facta vinciæ, quia Galilææ transmutatio facta interpretatur, et ibi litteraliter facta est interpretatur, et ibi litteraliter facta est transmutatio creaturæ, quia aquæ in transmutatio creaturæ, quia aquæ in vinum cordium autem, quia non cre- vinum cordium autem, quia non cre- dentes mutati sunt ad fidem Redempto- dentes mutati sunt ad fidem Redempto- ris. Psal. c1, 27 et 28: Mutabis eos, et ris. Psal. c1, 27 et 28: Mutabis eos, et mutabuntur tu autem idem ipse es, et mutabuntur tu autem idem ipse es, et anni tui non deficient. Sic innovat omnia anni tui non deficient. Sic innovat omnia qui sedet in throno '. Psal. Lxvi, 11 : qui sedet in throno '. Psal. Lxvi, 11 : Hæc mutatio dexteræ Excelsi. Cana au- Hæc mutatio dexteræ Excelsi. Cana au- tem zelus interpretatur, quia totum hoc tem zelus interpretatur, quia totum hoc facit zelus Dei ad nos. Isa. ix, 7 : Zelus facit zelus Dei ad nos. Isa. ix, 7 : Zelus Domini exercituum faciet hoc. Sicut Domini exercituum faciet hoc. Sicut ergo tempus, ita ad miraculum concurrit ergo tempus, ita ad miraculum concurrit locus. locus.

« Et erat mater Jesu ibi. » « Et erat mater Jesu ibi. »

Tangit coram quibus factum sit mira- Tangit coram quibus factum sit mira- culum. Tangitur autem mater ibi fuisse, culum. Tangitur autem mater ibi fuisse, quia (sicut dicitur) ipsa erat soror ma- quia (sicut dicitur) ipsa erat soror ma- tris sponsi. Vel, si hoc non conceditur, tris sponsi. Vel, si hoc non conceditur, fuit nota et compatriota. Luc. xv, 6: fuit nota et compatriota. Luc. xv, 6: Convocat amicos et vicinos, dicens illis : Convocat amicos et vicinos, dicens illis : Congratulamini mihi. Tob. vш1, 22, To- Congratulamini mihi. Tob. vш1, 22, To- bias præcepit parari epulas omnibus vi- bias præcepit parari epulas omnibus vi- cinis suis, cunctisque amicis. Hic enim cinis suis, cunctisque amicis. Hic enim erat mos antiquorum patrum. Vocatæ erat mos antiquorum patrum. Vocatæ autem sunt honestæ matronæ, ut in autem sunt honestæ matronæ, ut in earum adspectu et doctrina sponsæ ad earum adspectu et doctrina sponsæ ad vitæ honestatem vel vitam honestatis vitæ honestatem vel vitam honestatis informarentur. Omnis autem honesta- informarentur. Omnis autem honesta-

1 Apocal. xx1, 5. 1 Apocal. xx1, 5.

tis speculum fuit mater Christi. Ec- tis speculum fuit mater Christi. Ec- cli. xv, 2: Obviabit illi quasi ma- cli. xv, 2: Obviabit illi quasi ma- ter honorificata. Et ex hoc honestæ ter honorificata. Et ex hoc honestæ fuerunt nuptiæ. Luc. 1, 43 Unde hoc fuerunt nuptiæ. Luc. 1, 43 Unde hoc mihi, ut veniat mater Domini mei ad mihi, ut veniat mater Domini mei ad me? Sic ergo ex matre Dei honestatæ me? Sic ergo ex matre Dei honestatæ et dignificatæ fuerunt nuptiæ. Ivit autem et dignificatæ fuerunt nuptiæ. Ivit autem Christi mater ad eos ut studiosa et offi- Christi mater ad eos ut studiosa et offi- ciosa studiosa, ut pulchritudinis stu- ciosa studiosa, ut pulchritudinis stu- dio cuncta ornaret. Proverb. XXXI, 27: dio cuncta ornaret. Proverb. XXXI, 27: Consideravil semitas domus suæ, et pa- Consideravil semitas domus suæ, et pa- nem otiosa non comedit. Officiosa autem nem otiosa non comedit. Officiosa autem ut obsequeretur in necessariis. Luc. 1, ut obsequeretur in necessariis. Luc. 1, 39 Exsurgens in diebus illis, Maria 39 Exsurgens in diebus illis, Maria abiit in montana cum festinatione, ut abiit in montana cum festinatione, ut obsequeretur Elisabeth. Pulchre enim et obsequeretur Elisabeth. Pulchre enim et officiose cuncta perfecit. Nominatur ma- officiose cuncta perfecit. Nominatur ma- ter Jesu ante filium eo quod non adhuc ter Jesu ante filium eo quod non adhuc filius secundum deitatem innotuerat, et filius secundum deitatem innotuerat, et matri honoris reverentiam adhuc exhi- matri honoris reverentiam adhuc exhi- bebat. Luc. II, 51: Descendit cum eis, et bebat. Luc. II, 51: Descendit cum eis, et venit Nazareth: et erat subditus illis. venit Nazareth: et erat subditus illis. Tob. iv, 3 Honorem habebis matri tuæ Tob. iv, 3 Honorem habebis matri tuæ omnibus diebus vitæ ejus. omnibus diebus vitæ ejus.

« Vocatus autem est et Jesus, » « Vocatus autem est et Jesus, »

Qui jam manifestari occulte incipiebat, Qui jam manifestari occulte incipiebat, « et discipuli ejus ad nuptias : » qui « et discipuli ejus ad nuptias : » qui tamen adhuc firmiter non adhærebant, tamen adhuc firmiter non adhærebant, sed gratia familiaritatis sequebantur, im- sed gratia familiaritatis sequebantur, im- bui doctrinis ejus cupientes. Isa. vi, 18: bui doctrinis ejus cupientes. Isa. vi, 18: Ecce ego et pueri mei quos dedit mihi Ecce ego et pueri mei quos dedit mihi Dominus. Ili ergo sequebantur potius ut Dominus. Ili ergo sequebantur potius ut instruendi quam vocati, quia turpe est instruendi quam vocati, quia turpe est vocari aliquem nisi etiam secum vocetur vocari aliquem nisi etiam secum vocetur sua comitiva et familiares sui. Venit au- sua comitiva et familiares sui. Venit au- tem Jesus, ut nuptiarum approbator et tem Jesus, ut nuptiarum approbator et sanctificator. Luc. XIX, 9: Hodie salus sanctificator. Luc. XIX, 9: Hodie salus domui huic facta est. Hoc signatum est, domui huic facta est. Hoc signatum est, II Regum, VI, 12, ubi abiit David, II Regum, VI, 12, ubi abiit David, et addurit arcam Dei de domo Obede- et addurit arcam Dei de domo Obede- dom in civitatem David cum gaudio. dom in civitatem David cum gaudio. Arca enim testamenti persona Domini Arca enim testamenti persona Domini fuit, in qua deitas habitat corporaliter et fuit, in qua deitas habitat corporaliter et plena est benedictione gratiæ. plena est benedictione gratiæ.

IN EVANG. JOANNIS, CAP. II-3. IN EVANG. JOANNIS, CAP. II-3.

Sic ergo terminatur pars quæ est de Sic ergo terminatur pars quæ est de temporis congruitate, loci opportunitate, temporis congruitate, loci opportunitate, et personarum coram quibus factum est et personarum coram quibus factum est miraculum dignitate. miraculum dignitate.

« Et deficiente vino. » « Et deficiente vino. »

Sequitur de miraculi hujus necessitate Sequitur de miraculi hujus necessitate quæ breviter exprimitur per hoc quod quæ breviter exprimitur per hoc quod dicitur «Et deficiente vino. » Ad lit- dicitur «Et deficiente vino. » Ad lit- teram patet hic contrahentium pauper- teram patet hic contrahentium pauper- tas qui in terra ubertatis, vini tempore, tas qui in terra ubertatis, vini tempore, suæ jucunditatis vinum sufficienter ha- suæ jucunditatis vinum sufficienter ha- bere non poterant et maxime illo quo bere non poterant et maxime illo quo nuper ante vinum vindemiatum fuerat, nuper ante vinum vindemiatum fuerat, et apud multos maxime abundabat, hoc et apud multos maxime abundabat, hoc est, in Januario. Et ex hoc accipitur est, in Januario. Et ex hoc accipitur qualiter Christus pauper congregationem qualiter Christus pauper congregationem pauperum amabat, quorum nuptiis inter- pauperum amabat, quorum nuptiis inter- esse non dedignatus fuit. II ad Corinth. esse non dedignatus fuit. II ad Corinth. VII, 9 Scitis gratiam Domini nostri VII, 9 Scitis gratiam Domini nostri Jesu Christi, quoniam propter vos ege- Jesu Christi, quoniam propter vos ege- nus factus est, cum esset dives, ut illius nus factus est, cum esset dives, ut illius inopia vos divites essetis. Jacobi, 11, 5 : inopia vos divites essetis. Jacobi, 11, 5 : Nonne Deus elegit pauperes in hoc mun- Nonne Deus elegit pauperes in hoc mun- do, divites in fide, et hæredes regni quod do, divites in fide, et hæredes regni quod repromisit Deus diligentibus se? Dicit repromisit Deus diligentibus se? Dicit autem Hieronymus, quod hoc congruum autem Hieronymus, quod hoc congruum est, quod ubi Deus invitatur, vinum tem- est, quod ubi Deus invitatur, vinum tem- poralis jucunditatis deficere debet. Hoc poralis jucunditatis deficere debet. Hoc enim vino Sancti non delectantur, quia enim vino Sancti non delectantur, quia inebriat ad Dei oblivionem, et incendit inebriat ad Dei oblivionem, et incendit ad concupiscentiam. Proverb. xxxi, 4 : ad concupiscentiam. Proverb. xxxi, 4 : Noli regibus, o Lamuel, noli regibus Noli regibus, o Lamuel, noli regibus dare vinum, quia nullum secretum est dare vinum, quia nullum secretum est ubi regnat ebrietas. Ad Ephes. v, 18 : ubi regnat ebrietas. Ad Ephes. v, 18 : Nolite inebriari vino, in quo est luxu- Nolite inebriari vino, in quo est luxu- ria: sed implemini Spiritu sancto. Non, ria: sed implemini Spiritu sancto. Non, enim est dubium quin Christus ad dele- enim est dubium quin Christus ad dele- ctantes in vino temporalis jucunditatis ctantes in vino temporalis jucunditatis numquam introisset. Proverb. xxın, 29 numquam introisset. Proverb. xxın, 29 et 30 Cui væ? Cujus patri væ? Cui et 30 Cui væ? Cujus patri væ? Cui rize? cui foveæ ? Cui sine causa vul- rize? cui foveæ ? Cui sine causa vul- nera? cui suffossio oculorum? Nonne nera? cui suffossio oculorum? Nonne his qui morantur in vino, et student ca- his qui morantur in vino, et student ca- licibus epotandis? Ideo de sobriis dici- licibus epotandis? Ideo de sobriis dici- tur, Isa. xvi, 10: In vineis non exsulta- tur, Isa. xvi, 10: In vineis non exsulta- bit, neque jubilabit. Jerem. XLVIII, 33: bit, neque jubilabit. Jerem. XLVIII, 33:

91 91

Vinum de torcularibus sustuli : nequa- Vinum de torcularibus sustuli : nequa- quam calcator uvæ solitum celeuma can- quam calcator uvæ solitum celeuma can- tabit. Celeuma est cantus quem ex ju- tabit. Celeuma est cantus quem ex ju- cunditate vini solent ebrii decantare. cunditate vini solent ebrii decantare. Congruum ergo est ut in nuptiis San- Congruum ergo est ut in nuptiis San- ctorum tale vinum deficiat. ctorum tale vinum deficiat.

Hæc est ergo miraculi faciendi condi- Hæc est ergo miraculi faciendi condi- gna necessitas. gna necessitas.

«< Dicit mater Jesu ad eum : Vinum «< Dicit mater Jesu ad eum : Vinum non habent. » non habent. »

Ecce miraculi faciendi a matre miseri- Ecce miraculi faciendi a matre miseri- cordiæ interpellatio. cordiæ interpellatio.

Et tangit tria primo, interpellationem Et tangit tria primo, interpellationem ad Filium: secundo, instructivam re- ad Filium: secundo, instructivam re- sponsionem Filii ad matrem : tertio, in- sponsionem Filii ad matrem : tertio, in- structionem ministrorum a matre mise- structionem ministrorum a matre mise- ricordiæ factam. ricordiæ factam.

De primo dicit sic : « Dicit mater, » De primo dicit sic : « Dicit mater, » quæ carne mater erat et affectu matris quæ carne mater erat et affectu matris filiis futuris Ecclesiæ compatiebatur. III filiis futuris Ecclesiæ compatiebatur. III Regum, 11, 20 : Pete, mater mea: neque Regum, 11, 20 : Pete, mater mea: neque enim fas est ut avertam faciem tuam, enim fas est ut avertam faciem tuam, scilicet ut quidquam negem tibi. « Jesu, » scilicet ut quidquam negem tibi. « Jesu, » Salvatoris qui ex omni salvat afffictione. Salvatoris qui ex omni salvat afffictione. Eccli. xxxv, 26: Speciosa misericordia Eccli. xxxv, 26: Speciosa misericordia Dei in tempore tribulationis, quasi nu- Dei in tempore tribulationis, quasi nu- bes pluviæ in tempore siccitatis. Scivit bes pluviæ in tempore siccitatis. Scivit enim tempus observare mater sapientiæ : enim tempus observare mater sapientiæ : quia tunc tempore jucunditatis, et plus quia tunc tempore jucunditatis, et plus dolebant de defectu, et plus tribulaban- dolebant de defectu, et plus tribulaban- tur de verecundia paupertatis, cum non tur de verecundia paupertatis, cum non subesset facultas unde vinum emeretur. subesset facultas unde vinum emeretur. Et scivit esse scriptum, Proverb. xxxi, Et scivit esse scriptum, Proverb. xxxi, 6 et 7 Date siceram mærentibus, et 6 et 7 Date siceram mærentibus, et vinum qui his amaro sunt animo. Bi- vinum qui his amaro sunt animo. Bi- bant, et obliviscantur egestatis suæ, et bant, et obliviscantur egestatis suæ, et doloris sui non recordentur amplius. doloris sui non recordentur amplius. Egestas enim fecit moerorem et verecun- Egestas enim fecit moerorem et verecun- dia tribulationem, quorum utrumque dia tribulationem, quorum utrumque mater ex abundantia Filii supplere cogi- mater ex abundantia Filii supplere cogi- tavit. tavit.

Et ideo dicit: Et ideo dicit:

« Vinum non habent. » « Vinum non habent. »

Nec dicit Da eis vinum: ut reveren- Nec dicit Da eis vinum: ut reveren- tiam servet Filio, et in liberalitate Filii tiam servet Filio, et in liberalitate Filii

5 5

92 92

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

et misericordia spem ponens, tantum et misericordia spem ponens, tantum defectum ponit. Quærit autem Chryso- defectum ponit. Quærit autem Chryso- stomus, unde acceperit argumentum præ- stomus, unde acceperit argumentum præ- sumptionis de Filio quod hoc facere sumptionis de Filio quod hoc facere posset, cum in infantia nullum fecerit posset, cum in infantia nullum fecerit miraculum? Hæc autem quæstio nulla miraculum? Hæc autem quæstio nulla est quia scivit Filium naturaliter esse est quia scivit Filium naturaliter esse Deum, et omnia posse facere quæ vellet. Deum, et omnia posse facere quæ vellet. Adhuc autem scivit miraculum stellæ Adhuc autem scivit miraculum stellæ præcessisse, et prophetiam Simeonis, et præcessisse, et prophetiam Simeonis, et Magorum adorationem, et pastorum ver- Magorum adorationem, et pastorum ver- ba, et Angelorum gaudia, et Joannis ba, et Angelorum gaudia, et Joannis testimonium, et vocem Patris, et figu- testimonium, et vocem Patris, et figu- ram columbæ. Ex quibus omnibus jam ram columbæ. Ex quibus omnibus jam divinitas ejus innotescere cœpit, et ideo divinitas ejus innotescere cœpit, et ideo horam manifestationis per signa scivit horam manifestationis per signa scivit jam esse inchoatam : et ideo signum jam esse inchoatam : et ideo signum fieri pro tanta necessitate et utilitate pe- fieri pro tanta necessitate et utilitate pe- tebat. Hac ergo de causa prudens ma- tebat. Hac ergo de causa prudens ma- ter Jesu, quia omnia hæc conservabat ter Jesu, quia omnia hæc conservabat conferens in corde conferens in corde suo, suo, dixit ad eum : dixit ad eum : « Vinum non habent. » In quo notatur « Vinum non habent. » In quo notatur necessitas, et miraculi gratuitas. Neces- necessitas, et miraculi gratuitas. Neces- sitas enim paupertatis meretur subven- sitas enim paupertatis meretur subven- tionem. Psal. x, 14: Tibi derelictus tionem. Psal. x, 14: Tibi derelictus est pauper. Miraculi autem congruitas est pauper. Miraculi autem congruitas notatur quia cum non studerent abun- notatur quia cum non studerent abun- dare vino temporalis jucunditatis, con- dare vino temporalis jucunditatis, con- gruum erat ut daretur eis vinuni jucun- gruum erat ut daretur eis vinuni jucun- ditatis spiritualis miraculo Dei perfectum. ditatis spiritualis miraculo Dei perfectum. Eccli. XXXI, 36: Exsultatio animæ et Eccli. XXXI, 36: Exsultatio animæ et cordis vinum moderate potatum. Judi- cordis vinum moderate potatum. Judi- cum, ix, 13 Numquid possum deserere cum, ix, 13 Numquid possum deserere vinum meum, quod lætificat Deum et vinum meum, quod lætificat Deum et homines? homines?

« Et dicit ei Jesus: Quid mihi et « Et dicit ei Jesus: Quid mihi et tibi est, mulier? nondum venit hora tibi est, mulier? nondum venit hora

mea. mea.

Dicit mater ejus ministris : Quod- Dicit mater ejus ministris : Quod- cumque dixerit vobis, facite. » cumque dixerit vobis, facite. »

Ecce instructiva responsio Filii ad ma- Ecce instructiva responsio Filii ad ma- trem «Quid mihi, etc. ? » trem «Quid mihi, etc. ? »

1 Joan. vi, 15. 1 Joan. vi, 15.

2 Luc. XII, 13 et seq. 2 Luc. XII, 13 et seq.

Duo dicit, quorum unum est de in- Duo dicit, quorum unum est de in- structione eorum quæ pertinent ad ma- structione eorum quæ pertinent ad ma- trem quantum ad curam præsentium : trem quantum ad curam præsentium : secundum autem de instructione corum secundum autem de instructione corum quæ pertinent ad seipsum. quæ pertinent ad seipsum.

De primo dicit: « Quid mihi ? » Ad De primo dicit: « Quid mihi ? » Ad me enim ex officio legationis quo missus me enim ex officio legationis quo missus sum in mundum, pertinet cura spiritua- sum in mundum, pertinet cura spiritua- lium non temporalium. Luc. 11, 49 : lium non temporalium. Luc. 11, 49 : Quid est quod me quærebatis? nescieba- Quid est quod me quærebatis? nescieba- tis quia in his quæ Patris mei sunt, tis quia in his quæ Patris mei sunt, oportet me esse? Unde etiam quæsitus oportet me esse? Unde etiam quæsitus ad regnum, fugit. Et postulatus ut di- ad regnum, fugit. Et postulatus ut di- videret hæreditatem inter fratres, dixit videret hæreditatem inter fratres, dixit hoc ad se non pertinere 2. hoc ad se non pertinere 2.

<< Et tibi. >> << Et tibi. >>

Quia hoc etiam ad matrem ut quæ cæ- Quia hoc etiam ad matrem ut quæ cæ- libatum voverat non pertinebat. I ad libatum voverat non pertinebat. I ad Corinth. v, 34 Mulier innupta, et Corinth. v, 34 Mulier innupta, et virgo cogitat quæ Domini sunt, ut sit virgo cogitat quæ Domini sunt, ut sit sancta corpore et spiritu. Matth. vi, 31 sancta corpore et spiritu. Matth. vi, 31 et 32 Nollite solliciti esse, dicentes: et 32 Nollite solliciti esse, dicentes: Quid manducabimus, aut quid bibemus, Quid manducabimus, aut quid bibemus, aut quo operiemur? Hæc enim omnia aut quo operiemur? Hæc enim omnia gentes inquirunt. Scit enim Pater vester gentes inquirunt. Scit enim Pater vester quia his omnibus indigetis. llinc est quia his omnibus indigetis. llinc est quod talia non vult peti in oratione nisi quod talia non vult peti in oratione nisi pro necessitate. Matth. vI, 33 : Quærite pro necessitate. Matth. vI, 33 : Quærite primum regnum Dei, et justitiam ejus, primum regnum Dei, et justitiam ejus, et hæc omnia adjicientur vobis 3. Hinc et hæc omnia adjicientur vobis 3. Hinc est quod non legitur umquam aliquod est quod non legitur umquam aliquod miraculum Dominus fecisse nisi ad ne- miraculum Dominus fecisse nisi ad ne- cessitatem, præter istud solum quod ad cessitatem, præter istud solum quod ad supplementum jucunditatis factum est. supplementum jucunditatis factum est. Ideo dicit «Quid mihi, » spiritualibus Ideo dicit «Quid mihi, » spiritualibus intento, « et tibi, » cælibatui intentæ ? intento, « et tibi, » cælibatui intentæ ?

« Est, mulier ? >> « Est, mulier ? >>

Nec hoc ex ira dixit, ut quidam male Nec hoc ex ira dixit, ut quidam male sentiunt, vel ex indignatione, vel ex con- sentiunt, vel ex indignatione, vel ex con- temptu, ut hæretici dixerunt. Sed hu- temptu, ut hæretici dixerunt. Sed hu- millimus custos noluit detegere virgini- millimus custos noluit detegere virgini- tatem matris ne per hoc gloriosus in tatem matris ne per hoc gloriosus in

3 Cf. Luc. XII, 31. 3 Cf. Luc. XII, 31.

IN EVANG. JOANNIS, CAP. II-4, 5. IN EVANG. JOANNIS, CAP. II-4, 5.

conspectu hominum appareret, ante- conspectu hominum appareret, ante- quam per miracula manifestaretur. II ad quam per miracula manifestaretur. II ad Corinth. xn, 6: Parco autem, ne quis Corinth. xn, 6: Parco autem, ne quis me eristimet supra id quod videt in me, me eristimet supra id quod videt in me, aut aliquid audit ex me. aut aliquid audit ex me.

Aliter etiam in hoc congrue vocat mu- Aliter etiam in hoc congrue vocat mu- lierem, quoniam misericordia emollita, lierem, quoniam misericordia emollita, mollia sensit de nuptias celebrantibus, mollia sensit de nuptias celebrantibus, qui ex paupertate vini in proximo mani- qui ex paupertate vini in proximo mani- festanda verecundati fuissent. Hæc est festanda verecundati fuissent. Hæc est expositio Origenis et Cassiani: et puto expositio Origenis et Cassiani: et puto quod vera sit et aliis melior. Unde mu- quod vera sit et aliis melior. Unde mu- lierem propter sexum vocat, et proprie- lierem propter sexum vocat, et proprie- tatem cordis per misericordiam emolliti. tatem cordis per misericordiam emolliti.

Et in hoc sensu addit, instruens ma- Et in hoc sensu addit, instruens ma- trem de his quæ pertinent ad ipsum, di- trem de his quæ pertinent ad ipsum, di-

cens: cens:

« Nondum venit hora mea. » « Nondum venit hora mea. »

Hora enim Domini ad miracula fa- Hora enim Domini ad miracula fa- cienda fuit necessitas patientium, et de- cienda fuit necessitas patientium, et de- votio expostulantium, et ædificatio infi- votio expostulantium, et ædificatio infi- delium in fide. Quia sicut dicitur, I ad delium in fide. Quia sicut dicitur, I ad Corinth. xiv, 22: Linguæ vel miracula, Corinth. xiv, 22: Linguæ vel miracula, mom fidelibus, sed infidelibus in signum mom fidelibus, sed infidelibus in signum sunt. Horum autem nullum fuit hic: sunt. Horum autem nullum fuit hic: quia non necessitas, nec devotio expo- quia non necessitas, nec devotio expo- stulantium fuit in nuptiis: sed potius fuit stulantium fuit in nuptiis: sed potius fuit bi societas temporaliter gaudentium. bi societas temporaliter gaudentium. Nec fuit etiam ædificatio infidelium et Nec fuit etiam ædificatio infidelium et deo post miraculum istud sequitur, deo post miraculum istud sequitur, quod crediderunt in eum discipuli ejus quod crediderunt in eum discipuli ejus qui et prius crediderant. Hæc ergo quæ qui et prius crediderant. Hæc ergo quæ dicta sunt, vera hora est Christi ad mira- dicta sunt, vera hora est Christi ad mira- cula facienda, et illam ipse numquam cula facienda, et illam ipse numquam neglexit. Unde, Isaiæ, XLIX, 8: Tempore neglexit. Unde, Isaiæ, XLIX, 8: Tempore placito exaudivi te, et in die salutis au- placito exaudivi te, et in die salutis au- iliatus sum tui. Eccle. 111, 1: Omnia iliatus sum tui. Eccle. 111, 1: Omnia tempus habent. Et secundum hunc in- tempus habent. Et secundum hunc in- tellectum confunditur mathematicus qui tellectum confunditur mathematicus qui omnia agit ad electionem horarum, di- omnia agit ad electionem horarum, di- cens etiam Christum horas observare cens etiam Christum horas observare quando adjutorio stellarum miraculare quando adjutorio stellarum miraculare posset quia ille non est ejus intelle- posset quia ille non est ejus intelle- etus. Ad Galat. iv, 10 et 11: Dies obser- etus. Ad Galat. iv, 10 et 11: Dies obser- rulis, et menses, et tempora, et annos. rulis, et menses, et tempora, et annos. Timeo vos, ne forte sine causa laborave- Timeo vos, ne forte sine causa laborave- rim in vobis. rim in vobis.

93 93

Hoc est ergo quod Augustinus ante di- Hoc est ergo quod Augustinus ante di- cit, quod iste est sensus : « Quid mihi cit, quod iste est sensus : « Quid mihi et tibi est, mulier? » supple, commune et tibi est, mulier? » supple, commune unde miracula facere possum? Quod unde miracula facere possum? Quod enim ex te habeo mihi et tibi commune, enim ex te habeo mihi et tibi commune, non est nisi infirmitas humana: et ex non est nisi infirmitas humana: et ex illa habeo posse mori, et ad hoc quod illa habeo posse mori, et ad hoc quod hoc ostendam, et te in hoc matrem re- hoc ostendam, et te in hoc matrem re- cognoscant. « Nondum venit hora mea, » cognoscant. « Nondum venit hora mea, » sed in cruce pendens, et in hoc (quod ex sed in cruce pendens, et in hoc (quod ex te et tecum habeo moriens) te esse ma- te et tecum habeo moriens) te esse ma- trem sub cruce recognoscam, et te dis- trem sub cruce recognoscam, et te dis- cipulo loco mei recommendabo cum illa cipulo loco mei recommendabo cum illa hora venerit. Ex Patre autem habeo hora venerit. Ex Patre autem habeo unde miracula perficere possum. » Hæc unde miracula perficere possum. » Hæc est expositio Augustini. Et cætera non est expositio Augustini. Et cætera non mutantur. Et ex hoc infert Augustinus, mutantur. Et ex hoc infert Augustinus, quod hæc locutio instructoria est. Quia quod hæc locutio instructoria est. Quia in divinis quæ Dei sunt, matrem reco- in divinis quæ Dei sunt, matrem reco- gnoscere non debemus. Deuter. xxxiii, gnoscere non debemus. Deuter. xxxiii, 9 Qui dixit patri suo, et matri suæ : 9 Qui dixit patri suo, et matri suæ : Nescio vos et fratribus suis: Ignoro Nescio vos et fratribus suis: Ignoro vos et nescierunt filios suos. Hi custo- vos et nescierunt filios suos. Hi custo- dierunt eloquium tuum, et pactum tuum dierunt eloquium tuum, et pactum tuum servaverunt. Hoc est ergo quod dicitur, servaverunt. Hoc est ergo quod dicitur, Matthæi, x11, 48: Quæ est mater mea, et Matthæi, x11, 48: Quæ est mater mea, et qui sunt fratres mei ? Et extendens ma- qui sunt fratres mei ? Et extendens ma- nus in discipulos suos, dixit: Ecce ma- nus in discipulos suos, dixit: Ecce ma- ter mea, et fratres mei. ter mea, et fratres mei.

« Dicit mater ejus ministris. » « Dicit mater ejus ministris. »

Ecce instructio ministrorum. Scivit Ecce instructio ministrorum. Scivit enim Filium suum tantæ misericordiæ enim Filium suum tantæ misericordiæ quod compateretur verecundiæ sponso- quod compateretur verecundiæ sponso- rum et instruit ad obedientiam secun- rum et instruit ad obedientiam secun- dum nomen suum, quia Maria illumina- dum nomen suum, quia Maria illumina- trix interpretatur, et ideo illuminat eos trix interpretatur, et ideo illuminat eos de faciendis. de faciendis.

« Quodcumque dixerit vobis fa- « Quodcumque dixerit vobis fa- cite, » cite, »

Generaliter obediendo. Psal. LXV, 8 Generaliter obediendo. Psal. LXV, 8 et 9: Auditam facite vocem laudis ejus : et 9: Auditam facite vocem laudis ejus : qui posuit animam meam ad vitam, et qui posuit animam meam ad vitam, et non dedit in commotionem pedes meos. non dedit in commotionem pedes meos. Dictum enim ejus in potestate est. Psal. Dictum enim ejus in potestate est. Psal. CXL, 6 Audient verba mea, quoniam CXL, 6 Audient verba mea, quoniam

94 94

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

potuerunt. Et iterum, LAVII, 34: Ecce potuerunt. Et iterum, LAVII, 34: Ecce dabit voci suæ vocem virtutis. dabit voci suæ vocem virtutis.

«Erant autem ibi lapideæ hydriæ «Erant autem ibi lapideæ hydriæ sex posita, secundum purificationem sex posita, secundum purificationem Judæorum, capientes singulæ metre- Judæorum, capientes singulæ metre- tas binas vel ternas. » tas binas vel ternas. »

llic tangitur miraculi perfectio. llic tangitur miraculi perfectio.

Tanguntur autem duo. Unum est, Tanguntur autem duo. Unum est, quod miraculi veritatem ostendit et quod miraculi veritatem ostendit et quantitatem, scilicet materia, et quanti- quantitatem, scilicet materia, et quanti- tas, et usus vasorum in quibus factum tas, et usus vasorum in quibus factum est vini miraculum, Aliud autem est quod est vini miraculum, Aliud autem est quod est miraculi perfectivum, et hoc est Do- est miraculi perfectivum, et hoc est Do- mini verbum. mini verbum.

Tangit ergo primo materiam natura- Tangit ergo primo materiam natura- lem vasorum, cum dicit : « Erant autem lem vasorum, cum dicit : « Erant autem ibi lapideæ, » quia in lapidibus non ibi lapideæ, » quia in lapidibus non consuevit poni vinum. consuevit poni vinum.

Deinde tangit usum vasorum, cum di- Deinde tangit usum vasorum, cum di- cit : « Hydriæ, » quia hydria dicitur a cit : « Hydriæ, » quia hydria dicitur a græco wp, quod latine est aqua, quia in græco wp, quod latine est aqua, quia in terra sicca et montuosa carente aquis, in terra sicca et montuosa carente aquis, in talibus vasis aqua reservabatur. talibus vasis aqua reservabatur.

« Sex positæ. » Dicit quantitatem vini « Sex positæ. » Dicit quantitatem vini ex numero vasorum quæ occultari non ex numero vasorum quæ occultari non poterant, quia si unum vas fuisset et poterant, quia si unum vas fuisset et parvulum, credi potuisset occulte illud parvulum, credi potuisset occulte illud esse allatum cum vino: sed plena sex esse allatum cum vino: sed plena sex vasa occultari non possent. vasa occultari non possent.

« Secundum purificationem Judæo- « Secundum purificationem Judæo- rum. »Hic a fine ostendit miraculi veri- rum. »Hic a fine ostendit miraculi veri- tatem quia etiam ad lavanda corpora tatem quia etiam ad lavanda corpora habebantur hydriæ, et non ad vini rece- habebantur hydriæ, et non ad vini rece- ptacula. Purificationem autem Judæo- ptacula. Purificationem autem Judæo- rum dicit, quia Judæis mos erat multa rum dicit, quia Judæis mos erat multa habere baptismata propter multas quas habere baptismata propter multas quas incurrebant immunditias: nec antequam incurrebant immunditias: nec antequam purificarentur per aquam, comedebant. purificarentur per aquam, comedebant. Marc. v, Et a foro, scilicet venientes, Marc. v, Et a foro, scilicet venientes, nisi baptizentur, non comedunt: et alia nisi baptizentur, non comedunt: et alia multa sunt quæ tradita sunt illis servare, multa sunt quæ tradita sunt illis servare, et baptismata calicum, et urceorum, etc. et baptismata calicum, et urceorum, etc. Ad Hebr. x, 10: Variis baptismatibus, Ad Hebr. x, 10: Variis baptismatibus,

1 Genes. xxiv, 18 et 19. 1 Genes. xxiv, 18 et 19.

et justitiis carnis, usque ad tempus cor- et justitiis carnis, usque ad tempus cor- rectionis impositis. rectionis impositis.

« Capientes singulæ, etc. » « Capientes singulæ, etc. »

Ostendit miraculi veritatem a quanti- Ostendit miraculi veritatem a quanti- tate capacitatis vasorum, quia in occulto tate capacitatis vasorum, quia in occulto nemo vinum tantum attulisset quod tan- nemo vinum tantum attulisset quod tan- tæ capacitatis vasa implere potuisset. tæ capacitatis vasa implere potuisset.

« Metretas binas. » Et illæ erant mi- « Metretas binas. » Et illæ erant mi- nores, forte ad ablutionem vasorum. nores, forte ad ablutionem vasorum. « Vel ternas : » quæ majores erant in « Vel ternas : » quæ majores erant in ablutionem corporum et vestimentorum. ablutionem corporum et vestimentorum. Metreta enim dicitur a græco péτpov, quod Metreta enim dicitur a græco péτpov, quod latine est mensura: et erat apud eos latine est mensura: et erat apud eos metreta nomen usualis mensuræ: sicut metreta nomen usualis mensuræ: sicut dicimus urnam, dicimus urnam, vel quartale, vel sexta- vel quartale, vel sexta-

rium. rium.

Sunt autem istæ hydriæ significantes Sunt autem istæ hydriæ significantes vasa nostræ purificationis: quæ sunt vasa nostræ purificationis: quæ sunt misericordia in miseros, et commotio misericordia in miseros, et commotio zeli in malignos, spiritus contribulatus zeli in malignos, spiritus contribulatus in devotionis sacrificio, prægustatio quæ- in devotionis sacrificio, prægustatio quæ- dam æternorum in cultu divino, conside- dam æternorum in cultu divino, conside- ratio nostræ mortalitatis in hujus pere- ratio nostræ mortalitatis in hujus pere- grinationis tædio, et sacra meditatio in grinationis tædio, et sacra meditatio in sacrarum litterarum verbi Dei studio. sacrarum litterarum verbi Dei studio.

Vas quidem misericordiæ est hydria Vas quidem misericordiæ est hydria Rebecca, Genes. xxiv, 18, quæ celeriter Rebecca, Genes. xxiv, 18, quæ celeriter deponitur de humeris ut bibat indigens deponitur de humeris ut bibat indigens homo, et jumenta ejus. Quia compas- homo, et jumenta ejus. Quia compas- siones aliorum in humeris portamus, et siones aliorum in humeris portamus, et per miserationis officium hanc hydriam per miserationis officium hanc hydriam unicuique prout competit indigentiæ ip- unicuique prout competit indigentiæ ip- sius inclinamus, ut etiam homo ratio- sius inclinamus, ut etiam homo ratio- nalis bibat et ei qui jumentum per in- nalis bibat et ei qui jumentum per in- sipientiam factus est, consolationem non sipientiam factus est, consolationem non negamus, dicentes: Bibe, domine mi,... negamus, dicentes: Bibe, domine mi,... quin et camelis tuis hauriam aquam'. quin et camelis tuis hauriam aquam'. Sicut et ipse Dominus nobis dat for- Sicut et ipse Dominus nobis dat for- mam, cum dicit, Psal. xxxy, 7 et 8: mam, cum dicit, Psal. xxxy, 7 et 8: Homines et jumenta salvabis, Domine, Homines et jumenta salvabis, Domine, quemadmodum multiplicasti misericor- quemadmodum multiplicasti misericor- diam tuam, Deus. Hæc hydria capit diam tuam, Deus. Hæc hydria capit mensuras binas: quia et cordis dat com- mensuras binas: quia et cordis dat com- passionem, et in opere præstat subven- passionem, et in opere præstat subven- tionem. Tob. IV, 7: Noli avertere fa- tionem. Tob. IV, 7: Noli avertere fa-

IN EVANG. JOANNIS, CAP. II-6. IN EVANG. JOANNIS, CAP. II-6.

ciem tuam ab ullo paupere. Ecce com- ciem tuam ab ullo paupere. Ecce com- passio. Et ibidem, y. 9: Si multum tibi passio. Et ibidem, y. 9: Si multum tibi fuerit, abundanter tribue; si exiguum fuerit, abundanter tribue; si exiguum tibi fuerit, etiam exiguum libenter im- tibi fuerit, etiam exiguum libenter im- pertiri stude. Ecce operis per effectum pertiri stude. Ecce operis per effectum miserationis subventio. miserationis subventio.

Commotio zeli in malignos est hydria Commotio zeli in malignos est hydria Gedeonis, qui hostes fugavit dum hy- Gedeonis, qui hostes fugavit dum hy- drias confregit. Zelus (ut dicit Beda) est drias confregit. Zelus (ut dicit Beda) est Jervor animi quo mens abjecto humano Jervor animi quo mens abjecto humano timore pro defensione veritatis accendi- timore pro defensione veritatis accendi- tur et comeditur qui quælibet prava tur et comeditur qui quælibet prava qua viderit, corrigere satagit: si nequit, qua viderit, corrigere satagit: si nequit, tolerat et gemit. Hæc hydria capit me- tolerat et gemit. Hæc hydria capit me- tretas ternas: quia amore veritatis ac- tretas ternas: quia amore veritatis ac- enditur intus et ad ea quæ corrigere enditur intus et ad ea quæ corrigere valet, correctionem fraternæ charitatis valet, correctionem fraternæ charitatis adhibet foris ad ea autem quæ corri- adhibet foris ad ea autem quæ corri- rere non valet, gemitum ponit orationis. rere non valet, gemitum ponit orationis.

Spiritus contribulatus in devotionis Spiritus contribulatus in devotionis sacrificio est hydria Eliæ, quam super sacrificio est hydria Eliæ, quam super sacrificium quadruplicatam superfundi sacrificium quadruplicatam superfundi præcepit, quæ et totum sacrificium et al- præcepit, quæ et totum sacrificium et al- are perfudit. Quia in devotione sacri- are perfudit. Quia in devotione sacri- ticii contribulati spiritus quatuor sunt ticii contribulati spiritus quatuor sunt necessaria, quorum primum est purifica- necessaria, quorum primum est purifica- io spiritus a peccati contagione. Se- io spiritus a peccati contagione. Se- cundum est segregatio spiritus a cura- cundum est segregatio spiritus a cura- rum sollicitudine. Tertium autem, ipsius rum sollicitudine. Tertium autem, ipsius spiritus congregatio intra seipsum ut sit spiritus congregatio intra seipsum ut sit totus unitus in virtute. Quartum autem, totus unitus in virtute. Quartum autem, ut procedens sit ad Deum in cordis, et ut procedens sit ad Deum in cordis, et oris, et operis veritate et rectitudine. De oris, et operis veritate et rectitudine. De primo, Joan. ix, 31: Scimus quia pecca- primo, Joan. ix, 31: Scimus quia pecca- tores Deus non audit: sed si quis Dei tores Deus non audit: sed si quis Dei cultor est, et voluntatem ejus facit, hunc cultor est, et voluntatem ejus facit, hunc eraudit. De secundo, Osee, 11, 14: Du- eraudit. De secundo, Osee, 11, 14: Du- cam eam in solitudinem, et loquar ad cam eam in solitudinem, et loquar ad cor ejus. De tertio, Ezechiel. xxxiv, 13: cor ejus. De tertio, Ezechiel. xxxiv, 13: Congregabo eas de terris, et inducam eas Congregabo eas de terris, et inducam eas in terram suam. Et ibidem, y. 12: Libe- in terram suam. Et ibidem, y. 12: Libe- rubo eas de omnibus locis in quibus dis- rubo eas de omnibus locis in quibus dis- persæ fuerant, hoc est, de dividentibus persæ fuerant, hoc est, de dividentibus cor in unitatem cordis et spiritus. Hinc cor in unitatem cordis et spiritus. Hinc

1 Judicum, VII, 20 1 Judicum, VII, 20

2 III Regum, XVIII, 34 et seq. 2 III Regum, XVIII, 34 et seq.

8 III Regum, VII, 50. 8 III Regum, VII, 50.

* IV Regum, XII, 13. * IV Regum, XII, 13.

95 95

est quod, Canticorum, vi, 8, dicitur: est quod, Canticorum, vi, 8, dicitur: Una est columba mea. De quarto dici- Una est columba mea. De quarto dici- tur, Isaiæ, xxxvIII, 2: Obsecro, Domine, tur, Isaiæ, xxxvIII, 2: Obsecro, Domine, memento, quæso, quomodo ambulaverim memento, quæso, quomodo ambulaverim coram te in veritate, et in corde perfecto, coram te in veritate, et in corde perfecto, et quod bonum est in oculis tuis fecerim. et quod bonum est in oculis tuis fecerim. Hæc hydria capit mensuras Hæc hydria capit mensuras binas: binas: quia devotionem exhibet in affectu, et quia devotionem exhibet in affectu, et ascensionem veritatis et contemplatio- ascensionem veritatis et contemplatio- nem in intellectu. nem in intellectu.

4 4

Quarta hydria nostræ purificationis Quarta hydria nostræ purificationis est prægustatio æternæ dulcedinis in cul- est prægustatio æternæ dulcedinis in cul- tu divino. Hæc est hydria quam inter tu divino. Hæc est hydria quam inter vasa templi poni fecit Salomon³ : et vasa templi poni fecit Salomon³ : et quam removit Joas et quam abstraxit quam removit Joas et quam abstraxit a templo Nabuchodonosor *. Hæc enim a templo Nabuchodonosor *. Hæc enim prægustatio quoddam libatorium æterno- prægustatio quoddam libatorium æterno- rum est, quæ quanto frequentius (ut di- rum est, quæ quanto frequentius (ut di- cit Anselmus) in dulcedine spiritus perci- cit Anselmus) in dulcedine spiritus perci- pitur tanto magis peregrinationem no- pitur tanto magis peregrinationem no- stram finiri desideramus, et frequentius stram finiri desideramus, et frequentius et ferventius æterna desideramus. Et et ferventius æterna desideramus. Et ideo capit ista hydria matretas ternas; ideo capit ista hydria matretas ternas; quia aliquando illa gustamus in affectu, quia aliquando illa gustamus in affectu, plus sentientes in affectu per experimen- plus sentientes in affectu per experimen- tum, quam videamus per intellectum : tum, quam videamus per intellectum : sicut dicit Augustinus in libro X Confes- sicut dicit Augustinus in libro X Confes- sionum «Aliquando intromittis me in sionum «Aliquando intromittis me in affectum multum inusitatum introrsus, affectum multum inusitatum introrsus, ad nescio quam dulcedinem: quæ si ad nescio quam dulcedinem: quæ si perficiatur in me, nescio quid erit quod perficiatur in me, nescio quid erit quod vita ista non erit 6. » Psal. LXVII, 11: vita ista non erit 6. » Psal. LXVII, 11: Parasti in dulcedine tua pauperi, Deus. Parasti in dulcedine tua pauperi, Deus. Aliquando autem prægustatio hæc fit in Aliquando autem prægustatio hæc fit in veritatis visione, quando accedit homo veritatis visione, quando accedit homo ad cor altum, et exaltatur Deus in ipso ad ad cor altum, et exaltatur Deus in ipso ad visionem occultorum. Aliquando etiam visionem occultorum. Aliquando etiam admittitur secundum affectum et intelle- admittitur secundum affectum et intelle- ctum ad limpidæ felicitatis gratiam, sic- ctum ad limpidæ felicitatis gratiam, sic- ut Paulus, II ad Corinth. XII, 4: Scio ut Paulus, II ad Corinth. XII, 4: Scio hominem, quoniam raptus est in para- hominem, quoniam raptus est in para- disum, voluptatis scilicet, et audivit ar- disum, voluptatis scilicet, et audivit ar- cana verba, quæ non licet homini loqui. cana verba, quæ non licet homini loqui. Et istæ sunt metretæ ternæ. Et istæ sunt metretæ ternæ.

40. 40.

5 Jerem. LII, 19. 5 Jerem. LII, 19.

6 S. AUGUSTINUS, Lib. X Confessionum, cap. 6 S. AUGUSTINUS, Lib. X Confessionum, cap.

7 Psal. LXIII, 7 et 8. 7 Psal. LXIII, 7 et 8.

96 96

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

Quinta hydria est consideratio morta- Quinta hydria est consideratio morta- litatis in hujus peregrinationis tædio, litatis in hujus peregrinationis tædio, quæ invenitur, Eccle. x11, 6: Antequam... quæ invenitur, Eccle. x11, 6: Antequam... conteratur hydria super fontem, et con- conteratur hydria super fontem, et con- fringatur rota super cisternam. Quia si fringatur rota super cisternam. Quia si mortalitatem nostram consideramus, mortalitatem nostram consideramus, tota die confringitur super fontem, unde tota die confringitur super fontem, unde supplementa mortalitatis haurimus. Et supplementa mortalitatis haurimus. Et hanc considerare purificat mentem, sic- hanc considerare purificat mentem, sic- ut dicitur, Eccli. vш, 40: In omnibus ut dicitur, Eccli. vш, 40: In omnibus operibus tuis memorare novissima tua, operibus tuis memorare novissima tua, et in æternum non peccabis. Habet autem et in æternum non peccabis. Habet autem hæc hydria mensuras binas dum et ne- hæc hydria mensuras binas dum et ne- cessitatem moriendi reducimus ad men- cessitatem moriendi reducimus ad men- tem, et incertitudinem horæ et qualitatis tem, et incertitudinem horæ et qualitatis mortis recordamur. De necessitate mo- mortis recordamur. De necessitate mo- riendi surgit vitæ contemptus. II Regum, riendi surgit vitæ contemptus. II Regum, XIV, 14 : En omnes morimur, et quasi XIV, 14 : En omnes morimur, et quasi aquæ dilabimur in terram, quæ non re- aquæ dilabimur in terram, quæ non re- vertuntur. De incertitudine horæ et qua- vertuntur. De incertitudine horæ et qua- litate mortis exemplum est Balaam, qui litate mortis exemplum est Balaam, qui oplavit mori morte justorum, et periit oplavit mori morte justorum, et periit inter impios morte peccatorum. Et inter impios morte peccatorum. Et exemplum, Luc. XI, 19 et 20, de eo qui exemplum, Luc. XI, 19 et 20, de eo qui dixit Et dicam animæ meæ : Anima, dixit Et dicam animæ meæ : Anima, habes multa bona posita in annos plu- habes multa bona posita in annos plu- rimos requiesce, comede, bibe, epulare. rimos requiesce, comede, bibe, epulare. Dixit autem illi Deus: Stulte, hac nocte Dixit autem illi Deus: Stulte, hac nocte animam tuam repetunt a te: quæ autem animam tuam repetunt a te: quæ autem parasti, cujus erunt? Et ex hac consi- parasti, cujus erunt? Et ex hac consi- deratione surgit quod ad moriendum deratione surgit quod ad moriendum semper nos præparemus. semper nos præparemus.

Sexta hydria est sacri verbi Dei medi- Sexta hydria est sacri verbi Dei medi- tatio. Et hæc est hydria viduæ Sarepta- tatio. Et hæc est hydria viduæ Sarepta- næ, et hydria Samaritanæ: de qua su- næ, et hydria Samaritanæ: de qua su- mitur et verbi Dei farina in panem con- mitur et verbi Dei farina in panem con- vertenda, et aqua litteralis intelligentiæ vertenda, et aqua litteralis intelligentiæ propter spiritum relinquenda. Et ideo, propter spiritum relinquenda. Et ideo, 11 Regum, xvII, 14 et seq., Sareptana 11 Regum, xvII, 14 et seq., Sareptana vidua de hydria sua cibum panis indesi- vidua de hydria sua cibum panis indesi- nenter exhibuit, postquam a Propheta nenter exhibuit, postquam a Propheta illuminata fuit de panis illius communi- illuminata fuit de panis illius communi- catione in omnes verbum Dei esurientes. catione in omnes verbum Dei esurientes. Et Samaritana hydriam reliquit, post- Et Samaritana hydriam reliquit, post- quam de veritate spiritus illuminata fuit 2. quam de veritate spiritus illuminata fuit 2. Hæc hydria capit mensuras ternas: quia Hæc hydria capit mensuras ternas: quia allegoriam exhibet ad ædificationem fidei, allegoriam exhibet ad ædificationem fidei,

1 Numer. xx, 10. 1 Numer. xx, 10.

tropologiam concedit morali virtuti, et tropologiam concedit morali virtuti, et anagogiam extendit ad fructum regni anagogiam extendit ad fructum regni Dei semper appetendi. Dei semper appetendi.

Sic ergo hydriæ sex sunt ad purifica- Sic ergo hydriæ sex sunt ad purifica- tionem nostram positæ, capientes sin- tionem nostram positæ, capientes sin- gulæ metretas binas vel ternas. Hæ by- gulæ metretas binas vel ternas. Hæ by- driæ sunt lapideæ propter sui firmitatem. driæ sunt lapideæ propter sui firmitatem. I Petri, 11, 5: Et vos tamquam lapides I Petri, 11, 5: Et vos tamquam lapides vivi superædificamini. In his est aqua vivi superædificamini. In his est aqua insipida semper nisi per Christi et pieta- insipida semper nisi per Christi et pieta- tis intentionem in vinum convertatur, tis intentionem in vinum convertatur, quod, ut dicit Psalmista, Psal. CI, 15, quod, ut dicit Psalmista, Psal. CI, 15, lætificat cor hominis. De purificatione lætificat cor hominis. De purificatione enim præcepit Dominus, Exodi, xix, 14: enim præcepit Dominus, Exodi, xix, 14: Descendit Moyses de monte ad populum, Descendit Moyses de monte ad populum, et sanctificavit eum. Levit. XVI, 27: et sanctificavit eum. Levit. XVI, 27: Sanguis illatus est in sanctuarium ut Sanguis illatus est in sanctuarium ut expiatio compleretur. expiatio compleretur.

« Dicit eis Jesus: Implete hydrias « Dicit eis Jesus: Implete hydrias aqua. Et impleverunt eas usque ad aqua. Et impleverunt eas usque ad

summum. » summum. »

Ecce miraculi perfectio per verbum Ecce miraculi perfectio per verbum Dei. Et tanguntur duo, scilicet, impe- Dei. Et tanguntur duo, scilicet, impe- rium Domini, et obedientia ministri. rium Domini, et obedientia ministri.

Imperium Domini est: « Implete hy- Imperium Domini est: « Implete hy- drias aqua. » Quia licet Dominus ad suæ drias aqua. » Quia licet Dominus ad suæ legationis intentionem dixerit non ad se legationis intentionem dixerit non ad se pertinere delectamenta et jucunditatis pertinere delectamenta et jucunditatis temporis hujus defluentia, tamen conde- temporis hujus defluentia, tamen conde- scendit humanæ verecundiæ et in jucun- scendit humanæ verecundiæ et in jucun- ditatibus deserviens est. Sapient. XVI, ditatibus deserviens est. Sapient. XVI, 21 Substantia enim tua dulcedinem 21 Substantia enim tua dulcedinem tuam quam in filios habes ostendebat. tuam quam in filios habes ostendebat. Hoc ergo ostendens, dixit: « Implete Hoc ergo ostendens, dixit: « Implete hydrias aqua, » abundantissimæ suæ hydrias aqua, » abundantissimæ suæ largitatis ostendens beneficia. Psal. CXLIV, largitatis ostendens beneficia. Psal. CXLIV, 16: Aperis tu manum tuam, et imples 16: Aperis tu manum tuam, et imples omne animal benedictione. Jacobi, 1, 5: omne animal benedictione. Jacobi, 1, 5: Dat omnibus affluenter, et non impro- Dat omnibus affluenter, et non impro- perat. perat.

Hydriæ autem impletæ, sine omni ver- Hydriæ autem impletæ, sine omni ver- bo, sola Domini voluntate in optimum bo, sola Domini voluntate in optimum vinum conversæ sunt: cum tamen alia vinum conversæ sunt: cum tamen alia

2 Joan. IV, 28. 2 Joan. IV, 28.

IN EVANG. JOANNIS, CAP. II-7, 8. IN EVANG. JOANNIS, CAP. II-7, 8.

miracula et verbo, et tactu corporeo, et miracula et verbo, et tactu corporeo, et aliquando fletu perfecerit. Sed hujus cau aliquando fletu perfecerit. Sed hujus cau Ma duæ sunt: una quidem, quia illud Ma duæ sunt: una quidem, quia illud miraculum necessitati humanæ non sub- miraculum necessitati humanæ non sub- venit, et ideo minus curæ adhibuit ad ip- venit, et ideo minus curæ adhibuit ad ip- sun. Alia autem, ut notetur quod in mi- sun. Alia autem, ut notetur quod in mi- raculis necessitati humanæ subvenienti- raculis necessitati humanæ subvenienti- bus aliquid contrarium suæ operationi bus aliquid contrarium suæ operationi fuit, scilicet, peccatum quod causa fuit om- fuit, scilicet, peccatum quod causa fuit om- nium eorum quæ patimur. Psal. CII, 3: nium eorum quæ patimur. Psal. CII, 3: Qui propitiatur omnibus iniquitatibus Qui propitiatur omnibus iniquitatibus tuis, qui sanat omnes infirmitates tuas. tuis, qui sanat omnes infirmitates tuas. Hieronymus « Quidquid patimur, peccata Hieronymus « Quidquid patimur, peccata nostra meruerunt. » Gregorius : << Nulla nostra meruerunt. » Gregorius : << Nulla nocebit adversitas, si nulla dominetur nocebit adversitas, si nulla dominetur iniquitas. » In creaturis autem est ratio iniquitas. » In creaturis autem est ratio obedientialis, ut fiat eis quidquid divinæ obedientialis, ut fiat eis quidquid divinæ placet voluntati, et ideo sine verbo et placet voluntati, et ideo sine verbo et facto ad nutum obediunt. Psal. cxxxiv, facto ad nutum obediunt. Psal. cxxxiv, 6: Omnia quæcumque voluit Dominus 6: Omnia quæcumque voluit Dominus fecit, in cælo, in terra, in mari et in fecit, in cælo, in terra, in mari et in omnibus abyssis. omnibus abyssis.

« Et impleverunt eas usque ad sum- « Et impleverunt eas usque ad sum-

mum. » mum. »

Ut larga et abundans sit Dei benedi- Ut larga et abundans sit Dei benedi- etio. Sed quærit Chrysostomus, Quare etio. Sed quærit Chrysostomus, Quare extra vasa non fecit aquam vinum? Et extra vasa non fecit aquam vinum? Et quare fecit haustam per ministros in vi- quare fecit haustam per ministros in vi- num converti? Et dicit, quod hoc factum num converti? Et dicit, quod hoc factum est propter nos: quia hausta fuit exposita est propter nos: quia hausta fuit exposita videntium oculis et per ministros, ut videntium oculis et per ministros, ut per testes probata, quod vera et viva es- per testes probata, quod vera et viva es- Met aqua. Met aqua.