35 35

36 36

72 72

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

virum vocavit¹, modo audita voce Patris, virum vocavit¹, modo audita voce Patris, Luc. 1, 22 Tu es Filius meus dilectus. Luc. 1, 22 Tu es Filius meus dilectus. Filium Dei esse nominat et declarat: Filium Dei esse nominat et declarat: ideoque Pater qui mentiri non poterat, ideoque Pater qui mentiri non poterat, jam aperte hoc declaravit. Psal. 11, 7: jam aperte hoc declaravit. Psal. 11, 7: Dominus dixit ad me: Filius meus es Dominus dixit ad me: Filius meus es tu ego hodie genui te. Matth. xxvi, 54: tu ego hodie genui te. Matth. xxvi, 54: Vere Filius Dei erat iste. Vere Filius Dei erat iste.

Quæritur autem hic a curiosis magis Quæritur autem hic a curiosis magis quam devotis, si etiam alii cum Joanne quam devotis, si etiam alii cum Joanne viderunt speciem columbæ et audierunt viderunt speciem columbæ et audierunt vocem Patris ? Ad hoc sine præjudicio vocem Patris ? Ad hoc sine præjudicio dicendum videtur, quod probabile est dicendum videtur, quod probabile est alios nec vidisse nec audivisse, nisi forte alios nec vidisse nec audivisse, nisi forte quosdam sanctos et devotos: quia si quosdam sanctos et devotos: quia si omnes vidissent et audivissent, tunc omnes vidissent et audivissent, tunc Joannis testimonium non fuisset neces- Joannis testimonium non fuisset neces- sarium. sarium.

Quærunt etiam curiosi : Quid post Quærunt etiam curiosi : Quid post istam apparitionem factum sit de colum- istam apparitionem factum sit de colum- ba? Et ad hoc dicendum quod licet novit ba? Et ad hoc dicendum quod licet novit Deus, dicit tamen Beda, quod redacta est Deus, dicit tamen Beda, quod redacta est in præjacentem materiam Deus enim in præjacentem materiam Deus enim illam in Ecclesia manere noluit, ne esset illam in Ecclesia manere noluit, ne esset occasio idolatrandi: sicut etiam serpen- occasio idolatrandi: sicut etiam serpen- tem conteri fecit quem fecerat Moyses in tem conteri fecit quem fecerat Moyses in deserto 2. deserto 2.

« Allera die iterum stabat Joannes, « Allera die iterum stabat Joannes, et ex discipulis ejus duo. et ex discipulis ejus duo.

Et respiciens Jesum ambulantem, Et respiciens Jesum ambulantem, dixit Ecce agnus Dei. » dixit Ecce agnus Dei. »

præsentavit. Psal. Lxxv, 5: Illuminans præsentavit. Psal. Lxxv, 5: Illuminans tu mirabiliter a montibus æternis, tur- tu mirabiliter a montibus æternis, tur- bati sunt omnes insipientes corde. II Pe- bati sunt omnes insipientes corde. II Pe- tri, 1, 19: Habemus firmiorem propheti- tri, 1, 19: Habemus firmiorem propheti- cum sermonem, cui benefacitis attenden- cum sermonem, cui benefacitis attenden- tes, quasi lucernæ lucenti in caliginoso tes, quasi lucernæ lucenti in caliginoso loco, donec dies illucescat, et lucifer loco, donec dies illucescat, et lucifer oriatur in cordibus vestris. Infra enim, oriatur in cordibus vestris. Infra enim, v, 35, Joannes et lucerna est et lucifer³: v, 35, Joannes et lucerna est et lucifer³: dies autem et illuminatio facta per Chri- dies autem et illuminatio facta per Chri-

stum. stum.

« Stabat Joannes, » « Stabat Joannes, »

Qui a rectitudine veritatis non se Qui a rectitudine veritatis non se flectebat. III Regum, xvi, 15: Vivit flectebat. III Regum, xvi, 15: Vivit Dominus exercituum, ante cujus vultum Dominus exercituum, ante cujus vultum sto. Unde Glossa : « Immobilis stat in sto. Unde Glossa : « Immobilis stat in culmine perfectionis. »> culmine perfectionis. »>

« Et ex discipulis ejus duo. » « Et ex discipulis ejus duo. »

Glossa: « Firmiter adhærentes ejus Glossa: « Firmiter adhærentes ejus magisterio. » Duo autem propter geminæ magisterio. » Duo autem propter geminæ dilectionis affectum, qui minus quam dilectionis affectum, qui minus quam inter duos esse non potest. Proverb. inter duos esse non potest. Proverb. xvi, 19 : Frater qui adjuvatur a fra- xvi, 19 : Frater qui adjuvatur a fra- tre, quasi civitas firma. Eccle. iv, tre, quasi civitas firma. Eccle. iv, 11: 11: Si dormierint duo, fovebuntur mutuo. Si dormierint duo, fovebuntur mutuo. Luc. x, Misit illos binos ante faciem Luc. x, Misit illos binos ante faciem suam in omnem civitatem et locum, quo suam in omnem civitatem et locum, quo erat ipse venturus. Non facit autem men- erat ipse venturus. Non facit autem men- tionem, ut dicit Chrysostomus, de aliis, tionem, ut dicit Chrysostomus, de aliis, quia isti devoti fuerunt: alii autem quia isti devoti fuerunt: alii autem livore detinebantur zelantes pro gloria livore detinebantur zelantes pro gloria

Hic iterato testimonio inducit creden- Joannis contra Christum. Hic iterato testimonio inducit creden- Joannis contra Christum. tes. tes.

Et dicuntur quatuor: in quorum pri- Et dicuntur quatuor: in quorum pri- mo describitur dispositio testificantis : in mo describitur dispositio testificantis : in secundo, Joannis copia in discipulis in secundo, Joannis copia in discipulis in tertio, respectus Joannis in auctorem tertio, respectus Joannis in auctorem salutis in quarto, testificatio verita- salutis in quarto, testificatio verita- tis. tis.

Dicit ergo «Altera die, » novæ illu- Dicit ergo «Altera die, » novæ illu- minationis, quando iterum Spiritus san- minationis, quando iterum Spiritus san- ctus cor hominis tetigit, ex se Christus ei ctus cor hominis tetigit, ex se Christus ei

1 Vide supra, ŷ. 30: Post me venit vir, etc. 1 Vide supra, ŷ. 30: Post me venit vir, etc. 2 Cf. IV Regum, XVIII, 4. 2 Cf. IV Regum, XVIII, 4.

Et respiciens Jesum, » Et respiciens Jesum, »

Quia dilectio Joannis multiplicat re- Quia dilectio Joannis multiplicat re- spectum ad Jesum. Baruch, 11, 14: Disce spectum ad Jesum. Baruch, 11, 14: Disce ubi sit lumen oculorum, et pax. Eccle. 1, ubi sit lumen oculorum, et pax. Eccle. 1, 8 Non saturatur oculus visu, nec auris 8 Non saturatur oculus visu, nec auris auditu impletur. auditu impletur.

«< Ambulantem » ad se, in salute no- «< Ambulantem » ad se, in salute no- stra procuranda proficientem. I Joannis, stra procuranda proficientem. I Joannis,

3 Joan. v, 35 Ille, scilicet Joannes, erat lu- 3 Joan. v, 35 Ille, scilicet Joannes, erat lu- cerna ardens et lucens. cerna ardens et lucens.

IN EVANG. JOANNIS, CAP. 1-37. IN EVANG. JOANNIS, CAP. 1-37.

11, 6: Qui dicit se in ipso, scilicet Christo, 11, 6: Qui dicit se in ipso, scilicet Christo, manere, debet, sicut ille ambulavit, et manere, debet, sicut ille ambulavit, et ipse ambulare. Ezechiel. 1, 14: Anima- ipse ambulare. Ezechiel. 1, 14: Anima- lia ibant et revertebantur, in similitudi- lia ibant et revertebantur, in similitudi- nem fulguris coruscantis. Sic ergo plus nem fulguris coruscantis. Sic ergo plus ambulavit passibus virtutum, quam pas- ambulavit passibus virtutum, quam pas- sibus pedum quia virtutem post virtu- sibus pedum quia virtutem post virtu- tem in opere nostræ salutis demonstra- tem in opere nostræ salutis demonstra- vit. vit.

« Dixit, » testimonium iterans propter « Dixit, » testimonium iterans propter segnitiem audientium. Proverb. vi, 3: segnitiem audientium. Proverb. vi, 3: Discurre, festina, suscita amicum tuum. Discurre, festina, suscita amicum tuum. I ad Timoth. IV, I ad Timoth. IV, 2 Insta opportune, 2 Insta opportune, importune, etc. importune, etc.

«< Ecce » qui sequendus est sicut dux «< Ecce » qui sequendus est sicut dux gregis. gregis.

« Agnus Dei. »Vervex dux gregis. « Agnus Dei. »Vervex dux gregis. Joan. x, 3 Proprias oves vocat nomi- Joan. x, 3 Proprias oves vocat nomi- natim, et educit eas. I Petri, 1, 18: Non natim, et educit eas. I Petri, 1, 18: Non corruptibilibus auro vel argento red- corruptibilibus auro vel argento red- empti estis de vana vestra conversa- empti estis de vana vestra conversa- tione paternæ traditionis, sed pretioso tione paternæ traditionis, sed pretioso sanguine quasi agni immaculati Christi. sanguine quasi agni immaculati Christi.

« Et audierunt eum duo discipuli lo- « Et audierunt eum duo discipuli lo- qquentem, et secuti sunt Jesum. » qquentem, et secuti sunt Jesum. »

Ilic incipit pars quæ est de audien- Ilic incipit pars quæ est de audien- lium testimonium Joannis conversione. lium testimonium Joannis conversione.

Et dividitur in duas partes: in quarum Et dividitur in duas partes: in quarum prima ponitur conversio eorum, qui per prima ponitur conversio eorum, qui per Joannem vocati sunt, et per eos quos Joannem vocati sunt, et per eos quos vocavit Joannes: in secunda autem vo- vocavit Joannes: in secunda autem vo- catio eorum, qui per ipsum Christum catio eorum, qui per ipsum Christum qui jam innotuerat sunt vocati, vel per qui jam innotuerat sunt vocati, vel per præcones novæ legis, ibi, y. 43 : « In præcones novæ legis, ibi, y. 43 : « In

rastinum voluit exire. » rastinum voluit exire. »

Et sumuntur istæ duæ vocationes pe- Et sumuntur istæ duæ vocationes pe- nes duo vocantia ad Christum, quorum nes duo vocantia ad Christum, quorum unum est intellectus supernaturalis vete- unum est intellectus supernaturalis vete- ris legis, et aliud est revelatio veritatis : ris legis, et aliud est revelatio veritatis : unde Glossa super hæc verba: Audie- unde Glossa super hæc verba: Audie- runt eum, scilicet Joannem, loquentem, runt eum, scilicet Joannem, loquentem, et secuti sunt Jesum, dicit : « Ergo sic et secuti sunt Jesum, dicit : « Ergo sic sequentes Jesum, legem amiserunt uten- sequentes Jesum, legem amiserunt uten- tes ejus testimonio. »> tes ejus testimonio. »>

Prior harum partium dividitur in duas Prior harum partium dividitur in duas partes in quarum priori ponitur con- partes in quarum priori ponitur con-

73 73

versio discipulorum per vocem Joannis : versio discipulorum per vocem Joannis : in secunda autem fructus conversorum in secunda autem fructus conversorum in vocatione aliorum, ibi, y. 41: « Invenit in vocatione aliorum, ibi, y. 41: « Invenit hic primum, etc. » hic primum, etc. »

Adhuc autem prior harum dividitur Adhuc autem prior harum dividitur in tres particulas: in quarum prima de- in tres particulas: in quarum prima de- scribitur ad Jesum discipulorum humilis scribitur ad Jesum discipulorum humilis conversio in secunda, benigna conver- conversio in secunda, benigna conver- sorum a Domino susceptio : in tertia, sorum a Domino susceptio : in tertia, unius conversorum per nomen proprium unius conversorum per nomen proprium descriptio. descriptio.

In prima harum quinque notantur. In prima harum quinque notantur. Primum est ad verbum Dei auditus pa- Primum est ad verbum Dei auditus pa- tulus, cum dicit : « Audierunt eum, » tulus, cum dicit : « Audierunt eum, » aure patula, verbum suscipientes de sa- aure patula, verbum suscipientes de sa- lute. Jacobi, 1, 19: Sit autem omnis lute. Jacobi, 1, 19: Sit autem omnis homo velox ad audiendum, tardus au- homo velox ad audiendum, tardus au- tem ad loquendum, et tardus ad iram. tem ad loquendum, et tardus ad iram. Proverb. xx, 12: Aurem audientem, et Proverb. xx, 12: Aurem audientem, et oculum videntem: Dominus fecit utrum- oculum videntem: Dominus fecit utrum- que. Auris enim non audiens idolum est, que. Auris enim non audiens idolum est, et non auris vera. Proverb. XVIII, 15: et non auris vera. Proverb. XVIII, 15: Auris sapientium quærit doctrinam Isa. Auris sapientium quærit doctrinam Isa. L, L,

Dominus Deus aperuit mihi au- Dominus Deus aperuit mihi au- rem, ego autem non contradico: retror- rem, ego autem non contradico: retror- sum non abii. Psal. xciv, 8: Hodie si sum non abii. Psal. xciv, 8: Hodie si vocem ejus audieritis, nolite obdurare vocem ejus audieritis, nolite obdurare corda vestra. corda vestra.

<< Duo. » << Duo. »

Ecce numerus mystice audientium, Ecce numerus mystice audientium, qui scilicet, duabus auribus audiunt : qui scilicet, duabus auribus audiunt : una litteram, et alia spiritum in littera una litteram, et alia spiritum in littera loquentem. Isa. 1, 10: Percipite auribus loquentem. Isa. 1, 10: Percipite auribus legem Dei nostri. Vel, duo sunt propter legem Dei nostri. Vel, duo sunt propter geminam dilectionem, sicut antea dictum geminam dilectionem, sicut antea dictum

est. est.

«< «<

Discipuli, » et ideo studiosi. Joan. Discipuli, » et ideo studiosi. Joan. VIII, 31 Si vos manseritis in sermone VIII, 31 Si vos manseritis in sermone meo, vere discipuli mei eritis. Qui enim meo, vere discipuli mei eritis. Qui enim non permanet in sermone audito, non non permanet in sermone audito, non est discipulus, sed explorator curiosus et est discipulus, sed explorator curiosus et superstitiosus. Ad Galat. II, 4 et 5 : superstitiosus. Ad Galat. II, 4 et 5 : Propter subintroductos falsos fratres, Propter subintroductos falsos fratres, qui subintroierunt explorare libertatem qui subintroierunt explorare libertatem nostram quam habemus in Christo Jesu, nostram quam habemus in Christo Jesu, ut nos in servitutem redigerent, quibus ut nos in servitutem redigerent, quibus neque ad horam cessimus subjectione, etc. neque ad horam cessimus subjectione, etc.

88 88

39 39

74 74

" "

Loquentem. Loquentem.

>> >>

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

Hoc est quartum. Locutio enim cum Hoc est quartum. Locutio enim cum intellectu et intentione fit. Et in hoc intellectu et intentione fit. Et in hoc notatur auditus discretio. I Regum, 11, notatur auditus discretio. I Regum, 11, 9 et 10 Loquere, Domine, quia audit 9 et 10 Loquere, Domine, quia audit

servus tuus. servus tuus.

« Et secuti sunt Jesum. » « Et secuti sunt Jesum. »

Ecce quintum, in quo notatur fructus Ecce quintum, in quo notatur fructus conversionis per Verbum salutis. Secuti conversionis per Verbum salutis. Secuti sunt enim non tantum passibus pedum, sunt enim non tantum passibus pedum, sed imitatione operum et devotione fidei. sed imitatione operum et devotione fidei. Matth. v, 20 Continuo relictis retibus, Matth. v, 20 Continuo relictis retibus, secuti sunt eum. Per quod etiam videtur secuti sunt eum. Per quod etiam videtur quod propter testimonium Joannis isti quod propter testimonium Joannis isti non sunt secuti, sed potius ad vocatio- non sunt secuti, sed potius ad vocatio- nem Domini. Ad hoc autem dicendum nem Domini. Ad hoc autem dicendum est, quod primo ad prædicationem Joan- est, quod primo ad prædicationem Joan- nis secuti sunt, et ad familiarem noti- nis secuti sunt, et ad familiarem noti- tiam Domini admissi: sed ad propria tiam Domini admissi: sed ad propria tamen redeuntes, postea vocati sunt tamen redeuntes, postea vocati sunt a Domino, et tunc omnia relique- a Domino, et tunc omnia relique-

runt. runt.

: :

Quæritur autem iterum: Quare coram Quæritur autem iterum: Quare coram duobus Joannes testificatus est et non duobus Joannes testificatus est et non coram omnibus? Ad hoc dicendum quod coram omnibus? Ad hoc dicendum quod pro certo testimonium Joannis coram pro certo testimonium Joannis coram omnibus fuit sicut, Luc. 11, 7, dicitur, omnibus fuit sicut, Luc. 11, 7, dicitur, quod omnes exierunt ad eum : sed ta- quod omnes exierunt ad eum : sed ta- men familiariter plus impressit hoc dis- men familiariter plus impressit hoc dis- cipulis et hi duo hoc præ cæteris acce- cipulis et hi duo hoc præ cæteris acce- perunt, sicut supra dictum est: et ideo perunt, sicut supra dictum est: et ideo sunt secuti. Job, xx, 11: Vestigia ejus sunt secuti. Job, xx, 11: Vestigia ejus secutus est pes meus viam ejus custo- secutus est pes meus viam ejus custo- divi. Daniel. II, 41 Et nunc sequimur divi. Daniel. II, 41 Et nunc sequimur te in toto corde et timemus te, et quæ- te in toto corde et timemus te, et quæ- rimus faciem tuam. rimus faciem tuam.

« Conversus autem Jesus, et videns « Conversus autem Jesus, et videns eos sequentes se, dicit eis: Quid quæ- eos sequentes se, dicit eis: Quid quæ- ritis? Qui dixerunt ei: Rabbi (quod ritis? Qui dixerunt ei: Rabbi (quod dicitur interpretatum Magister), ubi dicitur interpretatum Magister), ubi habitas? habitas?

Dicit eis Venite, et videte. Vene- Dicit eis Venite, et videte. Vene- runt, et viderunt ubi maneret, et apud runt, et viderunt ubi maneret, et apud

eum manserunt die illo: hora autem eum manserunt die illo: hora autem erat quasi decima. » erat quasi decima. »

Hic tangitur benigna conversorum Hic tangitur benigna conversorum susceptio. susceptio.

Et dicuntur quinque: quorum primum Et dicuntur quinque: quorum primum est Domini ad sequentes benigna conver- est Domini ad sequentes benigna conver- sio secundum, dulcissima de illumi- sio secundum, dulcissima de illumi- natione facienda Domini allocutio : natione facienda Domini allocutio : tertium est dubii quod quærebant sa- tertium est dubii quod quærebant sa- pientissima solutio: quartum est illumi- pientissima solutio: quartum est illumi- natorum cum Doctore familiaris man- natorum cum Doctore familiaris man- sio quintum autem est horæ adventus sio quintum autem est horæ adventus corum ad Christum determinatio. corum ad Christum determinatio.

Dicit ergo « Conversus Jesus, » qui Dicit ergo « Conversus Jesus, » qui semper convertitur ad eos qui ad se semper convertitur ad eos qui ad se convertuntur: quia ad litteram non convertuntur: quia ad litteram non terga, sed faciem dulcissimam ad eos terga, sed faciem dulcissimam ad eos convertit, et recipit venientes. Zachar. 1, convertit, et recipit venientes. Zachar. 1, 3 Convertimini ad me, et ego convertar 3 Convertimini ad me, et ego convertar ad vos. Psal. LXXXIX, 13: Convertere, ad vos. Psal. LXXXIX, 13: Convertere, Domine, usquequo, et deprecabilis esto Domine, usquequo, et deprecabilis esto super servos tuos. Thren. v, 21: Con- super servos tuos. Thren. v, 21: Con- verte nos, Domine, ad te, et converte- verte nos, Domine, ad te, et converte- mur. Quia illa vera conversio est : et si mur. Quia illa vera conversio est : et si quis aliter quis aliter conversus est, perversus conversus est, perversus

est. est.

« Et videns eos, » oculis benignitatis. « Et videns eos, » oculis benignitatis. Genes. XLV, 13: Adducite fratrem ve- Genes. XLV, 13: Adducite fratrem ve- strum ad me, et ponam oculos meos su- strum ad me, et ponam oculos meos su- per eum. per eum.

« Sequentes se, » quia aliter oculo « Sequentes se, » quia aliter oculo benignitatis eos non vidisset. Sapient. benignitatis eos non vidisset. Sapient. IV, 5: Respectus in electos illius. IV, 5: Respectus in electos illius.

< Dicit eis. » < Dicit eis. »

Ecce benigna et dulcis allocutio de Ecce benigna et dulcis allocutio de futura illuminatione. Cantic. 1, 14: futura illuminatione. Cantic. 1, 14: Sonet vox tua in auribus meis: vox Sonet vox tua in auribus meis: vox enim tua dulcis. Psal. XLIV, 3 : Diffusa enim tua dulcis. Psal. XLIV, 3 : Diffusa est gratia in labiis tuis, etc. est gratia in labiis tuis, etc.

« Quid quæritis ? » « Quid quæritis ? »

Non ignorans interrogat, sed quærit Non ignorans interrogat, sed quærit ut illuminationis accendat desiderium. ut illuminationis accendat desiderium. Psal. xxx, 6: Accedite ad eum, et il- Psal. xxx, 6: Accedite ad eum, et il- luminamini et facies vestræ non con- luminamini et facies vestræ non con-

IN EVANG. JOANNIS, CAP. I-38, 39. IN EVANG. JOANNIS, CAP. I-38, 39.

fundentur. Non autem dicit : Quem fundentur. Non autem dicit : Quem quæritis (quia de persona illuminati quæritis (quia de persona illuminati fuerunt per Joannem : sicut ad passio- fuerunt per Joannem : sicut ad passio- nem vadens, Joan. xvi, 4, ubi persona nem vadens, Joan. xvi, 4, ubi persona quærebatur, etiam intrepidus dixit : quærebatur, etiam intrepidus dixit : Quem quæritis?) quia scivit quod de Quem quæritis?) quia scivit quod de salute aliquid discere quærebant. Quæ- salute aliquid discere quærebant. Quæ- ritis autem dicit, quia hoc est studioso- ritis autem dicit, quia hoc est studioso- rum. Psal. civ, 4: Quærite faciem, hoc rum. Psal. civ, 4: Quærite faciem, hoc est, agnitionem veritatis, ejus semper. est, agnitionem veritatis, ejus semper. Matth. v, 7 Quærite, et invenietis : Matth. v, 7 Quærite, et invenietis : pulsate, et aperietur vobis. pulsate, et aperietur vobis.

« Qui dixerunt ei: Rabbi. » « Qui dixerunt ei: Rabbi. »

Nomine magistri nominant quem ut Nomine magistri nominant quem ut sapientem prædicatione Joannis cogno- sapientem prædicatione Joannis cogno- verant, qui solus scire viam salutis facit. verant, qui solus scire viam salutis facit. Matth. xxin, 8 Unus est enim Magi- Matth. xxin, 8 Unus est enim Magi- ster vester. Non autem vocant Dominum, ster vester. Non autem vocant Dominum, cujus adhuc per miracula potestatem cujus adhuc per miracula potestatem non cognoverunt: quem postquam co- non cognoverunt: quem postquam co- gnoverunt, Magistrum et Dominum vo- gnoverunt, Magistrum et Dominum vo- caverunt. Joan. XIII, 13: Vos vocatis caverunt. Joan. XIII, 13: Vos vocatis me Magister, et Domine et bene dicitis: me Magister, et Domine et bene dicitis: sum etenim. sum etenim.

Quod autem sequitur: « Quod dicitur Quod autem sequitur: « Quod dicitur interpretatum magister, » interpretatio interpretatum magister, » interpretatio est Evangelistæ, quia in græco scripsit, est Evangelistæ, quia in græco scripsit, et Rabbi est verbum hebræum : unde et Rabbi est verbum hebræum : unde locutio discipulorum sic seriatim fuit locutio discipulorum sic seriatim fuit conjuncta. conjuncta.

« Rabbi, ubi habitas ? » « Rabbi, ubi habitas ? »

Causa autem quod habitationem quæ- Causa autem quod habitationem quæ- rebant fuit, ut habitatione scita, sæpe rebant fuit, ut habitatione scita, sæpe venirent ausu familiari et discerent ab eo venirent ausu familiari et discerent ab eo viam salutis. viam salutis.

Sed quomodo quærunt habitationem Sed quomodo quærunt habitationem ejus, cum ipse dicat, Matth. v, 20: ejus, cum ipse dicat, Matth. v, 20: Vulpes foveas habent, et volucres cœli Vulpes foveas habent, et volucres cœli nidos: Filius autem hominis, etc. Jerem. nidos: Filius autem hominis, etc. Jerem. XIV, 8 Quare quasi colonus futurus es XIV, 8 Quare quasi colonus futurus es in terra, et quasi viator declinans ad in terra, et quasi viator declinans ad manendum? Ad hoc dicendum quod manendum? Ad hoc dicendum quod

: :

1 Cf. Matth. x, 10; I ad Timoth. v, 18. 1 Cf. Matth. x, 10; I ad Timoth. v, 18. Vulgata habet, Isa. vII, 9: Si non credideri- Vulgata habet, Isa. vII, 9: Si non credideri-

75 75

propriam domum non habuit in terra, propriam domum non habuit in terra, sed sicut peregrinus ab aliis receptus est sed sicut peregrinus ab aliis receptus est hospitio gratia hospitalitatis : et talem hospitio gratia hospitalitatis : et talem locum quæsierunt. Quia sicut gyrovagus locum quæsierunt. Quia sicut gyrovagus non discurrebat per plateas de domo in non discurrebat per plateas de domo in domum, sed sicut docuit Apostolos, Luc. domum, sed sicut docuit Apostolos, Luc. x, 7: In eadem domo manete, edentes et x, 7: In eadem domo manete, edentes et bibentes quæ apud illos sunt'. bibentes quæ apud illos sunt'.

Mystice autem delectabilis est ista Mystice autem delectabilis est ista quæstio contemplantium lucem quam quæstio contemplantium lucem quam Deus habitat. Canticorum, 1, 6: Indica Deus habitat. Canticorum, 1, 6: Indica mihi, quem diligit anima mihi, quem diligit anima mea, ubi mea, ubi pascas, ubi cubes in meridie, hoc est, pascas, ubi cubes in meridie, hoc est, plena veritatis tuæ luce, ne vagari inci- plena veritatis tuæ luce, ne vagari inci- .piam, etc. Psal. xxv, 8: Domine, dilexi .piam, etc. Psal. xxv, 8: Domine, dilexi decorem domus tuæ, et locum habitatio- decorem domus tuæ, et locum habitatio- nis gloriæ tuæ. Isa. LVII, 15: Hæc dicit nis gloriæ tuæ. Isa. LVII, 15: Hæc dicit Excelsus, et Sublimis, habitans æterni- Excelsus, et Sublimis, habitans æterni- tatem, et sanctum nomen ejus, in excel- tatem, et sanctum nomen ejus, in excel- so et in sancto habitans, et cum contrito so et in sancto habitans, et cum contrito et humili spiritu: ut vivificet spiritum et humili spiritu: ut vivificet spiritum humilium, et vivificet cor contritorum. humilium, et vivificet cor contritorum. Et ideo etiam isti contriti et humiles Et ideo etiam isti contriti et humiles corde quærunt ejus habitationem secun- corde quærunt ejus habitationem secun- dum consilium sapientis, Eccli. v1, 36 : dum consilium sapientis, Eccli. v1, 36 : Si videris sensatum, evigila ad eum, et Si videris sensatum, evigila ad eum, et gradus ostiorum illius exterat pes tuus. gradus ostiorum illius exterat pes tuus.

<< Dicit eis. » << Dicit eis. »

Ecce quærentium illuminatio. Ecce quærentium illuminatio.

Et habet duo, scilicet vocationem illu- Et habet duo, scilicet vocationem illu- minatoris, et obedientiam illuminatorum. minatoris, et obedientiam illuminatorum. Dicit ergo vocando : « Venite, et Dicit ergo vocando : « Venite, et videte. »Venite primum fidei devotione, videte. »Venite primum fidei devotione, et postea videte intellectus illuminatione. et postea videte intellectus illuminatione. Isa. VII, 9, secundum aliam translatio- Isa. VII, 9, secundum aliam translatio- nem Nisi credideritis, non intelligetis '. nem Nisi credideritis, non intelligetis '. Deuter. xxxIII, 3 : Qui appropinquant Deuter. xxxIII, 3 : Qui appropinquant pedibus ejus, scilicet veniendo, accipient pedibus ejus, scilicet veniendo, accipient de doctrina illius, scilicet illuminando. de doctrina illius, scilicet illuminando. Et hoc est quod dicit Psalmista, Psal. Et hoc est quod dicit Psalmista, Psal. XLV, 9 Venite, et videte opera Domini, XLV, 9 Venite, et videte opera Domini, quæ posuit prodigia super terram. quæ posuit prodigia super terram.

Illuminandorum autem obedientia Illuminandorum autem obedientia describitur, cum dicitur « Venerunt. » describitur, cum dicitur « Venerunt. »

tis, non permanebitis. tis, non permanebitis.

76 76

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

Duo dicuntur vel tria. Adventus, visio Duo dicuntur vel tria. Adventus, visio et mansio. et mansio.

De primo dicit : « Venerunt, » per De primo dicit : « Venerunt, » per fidei devotionem, et per operis imitatio- fidei devotionem, et per operis imitatio- nem, et per præcepti obeditionem. De nem, et per præcepti obeditionem. De primo dicit, Matth. XI, 28: Venite ad primo dicit, Matth. XI, 28: Venite ad me, omnes qui laboratis et onerati estis, me, omnes qui laboratis et onerati estis, et ego reficiam vos. De secundo, Isa. 11, et ego reficiam vos. De secundo, Isa. 11, 5 5

Domus Jacob, venite, et ambulemus Domus Jacob, venite, et ambulemus in lumine Domini, hoc est, in lucidis in lumine Domini, hoc est, in lucidis exemplis ipsius. De tertio, Psal. xxx, exemplis ipsius. De tertio, Psal. xxx, 12 Venite, filii, audite me : timorem 12 Venite, filii, audite me : timorem Domini docebo vos, scilicet in obedien- Domini docebo vos, scilicet in obedien- tia præceptorum ejus. tia præceptorum ejus.

« Et viderunt, » « Et viderunt, »

12: 12:

Per fidei credulitatem, per intellectus Per fidei credulitatem, per intellectus illuminationem, et per Scripturæ medita- illuminationem, et per Scripturæ medita- tionem. De primo, I ad Corinth. XIII, tionem. De primo, I ad Corinth. XIII, Videmus nunc per speculum in ænigmate. Videmus nunc per speculum in ænigmate. De secundo, Matth. v, 8: Beati mundo De secundo, Matth. v, 8: Beati mundo corde, quoniam ipsi Deum videbunt. corde, quoniam ipsi Deum videbunt. De tertio, Psal. xxx, 9 Gustate, et De tertio, Psal. xxx, 9 Gustate, et videte quoniam suavis est Dominus. Gu- videte quoniam suavis est Dominus. Gu- statur enim meditationis delectatione, et statur enim meditationis delectatione, et videtur verbi Dei intellectu. videtur verbi Dei intellectu.

« Et manserunt ibi. » « Et manserunt ibi. »

Hoc est tertium. Visio enim est fidei: Hoc est tertium. Visio enim est fidei: adventus spei per profectum meritorum: adventus spei per profectum meritorum: et mansio charitatis. Unde viderunt ve- et mansio charitatis. Unde viderunt ve- ritatem venerunt ad beatitudinem et ritatem venerunt ad beatitudinem et manserunt in dulcedine bonitatis. Joan. manserunt in dulcedine bonitatis. Joan. XIV, 23 Ad eum veniemus, et mansio- XIV, 23 Ad eum veniemus, et mansio- nem apud eum faciemus. Matth. xvi, 4: nem apud eum faciemus. Matth. xvi, 4: Domine, bonum est nos hic esse: si Domine, bonum est nos hic esse: si vis, faciamus hic tria tabernacula, vis, faciamus hic tria tabernacula, scilicet fidei, spei et charitatis. Sic scilicet fidei, spei et charitatis. Sic venit regina Saba audire sapientiam venit regina Saba audire sapientiam Salomonis. Sic viderunt Samaritani, Salomonis. Sic viderunt Samaritani, Joan. IV, Joan. IV, 42 Ipsi audivimus, et scimus 42 Ipsi audivimus, et scimus quia hic est vere Salvator mundi. Sic quia hic est vere Salvator mundi. Sic permanserunt fideles amici. Psal. xiv, 1: permanserunt fideles amici. Psal. xiv, 1: Quis habitabit in tabernaculo tuo, Quis habitabit in tabernaculo tuo,

1 Cf. Luc. ix, 33. 1 Cf. Luc. ix, 33.

2 III Regum, x, 2. 2 III Regum, x, 2.

et requiescet in monte sancto luo? et requiescet in monte sancto luo?

«Die illa,» hoc est, residuum illius «Die illa,» hoc est, residuum illius diei. Spiritualiter autem in illuminatione diei. Spiritualiter autem in illuminatione percepta a Domino permanserunt. Psal. percepta a Domino permanserunt. Psal. LXXXIII, 11 Melior est dies una in LXXXIII, 11 Melior est dies una in atriis tuis super millia. atriis tuis super millia.

Et quia dixit, die illa: ne integra dies Et quia dixit, die illa: ne integra dies esse putetur, subjungit horæ adventus esse putetur, subjungit horæ adventus eorum descriptionem, cum dicit : eorum descriptionem, cum dicit :

« Hora autem erat quasi decima. » « Hora autem erat quasi decima. »

Joannis, x1, 9: Nonne duodecim sunt Joannis, x1, 9: Nonne duodecim sunt horæ diei? Et ideo hora decima erat horæ diei? Et ideo hora decima erat quasi vesperarum. Luc. xxiv, 29: Mane quasi vesperarum. Luc. xxiv, 29: Mane nobiscum, quoniam advesperascit, et in- nobiscum, quoniam advesperascit, et in- clinata est jam dies. Vespera autem, ut clinata est jam dies. Vespera autem, ut dicit Gregorius, finis est mundi : et tunc dicit Gregorius, finis est mundi : et tunc prima hora diei est origo lucis naturæ in prima hora diei est origo lucis naturæ in principio creationis hominis. Secunda principio creationis hominis. Secunda autem hora est illuminatio benedictionis autem hora est illuminatio benedictionis Noe, abstersa caligine peccati per dilu- Noe, abstersa caligine peccati per dilu- vium. Tertia autem hora est sanctificatio vium. Tertia autem hora est sanctificatio Abrahæ per circumcisionis sacramen- Abrahæ per circumcisionis sacramen- tum. Quarta hora, lucis sanctificationis tum. Quarta hora, lucis sanctificationis Moysi ad liberationis auxilium. Quinta Moysi ad liberationis auxilium. Quinta hora, collectio legis, ut peccati ostenderet hora, collectio legis, ut peccati ostenderet remedium. Sexta hora, ab impugnan- remedium. Sexta hora, ab impugnan- tibus defensio Judicum. Septima hora, tibus defensio Judicum. Septima hora, gubernatio David et aliorum regum. gubernatio David et aliorum regum. Octava hora, repromissio facta David Octava hora, repromissio facta David per Christum exhibenda. Nona hora, li- per Christum exhibenda. Nona hora, li- berationis de Babylonica captivitate per berationis de Babylonica captivitate per Zorobabel et Jesum magnum sacerdo- Zorobabel et Jesum magnum sacerdo- tem. Decima hora, est redemptionis tem. Decima hora, est redemptionis factæ per Christum : et in illa cum factæ per Christum : et in illa cum Christo manserunt. 'Undecima autem, Christo manserunt. 'Undecima autem, est remunerationis quiescentium usque est remunerationis quiescentium usque in finem mundi. Et duodecima, est glo- in finem mundi. Et duodecima, est glo- rificationis requiescentium post mundi rificationis requiescentium post mundi finem in æternum. Et sic completur dies finem in æternum. Et sic completur dies fidelium. Sic enim, Isa. xxxvını, 8, de- fidelium. Sic enim, Isa. xxxvını, 8, de- scendit sol decem lineis in horologio scendit sol decem lineis in horologio Achaz quia per istas decem horas gratia Achaz quia per istas decem horas gratia Christi manifestatur. Christi manifestatur.

Et hoc est quod intendit. Et hoc est quod intendit.

3 Isa. xxxvIII, 8: Ecce ego reverti faciam umbram 3 Isa. xxxvIII, 8: Ecce ego reverti faciam umbram linearum per quas descenderat in horologio Achaz linearum per quas descenderat in horologio Achaz

IN EVANG. JOANNIS, CAP. 1-40, 41, 42. IN EVANG. JOANNIS, CAP. 1-40, 41, 42.

«Erat autem Andreas, frater Simo- «Erat autem Andreas, frater Simo- nis Petri, unus ex duobus qui audie- nis Petri, unus ex duobus qui audie- rant a Joanne, et secuti fuerant rant a Joanne, et secuti fuerant

cum. » cum. »

Ilic describitur per nomen proprium Ilic describitur per nomen proprium unus, qui audierat testem veritatis. unus, qui audierat testem veritatis.

Describitur autem nomine, genere, Describitur autem nomine, genere, singulari dignitate, et intellectus illumi- singulari dignitate, et intellectus illumi- natione et virtute. natione et virtute.

Dicit ergo «Erat autem Andreas. » Dicit ergo «Erat autem Andreas. » Ecce descriptio nominis. Andreas enim Ecce descriptio nominis. Andreas enim erat virilis qui primum sequi Christum erat virilis qui primum sequi Christum husus fuit. Interpretatur etiam respon- husus fuit. Interpretatur etiam respon- dens pabulo qui pabulo verbi quod a dens pabulo qui pabulo verbi quod a Joanne acceperat, per tam dignum fru- Joanne acceperat, per tam dignum fru- ctum verbi respondebat: et ideo a no- ctum verbi respondebat: et ideo a no- mine describitur. Apocal. 111, 5: Non de- mine describitur. Apocal. 111, 5: Non de- lebo nomen ejus de libro vitæ. Exod. lebo nomen ejus de libro vitæ. Exod. XXXIII, 12 Novi te ex nomine, et inve- XXXIII, 12 Novi te ex nomine, et inve- nisti gratiam coram me. nisti gratiam coram me.

Describitur etiam ex genere. «Frater Describitur etiam ex genere. «Frater Simonis Petri, » qui ideo describitur ut Simonis Petri, » qui ideo describitur ut sit exemplum vocationis Christi in qua sit exemplum vocationis Christi in qua major per minorem vocatur. I ad Co- major per minorem vocatur. I ad Co- rinth. 1, 27 Quæ stulta sunt mundi rinth. 1, 27 Quæ stulta sunt mundi elegit Deus, ut confundat fortia. Daniel, elegit Deus, ut confundat fortia. Daniel, xm, 45 : Suscitavit Dominus spiritum xm, 45 : Suscitavit Dominus spiritum sanctum pueri junioris. Nominatur sanctum pueri junioris. Nominatur autem amplius primo nomine usitato autem amplius primo nomine usitato cum dicitur: Simonis, qui interpretatur cum dicitur: Simonis, qui interpretatur obediens: quia primo est obedire verbo obediens: quia primo est obedire verbo vocationis, et postea erigi in cathedram vocationis, et postea erigi in cathedram honoris. I Regum, xv, 22: Melior est honoris. I Regum, xv, 22: Melior est obedientia quam victimæ. Unde sensus obedientia quam victimæ. Unde sensus est : « Simonis, » hoc est, qui tunc est : « Simonis, » hoc est, qui tunc Simon, postea autem vocandus erat Simon, postea autem vocandus erat Petrus. Petrus.

« Unus ex duobus, » singularis « Unus ex duobus, » singularis dignitatis in auditu magistri, qui se a dignitatis in auditu magistri, qui se a communitate discipulorum excepit. communitate discipulorum excepit. Eccle. VII, 29: Virum de mille unum Eccle. VII, 29: Virum de mille unum reperi: mulierem ex omnibus non inveni. reperi: mulierem ex omnibus non inveni.

« Qui audierant a Joanne. » « Qui audierant a Joanne. »

77 77

Verbum enim Joannis penetravit Verbum enim Joannis penetravit corda eorum. Ad Hebr. iv, 12: Vivus corda eorum. Ad Hebr. iv, 12: Vivus est sermo Dei, et efficax, et penetrabi- est sermo Dei, et efficax, et penetrabi- lior omni gladio ancipiti: et pertingens lior omni gladio ancipiti: et pertingens usque ad divisionem animæ ac spiritus, usque ad divisionem animæ ac spiritus, compagum quoque ac medullarum, et compagum quoque ac medullarum, et discretor cogitationum et intentionum discretor cogitationum et intentionum cordis. Ad Roman. x, 17: Fides ex au- cordis. Ad Roman. x, 17: Fides ex au- ditu: auditus autem per verbum Christi. ditu: auditus autem per verbum Christi. « Et secuti fuerant eum, » scilicet « Et secuti fuerant eum, » scilicet auctorem salutis. Eccli. xxIII, 38: Gloria auctorem salutis. Eccli. xxIII, 38: Gloria magna est sequi Dominum longitudo magna est sequi Dominum longitudo enim dierum assumetur ab eo. enim dierum assumetur ab eo.

« Invenit hic primum fratrem « Invenit hic primum fratrem suum Simonem. »> suum Simonem. »>

Tangitur hic vocati per Joannem et Tangitur hic vocati per Joannem et conversi fructus, propter quem etiam conversi fructus, propter quem etiam specialiter nominatur. Et nomen alterius specialiter nominatur. Et nomen alterius non exprimitur : ideo quia de fructu non exprimitur : ideo quia de fructu ejus nulla mentio habetur. ejus nulla mentio habetur.

Tangit autem hic tria, scilicet Tangit autem hic tria, scilicet quem vo- quem vo- cavit, modum vocationis, et quam digne cavit, modum vocationis, et quam digne vocatus Petrus a Domino est receptus. vocatus Petrus a Domino est receptus.

Dicit ergo «Invenit hic primum, » Dicit ergo «Invenit hic primum, » quia postea a Domino missus, plurimos quia postea a Domino missus, plurimos adduxit in Achaia et in aliis locis, « fra- adduxit in Achaia et in aliis locis, « fra- trem suum, » cui ex cognatione carnis trem suum, » cui ex cognatione carnis plusquam aliis tenebatur. II ad Timoth. plusquam aliis tenebatur. II ad Timoth. 1, 17 et 18: Sollicite me quæsivit, et 1, 17 et 18: Sollicite me quæsivit, et invenit. Det illi Dominus invenire mise- invenit. Det illi Dominus invenire mise- ricordiam a Domino in illa die. Genes. ricordiam a Domino in illa die. Genes. XXXVII, 16: Fratres meos quæro. Cantic. XXXVII, 16: Fratres meos quæro. Cantic. VIII, 1 Quis mihi det te fratrem meum, VIII, 1 Quis mihi det te fratrem meum, sugentem ubera matris meæ, ut inve- sugentem ubera matris meæ, ut inve- niam te foris? Foris enim est qui in niam te foris? Foris enim est qui in Christo non est. Christo non est.

« Simonem,» id est, obedientem, quo « Simonem,» id est, obedientem, quo nomine prius vocabatur. Exod. xxiv, 7: nomine prius vocabatur. Exod. xxiv, 7: Omnia quæ locutus est nobis Dominus, Omnia quæ locutus est nobis Dominus, faciemus et erimus obedientes. faciemus et erimus obedientes.

41 41

« Et dicit ei: Invenimus Messiam 42 « Et dicit ei: Invenimus Messiam 42

in sole, retrorsum decem lineis. Et reversus est sol in sole, retrorsum decem lineis. Et reversus est sol

decem lineis per gradus quos descenderat. decem lineis per gradus quos descenderat.

78 78

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

(quod est interpretatum Christus). (quod est interpretatum Christus). Et adduxit eum ad Jesum. » Et adduxit eum ad Jesum. »

Modus est vocationis. Apocal. XXI, Modus est vocationis. Apocal. XXI, 17 Qui audit, dicat: Veni. 17 Qui audit, dicat: Veni.

Duo autem dicit inventum enim Duo autem dicit inventum enim ostendit, et vocatum, scilicet Petrum, ad- ostendit, et vocatum, scilicet Petrum, ad- ducit. ducit.

De primo dicit : « Invenimus, » sicut De primo dicit : « Invenimus, » sicut lapidem pretiosum, et sicut thesaurum lapidem pretiosum, et sicut thesaurum absconditum. Et de utroque, Matth. x111, absconditum. Et de utroque, Matth. x111, 46 Inventa autem una pretiosa marga- 46 Inventa autem una pretiosa marga- rita. Ecce primum. Et supra, y. 44 : rita. Ecce primum. Et supra, y. 44 : Quem, scilicet thesaurum, qui invenit Quem, scilicet thesaurum, qui invenit homo, abscondit, et præ gaudio illius homo, abscondit, et præ gaudio illius vadit, et vendit universa quæ habet, et vadit, et vendit universa quæ habet, et emil agrum illum. Cantic. 1, ¼ : In- emil agrum illum. Cantic. 1, ¼ : In- veni quem diligit anima mea. veni quem diligit anima mea.

« Messiam. >> « Messiam. >>

Hebræum est, et ideo Evangelista in- Hebræum est, et ideo Evangelista in- terponit Quod est interpretatum Chri- terponit Quod est interpretatum Chri- stus, hoc est, unclus Rex et Sacerdos. stus, hoc est, unclus Rex et Sacerdos. Isa. 1x1, Spiritus Domini super Isa. 1x1, Spiritus Domini super me, eo quod unxerit me Dominus. me, eo quod unxerit me Dominus. Psal. XLIV, 8: Unxit te Deus, Deus Psal. XLIV, 8: Unxit te Deus, Deus tuus, oleo lætitiæ præ tuus, oleo lætitiæ præ

tuis. tuis.

« Et adduxit eum, » « Et adduxit eum, »

consortibus consortibus

Sicut anadochus, « ad Jesum, » id Sicut anadochus, « ad Jesum, » id est, Salvatorem. Et ex hoc accepit Ec- est, Salvatorem. Et ex hoc accepit Ec- clesia quod in sacramento baptismi et clesia quod in sacramento baptismi et confirmationis utitur adducentibus qui confirmationis utitur adducentibus qui præsentant suscipientes sacramentum, præsentant suscipientes sacramentum, qui patrini latine, græce autem anadochi qui patrini latine, græce autem anadochi vocantur, ut dicit Dionysius. Matth. xxi, vocantur, ut dicit Dionysius. Matth. xxi, 2 Solvile, et adducite mihi. Psal. 2 Solvile, et adducite mihi. Psal. XXVIII, 1 Afferte Domino, filii Dei, hoc XXVIII, 1 Afferte Domino, filii Dei, hoc est, conversum afferte Domino filios est, conversum afferte Domino filios arietum, hoc est, filios Prælatorum præ- arietum, hoc est, filios Prælatorum præ- dicantium qui duces sunt gregis Christi : dicantium qui duces sunt gregis Christi : horum enim filii debent afferri Domino horum enim filii debent afferri Domino et adduci. et adduci.

« Intuitus autem eum Jesus, dixit: « Intuitus autem eum Jesus, dixit: Tu es Simon, filius Jona tu voca- Tu es Simon, filius Jona tu voca-

beris Cephas (quod interpretatur Pe- beris Cephas (quod interpretatur Pe- trus). » trus). »

Ecce modus receptionis adducti. Ecce modus receptionis adducti.

Et tangit tria: quorum primum est Et tangit tria: quorum primum est intimi amori respectus, cum dicit : « In- intimi amori respectus, cum dicit : « In- tuitus autem eum Jesus. » Genes. XLIII, tuitus autem eum Jesus. » Genes. XLIII, 29 Attollens autem Joseph oculos, vidit 29 Attollens autem Joseph oculos, vidit Benjamin fratrem suum uterinum. Psal. Benjamin fratrem suum uterinum. Psal. XXXI, 8 In via hac qua gradieris, fir- XXXI, 8 In via hac qua gradieris, fir- mabo super te oculos meos. Intuitus mabo super te oculos meos. Intuitus autem corporalis amorem significat autem corporalis amorem significat cordis. cordis.

« Dixit Tu es Simon. » « Dixit Tu es Simon. »

Hic secundo tangit simplicitatis co- Hic secundo tangit simplicitatis co- lumbinæ commendationem, cum dicit: lumbinæ commendationem, cum dicit: « Tu es Simon, » obediens voci vocantis, « Tu es Simon, » obediens voci vocantis, « filius Jona. » Glossa: «Idem dicitur « filius Jona. » Glossa: «Idem dicitur Joanna et Jona. Joanna gratia: Jona co- Joanna et Jona. Joanna gratia: Jona co- lumba. Quia filius est columbæ et gratiæ. >> lumba. Quia filius est columbæ et gratiæ. >> Unde Glossa dicit : « Intuendo eum cor- Unde Glossa dicit : « Intuendo eum cor- poraliter, quoddam secretum vidit in poraliter, quoddam secretum vidit in illo quod esset firmior cæteris. » Et hoc illo quod esset firmior cæteris. » Et hoc est intelligendum post confirmationem : est intelligendum post confirmationem : quia ante confirmationem negavit ad quia ante confirmationem negavit ad vocem ancillæ. Luc. xx, 32: Ego vocem ancillæ. Luc. xx, 32: Ego rogavi pro te, ut non deficiat fides tua : rogavi pro te, ut non deficiat fides tua : et tu aliquando conversus confirma fra et tu aliquando conversus confirma fra tres tuos. Et quia idem est Joanna et tres tuos. Et quia idem est Joanna et Jona, dicitur, Matth. xvi, 17: Beatus Jona, dicitur, Matth. xvi, 17: Beatus es, Simon Barjona, quia caro et sanguis es, Simon Barjona, quia caro et sanguis non revelavil tibi, sed Pater meus qui in non revelavil tibi, sed Pater meus qui in cælis est. Totus enim simplicitate co- cælis est. Totus enim simplicitate co- lumbæ formatus fuit in filium Dei: et lumbæ formatus fuit in filium Dei: et hoc laudat in Petro Christus, quia nihil hoc laudat in Petro Christus, quia nihil carnale post conversionem sequebatur. carnale post conversionem sequebatur. Ad Galat. 1, 15 et 16: Cum autem pla- Ad Galat. 1, 15 et 16: Cum autem pla- cuit ei qui me segregavit ex utero matris cuit ei qui me segregavit ex utero matris meæ, et vocavit per gratiam suam, ut meæ, et vocavit per gratiam suam, ut revelaret Filium suum in me, continuo revelaret Filium suum in me, continuo non acquievi carni et sanguini, etc. non acquievi carni et sanguini, etc.

« Tu vocaberis Cephas. » « Tu vocaberis Cephas. »

Græce interpretatur caput. Sed Beda Græce interpretatur caput. Sed Beda dicit sic: «Sciendum quod syriaca lingua dicit sic: «Sciendum quod syriaca lingua Cephas rupes vel gratia, et latina petrus Cephas rupes vel gratia, et latina petrus

IN EVANG. JOANNIS, CAP. 1-43. IN EVANG. JOANNIS, CAP. 1-43.

dicitur, et utraque lingua a petra deri- dicitur, et utraque lingua a petra deri- vatum est Petrus. » vatum est Petrus. »

Et hoc est quod sequitur: « Quod in- Et hoc est quod sequitur: « Quod in- terpretatur Petrus, » quod a soliditate terpretatur Petrus, » quod a soliditate dictum est. Matth. xv1, 18: Tu es Petrus, dictum est. Matth. xv1, 18: Tu es Petrus, et super hanc petram ædificabo Eccle- et super hanc petram ædificabo Eccle- siam meam. Glossa autem dicit, quod siam meam. Glossa autem dicit, quod hoc nomen hic non imponit, sed præsi- hoc nomen hic non imponit, sed præsi- nat imponendum posterius. Dicunt nat imponendum posterius. Dicunt tamen quidam, quod hic imposuit. Sed, tamen quidam, quod hic imposuit. Sed, Matth. x, 2, et Marc. 111, 16, et Luc. vi, Matth. x, 2, et Marc. 111, 16, et Luc. vi, 14, confirmavit et Matth. XVI, 18, vul- 14, confirmavit et Matth. XVI, 18, vul- gavit. Et ab hoc accepit Ecclesia Roma- gavit. Et ab hoc accepit Ecclesia Roma- na quod electo in Papam nomen muta- na quod electo in Papam nomen muta- vit, ut dicunt, cum tamen hoc falsum vit, ut dicunt, cum tamen hoc falsum Nit quia diu per multum tempus electo Nit quia diu per multum tempus electo Papa nomen non fuit mutatum: donec Papa nomen non fuit mutatum: donec quidam turpe nomen habens, eo quod os quidam turpe nomen habens, eo quod os porci dicebatur, electus fuit et ab illo porci dicebatur, electus fuit et ab illo electo in Papam nomen cepit mutari. electo in Papam nomen cepit mutari. Sed hoc verum est quod in specialem Sed hoc verum est quod in specialem gratiam Deus suis consuevit mutare gratiam Deus suis consuevit mutare nomen, sicut, Genes. xvII, et 15, mu- nomen, sicut, Genes. xvII, et 15, mu- tatur nomen Abram et Sarai. Et, Genes. tatur nomen Abram et Sarai. Et, Genes. XXII, 28, mutat nomen Jacob in Israel. XXII, 28, mutat nomen Jacob in Israel. loc est ergo quod dicit. loc est ergo quod dicit.

« In crastinum voluit exire in Ga- « In crastinum voluit exire in Ga- lilæam, et invenit Philippum. Et dicit lilæam, et invenit Philippum. Et dicit oi JESUS: Sequere me. » oi JESUS: Sequere me. »

Hic incipit pars illa quæ est de voca- Hic incipit pars illa quæ est de voca- tione facta per Christum, qui jam mani- tione facta per Christum, qui jam mani- festatus per Joannem cœpit vocare dis- festatus per Joannem cœpit vocare dis- cipulos. cipulos.

Et habet hæc pars duas partes: in Et habet hæc pars duas partes: in quarum prima agitur de vocatione Philip- quarum prima agitur de vocatione Philip- pi in secunda, de fructu illius voca- pi in secunda, de fructu illius voca- tionis facto in vocatione Nathanael, ibi, tionis facto in vocatione Nathanael, ibi, , 45: Invenit Philippus Nathanael, etc. , 45: Invenit Philippus Nathanael, etc. In priori harum dicuntur tria: voca- In priori harum dicuntur tria: voca- tionis tempus quando facta est, quia « in tionis tempus quando facta est, quia « in crastinum voluit exire in Galilæam. » crastinum voluit exire in Galilæam. » Et sicut dicit Augustinus in libro de Et sicut dicit Augustinus in libro de Concordia Evangelistarum: « Iste est Concordia Evangelistarum: « Iste est primus introitus Christi in Galilæam in primus introitus Christi in Galilæam in qua discipulum vocavit, et miraculum qua discipulum vocavit, et miraculum de mutatione aquæ in vinum fecit, ante- de mutatione aquæ in vinum fecit, ante-

79 79

quam mitteretur Joannes in carcerem. quam mitteretur Joannes in carcerem. Iterato tamen intravit postea et fecit mi- Iterato tamen intravit postea et fecit mi- raculum de filio reguli. » Tunc ergo raculum de filio reguli. » Tunc ergo postquam Andreas ad testimonium postquam Andreas ad testimonium Joannis venerat, et Petrus per Andream Joannis venerat, et Petrus per Andream fuit adductus, « voluit, » voluntate bene- fuit adductus, « voluit, » voluntate bene- placiti qua nostram salutem desideravit. placiti qua nostram salutem desideravit. Ad Roman. XII, 2: Probetis quæ sit vo- Ad Roman. XII, 2: Probetis quæ sit vo- luntas Dei bona, et beneplacens, et per- luntas Dei bona, et beneplacens, et per- fecta. Psal. L, 20: Benigne fac, Domine, fecta. Psal. L, 20: Benigne fac, Domine, in bona voluntate tua Sion, ut ædificen- in bona voluntate tua Sion, ut ædificen- tur muri Jerusalem: qui de fidelibus ad tur muri Jerusalem: qui de fidelibus ad fidem vocatis ædificantur, sicut dicitur in fidem vocatis ædificantur, sicut dicitur in visione pastorum. visione pastorum.

« Exire de Judæa, » large dicta, ubi « Exire de Judæa, » large dicta, ubi Joannes baptizabat juxta Bethaniam, sic- Joannes baptizabat juxta Bethaniam, sic- ut supra dictum est, « in Galilæam, » ut supra dictum est, « in Galilæam, » de qua patria discipulos vocabat. Act. 11, de qua patria discipulos vocabat. Act. 11, 7: Nonne ecce omnes isti qui loquuntur, 7: Nonne ecce omnes isti qui loquuntur, Galilæi sunt? Alia etiam de causa in Galilæi sunt? Alia etiam de causa in Galilæam venit: quia ibi Angelo nun- Galilæam venit: quia ibi Angelo nun- tiante fuit conceptus: quia ibidem a pue. tiante fuit conceptus: quia ibidem a pue. ritia nutritus. His ergo de causis « vo- ritia nutritus. His ergo de causis « vo- luit exire in Galilæam. » luit exire in Galilæam. »

« Et invenit Philippum. « Et invenit Philippum.

» »

Ex intentione quæsitum. Luc. xv, 8: Ex intentione quæsitum. Luc. xv, 8: Quærit diligenter, donec inveniat. Inve- Quærit diligenter, donec inveniat. Inve- nit autem perditum et errabundum. Psal. nit autem perditum et errabundum. Psal. LXXXVIII, 21 : Inveni David servum LXXXVIII, 21 : Inveni David servum meum, oleo sancto meo unxi eum. Quia meum, oleo sancto meo unxi eum. Quia et manu fortem fecit Apostolum in virtu- et manu fortem fecit Apostolum in virtu- tis pugna, et adspectu desiderabilem in tis pugna, et adspectu desiderabilem in contemplatione veritatis perfecit eum, et contemplatione veritatis perfecit eum, et servum suum in obedientia mandato - servum suum in obedientia mandato - rum. Et ideo unxit eum oleo misericor- rum. Et ideo unxit eum oleo misericor- diæ in remissionem peccatorum et un- diæ in remissionem peccatorum et un- ctione consecrationis in Apostolum : quod ctione consecrationis in Apostolum : quod prætendit nomen ejus Philippus, qui præ- prætendit nomen ejus Philippus, qui præ- sago nomine apostolicæ dignitatis, os sago nomine apostolicæ dignitatis, os lampadis interpretatur, quæ ardet chari- lampadis interpretatur, quæ ardet chari- tate. Psal. CXVIII, 140: Ignitum elo- tate. Psal. CXVIII, 140: Ignitum elo- quium tuum vehementer. Et lucet ve- quium tuum vehementer. Et lucet ve- ritate, Joan. v, 35: Ille erat lucerna ritate, Joan. v, 35: Ille erat lucerna ardens et lucens. Cantic. vIII, 6: Lampa- ardens et lucens. Cantic. vIII, 6: Lampa- des ejus, lampades ignis atque flamma- des ejus, lampades ignis atque flamma- rum quæ lucent clara veritate doctrinæ. rum quæ lucent clara veritate doctrinæ.

41 41

80 80

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

Qui et primum adduxit eunuchum Can- Qui et primum adduxit eunuchum Can- dacis reginæ '. dacis reginæ '.

« Et dicit ei JESUS. » « Et dicit ei JESUS. »

Ecce modus vocationis. Ecce modus vocationis.

« Sequere me, » hoc est, doctrinam et « Sequere me, » hoc est, doctrinam et exemplum imitare. Matth. 1x, 9: Seque- exemplum imitare. Matth. 1x, 9: Seque- re me. Joan. xx1, 19: Sequere me. Quia re me. Joan. xx1, 19: Sequere me. Quia est sequela ad fidei perceptionem, de est sequela ad fidei perceptionem, de qua hic loquitur: et est sequela ad regi- qua hic loquitur: et est sequela ad regi- men percipiendum, de qua loquitur, men percipiendum, de qua loquitur, Matth. x, 9 et est sequela ad Marty- Matth. x, 9 et est sequela ad Marty- rium sustinendum, de qua loquitur, rium sustinendum, de qua loquitur, Joan. xxi, 19 et 22. Joan. xxi, 19 et 22.

Videtur autem non bene continua esse Videtur autem non bene continua esse historia quia Matthæus, Marcus et Lu- historia quia Matthæus, Marcus et Lu- cas dicunt quod statim post baptisma cas dicunt quod statim post baptisma ductus est Jesus in desertum a spiritu ut ductus est Jesus in desertum a spiritu ut tentaretur a diabolo'. Hic autem innuit tentaretur a diabolo'. Hic autem innuit Jonnes, quod cum recessisset a Joanne Jonnes, quod cum recessisset a Joanne Baptista, intravit in Galilæam. Sed et Baptista, intravit in Galilæam. Sed et hoc iterum solvendum est secundum Au- hoc iterum solvendum est secundum Au- gustinum, quod revera cum primum te- gustinum, quod revera cum primum te- stimonium Joannes videns perhibuisset, stimonium Joannes videns perhibuisset, Christus baptizatus in desertum ductus Christus baptizatus in desertum ductus est sed post tentationem factam rediit est sed post tentationem factam rediit ad Joannem, et tunc testimonium perhi- ad Joannem, et tunc testimonium perhi- buit coram discipulis, et tunc audivit buit coram discipulis, et tunc audivit Andreas. Et per ordinem facta sunt ista Andreas. Et per ordinem facta sunt ista quæ hic narrantur, quæ alii Evangelista quæ hic narrantur, quæ alii Evangelista

tacuerunt. tacuerunt.

Sic autem continuatur historia: Sic autem continuatur historia:

«Erat autem Philippus a Bethsaida, «Erat autem Philippus a Bethsaida, civitate Andreæ et Petri. >> civitate Andreæ et Petri. >>

Descriptio est patriæ discipuli vocati. Descriptio est patriæ discipuli vocati. Ideo autem describitur, ut notetur quod Ideo autem describitur, ut notetur quod videns Philippus concives suos Christum videns Philippus concives suos Christum sequentes facilius sequebatur, cum sci- sequentes facilius sequebatur, cum sci- ret illos bonos et inquirere salutis aucto- ret illos bonos et inquirere salutis aucto-

rem. rem.

Et hoc est quod dicit; «Erat autem Et hoc est quod dicit; «Erat autem Philippus a Bethsaida, » civitate Gali- Philippus a Bethsaida, » civitate Gali- lææ, quæ præsago nomine domus vena- lææ, quæ præsago nomine domus vena-

1 Cf. Matth 1.1 et seq.; Marc. 1,12; Luc. iv, 1. 1 Cf. Matth 1.1 et seq.; Marc. 1,12; Luc. iv, 1.

tionis interpretatur: quia ex illa egregii tionis interpretatur: quia ex illa egregii venatores homines ex ferinis silvestribus venatores homines ex ferinis silvestribus moribus venantes Christo conjungeren- moribus venantes Christo conjungeren- tur. Jerem. XVI, 16 et 17: Mittam eis tur. Jerem. XVI, 16 et 17: Mittam eis mullos venatores, et venabuntur eos de mullos venatores, et venabuntur eos de omni monte, et de omni colle, et de ca- omni monte, et de omni colle, et de ca- vernis petrarum: quia oculi mei super vernis petrarum: quia oculi mei super omnes vias eorum. Quosdam enim Apo- omnes vias eorum. Quosdam enim Apo- stoli capiunt in monte dignitatis munda- stoli capiunt in monte dignitatis munda- næ, et quosdam absconditos in cavernis næ, et quosdam absconditos in cavernis duræ paupertatis. duræ paupertatis.

Et quia venatores præcipue de illa ci- Et quia venatores præcipue de illa ci- vitate assumpti sunt, ideo subditur : vitate assumpti sunt, ideo subditur : « Civitate Andreæ el Petri, » qui jam an- « Civitate Andreæ el Petri, » qui jam an- te vocati sunt. te vocati sunt.

Sed quæritur hic: Quare Philippum per Sed quæritur hic: Quare Philippum per se vocavit, cum simplex fuerit et rusti- se vocavit, cum simplex fuerit et rusti- cus et Nathanael per Philippum, qui cus et Nathanael per Philippum, qui sapiens fuit et litteratus? Ad hoc dicit sapiens fuit et litteratus? Ad hoc dicit Chrysostomus, quod ideo fecit, ut mundi Chrysostomus, quod ideo fecit, ut mundi sapientiam confunderet, et sola virtus sapientiam confunderet, et sola virtus vocatorum a Spiritu sancto esse sciretur. vocatorum a Spiritu sancto esse sciretur. Si enim sapientes elegisset, conversio Si enim sapientes elegisset, conversio lacta per eos sapientiæ mundanæ adscri- lacta per eos sapientiæ mundanæ adscri- beretur. I ad Corinth. 1, 27: Quæ stulta beretur. I ad Corinth. 1, 27: Quæ stulta sunt mundi elegit Deus, ut confundat sunt mundi elegit Deus, ut confundat fortia, etc. Et hac etiam de causa tales fortia, etc. Et hac etiam de causa tales constituit Apostolos, et non Nathanael constituit Apostolos, et non Nathanael sapientem. Hac etiam de causa non per sapientem. Hac etiam de causa non per se vocavit Paulum nisi de cœlo post se vocavit Paulum nisi de cœlo post Ascensionem, ut sciret non in eo eligi sa- Ascensionem, ut sciret non in eo eligi sa- pientiam mundi, ne aliquid fidei prædi- pientiam mundi, ne aliquid fidei prædi- catæ industriæ humanæ adscriberetur. catæ industriæ humanæ adscriberetur. Unde ipse dicit, I ad Corinth. xv, 8: Unde ipse dicit, I ad Corinth. xv, 8: Novissime autem omnium tamquam Novissime autem omnium tamquam abortivo, visus est et mihi. Unde, I ad abortivo, visus est et mihi. Unde, I ad Corinth. 11, 4: Sermo meus et prædicatio Corinth. 11, 4: Sermo meus et prædicatio mea non fuit in persuasibilibus humanæ mea non fuit in persuasibilibus humanæ sapientiæ verbis, sed in ostensione spiri- sapientiæ verbis, sed in ostensione spiri- tus et virtutis. tus et virtutis.

Hæc est ergo causa dictorum. Hæc est ergo causa dictorum.

« Invenit Philippus Nathanael. » « Invenit Philippus Nathanael. »

Hic tangitur jam vocati primitivus fru- Hic tangitur jam vocati primitivus fru- ctus. ctus.

2 Cf. Act. 1, 27 et seq. 2 Cf. Act. 1, 27 et seq.

IN EVANG. JOANNIS, CAP. 1-45. IN EVANG. JOANNIS, CAP. 1-45.

Et dividitur hæc pars in duas: in qua- Et dividitur hæc pars in duas: in qua- rum prima describitur Nathanael ad rum prima describitur Nathanael ad Christum vocatio: in secunda autem vo- Christum vocatio: in secunda autem vo- cati per commendationem facta a Christo cati per commendationem facta a Christo confirmatio. confirmatio.

In prima harum sunt tres paragraphi: In prima harum sunt tres paragraphi: in quorum primo tangitur vocandi in- in quorum primo tangitur vocandi in- ventio in secundo, inventi vocatio in ventio in secundo, inventi vocatio in tertio, vocationis sanctæ diligens et dis- tertio, vocationis sanctæ diligens et dis- ereta examinatio. ereta examinatio.

Dicit ergo: «Invenit, » ad salutem Dicit ergo: «Invenit, » ad salutem quaesitum, hic « Philippus, » jam a quaesitum, hic « Philippus, » jam a Christo vocatus et illuminatus, «Natha- Christo vocatus et illuminatus, «Natha- nuel,» fratrem suum in lege peritissi- nuel,» fratrem suum in lege peritissi- mum, qui interpretatur donum Dei : mum, qui interpretatur donum Dei : quia licet eum Philippus vocaret extra, quia licet eum Philippus vocaret extra, tamen nisi Dominus eum dono suæ illu- tamen nisi Dominus eum dono suæ illu- minationis præcessisset intra, non ad minationis præcessisset intra, non ad tiden venisset. Invenit autem Philippus tiden venisset. Invenit autem Philippus istum ex intentione quæsitum. Cantic. istum ex intentione quæsitum. Cantic.

, 3 Invenerunt me vigiles qui custo- , 3 Invenerunt me vigiles qui custo- diunt civitatem. Sic enim jam vigil fa- diunt civitatem. Sic enim jam vigil fa- ctus Philippus invenit vagabundum fra- ctus Philippus invenit vagabundum fra- trem suum Nathanael. Unde Beda : trem suum Nathanael. Unde Beda : a Vide venatorem istum, quantum ca- a Vide venatorem istum, quantum ca- piendis animabus est intentus! » piendis animabus est intentus! »

« Et dicit ei: Quem sricpsit Moyses « Et dicit ei: Quem sricpsit Moyses in lege, et prophetæ, invenimus: JE- in lege, et prophetæ, invenimus: JE- SUM, filium Joseph, a Nazareth. » SUM, filium Joseph, a Nazareth. »

Ecce vocationis modus. Modus autem Ecce vocationis modus. Modus autem vocationis non est invitantis more, sed vocationis non est invitantis more, sed modo proponentis, ut per Scripturam modo proponentis, ut per Scripturam innotescat sapienti: quia præsumptio innotescat sapienti: quia præsumptio esset vocare vel docere sapientem. esset vocare vel docere sapientem.

Et ideo duo facit: auctoritatem Scrip- Et ideo duo facit: auctoritatem Scrip- ture testantis præmittit, et postea inven- ture testantis præmittit, et postea inven- tum describit. tum describit.

Dicit ergo: «Quem scripsit Moyses, » Dicit ergo: «Quem scripsit Moyses, » Mi ut legislator præcipuus. Joan. v, 46: Mi ut legislator præcipuus. Joan. v, 46: Si crederetis Moysi, crederetis forsitan Si crederetis Moysi, crederetis forsitan et mihi de me enim ille scripsit. et mihi de me enim ille scripsit.

« Et Prophetæ, » quia omnes concor « Et Prophetæ, » quia omnes concor diter Christum prænuntiaverunt. Eccli. diter Christum prænuntiaverunt. Eccli. AXXVI, 17: Suscita precationes quas lo- AXXVI, 17: Suscita precationes quas lo- cuti sunt in nomine tuo Prophetæ prio- cuti sunt in nomine tuo Prophetæ prio- res. Alia littera habet: « In lege et pro- res. Alia littera habet: « In lege et pro-

XXIV XXIV

81 81

phetis. » Moyses scripsit Christum in phetis. » Moyses scripsit Christum in lege. Deuter. xvш, 18: Prophetam sus- lege. Deuter. xvш, 18: Prophetam sus- citabo eis de medio fratrum suorum citabo eis de medio fratrum suorum similem tui, et ponam verba mea in ore similem tui, et ponam verba mea in ore ejus, etc. Ad Roman. x, 4: Finis legis, ejus, etc. Ad Roman. x, 4: Finis legis, Christus, ad justitiam omni credenti. Christus, ad justitiam omni credenti. Moyses etiam scripsit in Prophetis: quia Moyses etiam scripsit in Prophetis: quia Prophetæ se habent ad legem sicut doc- Prophetæ se habent ad legem sicut doc- trinæ epistolarum Apostolorum ad Evan- trinæ epistolarum Apostolorum ad Evan- gelium, ita quod sunt explanationes legis. gelium, ita quod sunt explanationes legis.

Quidam tamen ita supplent litteram: Quidam tamen ita supplent litteram: « Quem,» supple, scripsit « Moyses in « Quem,» supple, scripsit « Moyses in lege, » et qui scriptus est « in Prophe- lege, » et qui scriptus est « in Prophe- tis. » Eccli. xxxv1, 18: Da mercedem sus- tis. » Eccli. xxxv1, 18: Da mercedem sus- tinentibus te, ut Prophetæ tui fideles in- tinentibus te, ut Prophetæ tui fideles in- veniantur. Luc. xxiv, 44: Necesse est veniantur. Luc. xxiv, 44: Necesse est impleri omnia quæ scripta sunt in lege impleri omnia quæ scripta sunt in lege Moysi, et prophetis, et psalmis de me. Moysi, et prophetis, et psalmis de me. « Invenimus, » diligenter et diu quæsi- « Invenimus, » diligenter et diu quæsi- tum. Cantic. III, 4: Paululum cum per- tum. Cantic. III, 4: Paululum cum per- transissem eos, inveni quem diligit ani- transissem eos, inveni quem diligit ani-

ma mea. ma mea.

« JESUM. » « JESUM. »

Descriptio est inventi. « Jesum, » sa- Descriptio est inventi. « Jesum, » sa- lutis auctorem, de quo Patriarcha Jacob lutis auctorem, de quo Patriarcha Jacob ait, Genes. XLIX, 18: Salutare tuum ex- ait, Genes. XLIX, 18: Salutare tuum ex-

spectabo, Domine. Habacuc, 111, 18: Ego spectabo, Domine. Habacuc, 111, 18: Ego autem in Domino gaudebo: et exsulta- autem in Domino gaudebo: et exsulta- bo in Deo JESU meo. bo in Deo JESU meo.

« Filium Joseph, » putativum. Luc. III, « Filium Joseph, » putativum. Luc. III, 23: Ut putabatur filius Joseph, quia nu- 23: Ut putabatur filius Joseph, quia nu- tritius ejus erat, et custos, et testis, et mi- tritius ejus erat, et custos, et testis, et mi- nister matris. Custos fidelis tanti thesauri : nister matris. Custos fidelis tanti thesauri : testis verax sanctitatis templi Dei Filii : testis verax sanctitatis templi Dei Filii : minister diligens matris Domini sui. minister diligens matris Domini sui.

« A Nazareth, » civitate conceptionis « A Nazareth, » civitate conceptionis et nutritionis. Matth. 11, 23: Nazaræus et nutritionis. Matth. 11, 23: Nazaræus vocabitur. Isa. x1, 1: Flos de radice ejus vocabitur. Isa. x1, 1: Flos de radice ejus ascendet. Nazareth autem flos interpre- ascendet. Nazareth autem flos interpre- tatur propter pulchritudinem conversa- tatur propter pulchritudinem conversa- tionis, propter odoris sive opinionis sua- tionis, propter odoris sive opinionis sua- vitatem, propter fructus in conversione vitatem, propter fructus in conversione fidelium futuram utilitatem. Cantic. 11, 1: fidelium futuram utilitatem. Cantic. 11, 1: Ego flos campi, et lilium convallium. Ego flos campi, et lilium convallium. Psal. xcI, 13 Justus ut palma florebit, Psal. xcI, 13 Justus ut palma florebit, etc. Isa. xxv, 1: Exsultabit solitudo, et etc. Isa. xxv, 1: Exsultabit solitudo, et florebit quasi lilium. Osée, xiv, 6 : Is- florebit quasi lilium. Osée, xiv, 6 : Is-

6 6

46 46

82 82

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

rael germinabil sicut lilium. Sic ergo rael germinabil sicut lilium. Sic ergo examinatione secundum Scripturam pro- examinatione secundum Scripturam pro- ponit inventum. In quo notatur, ut dicit ponit inventum. In quo notatur, ut dicit Chrysostomus, quam diligenter in lege Chrysostomus, quam diligenter in lege et Prophetis meditabatur, qui cordis sui et Prophetis meditabatur, qui cordis sui conceptum proponit a testimonio legis conceptum proponit a testimonio legis et Prophetarum. Psal. 1, 2: In lege ejus et Prophetarum. Psal. 1, 2: In lege ejus meditabitur die ac nocte. meditabitur die ac nocte.