IN EVANG. LUCA, XXIII-50, 51, 52, 53. IN EVANG. LUCA, XXIII-50, 51, 52, 53.

sepulturæ et in tertia, describitur de- sepulturæ et in tertia, describitur de- votio mulierum considerantium sepul- votio mulierum considerantium sepul- turæ locum. turæ locum.

Describitur autem Joseph ab octo. Describitur autem Joseph ab octo. Primo quidem ab animi strenuitate, qua Primo quidem ab animi strenuitate, qua Judæorum ferocitatem non timuit, quan- Judæorum ferocitatem non timuit, quan- do dicit: « Et eccc vir. » Vir enim est do dicit: « Et eccc vir. » Vir enim est virilis animi, non timens impetus occur- virilis animi, non timens impetus occur- rentes. Psal. 1, 1: Beatus vir qui non rentes. Psal. 1, 1: Beatus vir qui non abiit in consilio impiorum, et in via abiit in consilio impiorum, et in via peccatorum non stetit. Unde etiam qui- peccatorum non stetit. Unde etiam qui- dam eumdem Psalmum de Joseph isto dam eumdem Psalmum de Joseph isto dicunt factum fuisse, eo quod non con- dicunt factum fuisse, eo quod non con- sensit consiliis et actibus Judæorum tra- sensit consiliis et actibus Judæorum tra- dentium Dominum. dentium Dominum.

Secundo, describitur a nomine, quo- Secundo, describitur a nomine, quo- niam dicitur: « Nomine Joseph. » Ge- niam dicitur: « Nomine Joseph. » Ge- nes. XLIX, 22 Filius accrescens Joseph. nes. XLIX, 22 Filius accrescens Joseph. Unde etiam accrescens interpretatur : Unde etiam accrescens interpretatur : quia continuis incrementis accrevit in quia continuis incrementis accrevit in gratia. gratia.

Tertio, describitur a potestate, quan- Tertio, describitur a potestate, quan- do dicitur: « Qui erat decurio, » hoc est, do dicitur: « Qui erat decurio, » hoc est, princeps super decem vel quia erat ali- princeps super decem vel quia erat ali- quis officialium curiæ. Genes. XXIII, 6: quis officialium curiæ. Genes. XXIII, 6: Princeps Dei es apud nos. Psal. XLVI, Princeps Dei es apud nos. Psal. XLVI, 10 Principes populorum congregati 10 Principes populorum congregati sunt cum Deo Abraham: quia cæteris sunt cum Deo Abraham: quia cæteris fugientibus, Joseph et Nicodemus man- fugientibus, Joseph et Nicodemus man- serunt, sepulturæ Domini officium im- serunt, sepulturæ Domini officium im- pendentes. pendentes.

« Vir bonus, » bonitate virtutis, et « Vir bonus, » bonitate virtutis, et pietate fidei. Et describitur hic quarto pietate fidei. Et describitur hic quarto ab habitu animi. ab habitu animi.

« Et justus. » Quintum est, ubi descri- « Et justus. » Quintum est, ubi descri- bitur ab obedientia mandatorum. Psal. bitur ab obedientia mandatorum. Psal. CXVIII, 68 Bonus es tu, et in bonitate CXVIII, 68 Bonus es tu, et in bonitate tua doce me justificationes tuas. tua doce me justificationes tuas.

« Hic non consenserat consilio. >> « Hic non consenserat consilio. >>

Hoc est sextum. Psal. 1, 1: Non abiit Hoc est sextum. Psal. 1, 1: Non abiit in consilio impiorum. in consilio impiorum.

« Et actibus corum. » Et ideo in via « Et actibus corum. » Et ideo in via peccatorum non stetit, et in cathedra pe- peccatorum non stetit, et in cathedra pe- stilentiæ non sedit. stilentiæ non sedit.

« Ab Arimathæa. » Ecce descriptio a « Ab Arimathæa. » Ecce descriptio a loco et interpretatur vigilia donatio- loco et interpretatur vigilia donatio-

739 739

nis: et est civitas juxta Decapolim, quæ nis: et est civitas juxta Decapolim, quæ olim Rammatha, dicebatur. Et præsago olim Rammatha, dicebatur. Et præsago nomine sic dicebatur, quia propter vigi- nomine sic dicebatur, quia propter vigi- liam suæ custodiæ, corpus Dominicum liam suæ custodiæ, corpus Dominicum accepit pro donatione et maxime quia accepit pro donatione et maxime quia præcepta decalogi custodivit. Psal. xXXII, præcepta decalogi custodivit. Psal. xXXII, 2 In psalterio decem chordarum psal- 2 In psalterio decem chordarum psal- lite illi. lite illi.

Hæc est civitas « Judææ, » quæ confi- Hæc est civitas « Judææ, » quæ confi- tens interpretatur: quia Dominum in tens interpretatur: quia Dominum in confessione fidei fuit confessus. Ad Ro- confessione fidei fuit confessus. Ad Ro- man. x, 10 Corde creditur ad justitiam, man. x, 10 Corde creditur ad justitiam, ore autem confessio fit ad salutem. ore autem confessio fit ad salutem.

« Qui exspectabat et ipse regnum « Qui exspectabat et ipse regnum Dei. » Descriptio est a spe, quia regnum Dei. » Descriptio est a spe, quia regnum Dei in revelatione gratiæ (quæ per Jesum Dei in revelatione gratiæ (quæ per Jesum Christum facta est) exspectabat. Hoc Christum facta est) exspectabat. Hoc enim regnum Dei vocatur. Matth. VI, enim regnum Dei vocatur. Matth. VI, 33: Quærite primum regnum Dei et ju- 33: Quærite primum regnum Dei et ju- stitiam ejus. stitiam ejus.

« Hic accessit ad Pilatum, et petiit « Hic accessit ad Pilatum, et petiit corpus Jesu : corpus Jesu :

Et depositum involvit sindone, et Et depositum involvit sindone, et posuit eum in monumento exciso, in posuit eum in monumento exciso, in quo nondum quisquam positus fue- quo nondum quisquam positus fue- rat. » rat. »

Hic tangit de sepultura. Hic tangit de sepultura.

Dicit autem tria, scilicet, qualiter a Dicit autem tria, scilicet, qualiter a judice corpus obtinuit, qualiter illud in- judice corpus obtinuit, qualiter illud in- volvit, et qualiter sepelivit. volvit, et qualiter sepelivit.

De primo dicit « Hic, » sicut existens De primo dicit « Hic, » sicut existens de curia et familia præsidis, audacter, de curia et familia præsidis, audacter, sicut dicit Marcus, xv, 43, « accessit ad sicut dicit Marcus, xv, 43, « accessit ad Pilatum » præsidem, sine cujus licentia Pilatum » præsidem, sine cujus licentia corpora damnatorum per justitiam pu- corpora damnatorum per justitiam pu- blicam tolli non poterant. Eccli. blicam tolli non poterant. Eccli. VII, 37 VII, 37 et 38 Mortuo non prohibeas gratiam. et 38 Mortuo non prohibeas gratiam. Non desis plorantibus in consolatione, et Non desis plorantibus in consolatione, et cum lugentibus ambula. Matth. xxv, cum lugentibus ambula. Matth. xxv, 58 Pilatus vero jussit reddi corpus. 58 Pilatus vero jussit reddi corpus. Sic enim præcipitur, Josue vin, 29, et x, Sic enim præcipitur, Josue vin, 29, et x, 27, quod ante solis occasum corpora de- 27, quod ante solis occasum corpora de- ponantur de ligno, ponantur de ligno,

52 52

53 53

740 740

« Et depositum, » « Et depositum, »

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

Supple, de cruce. Joan. xix, 31 : Pe- Supple, de cruce. Joan. xix, 31 : Pe- tierunt ut non remanerent in cruce cor- tierunt ut non remanerent in cruce cor-

XI, 10 Erit sepulcrum ejus glorio- XI, 10 Erit sepulcrum ejus glorio-

sum. sum.

« Exciso » in lapide, ut dicit Chryso- « Exciso » in lapide, ut dicit Chryso- stomus ne dicere possent, quod disci- stomus ne dicere possent, quod disci-

pora sabbato. Erat enim magnus dies ille puli suffodientes, furati sunt eum. Erat pora sabbato. Erat enim magnus dies ille puli suffodientes, furati sunt eum. Erat

sabbati. sabbati.

« Involvit in sindone. » Sindon autem « Involvit in sindone. » Sindon autem est pannus factus de lino Ægypti, quod est pannus factus de lino Ægypti, quod est genus lini candidissimi. Dicitur au- est genus lini candidissimi. Dicitur au- tem munda 1, quia ad ultimum erat deal- tem munda 1, quia ad ultimum erat deal- bata. Et hoc significabat candorem gra- bata. Et hoc significabat candorem gra- tiæ ipsius corporis. Apocal. 111, 4: Am- tiæ ipsius corporis. Apocal. 111, 4: Am- bulabunt mecum in albis, quia digni bulabunt mecum in albis, quia digni sunt. Hujus mysterii gratia Sylvester sunt. Hujus mysterii gratia Sylvester Papa præcepit, quod corpus Domini non Papa præcepit, quod corpus Domini non involvatur in sericis, sed in linteo mun- involvatur in sericis, sed in linteo mun- do de lino facto. Sic enim et Virgo Ma- do de lino facto. Sic enim et Virgo Ma- ter albis castitatis viscerum suorum in- ter albis castitatis viscerum suorum in- dutum et involutum Verbum protulit in dutum et involutum Verbum protulit in mundum et jam natum pannis involvit, mundum et jam natum pannis involvit, et reclinavit in præsepio in pabulum ju- et reclinavit in præsepio in pabulum ju- mentorum. Eccle. 1x, 8: Omni tempore mentorum. Eccle. 1x, 8: Omni tempore sint vestimenta tua candida. Ideo etiam sint vestimenta tua candida. Ideo etiam Angeli in albis apparuerunt. Matth. Angeli in albis apparuerunt. Matth. XXVIII, 3 Vestimentum ejus sicut nix. XXVIII, 3 Vestimentum ejus sicut nix. In figura hujus in monte transfiguratio- In figura hujus in monte transfiguratio- nis, Marc. ix, 2: Vestimenta ejus, sci- nis, Marc. ix, 2: Vestimenta ejus, sci- licet Domini, facta sunt splendentia, licet Domini, facta sunt splendentia, et candida nimis velut nix, qualia fullo et candida nimis velut nix, qualia fullo non potest super terram candida fa- non potest super terram candida fa-

cere 2. cere 2.

« Et posuit eum, » « Et posuit eum, »

Quiescentem ab omni opere redemp- Quiescentem ab omni opere redemp- tionis die septimo, sicut Deus Pater die tionis die septimo, sicut Deus Pater die septimo ab omni opere creationis mundi septimo ab omni opere creationis mundi quieverat. Ita ergo positus est ad quietis quieverat. Ita ergo positus est ad quietis ostensionem. Ad Hebr. 1y, 10: Qui enim ostensionem. Ad Hebr. 1y, 10: Qui enim ingressus est in requiem ejus, ipse etiam ingressus est in requiem ejus, ipse etiam requievit ab operibus suis, sicut a suis requievit ab operibus suis, sicut a suis

Deus. Deus.

« In monumento, » quod quasi mo- « In monumento, » quod quasi mo- nens mentem, vel munimentum vocatur, nens mentem, vel munimentum vocatur, quia munitum fuit. Matth. xxvII, 66: quia munitum fuit. Matth. xxvII, 66: Signantes lapidem cum custodibus. Isa. Signantes lapidem cum custodibus. Isa.

1 Matth. XXVII, 59: Joseph involvit illud, id est 1 Matth. XXVII, 59: Joseph involvit illud, id est corpus Jesu, in sindone munda. corpus Jesu, in sindone munda.

enim in lapide in primo introitu quasi enim in lapide in primo introitu quasi crypta vel camera. Et in eodem lapide crypta vel camera. Et in eodem lapide contra ostium introitus illius cameræ ex contra ostium introitus illius cameræ ex opposito, erat spelunca in qua positus est opposito, erat spelunca in qua positus est Dominus: et super os spelunca lapis est Dominus: et super os spelunca lapis est maximus superpositus, qui non nisi a maximus superpositus, qui non nisi a multis removeri poterat. multis removeri poterat.

« In quo nondum quisquam » alius « In quo nondum quisquam » alius « positus fuerat, »ne dicere possent, « positus fuerat, »ne dicere possent, quod alius erat qui resurrexit. Dicit au- quod alius erat qui resurrexit. Dicit au- tem Joannes, xix, 39, quod erat ibi etiam tem Joannes, xix, 39, quod erat ibi etiam Nicodemus, ferens mixturam myrrhæ et Nicodemus, ferens mixturam myrrhæ et aloes, quasi libras centum, qua unxit aloes, quasi libras centum, qua unxit Dominum non contra putredinis vel Dominum non contra putredinis vel corruptionis fœtorem, quia talem defe- corruptionis fœtorem, quia talem defe- ctum incurrere non potuit, Psal. xv, ctum incurrere non potuit, Psal. xv, 10 Non dabis sanctum tuum videre cor- 10 Non dabis sanctum tuum videre cor- ruptionem: sed quia ita mos erat sepelire ruptionem: sed quia ita mos erat sepelire corpora charorum amicorum. Et cum corpora charorum amicorum. Et cum essent amici, expensis sepulturæ deesse essent amici, expensis sepulturæ deesse noluerunt. noluerunt.

Referunt autem quidam, et est scrip- Referunt autem quidam, et est scrip- tum in Historia Ecclesiastica, quod Ju- tum in Historia Ecclesiastica, quod Ju- dæi hunc Joseph propter sepulturæ istius dæi hunc Joseph propter sepulturæ istius diligentiam captum incarceraverunt : et diligentiam captum incarceraverunt : et quod ille primus fuit, cui post resurre- quod ille primus fuit, cui post resurre- ctionem Dominus in carcere apparuit, ctionem Dominus in carcere apparuit, quia solus inter discipulos tunc pro eo quia solus inter discipulos tunc pro eo captus tenebatur. Nicodemus autem vix captus tenebatur. Nicodemus autem vix manus eorum effugit. manus eorum effugit.

« Et dies erat Parasceves, et sabba- « Et dies erat Parasceves, et sabba- tum illucescebat. » tum illucescebat. »

ræ. ræ.

Determinat hic tempus istius sepultu- Determinat hic tempus istius sepultu-

Dicit igitur « Et dies » sepulturæ Dicit igitur « Et dies » sepulturæ « erat Parasceves, » hoc est, præpara- « erat Parasceves, » hoc est, præpara- tionis et est nomen græcum, et dicitur tionis et est nomen græcum, et dicitur præparatio, quia illo die necessaria ad præparatio, quia illo die necessaria ad sabbatum præparabantur : maxime ad sabbatum præparabantur : maxime ad

2 Cf. Matth. XVII, 2, Luc. 1x, 29. 2 Cf. Matth. XVII, 2, Luc. 1x, 29.

55 55

56 56

IN EVANG. LUCE, XXIII-55, 56. IN EVANG. LUCE, XXIII-55, 56.

istud sabbatum, quod majus erat cæteris, istud sabbatum, quod majus erat cæteris, quia una dies solemnitatis paschalis. quia una dies solemnitatis paschalis. Joan. xix, 31 Erat autem magnus dies Joan. xix, 31 Erat autem magnus dies ille sabbati. ille sabbati.

Et hoc est quod sequitur : « Et sabba- Et hoc est quod sequitur : « Et sabba- tum illucescebat, » ad vesperam Para- tum illucescebat, » ad vesperam Para- sceves quia vesperum illucet in sabbati sceves quia vesperum illucet in sabbati luce, eo quod præcedens vesperum cum luce, eo quod præcedens vesperum cum sequenti die computetur. Semper enim sequenti die computetur. Semper enim secundum cursum naturalem, præcedens secundum cursum naturalem, præcedens nox in sequentem diem illucescit. Psal. nox in sequentem diem illucescit. Psal. CXXXVIII, 12: Nox sicut dies illuminabi- CXXXVIII, 12: Nox sicut dies illuminabi- tur et, . 11: Nox illuminatio mea in tur et, . 11: Nox illuminatio mea in deliciis meis. deliciis meis.

« Subsecutæ autem mulieres, quæ « Subsecutæ autem mulieres, quæ cum eo venerant de Galilæa, viderunt cum eo venerant de Galilæa, viderunt monumentum, et quemadmodum po- monumentum, et quemadmodum po- situm erat corpus ejus. situm erat corpus ejus.

Et revertentes paraverunt aromata Et revertentes paraverunt aromata et unguenta, et sabbato quidem silue- et unguenta, et sabbato quidem silue- runt secundum mandatum. » runt secundum mandatum. »

Hic tangitur qualiter devotæ mulieres Hic tangitur qualiter devotæ mulieres in Parasceve locum sepulcri notave- in Parasceve locum sepulcri notave- runt. runt.

Et hoc est quod dicit : « Subsecutæ » Et hoc est quod dicit : « Subsecutæ » sunt « autem, » ad locum sepulcri, sunt « autem, » ad locum sepulcri, « mulieres, » in Parasceve, « quæ cum « mulieres, » in Parasceve, « quæ cum eo, » Domino Jesu, « venerant de Gali- eo, » Domino Jesu, « venerant de Gali- læa. » Et, sicut superius dictum est ', læa. » Et, sicut superius dictum est ', ministrabant ei de facultatibus suis : et ministrabant ei de facultatibus suis : et pietatem quam exhibuerant vivo, non pietatem quam exhibuerant vivo, non negaverunt mortuo, quia fideles erant. negaverunt mortuo, quia fideles erant.

«Viderunt, » hoc est, notaverunt mo- «Viderunt, » hoc est, notaverunt mo- numentum : « et » notaverunt etiam numentum : « et » notaverunt etiam

1 Cf. Supra ad expositionem ŷ. 49. 1 Cf. Supra ad expositionem ŷ. 49.

« «

741 741

quemadmodum positum erat » in mo- quemadmodum positum erat » in mo- numento « corpus ejus, » hoc est, Do- numento « corpus ejus, » hoc est, Do- mini Jesu. Matth. xxiv, 28: Ubicumque mini Jesu. Matth. xxiv, 28: Ubicumque fuerit corpus, illic congregabuntur et fuerit corpus, illic congregabuntur et aquila. aquila.

« Et revertentes, » « Et revertentes, »

Ipsa die Parasceves, « paraverunt aro- Ipsa die Parasceves, « paraverunt aro- mata et unguenta. » Quamvis enim Pa- mata et unguenta. » Quamvis enim Pa- rasceves est prima dies Paschæ, luna rasceves est prima dies Paschæ, luna quartadecima (alias, quintadecima) et non quartadecima (alias, quintadecima) et non licebat opus servile in eo fieri, tamen licebat opus servile in eo fieri, tamen opera pietatis circa defunctorum corpora opera pietatis circa defunctorum corpora non prohibebantur. non prohibebantur.

Aromata autem dicuntur quasi aero- Aromata autem dicuntur quasi aero- mata, et illa corpori Dominico appone- mata, et illa corpori Dominico appone- bant: in signum quia omni odore virtu- bant: in signum quia omni odore virtu- tum redolebat. Cantic. IV, 16: Surge, tum redolebat. Cantic. IV, 16: Surge, Aquilo, et veni, Auster, perfla hortum Aquilo, et veni, Auster, perfla hortum meum, et fluent aromata illius. meum, et fluent aromata illius.

Unguenta autem paraverunt, in si- Unguenta autem paraverunt, in si- gnum quod unctum erat unctione deita- gnum quod unctum erat unctione deita- tis et in proximo surrecturum oleo tis et in proximo surrecturum oleo lætitiæ delibutum. Eccli. xxxvIII, 7 : Un- lætitiæ delibutum. Eccli. xxxvIII, 7 : Un- guentarius faciet pigmenta suavitatis, et guentarius faciet pigmenta suavitatis, et unctiones conficiet sanitatis. unctiones conficiet sanitatis.

« Et siluerunt, » hoc est, quieverunt « Et siluerunt, » hoc est, quieverunt a visitatione sepulcri, « sabbato qui- a visitatione sepulcri, « sabbato qui- dem, » in quo nihil operis servilis lice- dem, » in quo nihil operis servilis lice- bat fieri, « secundum mandatum, » sci- bat fieri, « secundum mandatum, » sci- licet legis. Isa. LVIII, 13: Si averteris licet legis. Isa. LVIII, 13: Si averteris a sabbato pedem tuum, facere volunta- a sabbato pedem tuum, facere volunta- tem tuam in die sancto meo: et vocaveris tem tuam in die sancto meo: et vocaveris sabbatum delicatum, et sanctum Domi- sabbatum delicatum, et sanctum Domi- ni gloriosum. ni gloriosum.

Sic ergo terminatur pars ista quæ est Sic ergo terminatur pars ista quæ est de sepultura. de sepultura.

742 742

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

CAPUT XXIV CAPUT XXIV

Mulieribus ad Christi monumentum consternatis quod ejus corpus non inveni- Mulieribus ad Christi monumentum consternatis quod ejus corpus non inveni- rent, Angeli ipsum resurrexisse nuntiant, et illæ Apostolis, qui id tamquam rent, Angeli ipsum resurrexisse nuntiant, et illæ Apostolis, qui id tamquam deliramentum accipiunt : Petrus ad monumentum currens et ipse admiratur deliramentum accipiunt : Petrus ad monumentum currens et ipse admiratur quod corpus non invenerit: duobus in Emmaus euntibus, Jesus Scripturas quod corpus non invenerit: duobus in Emmaus euntibus, Jesus Scripturas interpretatur, et in fractione panis ab eis agnoscitur: congregatis discipulis interpretatur, et in fractione panis ab eis agnoscitur: congregatis discipulis palpandum se præbet, et cum eis edens aperit sensum ut Scripturas intelligant, palpandum se præbet, et cum eis edens aperit sensum ut Scripturas intelligant, ac promisso Spiritu sancto in cælum ascendit. ac promisso Spiritu sancto in cælum ascendit.

1. Una autem sabbati valde diluculo, 1. Una autem sabbati valde diluculo, venerunt ad monumentum ', venerunt ad monumentum ', portantes quæ paraverant aro- portantes quæ paraverant aro-

mata: mata:

2. Et invenerunt lapidem revolutum 2. Et invenerunt lapidem revolutum

a monumento. a monumento.

3. Et ingressæ non invenerunt cor- 3. Et ingressæ non invenerunt cor- pus Domini Jesu. pus Domini Jesu.

4. Et factum est, dum mente conster- 4. Et factum est, dum mente conster- natæ essent de isto, ecce duo natæ essent de isto, ecce duo viri steterunt secus illas in veste viri steterunt secus illas in veste fulgenti. fulgenti.

5. Cum timerent autem, et declina- 5. Cum timerent autem, et declina- rent vultum in terram dixerunt rent vultum in terram dixerunt ad illas Quid quæritis viven- ad illas Quid quæritis viven- tem cum mortuis? tem cum mortuis?

6. Non est hic, sed surrexit : re- 6. Non est hic, sed surrexit : re- cordamini qualiter locutus est cordamini qualiter locutus est vobis, cum adhuc in Galilæa vobis, cum adhuc in Galilæa esset, esset,

7. Dicens: Quia oportet Filium ho- 7. Dicens: Quia oportet Filium ho- minis tradi in manus hominum minis tradi in manus hominum peccatorum, et crucifigi, et die peccatorum, et crucifigi, et die tertia resurgere ³. tertia resurgere ³.

10. Erat autem Maria Magdalene, et 10. Erat autem Maria Magdalene, et Joanna, et Maria Jacobi, et cæ- Joanna, et Maria Jacobi, et cæ- teræ quæ cum eis erant, quæ teræ quæ cum eis erant, quæ dicebant ad Apostolos hæc. dicebant ad Apostolos hæc.

11. Et visa sunt ante illos sicut deli- 11. Et visa sunt ante illos sicut deli- ramentum verba ista, et non ramentum verba ista, et non crediderunt illis. crediderunt illis.

12. Petrus autem surgens cucurrit ad 12. Petrus autem surgens cucurrit ad monumentum, et procumbens monumentum, et procumbens vidit linteamina sola posita, et vidit linteamina sola posita, et abiit, secum mirans quod factum abiit, secum mirans quod factum fuerat. fuerat.

13. Et ecce duo ex illis ibant ipsa die 13. Et ecce duo ex illis ibant ipsa die in castellum³, quod erat in spa- in castellum³, quod erat in spa- tio stadiorum sexaginta ab Je- tio stadiorum sexaginta ab Je- rusalem, nomine Emmaus. rusalem, nomine Emmaus. 14. Et ipsi loquebantur ad invicem 14. Et ipsi loquebantur ad invicem de his omnibus quæ acciderant. de his omnibus quæ acciderant. 15. Et factum est, dum fabularentur, 15. Et factum est, dum fabularentur, et secum quærerent, et ipse et secum quærerent, et ipse Jesus appropinquans ibat cum Jesus appropinquans ibat cum illis. illis.

16. Oculi autem illorum tenebantur 16. Oculi autem illorum tenebantur ne eum agnoscerent. ne eum agnoscerent.

8. Et recordatæ sunt verborum ejus. 17. Et ait ad illos : Qui sunt hi ser- 8. Et recordatæ sunt verborum ejus. 17. Et ait ad illos : Qui sunt hi ser- 9. Et regressæ a monuntento nuntia- 9. Et regressæ a monuntento nuntia-

verunt hæc omnia illis unde- verunt hæc omnia illis unde-

cim, et cæteris omnibus. cim, et cæteris omnibus.

mones, quos confertis ad in- mones, quos confertis ad in- vicem ambulantes, et estis tri- vicem ambulantes, et estis tri- stes? stes?

1 Matth. XXVIII, 1 ; Marc. XVI, 1 Matth. XXVIII, 1 ; Marc. XVI,

2; Joan. 2; Joan.

xx, 1. xx, 1.

2 Matth. XVI, 21 et xvII, 21; Marc. VIII, 31 et 2 Matth. XVI, 21 et xvII, 21; Marc. VIII, 31 et

3 Marc. xvi, 12. 3 Marc. xvi, 12.

1x, 30; Supra, ix, 22. 1x, 30; Supra, ix, 22.

CAP. XXIV LUCÆ. CAP. XXIV LUCÆ.

18. Et respondens unus, cui nomen 18. Et respondens unus, cui nomen Cleophas, dixit ei: Tu solus Cleophas, dixit ei: Tu solus peregrinus es in Jerusalem, et peregrinus es in Jerusalem, et non cognovisti quæ facta sunt non cognovisti quæ facta sunt in illa his diebus? in illa his diebus?

19. Quibus ille dixit: Quæ? Et dixe- 19. Quibus ille dixit: Quæ? Et dixe-

743 743

sperascit, et inclinata est jam sperascit, et inclinata est jam dies. Et intravit cum illis. dies. Et intravit cum illis.

3o. Et factum est, dum recumberet 3o. Et factum est, dum recumberet cum eis, accepit panem, et be- cum eis, accepit panem, et be- nedixit, ac fregit, et porrigebat nedixit, ac fregit, et porrigebat illis. illis.

runt De Jesu Nazareno, qui 31. Et aperti sunt oculi eorum, et runt De Jesu Nazareno, qui 31. Et aperti sunt oculi eorum, et

fuit vir propheta, potens in fuit vir propheta, potens in

opere et sermone coram Deo et opere et sermone coram Deo et omni populo : omni populo :

20. Et quomodo eum tradiderunt sum- 20. Et quomodo eum tradiderunt sum- mi sacerdotes et principes no- mi sacerdotes et principes no- stri in damnationem mortis, et stri in damnationem mortis, et crucifixerunt eum. crucifixerunt eum.

21. Nos autem sperabamus quia ipse 21. Nos autem sperabamus quia ipse esset redempturus Israel : et esset redempturus Israel : et nunc super hæc omnia, tertia nunc super hæc omnia, tertia

cognoverunt cum et ipse eva- cognoverunt cum et ipse eva- nuit ex oculis eorum. nuit ex oculis eorum.

32. Et dixerunt ad invicem : Nonne 32. Et dixerunt ad invicem : Nonne cor nostrum ardens erat in no- cor nostrum ardens erat in no- bis, dum loqueretur in via, et bis, dum loqueretur in via, et aperiret nobis Scripturas? aperiret nobis Scripturas? 33. Et surgentes eadem hora, regressi 33. Et surgentes eadem hora, regressi sunt in Jerusalem : et invene- sunt in Jerusalem : et invene- runt congregatos undecim, et runt congregatos undecim, et eos qui cum illis erant, eos qui cum illis erant,

dies est hodie quod hæc facta 34. Dicentes: Quod surrexit Dominus dies est hodie quod hæc facta 34. Dicentes: Quod surrexit Dominus

sunt. sunt.

22. Sed et mulieres quædam ex no- 22. Sed et mulieres quædam ex no- stris terruerunt nos, quæ ante stris terruerunt nos, quæ ante lucem fuerunt ad monumen- lucem fuerunt ad monumen-

tum. tum.

23. Et non invento corpore ejus, vene- 23. Et non invento corpore ejus, vene- runt, dicentes se etiam visio- runt, dicentes se etiam visio- nem Angelorum vidisse, qui nem Angelorum vidisse, qui dicunt eum vivere. dicunt eum vivere.

24. Et abierunt quidam ex nostris ad 24. Et abierunt quidam ex nostris ad

monumentum : et ita invene- monumentum : et ita invene- runt sicut mulieres dixerunt, runt sicut mulieres dixerunt, ipsum vero non invenerunt. ipsum vero non invenerunt.

25. Et ipse dixit ad eos: ☐ stulti, et 25. Et ipse dixit ad eos: ☐ stulti, et tardi corde ad credendum in tardi corde ad credendum in omnibus quæ locuti sunt Pro- omnibus quæ locuti sunt Pro- phetæ ! phetæ !

26. Nonne hæc oportuit pati Chri- 26. Nonne hæc oportuit pati Chri-

vere, et apparuit Simoni. vere, et apparuit Simoni. 35. Et ipsi narrabant quæ gesta erant 35. Et ipsi narrabant quæ gesta erant in via, et quomodo cognoverunt in via, et quomodo cognoverunt eum in fractione panis. eum in fractione panis. 36. Dum autem hæc loquuntur ₁, ste- 36. Dum autem hæc loquuntur ₁, ste- tit Jesus in medio eorum, et tit Jesus in medio eorum, et dicit eis Pax vobis ego sum, dicit eis Pax vobis ego sum, nolite timere. nolite timere. 37. Conturbati vero et conterriti, exi- 37. Conturbati vero et conterriti, exi- stimabant se spiritum videre. stimabant se spiritum videre. 38. Et dixit eis: Quid turbati estis, 38. Et dixit eis: Quid turbati estis, et cogitationes ascendunt in et cogitationes ascendunt in corda vestra? corda vestra?

39. Videte manus meas, et pedes, quia 39. Videte manus meas, et pedes, quia ego ipse sum palpate, et vide- ego ipse sum palpate, et vide- quia spiritus carnem et quia spiritus carnem et ossa non habet, sicut me videtis ossa non habet, sicut me videtis habere. habere.

te te

stum, et ita intrare in gloriam 40. Et cum hoc dixisset, ostendit eis stum, et ita intrare in gloriam 40. Et cum hoc dixisset, ostendit eis

suam? suam?

27. Et incipiens a Moyse, et omnibus 27. Et incipiens a Moyse, et omnibus Prophetis, interpretaba tur illis Prophetis, interpretaba tur illis in omnibus Scripturis, quæ de in omnibus Scripturis, quæ de ipso erant. ipso erant.

28. Et appropinquaverunt castello 28. Et appropinquaverunt castello quo ibant, et ipse se finxit lon- quo ibant, et ipse se finxit lon- gius ire. gius ire.

29. Et coegerunt illum, dicentes: Ma- 29. Et coegerunt illum, dicentes: Ma- ne nobiscum, quoniam adve- ne nobiscum, quoniam adve-

1 Marc. xvi, 14; Joan. xx, 19. 1 Marc. xvi, 14; Joan. xx, 19.

manus et pedes. manus et pedes.

41. Adhuc autem illis non credenti- 41. Adhuc autem illis non credenti- bus, et mirantibus præ gaudio, bus, et mirantibus præ gaudio, dixit Habetis hic aliquid quod dixit Habetis hic aliquid quod manducetur? manducetur?

42. At illi obtulerunt ei partem piscis 42. At illi obtulerunt ei partem piscis assi, et favum mellis. assi, et favum mellis. 43. Et cum manducasset coram eis, 43. Et cum manducasset coram eis, sumens reliquias, dedit eis. sumens reliquias, dedit eis. 44. Et dixit ad eos: Hæc sunt verba 44. Et dixit ad eos: Hæc sunt verba

744 744

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

quæ locutus sum ad vos, cum quæ locutus sum ad vos, cum adhuc essem vobiscum, quo- adhuc essem vobiscum, quo- niam necesse est impleri omnia niam necesse est impleri omnia quæ scripta sunt in lege Moysi, quæ scripta sunt in lege Moysi, et Prophetis, et Psalmis de et Prophetis, et Psalmis de

me. me.

45. Tunc aperuit illis sensum, ut intel- 45. Tunc aperuit illis sensum, ut intel-

ligerent Scripturas. ligerent Scripturas.

48. Vos autem testes estis horum 2. 48. Vos autem testes estis horum 2. 49. Et ego mitto promissum Patris 49. Et ego mitto promissum Patris mei in vos 3 : vos autem sedete mei in vos 3 : vos autem sedete in civitate, quoadusque indua- in civitate, quoadusque indua- mini virtute ex alto. mini virtute ex alto.

50. Eduxit autem eos foras in Betha- 50. Eduxit autem eos foras in Betha- niam, et elevatis manibus suis niam, et elevatis manibus suis benedixit eis. benedixit eis.

46. Et dixit eis: Quoniam sic scrip- 51. Et factum est, dum benediceret 46. Et dixit eis: Quoniam sic scrip- 51. Et factum est, dum benediceret

tum est, et sic oportebat Chri- tum est, et sic oportebat Chri-

stum pati, et resurgere a mortuis stum pati, et resurgere a mortuis tertia die : tertia die :

47. Et prædicari in nomine ejus pœ- 47. Et prædicari in nomine ejus pœ- nitentiam, et remissionem pec- nitentiam, et remissionem pec- catorum in omnes gentes, inci- catorum in omnes gentes, inci- pientibus ab Jerosolyma. pientibus ab Jerosolyma.

52. 52.

53. 53.

illis, recessit ab eis, et fereba- illis, recessit ab eis, et fereba- tur in cœlum *. tur in cœlum *.

Et ipsi adorantes regressi sunt in Et ipsi adorantes regressi sunt in Jerusalem cum gaudio magno : Jerusalem cum gaudio magno : Et erant semper in templo, lau- Et erant semper in templo, lau- dantes et benedicentes Deum. dantes et benedicentes Deum. Amen. Amen.

IN CAPUT XXIV LUCÆ IN CAPUT XXIV LUCÆ

ENARRATIO. ENARRATIO.

« Una autem sabbati valde dilucu- « Una autem sabbati valde dilucu- lo, venerunt ad monumentum, por- lo, venerunt ad monumentum, por- tantes quæ paraverant aromata. » tantes quæ paraverant aromata. »

Ab hoc loco usque in finem agitur de Ab hoc loco usque in finem agitur de sacramento Resurrectionis et Ascensio- sacramento Resurrectionis et Ascensio- nis. nis.

Et dividitur in duas partes: in quarum Et dividitur in duas partes: in quarum prima Resurrectio nuntiatur per Ange- prima Resurrectio nuntiatur per Ange- los in secunda autem certificatur ipsa los in secunda autem certificatur ipsa Domini apparitione. Domini apparitione.

Prima harum duas habet partes: in Prima harum duas habet partes: in quarum prima nuntiatur per Angelos quarum prima nuntiatur per Angelos sanctis mulieribus, et per mulieres Apo- sanctis mulieribus, et per mulieres Apo- stolis in secunda autem, signa quæ re- stolis in secunda autem, signa quæ re- tulerunt mulieres, per experimentum tulerunt mulieres, per experimentum

probat Petrus nimio desiderio videndi probat Petrus nimio desiderio videndi Dominum. Dominum.

In priori autem harum duo dicuntur: In priori autem harum duo dicuntur: in quorum primo revelationem accipiunt in quorum primo revelationem accipiunt mulieres, et Apostolis referunt: in se- mulieres, et Apostolis referunt: in se- cundo autem, hoc pro deliramento repu- cundo autem, hoc pro deliramento repu-

tatur. tatur.

Adhuc autem, anterior illarum duo Adhuc autem, anterior illarum duo continet acceptationem revelationis, et continet acceptationem revelationis, et revelationis nuntiationem. revelationis nuntiationem.

: :

In prima harum partium duo conti- In prima harum partium duo conti- nentur in quorum primo dicitur quali- nentur in quorum primo dicitur quali- ter ad monumentum venerunt, et quale ter ad monumentum venerunt, et quale monumentum invenerunt: in secundo monumentum invenerunt: in secundo autem, de revelatione angelica subjungi- autem, de revelatione angelica subjungi- tur, quæ Dominum surrexisse perhibuit, tur, quæ Dominum surrexisse perhibuit, et mulieres præmonuit de verbis Domi- et mulieres præmonuit de verbis Domi- nicis. nicis.

Dicit igitur quando et qualiter ad se- Dicit igitur quando et qualiter ad se- pulcrum venerunt, et quale invenerunt pulcrum venerunt, et quale invenerunt sepulcrum. sepulcrum.

Quando quidem, quia « una sabba- Quando quidem, quia « una sabba- ti, » hoc est, prima sabbati, quam nos ti, » hoc est, prima sabbati, quam nos Dominicam appellamus. Decuit enim Dominicam appellamus. Decuit enim

1 Psal. XVIII, 1 Psal. XVIII,

2 Act. 1, 8. 2 Act. 1, 8.

6. 6.

3 Joan. xiv, 26. 3 Joan. xiv, 26.

* Marc. xvi, 19; Act. 1, 9. * Marc. xvi, 19; Act. 1, 9.

IN EVANG. LUCÆ, XXIV-1. IN EVANG. LUCÆ, XXIV-1.

quod hoc in prima sabbati nuntiaretur: quod hoc in prima sabbati nuntiaretur: ut qua die septimanæ Deus fecit cœlum ut qua die septimanæ Deus fecit cœlum et terram ¹, eadem die terra gratia, et et terram ¹, eadem die terra gratia, et coelum gaudio Resurrectionis repleretur. coelum gaudio Resurrectionis repleretur. Et qua die Deus dixit: Fiat lux, ut illu- Et qua die Deus dixit: Fiat lux, ut illu- straret coelum et terram, eadem die lux straret coelum et terram, eadem die lux surgeret claritatis Resurrectionis, ad cœli surgeret claritatis Resurrectionis, ad cœli et terræ novam illuminationem. Cantic. et terræ novam illuminationem. Cantic. VI, 9, dicitur de Ecclesia: Quæ est ista VI, 9, dicitur de Ecclesia: Quæ est ista quæ progreditur quasi aurora consur- quæ progreditur quasi aurora consur- gens, pulchra ut luna, electa ut sol, ter- gens, pulchra ut luna, electa ut sol, ter- ribilis ut castrorum acies ordinata? Hæc ribilis ut castrorum acies ordinata? Hæc est lux surgentis auroræ, quæ diem cali- est lux surgentis auroræ, quæ diem cali- ginis damnatorum non illustrat, sicut di- ginis damnatorum non illustrat, sicut di- citur, Job, 111, 9. Sic ergo « una sabbati » citur, Job, 111, 9. Sic ergo « una sabbati » Christus surrexit. Et Marc. xvi, 2: Valde Christus surrexit. Et Marc. xvi, 2: Valde mane una sabbatorum, veniunt ad mo- mane una sabbatorum, veniunt ad mo- numentum, orto jam sole. numentum, orto jam sole.

« Valde diluculo » « Valde diluculo »

Tangit hic horam quæ maxime conve- Tangit hic horam quæ maxime conve- nit: quia in diluculo ad quærendum nit: quia in diluculo ad quærendum eum veniebant, qui jam suæ claritatis eum veniebant, qui jam suæ claritatis luce coeli sinum illustrabat. Psal. Lxxv, luce coeli sinum illustrabat. Psal. Lxxv, 5 et 6: Illuminans tu mirabiliter a mon- 5 et 6: Illuminans tu mirabiliter a mon- tibus æternis, turbati sunt omnes insi- tibus æternis, turbati sunt omnes insi- pientes corde. Hoc enim prædixerat de pientes corde. Hoc enim prædixerat de eo Zacharias, Luc. 1, 79: Illuminare his eo Zacharias, Luc. 1, 79: Illuminare his qui in tenebris et in umbra mortis se- qui in tenebris et in umbra mortis se- dent, ad dirigendos pedes nostros in dent, ad dirigendos pedes nostros in viam pacis. Sic enim luce sua nostram viam pacis. Sic enim luce sua nostram noctem transvexit in lucem. noctem transvexit in lucem.

Qua autem hora Dominus surrexerit, Qua autem hora Dominus surrexerit, nemo scit. Gregorius tamen videtur di- nemo scit. Gregorius tamen videtur di- cere quod media nocte: quod duabus cere quod media nocte: quod duabus probat auctoritatibus, quarum prima est probat auctoritatibus, quarum prima est Judicum, xvi, 3, quod Samson, qui sol Judicum, xvi, 3, quod Samson, qui sol fortis interpretatur, media nocte surrexit, fortis interpretatur, media nocte surrexit, et portas Gazæ in verticem montis porta- et portas Gazæ in verticem montis porta- vit. Samson enim Christum, Gaza autem vit. Samson enim Christum, Gaza autem significat infernum: quia sicut Samson significat infernum: quia sicut Samson portas Gazæ, ita Christus confregit por- portas Gazæ, ita Christus confregit por- tas inferni. Psal. cvi, 17: Contrivit por- tas inferni. Psal. cvi, 17: Contrivit por- tas æreas, et vectes ferreos confregit. Sus- tas æreas, et vectes ferreos confregit. Sus- cepit eos de via iniquitatis eorum: pro- cepit eos de via iniquitatis eorum: pro- pter injustitias enim suas humiliati sunt. pter injustitias enim suas humiliati sunt.

1 Cf. Genes. 1, 3. 1 Cf. Genes. 1, 3.

745 745

Alia auctoritas est Proverbiorum, xxxi, Alia auctoritas est Proverbiorum, xxxi, 15: De nocte surrexit, deditque prædam 15: De nocte surrexit, deditque prædam domesticis suis, et cibaria ancillis suis. domesticis suis, et cibaria ancillis suis. Alii autem fere omnes Sancti videntur Alii autem fere omnes Sancti videntur dicere, quod jam imminente aurora, cum dicere, quod jam imminente aurora, cum tamen adhuc tenebræ erant, surrexit: tamen adhuc tenebræ erant, surrexit: propter auctoritates et rationes prius in- propter auctoritates et rationes prius in- troductas. Osee, VI, 3 : Quasi diluculum troductas. Osee, VI, 3 : Quasi diluculum præparatus est egressus ejus : et veniet præparatus est egressus ejus : et veniet quasi imber nobis temporaneus et sero- quasi imber nobis temporaneus et sero-

nus terræ. nus terræ.

Tali igitur tempore et hora Tali igitur tempore et hora

« Venerunt ad monumentum, »> « Venerunt ad monumentum, »>

Desiderio amoris quærentis Dominum. Desiderio amoris quærentis Dominum. Job, III, 21 et 22: Quasi effodientes the- Job, III, 21 et 22: Quasi effodientes the- saurum, gaudentque vehementer cum in- saurum, gaudentque vehementer cum in- venerint sepulcrum. Si adhuc qui desi- venerint sepulcrum. Si adhuc qui desi- derant a tumultu in absconditis esse cum derant a tumultu in absconditis esse cum Christo, in devotione cordis in secreto Christo, in devotione cordis in secreto conscientiæ quærunt eum. Ad Coloss. conscientiæ quærunt eum. Ad Coloss. 111, 3: Mortui enim estis, et vita vestra 111, 3: Mortui enim estis, et vita vestra est abscondita cum Christo in Deo. Psal. est abscondita cum Christo in Deo. Psal. xxx, 21 Abscondes eos in abscondito xxx, 21 Abscondes eos in abscondito faciei tuæ, a conturbatione hominum. faciei tuæ, a conturbatione hominum. Absconditum enim faciei, ut dicit Maxi- Absconditum enim faciei, ut dicit Maxi- mus Episcopus, est pretiosissimus in di- mus Episcopus, est pretiosissimus in di- vinam lucem transitus, qui est a tumultu vinam lucem transitus, qui est a tumultu mundi secretus. Psal. xxx, 21: Proteges mundi secretus. Psal. xxx, 21: Proteges eos in tabernaculo tuo, hoc est, in sepul- eos in tabernaculo tuo, hoc est, in sepul- cro tuo a conturbatione hominum, sive cro tuo a conturbatione hominum, sive a contradictione linguarum. Corde igitur a contradictione linguarum. Corde igitur ad sepulcrum spirituale, corpore autem ad sepulcrum spirituale, corpore autem ad materiale sepulcrum sic venerunt. ad materiale sepulcrum sic venerunt. Qualiter autem venerunt, subjungit: Qualiter autem venerunt, subjungit:

« Portantes quæ paraverant aro- « Portantes quæ paraverant aro- mata, » mata, »

Hoc est, odores. Odores autem fuerunt Hoc est, odores. Odores autem fuerunt maxime myrrhæ et aloes: quorum utrum- maxime myrrhæ et aloes: quorum utrum- que frænat odores malos, non ex corpo- que frænat odores malos, non ex corpo- re Domini, sed ex loco ubi alia damnato- re Domini, sed ex loco ubi alia damnato- rum corpora foetebant procedentes. Aro- rum corpora foetebant procedentes. Aro- mata autem virtutum, ut dicit Gregorius, mata autem virtutum, ut dicit Gregorius, odores significant, quæ nobiscum portare odores significant, quæ nobiscum portare

746 746

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

debemus, quando Dominum visitamus. debemus, quando Dominum visitamus. Cantic. iv, 16: Fluant aromata illius. Cantic. iv, 16: Fluant aromata illius. Et iterum, ibidem, .13, ante hoc dicitur: Et iterum, ibidem, .13, ante hoc dicitur: Emissiones tuæ paradisus, hoc est, spira- Emissiones tuæ paradisus, hoc est, spira- mentum et fragrantia, quam emittis, est mentum et fragrantia, quam emittis, est paradisus. Psal. XLIV, 9 et 10: Myrrha, paradisus. Psal. XLIV, 9 et 10: Myrrha, et gutta, et casia a vestimentis tuis, sup- et gutta, et casia a vestimentis tuis, sup- ple, spirant, a domibus eburneis, ex qui- ple, spirant, a domibus eburneis, ex qui- bus delectaverunt te filiæ regum in honore bus delectaverunt te filiæ regum in honore tuo. Myrrha quidem est justitia castigans tuo. Myrrha quidem est justitia castigans per disciplinam et afflictiones carnis. Gut- per disciplinam et afflictiones carnis. Gut- ta autem (quæ lacryma est odorifera) est ta autem (quæ lacryma est odorifera) est aroma pietatis. Casia autem concava, est aroma pietatis. Casia autem concava, est aroma humilitatis: quæ spirant a vesti- aroma humilitatis: quæ spirant a vesti- mentis honestæ conversationis: a domi- mentis honestæ conversationis: a domi- bus eburneis, hoc est, a corporibus castis. bus eburneis, hoc est, a corporibus castis. Et ex his Christum delectant ungentes Et ex his Christum delectant ungentes nobiles animæ filiæ regum optimorum nobiles animæ filiæ regum optimorum prælatorum, in honorem suæ Resurre- prælatorum, in honorem suæ Resurre- ctionis. ctionis.

: :

Sic ergo magis intus quam extra por- Sic ergo magis intus quam extra por- taverunt aromata « quæ paraverant » in taverunt aromata « quæ paraverant » in Parasceven præparationis, hoc est, in Parasceven præparationis, hoc est, in studio bonæ vitæ et studio virtutis. Pro- studio bonæ vitæ et studio virtutis. Pro- verb. vi, 6, 7 et 8: Vade ad formicam, verb. vi, 6, 7 et 8: Vade ad formicam, o piger, et considera vias ejus, et disce o piger, et considera vias ejus, et disce sapientiam quæ cum non habet ducem, sapientiam quæ cum non habet ducem, nec præceptorem, nec principem, parat in nec præceptorem, nec principem, parat in æstate cibum sibi, et congregat in mes- æstate cibum sibi, et congregat in mes- se quod comedat. Messis autem est tem- se quod comedat. Messis autem est tem- pus merendi. Proverb. x, 5: Qui congre- pus merendi. Proverb. x, 5: Qui congre- gat in messe, filius sapiens est: qui au- gat in messe, filius sapiens est: qui au- tem stertit æstate, filius confusionis. Sic tem stertit æstate, filius confusionis. Sic ergo nobis cum sanctis mulieribns aroma- ergo nobis cum sanctis mulieribns aroma- ta paranda sunt, cum quibus ad quie- ta paranda sunt, cum quibus ad quie- scentem in gloria Dominum in devotione scentem in gloria Dominum in devotione contemplationis veniamus. contemplationis veniamus.

Dicit igitur: « Et invenerunt lapidem Dicit igitur: « Et invenerunt lapidem revolutum a monumento. » Non quod revolutum a monumento. » Non quod Dominus indiguerit hac revolutione, quia Dominus indiguerit hac revolutione, quia sicut de matris utero, sic de monumento sicut de matris utero, sic de monumento hinc et inde exivit intacto clausuræ signa- hinc et inde exivit intacto clausuræ signa- culo. Ezechiel. XLIV, 2: Porta hæc clau- culo. Ezechiel. XLIV, 2: Porta hæc clau- sa erit: non aperietur,... quoniam Domi- sa erit: non aperietur,... quoniam Domi- nus Deus Israel ingressus est per eam. nus Deus Israel ingressus est per eam. Clausis enim ostiis hinc et inde exivit: ut Clausis enim ostiis hinc et inde exivit: ut sciamus eum esse, cui nihil obstat, et cui sciamus eum esse, cui nihil obstat, et cui omnia serviunt ad nutum. Lapis autem omnia serviunt ad nutum. Lapis autem iste obdurationem cordis significat, qui iste obdurationem cordis significat, qui devote Deum quærentibus revolvitur. devote Deum quærentibus revolvitur. Marc. xvi, 3 et 4: Quis revolvet nobis Marc. xvi, 3 et 4: Quis revolvet nobis lapidem ab ostio monumenti ? Et respi- lapidem ab ostio monumenti ? Et respi- cientes viderunt revolutum lapidem. Erat cientes viderunt revolutum lapidem. Erat quippe magnus valde. Ezechiel. xi, 19: quippe magnus valde. Ezechiel. xi, 19: Auferam cor lapideum de carne eorum, Auferam cor lapideum de carne eorum, et dabo eis cor carneum. Sic igitur in et dabo eis cor carneum. Sic igitur in devotione spiritus lapidem invenerunt devotione spiritus lapidem invenerunt revolutum a monumento, in quo cum revolutum a monumento, in quo cum Domino Jesu includi et abscondi deside- Domino Jesu includi et abscondi deside- raverunt. raverunt.

« Et ingressæ non invenerunt cor- « Et ingressæ non invenerunt cor- pus Domini Jesu. » pus Domini Jesu. »

Diximus in antchabitis, quod duplex Diximus in antchabitis, quod duplex erat ædificium sepulcri. Quod enim pri- erat ædificium sepulcri. Quod enim pri- mo occurrit, crypta quædam fuit : et ex mo occurrit, crypta quædam fuit : et ex opposito ostii illius cryptæ, erat spelun- opposito ostii illius cryptæ, erat spelun- ca, in qua positum fuit corpus Domini: et ca, in qua positum fuit corpus Domini: et lapis prægrandis illi speluncæ supraposi- lapis prægrandis illi speluncæ supraposi- tus, quem revolutum viderunt: et ingres- tus, quem revolutum viderunt: et ingres- sæ sunt mulieres in ædificium anterioris sæ sunt mulieres in ædificium anterioris cryptæ, et videntes lapidem revolutum, cryptæ, et videntes lapidem revolutum, senserunt non ibi esse corpus Dominicum. senserunt non ibi esse corpus Dominicum. Jam enim erat Jesus glorificatus, nec pot- Jam enim erat Jesus glorificatus, nec pot- erat infimis locis detineri, nec delibu- erat infimis locis detineri, nec delibu- tione unguenti corporalis indiguit, qui tione unguenti corporalis indiguit, qui surrexerat gloria Resurrectionis delibu- surrexerat gloria Resurrectionis delibu- tus. Et hæc ipsa non inventio corporis tus. Et hæc ipsa non inventio corporis hoc præfigurabat, ut non de cætero in hoc præfigurabat, ut non de cætero in corporis infirmitate quæreretur, sed in corporis infirmitate quæreretur, sed in Hic quædam signa tanguntur Resurre- gloria crederetur: ita quod omnis lingua Hic quædam signa tanguntur Resurre- gloria crederetur: ita quod omnis lingua

« Et invenerunt lapidem revolutum « Et invenerunt lapidem revolutum a monumento. a monumento.

Et ingressæ non invenerunt corpus Et ingressæ non invenerunt corpus Domini Jesu. » Domini Jesu. »

ctionis. ctionis.

Et hæc sunt duo: revolutio lapidis, et Et hæc sunt duo: revolutio lapidis, et quia non invenerunt in monumento præ- quia non invenerunt in monumento præ- sentiam Dominici corporis. sentiam Dominici corporis.

sibi confiteretur, quia esset in plena glo- sibi confiteretur, quia esset in plena glo- ria dexteræ Patris. II ad Corinth. v, 16 : ria dexteræ Patris. II ad Corinth. v, 16 : Itaque nos ex hoc neminem novimus se- Itaque nos ex hoc neminem novimus se- cundum carnem, hoc est, secundum car- cundum carnem, hoc est, secundum car-

IN EVANG. LUCÆ, XXIV-3, 4, 5, 6. IN EVANG. LUCÆ, XXIV-3, 4, 5, 6.

nis infirmitatem. Et si cognovimus se- nis infirmitatem. Et si cognovimus se- candum carnem Christum, hoc est, secun- candum carnem Christum, hoc est, secun- dum carnis infirmitatem, sed nunc jam dum carnis infirmitatem, sed nunc jam non novimus: quia jam gloria deitatis non novimus: quia jam gloria deitatis ejus etiam carnis substantiam tota gloria ejus etiam carnis substantiam tota gloria repleverat. Psal. VIII, 6: Gloria et hono- repleverat. Psal. VIII, 6: Gloria et hono- re coronasti eum. Ad Hebr. 11, 9: Eum re coronasti eum. Ad Hebr. 11, 9: Eum autem, qui modico quam Angeli mino- autem, qui modico quam Angeli mino- ratus est, videmus Jesum, propter passio- ratus est, videmus Jesum, propter passio- nem mortis, gloria et honore coronatum. nem mortis, gloria et honore coronatum.

Unguenta spiritualia parentur, et aro- Unguenta spiritualia parentur, et aro- mata gloriæ Domini congruentia, et non mata gloriæ Domini congruentia, et non quæ aliquid infirmitatis ostendant in Do- quæ aliquid infirmitatis ostendant in Do- mino. Parentur, inquam, unguenta com- mino. Parentur, inquam, unguenta com- punctionis, devotionis, et gratiarum punctionis, devotionis, et gratiarum actionis. actionis.

Unguenta quidem compunctionis ex Unguenta quidem compunctionis ex speciebus pungitivis, dolorem cordis in- speciebus pungitivis, dolorem cordis in- ducentibus. Quod fit ex consideratione ducentibus. Quod fit ex consideratione peccatorum, immixtis quibusdam leniti- peccatorum, immixtis quibusdam leniti- vis spei, et fiduciæ veniæ. Et, Luc. VII, vis spei, et fiduciæ veniæ. Et, Luc. VII, 38, significatur per unguentum, quod 38, significatur per unguentum, quod peccatrix mulier super pedes Domini (qui peccatrix mulier super pedes Domini (qui sunt misericordia et justitiæ suæ veritas, sunt misericordia et justitiæ suæ veritas, sive severitas cum gemitu) effudit. sive severitas cum gemitu) effudit.

Unguentum devotionis ex consideratio- Unguentum devotionis ex consideratio- ne divinæ bonitatis, et dulcedinis, et glo- ne divinæ bonitatis, et dulcedinis, et glo- riæ præparetur. Et significatur per un- riæ præparetur. Et significatur per un- guentum, quod Maria Magdalena super guentum, quod Maria Magdalena super caput Domini (quod est Deus) cum magno caput Domini (quod est Deus) cum magno odore, qui totam Ecclesiæ domum reple- odore, qui totam Ecclesiæ domum reple- ret, effudit per devotionem '. ret, effudit per devotionem '.

Unguentum autem gratiarum actionis, Unguentum autem gratiarum actionis, ex omnibus perceptis a Deo beneficiis ex omnibus perceptis a Deo beneficiis commiscetur, et præparatur. Et quia quæ- commiscetur, et præparatur. Et quia quæ- dam sunt beneficia humanitatis, et quæ- dam sunt beneficia humanitatis, et quæ- dam deitatis quædam a manu Domini sic- dam deitatis quædam a manu Domini sic- ut dona sanitatum: quædam ab ore sicut ut dona sanitatum: quædam ab ore sicut doctrinæ illuminationum : quædam a pe- doctrinæ illuminationum : quædam a pe- dibus sicut fatigatio itinerum, quando nos dibus sicut fatigatio itinerum, quando nos ad gratiam circumiens quæsivit: quædam ad gratiam circumiens quæsivit: quædam a brachiis et humeris, in quibus nos sup- a brachiis et humeris, in quibus nos sup- portavit: quædam autem a dorso, in quo portavit: quædam autem a dorso, in quo flagella pro nobis sustinuit: quædam au- flagella pro nobis sustinuit: quædam au- tem a capite, quod arundine percussum tem a capite, quod arundine percussum et spinis hirsutum fuit: quædam etiam et spinis hirsutum fuit: quædam etiam a locis clavorum, et quedam a lanceatio- a locis clavorum, et quedam a lanceatio-

Cf. Joan. XII, 3. Cf. Joan. XII, 3.

747 747

ne lateris ideo hoc unguentum signifi- ne lateris ideo hoc unguentum signifi- catur per illud quod ditissimi et inclyti vi- catur per illud quod ditissimi et inclyti vi- ri, Joseph ab Arimathæa et Nicodemus, ri, Joseph ab Arimathæa et Nicodemus, super totum corpus Domini effuderunt *. super totum corpus Domini effuderunt *. Hæc igitur unguenta cum virtutum odo- Hæc igitur unguenta cum virtutum odo- ribus præparentur. Et sic non cum mor- ribus præparentur. Et sic non cum mor- tuis, sed cum beatis Dominus invenitur. tuis, sed cum beatis Dominus invenitur.

« Et factum est, dum mente con- « Et factum est, dum mente con- sternatæ essent de isto, ecce duo viri sternatæ essent de isto, ecce duo viri steterunt secus illas in veste fulgenti. steterunt secus illas in veste fulgenti.

Cum timerent autem, et declina- Cum timerent autem, et declina- rent vultum in terram, dixerunt ad rent vultum in terram, dixerunt ad illas Quid quæritis viventem cum illas Quid quæritis viventem cum mortuis? mortuis?

Non est hic, sed surrexit. » Non est hic, sed surrexit. »

Hic tangitur de apparitione Angelica, Hic tangitur de apparitione Angelica, quæ instruxit mulieres de Resurrectione. quæ instruxit mulieres de Resurrectione.

Et habet quatuor particulas: in qua- Et habet quatuor particulas: in qua- rum prima dicitur, qualibus existentibus rum prima dicitur, qualibus existentibus mulieribus Angeli apparuerunt: in se- mulieribus Angeli apparuerunt: in se- cunda autem, quot et quales Angeli fue- cunda autem, quot et quales Angeli fue- runt qui apparuerunt: in tertia autem, runt qui apparuerunt: in tertia autem, quales factæ sunt mulieres ex Angelica quales factæ sunt mulieres ex Angelica apparitione in quarta vero, qualiter ab apparitione in quarta vero, qualiter ab Angelis sunt confortatæ et instructæ. Angelis sunt confortatæ et instructæ.

Dicit igitur « Et factum est, » Dei Dicit igitur « Et factum est, » Dei providentia, quæ omnia præordinavit, providentia, quæ omnia præordinavit, « dum » mulieres «mente, » hoc est, « dum » mulieres «mente, » hoc est, animo per cogitationes mensurantes fa- animo per cogitationes mensurantes fa- ctum hoc, et circumstantias, et causas, ctum hoc, et circumstantias, et causas, « consternatæ essent de isto. » Dubietas « consternatæ essent de isto. » Dubietas enim Resurrectionis non permisit men- enim Resurrectionis non permisit men- tem elevari ad veritatem, et vehementis- tem elevari ad veritatem, et vehementis- simus amor Domini recedere tamquam a simus amor Domini recedere tamquam a re desperata non patiebatur. Et ideo stan- re desperata non patiebatur. Et ideo stan- tes ibi mente consternabantur. Et erat tes ibi mente consternabantur. Et erat ista consternatio et doloris de absentia, ista consternatio et doloris de absentia, et amoris Domini vehementia, et admira- et amoris Domini vehementia, et admira- tione revoluti lapidis confecta. Et sic sta- tione revoluti lapidis confecta. Et sic sta- bant in mentis agonia stupefactæ. Act. bant in mentis agonia stupefactæ. Act. 111, 10: Impleti sunt stupore et exstasi in 111, 10: Impleti sunt stupore et exstasi in eo quod contigerat illi. eo quod contigerat illi.

2 Cf. Joan. xix, 39. 2 Cf. Joan. xix, 39.

748 748

« Ecce duo viri. » « Ecce duo viri. »

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

ipsa veste mulcerent pias et devotas ani- ipsa veste mulcerent pias et devotas ani- mas et significarent jam omnes in mas et significarent jam omnes in

Secundum est de apparitione Angelo- Christo sperantes (qui vestis ejus sunt) Secundum est de apparitione Angelo- Christo sperantes (qui vestis ejus sunt)

rum. rum.

« Ecce. » In evidenti est, quia cum « Ecce. » In evidenti est, quia cum claritate magna apparuerunt: ita quod, claritate magna apparuerunt: ita quod, sicut dicitur, Matth. xxv, 4: Exter- sicut dicitur, Matth. xxv, 4: Exter- riti sunt custodes, et facti sunt velut mor- riti sunt custodes, et facti sunt velut mor- tui. tui.

« Duo » autem fuerunt Angeli, ut duo « Duo » autem fuerunt Angeli, ut duo significarent circa Christum Angelorum significarent circa Christum Angelorum officia, scilicet, ministrantes et assistentes. officia, scilicet, ministrantes et assistentes. Daniel. vi, 10: Millia millium ministra- Daniel. vi, 10: Millia millium ministra- bant ei, et decies millies centena millia as- bant ei, et decies millies centena millia as- sistebant ei. Et ideo nascente Domino in sistebant ei. Et ideo nascente Domino in loco apparuerunt Angeli. Et sicut tentato loco apparuerunt Angeli. Et sicut tentato Domino accesserunt et ministraverunt', et Domino accesserunt et ministraverunt', et sicut pugnanti in Passionis angustia ad- sicut pugnanti in Passionis angustia ad- stiterunt, ita nunc post victoriam para- stiterunt, ita nunc post victoriam para- tos se exhibent eis, pro quibus Christus tos se exhibent eis, pro quibus Christus pugnavit devotis fidelibus. pugnavit devotis fidelibus.

Viri sutem duo dicuntur: quia in virili Viri sutem duo dicuntur: quia in virili vultu et opere apparuerunt, metum incu- vultu et opere apparuerunt, metum incu- tientes reprobis, et a timore liberantes tientes reprobis, et a timore liberantes devotos. Matth. xxv, 5: Nolite timere devotos. Matth. xxv, 5: Nolite timere vos. Gregorius: « Illi timeant qui ad so- vos. Gregorius: « Illi timeant qui ad so- « cietatem Angelorum non pertinent. Vos « cietatem Angelorum non pertinent. Vos << autem cur timetis, qui vestros cives vi- << autem cur timetis, qui vestros cives vi- « detis ? » « detis ? »

« Steterunt. » « Steterunt. »

Fortiter adstiterunt, ut illas ab insidiis Fortiter adstiterunt, ut illas ab insidiis custodum protegerent, et hostibus metum custodum protegerent, et hostibus metum incuterent. Sapient. x1, 3: Steterunt con- incuterent. Sapient. x1, 3: Steterunt con- tra hostes, et de inimicis se vindicave- tra hostes, et de inimicis se vindicave-

runt. runt.

- Et hoc est quod dicit : « Secus illas, ». - Et hoc est quod dicit : « Secus illas, ». appropinquando eis per auxilium. Psal. appropinquando eis per auxilium. Psal. LXVII, 26: Prævenerunt principes conjun- LXVII, 26: Prævenerunt principes conjun- cti psallentibus, in medio juvencularum cti psallentibus, in medio juvencularum tympanistriarum. Istæ enim mulieres tympanistriarum. Istæ enim mulieres tympanistriæ Domini fuerunt, ubique tympanistriæ Domini fuerunt, ubique eum sequentes et ministrantes, et laudes eum sequentes et ministrantes, et laudes suas annuntiantes. suas annuntiantes.

« In veste fulgenti » et candida : ut ex « In veste fulgenti » et candida : ut ex

1 Cf. Matth. IV, 11. 1 Cf. Matth. IV, 11.

ad candorem justitiæ redivisse. Isa. I, ad candorem justitiæ redivisse. Isa. I, 18: Si fuerint peccata vestra ut cocci- 18: Si fuerint peccata vestra ut cocci- num, quasi nix dealbabuntur: et si fue- num, quasi nix dealbabuntur: et si fue- rint rubra quasi vermiculus, velut lana rint rubra quasi vermiculus, velut lana alba erunt. Sunt rubra peccata quæ de alba erunt. Sunt rubra peccata quæ de carne oriuntur et sanguine, illa candoris carne oriuntur et sanguine, illa candoris albedinem accipiunt, qui candor in vel- albedinem accipiunt, qui candor in vel- lere Agni Dei apparuit. Vermiculi autem lere Agni Dei apparuit. Vermiculi autem sunt motus tentationum, qui tortuosi sunt motus tentationum, qui tortuosi sunt sicut est motus vermis. Et illa quæ sunt sicut est motus vermis. Et illa quæ de tentationibus oriuntur, ad albedinem de tentationibus oriuntur, ad albedinem nivis convertuntur, hoc est coelestis in- nivis convertuntur, hoc est coelestis in- nocentiæ, et luminis coeli candorem. . nocentiæ, et luminis coeli candorem. . Et sic in veste fulgenti » apparet An- Et sic in veste fulgenti » apparet An- gelus. gelus.

« Cum timerent autem, et declina- « Cum timerent autem, et declina- rent vultum in terram. » rent vultum in terram. »

Tertium est in quo ostenditur timor et Tertium est in quo ostenditur timor et verecundia muliebris. verecundia muliebris.

Timor quidem in hoc quod dicit: Timor quidem in hoc quod dicit: « Cum timerent. » Qui timor est terror « Cum timerent. » Qui timor est terror magnitudinis gloriæ angelicæ. Propter magnitudinis gloriæ angelicæ. Propter quod etiam, Matth. xxvII, 5, dicit An- quod etiam, Matth. xxvII, 5, dicit An- gelus: Nolite timere vos. Ubique enim gelus: Nolite timere vos. Ubique enim boni Angeli confortant, et abstergunt ti- boni Angeli confortant, et abstergunt ti- mores et terrores. Luc. 1, 13: Ne timeas, mores et terrores. Luc. 1, 13: Ne timeas, Zacharia, quoniam exaudita est depre- Zacharia, quoniam exaudita est depre- catio tua. Item, y. 30: Ne timeas, Ma- catio tua. Item, y. 30: Ne timeas, Ma- ria, invenisti gratiam apud Deum. II Pa- ria, invenisti gratiam apud Deum. II Pa- ralip. xx, 15: Nolite timere, nec pavea- ralip. xx, 15: Nolite timere, nec pavea- tis. Et post pauca, y. 17: Sed tantum- tis. Et post pauca, y. 17: Sed tantum- modo confidenter state. Exod. xiv, 13: modo confidenter state. Exod. xiv, 13: Nolite timere state, et videte magnalia. Nolite timere state, et videte magnalia. Tamen infirmitatis humanæ, et præcipue Tamen infirmitatis humanæ, et præcipue pusillanimitatis muliebris est, ad incon- pusillanimitatis muliebris est, ad incon- sueta timere. sueta timere.

- -

« Et, » cum verecundantes vultus vi- « Et, » cum verecundantes vultus vi- riles in Angelis, « declinarent vultum in riles in Angelis, « declinarent vultum in terram. » Eccli. xxvi, 19 : Gratia super terram. » Eccli. xxvi, 19 : Gratia super gratiam mulier sancta et pudorata. gratiam mulier sancta et pudorata. Extollentia enim oculorum superbiam et Extollentia enim oculorum superbiam et libidinem carnis, et petulantiam signifi- libidinem carnis, et petulantiam signifi-

Cf. Luc. XXII, 43. Cf. Luc. XXII, 43.

IN EVANG. LUCÆ, XXIV-6, 7. IN EVANG. LUCÆ, XXIV-6, 7.

cat in muliere. Eccli. xx11, 3: Extollen- cat in muliere. Eccli. xx11, 3: Extollen- tiam oculorum meorum ne dederis mihi, tiam oculorum meorum ne dederis mihi, et omne desiderium averte a me. Eccli. et omne desiderium averte a me. Eccli. XXVI, XXVI, 12 Fornicatio mulieris in extol- 12 Fornicatio mulieris in extol- lentia oculorum, et in palpebris illius lentia oculorum, et in palpebris illius agnoscitur. Et ideo declinaverunt istæ agnoscitur. Et ideo declinaverunt istæ oculos suos in terram. oculos suos in terram.

« Dixerunt ad illas, » « Dixerunt ad illas, »

Angeli ad mulieres. Angeli ad mulieres.

Duo dicunt Angeli: modicitatem fidei Duo dicunt Angeli: modicitatem fidei in mulieribus erigunt reprehendendo et in mulieribus erigunt reprehendendo et instruendo secundo autem, ad fidem instruendo secundo autem, ad fidem verborum Christi reducunt corda sancta- verborum Christi reducunt corda sancta- rum mulierum. rum mulierum.

De primo adhuc duo ponunt: repre- De primo adhuc duo ponunt: repre- hensionem videlicet, et instructionem. hensionem videlicet, et instructionem.

Reprehensionem quidem in hoc quod Reprehensionem quidem in hoc quod dicunt « Quid, » hoc est, quare « quæ- dicunt « Quid, » hoc est, quare « quæ- ritis,» sicut dubitantes de resurrectione ritis,» sicut dubitantes de resurrectione « viventem » immortaliter, « cum mor- « viventem » immortaliter, « cum mor- tuis, hoc est, in mortis vinculis deten- tuis, hoc est, in mortis vinculis deten- tis? Filius enim Dei vinculis mortis de- tis? Filius enim Dei vinculis mortis de- tineri non potuit, licet pro nobis mortem tineri non potuit, licet pro nobis mortem assumpserit. Act. 11, 24 et seq. Quem assumpserit. Act. 11, 24 et seq. Quem Deus suscitavit, solutis doloribus infer- Deus suscitavit, solutis doloribus infer- ni, juxta quod impossibile erat teneri ni, juxta quod impossibile erat teneri ab eo. David enim dicit in eum :... Quo ab eo. David enim dicit in eum :... Quo niam non derelinques animam meam in niam non derelinques animam meam in inferno, nec dabis Sanctum tuum videre inferno, nec dabis Sanctum tuum videre corruptionem. Notas mihi fecisti vias vi- corruptionem. Notas mihi fecisti vias vi- tæ, et replebis me jucunditate cum fa- tæ, et replebis me jucunditate cum fa- cie tua. Et ideo solus est inter mortuos cie tua. Et ideo solus est inter mortuos liber, quia vinculis mortis in nullo fuit liber, quia vinculis mortis in nullo fuit obligatus. Hæc est ergo reprehensio mo- obligatus. Hæc est ergo reprehensio mo- dicitatis fidei. Matth. xiv, 31: Modica dicitatis fidei. Matth. xiv, 31: Modica fidei, quare dubitasti? fidei, quare dubitasti?

<< Non est hic. >> << Non est hic. >>

Hæc est instructio Resurrectionis. Hæc est instructio Resurrectionis.

«Non est hic, » in loco mortuorum «Non est hic, » in loco mortuorum detentus. Iste enim locus est eorum, qui detentus. Iste enim locus est eorum, qui apud inferos detinentur. Psal. xxix, 4 : apud inferos detinentur. Psal. xxix, 4 : Eduxisti ab inferno animam meam. Eduxisti ab inferno animam meam. Osee, xi, 14 Ero mors tua, o mors! Osee, xi, 14 Ero mors tua, o mors!

1 Cf. Marc. XIII, 31; Luc. xx1, 33. Cf. etiam 1 Cf. Marc. XIII, 31; Luc. xx1, 33. Cf. etiam

749 749

morsus tuus ero, inferne! Psal. Lxxv, morsus tuus ero, inferne! Psal. Lxxv, 4: Ibi confregit potentias arcuum, scu- 4: Ibi confregit potentias arcuum, scu- tum, gladium, et bellum. In morte tum, gladium, et bellum. In morte enim destruxit mortis potentias, quas enim destruxit mortis potentias, quas ante super omnes exercuit. Arcum, hoc ante super omnes exercuit. Arcum, hoc est, antiquæ sententiæ obligationem, qua est, antiquæ sententiæ obligationem, qua dictum est, Genes. 11, 17: Morte morie- dictum est, Genes. 11, 17: Morte morie- ris. Scutum etiam peccati, quo te mors ris. Scutum etiam peccati, quo te mors in regno suo defendit. Ad Roman. v, in regno suo defendit. Ad Roman. v, 14 Regnavit mors ab Adam usque ad 14 Regnavit mors ab Adam usque ad Moysen, etiam in eos qui non peccave- Moysen, etiam in eos qui non peccave- runt. Et gladium quo jugulavit, hoc est, runt. Et gladium quo jugulavit, hoc est, corporis mortalitatem, propter quam corporis mortalitatem, propter quam corpus mortis vocatur. Bellum autem corpus mortis vocatur. Bellum autem est clausura infernorum, quibus mortuus est clausura infernorum, quibus mortuus impugnabatur. Hæc enim omnia Chri- impugnabatur. Hæc enim omnia Chri- stus destruxit. stus destruxit.

: :

« Sed surrexit >> « Sed surrexit >>

A mortuis in vitam gloriosam et im- A mortuis in vitam gloriosam et im- mortalem. I ad Corinth. xv, 20: Chri- mortalem. I ad Corinth. xv, 20: Chri- stus resurrexit a mortuis, primitiæ dor- stus resurrexit a mortuis, primitiæ dor- mientium. Ad Roman. VI, 9 et 10 : mientium. Ad Roman. VI, 9 et 10 : Christus resurgens ex mortuis jam non Christus resurgens ex mortuis jam non moritur, mors illi ultra non dominabi- moritur, mors illi ultra non dominabi- tur. Quod enim mortuus est peccato, tur. Quod enim mortuus est peccato, mortuus est semel: quod autem vivit, mortuus est semel: quod autem vivit, vivit Deo, hoc est, immortaliter et im- vivit Deo, hoc est, immortaliter et im- passibiliter ad similitudinem Dei. passibiliter ad similitudinem Dei.

« Recordamini qualiter locutus est « Recordamini qualiter locutus est vobis, cum adhuc in Galilæa esset, vobis, cum adhuc in Galilæa esset,

Dicens Quia oportet Filium homi- Dicens Quia oportet Filium homi- nis tradi in manus hominum pecca- nis tradi in manus hominum pecca- torum, et crucifigi, et die tertia re- torum, et crucifigi, et die tertia re- surgere. » surgere. »

Hic mittunt Angeli ad verborum veri- Hic mittunt Angeli ad verborum veri- tatis firmitatem de quibus dixit¹, quod tatis firmitatem de quibus dixit¹, quod numquam transibunt, sed æterna stabi. numquam transibunt, sed æterna stabi. litate manebunt. litate manebunt.

Dicunt autem tria, scilicet, quod cor Dicunt autem tria, scilicet, quod cor ad sermones revocent, et ubi, et quid ad sermones revocent, et ubi, et quid dixit. dixit.

Matth. XXIV, Matth. XXIV,

35. 35.

750 750