CAP. XXII LUCÆ. CAP. XXII LUCÆ.

655 655

18. Dico enim vobis quod non bibam 30. Ut edatis et bibatis super men- 18. Dico enim vobis quod non bibam 30. Ut edatis et bibatis super men-

de generatione vitis, donec re- de generatione vitis, donec re- gnum Dei veniat. gnum Dei veniat.

19. Et accepto pane, gratias egit, et 19. Et accepto pane, gratias egit, et fregit, et dedit eis, dicens: Hoc fregit, et dedit eis, dicens: Hoc est corpus meum, quod pro est corpus meum, quod pro vobis datur: hoc facite in meam vobis datur: hoc facite in meam commemorationem 1. commemorationem 1. 20. Similiter et calicem, postquam 20. Similiter et calicem, postquam conavit, dicens: Hic est calix conavit, dicens: Hic est calix novum testamentum in sangui- novum testamentum in sangui- ne meo, qui pro vobis fundetur. ne meo, qui pro vobis fundetur. 21. Verumtamen ecce manus tra- 21. Verumtamen ecce manus tra- dentis me, mecum est in men- dentis me, mecum est in men- sa ³ sa ³

22. Et quidem Filius hominis, secun- 22. Et quidem Filius hominis, secun- dum quod definitum est³, va- dum quod definitum est³, va- dit verumtamen væ homini dit verumtamen væ homini illi per quem tradetur. illi per quem tradetur.

23. Et ipsi coeperunt quærere inter 23. Et ipsi coeperunt quærere inter se, quis esset ex eis qui hoc se, quis esset ex eis qui hoc facturus esset. facturus esset.

24. Facta est autem et contentio inter 24. Facta est autem et contentio inter eos, quis eorum videretur esse eos, quis eorum videretur esse major. major.

25. Dixit autem eis: Reges gentium 25. Dixit autem eis: Reges gentium dominantur eorum, et qui po- dominantur eorum, et qui po-

sam meam in regno meo, et sam meam in regno meo, et sedeatis super thronos, judican- sedeatis super thronos, judican- tes duodecim tribus Israel. tes duodecim tribus Israel. 31. Ait autem Dominus: Simon, Si- 31. Ait autem Dominus: Simon, Si- mon, ecce Satanas expetivit vos mon, ecce Satanas expetivit vos ut cribraret sicut triticum : ut cribraret sicut triticum : 32. Ego autem rogavi pro te, ut non 32. Ego autem rogavi pro te, ut non deficiat fides tua: et tu aliquan- deficiat fides tua: et tu aliquan-

do conversus confirma fratres do conversus confirma fratres tuos. tuos.

33. Qui dixit ei: Domine, tecum pa- 33. Qui dixit ei: Domine, tecum pa- ratus sum et in carcerem et in ratus sum et in carcerem et in mortem ire. mortem ire. 34. At ille dixit: Dico tibi, Petre, non 34. At ille dixit: Dico tibi, Petre, non cantabit hodie gallus, donec cantabit hodie gallus, donec ter abneges nosse me *. Et dixit ter abneges nosse me *. Et dixit eis: eis:

35. Quando misi vos sine sacculo, et 35. Quando misi vos sine sacculo, et pera, et calceamentis, numquid pera, et calceamentis, numquid aliquid defuit vobis 6? aliquid defuit vobis 6? 36. At illi dixerunt: Nihil. Dixit ergo 36. At illi dixerunt: Nihil. Dixit ergo eis Sed nunc, qui habet sac- eis Sed nunc, qui habet sac- culum, tollat, similiter et pe- culum, tollat, similiter et pe- ram et qui non habet, vendat ram et qui non habet, vendat tunicam suam, et emat gla- tunicam suam, et emat gla-

dium. dium.

testatem habent super eos, be- 37. Dico enim vobis, quoniam adhuc testatem habent super eos, be- 37. Dico enim vobis, quoniam adhuc

nefici vocantur *. nefici vocantur *.

26. Vos autem non sic: sed qui ma- 26. Vos autem non sic: sed qui ma-

jor est in vobis, fiat sicut mi- jor est in vobis, fiat sicut mi-

nor et qui præcessor est, sic- nor et qui præcessor est, sic- ut ministrator. ut ministrator.

27. Nam quis major est, qui recum- 27. Nam quis major est, qui recum-

bit, an qui ministrat? nonne bit, an qui ministrat? nonne

hoc quod scriptum est, oportet hoc quod scriptum est, oportet impleri in me : Et cum iniquis impleri in me : Et cum iniquis

deputatus est. Etenim ea quæ deputatus est. Etenim ea quæ sunt de me finem habent. sunt de me finem habent. 38. At illi dixerunt : Domine, ecce 38. At illi dixerunt : Domine, ecce duo gladii hic. At ille dixit eis: duo gladii hic. At ille dixit eis: Satis est. Satis est.

qui recumbit? Ego autem in 39. Et egressus ibat secundum con- qui recumbit? Ego autem in 39. Et egressus ibat secundum con-

medio vestrum sum sicut qui medio vestrum sum sicut qui ministrat. ministrat.

28. Vos autem estis qui permansistis 28. Vos autem estis qui permansistis

mecum in tentationibus meis. mecum in tentationibus meis. 29. Et ego dispono vobis, sicut dis- 29. Et ego dispono vobis, sicut dis- posuit mihi Pater meus, posuit mihi Pater meus,

gnum, gnum,

1 I ad Corinth. x1, 24. 1 I ad Corinth. x1, 24.

re- re-

2 Matth. XXVI, 21%; Marc. XIV, 20; Joan. 2 Matth. XXVI, 21%; Marc. XIV, 20; Joan.

XIII, 18. XIII, 18.

8 Psal. XL, 10. 8 Psal. XL, 10.

* Matth. xx, 25; Marc. x, 47. * Matth. xx, 25; Marc. x, 47.

40. 40.

suetudinem in montem Oliva- suetudinem in montem Oliva- rum. Secuti sunt autem illum rum. Secuti sunt autem illum et discipuli. et discipuli.

Et cum pervenisset ad locum, di- Et cum pervenisset ad locum, di- xit illis Orate ne intretis in xit illis Orate ne intretis in tentationem. tentationem.

41. Et ipse avulsus est ab eis quan- 41. Et ipse avulsus est ab eis quan-

5 Matth. xxvi, 34; Marc. XIV, 30. 5 Matth. xxvi, 34; Marc. XIV, 30.

6 Matth. x, 9. 6 Matth. x, 9.

7 Isa. LIII, 12. 7 Isa. LIII, 12.

8 Matth. XXVI, 36; Marc. XIV, 32; Joan. 8 Matth. XXVI, 36; Marc. XIV, 32; Joan. XVIII, 1. XVIII, 1.

656 656

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

tum jactus est lapidis et posi- tum jactus est lapidis et posi- tis genibus orabat', tis genibus orabat',

42. Dicens Pater, si vis, transfer 42. Dicens Pater, si vis, transfer

calicem istum a me: verumta- calicem istum a me: verumta-

men non mea voluntas, sed tua men non mea voluntas, sed tua fiat. fiat.

43. Apparuit autem illi Angelus de 43. Apparuit autem illi Angelus de coelo, confortans eum. Et factus coelo, confortans eum. Et factus in agonia, prolixius orabat. in agonia, prolixius orabat. 44. Et factus est sudor ejus sicut 44. Et factus est sudor ejus sicut guttæ sanguinis decurrentis in guttæ sanguinis decurrentis in

terram. terram.

45. Et cum surrexisset ab oratione, 45. Et cum surrexisset ab oratione, et venisset ad discipulos suos, et venisset ad discipulos suos,

templo, non extendistis manus templo, non extendistis manus in me sed hæc est hora vestra, in me sed hæc est hora vestra, et potestas tenebrarum. et potestas tenebrarum. 54. Comprehendentes autem eum 3, 54. Comprehendentes autem eum 3, duxerunt ad domum principis duxerunt ad domum principis sacerdotum : Petrus vero se- sacerdotum : Petrus vero se- quebatur a longe. quebatur a longe.

55. Accenso autem igne in medio 55. Accenso autem igne in medio atrii, et circumsedentibus illis, atrii, et circumsedentibus illis, erat Petrus in medio eorum erat Petrus in medio eorum 56. Quem cum vidisset ancilla quæ- 56. Quem cum vidisset ancilla quæ- dam sedentem ad lumen, et dam sedentem ad lumen, et eum fuisset intuita, dixit: Et eum fuisset intuita, dixit: Et hic cum illo erat. hic cum illo erat.

invenit eos dormientes præ tri- 57. At ille negavit eum, dicens: Mu- invenit eos dormientes præ tri- 57. At ille negavit eum, dicens: Mu-

stitia. stitia.

46. Et ait illis : Quid dormitis? sur- 46. Et ait illis : Quid dormitis? sur- gite, orate, ne intretis in tenta- gite, orate, ne intretis in tenta- tionem. tionem.

47. Adhuc eo loquente 2, ecce turba: 47. Adhuc eo loquente 2, ecce turba: et qui vocabatur Judas, unus et qui vocabatur Judas, unus de duodecim, antecedebat eos: de duodecim, antecedebat eos: et appropinquavit Jesu ut oscu- et appropinquavit Jesu ut oscu- laretur eum. laretur eum.

48. Jesus autem dixit illi: Juda, os- 48. Jesus autem dixit illi: Juda, os- culo Filium hominis tradis? culo Filium hominis tradis? 49. Videntes autem hi, qui circa 49. Videntes autem hi, qui circa ipsum erant, quod futurum ipsum erant, quod futurum erat, dixerunt ei: Domine, si erat, dixerunt ei: Domine, si percutimus in gladio? percutimus in gladio?

50. Et percussit unus ex illis servum 50. Et percussit unus ex illis servum

principis sacerdotum, et ampu- principis sacerdotum, et ampu-

lier, non novi illum. lier, non novi illum.

58. Et post pusillum, alius videns 58. Et post pusillum, alius videns

eum, dixit Et tu de illis es. eum, dixit Et tu de illis es. Petrus vero ait: O homo, non Petrus vero ait: O homo, non

sum. sum.

59. Et intervallo facto quasi horæ 59. Et intervallo facto quasi horæ unius 5, alius quidam affirmabat, unius 5, alius quidam affirmabat, dicens Vere et hic cum illo dicens Vere et hic cum illo erat nam et Galilæus est. erat nam et Galilæus est.

60. Et ait 60. Et ait

Petrus Homo, nescio Petrus Homo, nescio quid dicis. Et continuo, adhuc quid dicis. Et continuo, adhuc illo loquente; cantavit gallus. illo loquente; cantavit gallus. 61. Et conversus Dominus respexit 61. Et conversus Dominus respexit Petrum. Et recordatus est Pe- Petrum. Et recordatus est Pe- trus verbi Domini, sicut dixe- trus verbi Domini, sicut dixe- rat Quia priusquam gallus rat Quia priusquam gallus cantet, ter me negabis 6. cantet, ter me negabis 6.

tavit auriculam ejus dexteram. 62. Et egressus foras Petrus flevit tavit auriculam ejus dexteram. 62. Et egressus foras Petrus flevit

51. Respondens autem Jesus, ait: Si- 51. Respondens autem Jesus, ait: Si-

nite usque huc. Et cum tetigis- 63. nite usque huc. Et cum tetigis- 63. set auriculam ejus, sanavit set auriculam ejus, sanavit

eum. eum.

52. Dixit autem Jesus ad eos qui ve- 52. Dixit autem Jesus ad eos qui ve- nerant ad se principes sacerdo- nerant ad se principes sacerdo- tum, et magistratus templi, et tum, et magistratus templi, et seniores Quasi ad latronem seniores Quasi ad latronem existis cum gladiis et fustibus. existis cum gladiis et fustibus.

53. Cum quotidie vobiscum fuerim in 53. Cum quotidie vobiscum fuerim in

1 Matth. xxvi, 39; Marc. xiv, 35. 1 Matth. xxvi, 39; Marc. xiv, 35.

2 Matth. xxvi, 47%; Marc. XIV, 43; Joan. 2 Matth. xxvi, 47%; Marc. XIV, 43; Joan. XVIII, 3. XVIII, 3.

3 Matth. XXVI, 57%; Marc. XIV, 53%; Joan. 3 Matth. XXVI, 57%; Marc. XIV, 53%; Joan. XVIII, 24. XVIII, 24.

64. 64.

amare. amare.

Et viri qui tenebant illum, illude- Et viri qui tenebant illum, illude- bant ei, cædentes. bant ei, cædentes.

Et velaverunt eum, et percutie- Et velaverunt eum, et percutie- bant faciem ejus : et interroga- bant faciem ejus : et interroga- bant eum, dicentes: Propheti- bant eum, dicentes: Propheti- za, quis est qui te percus- za, quis est qui te percus- sit? sit?

65. Et alia multa blasphemantes dice- 65. Et alia multa blasphemantes dice- bant in eum. bant in eum.

4 Matth. XXI, 69%; Marc. XIV, 66; Joan. 4 Matth. XXI, 69%; Marc. XIV, 66; Joan. XVIII, 25. XVIII, 25. 5 Joan. XVIII, 26. 5 Joan. XVIII, 26.

6 Matth. XXVI, 34; Marc. XIV, 30; Joan. 6 Matth. XXVI, 34; Marc. XIV, 30; Joan. XIII, 38. XIII, 38.

IN EVANG. LUCÆ, XXII-1. IN EVANG. LUCÆ, XXII-1.

66. Et ut factus est dies', convene- 66. Et ut factus est dies', convene-

runt seniores plebis, et princi- runt seniores plebis, et princi- pes sacerdotum, et scribæ, et pes sacerdotum, et scribæ, et duxerunt illum in concilium duxerunt illum in concilium suum, dicentes: Si tu es Chri- suum, dicentes: Si tu es Chri- stus, dic nobis. stus, dic nobis.

67. Et ait illis 67. Et ait illis

Si vobis dixero, non Si vobis dixero, non credetis mihi : credetis mihi :

68. Si autem et interrogavero, non 68. Si autem et interrogavero, non respondebitis mihi, neque di- respondebitis mihi, neque di- mittetis. mittetis.

657 657

69. Ex hoc autem erit Filius homi- 69. Ex hoc autem erit Filius homi- nis sedens a dextris virtutis nis sedens a dextris virtutis Dei. Dei.

70. Dixerunt autem omnes: Tu ergo 70. Dixerunt autem omnes: Tu ergo es Filius Dei? Qui ait : Vos di- es Filius Dei? Qui ait : Vos di- citis, quia ego sum. citis, quia ego sum.

71. At illi dixerunt : Quid adhuc 71. At illi dixerunt : Quid adhuc desideramus testimonium ? desideramus testimonium ? ipsi enim audivimus de ore ipsi enim audivimus de ore ejus. ejus.

IN CAPUT XXII LUCE IN CAPUT XXII LUCE

ENARRATIO. ENARRATIO.

« Appropinquabat autem dies festus « Appropinquabat autem dies festus azymorum, qui dicitur Pascha: azymorum, qui dicitur Pascha:

Et quærebant principes sacerdotum Et quærebant principes sacerdotum et Scribæ, quomodo Jesum interfice- et Scribæ, quomodo Jesum interfice- rent, timebant vero plebem. »> rent, timebant vero plebem. »>

Ab hoc loco determinat de sacramento Ab hoc loco determinat de sacramento Passionis, subjungens de sacramento Passionis, subjungens de sacramento Sepulturæ, et tertio subnectens de sacra- Sepulturæ, et tertio subnectens de sacra- mento Resurrectionis: sicut patuit in mento Resurrectionis: sicut patuit in divisione libri istius, quam a principio divisione libri istius, quam a principio induximus. induximus.

Sacramentum autem Passionis divi- Sacramentum autem Passionis divi- ditur in duas partes: in quarum prima, ditur in duas partes: in quarum prima, omnia circumstantia Passionem descri- omnia circumstantia Passionem descri- buntur in secunda autem, per glorifica- buntur in secunda autem, per glorifica- tionem Centurionis, qua Deum glorifica- tionem Centurionis, qua Deum glorifica- vit, aliquid de effectu Passionis aperitur. vit, aliquid de effectu Passionis aperitur.

Adhuc autem, Passio ipsa habet tres Adhuc autem, Passio ipsa habet tres partes. Dicit enim primo ea quæ circum- partes. Dicit enim primo ea quæ circum- stabant captivitatem in secunda autem stabant captivitatem in secunda autem ponit ea quæ circumstabant judicium: ponit ea quæ circumstabant judicium:

1 Matth. xxvII, 1%; Marc. xv, 1; Joan. xvIII, 1 Matth. xxvII, 1%; Marc. xv, 1; Joan. xvIII,

XXIII XXIII

in tertia autem ponit ea quæ circumstant in tertia autem ponit ea quæ circumstant mortem Domini. mortem Domini.

Primum horum trium continetur in Primum horum trium continetur in capitulo isto. Et habet quatuor partes: capitulo isto. Et habet quatuor partes: in quarum prima ponuntur ea quæ fa- in quarum prima ponuntur ea quæ fa- ciunt ad discipulorum confirmationem : ciunt ad discipulorum confirmationem : in secunda autem, ea quæ ad traditio- in secunda autem, ea quæ ad traditio- nem in tertia autem, ea quæ circumstant nem in tertia autem, ea quæ circumstant principis Apostolorum negationem: et in principis Apostolorum negationem: et in quarta, ea quæ faciunt ad illusionem, et quarta, ea quæ faciunt ad illusionem, et accusationem contra Dominum. accusationem contra Dominum.

In prima istarum tres sunt partes. In prima istarum tres sunt partes. Ponit enim primo ea quæ cœnam cir- Ponit enim primo ea quæ cœnam cir- cumstant, in qua confirmavit eos per sa- cumstant, in qua confirmavit eos per sa- cramenti susceptionem: in secunda, eo- cramenti susceptionem: in secunda, eo- rum de ambitione principatus compescit rum de ambitione principatus compescit contentionem: in tertia autem, firmat contentionem: in tertia autem, firmat eos per orationem. eos per orationem.

Adhuc autem, Prior harum in quatuor Adhuc autem, Prior harum in quatuor subdividitur partes: in quarum prima subdividitur partes: in quarum prima dicit ad patiendum convenientiam tem- dicit ad patiendum convenientiam tem- poris: in secunda autem ponit proditio- poris: in secunda autem ponit proditio- nem traditoris: in tertia ponit ea quæ nem traditoris: in tertia ponit ea quæ circumstant cœnam, in qua traditoris circumstant cœnam, in qua traditoris voluntas est confirmata ad tradendum : voluntas est confirmata ad tradendum : in quarta vero ponit tacitam proditoris a in quarta vero ponit tacitam proditoris a proposito malo revocationem. proposito malo revocationem.

In prima harum tria continentur: in In prima harum tria continentur: in quorum primo convenientia temporis ad quorum primo convenientia temporis ad Passionem Christi describitur: in se- Passionem Christi describitur: in se- cundo, confirmata voluntas sacerdotum cundo, confirmata voluntas sacerdotum ad hoc idem ostenditur in tertio, timor ad hoc idem ostenditur in tertio, timor plebis ad hoc perficiendum allegatur. plebis ad hoc perficiendum allegatur.

28. 28.

42 42

658 658

Dicit igitur: Dicit igitur:

« «

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

Appropinquabat autem, » Appropinquabat autem, »

Isaiæ, XL, 10, in qua fit mentio de pre- Isaiæ, XL, 10, in qua fit mentio de pre- tio, ubi dicitur: Ecce merces ejus cum tio, ubi dicitur: Ecce merces ejus cum eo, et opus illius coram illo. Et hæc est eo, et opus illius coram illo. Et hæc est etiam causa, propter quam quarta feria etiam causa, propter quam quarta feria in afflictionibus jejuniorum secundum in afflictionibus jejuniorum secundum locum tenet post sextam feriam: quia locum tenet post sextam feriam: quia principalis est sexta feria, in qua Domi- principalis est sexta feria, in qua Domi- nus est crucifixus: secundum autem lo- nus est crucifixus: secundum autem lo- cum tenet quarta feria, in qua est ven- cum tenet quarta feria, in qua est ven- ditus. Et ideo multi jejunant illas duas ditus. Et ideo multi jejunant illas duas ferias in septimana. Quod autem quæ- ferias in septimana. Quod autem quæ- dam Glossa hic dicit: « Hæc ante bi- dam Glossa hic dicit: « Hæc ante bi- duum Paschæ congregatis principibus duum Paschæ congregatis principibus sacerdotum et Scribis in atrium Caiphæ sacerdotum et Scribis in atrium Caiphæ Matthæus gesta testatur: » intelligendum Matthæus gesta testatur: » intelligendum ante biduum, ita tamen quod in ipso ante biduum, ita tamen quod in ipso biduo: quia quarta feria factum est, biduo: quia quarta feria factum est, quando biduum fuit usque ad sextam quando biduum fuit usque ad sextam feriam, quæ fuit dies Paschæ. Et non fuit feriam, quæ fuit dies Paschæ. Et non fuit factum in tertia feria, sed res gesta se factum in tertia feria, sed res gesta se habuit, sicut dictum est. habuit, sicut dictum est.

Dum ea quæ dicta sunt agerentur. In Dum ea quæ dicta sunt agerentur. In sabbato enim ante Ramos palmarum in sabbato enim ante Ramos palmarum in Bethania fuit, ubi Maria super caput Bethania fuit, ubi Maria super caput ipsius unguentum effudit in solemni ipsius unguentum effudit in solemni coena, quæ sibi ibidem parata fuerat. In coena, quæ sibi ibidem parata fuerat. In sequenti autem die, quæ prima feria fuit sequenti autem die, quæ prima feria fuit apud illos, sedens super asellum, venit apud illos, sedens super asellum, venit Jerusalem in templum, et expulit inde Jerusalem in templum, et expulit inde vendentes et ementes: et circa vesperam vendentes et ementes: et circa vesperam ejusdem diei iterum exiens de Jerusalem ejusdem diei iterum exiens de Jerusalem rediit ad suum hospitium. Et secunda rediit ad suum hospitium. Et secunda feria iterato rediit, et docebat in templo, feria iterato rediit, et docebat in templo, et tunc præsentatam sibi adulteram libe- et tunc præsentatam sibi adulteram libe- ravit, sicut legitur, Joan, vin, 2 et seq. ravit, sicut legitur, Joan, vin, 2 et seq. Et dicunt quidam quod tunc exiens de Et dicunt quidam quod tunc exiens de Jerusalem maledixit ficulneæ, sicut legi- Jerusalem maledixit ficulneæ, sicut legi- tur, Matth. xxı, 19. Tamen hoc non est tur, Matth. xxı, 19. Tamen hoc non est certum. Tertia autem feria veniens in quabat, » per dies sic dictos, certum. Tertia autem feria veniens in quabat, » per dies sic dictos,

templum confutavit Scribas et Phari- templum confutavit Scribas et Phari- sæos, sicut, Matth. xxIII, 1 et seq., habi- sæos, sicut, Matth. xxIII, 1 et seq., habi- tum est. Et eodem die ostenso sibi ædi- tum est. Et eodem die ostenso sibi ædi- ficio templi, prædixit ea quæ de destru- ficio templi, prædixit ea quæ de destru- ctione templi et mundi habita sunt in ctione templi et mundi habita sunt in capitulo anteriori. Et illo die secundum, capitulo anteriori. Et illo die secundum, Matthæum, xxv1, 2, dixit: Scitis quia Matthæum, xxv1, 2, dixit: Scitis quia post biduum Pascha fiet. Et quia tunc post biduum Pascha fiet. Et quia tunc dixerat, Matth. XXIII, 39: Non me vide- dixerat, Matth. XXIII, 39: Non me vide- bitis amodo, donec dicatis: Benedictus bitis amodo, donec dicatis: Benedictus

qui venit in nomine Domini: putabant qui venit in nomine Domini: putabant quod vellet Passionem subterfugere : quod vellet Passionem subterfugere : ideo eodem die congregati sunt in atrium ideo eodem die congregati sunt in atrium principis sacerdotum, qui dicebatur Cai- principis sacerdotum, qui dicebatur Cai- phas, et tractabant qualiter caperent eum phas, et tractabant qualiter caperent eum sine turbis. Illis autem ibi existentibus, sine turbis. Illis autem ibi existentibus, audivit Judas ibi esse congregatos: et in audivit Judas ibi esse congregatos: et in crastino mane, hoc est, in quarta feria crastino mane, hoc est, in quarta feria venit ad eos, et pacti sunt cum eo pro venit ad eos, et pacti sunt cum eo pro triginta denariis, quorum quilibet vale- triginta denariis, quorum quilibet vale- bat decem usuales argenteos, hoc est, bat decem usuales argenteos, hoc est, trecentos. Et sic damnum unguenti, cu- trecentos. Et sic damnum unguenti, cu- jus pretium putabat se furaturum, vendi- jus pretium putabat se furaturum, vendi- tione Domini sui et Magistri recompen- tione Domini sui et Magistri recompen- savit. Et ideo quia in quarta feria vendi- savit. Et ideo quia in quarta feria vendi- tus est Dominus, legitur in prophetia tus est Dominus, legitur in prophetia

Sic ergo dum ista fierent, « appropin- Sic ergo dum ista fierent, « appropin-

« Dies festus azymorum, » « Dies festus azymorum, »

Hoc est, quinta decima luna, quando Hoc est, quinta decima luna, quando festum solemnitatis celebrandum fuit. festum solemnitatis celebrandum fuit. Durabat autem festum septem diebus, in Durabat autem festum septem diebus, in quibus non licebat fermentatum come- quibus non licebat fermentatum come- dere, sicut dicitur, Exod. x, 3-8, in dere, sicut dicitur, Exod. x, 3-8, in memoriam ejus quod cum conspersione memoriam ejus quod cum conspersione azyma coacti sunt exire de Ægypto. Hoc azyma coacti sunt exire de Ægypto. Hoc autem incepit in die lunæ quartæ deci- autem incepit in die lunæ quartæ deci- mæ ad vesperam, quando non invenie- mæ ad vesperam, quando non invenie- batur fermentatum in domibus Judæo- batur fermentatum in domibus Judæo- rum. Et hoc fuit in feria quinta in rum. Et hoc fuit in feria quinta in vespera, quæ est inter feriam quintam vespera, quæ est inter feriam quintam et feriam sextam. Unde, Exod. XII, 18: et feriam sextam. Unde, Exod. XII, 18: Quartadecima die mensis, ad vesperam, Quartadecima die mensis, ad vesperam, comedetis azyma, usque ad diem vigesi- comedetis azyma, usque ad diem vigesi- mam primam ejusdem mensis ad vespe- mam primam ejusdem mensis ad vespe- ram: et in quintadecima die solemnitas ram: et in quintadecima die solemnitas est azymorum. Et sic patet quod cum est azymorum. Et sic patet quod cum Dominus in quartadecima luna corpus Dominus in quartadecima luna corpus suum dedit in vespera, quod non erat suum dedit in vespera, quod non erat fermentatum in domibus Judæorum. Et fermentatum in domibus Judæorum. Et ideo Latini conficiunt de azymo, sicut ideo Latini conficiunt de azymo, sicut

IN EVANG. LUCÆ, XXII-1. IN EVANG. LUCÆ, XXII-1.

etiam in veritate Dominus corpus suum etiam in veritate Dominus corpus suum dedit in azymis. dedit in azymis.

Contra tamen Græci (qui de fermen- Contra tamen Græci (qui de fermen- tato conficiunt) sic objiciunt: Joan. XVIII, tato conficiunt) sic objiciunt: Joan. XVIII, 28: Non introierunt in prætorium ut non 28: Non introierunt in prætorium ut non contaminarentur, sed ut manducarent contaminarentur, sed ut manducarent pascha. Sed cum comedebatur Pascha, pascha. Sed cum comedebatur Pascha, erat quartadecima luna : ergo in Para- erat quartadecima luna : ergo in Para- sceve quando hoc dixerunt Judæi, luna sceve quando hoc dixerunt Judæi, luna fuit quartadecima: ergo ante hoc fuit fer- fuit quartadecima: ergo ante hoc fuit fer- mentatum in domibus Judæorum. Et mentatum in domibus Judæorum. Et confecit ex hoc pane, quem invenit in confecit ex hoc pane, quem invenit in domo ergo confecit de fermentato: quia domo ergo confecit de fermentato: quia ante hoc fuit luna tertiadecima, ut dicunt, ante hoc fuit luna tertiadecima, ut dicunt, quando Dominus fecit Pascha cum disci- quando Dominus fecit Pascha cum disci- pulis suis. Quod ante festum Paschæ fe- pulis suis. Quod ante festum Paschæ fe- cerit cœnam cum discipulis, probant, cerit cœnam cum discipulis, probant, Joan. xi, 1, ubi dicitur: Ante diem fe- Joan. xi, 1, ubi dicitur: Ante diem fe- stum Paschæ, sciens Jesus quia venit hora stum Paschæ, sciens Jesus quia venit hora ejus, ut transeat ex hoc mundo, etc. Et ejus, ut transeat ex hoc mundo, etc. Et post pauca, y. 4: Surgit a coena, et ponit post pauca, y. 4: Surgit a coena, et ponit vestimenta sua : ergo Jesus comedit pa- vestimenta sua : ergo Jesus comedit pa- scha suum lunatertia decima. Tuncautem scha suum lunatertia decima. Tuncautem non fuit nisi fermentatum in domibus non fuit nisi fermentatum in domibus Judæorum ergo dedit corpus suum in Judæorum ergo dedit corpus suum in fermentato. fermentato.

Adhuc autem addunt, quia cum umbra Adhuc autem addunt, quia cum umbra debeat respondere veritati, et e converso, debeat respondere veritati, et e converso, tunc debuit immolari in cœna agnus tunc debuit immolari in cœna agnus verus, quando in cœna immolabatur verus, quando in cœna immolabatur agnus typicus: sed quartadecima luna ad agnus typicus: sed quartadecima luna ad vesperam immolabatur agnus typicus: vesperam immolabatur agnus typicus: ergo etiam quartadecima luna immolatus ergo etiam quartadecima luna immolatus est agnus verus: sed in Parasceve fuit est agnus verus: sed in Parasceve fuit immolatus agnus verus in cruce: ergo immolatus agnus verus in cruce: ergo Parasceves fuit luna quartadecima. Cum Parasceves fuit luna quartadecima. Cum ergo Christus præcedenti vespera dederit ergo Christus præcedenti vespera dederit corpus suum, ipse dedit hoc luna tertia- corpus suum, ipse dedit hoc luna tertia- decima. Et tunc non fuit nisi fermentatum decima. Et tunc non fuit nisi fermentatum in domibus ergo confecit de fermentato. in domibus ergo confecit de fermentato.

Adhuc autem, Luc. XXII, 56, dicitur, Adhuc autem, Luc. XXII, 56, dicitur, quod mulieres paraverunt unguenta in quod mulieres paraverunt unguenta in Parasceve. Hoc autem non licuisset, si Parasceve. Hoc autem non licuisset, si Parasceves fuisset luna quartadecima: Parasceves fuisset luna quartadecima: quia ista dies erat celeberrima, sicut quia ista dies erat celeberrima, sicut dicitur, Levit. XXIII, 7: ergo tunc luna dicitur, Levit. XXIII, 7: ergo tunc luna fuit quartadecima. Sed in præcedenti die fuit quartadecima. Sed in præcedenti die dedit Dominus corpus suum: ergo quan- dedit Dominus corpus suum: ergo quan- do dedit, luna fuit tertiadecima. Tunc do dedit, luna fuit tertiadecima. Tunc

659 659

autem non fuit nisi fermentatum in do- autem non fuit nisi fermentatum in do- mibus Judæorum: ergo tunc confecit de mibus Judæorum: ergo tunc confecit de fermentato. fermentato.

In his et similibus consistit assertio In his et similibus consistit assertio Græcorum. Græcorum.

In contrarium autem hujus objiciunt In contrarium autem hujus objiciunt Latini Dicitur enim, Marc. xiv, 12: Latini Dicitur enim, Marc. xiv, 12: Primo die azymorum, quando Pascha Primo die azymorum, quando Pascha immolabant, dicunt ei discipuli: Quo immolabant, dicunt ei discipuli: Quo vis eamus, et paremus tibi ut manduces vis eamus, et paremus tibi ut manduces pascha ? Hoc autem discipuli dixerunt pascha ? Hoc autem discipuli dixerunt die Jovis, nondum adhuc capto Domino : die Jovis, nondum adhuc capto Domino : ergo tunc fuit luna quartadecima, quando ergo tunc fuit luna quartadecima, quando ante hoc pascha non immolabatur: ergo ante hoc pascha non immolabatur: ergo tunc comedebatur azyma. Unde, Exod. tunc comedebatur azyma. Unde, Exod. x11, 18: Primo mense, quartadecima die x11, 18: Primo mense, quartadecima die mensis, ad vesperam, comedetis azyma. mensis, ad vesperam, comedetis azyma.

Adhuc, Luc. XXII, 7 et 8: Venit dies Adhuc, Luc. XXII, 7 et 8: Venit dies azymorum, in qua necesse erat occidi azymorum, in qua necesse erat occidi pascha: et misit Petrum et Joannem, pascha: et misit Petrum et Joannem, etc.: ergo tunc erat luna quartadecima: etc.: ergo tunc erat luna quartadecima: quia aliter non fuisset necesse occidi quia aliter non fuisset necesse occidi pascha: et tunc fecit cœnam : cum ergo pascha: et tunc fecit cœnam : cum ergo tunc non fuerit in domibus nisi azy- tunc non fuerit in domibus nisi azy- mum, ipse Dominus confecit de azymo. mum, ipse Dominus confecit de azymo. Et hoc quidem pro certo verum est se- Et hoc quidem pro certo verum est se- cundum historiam Evangelicam. cundum historiam Evangelicam.

tur tur

« Qui dicitur Pascha. » « Qui dicitur Pascha. »

Veritas autem hujus disceptationis sci- Veritas autem hujus disceptationis sci- per distictionem hujus nominis Pa- per distictionem hujus nominis Pa- scha, quod septem quidem modis dicitur. scha, quod septem quidem modis dicitur.

Primo quidem modo dicitur totum Primo quidem modo dicitur totum tempus septem dierum Pascha, a luna tempus septem dierum Pascha, a luna quintadecima usque ad vigesimam pri- quintadecima usque ad vigesimam pri- mam mensis Aprilis. Act. x11, 4: Cum mam mensis Aprilis. Act. x11, 4: Cum Petrum Herodes apprehendisset, misit in Petrum Herodes apprehendisset, misit in carcerem, volens post pascha producere carcerem, volens post pascha producere eum populo. eum populo.

Secundo modo dicitur Pascha hora Secundo modo dicitur Pascha hora unius diei, hoc est, vespera lunæ quarta- unius diei, hoc est, vespera lunæ quarta- decimæ et sic accipitur, Exod. XII, 18, decimæ et sic accipitur, Exod. XII, 18, et Levit. xx111, 5: Quartadecima die ad et Levit. xx111, 5: Quartadecima die ad vesperam, Phase, scilicet Pascha Domini vesperam, Phase, scilicet Pascha Domini est. Et ita accipitur, Joan. XIII, 1 : Ante est. Et ita accipitur, Joan. XIII, 1 : Ante diem festum Paschæ, etc. diem festum Paschæ, etc.

Tertio modo dicitur Pascha prima dies Tertio modo dicitur Pascha prima dies azymorum, quæ fuit luna decimaquinta. azymorum, quæ fuit luna decimaquinta.

660 660

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

Et hoc modo dicitur hic: « Appropin- Et hoc modo dicitur hic: « Appropin- quabat autem dies festus azymorum, qui quabat autem dies festus azymorum, qui dicitur Pascha. » dicitur Pascha. »

Quarto autem modo dicitur Pascha Quarto autem modo dicitur Pascha panes azymi, qui fiebant in Pascha. Joan. panes azymi, qui fiebant in Pascha. Joan. xvIII, 28 : Ipsi non introierunt in præto- xvIII, 28 : Ipsi non introierunt in præto- rium, ut non contaminarentur, sed ut rium, ut non contaminarentur, sed ut manducarent pascha. manducarent pascha.

Quinto vero modo dicitur Pascha Quinto vero modo dicitur Pascha agnus paschalis. Luc. xx11, 7: Venit dies agnus paschalis. Luc. xx11, 7: Venit dies azymorum, in qua necesse erat occidi azymorum, in qua necesse erat occidi pascha. pascha.

Sexto modo dicitur Pascha festivitas Sexto modo dicitur Pascha festivitas epularum istius temporis. Sicut dicitur, epularum istius temporis. Sicut dicitur, II Paral. xxx, 15 et seq., et non fuit II Paral. xxx, 15 et seq., et non fuit Phase sive Pascha simile huic. Phase sive Pascha simile huic.

Septimo modo dicitur Pascha ipse Septimo modo dicitur Pascha ipse Christus. I ad Corinth. v, 7 et 8: Pascha Christus. I ad Corinth. v, 7 et 8: Pascha nostrum immolatus est Christus: itaque nostrum immolatus est Christus: itaque epulemur, etc. Unde versus: epulemur, etc. Unde versus:

Hebdomas, hora, dies, epulæ, pecus, azyma, Chri- Hebdomas, hora, dies, epulæ, pecus, azyma, Chri- [stus. [stus.

Ad hoc igitur quod dicunt, quod veri- Ad hoc igitur quod dicunt, quod veri- tas umbræ debet respondere. Dicendum, tas umbræ debet respondere. Dicendum, quod quoad hoc respondet, quod sicut quod quoad hoc respondet, quod sicut quartadecima luna immolabatur ad ve- quartadecima luna immolabatur ad ve- speram, ita etiam immolatio Christi fuit speram, ita etiam immolatio Christi fuit inchoata quartadecima luna ad vesperam, inchoata quartadecima luna ad vesperam, quia tunc fuit captus Dominus Jesus. quia tunc fuit captus Dominus Jesus. Coena autem totaliter cœnæ respondet, Coena autem totaliter cœnæ respondet, quia quartadecima luna ad vesperam quia quartadecima luna ad vesperam post coenam agni typici, sumptus est in post coenam agni typici, sumptus est in coena Agnus verus. coena Agnus verus.

Solent autem a Patribus quatuor assi- Solent autem a Patribus quatuor assi- gnari rationes, quare Dominus corpus gnari rationes, quare Dominus corpus suum ultimo dedit discipulis post cœnam suum ultimo dedit discipulis post cœnam illam cum tamen ita non sumatur ab illam cum tamen ita non sumatur ab Ecclesia, quia Ecclesia sumit hoc sacra- Ecclesia, quia Ecclesia sumit hoc sacra- mentum ore jejuno: quarum prima est mentum ore jejuno: quarum prima est potissima, quia hoc sacramentum datum potissima, quia hoc sacramentum datum est in memoriale abeuntis Domini. Me- est in memoriale abeuntis Domini. Me- moriale autem ultimo post alia datur, ut moriale autem ultimo post alia datur, ut memoria remaneat. Luc. XXII, 19: Hoc memoria remaneat. Luc. XXII, 19: Hoc facite in meam commemorationem. I ad facite in meam commemorationem. I ad Corinth. xi, 26: Quotiescumque mandu- Corinth. xi, 26: Quotiescumque mandu- cabilis panem hunc, et calicem bibetis, cabilis panem hunc, et calicem bibetis,

mortem Domini annuntiabitis, donec ve- mortem Domini annuntiabitis, donec ve- niat. niat.

Secunda autem est quæ post hanc est Secunda autem est quæ post hanc est potior: ut veritas initiata ad umbram ter- potior: ut veritas initiata ad umbram ter- minata, umbram ostendat. Ad Hebr. x, minata, umbram ostendat. Ad Hebr. x, 1: Umbram habens lex futurorum bo- 1: Umbram habens lex futurorum bo- norum, non ipsam imaginem rerum. norum, non ipsam imaginem rerum. Unde etiam Dominus dicit, Luc. XXII, Unde etiam Dominus dicit, Luc. XXII, 37 Ea quæ sunt de me finem habent. 37 Ea quæ sunt de me finem habent. Et hoc dixit in cœna. Et hoc dixit in cœna.

Tertia ratio est, quia hoc sacramen- Tertia ratio est, quia hoc sacramen- tum maxime firmat cum Christo, et unit tum maxime firmat cum Christo, et unit incorporando. Et ideo discipulis jam tre- incorporando. Et ideo discipulis jam tre- pidantibus, ultimo datur pro firmamento pidantibus, ultimo datur pro firmamento cordis, et uniendo cum Christo, omnibus cordis, et uniendo cum Christo, omnibus aliis jam consummatis. Joan. xvII, 23: aliis jam consummatis. Joan. xvII, 23: Ego in eis, et tu in me, ut sint consum- Ego in eis, et tu in me, ut sint consum- mati in unuт. mati in unuт.

Quarta autem ratio est, quia ille cibus Quarta autem ratio est, quia ille cibus non transit ad ventrem, sed ad mentem: non transit ad ventrem, sed ad mentem: et ideo omnibus aliis jam sumptis ad ne- et ideo omnibus aliis jam sumptis ad ne- cessitatem corporis et legis, iste sicut cessitatem corporis et legis, iste sicut spirituale quoddam est additus. I ad Co- spirituale quoddam est additus. I ad Co- rinth. xv, 46: Prius est quod animale rinth. xv, 46: Prius est quod animale est, deinde quod spiritale per animale est, deinde quod spiritale per animale enim transitur ad spirituale. enim transitur ad spirituale.

His itaque habitis, accedamus ad litte- His itaque habitis, accedamus ad litte-

ram. ram.

: :

« «

Sic enim appropinquabat dies festus Sic enim appropinquabat dies festus azymorum » in quo notatur temporis azymorum » in quo notatur temporis congruentia: « qui dicitur Pascha, » ut congruentia: « qui dicitur Pascha, » ut quando agnus typicus immolabatur, tunc quando agnus typicus immolabatur, tunc etiam verus pro salute mundi occidere- etiam verus pro salute mundi occidere-

tur. tur.

« Et »> « Et »>

Ideo tunc cum effectu, Ideo tunc cum effectu,

« Quærebant « Quærebant tum, » tum, »

principes sacerdo- principes sacerdo-

In quibus erat auctoritas, « et Scribæ, » In quibus erat auctoritas, « et Scribæ, » in quibus erat falsi nominis scientia, qui in quibus erat falsi nominis scientia, qui etiam ante hoc sæpe frustra quæsierant, etiam ante hoc sæpe frustra quæsierant, quæ tempore non præordinato quære- quæ tempore non præordinato quære- bant. Joan. VII, 6: Tempus meum non- bant. Joan. VII, 6: Tempus meum non- dum advenit. Joan. x, 17 et 18: Ego dum advenit. Joan. x, 17 et 18: Ego

4 4

IN EVANG. LUCÆ, XXII-2, 3, 4. IN EVANG. LUCÆ, XXII-2, 3, 4.

pono animam meam, ut iterum sumam pono animam meam, ut iterum sumam eam. Nemo. tollit eam a me. Unde etiam, eam. Nemo. tollit eam a me. Unde etiam, Luc. XIII, 32, dixit Herodi: Ite, et dicite Luc. XIII, 32, dixit Herodi: Ite, et dicite vulpi illi: Ecce ejicio dæmonia, et sani- vulpi illi: Ecce ejicio dæmonia, et sani- tates perficio hodie et cras, et tertia die tates perficio hodie et cras, et tertia die

consummor. consummor.

Modo autem congruo tempore cum Modo autem congruo tempore cum effectu permissi sunt quærere « quomo- effectu permissi sunt quærere « quomo- do » sine turbis « Jesum » comprehen- do » sine turbis « Jesum » comprehen- sum « interficerent. » Matth. xxvi, 4: sum « interficerent. » Matth. xxvi, 4: Consilium fecerunt principes sacerdotum, Consilium fecerunt principes sacerdotum, ut Jesum dolo tenerent, et occiderent. ut Jesum dolo tenerent, et occiderent. In hoc ergo consenserunt principes sa- In hoc ergo consenserunt principes sa- cerdotum et Scribæ. Genes. XLIX, 6 et 7: cerdotum et Scribæ. Genes. XLIX, 6 et 7: In consilium eorum non veniat anima In consilium eorum non veniat anima mea... Maledictus furor eorum, quia mea... Maledictus furor eorum, quia pertinax: et indignatio eorum, quia dura. pertinax: et indignatio eorum, quia dura.

Adhuc autem Dominus Jesus in mem- Adhuc autem Dominus Jesus in mem- bris quæritur ad occidendum a talibus bris quæritur ad occidendum a talibus qui ambiunt indigni principatum, et qui qui ambiunt indigni principatum, et qui usurpant cathedras Doctorum. Illi enim usurpant cathedras Doctorum. Illi enim nollent aliquem vivere qui facta eorum nollent aliquem vivere qui facta eorum detestatur. Amos, v, 10: Odio habuerunt detestatur. Amos, v, 10: Odio habuerunt corripientem in porta, et loquentem per- corripientem in porta, et loquentem per- fecte abominati sunt. fecte abominati sunt.

« Timebant vero plebem, » « Timebant vero plebem, »

Quæ libenter Dominum audivit, et quæ Quæ libenter Dominum audivit, et quæ eum tamquam Prophetam habuit. Nec eum tamquam Prophetam habuit. Nec tantum timebant quod de manibus eorum tantum timebant quod de manibus eorum eriperetur, sed quod plebs irrueret et eriperetur, sed quod plebs irrueret et manus injiceret in captivatores. Unde, manus injiceret in captivatores. Unde, Joan, vi, 48 et 49, dixerunt: Numquid Joan, vi, 48 et 49, dixerunt: Numquid ex principibus aliquis credit in eum, aut ex principibus aliquis credit in eum, aut ex Pharisæis? Sed turba hæc, quæ non ex Pharisæis? Sed turba hæc, quæ non novit legem, maledicti sunt. novit legem, maledicti sunt.

« Intravit autem Satanas in Judam, « Intravit autem Satanas in Judam, qui cognominabatur Iscariotes, unum qui cognominabatur Iscariotes, unum de duodecim. de duodecim.

« Et abiit, et locutus est cum prin- « Et abiit, et locutus est cum prin- cipibus sacerdotum et magistratibus, cipibus sacerdotum et magistratibus, quemadmodum illum traderet eis. »> quemadmodum illum traderet eis. »>

Hic ponit convenientiam iniquæ vo- Hic ponit convenientiam iniquæ vo- luntatis eorum cum proditore. luntatis eorum cum proditore.

661 661

Et dicuntur sex: in quorum primo po- Et dicuntur sex: in quorum primo po- nitur qualiter convenit Judas cum pri- nitur qualiter convenit Judas cum pri- mo omnis malitiæ auctore: secundo, mo omnis malitiæ auctore: secundo, describitur quis vel qualis fuit in ista describitur quis vel qualis fuit in ista proditione: tertio, qualiter convenit cum proditione: tertio, qualiter convenit cum principibus in turpis et funesti pretii pe- principibus in turpis et funesti pretii pe- titione quarto, qualiter iniqui gavisi titione quarto, qualiter iniqui gavisi sunt, et convenerunt cum ipso in summæ sunt, et convenerunt cum ipso in summæ petitæ promissione: quinto, qualiter petitæ promissione: quinto, qualiter victus cupiditate spopondit scelus prodi- victus cupiditate spopondit scelus prodi- tionis perficere: sexto, quæliter post tionis perficere: sexto, quæliter post sponsionem perseveravit in malitia, in sponsionem perseveravit in malitia, in quæsita traditionis opportunitate. quæsita traditionis opportunitate. Dicit igitur: Dicit igitur:

« Intravit autem Satanas. » Non quod « Intravit autem Satanas. » Non quod menti ejus, vel animæ illaberetur: sed menti ejus, vel animæ illaberetur: sed quia in eo suggerendo locum suæ invenit quia in eo suggerendo locum suæ invenit malitiæ. Hunc autem introitum inchoavit malitiæ. Hunc autem introitum inchoavit in unguenti effusione in Bethania: quando in unguenti effusione in Bethania: quando mulier unguentum pretiosum effudit mulier unguentum pretiosum effudit super caput recumbentis Domini. Auxit super caput recumbentis Domini. Auxit autem malitiam, cum ad Sacerdotes autem malitiam, cum ad Sacerdotes abiens convenit de pretio sanguinis. Sed abiens convenit de pretio sanguinis. Sed in toto consummavit, cum a Christo buc- in toto consummavit, cum a Christo buc- cellam accepit, postquam Satanas cum cellam accepit, postquam Satanas cum toto suæ effectu malitiæ in eum intravit. toto suæ effectu malitiæ in eum intravit. Joan. x, 27 et 30: Post buccellam in- Joan. x, 27 et 30: Post buccellam in- troivit in eum Satanas. Et dixit ei Jesus: troivit in eum Satanas. Et dixit ei Jesus: Quod facis, fac citius... Cum ergo acce- Quod facis, fac citius... Cum ergo acce- pisset ille buccellam, exivit continuo. pisset ille buccellam, exivit continuo. Erat autem nox. Ante autem non immi- Erat autem nox. Ante autem non immi- serat in cor ejus diabolus tradendi propo- serat in cor ejus diabolus tradendi propo- situm. Joan. XIII, 2: Cœna facta, cum situm. Joan. XIII, 2: Cœna facta, cum diabolus jam misisset in cor ut traderet diabolus jam misisset in cor ut traderet eum Judas Simonis Iscariotæ. Bene au- eum Judas Simonis Iscariotæ. Bene au- tem dicitur Satan intrasse in eum: quia tem dicitur Satan intrasse in eum: quia movit eum ut suum mancipium, vel sicut movit eum ut suum mancipium, vel sicut suum pecus. Quem enim sic diabolus suum pecus. Quem enim sic diabolus intraverit, semper in profundum vi- intraverit, semper in profundum vi- tiorum impellit. Matth. v, 32: Ecce tiorum impellit. Matth. v, 32: Ecce impetu abiit totus grex porcorum per impetu abiit totus grex porcorum per præceps in mare, hoc est, in profundum præceps in mare, hoc est, in profundum amaritudinis vitiorum. I Reg. xvi, 14: amaritudinis vitiorum. I Reg. xvi, 14: Exagitabat eum spiritus nequam a Do- Exagitabat eum spiritus nequam a Do- mino. mino.

« In Judam, etc. » « In Judam, etc. »

Ecce quis et qualis est traditor, qui Ecce quis et qualis est traditor, qui

662 662

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

omnem rationem diligendi et obsequendi omnem rationem diligendi et obsequendi habuit, et nullam prodendi. Ex nomine habuit, et nullam prodendi. Ex nomine enim innuit devotionem, ex patria scele- enim innuit devotionem, ex patria scele- ris aversionem, ex dignitate gratiarum ris aversionem, ex dignitate gratiarum

actionem. actionem.

Judas enim confitens, vel glorificans Judas enim confitens, vel glorificans interpretatur quia confessioni veritatis, interpretatur quia confessioni veritatis, et glorificationi laudis intendere de- et glorificationi laudis intendere de- buisset. Et ideo Deus eum suo nomine a buisset. Et ideo Deus eum suo nomine a crimine avertere voluit. crimine avertere voluit.

« «

Qui cognominabatur Iscario- Qui cognominabatur Iscario- tes. » tes. »

Iscariotes autem memoria mortis Iscariotes autem memoria mortis interpretatur: quia memoria mortis eum interpretatur: quia memoria mortis eum debuit compescere ab audacia. Eccli. debuit compescere ab audacia. Eccli. VII, 40 Memorare novissima tua, et VII, 40 Memorare novissima tua, et in æternum non peccabis. Sicut et in æternum non peccabis. Sicut et de Juda dicitur, Genes. XLIX,8 de Juda dicitur, Genes. XLIX,8 da, te laudabunt fratres tui. da, te laudabunt fratres tui.

« Unus de duodecim. >> « Unus de duodecim. >>

Ju- Ju-

Electione autem fuit unus de duodecim Electione autem fuit unus de duodecim super discipulos exaltatus: et ideo gratias super discipulos exaltatus: et ideo gratias agere debebat. Psal. XL, 10: Homo pacis agere debebat. Psal. XL, 10: Homo pacis meæ, in quo speravi, qui edebat panes meæ, in quo speravi, qui edebat panes meos, magnificavit super me supplanta- meos, magnificavit super me supplanta- tionem. Adhuc autem et depositarius tionem. Adhuc autem et depositarius Christi fuit, et conviva. Christi fuit, et conviva.

De primo, Joan. XII, 16: Habebat lo- De primo, Joan. XII, 16: Habebat lo- culos, et ea quæ mittebantur, portabat. culos, et ea quæ mittebantur, portabat. De secundo dicitur in Psalmo Liv, 15: De secundo dicitur in Psalmo Liv, 15: Qui simul mecum dulces capiebas cibos. Qui simul mecum dulces capiebas cibos. Hic ergo detestabilis fuit proditor. Hic ergo detestabilis fuit proditor.

Dicit tamen Chrysostomus, quod ideo Dicit tamen Chrysostomus, quod ideo dicitur Iscariotes, quia non de novo, sed dicitur Iscariotes, quia non de novo, sed diu mortem Domini procurare meditatus diu mortem Domini procurare meditatus fuit. Joan. vi, 71: Nonne ego vos duode- fuit. Joan. vi, 71: Nonne ego vos duode- cim elegi, et unus ex vobis diabolus est? cim elegi, et unus ex vobis diabolus est? Job, xix, 19: Quem maxime diligebam, Job, xix, 19: Quem maxime diligebam,

aversatus est me. aversatus est me.

« Et abiit, etc. » « Et abiit, etc. »

Ecce qualiter iniqui mercimonii con- Ecce qualiter iniqui mercimonii con- tractum quæsivit. tractum quæsivit.

Dicit autem tria, scilicet, quod a via Dicit autem tria, scilicet, quod a via veritatis abiit, quod cum iniquis consilia veritatis abiit, quod cum iniquis consilia tractavit, quod de proditione cum iniquis tractavit, quod de proditione cum iniquis convenit. convenit.

De primo dicit, quod « abiit. » Psal. De primo dicit, quod « abiit. » Psal. 1, 1: Abiit in consilio impiorum, et in 1, 1: Abiit in consilio impiorum, et in via peccatorum stetit, et cum his qui in via peccatorum stetit, et cum his qui in cathedra pestilentiæ sederunt convenit. cathedra pestilentiæ sederunt convenit. Ezechiel. I, 14: Abii amarus in indi- Ezechiel. I, 14: Abii amarus in indi- gnatione spiritus mei. gnatione spiritus mei.

« Et locutus est >> « Et locutus est >>

De proditione « cum principibus sa- De proditione « cum principibus sa- cerdotum,» in quibus erat summa pote- cerdotum,» in quibus erat summa pote- stas, « et magistratibus,» hoc est, Scri- stas, « et magistratibus,» hoc est, Scri- bis, qui magistri erant doctrinæ erroneæ bis, qui magistri erant doctrinæ erroneæ Judæorum. I Esdræ, 1x, 2: Manus ma- Judæorum. I Esdræ, 1x, 2: Manus ma- gistratuum fuit in transgressione hac gistratuum fuit in transgressione hac prima. Tamen dicit Chrysostomus, quod prima. Tamen dicit Chrysostomus, quod magistratus vocantur duces exercitus, magistratus vocantur duces exercitus, quos statuerant Romani ad resistendum quos statuerant Romani ad resistendum undique seditionibus. Ad Roman. II, 19 undique seditionibus. Ad Roman. II, 19 et seq. Confidis teipsum ducem esse et seq. Confidis teipsum ducem esse cæcorum,... eruditorem insipientium, cæcorum,... eruditorem insipientium, magistrum infantium... Qui ergo alium magistrum infantium... Qui ergo alium doces, teipsum non doces. doces, teipsum non doces.

« Quemadmodum illum traderet « Quemadmodum illum traderet eis. » eis. »

Quamvis enim essent principes et ma- Quamvis enim essent principes et ma- gistratus, nihil reputabant se habere gistratus, nihil reputabant se habere quamdiu Christum videbant, qui tamen quamdiu Christum videbant, qui tamen in nullo nocebat eis, nisi quia Patrem in nullo nocebat eis, nisi quia Patrem glorificabat. Esther, v, 13: Cum omnia glorificabat. Esther, v, 13: Cum omnia hæc habeam, nihil me habere puto, hæc habeam, nihil me habere puto, quamdiu videro Mardochæum Judæum quamdiu videro Mardochæum Judæum sedentem ante fores regias. Ita dixit sedentem ante fores regias. Ita dixit Aman, qui interpretatur iniquus. Mardo- Aman, qui interpretatur iniquus. Mardo- chæus interpretatur amare conterens im- chæus interpretatur amare conterens im- pudentem et significat Christum qui pudentem et significat Christum qui contrivit impudentem diabolum, tam in contrivit impudentem diabolum, tam in se quam in membris suis, quem iniqui se quam in membris suis, quem iniqui graviter viderunt. Sapient. 11, 5: Gravis graviter viderunt. Sapient. 11, 5: Gravis

: :

IN EVANG. LUCÆ, XXII-5, 6, 7. IN EVANG. LUCÆ, XXII-5, 6, 7.

est nobis etiam ad videndum. Et ideo de est nobis etiam ad videndum. Et ideo de ejus proditione tractaverunt. ejus proditione tractaverunt.

« Et gavisi sunt, et pacti sunt pe- « Et gavisi sunt, et pacti sunt pe- cuniam illi dare. cuniam illi dare.

Et spopondit. Et quærebat oportuni- Et spopondit. Et quærebat oportuni- tatem ut traderet illum sine turbis. » tatem ut traderet illum sine turbis. »

Duo tangit gaudium pessimorum, et Duo tangit gaudium pessimorum, et

consensum. consensum.

De primo dicitur, Proverb. II, 14: Læ- De primo dicitur, Proverb. II, 14: Læ- tantur cum malefecerint, et exsultant in tantur cum malefecerint, et exsultant in rebus pessimis. rebus pessimis.

« Et pacti sunt, » libentissime dam- « Et pacti sunt, » libentissime dam- num subeuntes, « pecuniam illi dare. » num subeuntes, « pecuniam illi dare. » Et ideo dicitur, Eccli. x, 9, quod avaro Et ideo dicitur, Eccli. x, 9, quod avaro nihil est scelestius. Et infra, y. 10: Nihil nihil est scelestius. Et infra, y. 10: Nihil est iniquius quam amare pecuniam hic est iniquius quam amare pecuniam hic enim et animam suam venalem habet, enim et animam suam venalem habet, quoniam in vita sua projecit intima sua. quoniam in vita sua projecit intima sua. Non enim, ut dicit Chrysostomus, curat Non enim, ut dicit Chrysostomus, curat quid vendat, utrum Deum aut hominem, quid vendat, utrum Deum aut hominem, dummodo pecuniam accipiat parvam. dummodo pecuniam accipiat parvam.

« Et pacti sunt pecuniam illi dare, » « Et pacti sunt pecuniam illi dare, »

Respectu ejus quod valuit. Sed ille po- Respectu ejus quod valuit. Sed ille po- tius obolo eum commutasset, antequam tius obolo eum commutasset, antequam nihil accepisset. Zachar. xi, 12 et 13: Ap- nihil accepisset. Zachar. xi, 12 et 13: Ap- penderunt mercedem meam triginta ar- penderunt mercedem meam triginta ar- genteos, per quos appretiatus sum ab genteos, per quos appretiatus sum ab eis. Sic fratres Joseph, Genes. xxXVII, 28, eis. Sic fratres Joseph, Genes. xxXVII, 28, vendiderunt Joseph. Sed ille viginti ar- vendiderunt Joseph. Sed ille viginti ar- genteis venditus est. Iste non nisi de ter- genteis venditus est. Iste non nisi de ter- tia reputatus est esse melior Joseph. Et tia reputatus est esse melior Joseph. Et si corpus Joseph valuit decem, et anima si corpus Joseph valuit decem, et anima decem tunc deitas, in qua Christus decem tunc deitas, in qua Christus abundavit super Joseph, æstimatione abundavit super Joseph, æstimatione istorum non nisi decem valuit. istorum non nisi decem valuit.

« Et spopondit, » « Et spopondit, »

Amore pecuniæ Deum vendens. I ad Amore pecuniæ Deum vendens. I ad Timoth. vi, Timoth. vi, 9: Qui volunt divites fieri, 9: Qui volunt divites fieri, incidunt in tentationem, et in laqueum incidunt in tentationem, et in laqueum

663 663

diaboli, et desideria multa inutilia et diaboli, et desideria multa inutilia et nociva, quæ mergunt homines in interi- nociva, quæ mergunt homines in interi- tum et perditionem. tum et perditionem.

« Et » congruam « quærebat opportu- « Et » congruam « quærebat opportu- nitatem ipse Judas, « ut traderet il- nitatem ipse Judas, « ut traderet il- lum » Jesum Christum, « sine turbis, » lum » Jesum Christum, « sine turbis, » propter causam quam superius induxi- propter causam quam superius induxi- mus. Matth. xxvI, 5: Ne forte tumultus mus. Matth. xxvI, 5: Ne forte tumultus fieret in populo, et scandalum istud fieret in populo, et scandalum istud sustinere non possent. sustinere non possent.

« Venit autem dies azymorum, in « Venit autem dies azymorum, in qua necesse erat occidi pascha. » qua necesse erat occidi pascha. »

Hic tangit de coena, in qua complevit Hic tangit de coena, in qua complevit diabolus cor Judæ ad tradendum. diabolus cor Judæ ad tradendum.

Dividitur autem in quatuor partes: in Dividitur autem in quatuor partes: in quarum prima agit de cœnæ præpara- quarum prima agit de cœnæ præpara- tione: in secunda, de discubitu in cœna: tione: in secunda, de discubitu in cœna: in tertia, de Sacramenti novi institutio- in tertia, de Sacramenti novi institutio- ne: in quarta autem et ultima, de prodi- ne: in quarta autem et ultima, de prodi- toris quadam cauta a proposito revoca- toris quadam cauta a proposito revoca- tione. tione.

In prima harum duo facit: tempus In prima harum duo facit: tempus enim necessariæ præparationis determi- enim necessariæ præparationis determi- nat, et mittit ministros præparationis. nat, et mittit ministros præparationis.

De primo dicit : « Venit autem dies De primo dicit : « Venit autem dies azymorum, » hoc est quartadecima dies azymorum, » hoc est quartadecima dies mensis lunaris Aprilis. Exod. x, 2 et 3: mensis lunaris Aprilis. Exod. x, 2 et 3: Mensis iste, vobis principium mensium: Mensis iste, vobis principium mensium: primus erit in mensibus anni:... decima primus erit in mensibus anni:... decima die mensis hujus tollat unusquisque die mensis hujus tollat unusquisque agnum, etc. Et infra, .18: Primo mense, agnum, etc. Et infra, .18: Primo mense, quartadecima die mensis, ad vesperam quartadecima die mensis, ad vesperam comedetis azyma. comedetis azyma.

Et hoc est quod dicit: « In qua necesse Et hoc est quod dicit: « In qua necesse fuit, » secundum præceptum legis 1, fuit, » secundum præceptum legis 1, « occidi pascha. » Et hoc validum est « occidi pascha. » Et hoc validum est contra Græcos: quia ista fuit dies quar- contra Græcos: quia ista fuit dies quar- tadecima ad vesperam: et tunc nihil erat tadecima ad vesperam: et tunc nihil erat de fermentato in domibus Judæorum. de fermentato in domibus Judæorum. Pascha autem hic vocatur agnus, quem Pascha autem hic vocatur agnus, quem omnis multitudo filiorum Israel immo- omnis multitudo filiorum Israel immo-

lavit ad vesperam. Et ideo, Marc. xiv, 1, lavit ad vesperam. Et ideo, Marc. xiv, 1, dicitur: Erat pascha et azyma post bi- dicitur: Erat pascha et azyma post bi- duum, hoc enim de quarta feria dicitur: duum, hoc enim de quarta feria dicitur:

1 Cf. Exod XII, 1 et seq. 1 Cf. Exod XII, 1 et seq.

9 9

664 664

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

quia post quartam et quintam ad vespe- quia post quartam et quintam ad vespe- ram sunt facta ista quæ hic dicuntur. ram sunt facta ista quæ hic dicuntur.

« Et misit Petrum, et Joannem, di- « Et misit Petrum, et Joannem, di- cens: Euntes parate nobis pascha, ut cens: Euntes parate nobis pascha, ut manducemus. manducemus.

At illi dixerunt: Ubi vis paremus? » At illi dixerunt: Ubi vis paremus? »

« Et misit Petrum et Joannem, » qui « Et misit Petrum et Joannem, » qui hujus cœnæ erant ministri et præparato- hujus cœnæ erant ministri et præparato-

res. res.

Dicuntur autem hic quatuor, scilicet, Dicuntur autem hic quatuor, scilicet, quos misit ad præparandum, et præce- quos misit ad præparandum, et præce- ptum præparationis, et ubi præparent, ptum præparationis, et ubi præparent, et ipsa præparatio quam obedientes et ipsa præparatio quam obedientes fecerunt discipuli. fecerunt discipuli.

De primo dicit: « Et misit Petrum et De primo dicit: « Et misit Petrum et Joannem, » qui duo ad omnia legis mi- Joannem, » qui duo ad omnia legis mi- nisteria implenda erant devotiores. Præ- nisteria implenda erant devotiores. Præ- terea, per Joannem perfectio contempla- terea, per Joannem perfectio contempla- tionis tionis

per Petrum autem perfectio per Petrum autem perfectio designatur actionis. Hi sunt qui simul designatur actionis. Hi sunt qui simul currebant, Joan. xx, 4: Currebant duo currebant, Joan. xx, 4: Currebant duo simul, et ille alius discipulus præcucur- simul, et ille alius discipulus præcucur- rit citius Petro. Hi sunt qui simul ascen- rit citius Petro. Hi sunt qui simul ascen- derunt in templum '. Hi sunt qui specia- derunt in templum '. Hi sunt qui specia- lis erant familiaritatis ad invicem : et ideo lis erant familiaritatis ad invicem : et ideo unus innuit alii de secretis 2. Horum unus innuit alii de secretis 2. Horum unus Romam, alter Asiam adduxit Do- unus Romam, alter Asiam adduxit Do- mino. Hos ergo duos misit, ad-signifi- mino. Hos ergo duos misit, ad-signifi- candum quod intellectus et actio Domino candum quod intellectus et actio Domino coenam debent præparare. coenam debent præparare.

« Euntes parate nobis. » « Euntes parate nobis. »

Hoc est præceptum præparationis. Hoc est præceptum præparationis. << Pascha, » hoc est, agnum paschalem; << Pascha, » hoc est, agnum paschalem; et epulas. Sicut etiam de spirituali cœna et epulas. Sicut etiam de spirituali cœna dicit Apostolus, I ad Corinth. v, 7 et 8: dicit Apostolus, I ad Corinth. v, 7 et 8: Pascha nostrum immolatus est Chri- Pascha nostrum immolatus est Chri- stus itaque epulemur, non in fermento stus itaque epulemur, non in fermento veteri, neque in fermento malitiæ et ne- veteri, neque in fermento malitiæ et ne- quitiæ, sed in azymis sinceritatis et ve- quitiæ, sed in azymis sinceritatis et ve- ritatis. ritatis.

1 Cf. Act. III, 1. 1 Cf. Act. III, 1.

«At illi dixerunt: Ubi vis paremus? «At illi dixerunt: Ubi vis paremus?

Qnærunt de loco, et expediuntur. Sci- Qnærunt de loco, et expediuntur. Sci- verunt enim quod non in omni loco co- verunt enim quod non in omni loco co- muni manducanda esset coena Dominica, muni manducanda esset coena Dominica, sed in loco honesto et mundo et sancto: sed in loco honesto et mundo et sancto: et ideo quærunt : « Ubi vis paremus ? » et ideo quærunt : « Ubi vis paremus ? » Psal. LXXV, Psal. LXXV, 3: Factus est in pace locus 3: Factus est in pace locus ejus, et habitatio ejus in Sion. In pace, ejus, et habitatio ejus in Sion. In pace, scilicet affectus, et speculatione intelle- scilicet affectus, et speculatione intelle- ctus. Loca enim communia, in quibus ctus. Loca enim communia, in quibus aliis diebus hospitari consueverat, scive- aliis diebus hospitari consueverat, scive- runt sed quærebant locum convenien- runt sed quærebant locum convenien- tem Sacramento. II Paralip. VII, 12: tem Sacramento. II Paralip. VII, 12: Elegi istum mihi locum in domum sa- Elegi istum mihi locum in domum sa- crificii. crificii.

Et hoc est quod sequitur: Et hoc est quod sequitur:

« Et dixit ad eos: Ecce introeunti- « Et dixit ad eos: Ecce introeunti- bus vobis in civitatem, occurret vobis bus vobis in civitatem, occurret vobis homo quidam amphoram aquæ por- homo quidam amphoram aquæ por- tans sequimini eum in domum in tans sequimini eum in domum in quam intrat, quam intrat,

Et dicetis patrifamilias domus : Et dicetis patrifamilias domus : Dicit tibi Magister: Ubi est diverso- Dicit tibi Magister: Ubi est diverso- rium ubi pascha cum discipulis meis rium ubi pascha cum discipulis meis

manducem? manducem?

Et ipse ostendet vobis coenaculum Et ipse ostendet vobis coenaculum magnum stratum : et ibi parate. magnum stratum : et ibi parate.

Euntes autem invenerunt sicut di- Euntes autem invenerunt sicut di- xit illis, et paraverunt pascha. >> xit illis, et paraverunt pascha. >>

« Et dixit » ad eos, expediens eos de « Et dixit » ad eos, expediens eos de loco «Ecce introeuntibus vobis. » loco «Ecce introeuntibus vobis. »

Tria autem hic dicit: de indicio intro- Tria autem hic dicit: de indicio intro- eundi in domum, de facilitate recipiendi eundi in domum, de facilitate recipiendi a patrefamilias domus, et de aptitudine a patrefamilias domus, et de aptitudine loci. loci.

De primo dicit: « Ecce introeuntibus De primo dicit: « Ecce introeuntibus vobis in civitatem. » Significat autem vobis in civitatem. » Significat autem spiritualiter introitum discipulorum in spiritualiter introitum discipulorum in verbo Domini ad conscientias hominum. verbo Domini ad conscientias hominum. Psal. cxxi, 3 et 4: Jerusalem quæ ædifi- Psal. cxxi, 3 et 4: Jerusalem quæ ædifi- catur ut civitas, cujus participatio ejus catur ut civitas, cujus participatio ejus

2 Cf. Joan. XIII, 23 et xx1, 7. 2 Cf. Joan. XIII, 23 et xx1, 7.

10 10

13 13

18 18

IN EVANG. LUC.E, XXII-10, 11, 12, 13. IN EVANG. LUC.E, XXII-10, 11, 12, 13.

in idipsum. Illuc enim ascenderunt tri- in idipsum. Illuc enim ascenderunt tri- bus, tribus Domini, testimonium Israel, bus, tribus Domini, testimonium Israel, ad confitendum nomini Domini. Ad in- ad confitendum nomini Domini. Ad in- troitum in corda discipulorum, qui sunt troitum in corda discipulorum, qui sunt tribus Domini, participatio fit in cœna in tribus Domini, participatio fit in cœna in idipsum, et confessio fit nominis Domini. idipsum, et confessio fit nominis Domini. Quicumque in hanc civitatem communio- Quicumque in hanc civitatem communio- nis non pergit, cum Domino non cœnat. nis non pergit, cum Domino non cœnat. Eccle. x, 15 Labor stultorum affliget Eccle. x, 15 Labor stultorum affliget eos qui nesciunt in urbem pergere. Sic eos qui nesciunt in urbem pergere. Sic ergo primo oportet intrare in civitatem ergo primo oportet intrare in civitatem ad communionem Sanctorum. Act. 1x, 6: ad communionem Sanctorum. Act. 1x, 6: Surge et ingredere civitatem, scilicet in Surge et ingredere civitatem, scilicet in vicum qui vocatur Rectus: et ibi dice- vicum qui vocatur Rectus: et ibi dice- tur tibi quid te oporteat facere. tur tibi quid te oporteat facere.

Postquam autem ad communionem Postquam autem ad communionem Sanctorum ingressum est, Sanctorum ingressum est,

« Occurret vobis. » « Occurret vobis. »

Ecce describit ducem a quatuor: ab Ecce describit ducem a quatuor: ab occursu, cum dicit : « Occurret vobis, » occursu, cum dicit : « Occurret vobis, » in quo notatur occursus Sanctorum in in quo notatur occursus Sanctorum in charitate. Isa. XXI, 14: Occurrentes si- charitate. Isa. XXI, 14: Occurrentes si- tienti ferte aquam, qui habitatis terram tienti ferte aquam, qui habitatis terram Austri cum panibus occurrite fugienti. Austri cum panibus occurrite fugienti. Sancti enim occurrunt cum aqua refrige- Sancti enim occurrunt cum aqua refrige- rii concupiscentiæ carnalis, et cum pani- rii concupiscentiæ carnalis, et cum pani- bus refectionis virtutis confortantis con- bus refectionis virtutis confortantis con- scientiam. Aliter enim coena Domini non scientiam. Aliter enim coena Domini non debet manducari. debet manducari. Secundum est: Secundum est:

« Homo quidam. »> « Homo quidam. »>

In quo notatur rationabilitas, quæ ci- In quo notatur rationabilitas, quæ ci- bum hunc præcedere debet. Unde, I ad bum hunc præcedere debet. Unde, I ad Corinth. x1, 28 et 29: Probet autem se- Corinth. x1, 28 et 29: Probet autem se- ipsum homo et sic de pane illo edat, ipsum homo et sic de pane illo edat, et de calice bibat. Qui enim manducat et de calice bibat. Qui enim manducat et bibit indigne, judicium sibi manducat et bibit indigne, judicium sibi manducat et bibit, non dijudicans corpus Domini. et bibit, non dijudicans corpus Domini. Sic ergo homo « quidam » est probans Sic ergo homo « quidam » est probans et dijudicans. et dijudicans.

Tertium est: Tertium est:

« Amphoram aquæ portans, » « Amphoram aquæ portans, »

Quæ significat vas expiationis per la- Quæ significat vas expiationis per la-

665 665

crymas. Genes. xxv, 14: Surrexit Abra- crymas. Genes. xxv, 14: Surrexit Abra- ham mane, et tollens panem et utrem ham mane, et tollens panem et utrem aquæ. Psal. LXXIX, 6: Cibabis nos pane aquæ. Psal. LXXIX, 6: Cibabis nos pane lacrymarum. Illo enim ante cibari debet, lacrymarum. Illo enim ante cibari debet, qui cœnam Domini manducare præsumit. qui cœnam Domini manducare præsumit.

« Sequimini eum. » « Sequimini eum. »

Hoc est quartum, quod iste præcedit: Hoc est quartum, quod iste præcedit: quia ista dignitatem conferunt ad cœnam quia ista dignitatem conferunt ad cœnam Dominicam. Et ideo dicit quod iste est Dominicam. Et ideo dicit quod iste est sequendus « in domum » conscientiæ, sequendus « in domum » conscientiæ, « in quam intrat, » ut ibi in secreto cor- « in quam intrat, » ut ibi in secreto cor- dis præparetur. II Reg. xx, 15: O si dis præparetur. II Reg. xx, 15: O si quis mihi daret potum aquæ de cisterna quis mihi daret potum aquæ de cisterna quæ est in Bethlehem, hoc est, in domo quæ est in Bethlehem, hoc est, in domo panis! In hac enim domo lacrymarum panis! In hac enim domo lacrymarum coena Domini præparatur. coena Domini præparatur.