21 21

640 640

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

29: Dixi vobis prius quam fiat, ut cum 29: Dixi vobis prius quam fiat, ut cum factum fuerit, credatis. factum fuerit, credatis.

«Quia appropinquavit desolatio ėjus.» «Quia appropinquavit desolatio ėjus.» Quia tantum debilitavit eam iniquitas, Quia tantum debilitavit eam iniquitas, quod resistere non poterunt. Neque quod resistere non poterunt. Neque Deus liberabit eos, sicut liberavit ab ob- Deus liberabit eos, sicut liberavit ab ob- sidione Sennacherib. Unde Josephus sidione Sennacherib. Unde Josephus dicit, qnod in obsidione Romanorum dicit, qnod in obsidione Romanorum nullum responsum ab aliquo Propheta- nullum responsum ab aliquo Propheta- rum habere potuerunt, quod numquam rum habere potuerunt, quod numquam antea accidit: quia Dominum omnium antea accidit: quia Dominum omnium Propheterum offenderunt et occiderunt. Propheterum offenderunt et occiderunt.

« Tunc qui in Judæa sunt, fugiant « Tunc qui in Judæa sunt, fugiant ad montes et qui in medio ejus, dis- ad montes et qui in medio ejus, dis- cedant: et qui in regionibus, non in- cedant: et qui in regionibus, non in- trent in eam. trent in eam.

Quia dies ultionis hi sunt, ut im- Quia dies ultionis hi sunt, ut im- pleantur omnia quæ scripta sunt. » pleantur omnia quæ scripta sunt. »

Hic exaggerat istius obsidionis distri- Hic exaggerat istius obsidionis distri-

ctionem. ctionem.

Et dicit duo. Primo enim exaggerat Et dicit duo. Primo enim exaggerat in his qui fugere possunt: et secundo, in in his qui fugere possunt: et secundo, in his qui non possunt effugere. his qui non possunt effugere.

In primo horum duo facit. Primo In primo horum duo facit. Primo enim persuadet, quod sine alia occupa- enim persuadet, quod sine alia occupa- tione fugiant, qui fugere possunt: et se- tione fugiant, qui fugere possunt: et se- cundo, dicit causam. cundo, dicit causam.

Dicit igitur tribus generibus homi- Dicit igitur tribus generibus homi- num, quod sine qualibet alia occupatione num, quod sine qualibet alia occupatione fugiant, dicens: « Tunc, » obsidione per- fugiant, dicens: « Tunc, » obsidione per- fecta, « qui in Judæa sunt, » hoc est, in fecta, « qui in Judæa sunt, » hoc est, in regno Judææ, non in civitate Jerusalem, regno Judææ, non in civitate Jerusalem, «fugiant ad montes, » hoc est, ad sil- «fugiant ad montes, » hoc est, ad sil- vestria et campestria, et non ad muni- vestria et campestria, et non ad muni- tiones, quia defendi non poterunt. Ha- tiones, quia defendi non poterunt. Ha- bacuc, 1, 10: Ipse super omnem muni- bacuc, 1, 10: Ipse super omnem muni- tionem ridebit, et comportabit aggerem, tionem ridebit, et comportabit aggerem, et capiet eam. et capiet eam.

« Et qui in medio ejus, » « Et qui in medio ejus, »

Hoc est, Judææ sunt per habitatio- Hoc est, Judææ sunt per habitatio- nem, «discedant, » quia sicut extranea, nem, «discedant, » quia sicut extranea,

1 Cf. Isa. XXXVII, 33-37, 1 Cf. Isa. XXXVII, 33-37,

ita nec media poterunt resistere. Numer. ita nec media poterunt resistere. Numer. XVI, 26 Recedite a tabernaculis homi- XVI, 26 Recedite a tabernaculis homi- num impiorum,... ne involvamini in num impiorum,... ne involvamini in peccatis eorum. Apocal. xvIII, 4: Exite peccatis eorum. Apocal. xvIII, 4: Exite de illa, populus meus, ne participes de illa, populus meus, ne participes sitis delictorum ejus, et de plagis ejus sitis delictorum ejus, et de plagis ejus non accipiatis. Qui ergo in medio habi- non accipiatis. Qui ergo in medio habi- tat, ubi regna magis consueverunt esse tat, ubi regna magis consueverunt esse pacifica, non descendat in eam: ne ipse pacifica, non descendat in eam: ne ipse descensus ei fugæ velocis impedimentum descensus ei fugæ velocis impedimentum fiat, sed relictis omnibus cito discedat. fiat, sed relictis omnibus cito discedat.

« Et qui in regionibus, » « Et qui in regionibus, »

» »

Sunt dispersi, « non intrent in eam, Sunt dispersi, « non intrent in eam, revertentes in Judæam, ut aliquid de suo revertentes in Judæam, ut aliquid de suo ibi tollant. Matth. xxiv, 17 et 18: Tunc ibi tollant. Matth. xxiv, 17 et 18: Tunc qui in tecto est, non descendat tollere qui in tecto est, non descendat tollere aliquid de domo sua: et qui in agro, aliquid de domo sua: et qui in agro, non revertatur tollere tunicam suam. Fu- non revertatur tollere tunicam suam. Fu- ga enim erit adeo impedita, quod modi- ga enim erit adeo impedita, quod modi- cum impedimentum præoccupabit homi- cum impedimentum præoccupabit homi- nem. Amos, II, 14, 15 et 16: Peribit fuga nem. Amos, II, 14, 15 et 16: Peribit fuga a veloce, et fortis non obtinebit virtutem a veloce, et fortis non obtinebit virtutem suam, et robustus non salvabit animam suam, et robustus non salvabit animam suam, et tenens arcum non stabit, et ve- suam, et tenens arcum non stabit, et ve- lox pedibus suis non salvabitur, et lox pedibus suis non salvabitur, et ascensor equi non salvabit animam suam, ascensor equi non salvabit animam suam, et robustus corde inter fortes nudus fu- et robustus corde inter fortes nudus fu- giet in illa die, dicit Dominus. Unde in giet in illa die, dicit Dominus. Unde in Historia Ecclesiastica legitur, quod Chri- Historia Ecclesiastica legitur, quod Chri- stiani ante captivitatem Romanam ad- stiani ante captivitatem Romanam ad- moniti per Angelum de Judæa fugerunt: moniti per Angelum de Judæa fugerunt: et in civitate quæ vocatur Pola, trans et in civitate quæ vocatur Pola, trans Jordanem, habitaverunt, donec præteriit Jordanem, habitaverunt, donec præteriit captivitas. captivitas.

Hujus autem tantæ districtionis reddit Hujus autem tantæ districtionis reddit dicens: dicens:

causam, causam,

«Quia dies ultionis >> «Quia dies ultionis >>

Sanguinis Christi et Prophetarum et Sanguinis Christi et Prophetarum et discipulorum Dei, et ingratitudinis Ju- discipulorum Dei, et ingratitudinis Ju- dææ, quia tempus suæ visitationis non dææ, quia tempus suæ visitationis non cognovit, « hi sunt, » sicut ipse Christus cognovit, « hi sunt, » sicut ipse Christus cum planctu, prænuntiavit 2. Isa. xxxiv, cum planctu, prænuntiavit 2. Isa. xxxiv, 7 et 8 Inebriabitur terra eorum sangui- 7 et 8 Inebriabitur terra eorum sangui-

: :

2 Cf. Luc. xix, 41 et seq.- 2 Cf. Luc. xix, 41 et seq.-

IN EVANG. LUCÆ, XXI-23, 24. IN EVANG. LUCÆ, XXI-23, 24.

ne, et humus eorum adipe pingulum. ne, et humus eorum adipe pingulum. Quia dies ultionis Domini, annus retri- Quia dies ultionis Domini, annus retri- butionum judicii Sion. Psal. LXXVIII, 10 butionum judicii Sion. Psal. LXXVIII, 10 et 11 : Ultio sanguinis servorum tuorum, et 11 : Ultio sanguinis servorum tuorum, qui effusus est, introeat in conspectu tuo. qui effusus est, introeat in conspectu tuo. Isa. LXIII, 4 Dies ultionis in corde meo, Isa. LXIII, 4 Dies ultionis in corde meo, annus redemptionis meæ venit. Abdiæ. annus redemptionis meæ venit. Abdiæ. . 15 Sicut fecisti, fiet tibi: retributio- . 15 Sicut fecisti, fiet tibi: retributio- nem tuam convertet in caput tuum. nem tuam convertet in caput tuum.

« Ut impleantur omnia quæ » inde « Ut impleantur omnia quæ » inde « scripta sunt, » quæ Deus ultionum « scripta sunt, » quæ Deus ultionum Dominus ore Christi et Prophetarum et Dominus ore Christi et Prophetarum et Apostolorum prædixit. Matth. v, 18: Apostolorum prædixit. Matth. v, 18: Iota unum, aut unus apex non præter- Iota unum, aut unus apex non præter- ibit a lege, donec omnia fiant. ibit a lege, donec omnia fiant.

Sic igitur in his qui fugere possunt Sic igitur in his qui fugere possunt exaggeravit captivitatem, et obsidionis exaggeravit captivitatem, et obsidionis districtionem. districtionem.

« Væ autem prægnantibus, et nu- « Væ autem prægnantibus, et nu- trientibus in illis diebus ! » trientibus in illis diebus ! »

« Et nutrientibus. » « Et nutrientibus. »

641 641

Per nutrientes intelliguntur omnes qui Per nutrientes intelliguntur omnes qui impedimentum fugæ habent in sibi con- impedimentum fugæ habent in sibi con- junctis, et sibi adhærentibus: quia illi junctis, et sibi adhærentibus: quia illi in se, et in charis suis punientur. Thren. in se, et in charis suis punientur. Thren. II, 11 et 12: Effusum est in terra jecur II, 11 et 12: Effusum est in terra jecur meum super contritione filiæ populi meum super contritione filiæ populi mei, cum deficeret parvulus et lactens mei, cum deficeret parvulus et lactens in plateis oppidi. Matribus suis dixe- in plateis oppidi. Matribus suis dixe- runt Ubi est triticum et vinum? cum runt Ubi est triticum et vinum? cum deficerent quasi vulnerati in plateis civi- deficerent quasi vulnerati in plateis civi- tatis, cum exhalarent animas suas in tatis, cum exhalarent animas suas in sinu matrum suarum? Il Machab. VI, sinu matrum suarum? Il Machab. VI, 10: Duæ mulieres delatæ sunt natos 10: Duæ mulieres delatæ sunt natos suos circumcidisse, quas, infantibus ad suos circumcidisse, quas, infantibus ad ubera suspensis, cum publice per civi- ubera suspensis, cum publice per civi- tatem circumduxissent, per muros præ- tatem circumduxissent, per muros præ- cipitaverunt. cipitaverunt.

Væ ergo prægnantibus et nutrientibus Væ ergo prægnantibus et nutrientibus « in illis diebus » angustiæ et tribulatio- « in illis diebus » angustiæ et tribulatio- nis quia illi dies luce justitiæ suæ ocu- nis quia illi dies luce justitiæ suæ ocu- los aperient, quos culpa clausit, quando los aperient, quos culpa clausit, quando Filium Dei recognoscere noluerunt. Filium Dei recognoscere noluerunt.

Hic exaggerat istam districtionem in Joan. 1, 10: In mundo erat, et mundus Hic exaggerat istam districtionem in Joan. 1, 10: In mundo erat, et mundus his qui fugere non possunt. his qui fugere non possunt. per ipsum factus est, et mundus eum non per ipsum factus est, et mundus eum non cognovit. cognovit.

Dicit autem duo, scilicet, quod væ erit Dicit autem duo, scilicet, quod væ erit non potentibus fugere, et subjungit cau- non potentibus fugere, et subjungit cau-

sam. sam.

De primo dicit duo, scilicet, « Væ De primo dicit duo, scilicet, « Væ prægnantibus ! » Per prægnantes intel- prægnantibus ! » Per prægnantes intel- ligit omnes qui impedimenta fugæ con- ligit omnes qui impedimenta fugæ con- ceperunt in seipsis. Illi enim quasi præ- ceperunt in seipsis. Illi enim quasi præ- gnantes sunt. IV Reg. xv, 16: Percussit gnantes sunt. IV Reg. xv, 16: Percussit Manahen Thapsam, et omnes qui erant Manahen Thapsam, et omnes qui erant in ea... noluerant enim aperire ei, et in ea... noluerant enim aperire ei, et interfecit omnes prægnantes ejus. Mana- interfecit omnes prægnantes ejus. Mana- hen interpretatur consolans, et significat hen interpretatur consolans, et significat Christum consolantem suos interfectos. Christum consolantem suos interfectos. Thapsa autem pulchra interpretatur, et Thapsa autem pulchra interpretatur, et significat Judæam pulchram per Roma. significat Judæam pulchram per Roma. nos a Christo percussam, quia ei nolue- nos a Christo percussam, quia ei nolue- runt aperire. Joan. 1, 11: In propria ve- runt aperire. Joan. 1, 11: In propria ve- nit, et sui eum non receperunt. Amos, nit, et sui eum non receperunt. Amos, I, 13: Dissecuit omnes prægnantes ejus, I, 13: Dissecuit omnes prægnantes ejus, Isa. xxxvII, 3: Dies tribulationis,... Isa. xxxvII, 3: Dies tribulationis,... dies hæc quia venerunt filii usque ad dies hæc quia venerunt filii usque ad partum, et virtus non est pariendi. partum, et virtus non est pariendi.

XXIII XXIII

« Erit enim pressura magna super « Erit enim pressura magna super terram, et ira populo huic. terram, et ira populo huic.

Et cadent in ore gladii, et captivi Et cadent in ore gladii, et captivi ducentur in omnes gentes, et Jerusa- ducentur in omnes gentes, et Jerusa- lem calcabitur a Gentibus, donec im- lem calcabitur a Gentibus, donec im- pleantur tempora nationum. » pleantur tempora nationum. »

Hic subjungit causam primo in com- Hic subjungit causam primo in com- muni, postea in speciali. muni, postea in speciali.

In communi quidem primo ostendit In communi quidem primo ostendit illius tribulationis effectum, dicens: illius tribulationis effectum, dicens: « Erit enim pressura magna, » hoc est, « Erit enim pressura magna, » hoc est, tribulatio opprimens, ita quod nullum tribulatio opprimens, ita quod nullum patebit effugium: quia pressit eos Deus patebit effugium: quia pressit eos Deus mole judicii sui propter multas suas ini- mole judicii sui propter multas suas ini- quitates. Unde Job talem tribulationem quitates. Unde Job talem tribulationem abhorrens in spiritu, dixit, xx, 6: Nolo abhorrens in spiritu, dixit, xx, 6: Nolo multa fortitudine contendat mecum, ne multa fortitudine contendat mecum, ne magnitudinis suæ mole me premat. II ad magnitudinis suæ mole me premat. II ad

41 41

24 24

642 642

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

Corinth. 1,8 et 9: Supra modum gravati Corinth. 1,8 et 9: Supra modum gravati sumus supra virtutem, ita ut tæderet nos sumus supra virtutem, ita ut tæderet nos etiam vivere. Sed ipsi in nobismetipsis etiam vivere. Sed ipsi in nobismetipsis responsum mortis habuimus. responsum mortis habuimus.

« Super terram » Judæam. Joan. xvi, « Super terram » Judæam. Joan. xvi, 33: In mundo pressuram habebitis. 33: In mundo pressuram habebitis.

« Et ira, » quæ est causa pressuræ, « Et ira, » quæ est causa pressuræ, «ira » Dei « populo huic » Judæorum. «ira » Dei « populo huic » Judæorum. Isa. xxvII, 21: Irascetur Dominus, ut Isa. xxvII, 21: Irascetur Dominus, ut faciat opus suum. Isa. xxx, 27: Ardens faciat opus suum. Isa. xxx, 27: Ardens furor ejus, et gravis ad portandum. La- furor ejus, et gravis ad portandum. La- bia ejus repleta sunt indignatione, et bia ejus repleta sunt indignatione, et lingua ejus quasi ignis devorans : quia lingua ejus quasi ignis devorans : quia veritas verborum Domini ad ista mala veritas verborum Domini ad ista mala Judæam perduxit. Judæam perduxit.

« Et cadent in ore gladii. « Et cadent in ore gladii.

» »

Tres modos speciales hic inducit: et Tres modos speciales hic inducit: et quarto, subjungit mali istius duratio- quarto, subjungit mali istius duratio-

nem. nem.

Primum autem inter tria est, quod illi Primum autem inter tria est, quod illi qui defendere terram deberent, cadent in qui defendere terram deberent, cadent in ore gladii victi et confusi et occisi. ore gladii victi et confusi et occisi. Thren. 1, 6: Facti sunt principes ejus Thren. 1, 6: Facti sunt principes ejus velut arietes non invenientes pascua, et velut arietes non invenientes pascua, et abierunt absque fortitudine ante faciem abierunt absque fortitudine ante faciem subsequentis. Job, xix, 29: Fugite a fa- subsequentis. Job, xix, 29: Fugite a fa- cie gladii: quoniam ultor iniquitatum cie gladii: quoniam ultor iniquitatum gladius est. Deuter. xxx11, 41: Si acuero gladius est. Deuter. xxx11, 41: Si acuero ut fulgur gladium meum, et arripuerit ut fulgur gladium meum, et arripuerit judicium manus mea, reddam ultionem judicium manus mea, reddam ultionem hostibus meis, et his qui oderunt me re- hostibus meis, et his qui oderunt me re- tribuam. Ibidem, y. 42: Inebriabo sagit- tribuam. Ibidem, y. 42: Inebriabo sagit- tas meas sanguine, et gladius meus de- tas meas sanguine, et gladius meus de- vorabit carnes, de cruore occisorum et vorabit carnes, de cruore occisorum et de captivitate, nudati inimicorum capi- de captivitate, nudati inimicorum capi- tis. Ibidem, y. 43: Sanguinem servorum tis. Ibidem, y. 43: Sanguinem servorum suorum ulciscetur: et vindictam retribuet suorum ulciscetur: et vindictam retribuet in hostes eorum. In tantum autem, ut nar- in hostes eorum. In tantum autem, ut nar- rat Hegesippus, devoravit eos gladius, rat Hegesippus, devoravit eos gladius, quod cum fama surrexisset inter Roma- quod cum fama surrexisset inter Roma- nos milites (qui semper aurum sitierunt) nos milites (qui semper aurum sitierunt) quod Judæi transgluttivissent aurum quod Judæi transgluttivissent aurum quod servaverant in abscondito, quilibet quod servaverant in abscondito, quilibet Romanorum quemcumque invenisset Ju- Romanorum quemcumque invenisset Ju- dæum, juvenem vel senem, virum vel dæum, juvenem vel senem, virum vel mulierem, statim gladio scidit per me- mulierem, statim gladio scidit per me- dium ventris, et in stomacho suo quære- dium ventris, et in stomacho suo quære-

bat aurum. Impletum enim erat in eis bat aurum. Impletum enim erat in eis quod dixit, Job, xx, 15: Divitias quas quod dixit, Job, xx, 15: Divitias quas devoravit, evomet, et de ventre illius devoravit, evomet, et de ventre illius extrahet eas Deus. extrahet eas Deus.

« Et captivi ducentur in omnes « Et captivi ducentur in omnes gentes, » gentes, »

Dispersi illi qui remanserint a gladio. Dispersi illi qui remanserint a gladio. Vendita sunt enim Judaica mancipia, et Vendita sunt enim Judaica mancipia, et triginta mancipia uno denario distracta, triginta mancipia uno denario distracta, in ultionem ejus quod Dominus ab eis in ultionem ejus quod Dominus ab eis triginta argenteis emptus fuit. Thren. v, triginta argenteis emptus fuit. Thren. v, 5: Cervicibus nostris minabamur, lassis 5: Cervicibus nostris minabamur, lassis non dabatur requies. Isa. LI, 20: Filii non dabatur requies. Isa. LI, 20: Filii tui projecti sunt, dormierunt in capite tui projecti sunt, dormierunt in capite omnium viarum, sicut, oryx illaquea- omnium viarum, sicut, oryx illaquea- tus pleni indignatione Domini, increpa- tus pleni indignatione Domini, increpa- tione Dei tui. Ezechiel. v, 12: In om- tione Dei tui. Ezechiel. v, 12: In om- nem ventum dispergam, et gladium eva- nem ventum dispergam, et gladium eva- ginabo post eos: quia nec in captivitate ginabo post eos: quia nec in captivitate parcitur eis. parcitur eis.

« Et Jerusalem calcabitur a Genti- « Et Jerusalem calcabitur a Genti- bus, » bus, »

Hoc est, templum quod simoniis pro- Hoc est, templum quod simoniis pro- fanaverunt et polluerunt: et ideo Genti- fanaverunt et polluerunt: et ideo Genti- bus est traditum conculcandum. Psal. bus est traditum conculcandum. Psal. LXXVIII, 1 Deus, venerunt Gentes in hæ- LXXVIII, 1 Deus, venerunt Gentes in hæ- reditatem tuam, polluerunt templum reditatem tuam, polluerunt templum sanctum tuum, posuerunt Jerusalem in sanctum tuum, posuerunt Jerusalem in pomorum custodiam. Thren. 1, 10: Vidit pomorum custodiam. Thren. 1, 10: Vidit Gentes ingressas sanctuarium suum, de Gentes ingressas sanctuarium suum, de quibus præceperas ne intrarent in Eccle- quibus præceperas ne intrarent in Eccle- siam tuam. Thren. 11, 7: Repulit Do- siam tuam. Thren. 11, 7: Repulit Do- minus altare suum, maledixit sanctifi- minus altare suum, maledixit sanctifi- caticni suæ, tradidit in manus inimici caticni suæ, tradidit in manus inimici muros turrium ejus: vocem dederunt, muros turrium ejus: vocem dederunt, scilicet Gentes, in domo Domini, sicut scilicet Gentes, in domo Domini, sicut in die solemni. in die solemni.

Durabit autem hoc malum, Durabit autem hoc malum,

« Donec impleantur tempora natio- « Donec impleantur tempora natio-

num. » num. »

Nationes dicuntur Gentilium diversita- Nationes dicuntur Gentilium diversita- tes, quæ ad fidem sunt convertendæ ad tes, quæ ad fidem sunt convertendæ ad diem novissimum. Ad Roman. XI, 25 et diem novissimum. Ad Roman. XI, 25 et

25 25

26 26

27 27

IN EVANG. LUCÆ, XXI-25, 26, 27. IN EVANG. LUCÆ, XXI-25, 26, 27.

26 Cæcitas ex parte contigit in Israel, 26 Cæcitas ex parte contigit in Israel, donec plenitudo Gentium intraret : et sic donec plenitudo Gentium intraret : et sic omnis Israel salvus fieret. Isa. x, 22: omnis Israel salvus fieret. Isa. x, 22: Si fuerit populus tuus, Israel, quasi arena Si fuerit populus tuus, Israel, quasi arena maris, reliquiæ convertentur ex eo. maris, reliquiæ convertentur ex eo.

Sic igitur finitur pars quæ est de Ju- Sic igitur finitur pars quæ est de Ju- dææ desolatione. dææ desolatione.

« Et erunt signa in sole, et luna, et « Et erunt signa in sole, et luna, et stellis, et in terris pressura gentium stellis, et in terris pressura gentium præ confusione sonitus maris et flu- præ confusione sonitus maris et flu- ctuum, ctuum,

Arescentibus hominibus præ timore Arescentibus hominibus præ timore et exspectatione, quæ supervenient et exspectatione, quæ supervenient universo orbi: nam virtutes coelorum universo orbi: nam virtutes coelorum movebuntur: movebuntur:

Et tunc videbunt Filium hominis Et tunc videbunt Filium hominis venientem in nube cum potestate ma- venientem in nube cum potestate ma- gna et majestate. » gna et majestate. »

Hic incipit tertia pars, in qua signa Hic incipit tertia pars, in qua signa præcedentia regnum suum ponit, quæ præcedentia regnum suum ponit, quæ sunt signa destructionis mundi. sunt signa destructionis mundi.

Habet autem partes duas : in quarum Habet autem partes duas : in quarum prima ponit signa: in secunda autem, prima ponit signa: in secunda autem, veritatem futurorum signorum confirmat veritatem futurorum signorum confirmat per firmitatem et immutabilitatem verbo- per firmitatem et immutabilitatem verbo-

rum. rum.

: :

Adhuc autem prior harum in tria divi- Adhuc autem prior harum in tria divi- ditur in quorum primo dicit signa valde ditur in quorum primo dicit signa valde terribilia in secundo, consolatur suos, terribilia in secundo, consolatur suos, quia ista sint exitus mali Sanctorum, et quia ista sint exitus mali Sanctorum, et regni Dei quod desideraverunt, appro- regni Dei quod desideraverunt, appro- pinquatio in tertio autem, hoc per pinquatio in tertio autem, hoc per similitudinem floritionis arborum osten- similitudinem floritionis arborum osten-

dit. dit.

In primo horum dicit sex: in quorum In primo horum dicit sex: in quorum primo dicit signa de cœlo: in secundo, primo dicit signa de cœlo: in secundo, signa de terra in tertio, signa de mari : signa de terra in tertio, signa de mari : in quarto, signa de hominibus, qui ex in quarto, signa de hominibus, qui ex elementis sunt compositi: in quinto, elementis sunt compositi: in quinto, signa de virtutibus cœlestibus, quæ ad signa de virtutibus cœlestibus, quæ ad inferiora referuntur in sexto et ultimo, inferiora referuntur in sexto et ultimo, de adventu auctoris totius mundi. de adventu auctoris totius mundi.

In primo horum ponit signa cœli in In primo horum ponit signa cœli in tribus in sole, qui pater est omnium tribus in sole, qui pater est omnium

643 643

generabilium, ut dicunt Philosophi, et generabilium, ut dicunt Philosophi, et cujus motus in declivi circulo causa est cujus motus in declivi circulo causa est generationis et corruptionis : et in luna, generationis et corruptionis : et in luna, quæ dominatur in humido quod omnium quæ dominatur in humido quod omnium generabilium est genitura: propter quod generabilium est genitura: propter quod etiam luna fortius mutat corpora, et etiam luna fortius mutat corpora, et ideo regina cæli in sacra Scriptura voca- ideo regina cæli in sacra Scriptura voca- tur. Et tertium signum ponit in stellis, tur. Et tertium signum ponit in stellis, quæ causa sunt figurationis corporum, quæ causa sunt figurationis corporum, virtutum eorum in organis figuratis, virtutum eorum in organis figuratis, sicut dicunt Astronomi. sicut dicunt Astronomi. Dicit igitur: Dicit igitur:

et et

« Et erunt, » ante diem judicii, « si- « Et erunt, » ante diem judicii, « si- gna » stupenda «in sole, » quæ tunc gna » stupenda «in sole, » quæ tunc vires ad generationem et corruptionem vires ad generationem et corruptionem non exhibebit. De sole enim dicitur, non exhibebit. De sole enim dicitur, Eccli. XLIII, 2 Sol... vas admirabile Eccli. XLIII, 2 Sol... vas admirabile opus Excelsi : quia mirabilia Dei osten- opus Excelsi : quia mirabilia Dei osten- det tunc sol. det tunc sol.

Quæ autem futura sint signa in sole, Quæ autem futura sint signa in sole, non placuit determinare, nisi velimus non placuit determinare, nisi velimus accipere ex præteritis. Tunc enim qua- accipere ex præteritis. Tunc enim qua- tuor signa erunt in sole, quæ jam in tuor signa erunt in sole, quæ jam in præterito legimus accidisse: quæ sunt præterito legimus accidisse: quæ sunt obscuratio, statio, percussio vel in toto obscuratio, statio, percussio vel in toto vel in parte, et retrocessio. vel in parte, et retrocessio.

De obscuratione solis dicitur, Apocal. De obscuratione solis dicitur, Apocal. v1, 12 Sol factus est niger tamquam v1, 12 Sol factus est niger tamquam saccus cilicinus. Et hic effectus præcessit saccus cilicinus. Et hic effectus præcessit in Passione, quando sol est obscuratus: in Passione, quando sol est obscuratus: quia sicut induit tenebras in Passione, sic quia sicut induit tenebras in Passione, sic induet tenebras in mundi transitione, et induet tenebras in mundi transitione, et subtrahet lumen suum a sceleribus quæ subtrahet lumen suum a sceleribus quæ commisit mundus. commisit mundus.

Statio autem fuit solis, quando ad Statio autem fuit solis, quando ad litteram stetit sub Josue, x, 12 et 13: litteram stetit sub Josue, x, 12 et 13: Sol, contra Gabaon ne movearis, et luna Sol, contra Gabaon ne movearis, et luna contra vallem Aialon. Steteruntque sol contra vallem Aialon. Steteruntque sol et luna, donec ulcisceretur se gens de ini- et luna, donec ulcisceretur se gens de ini- micis suis. Propter quod dicit Dionysius micis suis. Propter quod dicit Dionysius ad Apollophanem, quod « sacerdotes ad Apollophanem, quod « sacerdotes Chaldæorum diem duplicati solis cele- Chaldæorum diem duplicati solis cele- braverunt. » Ante judicium autem tra- braverunt. » Ante judicium autem tra- dunt Sancti, quod sol et luna stabunt in dunt Sancti, quod sol et luna stabunt in domibus coeli, in quibus creati sunt. Sol domibus coeli, in quibus creati sunt. Sol scilicet in Leone, et luna in Cancro, et scilicet in Leone, et luna in Cancro, et non plus circuibunt. Habacuc, III, 11: non plus circuibunt. Habacuc, III, 11: Sol et luna steterunt in habitaculo suo, Sol et luna steterunt in habitaculo suo, in luce sagittarum tuarum. in luce sagittarum tuarum.

644 644

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

Tertium signum in sole est percussio, Tertium signum in sole est percussio, quod aliqua pars ejus, hoc est, aliquota quod aliqua pars ejus, hoc est, aliquota proportio percussa est aliquando, hoc proportio percussa est aliquando, hoc est, ab effectu impedita. Apocal. VIII, est, ab effectu impedita. Apocal. VIII, 12 Percussa est tertia pars solis, et 12 Percussa est tertia pars solis, et tertia pars lunæ, et tertia pars stella- tertia pars lunæ, et tertia pars stella- rum. Tertia autem pars percutitur: quia rum. Tertia autem pars percutitur: quia unam partem sui effectus habet in se, unam partem sui effectus habet in se, secundum quod est fons luminis et dici- secundum quod est fons luminis et dici- tur sol, quasi solus lucens : et hæc pars tur sol, quasi solus lucens : et hæc pars non percutitur. Secundus effectus est, et non percutitur. Secundus effectus est, et secunda pars ejus, secundum quem lunæ secunda pars ejus, secundum quem lunæ et stellis lumen suum infundit : sicut et stellis lumen suum infundit : sicut dicitur, Eccli. XLIII, 3: Illuminans in dicitur, Eccli. XLIII, 3: Illuminans in excelsis Dominus. Et hanc partem etiam excelsis Dominus. Et hanc partem etiam non amittit. Tertia autem pars virtutis non amittit. Tertia autem pars virtutis ejus est illa quam terrænascentibus infun- ejus est illa quam terrænascentibus infun- dit. Et hæc percutietur, et in sole, et in dit. Et hæc percutietur, et in sole, et in luna, et in stellis: quia non influent luna, et in stellis: quia non influent terrænascentibus virtutem generationis. terrænascentibus virtutem generationis.

Quartum signum est retrocessio. Pro- Quartum signum est retrocessio. Pro- pterea iterum dicit Dionysius quod « sa- pterea iterum dicit Dionysius quod « sa- cerdotes Chaldæorum diem et festum cerdotes Chaldæorum diem et festum triplicati solis celebraverunt. » Isa. triplicati solis celebraverunt. » Isa. XXXVIII, 8 Reversus est sol decem lineis XXXVIII, 8 Reversus est sol decem lineis per gradus quos descenderat. Et habuit per gradus quos descenderat. Et habuit illa dies triginta horas: quia decem illa dies triginta horas: quia decem horis descenderat, et decem horis re- horis descenderat, et decem horis re- ascendit, et decem horis redescendit.Ista ascendit, et decem horis redescendit.Ista signa in sole legimus. Et forte ita ascen- signa in sole legimus. Et forte ita ascen- dendo et descendendo ibit ante judi- dendo et descendendo ibit ante judi- cium, ut errore suo ostendat tremorem cium, ut errore suo ostendat tremorem et terrorem iræ judicis ad judicium ve- et terrorem iræ judicis ad judicium ve- nientis. nientis.

In luna autem specialiter tria signa In luna autem specialiter tria signa leguntur, scilicet, quod sanguinea erit in leguntur, scilicet, quod sanguinea erit in testimonium fundendi sanguinis. Joel, 11, testimonium fundendi sanguinis. Joel, 11, 31 Sol convertetur in tenebras, et luna 31 Sol convertetur in tenebras, et luna in sanguinem, antequam veniat dies in sanguinem, antequam veniat dies Domini magnus, et horribilis. Secun- Domini magnus, et horribilis. Secun- dum autem est quod jam dictum est, dum autem est quod jam dictum est, quod luna stabit in habitaculo suo, no- quod luna stabit in habitaculo suo, no- lens plus præbere modo sui circuitus lens plus præbere modo sui circuitus obsequia. Tertium signum in luna est obsequia. Tertium signum in luna est percussio tertiæ partis, quæ est effectus percussio tertiæ partis, quæ est effectus ejus ad influentiam suæ virtutis ad infe- ejus ad influentiam suæ virtutis ad infe- riora. In se enim considerata manet riora. In se enim considerata manet secundum substantiam : et in compara- secundum substantiam : et in compara- tione ad solem, capit lumen plenum. Sed tione ad solem, capit lumen plenum. Sed

illa comparatio quam habet ad inferiora illa comparatio quam habet ad inferiora percutietur. Isa. xxiv, 23: Erubescet lu- percutietur. Isa. xxiv, 23: Erubescet lu- na, et confundetur sol, cum regnaverit na, et confundetur sol, cum regnaverit Dominus exercituum. Dominus exercituum.

Stellæ autem unum signum habent, Stellæ autem unum signum habent, quod in terram cadent. Et non intelligi- quod in terram cadent. Et non intelligi- tur quantum ad casum suæ substantiæ, tur quantum ad casum suæ substantiæ, sed quantum ad casum suæ virtutis, sed quantum ad casum suæ virtutis, quam modo habent. Matth. xxiv, 29: quam modo habent. Matth. xxiv, 29: Stellæ cadent de cœlo, scilicet in ter- Stellæ cadent de cœlo, scilicet in ter- ram. Apocal. VI, 13 Stellæ de cœlo ram. Apocal. VI, 13 Stellæ de cœlo ceciderunt super terram, sicut ficus ceciderunt super terram, sicut ficus emittit grossos sucs. emittit grossos sucs.

: :

Hæc igitur signa erunt in sole, et luna, Hæc igitur signa erunt in sole, et luna, et stellis. et stellis.

Hæc autem signa modo fiunt. Sol Hæc autem signa modo fiunt. Sol enim obscuratur, quando illi qui illumi- enim obscuratur, quando illi qui illumi- natores orbis terræ deberent esse, obs- natores orbis terræ deberent esse, obs- curantur sicut Papa, Cardinales, Ar- curantur sicut Papa, Cardinales, Ar- chiepiscopi, et Episcopi. Sapient. XVII, chiepiscopi, et Episcopi. Sapient. XVII, 19 et 20 Omnis orbis terrarum limpido 19 et 20 Omnis orbis terrarum limpido illuminabitur lumine, et non impeditis illuminabitur lumine, et non impeditis operibus continebatur. Solis autem illis operibus continebatur. Solis autem illis superposita erat gravis nox, imago tene- superposita erat gravis nox, imago tene- brarum quæ superventura illis erat. Hæc brarum quæ superventura illis erat. Hæc enim luminaria tenebrosiora jam sunt enim luminaria tenebrosiora jam sunt quam alia tenebrosa, tum per ignoran- quam alia tenebrosa, tum per ignoran- tiam, tum etiam per nigram vitam. Hi tiam, tum etiam per nigram vitam. Hi etiam sunt qui stant, non circumeunt : etiam sunt qui stant, non circumeunt : quia de cura subditorum nihil conside- quia de cura subditorum nihil conside- rant, sed in altitudine suæ ambitionis rant, sed in altitudine suæ ambitionis stant erecti et otiosi. Josue, x, 13: Stetit stant erecti et otiosi. Josue, x, 13: Stetit sol in medio cæli, et non festinavit oc- sol in medio cæli, et non festinavit oc- cumbere spatio unius diei: quia non est cumbere spatio unius diei: quia non est respectus morti eorum, sed in altitudine respectus morti eorum, sed in altitudine diei stant, in superbia ambitionis suæ: diei stant, in superbia ambitionis suæ: de qua altitudine dicit Psalmus LV, 4: de qua altitudine dicit Psalmus LV, 4: Ab altitudine diei timebo. Hi pro tertia Ab altitudine diei timebo. Hi pro tertia parte percussi sunt: quia lumen digni- parte percussi sunt: quia lumen digni- tatis retinentes et quæstum, tota utilitas tatis retinentes et quæstum, tota utilitas spiritualium percussa est. Hæc enim tria spiritualium percussa est. Hæc enim tria sunt, dignitas, et temporalium dispensa- sunt, dignitas, et temporalium dispensa- tio, et utilitas spiritualium quam debe- tio, et utilitas spiritualium quam debe- bant rependere, quæ tota percussa est. bant rependere, quæ tota percussa est. Ezechiel. xxxiv, 3: Gregem meum non Ezechiel. xxxiv, 3: Gregem meum non pascebatis. Isa. 1, 5 Super quo percu- pascebatis. Isa. 1, 5 Super quo percu- tiam vos ultra, addentes prævaricatio- tiam vos ultra, addentes prævaricatio- nem? Retrocessio autem est, quia rever- nem? Retrocessio autem est, quia rever- si sunt ad vomitum, et ad vitam laica- si sunt ad vomitum, et ad vitam laica-

IN EVANG. LUCÆ, XXI-25, 26, 27. IN EVANG. LUCÆ, XXI-25, 26, 27.

lem. II Machab. IV, 14 et 15: Sacerdotes lem. II Machab. IV, 14 et 15: Sacerdotes festinabant participes fieri palæstræ,... festinabant participes fieri palæstræ,... et præbitionis ejus injustæ :... et patrios et præbitionis ejus injustæ :... et patrios quidem honores nihil arbitrantes, græ- quidem honores nihil arbitrantes, græ- cas glorias optimas arbitrabantur. Hoc cas glorias optimas arbitrabantur. Hoc modo totus retrocessit clerus, qui sol modo totus retrocessit clerus, qui sol mundi fuit. mundi fuit.

San San

Et ideo luna, hoc est laicorum congre- Et ideo luna, hoc est laicorum congre- gatio, eclipsim patitur sui luminis, et gatio, eclipsim patitur sui luminis, et conversa est in sanguinem, hoc est, ad conversa est in sanguinem, hoc est, ad carnalitatis amorem. Osee, iv, 2 carnalitatis amorem. Osee, iv, 2 guis sanguinem tetigit. Unde exclamat guis sanguinem tetigit. Unde exclamat David, Psal. L, 16: Libera me de san- David, Psal. L, 16: Libera me de san- guinibus, Deus, Deus salutis meæ. Hæc guinibus, Deus, Deus salutis meæ. Hæc etiam stat torpens in otio turpi concupi- etiam stat torpens in otio turpi concupi- scentiæ, dicente Domino, Matth. xx, 6: scentiæ, dicente Domino, Matth. xx, 6: Quid hic statis tota die otiosi ? Et est Quid hic statis tota die otiosi ? Et est etiam ipsa luna percussa in tertia parte. etiam ipsa luna percussa in tertia parte. Una enim pars laici populi est dispensa- Una enim pars laici populi est dispensa- tio rei familiaris in domo secunda, con- tio rei familiaris in domo secunda, con- gruentia civitatis in civilitate: et tertia gruentia civitatis in civilitate: et tertia est exercitium sacramentorum, quæ pars est exercitium sacramentorum, quæ pars manifeste percussa est, quia de sacramen- manifeste percussa est, quia de sacramen- tis nihil curant. Job, xx1, 14: Dixerunt tis nihil curant. Job, xx1, 14: Dixerunt Deo Recede a nobis, et scientiam viarum Deo Recede a nobis, et scientiam viarum tuarum nolumus. tuarum nolumus.

Stellæ autem sunt Religiosi, qui sicut Stellæ autem sunt Religiosi, qui sicut stellæ in coelo micantes, ita deberent stellæ in coelo micantes, ita deberent stare in cœlesti conversatione. Ad Phi- stare in cœlesti conversatione. Ad Phi- lip. 11, 20 Nostra conversatio in cœlis lip. 11, 20 Nostra conversatio in cœlis est. Judicum, v, 20 Stellæ manentes in est. Judicum, v, 20 Stellæ manentes in ordine et cursu suo, adversus Sisaram ordine et cursu suo, adversus Sisaram pugnaverunt. Habent autem tres partes, pugnaverunt. Habent autem tres partes, scilicet, votum obedientiæ, votum casti- scilicet, votum obedientiæ, votum casti- tatis, et votum paupertatis. Et votum tatis, et votum paupertatis. Et votum quidem obedientiæ aliqualiter tenent, et quidem obedientiæ aliqualiter tenent, et similiter votum castitatis. Sed abrenun- similiter votum castitatis. Sed abrenun- tiatio paupertatis manifeste percussa est : tiatio paupertatis manifeste percussa est : quia fere omnes ad terrenorum amorem quia fere omnes ad terrenorum amorem etiam plusquam sæculares sunt inclinati. etiam plusquam sæculares sunt inclinati. Et ideo signanter dicitur, Matth. xxiv, Et ideo signanter dicitur, Matth. xxiv, 19, quod deciderunt in terram. 19, quod deciderunt in terram.

Sic ergo tam spiritualiter quam lit- Sic ergo tam spiritualiter quam lit- teraliter « erunt signa in sole, et luna, et teraliter « erunt signa in sole, et luna, et stellis. » stellis. »

« Et in terris pressura gentium. » « Et in terris pressura gentium. » Ecce signum de terra. Pressuram enim Ecce signum de terra. Pressuram enim

645 645

intelligendam vult esse, quæ de fame et intelligendam vult esse, quæ de fame et pestilentia terræ exoritur : quia ipsa pestilentia terræ exoritur : quia ipsa terra pestilens erit, et sterilis. Et in si- terra pestilens erit, et sterilis. Et in si- gnum hujus Ægyptus percussa est talibus gnum hujus Ægyptus percussa est talibus plagis. Elementa enim Creatori deser- plagis. Elementa enim Creatori deser- viunt. Et quando Creator impugnat ho- viunt. Et quando Creator impugnat ho- minem, tunc et ipsa cum ipso impugna- minem, tunc et ipsa cum ipso impugna- bunt. Sapient. XIX, 6: Omnis creatura bunt. Sapient. XIX, 6: Omnis creatura ad suum genus ab initio refigurabatur, ad suum genus ab initio refigurabatur, deserviens tuis præceptis, ut pueri tui deserviens tuis præceptis, ut pueri tui custodirentur illæsi. Job, xx, 27 et seq. : custodirentur illæsi. Job, xx, 27 et seq. : Revelabunt cœli iniquitatem ejus, et Revelabunt cœli iniquitatem ejus, et terra consurget adversus eum : apertum terra consurget adversus eum : apertum erit germen domus illius, detrahetur in erit germen domus illius, detrahetur in die furoris Domini. Hæc est pars hominis die furoris Domini. Hæc est pars hominis impii a Deo, et hæreditas verborum ejus impii a Deo, et hæreditas verborum ejus a Domino. a Domino.

« Præ confusione sonitus maris et « Præ confusione sonitus maris et fluctuum. » fluctuum. »

Ecce signa a mari : quia, sicut dicitur, Ecce signa a mari : quia, sicut dicitur, Sapient. v, 23: Flumina concurrent Sapient. v, 23: Flumina concurrent duriter, scilicet contra reprobos: e duriter, scilicet contra reprobos: e mare elationibus suis intumescet super mare elationibus suis intumescet super eos. Jonæ, 1, 13: Mare ibat, et intume- eos. Jonæ, 1, 13: Mare ibat, et intume- scebat super eos. Psal. XCII, 4: Mirabiles scebat super eos. Psal. XCII, 4: Mirabiles elationes maris : mirabilis in altis Do- elationes maris : mirabilis in altis Do- minus. Jonæ, II, 6: Circumdederunt me minus. Jonæ, II, 6: Circumdederunt me aquæ usque ad animam: abyssus vallavit aquæ usque ad animam: abyssus vallavit me, pelagus operuit caput meum. Mare me, pelagus operuit caput meum. Mare enim, ut dicunt Sancti, tunc plus solito enim, ut dicunt Sancti, tunc plus solito intumescet super terram, et inundabit. intumescet super terram, et inundabit.

« Arescentibus hominibus, » « Arescentibus hominibus, »

Signis istis scilicet concurrentibus. Et Signis istis scilicet concurrentibus. Et est istud signum ab elementatis homini- est istud signum ab elementatis homini- bus sumptum. bus sumptum.

Concurrentibus enim istis signis, inci- Concurrentibus enim istis signis, inci- pient arescere in se homines « præ timo- pient arescere in se homines « præ timo- re» præsentis mali, ne involvat eos: re» præsentis mali, ne involvat eos: sicut dicitur, Isa. xxvII, 18 : Flagellum sicut dicitur, Isa. xxvII, 18 : Flagellum inundans cum transierit, eritis ei in con- inundans cum transierit, eritis ei in con- culcationem. culcationem.

« Et exspectatione » futuri judicii, « Et exspectatione » futuri judicii, quod ista signa durissimum fore prælo- quod ista signa durissimum fore prælo- quuntur. quuntur.

Hoc autem ostendit Hieronymus, enu- Hoc autem ostendit Hieronymus, enu-

646 646

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

merans quindecim signa, quæ diem ju- merans quindecim signa, quæ diem ju- dicii præcedent, in quibus homines are- dicii præcedent, in quibus homines are-

scent. scent.

Dicit autem quod primum signum est, Dicit autem quod primum signum est, quod eriget se mare quadraginta cubitis quod eriget se mare quadraginta cubitis super altiores montes, et stabit sic in loco super altiores montes, et stabit sic in loco suo quasi murus. Psal. xc, 4: Mirabiles suo quasi murus. Psal. xc, 4: Mirabiles elationes maris. elationes maris.

Secundum autem est, quod adeo de- Secundum autem est, quod adeo de- scendit, ut vix possit in profundo abyssi scendit, ut vix possit in profundo abyssi videri. Psal. cVI, 26: Ascendunt usque videri. Psal. cVI, 26: Ascendunt usque ad cælos, et descendunt usque ad abys- ad cælos, et descendunt usque ad abys- sos anima eorum in malis tabesce- sos anima eorum in malis tabesce- bat. bat.

Tertium est, quod marinæ belluæ ap- Tertium est, quod marinæ belluæ ap- parentes super mare congregatæ dabunt parentes super mare congregatæ dabunt rugitum usque ad cœlum. Psal. CIII, 25: rugitum usque ad cœlum. Psal. CIII, 25: Illic reptilia quorum non est numerus: Illic reptilia quorum non est numerus: animalia pusilla cum magnis. Et postea, animalia pusilla cum magnis. Et postea, *. 26: Draco iste quem formasti ad illu- *. 26: Draco iste quem formasti ad illu-

dendum ei. dendum ei.

Quartum est, quod mare ardebit usque Quartum est, quod mare ardebit usque in profundum. Apocal. xxi, 1: Et mare in profundum. Apocal. xxi, 1: Et mare jam non est. jam non est.

Quintum est, quod herbæ et arbores Quintum est, quod herbæ et arbores tunc dabunt rorem sanguineum. Joel, 11, tunc dabunt rorem sanguineum. Joel, 11, 30: Dabo prodigia in cœlo, scilicet sur- 30: Dabo prodigia in cœlo, scilicet sur- sum, et prodigia in terra, scilicet deor- sum, et prodigia in terra, scilicet deor- sum, sanguinem, et ignem, et vaporem sum, sanguinem, et ignem, et vaporem fumi. Exsudabunt enim plantæ tunc fumi. Exsudabunt enim plantæ tunc sanguinem innocentem, quo irrigatæ sanguinem innocentem, quo irrigatæ sunt a malis qui bonos interfecerunt. sunt a malis qui bonos interfecerunt.

Sextum autem est, quod omnia simul Sextum autem est, quod omnia simul ruent ædificia. Apocal. xv, 2: Cecidit, ruent ædificia. Apocal. xv, 2: Cecidit, cecidit Babylon magna, et facta est ha- cecidit Babylon magna, et facta est ha- bitatio dæmoniorum. bitatio dæmoniorum.

Septimum est, quod petræ ad invicem Septimum est, quod petræ ad invicem collidentur. Judith, xvi, 18 Petræ sicut collidentur. Judith, xvi, 18 Petræ sicut cera liquescent ante faciem tuam, Do- cera liquescent ante faciem tuam, Do- mine. Hoc etiam præcessit in Passione mine. Hoc etiam præcessit in Passione Domini, Matth. XXVII, 51: Petræ scissæ Domini, Matth. XXVII, 51: Petræ scissæ sunt. sunt.

Octavum est, quod generalis fiet terræ- Octavum est, quod generalis fiet terræ- motus. Psal. LXVII, 9: Terra mota est: motus. Psal. LXVII, 9: Terra mota est: etenim cæli distillaverunt a facie Dei Si- etenim cæli distillaverunt a facie Dei Si- nai. Matth. xxvIII, 12: Ecce terræmotus nai. Matth. xxvIII, 12: Ecce terræmotus factus est magnus. factus est magnus.

1 Cf Act. 11, 19. 1 Cf Act. 11, 19.

Nonum est, quod terra æquabitur, eo Nonum est, quod terra æquabitur, eo quod montes cadent in valles. Isa. XL, quod montes cadent in valles. Isa. XL, 4 Omnis vallis exaltabitur, et omnis 4 Omnis vallis exaltabitur, et omnis mons et collis humiliabitur : et erunt mons et collis humiliabitur : et erunt prava in directa et aspera in vias pla- prava in directa et aspera in vias pla-

nas. nas.

Decimum est, quod æquata terra exi- Decimum est, quod æquata terra exi- bunt homines de cavernis in quibus lati- bunt homines de cavernis in quibus lati- tabant, et ibunt amentes, et non poterunt tabant, et ibunt amentes, et non poterunt mutuo loqui præ timore. Amos, iv, 3: mutuo loqui præ timore. Amos, iv, 3: Per aperturas exibitis, altera contra Per aperturas exibitis, altera contra alteram, et projiciemini in Armon. alteram, et projiciemini in Armon.

Undecimum est, quod elevabuntur Undecimum est, quod elevabuntur ossa mortuorum, et stabunt super sepul- ossa mortuorum, et stabunt super sepul- cra. Ezechiel. xxxvII, 1: Dimisit me cra. Ezechiel. xxxvII, 1: Dimisit me in medio campi qui erat plenus ossi- in medio campi qui erat plenus ossi- bus. bus.

Duodecimum est, quod stellæ, per mo- Duodecimum est, quod stellæ, per mo- dum quem diximus, cadent de cœlo. dum quem diximus, cadent de cœlo. Apocal. vi, 13: Stellæ de cœlo ceciderunt Apocal. vi, 13: Stellæ de cœlo ceciderunt super terram, sicut ficus emittit grossos super terram, sicut ficus emittit grossos

suos. suos.

Decimum tertium est, quod simul mo- Decimum tertium est, quod simul mo- rientur omnes homines viventes. Genes. rientur omnes homines viventes. Genes. VI, 13 Ego disperdam eos cum terra. VI, 13 Ego disperdam eos cum terra. I ad Thessal. IV, 15: Nos qui vivimus, I ad Thessal. IV, 15: Nos qui vivimus, non præveniemus eos qui dormierunt: non præveniemus eos qui dormierunt: quia nos ante, supple, moriemur. Opor- quia nos ante, supple, moriemur. Opor- tet enim sententiam Domini verificari, tet enim sententiam Domini verificari, Genes. II, 17 Quocumque die comederis Genes. II, 17 Quocumque die comederis ex eo, morte morieris. ex eo, morte morieris.

Decimum quartum est, quod ardebunt Decimum quartum est, quod ardebunt coelum et terra. II Petr. III, 12: Coeli ar- coelum et terra. II Petr. III, 12: Coeli ar- dentes solventur, et elementa ignis ar- dentes solventur, et elementa ignis ar- dore tabescent. dore tabescent.

Decimum quintum est, quod fiet no- Decimum quintum est, quod fiet no- vum cœlum et nova terra: et resurgent vum cœlum et nova terra: et resurgent omnes. Isa. LXVI, 22: Sicut cæli novi, omnes. Isa. LXVI, 22: Sicut cæli novi, et terra nova, quæ ego facio stare coram et terra nova, quæ ego facio stare coram dicit Dominus, sic stabit semen ve- dicit Dominus, sic stabit semen ve- strum et nomen vestrum. strum et nomen vestrum.

me, me,

Ista igitur prodigia exspectando are- Ista igitur prodigia exspectando are- scent homines. scent homines.

Et hoc est quod dicit : Et hoc est quod dicit :

« Quæ supervenient universo orbi. »> « Quæ supervenient universo orbi. »>

IN EVANG. LUCÆ, XXI-26, 27, 28, 29, 30, 31, 32. IN EVANG. LUCÆ, XXI-26, 27, 28, 29, 30, 31, 32.

Ita quod vincunt et opprimunt totum Ita quod vincunt et opprimunt totum mundum. I ad Thessal. v, 3: Cum id mundum. I ad Thessal. v, 3: Cum id xerint: Pax et securitas, tunc repentinus xerint: Pax et securitas, tunc repentinus eis superveniet interitus. eis superveniet interitus.

« Nam virtutes coelorum, »> « Nam virtutes coelorum, »>

Hoc est, virtus tota cœli quæ deservie- Hoc est, virtus tota cœli quæ deservie- bat inferioribus, « movebuntur. » Et bat inferioribus, « movebuntur. » Et illi Angeli, qui Virtutes dicuntur, tunc illi Angeli, qui Virtutes dicuntur, tunc circum moventur, ut multa terribilia fa- circum moventur, ut multa terribilia fa- ciant. Job, xxvi, 11, concordantia est : ciant. Job, xxvi, 11, concordantia est : Columnæ cæli contremiscunt, et pavent Columnæ cæli contremiscunt, et pavent ad nutum ejus, Job, XLI, 16: Cum su- ad nutum ejus, Job, XLI, 16: Cum su- blatus fuerit, timebunt Angeli, et ter- blatus fuerit, timebunt Angeli, et ter- riti purgabuntur. Si autem de corpora- riti purgabuntur. Si autem de corpora- libus virtutibus coeli exponitur, quæ libus virtutibus coeli exponitur, quæ movent inferiora, tunc est concordan- movent inferiora, tunc est concordan- tia, Job, xxxvIII, 37: Quis enarrabit ra- tia, Job, xxxvIII, 37: Quis enarrabit ra- tionem cælorum, et concentum cœli quis tionem cælorum, et concentum cœli quis dormire faciet? dormire faciet?

« Et tunc, etc. »> « Et tunc, etc. »>

« Et tunc » tandem plus quam hæc « Et tunc » tandem plus quam hæc omnia signa, « videbunt, » oculis corpo- omnia signa, « videbunt, » oculis corpo- reis, « Filium hominis, » in forma hu- reis, « Filium hominis, » in forma hu- mana venientem. Apocal. 1, 7: Videbit mana venientem. Apocal. 1, 7: Videbit eum omnis oculus, et qui eum pupuge- eum omnis oculus, et qui eum pupuge-

runt. runt.

« In nube, » hoc est, in splendore « In nube, » hoc est, in splendore Sanctorum, in quo lumen est adeo cal- Sanctorum, in quo lumen est adeo cal- catum, quod apparebit in circuitu sicut catum, quod apparebit in circuitu sicut nubes. Apocal. 1, 7: Ecce venit cum nubes. Apocal. 1, 7: Ecce venit cum nubibus. Daniel. VIII, 13: Ecce cum nu- nubibus. Daniel. VIII, 13: Ecce cum nu- bibus coeli quasi Filius hominis venie- bibus coeli quasi Filius hominis venie- bat. Matth. xxv1, 64: Amodo videbitis bat. Matth. xxv1, 64: Amodo videbitis Filium hominis venientem in nubibus Filium hominis venientem in nubibus cœli. cœli.

« Cum potestate magna » judiciaria. « Cum potestate magna » judiciaria. Daniel. VII, 14: Potestas ejus, potestas Daniel. VII, 14: Potestas ejus, potestas æterna, quæ non auferetur, et regnum æterna, quæ non auferetur, et regnum ejus, quod non corrumpetur. ejus, quod non corrumpetur.

« Et majestate, » ut invincibilis sit in « Et majestate, » ut invincibilis sit in judicio ab iniquis potestate adversario- judicio ab iniquis potestate adversario- rum. Isa. II, 17 et 18: Incurvabitur su- rum. Isa. II, 17 et 18: Incurvabitur su- blimitas hominum, et humiliabitur alti- blimitas hominum, et humiliabitur alti- tudo virorum, et elevabitur Dominus tudo virorum, et elevabitur Dominus solus in die illa, et idola penitus con- solus in die illa, et idola penitus con- terentur. Matth. xxiv, 30: Videbunt Fi- terentur. Matth. xxiv, 30: Videbunt Fi-

647 647

lium hominis venientem in nubibus cæli lium hominis venientem in nubibus cæli cum virtute multa et majestate. cum virtute multa et majestate.

« His autem fieri incipientibus, re- « His autem fieri incipientibus, re- spicite, et levate capita vestra, quo- spicite, et levate capita vestra, quo- niam appropinquat redemptio ve- niam appropinquat redemptio ve-

stra. » stra. »

Tangit consolationem bonorum, di- Tangit consolationem bonorum, di- cens quod in principio ante judicium, cens quod in principio ante judicium, « his fieri incipientibus, » quantum ad « his fieri incipientibus, » quantum ad prima signa præcedentia, « respicite, » prima signa præcedentia, « respicite, » hoc est, oculos ad cœlum erigite. Psal. hoc est, oculos ad cœlum erigite. Psal. cxx, 1 Levavi oculos meos ad montes, cxx, 1 Levavi oculos meos ad montes, unde veniet auxilium mihi. unde veniet auxilium mihi.

« Et levate capita vestra, » hoc est, « Et levate capita vestra, » hoc est, mentes, quæ sunt capita animarum, ad mentes, quæ sunt capita animarum, ad Deum remuneratorem omnium laborum Deum remuneratorem omnium laborum vestrorum. Ad Hebr. XII, 1 et 2: Curra- vestrorum. Ad Hebr. XII, 1 et 2: Curra- mus ad propositum nobis certamen, mus ad propositum nobis certamen, adspicientes in auctorem fidei, et con- adspicientes in auctorem fidei, et con- summatorem Jesum, qui proposito sibi summatorem Jesum, qui proposito sibi gaudio sustinuit crucem. Item, Ibidem, gaudio sustinuit crucem. Item, Ibidem, . 3 et 4 Recogitate eum qui talem . 3 et 4 Recogitate eum qui talem sustinuit a peccatoribus adversus semet- sustinuit a peccatoribus adversus semet- ipsum contradictionem, ut ne fatigemini ipsum contradictionem, ut ne fatigemini animis vestris deficientes. Nondum enim animis vestris deficientes. Nondum enim usque ad sanguinem restitistis, adversus usque ad sanguinem restitistis, adversus peccatum repugnantes. peccatum repugnantes.

Sic ergo in auctorem salutis vestræ Sic ergo in auctorem salutis vestræ caput levate, « quoniam appropinquat, » caput levate, « quoniam appropinquat, » et jam prope est « redemptio vestra, » et jam prope est « redemptio vestra, » de mundi tribulationibus. Psal. cx, 9: de mundi tribulationibus. Psal. cx, 9: Redemptionem misit Dominus populo Redemptionem misit Dominus populo suo. Osee, XIII, 14: De manu mortis suo. Osee, XIII, 14: De manu mortis liberabo eos, de morte redimam eos. liberabo eos, de morte redimam eos.

28 28

29 29

<< Et dixit illis similitudinem: Vi- << Et dixit illis similitudinem: Vi- dere ficulneam, et omnes arbores : dere ficulneam, et omnes arbores : Cum producunt jam ex se fructum, 30 Cum producunt jam ex se fructum, 30 scitis quoniam prope est æstas. scitis quoniam prope est æstas.

Ita et vos cum videritis hæc fieri, Ita et vos cum videritis hæc fieri, scitote quoniam prope est regnum scitote quoniam prope est regnum Dei. Dei.

Amen dico vobis, quia non præ- Amen dico vobis, quia non præ-

31 31

32 32

38 38

648 648

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

teribit generatio hæc, donec omnia teribit generatio hæc, donec omnia fiant. fiant.

metatur, quia aruit messis terræ. Joan. metatur, quia aruit messis terræ. Joan. IV, 35: Levate oculos, et videte regiones, IV, 35: Levate oculos, et videte regiones,

Coelum et terra transibunt: verba quia jam albæ sunt ad messem. Coelum et terra transibunt: verba quia jam albæ sunt ad messem. autem mea non transibunt. » autem mea non transibunt. »

Probat hic per similitudinem tunc esse Probat hic per similitudinem tunc esse tempus vicinum refloritionis justorum. tempus vicinum refloritionis justorum. Et dicit duo: similitudinem, et ad- Et dicit duo: similitudinem, et ad- aptationem. aptationem.

Similitudo est ista: « Videte ficul- Similitudo est ista: « Videte ficul- neam, et omnes arbores. » De ficulnea neam, et omnes arbores. » De ficulnea sumit similitudinem, quia habet dulce- sumit similitudinem, quia habet dulce- dinem, per quam significat dulcia gau- dinem, per quam significat dulcia gau- dia bonorum. Et habet abominationem dia bonorum. Et habet abominationem quando mala est, per quam significat quando mala est, per quam significat tristitiam malorum. Jerem. xxiv, 3: tristitiam malorum. Jerem. xxiv, 3: Ficus, ficus bonas, bonas valde: et ma- Ficus, ficus bonas, bonas valde: et ma- las, malas valde, quæ comedi non pos- las, malas valde, quæ comedi non pos- sunt, eo quod sint malæ. sunt, eo quod sint malæ.

Ab omnibus aliis arboribus sumit si- Ab omnibus aliis arboribus sumit si- militudinem propter refloritionis mundi militudinem propter refloritionis mundi generalitatem. Isa. LXVI, 14: Ossa vestra generalitatem. Isa. LXVI, 14: Ossa vestra quasi herba germinabunt. quasi herba germinabunt.

« Cum producunt. » « Cum producunt. »

Cum jam producere incipiunt « ex se Cum jam producere incipiunt « ex se fructum, » hoc est, prima principia fru- fructum, » hoc est, prima principia fru- ctus sicut sunt grossi in ficulnea, et ctus sicut sunt grossi in ficulnea, et gemmæ in aliis : « scitis, » tali signo, gemmæ in aliis : « scitis, » tali signo, « quoniam prope est æstas. » Jam enim « quoniam prope est æstas. » Jam enim incipit vernum tempus intepescere, quia incipit vernum tempus intepescere, quia dat in plantis talia æstivi fructus princi- dat in plantis talia æstivi fructus princi- pia. Cantic. 11, 11 et seq.: Hiems trans- pia. Cantic. 11, 11 et seq.: Hiems trans- iit, imber abiit, et recessit. Flores ap- iit, imber abiit, et recessit. Flores ap- paruerunt in terra nostra, tempus puta- paruerunt in terra nostra, tempus puta- tionis advenit: vox turturis audita est in tionis advenit: vox turturis audita est in terra nostra: ficus protulit grossos suos: terra nostra: ficus protulit grossos suos: vineæ florentes dederunt odorem suum. vineæ florentes dederunt odorem suum. Surge, amica mea, speciosa mea, et veni. Surge, amica mea, speciosa mea, et veni. Estas autem tempus maturitatis, quando Estas autem tempus maturitatis, quando ea quæ in vere floruerunt, falce præci- ea quæ in vere floruerunt, falce præci- duntur, et in promptuaria congregantur. duntur, et in promptuaria congregantur. Ita per dicta signa floret messis terræ ad Ita per dicta signa floret messis terræ ad præcidendum falce judicii, et congregan- præcidendum falce judicii, et congregan- dum electos in horrea coeli, et reprobos in dum electos in horrea coeli, et reprobos in horrea inferni. Apocal. xiv, 15 Mitte horrea inferni. Apocal. xiv, 15 Mitte falcem tuam, et mete, quia venit hora ut falcem tuam, et mete, quia venit hora ut

« Ita et vos, » « Ita et vos, »

Qui ad messem æternam per florem Qui ad messem æternam per florem honestatis, et vos et multos alios præpa- honestatis, et vos et multos alios præpa- rastis, «cum videritis hæc fieri, » signa rastis, «cum videritis hæc fieri, » signa quæ dicta sunt, « scitote quia prope quæ dicta sunt, « scitote quia prope est, » secundum temporis spatium, « re- est, » secundum temporis spatium, « re- gnum Dei: » quia in aperta justitia, po- gnum Dei: » quia in aperta justitia, po- tenter tunc omnibus malis expulsis, tenter tunc omnibus malis expulsis, obtinebit virtutem. obtinebit virtutem.

Attende autem quia multi de hac in- Attende autem quia multi de hac in- ducta similitudine Domini mirantur : ducta similitudine Domini mirantur : maxime cum tribulationes inductæ ma- maxime cum tribulationes inductæ ma- gis videantur esse similes sævitiæ hie- gis videantur esse similes sævitiæ hie- mis, in qua flores et fructus cadunt, mis, in qua flores et fructus cadunt, quam refloritioni, scilicet veris, et fru- quam refloritioni, scilicet veris, et fru- ctificationis æstatis. Sciendum igitur ctificationis æstatis. Sciendum igitur quod ista similitudo subtilissima est, et quod ista similitudo subtilissima est, et ab eo in quo sunt omnes thesauri sa- ab eo in quo sunt omnes thesauri sa- pientiæ et scientiæ Dei absconditi, po- pientiæ et scientiæ Dei absconditi, po- sita. Secundum naturam superficies sita. Secundum naturam superficies terræ hieme frigiditate constringitur, terræ hieme frigiditate constringitur, ita quod spirare non potest: et ideo for- ita quod spirare non potest: et ideo for- tes et calidi vapores in visceribus terræ tes et calidi vapores in visceribus terræ tunc congregantur. Sed verno tempore tunc congregantur. Sed verno tempore cum tempus tepescere incipit, tunc su- cum tempus tepescere incipit, tunc su- perficies terræ aperitur, et incipit vapor perficies terræ aperitur, et incipit vapor partim spirare in radices plantarum, et partim spirare in radices plantarum, et producere principia florum et fructuum: producere principia florum et fructuum: et partim incipit erumpere in aerem, et et partim incipit erumpere in aerem, et turbare cum nubibus, et ventis impellere, turbare cum nubibus, et ventis impellere, et grandines facere et tempestates: pro- et grandines facere et tempestates: pro- pter quod talia maxime verno tempore pter quod talia maxime verno tempore evenire solent. Et sic patet quod ex eo- evenire solent. Et sic patet quod ex eo- dem thesauro Domini producuntur, et dem thesauro Domini producuntur, et flores fructuum, et tempestates vento- flores fructuum, et tempestates vento- rum et grandinum. Et tempestates sunt rum et grandinum. Et tempestates sunt similitudo ad malos: quia tunc, sicut di- similitudo ad malos: quia tunc, sicut di- citur, Sapient. v, 23: A petrosa ira Dei citur, Sapient. v, 23: A petrosa ira Dei plenæ mittentur, scilicet in eos, gran- plenæ mittentur, scilicet in eos, gran- dines. Quantum ad bonos autem, flores dines. Quantum ad bonos autem, flores et fructus sunt signa jucunditatis et tran- et fructus sunt signa jucunditatis et tran- quillitatis æternæ. Et hoc modo similitu- quillitatis æternæ. Et hoc modo similitu- dinem inducit Dominus. dinem inducit Dominus.

IN EVANG. LUCÆ, XXI-32, 33, 34, 35. IN EVANG. LUCÆ, XXI-32, 33, 34, 35.

De ficulneæ autem proprietatibus sa- De ficulneæ autem proprietatibus sa- tis in præcedentibus dictum est ¹. tis in præcedentibus dictum est ¹.

« Amen dico vobis. » « Amen dico vobis. »

Quia prædixerat futura in tempus lon- Quia prædixerat futura in tempus lon- gum, consolatur suos, dicens, quod gum, consolatur suos, dicens, quod quantum ad prima destructionis Judææ quantum ad prima destructionis Judææ signa, « non præteribit generatio hæc, » signa, « non præteribit generatio hæc, » scilicet Judæorum: de qua dicitur, Pro- scilicet Judæorum: de qua dicitur, Pro- verb. xxx, 11 Generatio quæ patri verb. xxx, 11 Generatio quæ patri suo maledicit, et quæ matri suæ non suo maledicit, et quæ matri suæ non benedicit. Luc. XI, 29: Generatio hæc, benedicit. Luc. XI, 29: Generatio hæc, generatio nequam est. generatio nequam est.

Hæc tamen non præteribit a regno Hæc tamen non præteribit a regno Judææ, « donec omnia fiant » super eos Judææ, « donec omnia fiant » super eos quæ dicta sunt. Et postea ducentur qui- quæ dicta sunt. Et postea ducentur qui- dam eorum in captivitatem: et illi usque dam eorum in captivitatem: et illi usque ad tempora finalia manebunt, et tunc ad tempora finalia manebunt, et tunc convertentur. Psal. LVII, 7: Converten- convertentur. Psal. LVII, 7: Converten- tur ad vesperam, et famem patientur ut tur ad vesperam, et famem patientur ut canes, et circuibunt civitatem, hoc est, canes, et circuibunt civitatem, hoc est, Ecclesiæ civilitatem, mendicando a viris Ecclesiæ civilitatem, mendicando a viris ecclesiasticis pabula verbi Dei. Secunda ecclesiasticis pabula verbi Dei. Secunda generatio est successio mortalium in generatio est successio mortalium in mundo, quæ etiam non transibit, donec mundo, quæ etiam non transibit, donec fiant signa destructionis mundi prædicta. fiant signa destructionis mundi prædicta. Eccle. 1, 4 Generatio præterit, et gene- Eccle. 1, 4 Generatio præterit, et gene- ratio advenit, terra autem in æternum ratio advenit, terra autem in æternum stat, hoc est, stabilitas Ecclesiæ, de qua stat, hoc est, stabilitas Ecclesiæ, de qua dicitur in Psalmo xxIII, 1: Domini est dicitur in Psalmo xxIII, 1: Domini est terra et plenitudo ejus. Tertia generatio terra et plenitudo ejus. Tertia generatio est generatio fidelium, verbo Dei gene- est generatio fidelium, verbo Dei gene- rata et multiplicata, quæ etiam non trans- rata et multiplicata, quæ etiam non trans- ibit, quia navicula Petri periclitari pot- ibit, quia navicula Petri periclitari pot- est, sed submergi non potest. Et de hac est, sed submergi non potest. Et de hac dicitur in Psalmo xx, 6; Hæc est ge- dicitur in Psalmo xx, 6; Hæc est ge- neratio quærentium eum, scilicet Domi- neratio quærentium eum, scilicet Domi- num, quærentium faciem Dei Jacob. num, quærentium faciem Dei Jacob. Hæc igitur non præteribit, donec omnia Hæc igitur non præteribit, donec omnia impleantur. impleantur.

«< Coelum et terra transibunt, » «< Coelum et terra transibunt, »

Quoad speciem exteriorem, sed non Quoad speciem exteriorem, sed non quoad substantiam. I ad Corinth, VII, quoad substantiam. I ad Corinth, VII, 31 Præterit figura hujus mundi. 31 Præterit figura hujus mundi.

1 Cf. Supra, XIII, 1 Cf. Supra, XIII,

7. 7.

: :

649 649

Glossa Non substantia: quia innova- Glossa Non substantia: quia innova- buntur et purificabuntur, ut habitatori buntur et purificabuntur, ut habitatori respondeat habitaculum. Mortali enim respondeat habitaculum. Mortali enim homini congruit hæc figura mundi, quæ homini congruit hæc figura mundi, quæ generationi deservit et corruptioni. Sed generationi deservit et corruptioni. Sed vestito homine per gloriam, oportet vestito homine per gloriam, oportet quod et mundus glorificetur, ut gloriæ quod et mundus glorificetur, ut gloriæ congruat habitatoris propter quem fa- congruat habitatoris propter quem fa- ctus est, Ad Roman. VIII, 10: Exspecta- ctus est, Ad Roman. VIII, 10: Exspecta- tio creaturæ revelationem filiorum Dei tio creaturæ revelationem filiorum Dei exspectat. Et post pauca, y. 21: Ipsa exspectat. Et post pauca, y. 21: Ipsa creatura liberabitur a servitute corru- creatura liberabitur a servitute corru- ptionis in libertatem gloriæ filiorum ptionis in libertatem gloriæ filiorum

Dei. Dei.

« Verba autem mea non trans- « Verba autem mea non trans- ibunt,» ibunt,»

: :

Quin omnia compleantur. Joan. xvi, Quin omnia compleantur. Joan. xvi, 17 Sermo tuus veritas est. Veritas au- 17 Sermo tuus veritas est. Veritas au- tem sicut, III Esdræ, iv, 38, dicitur, tem sicut, III Esdræ, iv, 38, dicitur, semper vincit, et invalescit. Psal. CXVIII, semper vincit, et invalescit. Psal. CXVIII, 89: In æternum, Domine, verbum tuum 89: In æternum, Domine, verbum tuum permanet. Isa. LXV, 27: Ecce ego creo permanet. Isa. LXV, 27: Ecce ego creo calos novos, et terram novam, et non calos novos, et terram novam, et non erunt in memoria priora, et non ascen- erunt in memoria priora, et non ascen- dent super cor. dent super cor.

« Attendite autem vobis, ne forte « Attendite autem vobis, ne forte graventur corda vestra in crapula, et graventur corda vestra in crapula, et ebrietate, et curis hujus vitæ, et su- ebrietate, et curis hujus vitæ, et su- perveniat in vos repentina dies illa: perveniat in vos repentina dies illa:

Tamquam laqueus enim superve- Tamquam laqueus enim superve- niet in omnes, qui sedent super fa- niet in omnes, qui sedent super fa- ciem omnis terræ. » ciem omnis terræ. »

Hic in ultima ista parte reddit cautos, Hic in ultima ista parte reddit cautos, quod hæc mala non incidant. quod hæc mala non incidant.

Et habet duas partes: in quarum Et habet duas partes: in quarum prima docet a quibus est abstinendum, prima docet a quibus est abstinendum, et in secunda quibus insistendum, ut et in secunda quibus insistendum, ut hæc mala super eos non veniant. hæc mala super eos non veniant.

In priori dicit tria: a quibus caven- In priori dicit tria: a quibus caven- dum est, et qua utilitate: et tertio, ra- dum est, et qua utilitate: et tertio, ra- tionem subjungit utriusque. tionem subjungit utriusque.

34 34

650 650

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

Dicit autem cavendum a tribus, di- Dicit autem cavendum a tribus, di- cens « Attendite autem vobis » di- cens « Attendite autem vobis » di- ligenter. Act. xx, 28: Attendite vobis et ligenter. Act. xx, 28: Attendite vobis et universo gregi, in quo vos Spiritus san- universo gregi, in quo vos Spiritus san- ctus posuit episcopos regere Ecclesiam ctus posuit episcopos regere Ecclesiam Dei, quam acquisivit sanguine suo. Dei, quam acquisivit sanguine suo. Psal. LXXVII, 1: Attendite, popule meus, Psal. LXXVII, 1: Attendite, popule meus, legem meam, inclinate aurem vestram legem meam, inclinate aurem vestram in verba oris mei. in verba oris mei.