CAP. XXI LUCÆ. CAP. XXI LUCÆ.

625 625

CAPUT XXI. CAPUT XXI.

Viduam duo minuta offerentem præfert divitibus multa offerentibus : subver- Viduam duo minuta offerentem præfert divitibus multa offerentibus : subver- sionem templi prædicit, variaque prælia, afflictiones et persecutiones: adver- sionem templi prædicit, variaque prælia, afflictiones et persecutiones: adver- sus quæ roborat Apostolos: prædicit quoque subversionem Jerusalem, et Ju- sus quæ roborat Apostolos: prædicit quoque subversionem Jerusalem, et Ju- dæorum captivitatem ac dispersionem: de signis præcessuris judicium : dæorum captivitatem ac dispersionem: de signis præcessuris judicium : cavendum a crapula, ebrietate, curisque hujus vitæ, et vigilandum ac oran- cavendum a crapula, ebrietate, curisque hujus vitæ, et vigilandum ac oran-

dum. dum.

1. Respiciens autem, vidit eos qui 1. Respiciens autem, vidit eos qui mittebant munera sua in gazo- mittebant munera sua in gazo- phylacium, divites 1. phylacium, divites 1.

2. Vidit autem et quamdam viduam 2. Vidit autem et quamdam viduam pauperculam, mittentem pauperculam, mittentem

minuta duo. minuta duo.

æra æra

3. Et dixit Vere dico vobis, quia 3. Et dixit Vere dico vobis, quia vidua hæc pauper plus quam vidua hæc pauper plus quam omnes misit. omnes misit.

4. Nam omnes hi ex abundanti sibi 4. Nam omnes hi ex abundanti sibi

miserunt in munera Dei: hæc miserunt in munera Dei: hæc autem ex eo quod deest illi, autem ex eo quod deest illi, omnem victum suum quem ha- omnem victum suum quem ha- buit, misit. buit, misit.

5. Et quibusdam dicentibus de tem- 5. Et quibusdam dicentibus de tem- plo quod bonis lapidibus et plo quod bonis lapidibus et donis ornatum esset, dixit: donis ornatum esset, dixit: 6. Hæc quæ videtis, venient dies in 6. Hæc quæ videtis, venient dies in quibus non relinquetur lapis quibus non relinquetur lapis super lapidem, qui non de- super lapidem, qui non de- struatur². struatur².

7. Interrogaverunt autem illum, di- 7. Interrogaverunt autem illum, di- centes Præceptor, quando hæc centes Præceptor, quando hæc erunt? et quod signum cum erunt? et quod signum cum fieri incipient? fieri incipient?

8. Qui dixit Videte ne seducamini : 8. Qui dixit Videte ne seducamini :

multi enim venient in nomine multi enim venient in nomine meo, dicentes quia ego sum : meo, dicentes quia ego sum : et tempus appropinquavit : no- et tempus appropinquavit : no- lite ergo ire post eos. lite ergo ire post eos.

1 Marc. XII, 41. 1 Marc. XII, 41.

2 Matth. xxiv, 2; Marc. x, 2; Supra, xix, 2 Matth. xxiv, 2; Marc. x, 2; Supra, xix,

9. Cum autem audieritis proelia et 9. Cum autem audieritis proelia et seditiones, nolite terreri: opor- seditiones, nolite terreri: opor- tet primum hæc fieri, sed non- tet primum hæc fieri, sed non- dum statim finis. dum statim finis.

10. Tunc dicebat illis : Surget gens 10. Tunc dicebat illis : Surget gens contra gentem, et regnum ad- contra gentem, et regnum ad- versus regnum. versus regnum. 11. Et terræmotus magni erunt per 11. Et terræmotus magni erunt per loca, et pestilentiæ, et fames, loca, et pestilentiæ, et fames, terroresque de coelo, et signa terroresque de coelo, et signa

magna erunt. magna erunt.

12. Sed ante hæc omnia injicient vo- 12. Sed ante hæc omnia injicient vo- bis manus suas, et persequen- bis manus suas, et persequen- tur, tradentes in synagogas et tur, tradentes in synagogas et custodias, trahentes ad reges custodias, trahentes ad reges et præsides, propter nomen et præsides, propter nomen

meum: meum:

13. Continget autem vobis in testi- 13. Continget autem vobis in testi- monium. monium.

14. Ponite ergo in cordibus vestris, 14. Ponite ergo in cordibus vestris, non præmeditari quemadmo- non præmeditari quemadmo- dum respondeatis. dum respondeatis. 15. Ego enim dabo vobis os et sa- 15. Ego enim dabo vobis os et sa- pientiam, cui non poterunt pientiam, cui non poterunt resistere et contradicere omnes resistere et contradicere omnes adversarii vestri. adversarii vestri.

16. Trademini autem a parentibus, et 16. Trademini autem a parentibus, et fratribus, et cognatis, et ami- fratribus, et cognatis, et ami- cis, et morte afficient ex vo- cis, et morte afficient ex vo- bis: bis:

44. 44.

XXIII XXIII

40 40

626 626

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

17. Et eritis odio omnibus propter 17. Et eritis odio omnibus propter

nomen meum. nomen meum.

18. Et capillus de capite vestro non 18. Et capillus de capite vestro non peribit. peribit.

19. In patientia vestra possidebitis 19. In patientia vestra possidebitis animas vestras. animas vestras.

20. Cum autem videritis circumdari 20. Cum autem videritis circumdari ab exercitu Jerusalem', tunc ab exercitu Jerusalem', tunc scitote quia appropinquavit de- scitote quia appropinquavit de- solatio ejus. solatio ejus.

21. Tunc qui in Judæa sunt, fugiant 21. Tunc qui in Judæa sunt, fugiant ad montes : et qui in medio ad montes : et qui in medio ejus, discedant et qui in re- ejus, discedant et qui in re- gionibus, non intrent in eam. gionibus, non intrent in eam.

22. Quia dies ultionis hi sunt, ut 22. Quia dies ultionis hi sunt, ut

sunt. sunt.

respicite, et levate capita ve- respicite, et levate capita ve- stra,'quoniam appropinquat red- stra,'quoniam appropinquat red- emptio vestra³. emptio vestra³.

29. Et dixit illis similitudinem: Vi- 29. Et dixit illis similitudinem: Vi- dete ficulneam, et omnes ar- dete ficulneam, et omnes ar- bores: bores:

30. Cum producunt jam ex se fru- 30. Cum producunt jam ex se fru- ctum, scitis quoniam prope est ctum, scitis quoniam prope est

æstas. æstas.

31. Ita et vos cum videritis hæc fieri, 31. Ita et vos cum videritis hæc fieri, scitote quoniam prope est re- scitote quoniam prope est re-

32. 32.

gnum Dei. gnum Dei.

Amen dico vobis, quia non præ- Amen dico vobis, quia non præ-

teribit generatio hæc, donec teribit generatio hæc, donec omnia fiant. omnia fiant.

impleantur omnia quæ scripta 33. Coelum et terra transibunt: ver- impleantur omnia quæ scripta 33. Coelum et terra transibunt: ver- ba autem mea non trans- ba autem mea non trans- ibunt. ibunt.

23. Væ autem prægnantibus et nu- 23. Væ autem prægnantibus et nu-

trientibus in illis diebus! erit 34. Attendite autem vobis, ne forte trientibus in illis diebus! erit 34. Attendite autem vobis, ne forte

enim pressura magna super enim pressura magna super terram, et ira populo huic. terram, et ira populo huic.

24. Et cadent in ore gladii, et captivi 24. Et cadent in ore gladii, et captivi

ducentur in omnes gentes, et ducentur in omnes gentes, et

graventur corda vestra in cra- graventur corda vestra in cra- pula, et ebrietate, et curis hujus pula, et ebrietate, et curis hujus vitæ, et superveniat in vos re- vitæ, et superveniat in vos re- pentina dies illa : pentina dies illa :

Jerusalem calcabitur a gentibus, 35. Tamquam laqueus enim superve- Jerusalem calcabitur a gentibus, 35. Tamquam laqueus enim superve-

donec impleantur tempora na- donec impleantur tempora na-

tionum. tionum.

25. Et erunt signa in sole³, et luna, et 25. Et erunt signa in sole³, et luna, et stellis, et in terris pressura stellis, et in terris pressura gentium præ confusione sonitus gentium præ confusione sonitus maris et fluctuum, maris et fluctuum,

26. Arescentibus hominibus præ ti- 26. Arescentibus hominibus præ ti- more et exspectatione, quæ su- more et exspectatione, quæ su- pervenient universo orbi: nam pervenient universo orbi: nam virtutes coelorum movebuntur: virtutes coelorum movebuntur: 27. Et tunc videbunt Filium hominis 27. Et tunc videbunt Filium hominis venientem in nube cum pote- venientem in nube cum pote- state magna et majestate. state magna et majestate. autem fieri incipientibus, autem fieri incipientibus,

28. His 28. His

1 Daniel. ix, 27; Matth. xxiv, 15; Marc. 1 Daniel. ix, 27; Matth. xxiv, 15; Marc. XIII, 14. XIII, 14.

2 Isa. XIII, 10; Ezechiel. xxxi, 7; Joel, 111, 2 Isa. XIII, 10; Ezechiel. xxxi, 7; Joel, 111,

niet in omnes qui sedent super niet in omnes qui sedent super

faciem omnis terræ. faciem omnis terræ.

36. Vigilate itaque, omni tempore 36. Vigilate itaque, omni tempore orantes, ut digni habeamini orantes, ut digni habeamini fugere ista omnia quæ futura fugere ista omnia quæ futura sunt, et stare ante Filium ho- sunt, et stare ante Filium ho- minis. minis.

37. Erat autem diebus docens in tem- 37. Erat autem diebus docens in tem- plo noctibus vero exiens, mo- plo noctibus vero exiens, mo-

: :

rabatur in monte qui vocatur rabatur in monte qui vocatur Oliveti. Oliveti.

38. Et omnis populus manicabat ad 38. Et omnis populus manicabat ad eum in templo audire eum. eum in templo audire eum.

15; Matth. xxiv, 29; Marc. XIII; 24. 15; Matth. xxiv, 29; Marc. XIII; 24.

3 Ad Roman. VIII, 23. 3 Ad Roman. VIII, 23.

IN EVANG. LUCÆ, XXI-1, 2, 3, 4. IN EVANG. LUCÆ, XXI-1, 2, 3, 4.

IN CAPUT XXI LUCE IN CAPUT XXI LUCE

ENARRATIO. ENARRATIO.

« Respiciens autem, vidit eos qui « Respiciens autem, vidit eos qui mittebant munera sua in gazophyla- mittebant munera sua in gazophyla- cium, divites. cium, divites.

Vidit autem et quamdam viduam Vidit autem et quamdam viduam pauperculam, mittentem æra minuta pauperculam, mittentem æra minuta

duo. duo.

Et dixit: Vere dico vobis, quia vi- Et dixit: Vere dico vobis, quia vi- dua hæc pauper plus quam omnes dua hæc pauper plus quam omnes misit. misit.

Nam omnes hi ex abundanti sibi Nam omnes hi ex abundanti sibi miserunt in munera Dei: hæc autem miserunt in munera Dei: hæc autem ex eo quod deest illi, omnem victum ex eo quod deest illi, omnem victum suum quem habuit, misit. » suum quem habuit, misit. »

Hic incipit pars, quæ est de reproba- Hic incipit pars, quæ est de reproba- torum destructione et abjectione. torum destructione et abjectione.

Dividitur autem in partes duas: in Dividitur autem in partes duas: in quarum prima ostenditur reprobatio con- quarum prima ostenditur reprobatio con- demnationis divitum, in comparatione demnationis divitum, in comparatione ad oblationem pauperculæ viduæ : in se- ad oblationem pauperculæ viduæ : in se- cunda, inducitur destructio futura re- cunda, inducitur destructio futura re- proborum, tam in Jerusalem, quam in proborum, tam in Jerusalem, quam in mundo. mundo.

In prima harum dicit tria. Tangit In prima harum dicit tria. Tangit enim primo ad viduam benevolum re- enim primo ad viduam benevolum re- spectum in secunda, oblationis tangit spectum in secunda, oblationis tangit quantitatem in tertia autem, ejusdem quantitatem in tertia autem, ejusdem oblationis commendationem. oblationis commendationem.

De primo dicit: De primo dicit:

Diximus quod confutatis omnibus Diximus quod confutatis omnibus Pharisæis, Sadducæis, et Scribis, «re- Pharisæis, Sadducæis, et Scribis, «re- spiciens,» oculo approbationis, « vidit, » spiciens,» oculo approbationis, « vidit, » grata pietate, « eos qui » in Pascha, grata pietate, « eos qui » in Pascha, quando, sicut dicitur, Exod. xxIII, 15, quando, sicut dicitur, Exod. xxIII, 15, non debebant apparere in conspectu Do- non debebant apparere in conspectu Do- mini vacui, « mittebant munera sua, ». mini vacui, « mittebant munera sua, ». hoc est, votivas oblationes. I Paralip. hoc est, votivas oblationes. I Paralip.

627 627

XXIX, 17 et 18: Populum tuum qui hic XXIX, 17 et 18: Populum tuum qui hic repertus est, vidi cum ingenti gaudio repertus est, vidi cum ingenti gaudio tibi offerre donaria: Domine Deus Abra- tibi offerre donaria: Domine Deus Abra- ham, et Isaac, et Israel, patrum nostro- ham, et Isaac, et Israel, patrum nostro- rum, custodi in æternum hanc volunta- rum, custodi in æternum hanc volunta- tem. Isa. LX, 7: Offerentur super placa- tem. Isa. LX, 7: Offerentur super placa- bili altari meo et domum majestatis bili altari meo et domum majestatis meæ honorificabo. Psal. xxvIII, 2: Afferte meæ honorificabo. Psal. xxvIII, 2: Afferte Domino gloriam et honorem: afferte Domino gloriam et honorem: afferte Domino gloriam nomini ejus : Domino gloriam nomini ejus : ado- ado- rate Dominum in atrio sancto ejus. rate Dominum in atrio sancto ejus.

« In gazophylacium. » « In gazophylacium. »

Gazæ sonant divitiæ, et quaza ser- Gazæ sonant divitiæ, et quaza ser- vare.. Et inde gazophylacium arca dice- vare.. Et inde gazophylacium arca dice- batur, in qua reservabantur divitiæ do- batur, in qua reservabantur divitiæ do- norum illorum qui offerebant. norum illorum qui offerebant.

Est autem triplex tale reservatorium Est autem triplex tale reservatorium in templo. Unum quidem erat in quo in templo. Unum quidem erat in quo reservabantur oblationes principum sab- reservabantur oblationes principum sab- bati, quæ in sabbato magno per tria bati, quæ in sabbato magno per tria tempora anni offerebantur: et hoc voca- tempora anni offerebantur: et hoc voca- batur Musach sabbati, sicut dicitur, batur Musach sabbati, sicut dicitur, IV Reg. XVI, 18. Et interpretatur Mu- IV Reg. XVI, 18. Et interpretatur Mu- sach attrectatio fratris : quia princeps sach attrectatio fratris : quia princeps frater erat principis sacerdotum, et in frater erat principis sacerdotum, et in ipso donum ejus attrectabatur ad pon- ipso donum ejus attrectabatur ad pon- dus. Secundum autem repositorium erat dus. Secundum autem repositorium erat arca, in qua reponebantur oblationes sa- arca, in qua reponebantur oblationes sa- cerdotum et hoc vocabatur Corban, cerdotum et hoc vocabatur Corban, vel Corbonan, quod donum ejus sonat: vel Corbonan, quod donum ejus sonat: quia in eo donaria mundissima repone- quia in eo donaria mundissima repone- bantur, quæ aliis donariis propter mun- bantur, quæ aliis donariis propter mun- ditiam misceri non debuerunt. Matth. ditiam misceri non debuerunt. Matth. XXVII, 6: Non licet eos mittere in Cor- XXVII, 6: Non licet eos mittere in Cor- bonam, quia pretium sanguinis est. Ac bonam, quia pretium sanguinis est. Ac si dicant: Pretium sanguinis est immun- si dicant: Pretium sanguinis est immun- dum. Et licet denarii, qui dati sunt pro- dum. Et licet denarii, qui dati sunt pro- ditori, fuerint de donariis Sacerdotum, ditori, fuerint de donariis Sacerdotum, tamen non licet reponere ad sanctas tamen non licet reponere ad sanctas oblationes quia jam immundi facti sunt oblationes quia jam immundi facti sunt ex proditione sanguinis. Tertium erat ex proditione sanguinis. Tertium erat reservatorium oblationum populi in reservatorium oblationum populi in atrio ante templum, ad quem locum po- atrio ante templum, ad quem locum po- tuit accedere populus. Erat tamen porti- tuit accedere populus. Erat tamen porti- cus quædam circa hoc reservatorium cus quædam circa hoc reservatorium ædificata, quæ non offerente populo ædificata, quæ non offerente populo claudebatur propter securitatem. Et claudebatur propter securitatem. Et

628 628

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

juxta illam porticum, et in ea stabant juxta illam porticum, et in ea stabant sacerdotes admonentes populum ut of- sacerdotes admonentes populum ut of- ferrent. Et hæc porticus aliquando per ferrent. Et hæc porticus aliquando per metonymiam etiam gazophylacium ap- metonymiam etiam gazophylacium ap- pellatur. Joan. VIII, 20: Hæc locutus est pellatur. Joan. VIII, 20: Hæc locutus est Jesus in gazophyalacio, docens in templo. Jesus in gazophyalacio, docens in templo.

<< Divites. » << Divites. »

Quorum quilibet obtulit, non sicut Quorum quilibet obtulit, non sicut potuit, sed sicut voluit. Et de hac obla- potuit, sed sicut voluit. Et de hac obla- tione ad litteram dicitur, Isa. LX, 6: tione ad litteram dicitur, Isa. LX, 6: Omnes de Saba venient, aurum et thus Omnes de Saba venient, aurum et thus deferentes, et laudem Domino annun- deferentes, et laudem Domino annun- tiantes. Aliquando tamen omnia reserva- tiantes. Aliquando tamen omnia reserva- toria Levitarum gazophylacia dicuntur. toria Levitarum gazophylacia dicuntur. Et maxime in visione Ezechielis ultima, Et maxime in visione Ezechielis ultima, Ezechiel. XLII, 1 et seq., ubi dicitur, Ezechiel. XLII, 1 et seq., ubi dicitur, quod juxta templum in superiori parte quod juxta templum in superiori parte domus erant gazophylacia. In reditu domus erant gazophylacia. In reditu autem de captivate Babylonica, cum autem de captivate Babylonica, cum omnia hæc destructa fuerunt, tunc gazo- omnia hæc destructa fuerunt, tunc gazo- phylacia vocabant locum, in quo de- phylacia vocabant locum, in quo de- cimæ quæ sacerdotibus dabantur, repo- cimæ quæ sacerdotibus dabantur, repo- nebantur. Significant autem gazophylacia nebantur. Significant autem gazophylacia in Ecclesia manus pauperum, quæ in in Ecclesia manus pauperum, quæ in cœlestes thesauros oblationes Ecclesiæ cœlestes thesauros oblationes Ecclesiæ reportare deberent. Proverb. xxxi, 20: reportare deberent. Proverb. xxxi, 20: Manum suam aperuit inopi, et palmas Manum suam aperuit inopi, et palmas suas extendit ad pauperem. suas extendit ad pauperem.

« Vidit autem, » « Vidit autem, »

Respectu dilectionis. Sapient. iv, 15: Respectu dilectionis. Sapient. iv, 15: Respectus ejus in electos illius. Respectus ejus in electos illius.

« Et quamdam viduam, » præ pauper- « Et quamdam viduam, » præ pauper- tate nomen non habentem, et inter alias tate nomen non habentem, et inter alias non nominatam : quia in terris non ce- non nominatam : quia in terris non ce- lebravit nomen suum. Non enim erat de lebravit nomen suum. Non enim erat de illis de quibus dicitur, Psal. XLVIII, 12: illis de quibus dicitur, Psal. XLVIII, 12:

Vocaverunt nomina sua in terris suis. Vocaverunt nomina sua in terris suis.

« Viduam,» inquam, a solatio viri « Viduam,» inquam, a solatio viri iduam, hoc est, divisam. I ad Timoth. iduam, hoc est, divisam. I ad Timoth. v, 5: Quæ autem vere vidua est, et.de- v, 5: Quæ autem vere vidua est, et.de- solata, speret in Deum, et instet obse- solata, speret in Deum, et instet obse- crationibus et orationibus die ac nocte. crationibus et orationibus die ac nocte.

« Pauperculam, » humilem in pauper- « Pauperculam, » humilem in pauper- tate sua. Isa. LIV, 11: Paupercula tem- tate sua. Isa. LIV, 11: Paupercula tem- pestate convulsa, absque ulla consola- pestate convulsa, absque ulla consola-

tione. Isa. LXVI, 2: Ad quem respiciam, tione. Isa. LXVI, 2: Ad quem respiciam, nisi ad pauperculum, et contritum spi- nisi ad pauperculum, et contritum spi- ritu, et trementem sermones meos? ritu, et trementem sermones meos?

<< Mittentem, » << Mittentem, »

Hoc est, offerentem: quia gazophyla- Hoc est, offerentem: quia gazophyla- cium superius foramen habuit, per quod cium superius foramen habuit, per quod oblata in profundum sui mittebantur. oblata in profundum sui mittebantur.

«Era duo minuta. » «Era duo minuta. »

Potest esse minuta, substantivum. Et Potest esse minuta, substantivum. Et tunc hoc quod dicitur æra, resolvendum tunc hoc quod dicitur æra, resolvendum est in adjectivum, quod denominationem est in adjectivum, quod denominationem faciat materiæ minutorum, ut duo æra faciat materiæ minutorum, ut duo æra minuta dicantur duo ærea minuta. Pot- minuta dicantur duo ærea minuta. Pot- est etiam æra esse substantivum, et mi- est etiam æra esse substantivum, et mi- nuta esse adjectivum. Et tunc sunt duo nuta esse adjectivum. Et tunc sunt duo parva æra. Sed primus sensus magis est parva æra. Sed primus sensus magis est in usu numismatis, in quo fuerunt de- in usu numismatis, in quo fuerunt de- narii, et nummi, et oboli, et minuta narii, et nummi, et oboli, et minuta propter parvarum rerum faciliorem com- propter parvarum rerum faciliorem com- mutationem. Æra autem proprie vo- mutationem. Æra autem proprie vo- cantur denarii, vel nummi, vel oboli cantur denarii, vel nummi, vel oboli cuprei quia æs est cuprum. Et in hoc cuprei quia æs est cuprum. Et in hoc significatur quod ista vidua valde par- significatur quod ista vidua valde par- vam fecit oblationem, sed ex magno vam fecit oblationem, sed ex magno affectu fecit eam. Tob. Iv, 23: Noli ti- affectu fecit eam. Tob. Iv, 23: Noli ti- mere, fili mi. Pauperem quidem vitam mere, fili mi. Pauperem quidem vitam gerimus, sed multa bona habebimus, si gerimus, sed multa bona habebimus, si timuerimus Deum, et recesserimus ab timuerimus Deum, et recesserimus ab omni peccato, et fecerimus bonum. » omni peccato, et fecerimus bonum. » < Et dixit, » < Et dixit, »

Oblationem viduæ commendando : Oblationem viduæ commendando : « Vere dico vobis, » hoc est, in veritate « Vere dico vobis, » hoc est, in veritate quæ sum, et quam in cordis devotione quæ sum, et quam in cordis devotione hujus viduæ conspicio. Isa. XXXVIII, 3: hujus viduæ conspicio. Isa. XXXVIII, 3: Memento, quæso, quomodo ambulave- Memento, quæso, quomodo ambulave- rim coram te in veritate, et in corde per- rim coram te in veritate, et in corde per- fecto, et quod bonum est in oculis tuis fecto, et quod bonum est in oculis tuis fecerim. fecerim.

« Vidua hæc pauper » rebus, « plus « Vidua hæc pauper » rebus, « plus quam omnes misit. »Hic duplex est quam omnes misit. »Hic duplex est sensus, ex eo quod hoc quod dico, plus, sensus, ex eo quod hoc quod dico, plus, potest esse nomen: et sic non loquitur id potest esse nomen: et sic non loquitur id dictum nisi ex affectu pensetur: vel ex dictum nisi ex affectu pensetur: vel ex

IN EVANG. LUCÆ, XXI-4, 5, 6. IN EVANG. LUCÆ, XXI-4, 5, 6.

facultate, quia majori affectu misit, et facultate, quia majori affectu misit, et secundum suas facultates, plus fecit. secundum suas facultates, plus fecit. Vel, potest esse plus adverbium, et stare Vel, potest esse plus adverbium, et stare juxta suum verbum « misit, » ut sit sen- juxta suum verbum « misit, » ut sit sen- sus « plus misit, » hoc est, in mit- sus « plus misit, » hoc est, in mit- tendo ipsa plus omnibus fuit. Et hoc tendo ipsa plus omnibus fuit. Et hoc modo loquitur Christus: quia quamvis modo loquitur Christus: quia quamvis alii plus donaverint, tamen ipsa plus in alii plus donaverint, tamen ipsa plus in mittendo fuit. II ad Corinth. VIII, 12: mittendo fuit. II ad Corinth. VIII, 12: Si voluntas prompta est, secundum id Si voluntas prompta est, secundum id quod habet accepta est, non secundum id quod habet accepta est, non secundum id quod non habet. I Paral. xxix, 17: Scio, quod non habet. I Paral. xxix, 17: Scio, Deus meus, quod probes corda, et sim- Deus meus, quod probes corda, et sim- plicitatem diligas, unde et ego in sim- plicitatem diligas, unde et ego in sim- plicitate cordis mei lætus obtuli uni- plicitate cordis mei lætus obtuli uni- versa. Sic, Matth. xix, 27, dicit se reli- versa. Sic, Matth. xix, 27, dicit se reli- quisse omnia quia ex affectu, quo pa- quisse omnia quia ex affectu, quo pa- ratus esset omnia relinquendi, dimisit. ratus esset omnia relinquendi, dimisit. Hieronymus in Proœmio galeato: « Vi- Hieronymus in Proœmio galeato: « Vi- « dua pauper duo æra minuta in munera « dua pauper duo æra minuta in munera << Dei obtulit,et præfertur Crosi divitiis. » << Dei obtulit,et præfertur Crosi divitiis. »

<< Nam, etc. » << Nam, etc. »

Nam non est causale, sed osten- Nam non est causale, sed osten- sivum. Quasi dicat: Hujus signum est, sivum. Quasi dicat: Hujus signum est, quod omnes hi » qui accesserunt, « ex quod omnes hi » qui accesserunt, « ex abundanti sibi, » hoc est, quod sibi exu- abundanti sibi, » hoc est, quod sibi exu- berabat in copia, « miserunt » oblationes berabat in copia, « miserunt » oblationes « in munera Dei, » ad fabricam templi, « in munera Dei, » ad fabricam templi, et ritus sacrificiorum, et expensas mi- et ritus sacrificiorum, et expensas mi- nistrorum. I Paral. xxix, 17: Populum nistrorum. I Paral. xxix, 17: Populum tuum qui hic repertus est, vidi cum in- tuum qui hic repertus est, vidi cum in- genti gaudio tibi offerre donaria. Luc. genti gaudio tibi offerre donaria. Luc. XI, 41 Quod superest, date eleemosy- XI, 41 Quod superest, date eleemosy- nam, et ecce omnia munda snnt vobis. nam, et ecce omnia munda snnt vobis. Tob. IV, 9: Si multum tibi fuerit, abun- Tob. IV, 9: Si multum tibi fuerit, abun- danter tribue si exiguum tibi fuerit, danter tribue si exiguum tibi fuerit, etiam exiguum libenter impertiri stude. etiam exiguum libenter impertiri stude.

« Hæc autem ex eo quod deest illi, » « Hæc autem ex eo quod deest illi, »

Hoc est, ex eo quod si retinuisset, Hoc est, ex eo quod si retinuisset, adhuc necessitati suæ multum deesset, adhuc necessitati suæ multum deesset, « omnem victum suum, » « omnem victum suum, » ex quo vita ex quo vita sua pendebat, « quem habuit, misit. » sua pendebat, « quem habuit, misit. » Eccli. vi, 11: Ne dicas: In multitudine Eccli. vi, 11: Ne dicas: In multitudine munerum meorum respiciet Deus, et munerum meorum respiciet Deus, et offerente me Deo altissimo munera mea offerente me Deo altissimo munera mea

629 629

suscipiet. Unde Hieronymus : « Non suscipiet. Unde Hieronymus : « Non « quantum, sed ex quanto offeras, re- « quantum, sed ex quanto offeras, re- « spicit Deus. » Istud est valde contra « spicit Deus. » Istud est valde contra illos, qui dicunt quod peccant qui om- illos, qui dicunt quod peccant qui om- nia relinquunt, et postea mendicant : nia relinquunt, et postea mendicant : quia expresse laudatur vidua quod to- quia expresse laudatur vidua quod to- tum victum misit, quæ pro certo totum tum victum misit, quæ pro certo totum victum non dicta esset mittere, si aliunde victum non dicta esset mittere, si aliunde victum nisi ex mendicatione posset ha- victum nisi ex mendicatione posset ha- bere. Simile est de vidua Sareptana, bere. Simile est de vidua Sareptana, III Reg. xv, 12 et seq., quæ non ha- III Reg. xv, 12 et seq., quæ non ha- buit nisi pugillum farinulæ pro se et buit nisi pugillum farinulæ pro se et filio: et ex ipsa farinula Eliæ prius quam filio: et ex ipsa farinula Eliæ prius quam sibi et filio præparavit cibum. sibi et filio præparavit cibum.

Duo autem minuta quæ vidua obtulit, Duo autem minuta quæ vidua obtulit, moraliter significant verbum dulce, et moraliter significant verbum dulce, et quantumcumque facultatum dant, quod quantumcumque facultatum dant, quod proximo pauperi est offerendum, et Deo proximo pauperi est offerendum, et Deo erit acceptum sacrificium. Eccli. xvIII, erit acceptum sacrificium. Eccli. xvIII, 16 Nonne ardorem refrigerabit ros? 16 Nonne ardorem refrigerabit ros? sic et verbum melius quam datum. sic et verbum melius quam datum. Eccli. 8 Declina pauperi sine tri- Eccli. 8 Declina pauperi sine tri- stitia aurem tuam, et redde debitum stitia aurem tuam, et redde debitum tuum, et responde illi pacifica in man- tuum, et responde illi pacifica in man- suetudine. Debitum autem est donum suetudine. Debitum autem est donum misericordiæ et compassionis. misericordiæ et compassionis.

IV, IV,

« Et quibusdam dicentibus de tem- « Et quibusdam dicentibus de tem- plo, quod bonis lapidibus et donis or- plo, quod bonis lapidibus et donis or-

natum esset, dixit: natum esset, dixit:

Hæc quæ videtis, venient dies in Hæc quæ videtis, venient dies in quibus non relinquetur lapis super quibus non relinquetur lapis super lapidem, qui non destruatur. » lapidem, qui non destruatur. »

Hic incipit prædicere reproborum de- Hic incipit prædicere reproborum de- solationem. solationem.

Et dividitur in partes duas: in qua- Et dividitur in partes duas: in qua- rum prima facit quod dictum est: in se- rum prima facit quod dictum est: in se- cunda autem ostendit, quam instans fuit cunda autem ostendit, quam instans fuit de die ad doctrinam in templo, et de de die ad doctrinam in templo, et de nocte ad orationem. Et hoc facit in ul- nocte ad orationem. Et hoc facit in ul- timo hujus capituli paragrapho. timo hujus capituli paragrapho.

Anterior autem harum partium qua- Anterior autem harum partium qua- tuor habet partes: in quarum prima tuor habet partes: in quarum prima ostendit futuram templi et Judææ de- ostendit futuram templi et Judææ de- structionem futuram per Romanos. In structionem futuram per Romanos. In secunda dicit, quod ante hoc erit perse- secunda dicit, quod ante hoc erit perse-

6 6

630 630

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

cutio magna Judæorum in discipulos, ut cutio magna Judæorum in discipulos, ut ad gentes transire cogantur. Tertio au- ad gentes transire cogantur. Tertio au- tem, prædicit futuram mundi ultimam tem, prædicit futuram mundi ultimam desolationem, dicens, quod tunc erunt desolationem, dicens, quod tunc erunt signa in sole et luna, sicut inferius pate- signa in sole et luna, sicut inferius pate- bit. In quarta autem et ultima, monet bit. In quarta autem et ultima, monet attentos et sollicitos debere esse fideles, attentos et sollicitos debere esse fideles, ut non improvisi a die illa præoccupen- ut non improvisi a die illa præoccupen-

tur. tur.

In prima harum facit quinque in In prima harum facit quinque in quorum primo, a quibusdam decor et quorum primo, a quibusdam decor et ædificium templi ostenditur, ut per hoc ædificium templi ostenditur, ut per hoc aliquid dicendi de futuris excitetur: in aliquid dicendi de futuris excitetur: in secundo, futura destructio rempli prædi- secundo, futura destructio rempli prædi- citur in tertio, signa demonstrantia, citur in tertio, signa demonstrantia, scilicet, tempus quando hæc fiant, a scilicet, tempus quando hæc fiant, a Christo petuntur: in quarto, instantia Christo petuntur: in quarto, instantia seductorum multorum dicentium se esse seductorum multorum dicentium se esse Christos, pro uno signo datur, et a se- Christos, pro uno signo datur, et a se- ductione illorum caveri præcipitur : in ductione illorum caveri præcipitur : in quinto autem, vera signa destructionis quinto autem, vera signa destructionis præmonstrantur. præmonstrantur.

In primo autem dicit: In primo autem dicit:

« Et quibusdam » « Et quibusdam »

De discipulis suis non tentantibus, De discipulis suis non tentantibus, « dicentibus de templo, » quod post « dicentibus de templo, » quod post ruinam Babylonicæ captivitatis sub Es- ruinam Babylonicæ captivitatis sub Es- dra et Nehemia ædificatum est, prophe- dra et Nehemia ædificatum est, prophe- tantibus Aggæo et Zacharia Prophetis, tantibus Aggæo et Zacharia Prophetis, « quod bonis lapidibus, » hoc est, firmis « quod bonis lapidibus, » hoc est, firmis et politis. Marc. XIII, 1 Magister, ad- et politis. Marc. XIII, 1 Magister, ad- spice quales lapides et quales structuræ. spice quales lapides et quales structuræ.

« Et donis,» ad ornatum templi, et « Et donis,» ad ornatum templi, et ad facultates ministrorum pertinentibus, ad facultates ministrorum pertinentibus, « ornatum esset: » quia hoc est ad de- « ornatum esset: » quia hoc est ad de- corem domus pertinens. Aggæi, 11, 9 et corem domus pertinens. Aggæi, 11, 9 et 10 Meum est aurum, et meum est ar- 10 Meum est aurum, et meum est ar-

gentum. Magna erit gloria domus istius gentum. Magna erit gloria domus istius novissimæ plus quam primæ. II Machab. novissimæ plus quam primæ. II Machab. III, 1 et 2 Igitur cum sancta civitas III, 1 et 2 Igitur cum sancta civitas habitaretur in omni pace, leges etiam habitaretur in omni pace, leges etiam adhuc optime custodirentur propter adhuc optime custodirentur propter Oniæ pontificis pietatem, et animos odio Oniæ pontificis pietatem, et animos odio habentes mala, fiebat ut ipsi reges et habentes mala, fiebat ut ipsi reges et principes locum summo honore dignum principes locum summo honore dignum ducerent, et templum maximis muneri- ducerent, et templum maximis muneri- bus illustrarent. Et hoc est quod dicit, bus illustrarent. Et hoc est quod dicit,

Psal. xxv, 8 Domine, dilexi decorem Psal. xxv, 8 Domine, dilexi decorem domus tuæ, et locum habitationis gloriæ domus tuæ, et locum habitationis gloriæ tuæ. Sic etiam Ecclesiæ templa ornan- tuæ. Sic etiam Ecclesiæ templa ornan- tur: sed cum cessat ornatus sanctitatis tur: sed cum cessat ornatus sanctitatis in personis, parum valet ornatus parie- in personis, parum valet ornatus parie- tum. Ad Ephes. 11, 22 et seq.: Superædi- tum. Ad Ephes. 11, 22 et seq.: Superædi- ficati super fundamentnm Apostolorum ficati super fundamentnm Apostolorum et Prophetarum, ipso summo angulari et Prophetarum, ipso summo angulari lapide, Christo Jesu... in quo et vos lapide, Christo Jesu... in quo et vos coædificamini in habitaculum Dei in coædificamini in habitaculum Dei in Spiritu. Spiritu.

<< Dixit » << Dixit »

Dominus Jesus. Et est secundum in Dominus Jesus. Et est secundum in quo templi prædicit futuram destructio- quo templi prædicit futuram destructio- nem eo quod in parietibus mortuis et nem eo quod in parietibus mortuis et non in personis, tamquam in lapidibus non in personis, tamquam in lapidibus vivis esset ornatum. vivis esset ornatum.

« Hæc quæ videtis, » « Hæc quæ videtis, »

Scilicet temporales structuras. II ad Scilicet temporales structuras. II ad Corinth. IV, 18: Quæ videntur tempora Corinth. IV, 18: Quæ videntur tempora lia sunt, quæ autem non videntur æterna lia sunt, quæ autem non videntur æterna

sunt. sunt.

<< Venient dies >> << Venient dies >>

Clari judicii Dei, qui modo sunt abs- Clari judicii Dei, qui modo sunt abs- conditi ab oculis istius Jerusalem. Luc. conditi ab oculis istius Jerusalem. Luc. XIX, 42 Nunc autem abscondita sunt ab XIX, 42 Nunc autem abscondita sunt ab oculis tuis. Sed, sicut dicitur, I ad Co- oculis tuis. Sed, sicut dicitur, I ad Co- rinth. iv, 5: Veniet Dominus, scilicet rinth. iv, 5: Veniet Dominus, scilicet judicans, qui et illuminabit abscondita judicans, qui et illuminabit abscondita tenebrarum, et manifestabit consilia tenebrarum, et manifestabit consilia cordium et tunc cognoscetur Dominus cordium et tunc cognoscetur Dominus judicia faciens, quando in operibus ma- judicia faciens, quando in operibus ma- nuum suarum comprehensus erit pecca- nuum suarum comprehensus erit pecca- tor sicut dicitur, Psal. 1x, 17. tor sicut dicitur, Psal. 1x, 17.

: :

« In quibus non relinquetur lapis « In quibus non relinquetur lapis super lapidem. super lapidem.

Psal. cxxxvi, 7: Dixerunt: Exinani- Psal. cxxxvi, 7: Dixerunt: Exinani- te, exinanite usque ad fundamentum te, exinanite usque ad fundamentum

in ea. in ea.

IN EVANG. LUCÆ, XXI-6, 7. IN EVANG. LUCÆ, XXI-6, 7.

« Qui non destruatur. » « Qui non destruatur. »

Quia etiam lapides comminuerunt Ro- Quia etiam lapides comminuerunt Ro- mani. Mich. III, 12: Sion quasi ager mani. Mich. III, 12: Sion quasi ager arabitur, et Jerusalem quasi acervus la- arabitur, et Jerusalem quasi acervus la- pidum erit. Isa. LXIV, 9,10 et 11: Ecce, pidum erit. Isa. LXIV, 9,10 et 11: Ecce, Domine, respice... Sion deserta facta Domine, respice... Sion deserta facta est, Jerusalem desolata est. Domus san- est, Jerusalem desolata est. Domus san- ctificationis nostræ et gloriæ nostræ, ubi ctificationis nostræ et gloriæ nostræ, ubi te laudaverunt patres nostri, facta est in te laudaverunt patres nostri, facta est in exustionem ignis. Hoc spiritualiter ma- exustionem ignis. Hoc spiritualiter ma- gis impletum est in Ecclesiis, in quibus gis impletum est in Ecclesiis, in quibus lapidibus vivis nihil remansit nisi ignis lapidibus vivis nihil remansit nisi ignis infernalis, exustio in carnis concupiscen- infernalis, exustio in carnis concupiscen- tia. Deuter. xXXII, 22: Ignis succensus tia. Deuter. xXXII, 22: Ignis succensus est in furore meo, et ardebit usque ad est in furore meo, et ardebit usque ad inferni novissima: devorabitque ter- inferni novissima: devorabitque ter- ram, hoc est, terrenum habentes affe- ram, hoc est, terrenum habentes affe- ctum, cum germine suo, hoc est, cum ctum, cum germine suo, hoc est, cum nepotibus quos in Ecclesias introducunt: nepotibus quos in Ecclesias introducunt: et montium, hoc est, Prælatorum, Car- et montium, hoc est, Prælatorum, Car- dinalium, et Episcoporum, fundamenta dinalium, et Episcoporum, fundamenta comburet: quia fundamentum eorum comburet: quia fundamentum eorum materia ignis, scilicet, concupiscentia materia ignis, scilicet, concupiscentia carnis, et concupiscentia oculorum, et carnis, et concupiscentia oculorum, et superbia vitæ 1. Hoc enim fundamen- superbia vitæ 1. Hoc enim fundamen- tum, pice tenacis concupiscentiæ, et sul- tum, pice tenacis concupiscentiæ, et sul- phuris fœtentis per immundum libidinis phuris fœtentis per immundum libidinis confectum, coram igne inferni stare non confectum, coram igne inferni stare non poterit. poterit.

« Interrogaverunt autem illum, di- « Interrogaverunt autem illum, di- centes Præceptor quando hæc erunt? centes Præceptor quando hæc erunt? et quod signum cum fieri incipient?» et quod signum cum fieri incipient?»

« Interrogaverunt autem illum. » Se- « Interrogaverunt autem illum. » Se- cundum alium Evangelistam, Marc. xı, cundum alium Evangelistam, Marc. xı, 3 Interrogant eum separatim Pe- 3 Interrogant eum separatim Pe- trus, et Jacobus, et Joannes, et Andreas. trus, et Jacobus, et Joannes, et Andreas. « Dicentes. » Et hoc est tertium, in « Dicentes. » Et hoc est tertium, in quo hujus destructionis petitur tempus, quo hujus destructionis petitur tempus, et signum : et signum :

« Præceptor, quando hæc erunt ? » « Præceptor, quando hæc erunt ? »

631 631

ratio redditur, Act. 1, 7: Non est vestrum ratio redditur, Act. 1, 7: Non est vestrum nosse tempora vel momenta quæ Pater nosse tempora vel momenta quæ Pater posuit in sua potestate. Inconveniens se- posuit in sua potestate. Inconveniens se- queretur si hoc sciretur: quia cum tales queretur si hoc sciretur: quia cum tales comminationes sint de prophetia præ- comminationes sint de prophetia præ- scientiæ, quæ fundantur in causis inferio- scientiæ, quæ fundantur in causis inferio- ribus: si illi quibus fit comminatio pœ- ribus: si illi quibus fit comminatio pœ- nitentiam agerent, commutaretur etiam nitentiam agerent, commutaretur etiam comminatio, et non induceretur malum: comminatio, et non induceretur malum: et sic error generaretur contra prophe- et sic error generaretur contra prophe- tiam tamquam esset falsa: sicut accidit tiam tamquam esset falsa: sicut accidit Jonæ qui prædixit tempus subversionis Jonæ qui prædixit tempus subversionis Ninive 2. Quod autem mutetur commina- Ninive 2. Quod autem mutetur commina- tio per poenitentiam, expresse dicitur, tio per poenitentiam, expresse dicitur, Jerem. xvi, 7 et 8: Repente loquar Jerem. xvi, 7 et 8: Repente loquar adversum gentem, et adversus regnum, adversum gentem, et adversus regnum, ut eradicem, et destruam, et disperdam ut eradicem, et destruam, et disperdam illud: si pœnitentiam egerit gens illa a illud: si pœnitentiam egerit gens illa a malo suo, quod locutus sum adversus malo suo, quod locutus sum adversus eam, agam et ego poenitentiam super eam, agam et ego poenitentiam super malo quod cogitavi ut facerem ei. malo quod cogitavi ut facerem ei.

Alia etiam causa est: quia quando Alia etiam causa est: quia quando sumus incerti de hora, certi tamen de sumus incerti de hora, certi tamen de judicio quod timemus, contendimus om- judicio quod timemus, contendimus om- ni tempore esse parati, et ideo de tempo- ni tempore esse parati, et ideo de tempo- re non respondet. re non respondet.

« Et quod signum » erit judicii tui de « Et quod signum » erit judicii tui de pessima natione, « cum » hæc judicia pessima natione, « cum » hæc judicia tua «fieri incipient? » Et ad hoc re- tua «fieri incipient? » Et ad hoc re- spondet Dominus, dando multa signa. spondet Dominus, dando multa signa. Matth. xxiv, 3: Dic nobis quando hæc Matth. xxiv, 3: Dic nobis quando hæc erunt? et quod signum adventus tui, erunt? et quod signum adventus tui, ad judicium istud perficiendum? Joel. ad judicium istud perficiendum? Joel. II, 30 Dabo prodigia in cælo et in II, 30 Dabo prodigia in cælo et in terra, sanguinem, et ignem, et vaporem terra, sanguinem, et ignem, et vaporem fumi. Apostoli enim adhuc consuetudi- fumi. Apostoli enim adhuc consuetudi- nem Judaicam non deposuerunt. Dicit nem Judaicam non deposuerunt. Dicit enim Apostolus, I ad Corinth. 1, 22, enim Apostolus, I ad Corinth. 1, 22, quod Judæi signa petunt, et Græci sa- quod Judæi signa petunt, et Græci sa- pientiam quærunt. Joan. 11, 18: Quod pientiam quærunt. Joan. 11, 18: Quod signum ostendis nobis, scilicet ut videa- signum ostendis nobis, scilicet ut videa- mus, et credamus tibi ? mus, et credamus tibi ?

Talia autem signa petentes vocant eum Talia autem signa petentes vocant eum præceptorem, dicentes : « Præceptor, » præceptorem, dicentes : « Præceptor, » quia jam cognoverunt quod verbum in quia jam cognoverunt quod verbum in potestate habuit, et quod ad præceptum potestate habuit, et quod ad præceptum

Et ad hoc non respondet Dominus. Et ejus fieret quidquid vellet. Psal. xxxi, Et ad hoc non respondet Dominus. Et ejus fieret quidquid vellet. Psal. xxxi,

1 Cf. I Joan. II, 16. 1 Cf. I Joan. II, 16.

2 Cf. Jonæ, III et iv, passim. 2 Cf. Jonæ, III et iv, passim.

632 632

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

9: Ipse dixit, et facta sunt: ipse man- 9: Ipse dixit, et facta sunt: ipse man- davit, et creata sunt. Sic enim viderant davit, et creata sunt. Sic enim viderant quod elementis præcepit, et obediverunt. quod elementis præcepit, et obediverunt. Marc. iv, 38: Magister, non ad te pertinet Marc. iv, 38: Magister, non ad te pertinet quia perimus. Matth. vIII, 25 et 26: Domi- quia perimus. Matth. vIII, 25 et 26: Domi- ne, salva nos, perimus.... Tunc surgens, ne, salva nos, perimus.... Tunc surgens, imperavit ventis et mari, et facta est imperavit ventis et mari, et facta est tranquillitas magna. Ideo ergo eum et tranquillitas magna. Ideo ergo eum et nunc vocant præceptorem. nunc vocant præceptorem.

« Qui dixit : Videte ne seducamini: « Qui dixit : Videte ne seducamini: multi enim venient in nomine meo, multi enim venient in nomine meo,

quidam, nomine Simon, qui ante fuerat quidam, nomine Simon, qui ante fuerat in civitate magus, seducens gentem Sa- in civitate magus, seducens gentem Sa- mariæ, dicens se aliquem magnum : cui mariæ, dicens se aliquem magnum : cui auscultabant omnes a minimo usque ad auscultabant omnes a minimo usque ad maximum, dicentes: Hic est virtus Dei, maximum, dicentes: Hic est virtus Dei, quæ vocatur magna. Et ille dixit se esse quæ vocatur magna. Et ille dixit se esse Christum, et in proximo Judæam libera- Christum, et in proximo Judæam libera- turum, ut refert Josephus. Dicit etiam turum, ut refert Josephus. Dicit etiam Hegesippus, quod cum filii Herodis Hegesippus, quod cum filii Herodis essent Romæ, et litigarent de regno, essent Romæ, et litigarent de regno, quod quatuor surrexerunt in Judæa si- quod quatuor surrexerunt in Judæa si- mul, quorum unusquisque prædicabat se mul, quorum unusquisque prædicabat se esse Christum : Simon tamen magus esse Christum : Simon tamen magus major fuit inter omnes. Et ideo etiam in major fuit inter omnes. Et ideo etiam in

dicentes quia Ego sum, et tempus ap- catalogo hæresum, simoniaca hæresis propinquavit nolite ergo ire post dicentes quia Ego sum, et tempus ap- catalogo hæresum, simoniaca hæresis propinquavit nolite ergo ire post

eos. » eos. »

Christi ponitur hic responsio. Christi ponitur hic responsio.

Et habet tres partes: in quarum prima Et habet tres partes: in quarum prima præmunit discipulos contra Pseudochri- præmunit discipulos contra Pseudochri- storum seductionem, qui tunc in Judæa storum seductionem, qui tunc in Judæa apparebunt secundo autem, contra ter- apparebunt secundo autem, contra ter- rores prœliorum quæ surgent contra Ju- rores prœliorum quæ surgent contra Ju- dæam illo tempore, ne forte territi rece- dæam illo tempore, ne forte territi rece- dant ab instantia prædicationis: tertio dant ab instantia prædicationis: tertio autem, dat signa futuræ destructionis. autem, dat signa futuræ destructionis.

In primo horum tria dicit, quorum In primo horum tria dicit, quorum primum est cautela contra seductores, primum est cautela contra seductores, secundum autem est cavendi necessitas, secundum autem est cavendi necessitas, tertium prohibitio discipulorum a sedu- tertium prohibitio discipulorum a sedu- ctoribus. ctoribus.

De primo dicit: Videte ne seducami- De primo dicit: Videte ne seducami- ni. » Seductor enim est quasi seorsum a ni. » Seductor enim est quasi seorsum a veritatis via ductor. Marc. XIII, 5: Vi- veritatis via ductor. Marc. XIII, 5: Vi- dete ne quis vos seducat. II ad Thessal. dete ne quis vos seducat. II ad Thessal. 1, 3 Ne quis vos seducat ullo modo. 1, 3 Ne quis vos seducat ullo modo. Tangit autem causam hujus cautelæ, Tangit autem causam hujus cautelæ,

dicens : dicens :

prima ponitur ab Augustino. prima ponitur ab Augustino.

Et hoc est quod dicit : Et hoc est quod dicit :

« Dicentes quia Ego sum, » « Dicentes quia Ego sum, »

Supple, Christus. Sapient. IV, 3 : Mul- Supple, Christus. Sapient. IV, 3 : Mul- tigena impiorum multitudo non erit uti- tigena impiorum multitudo non erit uti- lis. Joan. iv, 1 Multi Pseudoprophetæ lis. Joan. iv, 1 Multi Pseudoprophetæ exierunt in mundum. Hoc significatum exierunt in mundum. Hoc significatum est in Psalmo CI, 20, ubi dicitur: Po- est in Psalmo CI, 20, ubi dicitur: Po- suisti tenebras, et facta est nox : in ipsa suisti tenebras, et facta est nox : in ipsa petransibunt omnes bestiæ silvæ. Quando petransibunt omnes bestiæ silvæ. Quando enim tenebræ tribulationum sunt, et fit enim tenebræ tribulationum sunt, et fit nox ignorantiæ, tunc statim multiplica- nox ignorantiæ, tunc statim multiplica- tur incursus bestiarum fidem vastantium tur incursus bestiarum fidem vastantium Pseudoproprophetarum. II Petr. 11, 1 et Pseudoproprophetarum. II Petr. 11, 1 et seq: Fuerunt vero et pseudoprophetæ in seq: Fuerunt vero et pseudoprophetæ in populo, sicut et in vobis erunt magistri populo, sicut et in vobis erunt magistri mendaces, qui introducent secta perditio- mendaces, qui introducent secta perditio- nis, et eum qui emit eos Dominum ne- nis, et eum qui emit eos Dominum ne- gant, superducentes sibi celerem perdi- gant, superducentes sibi celerem perdi- tionem. Et multi sequentur eorum luxu- tionem. Et multi sequentur eorum luxu- rias, per quos via veritatis blasphemabi- rias, per quos via veritatis blasphemabi- tur et in avaritia fictis verbis de vobis tur et in avaritia fictis verbis de vobis negotiabuntur. Unde Chrysostomus di- negotiabuntur. Unde Chrysostomus di-

« Multi enim venient in nomine cit, quod « sicut homo circa mortem tur- « Multi enim venient in nomine cit, quod « sicut homo circa mortem tur-

meo, » meo, »

Hoc est, se Christos et Messias dicen- Hoc est, se Christos et Messias dicen- tes sicut Judas Galilæus, et Theodas. Et tes sicut Judas Galilæus, et Theodas. Et sicut refert Josephus, Simon magus, qui sicut refert Josephus, Simon magus, qui de secta fuit Essæorum, natus de campis de secta fuit Essæorum, natus de campis Jezrahel, prædicabat se esse Christum, Jezrahel, prædicabat se esse Christum, et multos seduxit. Act. võш, 9 et 10 : Vir et multos seduxit. Act. võш, 9 et 10 : Vir

« bato jam spiritu videt phantasias, ita « bato jam spiritu videt phantasias, ita

« «

Judæa circa finem suum multos passa Judæa circa finem suum multos passa

« est errores phantasmatum. »> « est errores phantasmatum. »>

« Et tempus appropinquavit, « Et tempus appropinquavit,

>> >>

Quia inter cæteras falsitates etiam diem Quia inter cæteras falsitates etiam diem judicii instare dixerunt. Amos, v, 18 : judicii instare dixerunt. Amos, v, 18 :

10 10

IN EVANG. LUCÆ, XXI-8, 9, 10, 11. IN EVANG. LUCÆ, XXI-8, 9, 10, 11.

Væ desiderantibus diem Domini ! Ad Væ desiderantibus diem Domini ! Ad quid eam vobis? Illi enim determina- quid eam vobis? Illi enim determina- bant quod Christus Dominus determina- bant quod Christus Dominus determina- re noluit, scilicet diem et horam futuræ re noluit, scilicet diem et horam futuræ destructionis, et judicii. Luc. XII, 46: Ve- destructionis, et judicii. Luc. XII, 46: Ve- niet dominus servi illius in die qua non niet dominus servi illius in die qua non sperat, et hora qua nescit. I ad Thessal. sperat, et hora qua nescit. I ad Thessal. v, 2 Diligenter scitis, quia dies Domi- v, 2 Diligenter scitis, quia dies Domi- ni, sicut fur in nocte, ita veniet. ni, sicut fur in nocte, ita veniet.

« Nolite ergo, » « Nolite ergo, »

Ex quo præmoniti estis. « Ergo nolite Ex quo præmoniti estis. « Ergo nolite ire, » per imitationem erroris, « post ire, » per imitationem erroris, « post eos » quia, sicut dicitur, Matth. xv, 14: eos » quia, sicut dicitur, Matth. xv, 14: Si cæcus cæco ducatum præstet, ambo in Si cæcus cæco ducatum præstet, ambo in foveam cadunt. Ad Roman. xvi, 17 et 18: foveam cadunt. Ad Roman. xvi, 17 et 18: Rogo vos, fratres, ut observetis eos quidis- Rogo vos, fratres, ut observetis eos quidis- sensiones et offendicula, præter doctri- sensiones et offendicula, præter doctri- nam quam vos didicistis, faciunt, et de- nam quam vos didicistis, faciunt, et de- clinate ab illis. Hujuscemodi enim Chri- clinate ab illis. Hujuscemodi enim Chri- sto Domino nostro non serviunt, sed suo sto Domino nostro non serviunt, sed suo ventri: et per dulces sermones, et bene- ventri: et per dulces sermones, et bene- dictiones, seducunt corda innocentium, dictiones, seducunt corda innocentium, hoc est, simplicium. hoc est, simplicium.

« Cum autem audieritis proelia et se- « Cum autem audieritis proelia et se- ditiones, nolite terreri: oportet pri- ditiones, nolite terreri: oportet pri- mum hæc fieri, sed nondum statim mum hæc fieri, sed nondum statim finis. finis.

Tunc dicebat illis: Surget gens Tunc dicebat illis: Surget gens contra gentem, et regnum adversus contra gentem, et regnum adversus regnum. regnum.

Et terræmotus magni erunt per lo- Et terræmotus magni erunt per lo- ca, et pestilentiæ, et fames, terrores- ca, et pestilentiæ, et fames, terrores- que de coelo, et signa magna erunt. » que de coelo, et signa magna erunt. »

Tangit hic ea quæ faciunt ad terro- Tangit hic ea quæ faciunt ad terro-

rem. rem.

Dicit autem tria: primo enim terribi- Dicit autem tria: primo enim terribi- lia ab hominibus procurata dicit in com- lia ab hominibus procurata dicit in com- muni secundo, monet ne propter illa muni secundo, monet ne propter illa retrahantur a prædicatione in Judæa fa- retrahantur a prædicatione in Judæa fa- cienda tertio, illa terribilia ponit in cienda tertio, illa terribilia ponit in speciali. speciali.

Dicit igitur « Cum autem,» in Ju- Dicit igitur « Cum autem,» in Ju-

633 633

dæa, «audieritis prælia, » quæ ad hostes dæa, «audieritis prælia, » quæ ad hostes exteriores pertinent, « et seditiones, » exteriores pertinent, « et seditiones, » quæ pertinent ad cives, hoc est, quod quæ pertinent ad cives, hoc est, quod Judæa scinditur ad exteriores, et interius Judæa scinditur ad exteriores, et interius in seipsa. Illa enim multum ante ultimam in seipsa. Illa enim multum ante ultimam destructionem in Judæa abundaverunt. destructionem in Judæa abundaverunt. Matth. xxiv, 6: Audituri estis prælia Matth. xxiv, 6: Audituri estis prælia et opiniones proeliorum. Isa. xix, 2 et 3: et opiniones proeliorum. Isa. xix, 2 et 3: Pugnabit vir contra fratrem suum, et Pugnabit vir contra fratrem suum, et vir contra amicum suum, civitas adver- vir contra amicum suum, civitas adver- sus civitatem, regnum adversus regnum. sus civitatem, regnum adversus regnum. Et dirumpetur spiritus Ægypti in visceri- Et dirumpetur spiritus Ægypti in visceri- bus ipsius. Ecce prælia, in hoc quod bus ipsius. Ecce prælia, in hoc quod regnum est contra regnum: et seditio- regnum est contra regnum: et seditio- nes, in hoc quod vir contra fratrem est nes, in hoc quod vir contra fratrem est et contra amicum, et civitas contra civi- et contra amicum, et civitas contra civi- tatem. tatem.

« Nolite terreri, » « Nolite terreri, »

Ut propter illum terrorem a Judæa Ut propter illum terrorem a Judæa recedatis quin instanter prædicetis ei, recedatis quin instanter prædicetis ei, quia talis vexatio multis dabit intelle- quia talis vexatio multis dabit intelle- ctum, ita quod convertentur. Isa. xxvi, ctum, ita quod convertentur. Isa. xxvi, 16 In angustia requisierunt te, in tri- 16 In angustia requisierunt te, in tri- bulatione murmuris doctrina tua eis. bulatione murmuris doctrina tua eis. Et, ibidem, xXVIII, 19: Tantummodo Et, ibidem, xXVIII, 19: Tantummodo sola vexatio dabit intellectum auditui. sola vexatio dabit intellectum auditui. Dicit autem causam quare non terre- Dicit autem causam quare non terre- antur, dicens : antur, dicens :

«< Oportet, » «< Oportet, »

Hoc est, opportunum est, « primum, » Hoc est, opportunum est, « primum, » ante plenariam destructionem, « hæc » ante plenariam destructionem, « hæc » bella et seditiones « fieri, » ut per ista bella et seditiones « fieri, » ut per ista moveantur ut faciant pœnitentiam de moveantur ut faciant pœnitentiam de peccatis, quæ in me commiserunt. Sa- peccatis, quæ in me commiserunt. Sa- pient. XII, 2 Eos qui exerrant, partibus pient. XII, 2 Eos qui exerrant, partibus corripis, et de quibus peccant admones corripis, et de quibus peccant admones et alloqueris, ut relicta malitia credant et alloqueris, ut relicta malitia credant in te, Domine. in te, Domine.

: :

« Sed nondum statim finis >> « Sed nondum statim finis >>

Erit Judææ per Romanam destructio- Erit Judææ per Romanam destructio- nem quia ista bella et seditiones dura- nem quia ista bella et seditiones dura- verunt in Judæa per quadraginta duos verunt in Judæa per quadraginta duos annos, antequam per Titum tota vastare- annos, antequam per Titum tota vastare-

634 634

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

tur Jerusalem. Paulatim enim civitates tur Jerusalem. Paulatim enim civitates et provinciæ vastari cœperunt per tem- et provinciæ vastari cœperunt per tem- pus quadraginta duorum annorum. pus quadraginta duorum annorum. Et tunc demum post illud tempus de- Et tunc demum post illud tempus de- structa est Jerusalem: et in illo tempore structa est Jerusalem: et in illo tempore prædicaverunt discipuli de civitate in ci- prædicaverunt discipuli de civitate in ci- vitatem fugientes. Matth. x, 23 : Cum vitatem fugientes. Matth. x, 23 : Cum persequentur vos in civitate ista, fugite persequentur vos in civitate ista, fugite in aliam. in aliam.

Nolite ergo terreri, sed confidite. Pro- Nolite ergo terreri, sed confidite. Pro- verb. xxv, 1: Fugit impius, nemine verb. xxv, 1: Fugit impius, nemine persequente justus autem quasi leo con- persequente justus autem quasi leo con- fidens, absque terrore erit. Proverb. XII, fidens, absque terrore erit. Proverb. XII, 21: Non contristabit justum quidquid 21: Non contristabit justum quidquid ei acciderit. Joan. xvi, 33: Hæc locu- ei acciderit. Joan. xvi, 33: Hæc locu- tus sum vobis, ut in me pacem habeatis. tus sum vobis, ut in me pacem habeatis. In mundo pressuram habebitis sed con- In mundo pressuram habebitis sed con- fidite, ego vici mundum. I Machab. II, fidite, ego vici mundum. I Machab. II, 62 et 63 A verbis viri peccatoris ne ti- 62 et 63 A verbis viri peccatoris ne ti- mueritis: quia gloria ejus stercus et ver- mueritis: quia gloria ejus stercus et ver- mis est hodie extollitur, et cras non in- mis est hodie extollitur, et cras non in- venietur: quia conversus est in terram venietur: quia conversus est in terram suam, et cogitatio ejus periit. suam, et cogitatio ejus periit.

<< Tunc dicebat illis, » << Tunc dicebat illis, »

: :

Familiariter, et magis ad speciem des- Familiariter, et magis ad speciem des- cendens « Surget gens » Romanorum cendens « Surget gens » Romanorum «< contra gentem. » Judæorum, « et re- «< contra gentem. » Judæorum, « et re- gnum » Romanorum « adversum re- gnum » Romanorum « adversum re- gnum » Judæorum. Vel etiam in seipsis. gnum » Judæorum. Vel etiam in seipsis. et cum vicinis gentibus confligent Júdæi : et cum vicinis gentibus confligent Júdæi : et tunc cito erit desolatio. Luc. XI, 17: et tunc cito erit desolatio. Luc. XI, 17: Omne regnum divisum desolabitur, et Omne regnum divisum desolabitur, et domus supra domum cadet. Isa. ix, 20: domus supra domum cadet. Isa. ix, 20: Unusquisque carnem brachii sui vorabit: Unusquisque carnem brachii sui vorabit: Manasses Ephraim, et Ephraim Manas- Manasses Ephraim, et Ephraim Manas- sen simul ipsi contra Judam. Carnem sen simul ipsi contra Judam. Carnem enim brachii sui vorare est, quando unus enim brachii sui vorare est, quando unus alium a quo debebat habere adjutorium alium a quo debebat habere adjutorium impugnat. Isa. 111, 5: Irruet populus, impugnat. Isa. 111, 5: Irruet populus, vir ad virum, unusquisque ad proximum vir ad virum, unusquisque ad proximum suum tumultuabitur puer contra se- suum tumultuabitur puer contra se- nem, et ignobilis contra nobilem. Sicut nem, et ignobilis contra nobilem. Sicut modo fit in Ecclesiis quod Canonicus im- modo fit in Ecclesiis quod Canonicus im- pugnat Canonicum, et Prælatus subdi- pugnat Canonicum, et Prælatus subdi- tum, et laicus clericum, et e converso. tum, et laicus clericum, et e converso. Et est signum futuræ Ecclesiæ destru- Et est signum futuræ Ecclesiæ destru- ctionis, in qua ista fiunt. ctionis, in qua ista fiunt.

Tamen eorum quæ inducta sunt dicit Tamen eorum quæ inducta sunt dicit Chrysostomus, quod nullum est signum, Chrysostomus, quod nullum est signum, quia sæpe fiunt. Sed dicit Gregorius, quia sæpe fiunt. Sed dicit Gregorius, quod hæc sunt signa futuræ desolationis quod hæc sunt signa futuræ desolationis facta ab hominibus. Sed Chrysostomus facta ab hominibus. Sed Chrysostomus vocat signum mirum quod raro fit: Gre- vocat signum mirum quod raro fit: Gre- gorius autem large accipit signum pro gorius autem large accipit signum pro omni eo quod aliquid præmonstrat in fu- omni eo quod aliquid præmonstrat in fu-

turum.. turum..

« Et terræ motus, etc. » « Et terræ motus, etc. »

Hic secundum Chrysostomum tangit Hic secundum Chrysostomum tangit signa dupliciter. Primo enim quatuor signa dupliciter. Primo enim quatuor tangit in speciali. Secundo autem, tangit tangit in speciali. Secundo autem, tangit multa in communi futura, de quibus lon- multa in communi futura, de quibus lon- gum esset facere mentionem. gum esset facere mentionem.

Primum inter quatuor est de terra, Primum inter quatuor est de terra, quod dicit quod « terræmotus magni » quod dicit quod « terræmotus magni » erunt, et solito majores « erunt per loca » erunt, et solito majores « erunt per loca » diversa Judææ, succedentes sibi. Terra diversa Judææ, succedentes sibi. Terra enim quassabitur, horrens pondus habi- enim quassabitur, horrens pondus habi- tatorum suorum, qui Filium Dei occide- tatorum suorum, qui Filium Dei occide- runt. Sicut etiam dicitur, Matth. xxvii, runt. Sicut etiam dicitur, Matth. xxvii, 51, quod in morte Christi terræmotus 51, quod in morte Christi terræmotus factus est magnus. Isa. xxiv, 18 et seq. : factus est magnus. Isa. xxiv, 18 et seq. : Concutientur fundamenta terræ. Confra- Concutientur fundamenta terræ. Confra- ctione confringetur terra, contritione ctione confringetur terra, contritione conteretur terra, commotione commove- conteretur terra, commotione commove- bitur terra, agitatione agitabitur terra bitur terra, agitatione agitabitur terra sicut ebrius, et auferetur quasi taberna- sicut ebrius, et auferetur quasi taberna- culum unius noctis et gravabit eam culum unius noctis et gravabit eam iniquitas sua, et corruet, et non adjiciet iniquitas sua, et corruet, et non adjiciet ut resurgat. Talis enim terræmotus in ut resurgat. Talis enim terræmotus in Judæa ante Romanam captivitatem mul- Judæa ante Romanam captivitatem mul- tiplicabatur sæpius. Quia, sicut dicit tiplicabatur sæpius. Quia, sicut dicit Isaias, xxiv, 20: Gravabit eam iniquitas Isaias, xxiv, 20: Gravabit eam iniquitas sua. Isa. III, 8: Lingua eorum, et adin- sua. Isa. III, 8: Lingua eorum, et adin- ventiones eorum contra Dominum, ut ventiones eorum contra Dominum, ut provocavent oculos majestatis ejus. Sic- provocavent oculos majestatis ejus. Sic- ut enim dicitur, Isa. XL, 12, tribus digitis ut enim dicitur, Isa. XL, 12, tribus digitis appendit Dominus molem terræ, scilicet, appendit Dominus molem terræ, scilicet, fidei veritate, et vitæ virtute, et conscien- . fidei veritate, et vitæ virtute, et conscien- . tiæ puritate. Et quando ista terræ funda- tiæ puritate. Et quando ista terræ funda- menta concutiuntur, tunc necesse est menta concutiuntur, tunc necesse est moveri terram. Hæc autem in Judæa moveri terram. Hæc autem in Judæa commissa sunt. Fidei enim veritatem commissa sunt. Fidei enim veritatem hæretici Pseudochristi concusserunt : hæretici Pseudochristi concusserunt : vitæ autem virtutem Pharisæi et Scribæ vitæ autem virtutem Pharisæi et Scribæ

IN EVANG. LUCÆ, XXI-11. IN EVANG. LUCÆ, XXI-11.

moverunt, et mali homines: conscientiæ moverunt, et mali homines: conscientiæ puritatem maculavit peccatum. Et ideo puritatem maculavit peccatum. Et ideo terra confracta est in pacis fœedere, con- terra confracta est in pacis fœedere, con- trita et in minima redacta est in terreno- trita et in minima redacta est in terreno- rum cupiditate, mota est in seditionis rum cupiditate, mota est in seditionis inquietudine, agitata autem in bello- inquietudine, agitata autem in bello- rum multiplicitate. rum multiplicitate.

« Et pestilentiæ. »> « Et pestilentiæ. »>

Secundum signum quod est ab aere. Secundum signum quod est ab aere. Aere enim corrupto cadit ros corruptus, Aere enim corrupto cadit ros corruptus, et guttæ pluviarum corruptæ super ter- et guttæ pluviarum corruptæ super ter- ræ nascentia, et faciunt ea venenosa, et ræ nascentia, et faciunt ea venenosa, et pestem sive mortalitatem inducentia. pestem sive mortalitatem inducentia. Unde pestilentia, ut dicit Isidorus, dicitur Unde pestilentia, ut dicit Isidorus, dicitur quasi pastulentia: quia pestis illa a pastu quasi pastulentia: quia pestis illa a pastu venenatorum causatur. Ezechiel. v, 17: venenatorum causatur. Ezechiel. v, 17: Pestilentia et sanguis transibunt per te. Pestilentia et sanguis transibunt per te. Jerem. xxi, 6: Percutiam habitatores Jerem. xxi, 6: Percutiam habitatores civitatis hujus, scilicet Jerusalem: homi- civitatis hujus, scilicet Jerusalem: homi- nes et bestiæ pestilentia magna morien- nes et bestiæ pestilentia magna morien- tur. De utroque istorum simul dicitur, tur. De utroque istorum simul dicitur, Apocal. v, 5: Accepit Angelus thuribu- Apocal. v, 5: Accepit Angelus thuribu- lum, et implevit illud de igne altaris, et lum, et implevit illud de igne altaris, et misit in terram : et facta sunt tonitrua, misit in terram : et facta sunt tonitrua, et voces, et fulgura, et terræmotus ma- et voces, et fulgura, et terræmotus ma- gnus. Angelus autem est Christus Domi- gnus. Angelus autem est Christus Domi- nus, qui thuribulum cordis sui implevit nus, qui thuribulum cordis sui implevit igne furoris Domini in Judæos, et effudit igne furoris Domini in Judæos, et effudit in terram Judæam. Et facta sunt tonitrua in terram Judæam. Et facta sunt tonitrua et coruscationes, quæ naturaliter ex va- et coruscationes, quæ naturaliter ex va- pore ignito venenoso et corrumpunt pore ignito venenoso et corrumpunt aerem, et pastum qui de terra nascitur: aerem, et pastum qui de terra nascitur: et commovendo vapores subterraneos fa- et commovendo vapores subterraneos fa- ciunt terræ motum. Hæc autem plaga spi- ciunt terræ motum. Hæc autem plaga spi- ritualiter ab eis procuratur, qui mala dant ritualiter ab eis procuratur, qui mala dant exempla pastu enim illorum alii cor- exempla pastu enim illorum alii cor- rumpuntur. rumpuntur.

« Et fames. >> « Et fames. >>

Ecce tertium præcedens desolationem Ecce tertium præcedens desolationem signum. Primo, pestilentia corrumpit signum. Primo, pestilentia corrumpit fructus nativitatis, et deinde exsiccat eos, fructus nativitatis, et deinde exsiccat eos, et tunc fit fames. Ezechiel. v, 17: Immit- et tunc fit fames. Ezechiel. v, 17: Immit- tam in vos famem et bestias pessimas, tam in vos famem et bestias pessimas, usque ad internecionem. Hoc autem Do- usque ad internecionem. Hoc autem Do- minus præcedere voluit, ut obsessi non minus præcedere voluit, ut obsessi non

635- 635-

haberent victualia, quibus sustentati ci- haberent victualia, quibus sustentati ci- vitatem diu possent defendere. Unde vitatem diu possent defendere. Unde narrat Hegesippus tantam tunc fuisse narrat Hegesippus tantam tunc fuisse famem in Jerusalem, quod uno masticante famem in Jerusalem, quod uno masticante bolum, alius præfocabat ei guttur, ne bolum, alius præfocabat ei guttur, ne masticatum transgluttiret, sed arripiens masticatum transgluttiret, sed arripiens de ore illius ipse comederet: et quod duæ de ore illius ipse comederet: et quod duæ matronæ nobiles condixerunt inter se, matronæ nobiles condixerunt inter se, quod filios suos successive comederent: quod filios suos successive comederent: et uno comesto, altera cum fletu vocavit et uno comesto, altera cum fletu vocavit filium, dicens: Veni, infelicis matris in- filium, dicens: Veni, infelicis matris in- felicior nate, veni ad manus non matris, felicior nate, veni ad manus non matris, sed mactatricis, et devoratricis viscerum sed mactatricis, et devoratricis viscerum suorum. Thren. IV, 10: Manus mulierum suorum. Thren. IV, 10: Manus mulierum misericordium coxerunt filios suos: fa- misericordium coxerunt filios suos: fa- cti sunt cibus earum in contritione filiæ cti sunt cibus earum in contritione filiæ populi mei. Hanc pestem procurant spi- populi mei. Hanc pestem procurant spi- ritualiter mali Prælati et illitterati, sub- ritualiter mali Prælati et illitterati, sub- trahentes populo pabula verbi Dei. trahentes populo pabula verbi Dei. Amos, VIII, 11: Mittam famem in ter- Amos, VIII, 11: Mittam famem in ter- ram, non famem panis, neque sitim ram, non famem panis, neque sitim aquæ, sed audiendi verbum Domini. aquæ, sed audiendi verbum Domini.

« Terroresque de coelo, » « Terroresque de coelo, »

In novis apparitionibus de cœlo ve- In novis apparitionibus de cœlo ve- nientibus. II Machab. v, 2 et 3: Contigit nientibus. II Machab. v, 2 et 3: Contigit per universam Jerosolymorum civitatem per universam Jerosolymorum civitatem videri diebus quadraginta per aera equi- videri diebus quadraginta per aera equi- tes discurrentes, auratas stolas habentes, tes discurrentes, auratas stolas habentes, et hastis, quasi cohortes, armatos: et et hastis, quasi cohortes, armatos: et cursus equorum per ordinem digestos, et cursus equorum per ordinem digestos, et congressiones fieri cominus, et scutorum congressiones fieri cominus, et scutorum motus et galeatorum multitudinem gla- motus et galeatorum multitudinem gla- diis districtis, et telorum jactus, et au- diis districtis, et telorum jactus, et au- reorum armorum splendorem, omnisque reorum armorum splendorem, omnisque generis loricarum. Unde narrat Josephus, generis loricarum. Unde narrat Josephus, quod imminente captivitate, stella (quæ quod imminente captivitate, stella (quæ vocatur cometes) similis gladio pependit vocatur cometes) similis gladio pependit super Jerusalem, et currus et equites ar- super Jerusalem, et currus et equites ar- mati pugnantes in aere, et vitula sacri- mati pugnantes in aere, et vitula sacri- ficii inter manus immolantium peperit ficii inter manus immolantium peperit agnum. Spiritualiter autem hæc fiunt in agnum. Spiritualiter autem hæc fiunt in Ecclesia, quando de Prælatis quasi de Ecclesia, quando de Prælatis quasi de sublimi coelo non audiuntur nisi terribi- sublimi coelo non audiuntur nisi terribi- lia, et austera, et comminationes. Ratio lia, et austera, et comminationes. Ratio autem horum est mirabilium, quia uni- autem horum est mirabilium, quia uni- versitatis creatorem occiderunt, nec pœ- versitatis creatorem occiderunt, nec pœ- nitere voluerunt: ideo omnia contra eos nitere voluerunt: ideo omnia contra eos