19 19

20 20

610 610

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

« Et quærebant Principes sacerdo- « Et quærebant Principes sacerdo- tum et Scribæ mittere in illum manus tum et Scribæ mittere in illum manus illa hora et timuerunt populum : illa hora et timuerunt populum : cognoverunt enim quod ad ipsos di- cognoverunt enim quod ad ipsos di- xerit similitudinem hanc. » xerit similitudinem hanc. »

Tertium est istius partis, ubi per effe- Tertium est istius partis, ubi per effe- ctum se probant illos esse de quibus di- ctum se probant illos esse de quibus di-

xit. xit.

Et dicit tria. Primum est, quod eum Et dicit tria. Primum est, quod eum capere quærebant in eadem hora. capere quærebant in eadem hora.

Et hoc est «Et quærebant » oppor- Et hoc est «Et quærebant » oppor- tunitatem « principes sacerdotum, » in tunitatem « principes sacerdotum, » in quibus erat auctoritas, » et Scribæ, » in quibus erat auctoritas, » et Scribæ, » in quibus erat scientia quæ inflat, « mittere quibus erat scientia quæ inflat, « mittere manus » violentas et sacrilegas « in il- manus » violentas et sacrilegas « in il- lum » tenendum et capiendum. Proverb. lum » tenendum et capiendum. Proverb. I, 11 et 12 Insidiemur sanguini, abs- I, 11 et 12 Insidiemur sanguini, abs- condamus tendiculas contra insontem condamus tendiculas contra insontem frustra, degluttiamus eum sicut infer- frustra, degluttiamus eum sicut infer- nus viventem, et integrum quasi descen- nus viventem, et integrum quasi descen- dentem in lacum. dentem in lacum.

« Illa hora, » quia omni hora graviter « Illa hora, » quia omni hora graviter sustinebant ad videndum. Sapient. 11, sustinebant ad videndum. Sapient. 11, 15 Gravis est nobis etiam ad viden- 15 Gravis est nobis etiam ad viden- dum. dum.

« Et timuerunt populum. » Luc. XXII, « Et timuerunt populum. » Luc. XXII, 2 Quærebant Principes sacerdotum 2 Quærebant Principes sacerdotum et Scribæ quomodo Jesum interficerent : et Scribæ quomodo Jesum interficerent : timebant vero plebem¹. timebant vero plebem¹.

» »

«< Cognoverunt enim, » quamvis con- «< Cognoverunt enim, » quamvis con- tra conscientiam negaverunt, « quod ad tra conscientiam negaverunt, « quod ad ipsos dixerit similitudinem hanc. ipsos dixerit similitudinem hanc. Amos, V, Amos, V, 10: Odio habuerunt corripien- 10: Odio habuerunt corripien- tem in porta, et loquentem perfecte abo- tem in porta, et loquentem perfecte abo- minati sunt. Psal. cv, 4: Pro eo ut minati sunt. Psal. cv, 4: Pro eo ut me diligerent detrahebant mihi, ego au- me diligerent detrahebant mihi, ego au- tem orabam. tem orabam.

Et observantes miserunt insidia- Et observantes miserunt insidia- tores, qui se justos simularent, ut ca‐ tores, qui se justos simularent, ut ca‐ perent eum in sermone, ut traderent perent eum in sermone, ut traderent illum principatui et potestati præsi- illum principatui et potestati præsi-

dis. dis.

1 Cf. Matth. XXVI, 4. 1 Cf. Matth. XXVI, 4.

Et interrogaverunt eum, dicentes: Et interrogaverunt eum, dicentes: Magister, scimus quia recte dicis et Magister, scimus quia recte dicis et doces et non accipis personam, sed doces et non accipis personam, sed viam Dei in veritate doces. viam Dei in veritate doces.

Licet nobis tributum dare Cæsari, Licet nobis tributum dare Cæsari, an non? >> an non? >>

Hic incipiunt quærere occasionem ac- Hic incipiunt quærere occasionem ac- cusationis contra eum. cusationis contra eum.

: :

Et dividitur in partes duas: in qua- Et dividitur in partes duas: in qua- rum prima ponitur insidiantium confu- rum prima ponitur insidiantium confu- tatio in secunda autem, contra eos po- tatio in secunda autem, contra eos po- nitur veritatis probatio, quod in veritate nitur veritatis probatio, quod in veritate sit Filius Dei per testimonium David, sit Filius Dei per testimonium David, qui vocat eum Dominum. qui vocat eum Dominum.

In prima harum partium sunt duæ In prima harum partium sunt duæ historiæ in quarum prima tanguntur historiæ in quarum prima tanguntur insidiæ, quod quærunt accusationem insidiæ, quod quærunt accusationem contra potestatem publicam in secunda contra potestatem publicam in secunda autem, quærunt accusationem in lege autem, quærunt accusationem in lege divina. divina.

: :

Prima autem historia duas habet par- Prima autem historia duas habet par- tes: insidiantium dolum, et dolosorum tes: insidiantium dolum, et dolosorum confutationem. confutationem.

In priori harum partium tria dicuntur: In priori harum partium tria dicuntur: in quorum primo exprimitur ab Evan- in quorum primo exprimitur ab Evan- gelista maligna eorum intentio : in se- gelista maligna eorum intentio : in se- cundo autem, dolosa adulatio: in tertio cundo autem, dolosa adulatio: in tertio vero, versuta interrogatio. vero, versuta interrogatio.

Dicit igitur in primo : « Et observan- Dicit igitur in primo : « Et observan- tes. » Eccli. XLI, 20: Non est bonum om- tes. » Eccli. XLI, 20: Non est bonum om- nem reverentiam observare, et non om- nem reverentiam observare, et non om- nia omnibus bene placent. Observabant nia omnibus bene placent. Observabant autem tempus et locum, quando esset autem tempus et locum, quando esset coram populo, ut testes contra eum ha- coram populo, ut testes contra eum ha- berent, et ut populum contra eum con- berent, et ut populum contra eum con- citarent. citarent.

« Miserunt insidiatores. » Job, XXXVI, « Miserunt insidiatores. » Job, XXXVI, Simulatores et callidi provocant Simulatores et callidi provocant

13 13 iram Dei. iram Dei.

« Qui se justos dicerent, » et justa « Qui se justos dicerent, » et justa responsa propter justitiam quærerent, et responsa propter justitiam quærerent, et non propter accusationem. Proverb. xi, non propter accusationem. Proverb. xi, 9 Simulator ore decipit amicum suum, 9 Simulator ore decipit amicum suum, justi autem liberabuntur scientia. Pro- justi autem liberabuntur scientia. Pro- verb. 1, 17 Frustra jacitur rete ante verb. 1, 17 Frustra jacitur rete ante

27 27

IN EVANG. LUCÆ, XX-20, 21, 22. IN EVANG. LUCÆ, XX-20, 21, 22.

oculos pennatorum. Et sic dicitur, oculos pennatorum. Et sic dicitur, Matth. xxi, 16, et Marc. x11, 13 : Mit- Matth. xxi, 16, et Marc. x11, 13 : Mit- tunt ei discipulos suos cum Herodianis, tunt ei discipulos suos cum Herodianis, hoc est, Herodis militibus, ut sic non hoc est, Herodis militibus, ut sic non caveret sibi ab insidiis illorum. caveret sibi ab insidiis illorum.

« Ut caperent eum in sermone » aliquo « Ut caperent eum in sermone » aliquo quem diceret contra majestatem publicæ quem diceret contra majestatem publicæ potestatis. Matth. xxII, 15: Tunc abeun- potestatis. Matth. xxII, 15: Tunc abeun- tes Pharisæi consilium inierunt ut cape- tes Pharisæi consilium inierunt ut cape- rent Jesum in sermone. rent Jesum in sermone.

« Ut traderent eum, » contra majesta- « Ut traderent eum, » contra majesta- tem publicam loquentem, « principa- tem publicam loquentem, « principa- tui, »Herodis regis et Romanorum, « et tui, »Herodis regis et Romanorum, « et potestati præsidis » Pilati: quia uter- potestati præsidis » Pilati: quia uter- que erat sub Romanis unus ut rex te- que erat sub Romanis unus ut rex te- trarchiæ, et alter ut procurator et præses trarchiæ, et alter ut procurator et præses cujusdam partis regni illius. Dicit enim cujusdam partis regni illius. Dicit enim Chrysostomus, quod « iniquitas et mali- Chrysostomus, quod « iniquitas et mali- << tia sunt sicut aqua præceps, cui si ob- << tia sunt sicut aqua præceps, cui si ob- «struitur unus meatus, statim irrumpit «struitur unus meatus, statim irrumpit « semitam per alium meatum. >> « semitam per alium meatum. >>

« Et interrogaverunt eum, dicen- « Et interrogaverunt eum, dicen- tes. » tes. »

Eccli. XIII, 14 et 15: Ex multa loque- Eccli. XIII, 14 et 15: Ex multa loque- la tentabit te, et subridens interrogabit la tentabit te, et subridens interrogabit te de absconditis tuis. Immitis animus te de absconditis tuis. Immitis animus illius conservabit verba tua, et non par- illius conservabit verba tua, et non par- cet de malitia et de vinculis. cet de malitia et de vinculis.

« Magister. » Magistrum vocant, ut di- « Magister. » Magistrum vocant, ut di- cit Chrysostomus, cujus nolunt esse cit Chrysostomus, cujus nolunt esse discipuli. « Scimus, » quamvis men- discipuli. « Scimus, » quamvis men- tiamur contrarium, « quia recte dicis, » tiamur contrarium, « quia recte dicis, » in responsis. Proverb. vi, 8 Justi in responsis. Proverb. vi, 8 Justi sunt omnes sermones mei, et non est in sunt omnes sermones mei, et non est in eis pravum quid, neque perversum. eis pravum quid, neque perversum.

« Et doces,» in parabolis et prædica- « Et doces,» in parabolis et prædica- tione. Isa. XLVIII, 17: Ego Dominus tione. Isa. XLVIII, 17: Ego Dominus Deus tuus docens te utilia, gubernans te Deus tuus docens te utilia, gubernans te in via qua ambulas. Sapient. vILI, 7 : in via qua ambulas. Sapient. vILI, 7 : Sobrietatem, et prudentiam docet, et Sobrietatem, et prudentiam docet, et justitiam, et virtutem, quibus utilius justitiam, et virtutem, quibus utilius nihil est in vita hominibus. nihil est in vita hominibus.

« Et non accipis personam hominis. » « Et non accipis personam hominis. » Act. x, 34 In veritate comperi quia non Act. x, 34 In veritate comperi quia non est personarum acceptor Deus. Sapient. est personarum acceptor Deus. Sapient.

V1, V1,

8 Pusillum et magnum ipse fecit, 8 Pusillum et magnum ipse fecit, et æqualiter cura est illi de omnibus. et æqualiter cura est illi de omnibus.

611 611

« Sed viam Dei, » hoc est, justitiæ « Sed viam Dei, » hoc est, justitiæ Dei et hæc est via rectitudinis virtutum. Dei et hæc est via rectitudinis virtutum. Proverb. 11, 17: Viæ ejus viæ pulchræ, Proverb. 11, 17: Viæ ejus viæ pulchræ, et omnes semitæ illius pacificæ. Et viam et omnes semitæ illius pacificæ. Et viam mandatorum Dei. Psal. cxvi, 32: Viam mandatorum Dei. Psal. cxvi, 32: Viam mandatorum tuorum cucurri, cum dila- mandatorum tuorum cucurri, cum dila- tasti cor meum. Est autem pœnitentia tasti cor meum. Est autem pœnitentia via Dei, peccatori ambulanda. Isa. xxx, via Dei, peccatori ambulanda. Isa. xxx, 21 Aures tuæ audient verbum post 21 Aures tuæ audient verbum post tergum monentis: Hæc est via, ambu- tergum monentis: Hæc est via, ambu- late in ea, et non declinetis. neque ad late in ea, et non declinetis. neque ad dexteram, neque ad sinistram. dexteram, neque ad sinistram.

« In veritate doces. » Veritas enim « In veritate doces. » Veritas enim doctrinæ nec propter timorem hominum, doctrinæ nec propter timorem hominum, nec propter amorem, nec propter scan- nec propter amorem, nec propter scan- dalum aliquod est dimittenda. Omnia dalum aliquod est dimittenda. Omnia autem hæc vere quidem, sed adulando, autem hæc vere quidem, sed adulando, et tentando dixerunt. Matth. XXII, 16: et tentando dixerunt. Matth. XXII, 16: Magister, scimus quia verax es, et viam Magister, scimus quia verax es, et viam Dei in veritate doces, et non est tibi cura Dei in veritate doces, et non est tibi cura de aliquo, propter quem deseras verita- de aliquo, propter quem deseras verita-

lem. lem.

« Licet nobis tributum dare Cæsari, « Licet nobis tributum dare Cæsari, an non? >> an non? >>

ne ne

» »

<< Licet » nobis, » qui decimas << Licet » nobis, » qui decimas damus et primitias, et qui populus Dei damus et primitias, et qui populus Dei peculiaris sumus, et liberi, « tributum peculiaris sumus, et liberi, « tributum dare Cæsari, an non? » Orta enim fuit dare Cæsari, an non? » Orta enim fuit quæstio a Pharisæis in populo dicen- quæstio a Pharisæis in populo dicen- tibus Pharisæis, quod populus Dei qui tibus Pharisæis, quod populus Dei qui liber esse deberet, et decimas solveret, liber esse deberet, et decimas solveret, et primitias, et vota, et sacrificia, non et primitias, et vota, et sacrificia, non deberet tributa dare, sed orationibus ju- deberet tributa dare, sed orationibus ju- vare rempublicam et non tributis: quia. vare rempublicam et non tributis: quia. hoc esset indignum, et contra populi Dei hoc esset indignum, et contra populi Dei privilegium, et libertatem. Alii autem privilegium, et libertatem. Alii autem econtra asserebant, quod Romanis qui econtra asserebant, quod Romanis qui pro omnibus militarent, et omnes de- pro omnibus militarent, et omnes de- fenderent, ab omnibus deberent accipere fenderent, ab omnibus deberent accipere tributum. Et ideo movent istam quæstio- tributum. Et ideo movent istam quæstio- nem ut si dicat tributa debere dari, nem ut si dicat tributa debere dari, contra libertatem populi loquatur, et contra libertatem populi loquatur, et populus contra eum concitetur. Si au- populus contra eum concitetur. Si au- tem dicat non debere dari: tunc pote- tem dicat non debere dari: tunc pote- states Romanorum et milites exasperen. states Romanorum et milites exasperen. tur contra ipsum. Hoc autem tributum tur contra ipsum. Hoc autem tributum est, quod censicapitem vocamus, quod est, quod censicapitem vocamus, quod

23 23

24 24

25 25

26 26

612 612

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

sub Cæsare Augusto est constitutum : sub Cæsare Augusto est constitutum : unde de hoc loquuntur. Hæc est igitur unde de hoc loquuntur. Hæc est igitur malitiose confecta interrogatio. Isa. malitiose confecta interrogatio. Isa. XXXII, 7 Fraudulenti vasa pessima XXXII, 7 Fraudulenti vasa pessima sunt ipse enim cogitationes concinnavit sunt ipse enim cogitationes concinnavit ad perdendos mites in sermone menda- ad perdendos mites in sermone menda- ci, cum loqueretur pauper judicium. ci, cum loqueretur pauper judicium.

« Considerans autem dolum illo- « Considerans autem dolum illo- rum, dixit ad eos: Quid me ten- rum, dixit ad eos: Quid me ten- tatis? tatis?

Ostendite mihi denarium. Cujus Ostendite mihi denarium. Cujus habet imaginem et inscriptionem? habet imaginem et inscriptionem? Respondentes dixerunt ei: Cæsaris. Respondentes dixerunt ei: Cæsaris. Et ait illis Reddite ergo quæ sunt Et ait illis Reddite ergo quæ sunt Cæsaris Cæsari, et quæ sunt Dei Deo. Cæsaris Cæsari, et quæ sunt Dei Deo. Et non potuerunt verbum Et non potuerunt verbum reprehendere coram plebe : et mirati reprehendere coram plebe : et mirati in responso ejus, tacuerunt. » in responso ejus, tacuerunt. »

ejus ejus

Hic incipit confutatio illorum. Hic incipit confutatio illorum. Dicuntur autem hic quinque : quorum Dicuntur autem hic quinque : quorum primum est quod, ut Deus dolum cordis primum est quod, ut Deus dolum cordis eorum vidit. Secundum, quod intentio- eorum vidit. Secundum, quod intentio- nem malitiosæ interrogationis reprehen- nem malitiosæ interrogationis reprehen- dit. Tertium, quod ex figura numismatis dit. Tertium, quod ex figura numismatis dolosos confutavit. Quartum, quod hæc dolosos confutavit. Quartum, quod hæc determinatio apud omnes irreprehensi- determinatio apud omnes irreprehensi- bilis fuit. Quintum, quod hæc prudentia bilis fuit. Quintum, quod hæc prudentia admirabilis dolosis taciturnitatem in- admirabilis dolosis taciturnitatem in-

duxit. duxit.

Dicit igitur Dicit igitur ut Deus, « ut Deus, «

« Considerans autem, » « Considerans autem, » dolum illorum, dixit dolum illorum, dixit ad eos. ad eos. » I Reg. XVI, 7 : Dominus in- » I Reg. XVI, 7 : Dominus in- tuetur cor. Sapient. I, 9: In cogitatio- tuetur cor. Sapient. I, 9: In cogitatio- nibus impii interrogatio erit. Matth. nibus impii interrogatio erit. Matth. xx11, 18 Cognita autem Jesus nequitia xx11, 18 Cognita autem Jesus nequitia eorum, ait. eorum, ait.

« Quid me tentatis? » « Quid me tentatis? »

Matthæus addit, hypocritæ¹. Et arguit Matthæus addit, hypocritæ¹. Et arguit hic malitiam. Deuter. vi, 16: Non tenta- hic malitiam. Deuter. vi, 16: Non tenta- bis Dominum Deum tuum. Psal. LXXVII, bis Dominum Deum tuum. Psal. LXXVII,

1 Matth. xx11, 18. 1 Matth. xx11, 18.

41 Conversi sunt, et tentaverunt Deum, 41 Conversi sunt, et tentaverunt Deum, et sanctum Israel exacerbaverunt. Ac et sanctum Israel exacerbaverunt. Ac si dicat Frustra tentatis, quia ego si dicat Frustra tentatis, quia ego novi omnia antequam fiant : et sum novi omnia antequam fiant : et sum absconditorum cognitor. absconditorum cognitor.

«< Ostendite mihi numisma census. » «< Ostendite mihi numisma census. »

Tertium est ex quo confutat eos. Tertium est ex quo confutat eos. Est autem numisma quod ad num- Est autem numisma quod ad num- mum venit, habens signum publicæ mum venit, habens signum publicæ potestatis, ne falsificari possit in figura, potestatis, ne falsificari possit in figura, vel puritate, vel pondere. vel puritate, vel pondere.

« Census » autem dicit: quia per « Census » autem dicit: quia per illud census de capite solvebatur. Luc. illud census de capite solvebatur. Luc. 11, 1 Exiit edictum a Cæsare Augusto, 11, 1 Exiit edictum a Cæsare Augusto, ut describeretur universus orbis. Et hanc ut describeretur universus orbis. Et hanc litteram habet Matthæus, xx11, 19. litteram habet Matthæus, xx11, 19. Hic autem dicit : Hic autem dicit :

« Ostendite mihi denarium. »> « Ostendite mihi denarium. »>

Denarius autem valebat decem num- Denarius autem valebat decem num- mos usuales, qui in commutationibus mos usuales, qui in commutationibus quotidianis numerabantur. quotidianis numerabantur.

« Cujus habet imaginem et inscrip- « Cujus habet imaginem et inscrip- tionem ? » tionem ? »

Impressa enim erat imago Tiberii Impressa enim erat imago Tiberii Cæsaris, sub quo passus est, et super- Cæsaris, sub quo passus est, et super- scriptio nominis ejus. Matth. xxII, 20: scriptio nominis ejus. Matth. xxII, 20: Cujus est imago hæc, et superscriptio? Cujus est imago hæc, et superscriptio?

« Respondentes, » Pharisæorum disci- « Respondentes, » Pharisæorum disci- puli, «dixerunt ei: Cæsaris. » Cæsar puli, «dixerunt ei: Cæsaris. » Cæsar latine dicitur possidens principatum. Et latine dicitur possidens principatum. Et ideo nomen istud omnes communiter ideo nomen istud omnes communiter Imperatores habuerunt, sicut et Augusti Imperatores habuerunt, sicut et Augusti ab augendo imperio sunt vocati. Læti ab augendo imperio sunt vocati. Læti autem statim dixerunt : Cæsaris, arbi- autem statim dixerunt : Cæsaris, arbi- trantes quod aliquid contra Cæsarem trantes quod aliquid contra Cæsarem diffinire deberet, et quod ignorans quæ- diffinire deberet, et quod ignorans quæ- reret, et sic de facili deciperetur. Sed reret, et sic de facili deciperetur. Sed ille non ignorans quærit, sed ut aptetur ille non ignorans quærit, sed ut aptetur responsum consequens ad dictum eo- responsum consequens ad dictum eo-

rum. rum.

2 Cf. Daniel. xin, 42. 2 Cf. Daniel. xin, 42.

<< Et ait illis, » << Et ait illis, »

IN EVANG. LUCÆ, XX-25, 26, 27, 28. IN EVANG. LUCÆ, XX-25, 26, 27, 28.

Ex verbis eorum condemnans eos : Ex verbis eorum condemnans eos : « Reddite ergo quæ sunt Cæsaris Cæ- « Reddite ergo quæ sunt Cæsaris Cæ- sari. » Quasi dicat: Ex quo commuta- sari. » Quasi dicat: Ex quo commuta- tiones in foro, et defensionem terræ, et tiones in foro, et defensionem terræ, et judiciorum determinationes vos habere judiciorum determinationes vos habere profitemini per denarium ejus cujus profitemini per denarium ejus cujus imaginem datis et accipitis, reddite illi imaginem datis et accipitis, reddite illi vicissitudinem tributi. I ad Corinth. vicissitudinem tributi. I ad Corinth. 1x, 7: Quis militat suis stipendiis um- 1x, 7: Quis militat suis stipendiis um- quam? Ad Roman. XIII, 7: Reddite ergo quam? Ad Roman. XIII, 7: Reddite ergo omnibus debita: cui tributum, tributum: omnibus debita: cui tributum, tributum: cui vectigal, vectigal : cui timorem, cui vectigal, vectigal : cui timorem, timorem cui honorem, honorem. timorem cui honorem, honorem.

« Et quæ sunt Dei Deo » reddite. « Et quæ sunt Dei Deo » reddite. Sicut decimas, primitias, et vota, et Sicut decimas, primitias, et vota, et quæcumque sunt talia. Jonæ, II, 10: quæcumque sunt talia. Jonæ, II, 10: Ego autem in voce laudis immolabo Ego autem in voce laudis immolabo tibi, quæcumque vovi, reddam pro sa- tibi, quæcumque vovi, reddam pro sa- lute Domino. Psal. Lxv, 13 et 14 Red- lute Domino. Psal. Lxv, 13 et 14 Red- dam tibi vota mea, quæ distinxerunt dam tibi vota mea, quæ distinxerunt labia mea. Matth. xv, 26 et 29: Pa- labia mea. Matth. xv, 26 et 29: Pa- tientiam habe in me, et omnia reddam tientiam habe in me, et omnia reddam tibi. tibi.

Attende autem quod moraliter ista Attende autem quod moraliter ista quæstio fiet nobis à Deo. « Cujus est quæstio fiet nobis à Deo. « Cujus est imago hæc, et superscriptio? » Est enim imago hæc, et superscriptio? » Est enim imago Dei in nobis, et superscriptio sui imago Dei in nobis, et superscriptio sui nominis. Et hæc duo quæruntur in de- nominis. Et hæc duo quæruntur in de- nario, et duo alia, puritas scilicet, et nario, et duo alia, puritas scilicet, et pondus. Sic in nobis præter duo dicta, pondus. Sic in nobis præter duo dicta, quæritur puritas intentionis, et pondus quæritur puritas intentionis, et pondus affectus sive amoris. Si scilicet imago affectus sive amoris. Si scilicet imago sit pulchra, si superscriptio expressa et sit pulchra, si superscriptio expressa et clara, si intentio pura, si amor affectus clara, si intentio pura, si amor affectus magni ponderis. De primo dicit in magni ponderis. De primo dicit in Psalmo XLIV, 5 Specie tua et pulchri- Psalmo XLIV, 5 Specie tua et pulchri- tudine tua. De secundo, Apocal. I, 12: tudine tua. De secundo, Apocal. I, 12: Scribam super eum nomen Dei mei, et Scribam super eum nomen Dei mei, et nomen civitatis Dei mei, novæ Jerusa- nomen civitatis Dei mei, novæ Jerusa- lem... et nomen meum novum. De tertio lem... et nomen meum novum. De tertio et quarto simul dicitur, I ad Thimoth. et quarto simul dicitur, I ad Thimoth. I, 5 Charitas est de corde puro, et I, 5 Charitas est de corde puro, et conscientia bona, et fide non ficta. conscientia bona, et fide non ficta.

« Et non potuerunt verbum ejus re- « Et non potuerunt verbum ejus re- prehendere. » prehendere. »

613 613

Job, vi, 30 Non invenietis in lingua Job, vi, 30 Non invenietis in lingua mea iniquitatem, neque in faucibus mea iniquitatem, neque in faucibus meis stultitia personabit. meis stultitia personabit.

« Coram plebe. » Quod tamen maxime « Coram plebe. » Quod tamen maxime desideraverunt. Unde, Matth. vii, desideraverunt. Unde, Matth. vii, 28: 28: Admirabantur turbæ super doctrina ejus. Admirabantur turbæ super doctrina ejus. Erat enim docens eos sicut potestatem Erat enim docens eos sicut potestatem habens, et non sicut Scribæ eorum et habens, et non sicut Scribæ eorum et Pharisæi. Pharisæi.

« Et mirati in responso ejus. » Pro- « Et mirati in responso ejus. » Pro- verb. xxvi, 5: Responde stulto juxta verb. xxvi, 5: Responde stulto juxta stultitiam suam, ne sibi sapiens videa- stultitiam suam, ne sibi sapiens videa- tur. Augustinus : « Dentem caninum tur. Augustinus : « Dentem caninum << retundit solidissima veritas. » << retundit solidissima veritas. »

« Tacuerunt. » Psal. LXII, 12 Ob- « Tacuerunt. » Psal. LXII, 12 Ob- structum est os loquentium iniqua. Job, structum est os loquentium iniqua. Job, XXXIX, 34 Qui leviter locutus sum, re- XXXIX, 34 Qui leviter locutus sum, re- spondere quid possum ? spondere quid possum ?

« Accesserunt autem quidam Sad- « Accesserunt autem quidam Sad- ducæorum, qui negant esse resurre- ducæorum, qui negant esse resurre- ctionem, et interrogaverunt eum, ctionem, et interrogaverunt eum,

Dicentes: Magister, Moyses scripsit Dicentes: Magister, Moyses scripsit nobis: Si frater alicujus mortuus fue- nobis: Si frater alicujus mortuus fue- rit habens uxorem, et hic sine liberis rit habens uxorem, et hic sine liberis fuerit, ut accipiat eam frater ejus fuerit, ut accipiat eam frater ejus et suscitet semen fratri et suscitet semen fratri

uxorem, uxorem,

suo. » suo. »

Hic tangit tentationem in fide et Hic tangit tentationem in fide et lege. lege.

Et dividitur in tres partes : quarum Et dividitur in tres partes : quarum prima continet tentationem : secunda, prima continet tentationem : secunda, tentantium confutationem : et tertia, tentantium confutationem : et tertia, resurrectionis probationem. resurrectionis probationem.

In prima harum quatuor dicuntur, In prima harum quatuor dicuntur, scilicet, tentantium descriptio, legis juxta scilicet, tentantium descriptio, legis juxta interrogationem ponitur inductio, casus interrogationem ponitur inductio, casus positio, et facta tentantium interro- positio, et facta tentantium interro- gatio. gatio.

In primo horum quinque dicuntur : In primo horum quinque dicuntur : dolosus tentantium accessus, cum dici- dolosus tentantium accessus, cum dici- tur «Accesserunt autem, » confutatis tur «Accesserunt autem, » confutatis Pharisæis, et silentio imposito eis. Matth, Pharisæis, et silentio imposito eis. Matth, XXII, 23 In illo die accesserunt ad XXII, 23 In illo die accesserunt ad eum Sadducæi, etc. Eccli. 1, 40: Acces- eum Sadducæi, etc. Eccli. 1, 40: Acces- sisti maligne ad Dominum : et cor sisti maligne ad Dominum : et cor

27 27

28 28

614 614

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

tuum plenum est dolo et fallacia. Isa. tuum plenum est dolo et fallacia. Isa. LVII, 3 Vos autem accedite huc, filii LVII, 3 Vos autem accedite huc, filii auguratricis, semen adulteri et forni- auguratricis, semen adulteri et forni-

cariæ. cariæ.

« Quidam, » non digni nomine. In- « Quidam, » non digni nomine. In- fandi enim sunt hæretici, non nomi- fandi enim sunt hæretici, non nomi- nandi. Psal. xv, 4: Nec memor ero nandi. Psal. xv, 4: Nec memor ero nominum eorum per labia mea. nominum eorum per labia mea.

« Sadducæorum. » « Sadducæorum. »

Sadducæus interpretatur justus. Isti Sadducæus interpretatur justus. Isti enim quamvis dicerent resurrectionem enim quamvis dicerent resurrectionem corporum non esse, tamen dixerunt ani- corporum non esse, tamen dixerunt ani- mas pro justitia esse remunerandas, et mas pro justitia esse remunerandas, et ideo colendam legis justitiam valde, ideo colendam legis justitiam valde, propter quod justi vocabantur. Phari- propter quod justi vocabantur. Phari- sæi autem divisi, quia dicebant esse sæi autem divisi, quia dicebant esse resurrectionem corporum, sed dicebant resurrectionem corporum, sed dicebant quod post resurrectionem homines in quod post resurrectionem homines in aurea Jerusalem uterentur cibo, et potu, aurea Jerusalem uterentur cibo, et potu, et uxoribus sicut modo. Et ideo quoad et uxoribus sicut modo. Et ideo quoad illos optima fuit quæstio Sadducæorum, illos optima fuit quæstio Sadducæorum, et insolubilis. Essæi autem dicebant nec et insolubilis. Essæi autem dicebant nec spiritum esse, nec Angelum, nec resur- spiritum esse, nec Angelum, nec resur- rectionem sed Deo esse serviendum rectionem sed Deo esse serviendum pro temporalibus. pro temporalibus.

Et hoc est quod sequitur : Et hoc est quod sequitur :

« Qui negant esse resurrectionem,» « Qui negant esse resurrectionem,»

Scilicet. futuram corporum. Tamen Scilicet. futuram corporum. Tamen animarum spiritualem confitebantur esse animarum spiritualem confitebantur esse resurrectionem. resurrectionem.

« Et interrogaverunt eum, » « Et interrogaverunt eum, »

Tentando. I ad Corinth. x, 9: Neque Tentando. I ad Corinth. x, 9: Neque tentemus Christum, sicut quidam tenta- tentemus Christum, sicut quidam tenta- verunt. verunt.

« Dicentes. » « Dicentes. »

Putabant enim eum ab opinione Pha- Putabant enim eum ab opinione Pha- risæorum removere propter odium quod risæorum removere propter odium quod habebant ad eos. Sed ipse falsitatem habebant ad eos. Sed ipse falsitatem utrorumque detestatur. Psal. v, 7 : utrorumque detestatur. Psal. v, 7 :

1 Cf. Deuter. xxv, 5. 1 Cf. Deuter. xxv, 5.

Perdes omnes qui loquuntur menda- Perdes omnes qui loquuntur menda- cium. cium.

<< Magister. << Magister.

» »

Ecce primo inducunt legem. Dicunt Ecce primo inducunt legem. Dicunt autem «Magister, » quia Deum esse autem «Magister, » quia Deum esse non credebant, sed sapientem. Joan. non credebant, sed sapientem. Joan. 111, 2 Rabbi, scimus quia a Deo venisti 111, 2 Rabbi, scimus quia a Deo venisti magister: nemo enim potest hæc signa magister: nemo enim potest hæc signa facere, quæ tu facis, nisi fuerit Deus facere, quæ tu facis, nisi fuerit Deus

cum eo. cum eo.

< Moyses, ⟫» < Moyses, ⟫»

Qui tantæ auctoritatis fuit, quod Qui tantæ auctoritatis fuit, quod legem Deus dedit per eum. Eccli. xxiv, legem Deus dedit per eum. Eccli. xxiv, 33 Legem mandavit Moyses in præce- 33 Legem mandavit Moyses in præce- ptis justitiarum. Joan. 1, 17: Lex per ptis justitiarum. Joan. 1, 17: Lex per Moysen data est. Moysen data est.

« Scripsit nobis ‘. » « Scripsit nobis ‘. »

« Si frater alicujus » hominis « mor- « Si frater alicujus » hominis « mor- tuus fuerit habens uxorem: » quia ille tuus fuerit habens uxorem: » quia ille jam partem habuit hæreditatis : et do- jam partem habuit hæreditatis : et do- mum habuit et familiam, quæ de populo mum habuit et familiam, quæ de populo Dei delenda non erant: nec uxor erat Dei delenda non erant: nec uxor erat ab hæreditate separanda, quia hoc esset ab hæreditate separanda, quia hoc esset injuria. injuria.

« Et hic sine liberis mortuus fuerit, » « Et hic sine liberis mortuus fuerit, » cum tamen jam familiam et domum ha- cum tamen jam familiam et domum ha- beret, « ut accipiat eam,» relictam illius, beret, « ut accipiat eam,» relictam illius, « frater ejus, » defuncti, « uxorem. » « frater ejus, » defuncti, « uxorem. » Frater autem dicitur hic, non uterinus Frater autem dicitur hic, non uterinus tantum, sed propinquior in genere. Quia, tantum, sed propinquior in genere. Quia, Ruth, IV, 13, ita accepit Booz Ruth Ruth, IV, 13, ita accepit Booz Ruth Moabitidem. Moabitidem.

« Et suscitet semen fratri suo: » quia « Et suscitet semen fratri suo: » quia secundum naturam semen viri licet ali- secundum naturam semen viri licet ali- quando non sit efficax ad generationem, quando non sit efficax ad generationem, tamen est efficax ad matricis alteratio- tamen est efficax ad matricis alteratio- nem. Cujus signum est quod mulier ex nem. Cujus signum est quod mulier ex secundo viro sæpe generat filium priori secundo viro sæpe generat filium priori marito similem. Et mulier cum qua marito similem. Et mulier cum qua coivit leprosus, qui fortiter infectus est, coivit leprosus, qui fortiter infectus est, inficit secundum qui cito post leprosum inficit secundum qui cito post leprosum

29 29

30 30

31 31

32 32

33 33

34 34

35 35

36 36

IN EVANG. LUCÆ, XX-29, 30, 31, 32, 33, 34, 35, 36. IN EVANG. LUCÆ, XX-29, 30, 31, 32, 33, 34, 35, 36.

erit cum ea. Et ideo quamvis semen erit cum ea. Et ideo quamvis semen defuncti totum secundum substantiam defuncti totum secundum substantiam effluxerit, tamen qualitates remanent in effluxerit, tamen qualitates remanent in matrice spiritualiter diffusæ in venis, et matrice spiritualiter diffusæ in venis, et arteriis, et nervis ex quibus sequentis arteriis, et nervis ex quibus sequentis viri semen trahitur ad similitudinem viri semen trahitur ad similitudinem prioris. Et ideo dicitur prioris viri semen prioris. Et ideo dicitur prioris viri semen suscitari per sequentem. Hoc autem suscitari per sequentem. Hoc autem facilius fit per fratrem: quia ille ex eis- facilius fit per fratrem: quia ille ex eis- dem parentibus, natura frequenter simi- dem parentibus, natura frequenter simi- liorem habet cum ipso complexionem. liorem habet cum ipso complexionem. Et ideo etiam præcipitur, quod primum Et ideo etiam præcipitur, quod primum filium ex secundo genitum, nominet filium ex secundo genitum, nominet nomine fratris prioris. Hoe tamen ma- nomine fratris prioris. Hoe tamen ma- xime præceptum est, ne sortes hæredita- xime præceptum est, ne sortes hæredita- tum et familiæ distinctæ in tribubus tum et familiæ distinctæ in tribubus permiscerentur et confunderentur. Hæc permiscerentur et confunderentur. Hæc igitur fuit ratio et causa legis. igitur fuit ratio et causa legis.

« Septem ergo fratres erant : et pri- « Septem ergo fratres erant : et pri- mus accepit uxorem, et mortuus est mus accepit uxorem, et mortuus est

sine filiis. sine filiis.

Et sequens accepit illam, et ipse Et sequens accepit illam, et ipse mortuus est sine filio. mortuus est sine filio.

Et tertius accepit illam. Similiter Et tertius accepit illam. Similiter et omnes septem, et non reliquerunt et omnes septem, et non reliquerunt

semen, et mortui sunt. semen, et mortui sunt.

Novissime omnium mortua est et Novissime omnium mortua est et mulier. mulier.

In resurrectione ergo, cujus eorum In resurrectione ergo, cujus eorum erit uxor? siquidem septem habuerunt erit uxor? siquidem septem habuerunt

eam uxorem. eam uxorem.

Et ait illis JESUS Filii hujus sæculi Et ait illis JESUS Filii hujus sæculi nubunt, et traduntur ad nuptias: nubunt, et traduntur ad nuptias:

Illi vero qui digni habebuntur sæ- Illi vero qui digni habebuntur sæ- culo illo, et resurrectione ex mortuis, culo illo, et resurrectione ex mortuis, neque nubent, neque ducent uxores : neque nubent, neque ducent uxores :

Neque enim ultra mori poterunt : Neque enim ultra mori poterunt : æquales enim Angelis sunt, et filii æquales enim Angelis sunt, et filii sunt Dei, cum sint filii resurre- sunt Dei, cum sint filii resurre- ctionis. » ctionis. »

Ponitur hic casus de quo fit interro- Ponitur hic casus de quo fit interro- gatio. gatio.

615 615

Dicit igitur « Septem ergo fratres, » Dicit igitur « Septem ergo fratres, » sicut Job septem filios habuit, et sicut sicut Job septem filios habuit, et sicut junior Tobias habuit septem, « erant » junior Tobias habuit septem, « erant » apud nos in gente Judæorum, hanc le- apud nos in gente Judæorum, hanc le- gem observantes, « et primus accepit gem observantes, « et primus accepit uxorem » legitimam, « et mortuus est, » uxorem » legitimam, « et mortuus est, » soluta uxore a lege viri. Et potest esse soluta uxore a lege viri. Et potest esse quod ille fuit iniquus, quia scriptum est, quod ille fuit iniquus, quia scriptum est, Sapient. II, 16: Ab iniquo thoro semen Sapient. II, 16: Ab iniquo thoro semen exterminabitur. exterminabitur.

« Et sequens, » « Et sequens, »

» »

Propinquior sibi, « accepit eam Propinquior sibi, « accepit eam uxorem sicut fecit Onam, qui accepit uxorem sicut fecit Onam, qui accepit uxorem fratris Her. Et videns non sibi uxorem fratris Her. Et videns non sibi nasci filios, semen fundebat in terram : nasci filios, semen fundebat in terram : et Dominus interfecit eum, eo quod rem et Dominus interfecit eum, eo quod rem detestabilem faceret: sicut dicitur, Ge- detestabilem faceret: sicut dicitur, Ge- nes. xxxvIII, 9 et 10. nes. xxxvIII, 9 et 10.

>> >>

« Et ipse mortuus est sine filio. « Et ipse mortuus est sine filio. Hæc enim lex etiam a Patriarchis ante Hæc enim lex etiam a Patriarchis ante legem servabatur. legem servabatur.

« Et tertius accepit illam, » « Et tertius accepit illam, »

Sicut Sela debuit accipere Thamar Sicut Sela debuit accipere Thamar quando crevisset. quando crevisset.

« Similiter et omnes septem, » succes- « Similiter et omnes septem, » succes- sive habuerunt eam. Ita quod uno se- sive habuerunt eam. Ita quod uno se- niori defuncto, sequens accepit eam. Isa. niori defuncto, sequens accepit eam. Isa. XIV, 20 Non vocabitur in æternum XIV, 20 Non vocabitur in æternum semen pessimorum. semen pessimorum.

Et hoc est quod dicit : « Et non reli- Et hoc est quod dicit : « Et non reli- querunt semen. » Per hunc modum, querunt semen. » Per hunc modum, Tob. 1, 8 et 9, dicitur quod Sara, filia Tob. 1, 8 et 9, dicitur quod Sara, filia Raguelis, tradita fuit septem viris et Raguelis, tradita fuit septem viris et dæmonium nomine Asmodæus interfecit dæmonium nomine Asmodæus interfecit eos. Unde et ancilla dixit: Amplius ex eos. Unde et ancilla dixit: Amplius ex te non videamus filium aut filiam, inter- te non videamus filium aut filiam, inter- fectrix virorum tuorum. In illa enim fectrix virorum tuorum. In illa enim directe fuit idem casus. Per oppositum directe fuit idem casus. Per oppositum autem modum dicitur, Isa. IV, 1: Ap- autem modum dicitur, Isa. IV, 1: Ap- prehendent septem mulieres virum unum prehendent septem mulieres virum unum in die illa, dicentes: Panem nostrum in die illa, dicentes: Panem nostrum comedemus, et vestimentis nostris ope- comedemus, et vestimentis nostris ope- riemur tantummodo invocetur nomen riemur tantummodo invocetur nomen tuum super nos : aufer opprobrium no- tuum super nos : aufer opprobrium no- strum. Plures enim uni aliquando con- strum. Plures enim uni aliquando con-

616 616

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

cessæ sunt: eo quod dicat Aristoteles ex cessæ sunt: eo quod dicat Aristoteles ex opinione Platonis, quod unus multas opinione Platonis, quod unus multas implet foecundando. Sed numquam con- implet foecundando. Sed numquam con- cessum fuit, quod mulier una haberet cessum fuit, quod mulier una haberet plures viros. Hoc est contrarium fœcun- plures viros. Hoc est contrarium fœcun- ditati. Sed quantum est de institutione ditati. Sed quantum est de institutione prima matrimonii, una est unius. Genes. prima matrimonii, una est unius. Genes. 11, 24 Relinquet homo patrem suum et 11, 24 Relinquet homo patrem suum et matrem, et adhærebit uxori suæ : et matrem, et adhærebit uxori suæ : et erunt duo in carne una. De hoc ta- erunt duo in carne una. De hoc ta- men non est hic locus disputandi. men non est hic locus disputandi.

« Novissime vero omnium, » « Novissime vero omnium, »

Maritorum fratrum, « mortua est et Maritorum fratrum, « mortua est et mulier » septemvira. Dicunt Pharisæi mulier » septemvira. Dicunt Pharisæi quod unusquisque resurget in ordine quod unusquisque resurget in ordine suo, et in eodem actu in quo prius vi- suo, et in eodem actu in quo prius vi- xerat. xerat.

« In resurrectione ergo eorum » « In resurrectione ergo eorum »

Septem fratrum, « cujus erit uxor? » Septem fratrum, « cujus erit uxor? » Ecce juxta inductam legem interroga- Ecce juxta inductam legem interroga-

tio. tio.

Et confirmant fortificando quæstionem, Et confirmant fortificando quæstionem, dicentes « Siquidem, » hoc est, quia dicentes « Siquidem, » hoc est, quia « septem, » singuli successive omnes, « septem, » singuli successive omnes, « habuerunt eam uxorem. » Hanc autem « habuerunt eam uxorem. » Hanc autem quæstionem inexplicabilem sæpe propo- quæstionem inexplicabilem sæpe propo- suerant Pharisæis : et putabant quod suerant Pharisæis : et putabant quod Dominus aut errori eorum consentiret, Dominus aut errori eorum consentiret, aut cum Pharisæis reprehensibilis ap- aut cum Pharisæis reprehensibilis ap- pareret. Unde, Matth. xxII, 29, dici- pareret. Unde, Matth. xxII, 29, dici- tur tur

Erratis, nescientes Scripturas, ne- Erratis, nescientes Scripturas, ne- que virtutem Dei. Sapient. 11, 22: que virtutem Dei. Sapient. 11, 22: Nescierunt sacramenta Dei, neque mer- Nescierunt sacramenta Dei, neque mer- cedem speraverunt justitiæ, nec judica- cedem speraverunt justitiæ, nec judica- verunt honorem animarum sanctarum. verunt honorem animarum sanctarum.

Quod autem secundum litteram hic dici- Quod autem secundum litteram hic dici- tur (nec aliquam habet difficultatem) in tur (nec aliquam habet difficultatem) in mystico sensu sæpe invenimus imple- mystico sensu sæpe invenimus imple- tum. Prælatos enim Ecclesiarum Domini tum. Prælatos enim Ecclesiarum Domini sponsos adeo invenimus steriles, quod sponsos adeo invenimus steriles, quod non dico de septem, sed etiam de mille non dico de septem, sed etiam de mille succedentibus, nullus semen fratri de- succedentibus, nullus semen fratri de- functo, hoc est, Christo relinquit. Et functo, hoc est, Christo relinquit. Et ideo de eis dicitur, Jerem. xx11, 30: ideo de eis dicitur, Jerem. xx11, 30:

Scribe virum istum sterilem, qui in Scribe virum istum sterilem, qui in diebus suis non prosperabitur. diebus suis non prosperabitur.

Redeamus autem ad litteram, et vi- Redeamus autem ad litteram, et vi- deamus qualiter isti a Domino confu- deamus qualiter isti a Domino confu- tantur. tantur.

« Et ait illis Jesus, » « Et ait illis Jesus, »

Optimam temperans responsionem, Optimam temperans responsionem, simul causas matrimonii, et dispositio- simul causas matrimonii, et dispositio- nem resurgentium ostendens. nem resurgentium ostendens. Dicit ergo: Dicit ergo: « Filii hujus sæculi, » « Filii hujus sæculi, » mortalis et animalis, « nubunt, » in mortalis et animalis, « nubunt, » in filiabus suis, « et traduntur ad nu- filiabus suis, « et traduntur ad nu- ptias, »in filiis, qui accipiunt uxores : ptias, »in filiis, qui accipiunt uxores : quia cum mortales sint, et fugiant per quia cum mortales sint, et fugiant per mortem, natura non salvatur nisi pig- mortem, natura non salvatur nisi pig- nore prolis. Proles autem non habetur nore prolis. Proles autem non habetur nisi per coitum, in quo fit sexus com- nisi per coitum, in quo fit sexus com- mixtio et ideo nuptiæ sunt bonum mor- mixtio et ideo nuptiæ sunt bonum mor- talium. talium.

<< Illi vero, » << Illi vero, »

Sancti et justi, « qui digni habebun- Sancti et justi, « qui digni habebun- tur sæculo illo, » scilicet beatorum. Psal. tur sæculo illo, » scilicet beatorum. Psal. xxvi, 13: Credo videre bona Domini in xxvi, 13: Credo videre bona Domini in terra viventium. Tob. XIII, 20: Bealus terra viventium. Tob. XIII, 20: Bealus ero si fuerint reliquiæ seminis mei ad ero si fuerint reliquiæ seminis mei ad videndam claritatem Jerusalem. Quam- videndam claritatem Jerusalem. Quam- vis enim omnes resurrecturi sint, tamen vis enim omnes resurrecturi sint, tamen non loquitur Dominus nisi de resurre- non loquitur Dominus nisi de resurre- ctione justorum, quia illi soli habebunt ctione justorum, quia illi soli habebunt spiritualia corpora. I ad Corinth. xv, spiritualia corpora. I ad Corinth. xv, 51 51

поп поп

Omnes quidem resurgemus, sed Omnes quidem resurgemus, sed omnes immutabimur. Immutatio omnes immutabimur. Immutatio enim est ad formam corporis gloriosi. enim est ad formam corporis gloriosi. Et hoc est quod dicit : « Et resurre- Et hoc est quod dicit : « Et resurre- ctione ex mortuis. » Soli enim justi ctione ex mortuis. » Soli enim justi omnino et simpliciter resurgent ex mor- omnino et simpliciter resurgent ex mor- tuis. Alii autem inter mortuos in æterna tuis. Alii autem inter mortuos in æterna morte jacebunt in inferno. Psal. 1, 5 : morte jacebunt in inferno. Psal. 1, 5 : Non resurgent impii in judicio, neque Non resurgent impii in judicio, neque peccatores in consilio justorum, peccatores in consilio justorum,

« Neque nubent, » sicut fœminæ, « Neque nubent, » sicut fœminæ, « neque ducent uxores, » sicut viri. « neque ducent uxores, » sicut viri. Et subjungit rationem : Et subjungit rationem :

IN EVANG. LUCÆ, XX-36, 37, 38. IN EVANG. LUCÆ, XX-36, 37, 38.

« Neque enim ultra mori poterunt, » « Neque enim ultra mori poterunt, »

Cum contra mortem datæ sint nup- Cum contra mortem datæ sint nup- tiæ. I ad Corinth. xv, 26: Novissima tiæ. I ad Corinth. xv, 26: Novissima autem inimica destruetur mors. Et, ibi autem inimica destruetur mors. Et, ibi dem, . 54 Absorpta est mors in vi- dem, . 54 Absorpta est mors in vi- ctoria. Apocal. XXI, 4: Mors ultra non ctoria. Apocal. XXI, 4: Mors ultra non erit, neque luctus, neque clamor, neque erit, neque luctus, neque clamor, neque dolor erit ultra, quoniam prima abie- dolor erit ultra, quoniam prima abie- runt. Corpora etiam ipsa non erunt runt. Corpora etiam ipsa non erunt plus animalia, sed spiritualia. I ad Co- plus animalia, sed spiritualia. I ad Co- rinth. xv, 44: Seminatur corpus ani- rinth. xv, 44: Seminatur corpus ani- male, surget corpus spiritale. Et talia male, surget corpus spiritale. Et talia corpora, ut dicit Augustinus, membra corpora, ut dicit Augustinus, membra quidem generationis habebunt, non quæ quidem generationis habebunt, non quæ concupiscentiam moveant, sed quæ sa- concupiscentiam moveant, sed quæ sa- pientiam ordinantis mundum ostendant. pientiam ordinantis mundum ostendant. Ulterius addit, dicens: Ulterius addit, dicens:

« Æquales enim erunt Angelis, » « Æquales enim erunt Angelis, »

In spiritualitatis lumine, in immorta- In spiritualitatis lumine, in immorta- litatis et impassibilitatis dote, in casti- litatis et impassibilitatis dote, in casti- tatis et munditiæ puritate. tatis et munditiæ puritate.

De primo dicitur, Matth. x, 43 : De primo dicitur, Matth. x, 43 : Tunc justi fulgebunt sicut sol in regno Tunc justi fulgebunt sicut sol in regno Patris eorum. Sapient. 111, 7 : Fulge- Patris eorum. Sapient. 111, 7 : Fulge- bunt justi, et tamquam scintillæ in bunt justi, et tamquam scintillæ in arundineto discurrent. arundineto discurrent.

« Et filii sunt Dei. » « Et filii sunt Dei. »

617 617

Absque omni corruptione, in quibus Absque omni corruptione, in quibus apparet quid paternitas divina effecit in apparet quid paternitas divina effecit in ipsis. I Joan. III, 2: Filii Dei sumus, et ipsis. I Joan. III, 2: Filii Dei sumus, et nondum apparuit quid erimus. Scimus nondum apparuit quid erimus. Scimus quoniam cum apparuerit, scilicet, cum quoniam cum apparuerit, scilicet, cum erimus ex filiatione Dei, similes ei eri- erimus ex filiatione Dei, similes ei eri- mus, quoniam videbimus eum sicuti est. mus, quoniam videbimus eum sicuti est. Et in hoc sensu dicitur, Joan. I, 13: Et in hoc sensu dicitur, Joan. I, 13: Qui non ex sanguinibus, neque ex vo- Qui non ex sanguinibus, neque ex vo- luntate carnis, neque ex voluntate viri, luntate carnis, neque ex voluntate viri, sed ex Deo nati sunt: quia nihil ex cor- sed ex Deo nati sunt: quia nihil ex cor- ruptione carnis et sanguinis apparebit in ruptione carnis et sanguinis apparebit in ipsis. I ad Corinth. xv, 50: Caro et ipsis. I ad Corinth. xv, 50: Caro et sanguis regnum Dei non possidebunt : sanguis regnum Dei non possidebunt : neque corruptio incorruptelam posside- neque corruptio incorruptelam posside-

bit. bit.

« Cum sint filii resurrectionis, »> « Cum sint filii resurrectionis, »>

Qui omnino et a morte surgunt, et a Qui omnino et a morte surgunt, et a corruptione. I ad Corinth. xv, 52, 53: corruptione. I ad Corinth. xv, 52, 53: Canet enim tuba, et mortui resurgent Canet enim tuba, et mortui resurgent incorrupti, et nos immutabimur. Opor- incorrupti, et nos immutabimur. Opor- tet enim corruptibile hoc induere incor- tet enim corruptibile hoc induere incor- ruptionem, et mortale hoc induere im- ruptionem, et mortale hoc induere im-

mortalitatem. mortalitatem.

« Quia vero resurgant mortui, et « Quia vero resurgant mortui, et

De secundo dicitur, Apocal. xx1, 4 : De secundo dicitur, Apocal. xx1, 4 : Absterget Deus omnem lacrymam ab Absterget Deus omnem lacrymam ab oculis Sanctorum, hoc est, causam la- Moyses ostendit secus rubum, sicut oculis Sanctorum, hoc est, causam la- Moyses ostendit secus rubum, sicut crymarum, quæ est in crymarum, quæ est in omni passibili- omni passibili- tate. Ideo dicitur quod habebunt vitam tate. Ideo dicitur quod habebunt vitam æternam. Joan. x, 28: Ego vitam æter- æternam. Joan. x, 28: Ego vitam æter- nam do eis: quia nihil nisi vivens erit nam do eis: quia nihil nisi vivens erit in eis. Isa. xxxv, 10: Gaudium et læ- in eis. Isa. xxxv, 10: Gaudium et læ- titiam obtinebunt, et fugiet dolor et ge- titiam obtinebunt, et fugiet dolor et ge-

mitus. mitus.

De tertio dicitur, I ad Corinth. vii, De tertio dicitur, I ad Corinth. vii, 34 Mulier innupta, et virgo cogitat 34 Mulier innupta, et virgo cogitat quæ Domini sunt, ut sit sancta corpore quæ Domini sunt, ut sit sancta corpore et spiritu. Hoc enim est cælibatus. et spiritu. Hoc enim est cælibatus. Matth. XXII, 30 Neque nubent, neque Matth. XXII, 30 Neque nubent, neque nubentur: sed erunt sicut Angeli Dei nubentur: sed erunt sicut Angeli Dei in cœlo. Ideo etiam virginitas cælibatus in cœlo. Ideo etiam virginitas cælibatus vocatur. In castitate enim natura vinci- vocatur. In castitate enim natura vinci- tur adeo virtutibus, ut Angelis assimile- tur adeo virtutibus, ut Angelis assimile- tur, ut dicit Cyprianus. tur, ut dicit Cyprianus.

dicit Dominum Deum Abraham, et dicit Dominum Deum Abraham, et Deum Isaac, et Deum Jacob. Deum Isaac, et Deum Jacob.

Deus autem non est mortuorum, Deus autem non est mortuorum, sed vivorum : omnes enim vivunt sed vivorum : omnes enim vivunt ei. » ei. »

Hic contra Sadducæos probat futuram Hic contra Sadducæos probat futuram esse resurrectionem. esse resurrectionem.

Et habet duas partes : in quarum Et habet duas partes : in quarum prima est veritatis probatio, quam etiam prima est veritatis probatio, quam etiam Scribæ commendant, contra quos adhuc Scribæ commendant, contra quos adhuc nihil dictum fuit. Ideo in secunda parte nihil dictum fuit. Ideo in secunda parte ostenditur contra Scribas Messias in lege ostenditur contra Scribas Messias in lege exspectatus esse verus Deus et ideo exspectatus esse verus Deus et ideo cavendum esse a falso Scribarum in lege cavendum esse a falso Scribarum in lege intellectu. intellectu.

37 37

38 38

618 618

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

In primo horum sunt duo: resurre- In primo horum sunt duo: resurre- ctionis probatio, et probationis com- ctionis probatio, et probationis com- mendatio. mendatio.

In probatione sunt tria: primo enim In probatione sunt tria: primo enim nolens sophistice apparere, suum mani- nolens sophistice apparere, suum mani- festum facit propositum : in secundo, festum facit propositum : in secundo, probationis ponit principium: in tertio, probationis ponit principium: in tertio, argumentationis facit decursum. argumentationis facit decursum.

Dicit ergo: Dicit ergo:

« Quia vere resurgant mortui, » cor- « Quia vere resurgant mortui, » cor- poraliter, « Moyses, » qui præ aliis apud poraliter, « Moyses, » qui præ aliis apud vos habet auctoritatem. Omnis enim vos habet auctoritatem. Omnis enim Scriptura Veteris Testamenti legi Moysi Scriptura Veteris Testamenti legi Moysi innititur. Numer. x1, 6 et seq. : Si quis innititur. Numer. x1, 6 et seq. : Si quis fuerit inter vos propheta Domini, in vi- fuerit inter vos propheta Domini, in vi- sione apparebo ei, vel per somnium lo- sione apparebo ei, vel per somnium lo- ad illum. At non talis servus meus ad illum. At non talis servus meus quar quar Moyses, qui in omni domo mea fidelissi- Moyses, qui in omni domo mea fidelissi- mus est: ore enim ad os loquor ei, et mus est: ore enim ad os loquor ei, et palam, et non per ænigmata et figu- palam, et non per ænigmata et figu- ras Dominum videt. Et, Exod. xxxIII, ras Dominum videt. Et, Exod. xxxIII, 11 Loquebatur Dominus ad Moysen 11 Loquebatur Dominus ad Moysen facie ad faciem, sicut solet loqui homo facie ad faciem, sicut solet loqui homo ad amicum suum. ad amicum suum.

Hic ergo « ostendit » propositionem Hic ergo « ostendit » propositionem tantæ auctoritatis, « secus rubum, » ubi tantæ auctoritatis, « secus rubum, » ubi non opinionem propriam secutus est, non opinionem propriam secutus est, sed simplicem Dei revelationem : ubi sed simplicem Dei revelationem : ubi ipse Dominus apparuit, et de omnibus ipse Dominus apparuit, et de omnibus eidem revelationem fecit. Et ideo etiam eidem revelationem fecit. Et ideo etiam locus et tempus faciunt ad auctoritatis locus et tempus faciunt ad auctoritatis firmitatem. firmitatem.

« Sicut dicit » ibi Deus ipse, « Dominum « Sicut dicit » ibi Deus ipse, « Dominum Deum » esse « Abraham, et Deum Isaac, Deum » esse « Abraham, et Deum Isaac, et Deum Jacob. » Littera, Exodi, 111, 6, sic et Deum Jacob. » Littera, Exodi, 111, 6, sic jacet Ego sum Deus patris tui, Deus jacet Ego sum Deus patris tui, Deus Abraham, Deus Isaac, et Deus Jacob. Qui Abraham, Deus Isaac, et Deus Jacob. Qui tamen omnes corporaliter erant mortui : tamen omnes corporaliter erant mortui : et non erant tunc nisi animæ in sinu Abra- et non erant tunc nisi animæ in sinu Abra- hæ, spe felici redemptionem exspectantes: hæ, spe felici redemptionem exspectantes: ergo animæ eorum vivebant. Hoc autem ergo animæ eorum vivebant. Hoc autem negabant Sadducæi, qui dicebant quidem negabant Sadducæi, qui dicebant quidem Angelos esse, sed animas perire cum Angelos esse, sed animas perire cum corpore. Si autem animæ sunt et distin- corpore. Si autem animæ sunt et distin- ctæ, et est anima Abrahæ una, et anima ctæ, et est anima Abrahæ una, et anima Isaac alia, Jacob tertia: tunc oportet de Isaac alia, Jacob tertia: tunc oportet de necessitate quod sint animæ proprieta- necessitate quod sint animæ proprieta- tibus distinctæ. Hæ autem proprietates tibus distinctæ. Hæ autem proprietates individuantes non sunt nisi ex compara- individuantes non sunt nisi ex compara-

tione proportionis et connaturalitatis ad tione proportionis et connaturalitatis ad hoc corpus et illud: ergo illas connatu- hoc corpus et illud: ergo illas connatu- rales habent proprietates animæ. Illæ rales habent proprietates animæ. Illæ autem proportiones aut perficientur per autem proportiones aut perficientur per resurrectionem incorruptibilium corpo- resurrectionem incorruptibilium corpo- rum, aut non. Si perficientur, tunc ne- rum, aut non. Si perficientur, tunc ne- cessario erit resurrectio eorumdem cor- cessario erit resurrectio eorumdem cor- porum in forma incorruptionis. Et sic porum in forma incorruptionis. Et sic habetur propositum. Si autem non erit, habetur propositum. Si autem non erit, tunc imperfectæ relinquuntur animæ : tunc imperfectæ relinquuntur animæ : et procedit opus Dei a perfecto ad im- et procedit opus Dei a perfecto ad im- perfectum quia perfectior fuit anima perfectum quia perfectior fuit anima secundum illas connaturalitates ad cor- secundum illas connaturalitates ad cor- pus in corpore, quam extra corpus. Et pus in corpore, quam extra corpus. Et hoc est absurdum. Deuter. xxxii, 3 et hoc est absurdum. Deuter. xxxii, 3 et 4 Date magnificentiam Deo nostro. 4 Date magnificentiam Deo nostro. Dei perfecta sunt opera. Dei perfecta sunt opera.

Hæc ratio tota fundatur super tres Hæc ratio tota fundatur super tres propositiones: quarum una est, quod propositiones: quarum una est, quod post mortem remaneat anima. Secunda, post mortem remaneat anima. Secunda, quod distincta in individuo post mortem quod distincta in individuo post mortem maneat anima. Tertia est, quod omnis maneat anima. Tertia est, quod omnis motor naturalis proportionem natura- motor naturalis proportionem natura- lem habet ad id quod movet, et non ad lem habet ad id quod movet, et non ad aliud. Et ideo aliud quod est similis aliud. Et ideo aliud quod est similis speciei vel generis movere non posset. speciei vel generis movere non posset. Et ipse motor est imperfectus in natura, Et ipse motor est imperfectus in natura, nisi hæc proportio ad actum reduca- nisi hæc proportio ad actum reduca-

tur. tur.

« Deus autem, etc. « Deus autem, etc.

Ponit argumentationis decursum di- Ponit argumentationis decursum di-

cens « Deus autem non est mortuo- cens « Deus autem non est mortuo-

rum, » quia Deus est eorum qui fruun- rum, » quia Deus est eorum qui fruun- tur beatitudine ipsius, et illi non possunt tur beatitudine ipsius, et illi non possunt esse in toto mortui, quia frui oportet esse in toto mortui, quia frui oportet secundum animam : et anima finaliter secundum animam : et anima finaliter non potest imperfecta manere, quia non potest imperfecta manere, quia omne quod finaliter imperfectum est, omne quod finaliter imperfectum est, destruitur, et desinit esse. destruitur, et desinit esse.

« Sed viventium, » modo secundum « Sed viventium, » modo secundum fruentem animam, et finaliter etiam vi- fruentem animam, et finaliter etiam vi- cturorum secundum corpus. Psal. xxxv, cturorum secundum corpus. Psal. xxxv, 10 Apud te est fons vitæ, et in lumine 10 Apud te est fons vitæ, et in lumine tuo videbimus lumen. Isa. xxvi, 19: tuo videbimus lumen. Isa. xxvi, 19: Vivent mortui tui, interfecti mei resur- Vivent mortui tui, interfecti mei resur- gent. Ezechiel. xxxvII, 9: A quatuor gent. Ezechiel. xxxvII, 9: A quatuor ventis veni, spiritus, et insuffla super ventis veni, spiritus, et insuffla super

39 39

40 40

IN EVANG. LUCÆ, XX-38, 39, 40, 41, 42. IN EVANG. LUCÆ, XX-38, 39, 40, 41, 42.

interfectos istos, et reviviscant. Daniel. interfectos istos, et reviviscant. Daniel. XII, 2 Multi de his qui dormiunt in XII, 2 Multi de his qui dormiunt in terræ pulvere, evigilabunt, alii in vitam terræ pulvere, evigilabunt, alii in vitam æternam, alii in opprobrium, ut vi- æternam, alii in opprobrium, ut vi- deant semper. Job, xix, 25-27: Scio deant semper. Job, xix, 25-27: Scio enim quod Redemptor meus vivit, et in enim quod Redemptor meus vivit, et in novissimo die de terra surrecturus sum, novissimo die de terra surrecturus sum, et rursum circumdabor pelle mea, et in et rursum circumdabor pelle mea, et in carne mea videbo Deum meum. Quem carne mea videbo Deum meum. Quem visurus sum ego ipse, et oculi mei con- visurus sum ego ipse, et oculi mei con- specturi sunt, et non alius. specturi sunt, et non alius.

< Omnes enim vivunt ei. < Omnes enim vivunt ei.

Tangit resurrectionis veram causam, Tangit resurrectionis veram causam, dicens: « Omnes enim » mortui « vi- dicens: « Omnes enim » mortui « vi- vunt ei, » hoc est, suæ potentiæ. Joan. vunt ei, » hoc est, suæ potentiæ. Joan. v, 21 Sicut Pater suscitat mortuos et v, 21 Sicut Pater suscitat mortuos et vivificat, sic et Filius quos vult vivifi- vivificat, sic et Filius quos vult vivifi- cat. I ad Thessal. iv, 14: Si enim cre- cat. I ad Thessal. iv, 14: Si enim cre- dimus quod Jesus mortus est et resurre- dimus quod Jesus mortus est et resurre- xit, ita et Deus eos qui dormierunt per xit, ita et Deus eos qui dormierunt per Jesum adducet cum eo. II Machab. VII, Jesum adducet cum eo. II Machab. VII, 9 et 14 Tu quidem, sceletissime, in 9 et 14 Tu quidem, sceletissime, in præsenti vita nos perdis, sed rex mundi præsenti vita nos perdis, sed rex mundi defunctos nos pro suis legibus in æternæ defunctos nos pro suis legibus in æternæ vitæ resurrectione suscitabit... vitæ resurrectione suscitabit... enim resurrectio ad vitam non erit. enim resurrectio ad vitam non erit.

« «

tibi tibi

Respondentes autem quidam Scri- Respondentes autem quidam Scri- barum, dixerunt ei: Magister, bene barum, dixerunt ei: Magister, bene dixisti. dixisti.

619 619

« Magister, » qui perfectum legis in- « Magister, » qui perfectum legis in- tellectum attigisti. Luc. xxi, 15: Ego tellectum attigisti. Luc. xxi, 15: Ego dabo vobis os, et sapientiam, cui non dabo vobis os, et sapientiam, cui non poterunt resistere et contradicere omnes poterunt resistere et contradicere omnes adversarii vestri. adversarii vestri.

<< Bene dixisti. >> << Bene dixisti. >>

Nec hoc erat mirum: quia ad Ver- Nec hoc erat mirum: quia ad Ver- bum Dei non nisi bene dicere poterat. bum Dei non nisi bene dicere poterat. Joan. v, 46: Numquam sic homo Joan. v, 46: Numquam sic homo locutus est, sicut hic homo. locutus est, sicut hic homo.

« Et amplius, » « Et amplius, »

Ab illa die, « non audebant eum, » Ab illa die, « non audebant eum, » timentes confutari, « quidquam interro- timentes confutari, « quidquam interro- gare, » tentando. Et ideo ex tunc inter- gare, » tentando. Et ideo ex tunc inter- ficere cogitabant, quia videbant eum ficere cogitabant, quia videbant eum verbis invincibilem. Act. vi, 10: Non verbis invincibilem. Act. vi, 10: Non poterant resistere sapientiæ et spiritui poterant resistere sapientiæ et spiritui qui loquebatur. Sic Daniel os draconis qui loquebatur. Sic Daniel os draconis oppilavit pice, et adipe, et pilis simul oppilavit pice, et adipe, et pilis simul coctis 1. Pix enim significat fœtorem et coctis 1. Pix enim significat fœtorem et tenacitatem infidelitatis Pharisæorum et tenacitatem infidelitatis Pharisæorum et Sadducæorum. Adeps autem significat Sadducæorum. Adeps autem significat avaritiæ eorum pinguedinem. Pili vero avaritiæ eorum pinguedinem. Pili vero divini intellectus et veritatis subtilita- divini intellectus et veritatis subtilita- tem. Hæc tria zeli igne coxit simul tem. Hæc tria zeli igne coxit simul Christus ostendens confutationem infi- Christus ostendens confutationem infi- delitatis aliquando aliquando autem delitatis aliquando aliquando autem pinguedinem avaritiæ sub hypocrisi la- pinguedinem avaritiæ sub hypocrisi la- lentem. Et interseruit subtilissimos pilos lentem. Et interseruit subtilissimos pilos

Et amplius non audebant eum quid- veritatis de mente sua et deitate, quasi Et amplius non audebant eum quid- veritatis de mente sua et deitate, quasi quam interrogare. » quam interrogare. »

Commendatio est responsionis. Commendatio est responsionis. Dicit autem Scribas respondisse, quia Dicit autem Scribas respondisse, quia illi erant legisperiti, et credebant futu- illi erant legisperiti, et credebant futu- ram esse resurrectionem, sed ad modum ram esse resurrectionem, sed ad modum erroris Pharisæorum dicebant eam fu- erroris Pharisæorum dicebant eam fu- turam. turam.

Et hoc est quod dicit : « Respondentes Et hoc est quod dicit : « Respondentes autem quidam Scribarum, » qui do- autem quidam Scribarum, » qui do- ctiores esse videbantur, « dixerunt ei, » ctiores esse videbantur, « dixerunt ei, » approbando responsionem Domini. approbando responsionem Domini.

1 Cf. Daniel. xiv, 26. 1 Cf. Daniel. xiv, 26.

de capite evaporantes, et os draconis de capite evaporantes, et os draconis virus evomentis oppilavit, et sic draco- virus evomentis oppilavit, et sic draco- nem destruxit. Et sicut Babylonici ex nem destruxit. Et sicut Babylonici ex tunc nihil quæsierunt nisi Danielem in- tunc nihil quæsierunt nisi Danielem in- terficere, ita Judæi extunc nihil quære- terficere, ita Judæi extunc nihil quære- bant nisi Domini interfectionem. bant nisi Domini interfectionem.

41 41

« Dixit autem ad illos: Quomodo « Dixit autem ad illos: Quomodo dicunt Christum filium esse David, dicunt Christum filium esse David, Et ipse David dicit in libro Psalmo- 42 Et ipse David dicit in libro Psalmo- 42

43 43

44 44

620 620

rum rum

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

Dixit Dominus Domino meo : Dixit Dominus Domino meo : Sede a dextris meis, Sede a dextris meis,

Donec ponam inimicos tuos sca- Donec ponam inimicos tuos sca- bellum pedum tuorum? bellum pedum tuorum?

David ergo Dominum illum vo- David ergo Dominum illum vo- cat et quomodo filius ejus est? »> cat et quomodo filius ejus est? »>

« Dixit autem ad illos, » scilicet « Dixit autem ad illos, » scilicet Scribas, volens confutare errorem eo- Scribas, volens confutare errorem eo- rum, ne populus in errore eorum rema- rum, ne populus in errore eorum rema-

neret. neret.

Est autem ista propositio contra Scri- Est autem ista propositio contra Scri- bas, qui dicunt Messiam quem exspe- bas, qui dicunt Messiam quem exspe- ctant in lege futurum esse purum homi- ctant in lege futurum esse purum homi-

nem. nem.

Dividitur autem ista pars in duas par- Dividitur autem ista pars in duas par- tes in quarum prima ostendit erro- tes in quarum prima ostendit erro- rem et in secunda, cavendum docet rem et in secunda, cavendum docet esse ab intellectu eorum, qui non recte esse ab intellectu eorum, qui non recte Scripturam intelligunt, et in doctrina Scripturam intelligunt, et in doctrina non veritatem sed fastum quærunt. non veritatem sed fastum quærunt.

In prima harum partium sunt tria, In prima harum partium sunt tria, sicut in præcedenti in quorum primo, sicut in præcedenti in quorum primo, ne lateat, conclusionem intentam in ne lateat, conclusionem intentam in quæstione ponit: in secundo, princi- quæstione ponit: in secundo, princi- pium unde firmatur propositum indu- pium unde firmatur propositum indu- cit in tertio, facit rationis decursum. cit in tertio, facit rationis decursum. Dicit ergo: Dicit ergo:

« Quomodo dicunt, » « Quomodo dicunt, »

-Hoc est, quomodo dicere possunt Scri- -Hoc est, quomodo dicere possunt Scri- bæ doctores legis, « Christum, » quem bæ doctores legis, « Christum, » quem exspectant venturum, « filium David exspectant venturum, « filium David esse » tantum. Et ideo non esse nisi ho- esse » tantum. Et ideo non esse nisi ho- minem purum. Hoc enim omnes dicunt. minem purum. Hoc enim omnes dicunt. Unde, Matth. xx11, 42: Quid vobis vide- Unde, Matth. xx11, 42: Quid vobis vide- tur de Christo, cujus filius est ? Dicunt tur de Christo, cujus filius est ? Dicunt ei: David. Quia in Psalmo cxxxI, 11, ei: David. Quia in Psalmo cxxxI, 11, dicitur De fructu ventris tui ponam dicitur De fructu ventris tui ponam super sedem tuam. super sedem tuam.

« Et ipse David dicit, » « Et ipse David dicit, »

In Spiritu sancto loquens. Matth. xx11, In Spiritu sancto loquens. Matth. xx11, 43 Quomodo ergo David in spiritu vo- 43 Quomodo ergo David in spiritu vo- cat eum Dominum. Psal. LXXXIV, 9: cat eum Dominum. Psal. LXXXIV, 9: Audiam quid loquatur in me Dominus Audiam quid loquatur in me Dominus

Deus. II Reg. XXIII, 1 et seq. : Dixit Deus. II Reg. XXIII, 1 et seq. : Dixit David filius Isai: dixit vir cui constitu- David filius Isai: dixit vir cui constitu- tum est de Christo Dei Jacob, egregius tum est de Christo Dei Jacob, egregius psaltes Israel Spiritus Domini locutus psaltes Israel Spiritus Domini locutus est per me, et sermo ejus per linguam est per me, et sermo ejus per linguam meam. Dixit Deus Israel mihi, locutus meam. Dixit Deus Israel mihi, locutus est Fortis Israel. Hæc est ergo certissima est Fortis Israel. Hæc est ergo certissima auctoritas. auctoritas.