IN EVANG. LUCÆ, XIX-47, 48. IN EVANG. LUCÆ, XIX-47, 48.

nem, et illi qui fauces sunt virorum la- nem, et illi qui fauces sunt virorum la- tronum, hoc est, viriliter latrocinia exer- tronum, hoc est, viriliter latrocinia exer- centium. centium.

« Et erat docens. » « Et erat docens. »

Ecce qualiter eliminata spurcitia, tem- Ecce qualiter eliminata spurcitia, tem- plum sua præsentia consecravit, et sua plum sua præsentia consecravit, et sua doctrina illuminavit. III Reg. 1x, 3 : San- doctrina illuminavit. III Reg. 1x, 3 : San- ctificavi domum hanc..., ut ponerem no- ctificavi domum hanc..., ut ponerem no- men meum ibi in sempiternum: et erunt men meum ibi in sempiternum: et erunt oculi mei et cor meum ibi cunctis diebus. oculi mei et cor meum ibi cunctis diebus.

» »

Ideo ergo erat in templo « quotidie Ideo ergo erat in templo « quotidie docens. Joan. XVIII, 20: Ego palam lo- docens. Joan. XVIII, 20: Ego palam lo- cutus sum mundo ego semper docui in cutus sum mundo ego semper docui in synagoga et in templo, quo omnes Judæi synagoga et in templo, quo omnes Judæi conveniunt, et in occulto locutus sum conveniunt, et in occulto locutus sum nihil. nihil.

Hoc ergo est primum quod dicit hic. Hoc ergo est primum quod dicit hic.

« Principes autem sacerdotum. »> « Principes autem sacerdotum. »>

595 595

bæ vocabantur, mendacia in consiliis in- bæ vocabantur, mendacia in consiliis in- venerunt et tunc sacerdotes applause- venerunt et tunc sacerdotes applause- runt plausu manuum, hoc est, operum. runt plausu manuum, hoc est, operum. Et populus hæc diligens, perfecit in ma- Et populus hæc diligens, perfecit in ma- litiæ complemento. I Esdræ, ix, 1 et 2: litiæ complemento. I Esdræ, ix, 1 et 2: Non est separatus populus Israel a po- Non est separatus populus Israel a po- pulis terrarum :... commiscuerunt semen pulis terrarum :... commiscuerunt semen sanctum cum populis terrarum : ma- sanctum cum populis terrarum : ma- nus etiam principum et magistratuum nus etiam principum et magistratuum fuit in transgressione hac prima. Quan- fuit in transgressione hac prima. Quan- do enim sacerdos non separatur ab ope- do enim sacerdos non separatur ab ope- ribus plebis terrenæ, et semen sanctum ribus plebis terrenæ, et semen sanctum verbi Dei commiscet cum terreno affectu, verbi Dei commiscet cum terreno affectu, et loqui incipit verba laicorum ad lucra et loqui incipit verba laicorum ad lucra illicita, et principales in hoc sunt prin- illicita, et principales in hoc sunt prin- cipes et doctores, tunc cogitatur de mor- cipes et doctores, tunc cogitatur de mor- te Domini. Unde Beatus Bernardus : « O te Domini. Unde Beatus Bernardus : « O « bone Jesu, totus mundus videtur conju- « bone Jesu, totus mundus videtur conju- « rasse contra te, et hi primi sunt qui « rasse contra te, et hi primi sunt qui « videntur regere populum, diligere prin- « videntur regere populum, diligere prin- << cipatum. » << cipatum. »

Hi ergo « quærebant, » consilio et ma- Hi ergo « quærebant, » consilio et ma- Ecce secundum, ubi malum pro bono chinatione, « illum, » Dominum Jesum Ecce secundum, ubi malum pro bono chinatione, « illum, » Dominum Jesum retribuunt. retribuunt.

Tangit autem tria: qui machinabantur Tangit autem tria: qui machinabantur malum Domino, et quod non valebant, et malum Domino, et quod non valebant, et causam impedimenti. causam impedimenti.

De primo dicit tria genera machinan- De primo dicit tria genera machinan- tium «Principes sacerdotum, » qui tium «Principes sacerdotum, » qui erant primi in malitia, et quorum aucto- erant primi in malitia, et quorum aucto- ritate et jussu fiebat. Joan. x1, 47: Col- ritate et jussu fiebat. Joan. x1, 47: Col- legerunt Pontifices et Pharisæi conci- legerunt Pontifices et Pharisæi conci- lium, et dicebant: Quid facimus ? Et lium, et dicebant: Quid facimus ? Et paulo post, . 53: Ab illo ergo die co- paulo post, . 53: Ab illo ergo die co- gitaverunt ut interficerent eum, scilicet ad gitaverunt ut interficerent eum, scilicet ad consilium Caiphæ, qui erat Princeps Sa- consilium Caiphæ, qui erat Princeps Sa- cerdotum. cerdotum.

« Et Scribæ. » Hi doctores erant legis, « Et Scribæ. » Hi doctores erant legis, quorum consilio omnia dirigebantur. Je- quorum consilio omnia dirigebantur. Je- rem. iv, 22 Sapientes sunt ut faciant rem. iv, 22 Sapientes sunt ut faciant mala, bene autem facere nescierunt. mala, bene autem facere nescierunt.

« Et principes plebis, » qui plebi præ- « Et principes plebis, » qui plebi præ- fuerunt in partem vocati sollicitudinis, fuerunt in partem vocati sollicitudinis, qui plebi omnes suas voluntates permi- qui plebi omnes suas voluntates permi- serunt, ut eis in necem Christi consen- serunt, ut eis in necem Christi consen- tirent. Jerem. v, 31: Prophetæ prophe- tirent. Jerem. v, 31: Prophetæ prophe- tabant mendacium, et sacerdotes applau- tabant mendacium, et sacerdotes applau- debant manibus suis, et populus meus debant manibus suis, et populus meus dilexit talia. Prophetæ doctores qui scri- dilexit talia. Prophetæ doctores qui scri-

» »

Christum, «perdere. Sapient. I, 12: Christum, «perdere. Sapient. I, 12: Circumveniamus justum, quoniam inu- Circumveniamus justum, quoniam inu- tilis est nobis, et contrarius est operibus tilis est nobis, et contrarius est operibus nostris. Jerem. XI, 19: Cogitaverunt su- nostris. Jerem. XI, 19: Cogitaverunt su- per me consilia dicentes: Mittamus li- per me consilia dicentes: Mittamus li- gnum in panem ejus, et eradamus eum gnum in panem ejus, et eradamus eum de terra viventium, et nomen ejus non de terra viventium, et nomen ejus non memoretur amplius. memoretur amplius.

« Et non invenerunt quid facerent, « Et non invenerunt quid facerent, illi. » illi. »

Ecce impotentia nequitiæ. Isa. xvi, 6 : Ecce impotentia nequitiæ. Isa. xvi, 6 : Superbia ejus, et arrogantia ejus, et in- Superbia ejus, et arrogantia ejus, et in- dignatio ejus plus quam fortitudo ejus. dignatio ejus plus quam fortitudo ejus. Osee, II, 6: Sepiam viam tuam spinis, Osee, II, 6: Sepiam viam tuam spinis, et sepiam eam maceria, et semitas suas et sepiam eam maceria, et semitas suas non inveniet. Non enim facere poterant non inveniet. Non enim facere poterant antequam ipse volebat. Et tunc dedit fa- antequam ipse volebat. Et tunc dedit fa- cultatem, sed tamen non fecit eorum ma- cultatem, sed tamen non fecit eorum ma- litiam quia illam ex se et a diabolo litiam quia illam ex se et a diabolo habuerunt. Joan. x, 17, 18: Nemo tollit habuerunt. Joan. x, 17, 18: Nemo tollit animam meam a me, sed ego pono eam, animam meam a me, sed ego pono eam, et iterum sumo eam. et iterum sumo eam.

596 596

« Omnis enim populus. « Omnis enim populus.

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

» »

Causa est. Non enim deposuerunt no- Causa est. Non enim deposuerunt no- cendi nequitiam, sed potius timidi exi- cendi nequitiam, sed potius timidi exi- stentes timebant turbam. Sapient. xvi, stentes timebant turbam. Sapient. xvi, 10 Cum sit timida nequitia, dat testi- 10 Cum sit timida nequitia, dat testi-

monium condemnationis. monium condemnationis.

« Omnis enim populus supensus erat, » « Omnis enim populus supensus erat, » auribus et vultibus porrectis ad ipsum, auribus et vultibus porrectis ad ipsum, « audiens illum, » Dominum Jesum. « audiens illum, » Dominum Jesum. Non enim declinare statuerunt oculos Non enim declinare statuerunt oculos suos ad terram, ut terrena audirent: sed suos ad terram, ut terrena audirent: sed sicut dicitur, Job, VII, 15: Elegit sus- sicut dicitur, Job, VII, 15: Elegit sus- pendium anima, scilicet corum, ut audi- pendium anima, scilicet corum, ut audi-

rent alta coelestia ab ipso. Joan. 111, 31, rent alta coelestia ab ipso. Joan. 111, 31, 32 Qui est de terra, de terra est, et de 32 Qui est de terra, de terra est, et de terra loquitur. Qui de cœlo venit, super terra loquitur. Qui de cœlo venit, super omnes est et quod vidit et audivit, hoc omnes est et quod vidit et audivit, hoc testatur. Proverb. vur, 6: Audite, quo- testatur. Proverb. vur, 6: Audite, quo- niam de rebus magnis locutura sum. niam de rebus magnis locutura sum. Unde, Joan. vi, 45 et 46, quando miserunt Unde, Joan. vi, 45 et 46, quando miserunt ministros, qui captum adducerent eum, ministros, qui captum adducerent eum, et illi rediverunt infecto negotio, dixerunt et illi rediverunt infecto negotio, dixerunt quærentes Quare non adduxistis illum ? quærentes Quare non adduxistis illum ? Illi responderunt: Numquam sic locutus Illi responderunt: Numquam sic locutus est homo, sicut hic homo. Hæc ergo est est homo, sicut hic homo. Hæc ergo est causa quare non audebant tunc. causa quare non audebant tunc.

CAP. XX LUCÆ. CAP. XX LUCÆ.

597 597

CAPUT XX. CAPUT XX.

Non dicit sacerdotibus ac scribis qua potestate hæc faciat, quia nec illi respon- Non dicit sacerdotibus ac scribis qua potestate hæc faciat, quia nec illi respon- debant ad propositam de Joannis baptismo quæstionem: parabolam refert de debant ad propositam de Joannis baptismo quæstionem: parabolam refert de vinitoribus, qui cæsis domini servis etiam filium ejus occiderunt: tentatur Je- vinitoribus, qui cæsis domini servis etiam filium ejus occiderunt: tentatur Je- sus de tributo Cæsari dando, et a Sadducæis de resurrectione: quomodo dicunt sus de tributo Cæsari dando, et a Sadducæis de resurrectione: quomodo dicunt Christum filium esse David: cavendum a Scribis ambitiosis. Christum filium esse David: cavendum a Scribis ambitiosis.

1. Et factum est in una dierum, do- 1. Et factum est in una dierum, do- cente illo populum in templo cente illo populum in templo et evangelizante, convenerunt et evangelizante, convenerunt principes sacerdotum, et scribæ principes sacerdotum, et scribæ cum senioribus. cum senioribus.

2. Et aiunt dicentes ad illum: Dic 2. Et aiunt dicentes ad illum: Dic nobis in qua potestate hæc facis ?. nobis in qua potestate hæc facis ?. aut quis est qui dedit tibi hanc aut quis est qui dedit tibi hanc potestatem? potestatem?

3. Respondens autem Jesus, dixit ad 3. Respondens autem Jesus, dixit ad illos: Interrogabo vos et ego illos: Interrogabo vos et ego unum verbum. Respondete unum verbum. Respondete mihi : mihi :

4. Baptismus Joannis, de coelo erat, 4. Baptismus Joannis, de coelo erat, an ex hominibus? an ex hominibus?

5. At illi cogitabant intra se, dicentes: 5. At illi cogitabant intra se, dicentes: Quia si dixerimus: De coelo, Quia si dixerimus: De coelo, dicet Quare ergo non credidi- dicet Quare ergo non credidi- stis illi? stis illi?

6. Si autem dixerimus: Ex homini- 6. Si autem dixerimus: Ex homini- bus, plebs universa lapidabit bus, plebs universa lapidabit nos certi sunt enim Joannem nos certi sunt enim Joannem prophetam esse. prophetam esse.

7. Et responderunt se nescire unde 7. Et responderunt se nescire unde

esset. esset.

8. Et Jesus ait illis: Neque ego dico 8. Et Jesus ait illis: Neque ego dico vobis in qua potestate hæc vobis in qua potestate hæc facio. facio.

9. Coepit autem dicere ad plebem pa- 9. Coepit autem dicere ad plebem pa- rabolam hanc: Homo plantavit rabolam hanc: Homo plantavit

1 Matth. xxi, 23; Marc x1, 27. 1 Matth. xxi, 23; Marc x1, 27.

2 Isa. v, 1; Jerem. 11, 21; Matth. xxI, 33; 2 Isa. v, 1; Jerem. 11, 21; Matth. xxI, 33;

vineam, et locavit eam colonis : vineam, et locavit eam colonis :

et ipse peregre fuit multis tem- et ipse peregre fuit multis tem- poribus. poribus.

10. Et in tempore misit ad cultores 10. Et in tempore misit ad cultores servum, ut de fructu vineæ da- servum, ut de fructu vineæ da- rent illi. Qui cæsum dimiserunt rent illi. Qui cæsum dimiserunt eum inanem. eum inanem.

11: Et addidit alterum servum mittere. 11: Et addidit alterum servum mittere. Illi autem hunc quoque cæden- Illi autem hunc quoque cæden- tes, et afficientes contumelia, tes, et afficientes contumelia, dimiserunt inanem. dimiserunt inanem.

12. Et addidit tertium mittere: qui et 12. Et addidit tertium mittere: qui et illum vulnerantes ejecerunt. illum vulnerantes ejecerunt.

13. Dixit autem dominus vineæ : Quid 13. Dixit autem dominus vineæ : Quid faciam? mittam filium meum di- faciam? mittam filium meum di- lectum forsitan, cum hunc vi- lectum forsitan, cum hunc vi- derint, verebuntur. derint, verebuntur.

14. Quem cum vidissent coloni, cogi- 14. Quem cum vidissent coloni, cogi- taverunt intra se, dicentes: Hic taverunt intra se, dicentes: Hic est hæres, occidamus illum, ut est hæres, occidamus illum, ut nostra fiat hæreditas. nostra fiat hæreditas. 15. Et ejectum illum extra vineam, 15. Et ejectum illum extra vineam, occiderunt. Quid ergo faciet illis occiderunt. Quid ergo faciet illis dominus vineæ ? dominus vineæ ?

16. Veniet, et perdet colonos istos, et 16. Veniet, et perdet colonos istos, et dabit vineam aliis. Quo audito, dabit vineam aliis. Quo audito, dixerunt illi: Absit. dixerunt illi: Absit.

17. 17.

Ille autem adspiciens eos, ait: Ille autem adspiciens eos, ait: Quid est ergo hoc quod scriptum Quid est ergo hoc quod scriptum est Lapidem quem reprobave- est Lapidem quem reprobave-

Marc. XII, 1. Marc. XII, 1.

598 598

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

runt ædificantes, hic factus est runt ædificantes, hic factus est in caput anguli ¹? in caput anguli ¹?

18. Omnis qui ceciderit super illum 18. Omnis qui ceciderit super illum lapidem, conquassabitur: super lapidem, conquassabitur: super quem autem ceciderit, commi- quem autem ceciderit, commi- nuet illum. nuet illum.

19. Et quærebant principes sacerdo- 19. Et quærebant principes sacerdo- tum et scribæ mittere in illum tum et scribæ mittere in illum manus illa hora, et timuerunt manus illa hora, et timuerunt populum cognoverunt enim populum cognoverunt enim quod ad ipsos dixerit similitudi- quod ad ipsos dixerit similitudi- nem hanc. nem hanc.

20. Et observantes miserunt insidiato- 20. Et observantes miserunt insidiato- res, qui se justos simularent, ut res, qui se justos simularent, ut caperent eum in sermone, ut caperent eum in sermone, ut traderent illum principatui et traderent illum principatui et potestati præsidis ³. potestati præsidis ³.

21. Et interrogaverunt eum dicentes: 21. Et interrogaverunt eum dicentes: Magister, scimus quia recte dicis Magister, scimus quia recte dicis et doces et non accipis perso- et doces et non accipis perso- nam, sed viam Dei in veritate nam, sed viam Dei in veritate doces : doces :

22. Licet nobis tributum dare Cæsari, 22. Licet nobis tributum dare Cæsari, an non? an non?

23. Considerans autem dolum illorum, 23. Considerans autem dolum illorum, dixit ad eos: Quid me tentatis? dixit ad eos: Quid me tentatis?

24. Ostendite mihi denarium: Cujus 24. Ostendite mihi denarium: Cujus

hic sine liberis fuerit, ut accipiat hic sine liberis fuerit, ut accipiat eam frater ejus uxorem, et sus- eam frater ejus uxorem, et sus- citet semen fratri suo 5. citet semen fratri suo 5. 29. Septem ergo fratres erant: et pri- 29. Septem ergo fratres erant: et pri- mus accepit uxorem, et mortuus mus accepit uxorem, et mortuus est sine filiis. est sine filiis.

30. Et sequens accepit illam, et ipse 30. Et sequens accepit illam, et ipse mortuus est sine filio. mortuus est sine filio. 31. Et tertius accepit illam. Similiter 31. Et tertius accepit illam. Similiter et omnes septem, et non relique- et omnes septem, et non relique- runt semen, et mortui sunt. runt semen, et mortui sunt. 32. Novissime omnium mortua est et 32. Novissime omnium mortua est et mulier. mulier.

33. In resurrectione ergo, cujus eorum 33. In resurrectione ergo, cujus eorum erit uxor? siquidem septem ha- erit uxor? siquidem septem ha- buerunt eam uxorem. buerunt eam uxorem. 34. Et ait illis Jesus: Filii hujus sæ- 34. Et ait illis Jesus: Filii hujus sæ- culi nubunt, et traduntur ad culi nubunt, et traduntur ad nuptias: nuptias:

35. Illi vero qui digni habebuntur sæ- 35. Illi vero qui digni habebuntur sæ- culo illo, et resurrectione ex culo illo, et resurrectione ex mortuis, neque nubent, neque mortuis, neque nubent, neque ducent uxores: ducent uxores:

35. Neque enim ultra mori poterunt: 35. Neque enim ultra mori poterunt: æquales enim Angelis sunt, et æquales enim Angelis sunt, et filii sunt Dei, cum sint filii re- filii sunt Dei, cum sint filii re- surrectionis. surrectionis.

habet imaginem et inscriptio- 37. Quia vero resurgant mortui, et habet imaginem et inscriptio- 37. Quia vero resurgant mortui, et nem? Respondentes dixerunt ei: nem? Respondentes dixerunt ei:

Cæsaris. Cæsaris.

25. Et ait illis Reddite ergo quæ sunt 25. Et ait illis Reddite ergo quæ sunt Cæsaris, Cæsari, et quæ- sunt Cæsaris, Cæsari, et quæ- sunt Dei, Deo³. Dei, Deo³.

26. Et non potuerunt verbum ejus re- 26. Et non potuerunt verbum ejus re- prehendere coram plebe: et mi- prehendere coram plebe: et mi- rati in responso ejus, tacue- rati in responso ejus, tacue-

runt. runt.

27. Accesserunt autem quidam Saddu- 27. Accesserunt autem quidam Saddu- cæorum, qui negant esse resur- cæorum, qui negant esse resur- rectionem, et interrogaverunt rectionem, et interrogaverunt eum 4, eum 4,

28. Dicentes: Magister, Moyses scrip- 28. Dicentes: Magister, Moyses scrip- sit nobis: Si frater alicujus mor- sit nobis: Si frater alicujus mor- tuus fuerit habens uxorem, et tuus fuerit habens uxorem, et

1 Psal. cxv, 22; Isa. xxvi11, 16; Matth. xx1, 1 Psal. cxv, 22; Isa. xxvi11, 16; Matth. xx1, 42; Act. iv, 11; ad Roman. 1x, 33; 1 Petr. 11, 7. 42; Act. iv, 11; ad Roman. 1x, 33; 1 Petr. 11, 7. 2 Matth. XXII, 13; Marc. XII, 13. 2 Matth. XXII, 13; Marc. XII, 13.

3 Ad Roman. XIII, 7. 3 Ad Roman. XIII, 7.

Moyses ostendit secus rubum, Moyses ostendit secus rubum, sicut dicit Dominum Deum sicut dicit Dominum Deum Abraham, et Deum Isaac, et Abraham, et Deum Isaac, et Deum Jacob 6. Deum Jacob 6.

38. Deus autem non est mortuorum, 38. Deus autem non est mortuorum, sed vivorum: omnes enim vi- sed vivorum: omnes enim vi- vunt ei. vunt ei.

39. Respondentes autem quidam Scri- 39. Respondentes autem quidam Scri- barum, dixerunt ei: Magister, barum, dixerunt ei: Magister, bene dixisti. bene dixisti.

40. Et amplius non audebant eum 40. Et amplius non audebant eum quidquam interrogare. quidquam interrogare.

41. 41.

Dixit autem ad illos: Quomodo Dixit autem ad illos: Quomodo dicunt Christum filium esse dicunt Christum filium esse David? David?

42. Et ipse David dicit in libro Psal- 42. Et ipse David dicit in libro Psal-

* Matth. xxII, 23; Marc. x11, 18. * Matth. xxII, 23; Marc. x11, 18.

5 Deuter. xxv 5. 5 Deuter. xxv 5.

6 Exod. 111, 6. 6 Exod. 111, 6.

IN EVANG. LUCÆ, XX-1. IN EVANG. LUCÆ, XX-1.

Sede a dextris meis. Sede a dextris meis.

morum Dixit Dominus Domino morum Dixit Dominus Domino

meo meo

43. Donec ponam inimicos tuos, sca- 43. Donec ponam inimicos tuos, sca- bellum pedum tuorum'? bellum pedum tuorum'?

44. David ergo Dominum illum vocat, 44. David ergo Dominum illum vocat, et quomodo filius ejus est? et quomodo filius ejus est? 45. Audiente autem omni populo, dixit 45. Audiente autem omni populo, dixit discipulis suis: discipulis suis:

46. Attendite a Scribis 2, qui volunt 46. Attendite a Scribis 2, qui volunt

47. 47.

599 599

ambulare in stolis, et amant sa- ambulare in stolis, et amant sa- lutationes in foro, et primas ca- lutationes in foro, et primas ca- thedras in synagogis, et primos thedras in synagogis, et primos discubitus in conviviis: discubitus in conviviis: Qui devorant domos viduarum, Qui devorant domos viduarum, simulantes longam orationem. simulantes longam orationem. Hi accipient damnationem ma- Hi accipient damnationem ma- jorem. jorem.

IN CAPUT XX LUCÆ IN CAPUT XX LUCÆ

ENARRATIO. ENARRATIO.

<< Et factum est in una dierum, do- << Et factum est in una dierum, do- cente illo populum in templo et evan- cente illo populum in templo et evan- gelizante, convenerunt Principes sa- gelizante, convenerunt Principes sa- cerdotum, et Scribæ cum senioribus, cerdotum, et Scribæ cum senioribus,

Et aiunt dicentes ad illum : Dic Et aiunt dicentes ad illum : Dic nobis, in qua potestate hæc facis? aut nobis, in qua potestate hæc facis? aut quis est qui dedit tibi hanc potesta- quis est qui dedit tibi hanc potesta- tem ? » tem ? »

Tangit reprobationem Judæorum per Tangit reprobationem Judæorum per verbi demonstrationem. verbi demonstrationem.

Dividitur autem in duo capitula istius Dividitur autem in duo capitula istius ultimæ doctrinæ : in quorum primo pa- ultimæ doctrinæ : in quorum primo pa- rabolice ostendit Judaicæ perfidiæ et ne- rabolice ostendit Judaicæ perfidiæ et ne- quitiæ reprobationem: in secundo autem, quitiæ reprobationem: in secundo autem, finalem abjectionem et destructionem. finalem abjectionem et destructionem.

In priori autem capitulo duæ sunt par- In priori autem capitulo duæ sunt par- tes in quarum prima per parabolam, tes in quarum prima per parabolam, reprobationem perfidiæ eorum demon- reprobationem perfidiæ eorum demon- stratet in secunda, machinationes eo- stratet in secunda, machinationes eo- rum contra se factas denudat. rum contra se factas denudat.

Prima harum (quæ continet repro- Prima harum (quæ continet repro- bationis parabolam) duo continet: in bationis parabolam) duo continet: in quorum primo parabolam inducit: in quorum primo parabolam inducit: in

1 Psal cix, 1; Matth. xx11, 44; Marc. xu, 36. 1 Psal cix, 1; Matth. xx11, 44; Marc. xu, 36.

secundo, judicium justum ab ipsis quæ- secundo, judicium justum ab ipsis quæ- rit. rit.

In priori autem partium duo dicun- In priori autem partium duo dicun- tur, scilicet, malitiosa a Principibus sa- tur, scilicet, malitiosa a Principibus sa- cerdotum suæ potestatis investigatio, et cerdotum suæ potestatis investigatio, et interrogationis illius per aliam interro- interrogationis illius per aliam interro- gationem a Domino factam elisio. gationem a Domino factam elisio.

In priori harum tria facit. Ostendit In priori harum tria facit. Ostendit enim Evangelista Dominum bono operi enim Evangelista Dominum bono operi deditum et secundo, ex hoc ostendit po- deditum et secundo, ex hoc ostendit po- testates et magistratus Judæorum esse testates et magistratus Judæorum esse ad malum concitatos: et tertio, qualiter ad malum concitatos: et tertio, qualiter dolosam sibi proposuerunt quæstionem. dolosam sibi proposuerunt quæstionem. Dicit igitur: Dicit igitur:

« Et factum est, » « Et factum est, »

Secundum Dei providentiam et dis- Secundum Dei providentiam et dis- positionem. Sapient. x1, 21: Omnia in positionem. Sapient. x1, 21: Omnia in mensura, et numero, et pondere dispo- mensura, et numero, et pondere dispo- suiti. Psal. c, 24: Omnia in sapientia suiti. Psal. c, 24: Omnia in sapientia fecisti. fecisti.

« In una dierum, »> « In una dierum, »>

Hoc est, in quadam die. Non quidem Hoc est, in quadam die. Non quidem continuo post antecedens, sed ante, ut continuo post antecedens, sed ante, ut quidam dicunt: quia dicunt quod istud quidam dicunt: quia dicunt quod istud factum est continuo post ficulneæ male- factum est continuo post ficulneæ male- dictionem, de qua dicitur, Matth. xxi, dictionem, de qua dicitur, Matth. xxi, 19 et 20. Sed Lucas non attendit ordi- 19 et 20. Sed Lucas non attendit ordi- nem temporis, sed ordinem probandæ nem temporis, sed ordinem probandæ suæ intentionis. Et quia factum est de suæ intentionis. Et quia factum est de concitantibus principes ad persequen- concitantibus principes ad persequen-

2 Matth. xxIII, 6; Marc. XII, 38; Supra x1, 43. 2 Matth. xxIII, 6; Marc. XII, 38; Supra x1, 43.

600 600

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

dum Christum, ideo istud hic ordinat dum Christum, ideo istud hic ordinat ante Passionem cum aliis quæ provoca- ante Passionem cum aliis quæ provoca- bant eos. bant eos.

Ideo ergo dicit : « In una dierum, » Ideo ergo dicit : « In una dierum, » quando ad invidiam sacerdotum luce suæ quando ad invidiam sacerdotum luce suæ doctrinæ relucebat. Psal. CXVII, 24: Hæc doctrinæ relucebat. Psal. CXVII, 24: Hæc est dies quam fecit Dominus, exsultemus est dies quam fecit Dominus, exsultemus et lætemur in ea. et lætemur in ea.

« Docente illo, » instante doctrina. « Docente illo, » instante doctrina. II ad Timoth. v, 2: Prædica verbum, II ad Timoth. v, 2: Prædica verbum, insta opportune. insta opportune.

« In templo, » quod est locus doctri- « In templo, » quod est locus doctri- næ. Ezechiel. XLVII, 1 : Aquæ egredie- næ. Ezechiel. XLVII, 1 : Aquæ egredie- bantur, scilicet de templo, subter limen bantur, scilicet de templo, subter limen domus ad orientem, quæ sunt aquæ do- domus ad orientem, quæ sunt aquæ do- ctrinæ æternorum, quæ per dexteram si- ctrinæ æternorum, quæ per dexteram si- gnificantur. gnificantur.

<< Populum, << Populum,

" "

qui doctrina indiguit, qui doctrina indiguit, et ad doctrinam devotus fuit. Sic enim et ad doctrinam devotus fuit. Sic enim circuibat docens indoctos. Eccli. LI, 31: circuibat docens indoctos. Eccli. LI, 31: Appropiate ad me, indocti, et congregate Appropiate ad me, indocti, et congregate vos in domum disciplinæ. vos in domum disciplinæ.

« Et evangelizante illo. » Ecce modum « Et evangelizante illo. » Ecce modum doctrinæ quia boni nuntii fuit bajulus. doctrinæ quia boni nuntii fuit bajulus. III Reg. XVIII, 27: Vir bonus est, et III Reg. XVIII, 27: Vir bonus est, et nuntium bonum portans venit. Est enim nuntium bonum portans venit. Est enim Evangelium bonum nuntium de regno Evangelium bonum nuntium de regno Dei, et justitia ad regnum conducente. Dei, et justitia ad regnum conducente. Isa. XLI, 27 Jerusalem evangelistam Isa. XLI, 27 Jerusalem evangelistam dabo. Isa. XL, 9: Super montem excel- dabo. Isa. XL, 9: Super montem excel- sum ascende, tu qui evangelizas Sion : sum ascende, tu qui evangelizas Sion : exalta in fortitudine vocem tuam, qui exalta in fortitudine vocem tuam, qui evangelizas Jerusalem. evangelizas Jerusalem.

Ecce qualiter utilibus operam dedit. Ecce qualiter utilibus operam dedit.

« Convenerunt. » « Convenerunt. »

Tangit hic quatuor: malitiæ consen- Tangit hic quatuor: malitiæ consen- sum, potestatis auxilium, consilii adju- sum, potestatis auxilium, consilii adju- torium, senatus societatem. torium, senatus societatem.

Dicit ergo « Convenerunt, » magis Dicit ergo « Convenerunt, » magis consensu malitiæ quam corporum in consensu malitiæ quam corporum in congregatione. Psal. 11, 2: Principes congregatione. Psal. 11, 2: Principes converunt in unum adversus Dominum, converunt in unum adversus Dominum, et adversum Christum ejus. et adversum Christum ejus.

« Principes sacerdotum, » qui ex po- « Principes sacerdotum, » qui ex po- testate auctores fuerunt malitiæ. Isa. testate auctores fuerunt malitiæ. Isa. 1, 23 Principes tui infideles. Matth. 1, 23 Principes tui infideles. Matth. XXVI, 4 Consilium fecerunt principes XXVI, 4 Consilium fecerunt principes

sacerdotum, ut Jesum dolo tenerent, et sacerdotum, ut Jesum dolo tenerent, et occiderent. occiderent.

« Et Scribæ, » consilium iniquum ad- « Et Scribæ, » consilium iniquum ad- hibentes, ut caute et quasi sub forma hibentes, ut caute et quasi sub forma justitiæ perficeretur nequitia. Isa. x, 1 et justitiæ perficeretur nequitia. Isa. x, 1 et 2 Scribentes injustitiam scripserunt, ut 2 Scribentes injustitiam scripserunt, ut opprimerent in judicio pauperes, et vim opprimerent in judicio pauperes, et vim facerent causæ humilium populi mei. facerent causæ humilium populi mei.

« Cum senioribus, » hoc est, senatu, « Cum senioribus, » hoc est, senatu, qui videbantur regere populum. Daniel. qui videbantur regere populum. Daniel. x111, 5 Egressa est iniquitas a seniori- x111, 5 Egressa est iniquitas a seniori- bus judicibus, qui videbantur regere po- bus judicibus, qui videbantur regere po- pulum. pulum.

<< Et aiunt, » << Et aiunt, »

Quasi ex uno ore, « dicentes. » Psal. Quasi ex uno ore, « dicentes. » Psal. XLIX, 19 Os tuum abundavit malitia, XLIX, 19 Os tuum abundavit malitia, et lingua tua concinnabat dolos. et lingua tua concinnabat dolos.

« Dic nobis. » « Dic nobis. »

Debes enim ostendere auctoritatem Debes enim ostendere auctoritatem tuæ legationis et potestatis, cum non sis tuæ legationis et potestatis, cum non sis missus a summo pontifice, nec habeas a missus a summo pontifice, nec habeas a Cæsare legationem. Ostende ergo quo Cæsare legationem. Ostende ergo quo ordine potestatis ista præsumas facere, ordine potestatis ista præsumas facere, quod sic homines doces, et ejicis de tem- quod sic homines doces, et ejicis de tem- plo sacerdotes. Joan. x, 24: Si tu es plo sacerdotes. Joan. x, 24: Si tu es Christus, dic nobis palam ? Et præmit- Christus, dic nobis palam ? Et præmit- tunt : Quousque animam nostram tol- tunt : Quousque animam nostram tol- lis? lis?

« In qua potestate hæc facis?»> « In qua potestate hæc facis?»>

Divina scilicet, aut humana? Et at- Divina scilicet, aut humana? Et at- tende malitiam: quia, Matth. xII, 24, et tende malitiam: quia, Matth. xII, 24, et Lucæ, XI, 15, cognoscentes potestatem Lucæ, XI, 15, cognoscentes potestatem non esse humanam, attribuerunt eam non esse humanam, attribuerunt eam Beelzebub. Et ibidem, y. 20, demonstra- Beelzebub. Et ibidem, y. 20, demonstra- vit luce clarius, hanc potestatem esse di- vit luce clarius, hanc potestatem esse di- giti Dei, dicens: Si in digito Dei ejicio giti Dei, dicens: Si in digito Dei ejicio dæmonia, profecto pervenit in vos re- dæmonia, profecto pervenit in vos re- gnum Dei. Et modo ac si tunc confutati gnum Dei. Et modo ac si tunc confutati non fuerint, quærunt : « In qua potesta- non fuerint, quærunt : « In qua potesta- te hæc facis? Ac si dicant: Tu non es te hæc facis? Ac si dicant: Tu non es de tribu, vel familia sacerdotali. Tibi de tribu, vel familia sacerdotali. Tibi etiam hoc non concessit senatus: et ideo etiam hoc non concessit senatus: et ideo

3 3

IN EVANG. LUCÆ, XX-2, 3, 4, 5. IN EVANG. LUCÆ, XX-2, 3, 4, 5.

seniores secum adduxerunt. Unde ergo seniores secum adduxerunt. Unde ergo præsumis hæc facere ? præsumis hæc facere ?

Et ideo subjungunt : Et ideo subjungunt :

601 601

rint, et sic videatur illis esse prius re- rint, et sic videatur illis esse prius re- spondendum, non tamen hoc semper est spondendum, non tamen hoc semper est verum quia aliquando solutio interro- verum quia aliquando solutio interro- gationis dependet ab alia quæstione, gationis dependet ab alia quæstione,

« Aut quis dedit tibi hanc potesta- quam oportet prius interrogare: sicut in « Aut quis dedit tibi hanc potesta- quam oportet prius interrogare: sicut in

tem. » tem. »

Ac si dicant Omnis potestas est or- Ac si dicant Omnis potestas est or- dinata ad unum, vel ad Cæsarem, vel ad dinata ad unum, vel ad Cæsarem, vel ad summum sacerdotem: tu autem neutrius summum sacerdotem: tu autem neutrius habes potestatem. Ad Roman. xiii, 1 : habes potestatem. Ad Roman. xiii, 1 : Quæ sunt a Deo ordinatæ sunt. Et cum Quæ sunt a Deo ordinatæ sunt. Et cum ordo potestatis istius sit a Deo, si tu esses ordo potestatis istius sit a Deo, si tu esses a Deo, procederes secundum auctorita- a Deo, procederes secundum auctorita- tem alicujus potestatis. Hoc autem non tem alicujus potestatis. Hoc autem non facis. «Quis ergo dedit tibi hanc pote- facis. «Quis ergo dedit tibi hanc pote- statem ? » Et isti cognoscere noluerunt, statem ? » Et isti cognoscere noluerunt, quod a Deo habebat potestatem, jux- quod a Deo habebat potestatem, jux- ta Danielis prophetiam, Daniel. vi, 14 : ta Danielis prophetiam, Daniel. vi, 14 : Potestas ejus, potestas æterna quæ non Potestas ejus, potestas æterna quæ non auferetur, et regnum ejus quod non cor- auferetur, et regnum ejus quod non cor- rumpetur. Matth. xxvш, 18: Data est rumpetur. Matth. xxvш, 18: Data est mihi omnis potestas in cœlo et in terra mihi omnis potestas in cœlo et in terra Joan. v, 36 Ego habeo testimonium Joan. v, 36 Ego habeo testimonium majus Joanne. Opera enim quæ dedit majus Joanne. Opera enim quæ dedit mihi Pater ut perficiam ea, ipsa opera mihi Pater ut perficiam ea, ipsa opera quæ ego facio testimonium perhibent de quæ ego facio testimonium perhibent de me quia ipsa opera loquuntur, quia in me quia ipsa opera loquuntur, quia in Dei potestate hæc facio. Dei potestate hæc facio.

« Respondens autem Jesus, dixit ad « Respondens autem Jesus, dixit ad illos Interrogabo vos et ego unum illos Interrogabo vos et ego unum verbum. Respondete mihi : verbum. Respondete mihi : Baptismus Joannis de cœlo erat, an Baptismus Joannis de cœlo erat, an ex hominibus? >> ex hominibus? >>

Hic tangitur istorum confutatio per Hic tangitur istorum confutatio per aliam quæstionem. aliam quæstionem.

Dicit autem tria: interrogationem, Dicit autem tria: interrogationem, illorum responsionem, et ex responsio- illorum responsionem, et ex responsio- ne acceptam confutationem. ne acceptam confutationem.

In primo horum tria dicit. Primum In primo horum tria dicit. Primum est unius verbi interrogatio, secundum est unius verbi interrogatio, secundum responsionis petitio, tertium interroga- responsionis petitio, tertium interroga- tionis propositio. tionis propositio.

De primo dicit « Interrogabo vos et De primo dicit « Interrogabo vos et ego. » Quan.vis enim illi interrogave- ego. » Quan.vis enim illi interrogave-

proposito. Et hoc bene est de lege dispu- proposito. Et hoc bene est de lege dispu- tantium. tantium.

Et ideo dicit: « Unum sermonem, » Et ideo dicit: « Unum sermonem, » a quo solutio totius dependet vestræ in- a quo solutio totius dependet vestræ in- terrogationis. Job, XL, 2: Accinge sicut terrogationis. Job, XL, 2: Accinge sicut vir lumbos tuos interrogabo te, et indi- vir lumbos tuos interrogabo te, et indi- ca mihi. Job, xiv, 15: Vocabis me, et ca mihi. Job, xiv, 15: Vocabis me, et ego respondebo tibi. Aut certe loquar, ego respondebo tibi. Aut certe loquar, et tu responde mihi. et tu responde mihi.

« Respondete mihi. » « Respondete mihi. »

Job, vi, 29 Respondete, obsecro, abs- Job, vi, 29 Respondete, obsecro, abs- que contentione et loquentes id quod que contentione et loquentes id quod justum est, judicate. justum est, judicate.

« Baptismus Joannis unde erat ? » « Baptismus Joannis unde erat ? »

Hoc est, cujus auctoritate venit ad Hoc est, cujus auctoritate venit ad baptizandum? Hoc est quod, Matth. xi, baptizandum? Hoc est quod, Matth. xi, 7 et 8, dixit Quid existis in desertum 7 et 8, dixit Quid existis in desertum videre ? Non enim existis videre nisi ho- videre ? Non enim existis videre nisi ho- minem divinum, ac si de cœlo ad terram minem divinum, ac si de cœlo ad terram descenderit. Non hominem mollibus ve- descenderit. Non hominem mollibus ve- stitum, de commodo carnis venientem. stitum, de commodo carnis venientem. Nec arundinem vento agitatam, de in- Nec arundinem vento agitatam, de in- constantia hominum et humanæ opinio- constantia hominum et humanæ opinio- nis procedentem. nis procedentem.

Et determinat quæstionem : Et determinat quæstionem :

« De coelo, an ex hominibus ? » « De coelo, an ex hominibus ? »

Quærit enim hoc, quia Joannes ipse Quærit enim hoc, quia Joannes ipse coram omnibus contestatus fuit de coelo coram omnibus contestatus fuit de coelo esse baptismum. Joan. 1, 33: Qui misit esse baptismum. Joan. 1, 33: Qui misit me baptizare in aqua, ille mihi dixit: me baptizare in aqua, ille mihi dixit: Super quem videris Spiritum descen- Super quem videris Spiritum descen- dentem et manentem super eum, hic est dentem et manentem super eum, hic est qui baptizat. qui baptizat.

« At illi cogitabant intra se, dicen - « At illi cogitabant intra se, dicen - tes: Quia si dixerimus: De coelo : tes: Quia si dixerimus: De coelo :

602 602

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

dicet Quare ergo non credidistis prophetam, et plusquam prophetam, dicet Quare ergo non credidistis prophetam, et plusquam prophetam, illi? illi?

Si autem dixerimus: Ex hominibus, Si autem dixerimus: Ex hominibus, plebs universa lapidabit nos: certi plebs universa lapidabit nos: certi sunt enim Joanaem prophetam esse. sunt enim Joanaem prophetam esse. Et responderunt se nescire unde Et responderunt se nescire unde esset. esset.

Et Jesus ait illis: Neque ego dico Et Jesus ait illis: Neque ego dico vobis in qua potestate hæc facio. » vobis in qua potestate hæc facio. »

Ecce hic obligatio ad confusionem Ecce hic obligatio ad confusionem quidquid dixerint. quidquid dixerint.

« lapidabit nos, » et lapidibus ictuum, et « lapidabit nos, » et lapidibus ictuum, et lapidibus increpationum. Levit. xxiv, lapidibus increpationum. Levit. xxiv, 14 Educ blasphemum extra castra,.... 14 Educ blasphemum extra castra,.... et lapidet eum populus universus. et lapidet eum populus universus. Et subjungit causam dicens: Et subjungit causam dicens:

« Certi sunt enim Joannem prophe- « Certi sunt enim Joannem prophe- tam esse. » tam esse. »

: :

Luc. 1, 76 : Tu, puer, propheta Altis- Luc. 1, 76 : Tu, puer, propheta Altis- simi vocaberis præibis enim ante fa- simi vocaberis præibis enim ante fa- ciem Domini parare vias ejus, Tamen ciem Domini parare vias ejus, Tamen (licet ipsi dissimulent) Joanni non credi- (licet ipsi dissimulent) Joanni non credi- derunt: nisi primo quamdiu putabant derunt: nisi primo quamdiu putabant eum pro ipsis prædicaturum. Matth. XI, eum pro ipsis prædicaturum. Matth. XI, 18 Venit Joannes neque manducans, 18 Venit Joannes neque manducans,

Et dicuntur hic duo, scilicet, delibe- Et dicuntur hic duo, scilicet, delibe- ratio obligationis ad inconveniens, et ratio obligationis ad inconveniens, et responsio dolosæ simulationis. responsio dolosæ simulationis. Deliberatio autem est ad ambas partes neque bibens, et dicunt: Dæmonium Deliberatio autem est ad ambas partes neque bibens, et dicunt: Dæmonium divisionis de dubio. divisionis de dubio.

Dicunt igitur Quia si dixerimus: De Dicunt igitur Quia si dixerimus: De cœlo,» sicut ipse Joannes probavit, « di- cœlo,» sicut ipse Joannes probavit, « di- cet.» nobis, ad inconveniens nos dedu- cet.» nobis, ad inconveniens nos dedu- cendo: « Quare ergo non credidistis cendo: « Quare ergo non credidistis illi? » Credendum enim est illi qui est de illi? » Credendum enim est illi qui est de cœlo. Joan. III, 31 et 32: Qui de cœlo cœlo. Joan. III, 31 et 32: Qui de cœlo venit, super omnes est. Et quod vidit, et venit, super omnes est. Et quod vidit, et audivit, hoc testatur. Ad Hebr. 11, 3: audivit, hoc testatur. Ad Hebr. 11, 3: Quomodo nos effugiemus, qui de cœlo Quomodo nos effugiemus, qui de cœlo loquentem nobis avertimus? Joannes loquentem nobis avertimus? Joannes autem testimonium perhibuit Christo. autem testimonium perhibuit Christo. Joan. v, 33, 35: Vos misistis ad Joan- Joan. v, 33, 35: Vos misistis ad Joan- nem, et testimonium perhibuit veritati... nem, et testimonium perhibuit veritati... Ille erat lucerna ardens et lucens : vos Ille erat lucerna ardens et lucens : vos autem voluistis ad horam exsultare in autem voluistis ad horam exsultare in luce ejus. Primo enim cum credidistis, luce ejus. Primo enim cum credidistis, quod pro vobis et vestra potestate locu- quod pro vobis et vestra potestate locu- turus esset, tunc voluistis exsultare in turus esset, tunc voluistis exsultare in lumine ejus, et venistis ad eum. Postea lumine ejus, et venistis ad eum. Postea autem cum videretis eum esse pro me autem cum videretis eum esse pro me contra vos, tunc persequebamini eum et contra vos, tunc persequebamini eum et noluistis audire euin. noluistis audire euin.

« Si autem dixerimus: Ex homini- « Si autem dixerimus: Ex homini- bus, » bus, »

Hoc est, ex vana hominum opinione, Hoc est, ex vana hominum opinione, sicut arundo agitata, vel homo, qui sicut arundo agitata, vel homo, qui mollibus adulatorum verbis indui potuit, mollibus adulatorum verbis indui potuit, « plebs universa, » quæ eum scivit esse « plebs universa, » quæ eum scivit esse

habet. habet.

«< Et, etc. » «< Et, etc. »

Ideo videntes se esse obligatos ad Ideo videntes se esse obligatos ad utramque partem quæstionis, « respon- utramque partem quæstionis, « respon- derunt, » mentientes, « se nescire unde derunt, » mentientes, « se nescire unde esset. » Simulaverunt enim se Scriptu- esset. » Simulaverunt enim se Scriptu- ram non advertere, Malach. 111, 1: Ecce ram non advertere, Malach. 111, 1: Ecce ego mitto Angelum, hoc est, nuntium ego mitto Angelum, hoc est, nuntium meum, et præparabit viam ante faciem meum, et præparabit viam ante faciem meam. Et statim veniet ad templum meam. Et statim veniet ad templum suum Dominator quem vos quæritis, etc. suum Dominator quem vos quæritis, etc. Sed mentiri erat eis pro nihilo, etiam Sed mentiri erat eis pro nihilo, etiam in doctrina veritatis. Isa. xxvi, 15: in doctrina veritatis. Isa. xxvi, 15: Posuimus mendacium spem nostram, et Posuimus mendacium spem nostram, et mendacio protecti sumus. mendacio protecti sumus.

« Et Jesus ait illis, » « Et Jesus ait illis, »

: :

Confutatis jam per obligationem quæ- Confutatis jam per obligationem quæ- stionis, a qua solutio quæstionis eorum stionis, a qua solutio quæstionis eorum dependebat « Neque ego dico vobis, » dependebat « Neque ego dico vobis, » aperiendo secretum meum. Isa. xxiv, aperiendo secretum meum. Isa. xxiv, 16 Secretum meum mihi, secretum 16 Secretum meum mihi, secretum meum mihi. meum mihi.

« In qua potestate hæc facio. » Ex « In qua potestate hæc facio. » Ex quo enim mentimini, expresse non est quo enim mentimini, expresse non est conferendum, nec estis erudiendi. Quia conferendum, nec estis erudiendi. Quia dicit Chrysostomus : « Mendacia si non dicit Chrysostomus : « Mendacia si non « habeant quem decipiant, ipsa sibi men- « habeant quem decipiant, ipsa sibi men-

IN EVANG. LUCÆ, XX-8, 9. IN EVANG. LUCÆ, XX-8, 9.

603 603

«tiuntur. » Unde in Psalmo xxv1, 12: telligit. Eccli. xxxix, 3: Occulta prover- «tiuntur. » Unde in Psalmo xxv1, 12: telligit. Eccli. xxxix, 3: Occulta prover- Mentita est iniquitas sibi. Mentita est iniquitas sibi.

Hæc est ergo prima causa, quasi indi- Hæc est ergo prima causa, quasi indi- gni sunt de veritatis instructione. gni sunt de veritatis instructione.

Secunda autem est, quia insidiosi fue- Secunda autem est, quia insidiosi fue- runt, et non quærebant ad addiscendum, runt, et non quærebant ad addiscendum, sed potius ad lacerandum per contentio- sed potius ad lacerandum per contentio- nes et detractiones. Matth. vII, 6: Noli- nes et detractiones. Matth. vII, 6: Noli- te dare sanctum canibus, neque mittatis te dare sanctum canibus, neque mittatis magaritas vestras ante porcos. magaritas vestras ante porcos.

Tertia causa est, quia res erat in seipsa Tertia causa est, quia res erat in seipsa manifesta. Sicut probatum est, Matth. manifesta. Sicut probatum est, Matth. XII, 24 et seq., et Luc. xi, 15 et seq. Et XII, 24 et seq., et Luc. xi, 15 et seq. Et ideo non respondet eis. ideo non respondet eis.

« Coepit autem dicere ad plebem pa- « Coepit autem dicere ad plebem pa- rabolam hanc: Homo quidam plan- rabolam hanc: Homo quidam plan- tavit vineam, et locavit eam colonis: tavit vineam, et locavit eam colonis: et ipse peregre fuit multis tempori- et ipse peregre fuit multis tempori- bus. » bus. »

Hic deventum est ad parabolam, in Hic deventum est ad parabolam, in qua jam detecta malitia eorum, ostendit qua jam detecta malitia eorum, ostendit esse reprobandos et ejiciendos. esse reprobandos et ejiciendos.

Et sicut diximus in ante habitis, primo Et sicut diximus in ante habitis, primo proponit parabolam, et deinde quærit proponit parabolam, et deinde quærit judicium adstantium de intellectu para- judicium adstantium de intellectu para-

bolæ. bolæ.

In parabola autem quatuor facit : quo- In parabola autem quatuor facit : quo- rum primum est quod ostendit cui dicit: rum primum est quod ostendit cui dicit: secundo, locationem vineæ proponit: secundo, locationem vineæ proponit: tertio, fructum requirit quarto autem, tertio, fructum requirit quarto autem, ingratitudinem et iniquitatem agricola- ingratitudinem et iniquitatem agricola- rum subjungit. rum subjungit.

Dicit igitur: «Capit autem dicere. » Dicit igitur: «Capit autem dicere. » Non quidem nunc primo, sed omne fa- Non quidem nunc primo, sed omne fa- ctum et verbum adeo fuit in fervore, ac ctum et verbum adeo fuit in fervore, ac si tunc inciperet. Psal. Lxxvi, 11: Dixi: si tunc inciperet. Psal. Lxxvi, 11: Dixi: Nunc cœpi hæc mutatio dexteræ Ex- Nunc cœpi hæc mutatio dexteræ Ex- celsi. celsi.

« Ad plebem, » quia scivit principes « Ad plebem, » quia scivit principes perversum judicium contra conscientiam perversum judicium contra conscientiam fore daturos. Job, XIII, 4: Prius vos fore daturos. Job, XIII, 4: Prius vos ostendens fabricatores mendacii, et cul- ostendens fabricatores mendacii, et cul- tores perversorum dogmatum. tores perversorum dogmatum.

«Parabolam hanc, » similitudinarium «Parabolam hanc, » similitudinarium sermonem: quia illum plebs melius in- sermonem: quia illum plebs melius in-

biorum exquiret sapiens, et in abscondi- biorum exquiret sapiens, et in abscondi- tis parabolarum conversabitur. tis parabolarum conversabitur.

« Homo quidam, etc. » « Homo quidam, etc. »

Tria dicit vineæ plantationem, vineæ Tria dicit vineæ plantationem, vineæ locationem, et plantatoris et locantis pe- locationem, et plantatoris et locantis pe- regre profectionem. regre profectionem.

Et de primo dicit : « Homo quidam. » Et de primo dicit : « Homo quidam. » Deus, sicut sæpe diximus, quia huma- Deus, sicut sæpe diximus, quia huma- nus sive benignus est hominem vocans: nus sive benignus est hominem vocans: non a natura, quam Pater numquam as- non a natura, quam Pater numquam as- sumpsit, sed a proprietate: quia man- sumpsit, sed a proprietate: quia man- suete, et benigne, et rationabiliter. Man- suete, et benigne, et rationabiliter. Man- suete quidem est, quia peccatores man- suete quidem est, quia peccatores man- suete et clementer recipit: benigne au- suete et clementer recipit: benigne au- tem, cum benigne exspectat: rationabili- tem, cum benigne exspectat: rationabili- ter autem, cum rationabilia quærit. De ter autem, cum rationabilia quærit. De primo, Matth. xI, 29: Discite a me quia primo, Matth. xI, 29: Discite a me quia mitis sum et humilis corde. Et ideo vi- mitis sum et humilis corde. Et ideo vi- carius ejus Moyses mansuetus ab eo eli- carius ejus Moyses mansuetus ab eo eli- gitur. Numer. xII, 3: Erat Moyses vir gitur. Numer. xII, 3: Erat Moyses vir mitissimus super omnes homines qui mo- mitissimus super omnes homines qui mo- rabantur in terra. Non enim elegisset rabantur in terra. Non enim elegisset tam mansuetum nisi mansuetus esset. tam mansuetum nisi mansuetus esset. De benignitate, ad Roman. 11, 4: Ignoras De benignitate, ad Roman. 11, 4: Ignoras quoniam benignitas Dei ad pœnitentiam quoniam benignitas Dei ad pœnitentiam te adducit. De rationabilitate æquitatis te adducit. De rationabilitate æquitatis ejus dicitur, Proverb. VIII, 22: Dominus ejus dicitur, Proverb. VIII, 22: Dominus possedit sapientiam in initio viarum sua- possedit sapientiam in initio viarum sua- rum, antequam quidquam faceret a rum, antequam quidquam faceret a principio. principio.

Sic ergo homo quidam Sic ergo homo quidam

« Plantavit vineam, » « Plantavit vineam, »

Litteraliter quidem Synagogam, allego- Litteraliter quidem Synagogam, allego- rice Ecclesiam, moraliter autem animam rice Ecclesiam, moraliter autem animam fidelem. Sed vites Synagogæ sunt pro- fidelem. Sed vites Synagogæ sunt pro- phetæ et justi: vites Ecclesiæ sunt perso- phetæ et justi: vites Ecclesiæ sunt perso- næ ecclesiasticæ vites autem animæ sunt næ ecclesiasticæ vites autem animæ sunt virtutes. Isa. v, 1: Vinea facta est di- virtutes. Isa. v, 1: Vinea facta est di- lecto meo in cornu filio olei. Et ibidem, lecto meo in cornu filio olei. Et ibidem, . 7: Vinea Domini exercituum domus . 7: Vinea Domini exercituum domus Israel est et vir Juda germen ejus de- Israel est et vir Juda germen ejus de- lectabile, hoc est, viri Deum confitentes, lectabile, hoc est, viri Deum confitentes, et Deum glorificantes. Hoc enim Juda et Deum glorificantes. Hoc enim Juda interpretatur. Jerem. 11, 21: Ego te plan- interpretatur. Jerem. 11, 21: Ego te plan-

604 604

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

tavi vineam electam, omne semen verum. tavi vineam electam, omne semen verum. Plantavit autem locando in cultu, præ- Plantavit autem locando in cultu, præ- cepta circumsepiendo, maceriam cæri- cepta circumsepiendo, maceriam cæri- moniarum circumdando, fossatum disci- moniarum circumdando, fossatum disci- plinæ circumducendo, beneficiis impin- plinæ circumducendo, beneficiis impin- guando, præsidio regni turrim in ea guando, præsidio regni turrim in ea exstruendo, per cultum sacerdotii mu- exstruendo, per cultum sacerdotii mu- rum erigendo. Et de omnibus his in rum erigendo. Et de omnibus his in præcedentibus satis dictum est. Exod. præcedentibus satis dictum est. Exod. xv, 17 Introduces eos, et plantabis in xv, 17 Introduces eos, et plantabis in monte hæreditatis tuæ, firmissimo habi- monte hæreditatis tuæ, firmissimo habi- taculo tuo quod operatus es, Domine. taculo tuo quod operatus es, Domine. Psal. XLII, 3 Manus tua gentes disper- Psal. XLII, 3 Manus tua gentes disper- didit, et plantasti eos. Sic igitur planta- didit, et plantasti eos. Sic igitur planta- vit vineam, quæ fructificare debuit fru- vit vineam, quæ fructificare debuit fru- ctum gaudiorum æternorum. ctum gaudiorum æternorum.

Plantata autem sic vinea, Plantata autem sic vinea,

« Locavit eam colonis, >> « Locavit eam colonis, >>

Synagogam principibus sacerdotum : Synagogam principibus sacerdotum : Eccleisam Archiepiscopis, et Episcopis, Eccleisam Archiepiscopis, et Episcopis, et cæteris Prælatis; et animam, custodi- et cæteris Prælatis; et animam, custodi- bus animarum. Cantic. 1, 5: Posuerunt bus animarum. Cantic. 1, 5: Posuerunt me custodem in vineis: vineam meam me custodem in vineis: vineam meam non custodivi. Hoc idem dicitur, Matth. non custodivi. Hoc idem dicitur, Matth. XXI, 33: Locavit eam agricolis. I ad XXI, 33: Locavit eam agricolis. I ad Corinth. 111, 9 Dei agricultura estis. Corinth. 111, 9 Dei agricultura estis.

Qualiter autem colenda sit vinea in Qualiter autem colenda sit vinea in præcedentibus diximus. Sed, heu! jam præcedentibus diximus. Sed, heu! jam negligentia agricolarum potest dici illud negligentia agricolarum potest dici illud Proverbiorum, xxiv, 30 et 31: Per Proverbiorum, xxiv, 30 et 31: Per agrum hominis pigri transivi, et per vi- agrum hominis pigri transivi, et per vi- neam viri stulti, et ecce totum repleverant neam viri stulti, et ecce totum repleverant urticæ, et operuerant superficiem ejus urticæ, et operuerant superficiem ejus spinæ. Urtica ab urendo dicta, concupi- spinæ. Urtica ab urendo dicta, concupi- scentiam carnis significat: spina autem scentiam carnis significat: spina autem quæ pungit, sollicitudines significat ava- quæ pungit, sollicitudines significat ava- ritiæ. Et his duobus tota operta est ritiæ. Et his duobus tota operta est vinea Domini Sabaoth. vinea Domini Sabaoth.

extra vineam occiderunt. Sed exponen- extra vineam occiderunt. Sed exponen- dum est de Patre qui in hoc peregre pro- dum est de Patre qui in hoc peregre pro- fectus est, quia a loco cultus sui recessit fectus est, quia a loco cultus sui recessit propter iniquitates* sacerdotum : sicut propter iniquitates* sacerdotum : sicut significatur, Ezechiel. 111, 12, ubi dicitur: significatur, Ezechiel. 111, 12, ubi dicitur: Benedicta gloria Domini de loco suo, Benedicta gloria Domini de loco suo, supple, recedit. Et quia aliud templum supple, recedit. Et quia aliud templum in mundo non habuit, dicitur quoad in mundo non habuit, dicitur quoad hoc, incerta sede vagari Dominus. Je- hoc, incerta sede vagari Dominus. Je- rem. xiv, 8: Quare quasi colonus futu- rem. xiv, 8: Quare quasi colonus futu- rus es in terra, et quasi viator declinans rus es in terra, et quasi viator declinans ad manendum? Hoc enim litteraliter ad manendum? Hoc enim litteraliter dicit Jeremias de recessu Domini a tem- dicit Jeremias de recessu Domini a tem- plo. Osee, x1, 9: Deus ego, et non homo, plo. Osee, x1, 9: Deus ego, et non homo, in medio tui sanctus, et non ingrediar in medio tui sanctus, et non ingrediar civitatem. Templum enim fuit locus Do- civitatem. Templum enim fuit locus Do- mini in terra. Psal. cxxxi, 4 et 5: Si mini in terra. Psal. cxxxi, 4 et 5: Si dedero somnum oculis meis, et palpebris dedero somnum oculis meis, et palpebris meis dormitationem, et requiem tempo- meis dormitationem, et requiem tempo- ribus meis, donec inveniam locum Do- ribus meis, donec inveniam locum Do- mino, tabernaculum Deo Jacob. Eze- mino, tabernaculum Deo Jacob. Eze- chiel. XLII, 7: Locus solii mei, et locus chiel. XLII, 7: Locus solii mei, et locus vestigiorum pedum meorum, ubi habito vestigiorum pedum meorum, ubi habito in medio filiorum Israel. Deserens ergo in medio filiorum Israel. Deserens ergo locum istum, et non eligens alium ubi locum istum, et non eligens alium ubi nomen suum ponatur, dicitur peregre nomen suum ponatur, dicitur peregre profectus. profectus.

.« Multis temporibus, » quia usque ad .« Multis temporibus, » quia usque ad fundationem Ecclesiæ per Christum et fundationem Ecclesiæ per Christum et Apostolos. Osee, III, 4: Dies multos se- Apostolos. Osee, III, 4: Dies multos se- debunt filii Israel sine rege, et sine prin- debunt filii Israel sine rege, et sine prin- cipe. cipe.

Sic ergo profectus est « peregre. » Sic ergo profectus est « peregre. »

« Et in tempore misit ad cultores « Et in tempore misit ad cultores servum, ut de fructu vineæ darent illi. servum, ut de fructu vineæ darent illi. Qui cæsum dimiserunt eum ina- Qui cæsum dimiserunt eum ina-

nem. nem.

Et addidit alterum servum mittere. Et addidit alterum servum mittere.

« Et ipse peregre fuit multis tempo- Illi autem hunc quoque cædentes, et « Et ipse peregre fuit multis tempo- Illi autem hunc quoque cædentes, et ribus, » ribus, »

Dominus et plantator vineæ. Istud non Dominus et plantator vineæ. Istud non bene exponitur litteraliter de Filio secun- bene exponitur litteraliter de Filio secun- dum carnem in cœlum profecto: quia dum carnem in cœlum profecto: quia postea legitur, quod filium missum ab postea legitur, quod filium missum ab eo qui peregre profectus est, ejectum eo qui peregre profectus est, ejectum

afficientes contumelia, dimiserunt afficientes contumelia, dimiserunt inanem. inanem.

Et addidit tertium mittere: qui et Et addidit tertium mittere: qui et illum vulnerantes ejecerunt. illum vulnerantes ejecerunt.

Dixit autem dominus vineæ: Quid Dixit autem dominus vineæ: Quid faciam? Mittam filium meum dile- faciam? Mittam filium meum dile-

10 10

11 11

12 12

13 13

IN EVANG. LUCA, XX-10, 11, 12, 13, 14, 15, 16. IN EVANG. LUCA, XX-10, 11, 12, 13, 14, 15, 16.

605 605

14 14

15 15

16 16

ctum forsitan, cum hunc viderint, ctum forsitan, cum hunc viderint, verebuntur. verebuntur.

ex quo venio quærens fructum in ficul- ex quo venio quærens fructum in ficul- nea hac, vel vinea. Hunc enim fructum nea hac, vel vinea. Hunc enim fructum

Quem cum vidissent coloni, cogita- Moyses quæsivit, volens eos ad spiritua- Quem cum vidissent coloni, cogita- Moyses quæsivit, volens eos ad spiritua-

verunt intra se, dicentes: Hic est verunt intra se, dicentes: Hic est hæres, occidamus illum, ut nostra hæres, occidamus illum, ut nostra fiat hæreditas. fiat hæreditas.

Et ejectum illum extra vineam, Et ejectum illum extra vineam, occiderunt. Quid ergo faciet illis do- occiderunt. Quid ergo faciet illis do- minus vineæ ? minus vineæ ?

Veniet, et perdet colonos istos, et Veniet, et perdet colonos istos, et dabit vineam aliis. » dabit vineam aliis. »

Hic tangitur fructus requisitio. Hic tangitur fructus requisitio.

Tangit autem hic quadruplicem fru- Tangit autem hic quadruplicem fru- ctuum requisitionem, et ad quamlibet ctuum requisitionem, et ad quamlibet requisitionem opponit colonorum in- requisitionem opponit colonorum in- gratitudinem et ita sunt hic octo para- gratitudinem et ita sunt hic octo para- graphi, secundum quos distinguitur graphi, secundum quos distinguitur

littera. littera.

Tangitur autem in primo opportunitas Tangitur autem in primo opportunitas temporis ad fructum petendum, et nuntii temporis ad fructum petendum, et nuntii certitudo quem misit, et finis intentionis certitudo quem misit, et finis intentionis propter quem misit. propter quem misit.

Unde dicit: « Et in tempore, » scilicet Unde dicit: « Et in tempore, » scilicet vindemiæ, quando opportunum tempus vindemiæ, quando opportunum tempus fecit liberatio de Ægypto, in qua multum fecit liberatio de Ægypto, in qua multum studium et laborem posuit circa eam, et studium et laborem posuit circa eam, et erat tempus respondendi per fructum erat tempus respondendi per fructum bonorum operum. Psal. LXXIX, 9 et 10: bonorum operum. Psal. LXXIX, 9 et 10: Vineam de Ægypto transtulisti, ejecisti Vineam de Ægypto transtulisti, ejecisti Gentes, et plantasti eam. Dux itineris Gentes, et plantasti eam. Dux itineris fuisti in conspectu ejus. Isa. v, 2 : Ex- fuisti in conspectu ejus. Isa. v, 2 : Ex- spectavit ut faceret uvas, et fecit labru- spectavit ut faceret uvas, et fecit labru-

scas. scas.

« Misit ad cultores,» ad Synagogæ « Misit ad cultores,» ad Synagogæ proceres, qui ex nomine vocabantur, sic- proceres, qui ex nomine vocabantur, sic-

ut Dathan et Abiron. ut Dathan et Abiron.

« Servum » suum, Moysen scilicet. « Servum » suum, Moysen scilicet. Psal. cix, 26 et 27: Misit Moysen, ser- Psal. cix, 26 et 27: Misit Moysen, ser- vum suum, Aaron quem elegit ipsum. vum suum, Aaron quem elegit ipsum. Posuit in eis verba signorum suorum et Posuit in eis verba signorum suorum et prodigiorum in terra Cham'. prodigiorum in terra Cham'.

« Ut de fructu vineæ » gaudii, quod « Ut de fructu vineæ » gaudii, quod est ex profectu spirituali, « darent illi » est ex profectu spirituali, « darent illi » servo. Luc. XIII, 7: Ecce anni tres sunt, servo. Luc. XIII, 7: Ecce anni tres sunt,

Cf. Numer. XVI, 1 et seq. Cf. Numer. XVI, 1 et seq.

lem intellectum dirigere, et non potuit. lem intellectum dirigere, et non potuit. Joan. v, 46: Si crederetis Moysi, crede- Joan. v, 46: Si crederetis Moysi, crede- retis forsitan et mihi: de me enim ille retis forsitan et mihi: de me enim ille scripsit. Et ideo tempus quidem vinde- scripsit. Et ideo tempus quidem vinde- miæ, tempus est incarnationis, et reve- miæ, tempus est incarnationis, et reve- landæ jam gratiæ gaudii spiritualis. landæ jam gratiæ gaudii spiritualis. Moyses autem pro fructu mittitur, quan- Moyses autem pro fructu mittitur, quan- do testimonia legis ut Christo credant do testimonia legis ut Christo credant ad ipsos diriguntur. ad ipsos diriguntur.

« Qui, » agricolæ ingrati, « cæsum, » « Qui, » agricolæ ingrati, « cæsum, » hoc est, afflictum, et verbis cæsum. Psal. hoc est, afflictum, et verbis cæsum. Psal. LVI, 3 Lingua eorum gladius acutus. LVI, 3 Lingua eorum gladius acutus. Cæditur autem, quando falsa interpre- Cæditur autem, quando falsa interpre- tatione ad aliud, quam intendit lex ejus, tatione ad aliud, quam intendit lex ejus, accipit interpretationem. Psal. cv, 32 et accipit interpretationem. Psal. cv, 32 et 33: Vexatus est Moyses propter eos, quia 33: Vexatus est Moyses propter eos, quia exacerbaverunt spiritum ejus. exacerbaverunt spiritum ejus.

Et sic dimiserunt eum inanem, » Et sic dimiserunt eum inanem, » sine fructu, quem in eis in spirituali in- sine fructu, quem in eis in spirituali in- tellectu accipere debuit. Et hoc fuit pro- tellectu accipere debuit. Et hoc fuit pro- pter terrenum intellectum et affectum pter terrenum intellectum et affectum eorum. Genes. 1, 2: Terra erat inanis et eorum. Genes. 1, 2: Terra erat inanis et vacua. Jerem. XIV, 3: Non invenerunt vacua. Jerem. XIV, 3: Non invenerunt aquam, reportaverunt vasa vacua, confu- aquam, reportaverunt vasa vacua, confu- si sunt. Aquam enim vivam spiritualis si sunt. Aquam enim vivam spiritualis intellectus non invenerunt. intellectus non invenerunt.

« Et addidit alterum servum mit- « Et addidit alterum servum mit- tere, » tere, »

Hoc est, David regem, qui psalterio et Hoc est, David regem, qui psalterio et cithara de spiritualibus commoneret eos, cithara de spiritualibus commoneret eos, qui etiam Christo testimonium reddit, et qui etiam Christo testimonium reddit, et sic pro Christo missus fuit. Psal. LVI, 9: sic pro Christo missus fuit. Psal. LVI, 9: Exsurge, gloria mea, exsurge, psalte- Exsurge, gloria mea, exsurge, psalte- rium et cithara, exsurgam diluculo. rium et cithara, exsurgam diluculo. Sicut enim dicit Hieronymus: « David Sicut enim dicit Hieronymus: « David « Christum lyra prædicat, et cithara ab « Christum lyra prædicat, et cithara ab << inferis excitat exsurgentem. » Iste er- << inferis excitat exsurgentem. » Iste er- go ad testimonium Christi etiam missus go ad testimonium Christi etiam missus

est. est.

« Illi autem » coloni, scilicet principes « Illi autem » coloni, scilicet principes sacerdotum, « hunc quoque, » Psalmi- sacerdotum, « hunc quoque, » Psalmi- stam, « cædentes, » per falsorum sensuum stam, « cædentes, » per falsorum sensuum

606 606

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

impositionem, « et afficientes contume- impositionem, « et afficientes contume- liis. » In cujus signum, II Reg. XVI, 7 et liis. » In cujus signum, II Reg. XVI, 7 et 8, dixit Semei: Egredere, egredere, vir 8, dixit Semei: Egredere, egredere, vir sanguinum, et vir Belial: reddidit tibi sanguinum, et vir Belial: reddidit tibi Dominus universum sanguinem domus Dominus universum sanguinem domus Saul, quoniam invasisti regnum pro eo. Saul, quoniam invasisti regnum pro eo. II Reg. xx, 1 : Non est nobis pars in Da- II Reg. xx, 1 : Non est nobis pars in Da- vid, neque hæreditas in filio Isai. Sic vid, neque hæreditas in filio Isai. Sic fit usque hodie: quia cum veritas præ- fit usque hodie: quia cum veritas præ- dicatur, et testimonia Legis et Psalmo- dicatur, et testimonia Legis et Psalmo- rum inducuntur, et audientes illa post rum inducuntur, et audientes illa post dorsum suum projiciunt, et prædican- dorsum suum projiciunt, et prædican- tem verbis lacerant: tunc servos Dei tem verbis lacerant: tunc servos Dei verberant, et contumeliis afficiunt. verberant, et contumeliis afficiunt.

« Et addidit, »> « Et addidit, »>

Iterum « mittere » servum «< tertium, » Iterum « mittere » servum «< tertium, » qui totum significat cuneum Propheta- qui totum significat cuneum Propheta- rum. Jerem. vII, 25, et XLIV, 4: Misi ad rum. Jerem. vII, 25, et XLIV, 4: Misi ad vos omnes servos meos prophetas, de vos omnes servos meos prophetas, de nocte consurgens mittensque, et non cu- nocte consurgens mittensque, et non cu- rastis redire. Hi autem, sicut et prio- rastis redire. Hi autem, sicut et prio- res, toties mittuntur, quoties testimonia res, toties mittuntur, quoties testimonia ejus inducuntur. Et ideo cum Domino ejus inducuntur. Et ideo cum Domino in monte, Matth. xvII, 2 et seq., ubi glo- in monte, Matth. xvII, 2 et seq., ubi glo- riam ostendit, apparuerunt Moyses in riam ostendit, apparuerunt Moyses in legis testimonio, etiam Elias in testi- legis testimonio, etiam Elias in testi- monio Prophetarum. Luc. xv1, 29: monio Prophetarum. Luc. xv1, 29: Habent Moysen et prophetas, audiant Habent Moysen et prophetas, audiant illos. Pro his tribus servis Christo in illos. Pro his tribus servis Christo in testimonium missis, dicit ipse, Luc. xxiv, testimonium missis, dicit ipse, Luc. xxiv, 44: Necesse est impleri omnia quæ scri- 44: Necesse est impleri omnia quæ scri- pta sunt in lege Moysi, et Prophetis, et pta sunt in lege Moysi, et Prophetis, et Psalmis, de me. Sicut enim tunc Psalmis, de me. Sicut enim tunc quando vixerunt missi sunt, ita quando quando vixerunt missi sunt, ita quando venit Christus missi sunt, quoties Scri- venit Christus missi sunt, quoties Scri- pturæ eorum sunt introductæ. Sicut cum pturæ eorum sunt introductæ. Sicut cum eunuchus Æthiops Candaces reginæ eunuchus Æthiops Candaces reginæ legeret Isaiam, tunc missus fuit Philip legeret Isaiam, tunc missus fuit Philip pus, ut sic dictum est, Joan. VI, 56, pus, ut sic dictum est, Joan. VI, 56, quod Abraham exsultavit ut videret diem quod Abraham exsultavit ut videret diem Christi vidit, et gavisus est. Sic usque Christi vidit, et gavisus est. Sic usque

hodie mittuntur et contemnuntur. hodie mittuntur et contemnuntur.

« «

Qui, » coloni, « et illum, » chorum Qui, » coloni, « et illum, » chorum Prophetarum, « vulnerantes, » sensus Prophetarum, « vulnerantes, » sensus eorum lacerantes, « ejecerunt » extra eorum lacerantes, « ejecerunt » extra