580 580

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

adducite huc, et interficite adducite huc, et interficite

me. » me. »

ante ante

Hic tangit poenam sensus. Et istum Hic tangit poenam sensus. Et istum pigrum et inertem servum cum inimicis pigrum et inertem servum cum inimicis involvit quia ab inimicis Dei per fru- involvit quia ab inimicis Dei per fru- ctum bonum non recessit. Sicut enim ctum bonum non recessit. Sicut enim dicitur, Luc. 111, 9: Omnis arbor non dicitur, Luc. 111, 9: Omnis arbor non faciens fructum bonum excidetur, et in faciens fructum bonum excidetur, et in ignem mittetur. ignem mittetur.

Dicit autem hic tria: improperium Dicit autem hic tria: improperium peccatorum, punitionem, et pœnarum peccatorum, punitionem, et pœnarum satietatem. satietatem.

. De primo dicit Dominus unum in . De primo dicit Dominus unum in communi, et aliud in speciali. communi, et aliud in speciali.

In communi dicit: « Verumtamen. » In communi dicit: « Verumtamen. » Quasi dicat Quamvis remunerem ex Quasi dicat Quamvis remunerem ex pietate devotos, « verumtamen, » quia pietate devotos, « verumtamen, » quia justus sum, ut dico, etiam in indevotos. justus sum, ut dico, etiam in indevotos. 1 Deus ultionum Dominus, 1 Deus ultionum Dominus,

Psal. XCII, Psal. XCII, Deus ultionum libere egit. Deus ultionum libere egit.

Igitur, « inimicos meos » in communi, Igitur, « inimicos meos » in communi, qui sæculum hoc et non me dilexerunt. qui sæculum hoc et non me dilexerunt. Joan. xv, 25 Odio habuerunt me gra- Joan. xv, 25 Odio habuerunt me gra- tis. Et, Ibidem, y. 24: Oderunt et me, tis. Et, Ibidem, y. 24: Oderunt et me, et Patrem meum. et Patrem meum.

« Qui noluerunt me regnare super se, » « Qui noluerunt me regnare super se, » secundum perfectam justitiæ meæ pote- secundum perfectam justitiæ meæ pote- statem, sed de regno mundi et diaboli statem, sed de regno mundi et diaboli esse voluerunt. Job, xxII, 17: Qui dice- esse voluerunt. Job, xxII, 17: Qui dice- bant Deo Recede a nobis : et quasi bant Deo Recede a nobis : et quasi nihil posset facere Omnipotens, æsti- nihil posset facere Omnipotens, æsti- mabant eum. mabant eum.

« Adducite huc, » ad judicium. Isa. « Adducite huc, » ad judicium. Isa. XLI, 1 : Simul ad judicium propinque- XLI, 1 : Simul ad judicium propinque- mus. Michææ, VI, 2: Judicium Domini mus. Michææ, VI, 2: Judicium Domini cum populo suo, et cum Israel dijudi- cum populo suo, et cum Israel dijudi- cabitur. cabitur.

« Et interficite. » Exod. xv, 9: Eva- « Et interficite. » Exod. xv, 9: Eva- ginabo gladium meum, et interficiet eos ginabo gladium meum, et interficiet eos manus mea. Deuter. xxx, 41: Si acue- manus mea. Deuter. xxx, 41: Si acue- ro ut fulgur gladium meum, et arri ro ut fulgur gladium meum, et arri puerit judicium manus mea, reddam puerit judicium manus mea, reddam ultionem hostibus meis, et his qui ode- ultionem hostibus meis, et his qui ode- runt me retribuam. Sic enim sententia runt me retribuam. Sic enim sententia condemnationis quasi gladio ancipiti condemnationis quasi gladio ancipiti omnes hostes suos in judicio interficiet. omnes hostes suos in judicio interficiet. II ad Thessal. 11, 8 Quem Dominus II ad Thessal. 11, 8 Quem Dominus Jesus interficiet spiritu oris sui, et de- Jesus interficiet spiritu oris sui, et de-

struet illustratione adventus sui. Isa. struet illustratione adventus sui. Isa. XI, 4 Spiritu labiorum suorum inter- XI, 4 Spiritu labiorum suorum inter- ficiet impium. ficiet impium.

« Ante me » ut videam non in me « Ante me » ut videam non in me solo, sed in oculis omnium electorum solo, sed in oculis omnium electorum meorum ut ipsi delectati in justitia mea, meorum ut ipsi delectati in justitia mea, delectentur in pœnis eorum. Psal. LVII, delectentur in pœnis eorum. Psal. LVII, 11: Lætabitur justus cum viderit vin- 11: Lætabitur justus cum viderit vin- dictam, manus suas lavabit in sanguine dictam, manus suas lavabit in sanguine peccatoris. Quia ex comparatione pecca- peccatoris. Quia ex comparatione pecca- torum, nitidæ manus bonorum videbun- torum, nitidæ manus bonorum videbun- tur. Isa. LXVI, 24: Egredientur, et vide- tur. Isa. LXVI, 24: Egredientur, et vide- bunt cadavera virorum qui prævaricati bunt cadavera virorum qui prævaricati sunt in me: vermis eorum non morie- sunt in me: vermis eorum non morie- tur, et ignis eorum non exstinguetur : et tur, et ignis eorum non exstinguetur : et erunt usque ad satietatem visionis omni erunt usque ad satietatem visionis omni carni. carni.

Hoc igitur est quod dicit. Hoc igitur est quod dicit.

« Et his dictis, præcedebat ascen- « Et his dictis, præcedebat ascen- dens Jerosolyman. » dens Jerosolyman. »

Hic tangitur de ipsa electione et re- Hic tangitur de ipsa electione et re- probatione. probatione.

Habet autem duas partes: in quarum Habet autem duas partes: in quarum prima ostenditur facto, quosdam esse prima ostenditur facto, quosdam esse eligendos, et quosdam reprobandos: in eligendos, et quosdam reprobandos: in secunda, hoc ostendit verborum rationi- secunda, hoc ostendit verborum rationi-

bus. bus.

In primo horum tria facit: in quorum In primo horum tria facit: in quorum primo determinat qualiter de Jericho primo determinat qualiter de Jericho versus Jerusalem processit in secundo, versus Jerusalem processit in secundo, receptionem suam et adventum in civi- receptionem suam et adventum in civi- tatem ordinavit: et in tertio, indignos tatem ordinavit: et in tertio, indignos ejecit, et dignos in templo dimisit. Et ejecit, et dignos in templo dimisit. Et per hoc quosdam eligendos, et quosdam per hoc quosdam eligendos, et quosdam reprobandos fore significavit. reprobandos fore significavit.

Dicit igitur de primo sic : « Et his di- Dicit igitur de primo sic : « Et his di- ctis, »in Jericho, et sanatis duobus cæ- ctis, »in Jericho, et sanatis duobus cæ- cis sicut dicitur, Matth. xx, 30 et seq., cis sicut dicitur, Matth. xx, 30 et seq., de quibus Lucas tacet, quos sanavit in de quibus Lucas tacet, quos sanavit in exitu de Jericho. exitu de Jericho.

« Præcedebat, » sicut dux gregem « Præcedebat, » sicut dux gregem suum, festinans ad passionem. Mich. 11, suum, festinans ad passionem. Mich. 11, 13: Ascendet pandens iter ante eos. 13: Ascendet pandens iter ante eos. Joan. x, 4: Cum proprias oves emiserit, Joan. x, 4: Cum proprias oves emiserit, ante eas vadit, et oves illum sequuntur. ante eas vadit, et oves illum sequuntur. Jerosolymam. » Luc. x, 33: Non Jerosolymam. » Luc. x, 33: Non

« «

30 30

IN EVANG. LUCÆ, XIX-29, 30. IN EVANG. LUCÆ, XIX-29, 30.

capit Prophetam perire extra Jerusalem. capit Prophetam perire extra Jerusalem. Et ideo ad locum passionis festinavit. Et ideo ad locum passionis festinavit. Luc. XII, 50: Baptismo habeo baptizari, Luc. XII, 50: Baptismo habeo baptizari, et quomodo coarctor usquedum perficia et quomodo coarctor usquedum perficia tur? Hoc est baptismo sanguinis. Psal. tur? Hoc est baptismo sanguinis. Psal. XVIII, 6: Exsultavit ut gigas ad curren- XVIII, 6: Exsultavit ut gigas ad curren- dam viam. dam viam.

« Et factum est, cum appropin- « Et factum est, cum appropin- quasset ad Bethphage et Bethaniam, quasset ad Bethphage et Bethaniam, ad montem qui vocatur Oliveti, misit ad montem qui vocatur Oliveti, misit duos discipulos suos, duos discipulos suos,

Dicens. » Dicens. »

581 581

venit Bethphage, quod fuit casale quod- venit Bethphage, quod fuit casale quod- dam in monte Oliveti, et interpretatur dam in monte Oliveti, et interpretatur domus buccæ. Prius enim veniendum est domus buccæ. Prius enim veniendum est in domum obedientiæ quod interpretatur in domum obedientiæ quod interpretatur Bethania. Ad Philip. 11, 8: Factus obe- Bethania. Ad Philip. 11, 8: Factus obe- diens Patri usque ad mortem, mortem diens Patri usque ad mortem, mortem autem crucis. Et deinde Bethphage in autem crucis. Et deinde Bethphage in domum prædicationis, quia sic incepit domum prædicationis, quia sic incepit Jesus facere, et docere. Matth. v, 2: Jesus facere, et docere. Matth. v, 2: Aperiens os suum, docebat eos. Aperiens os suum, docebat eos.

<< Ad montem qui vocatur Oliveti. » << Ad montem qui vocatur Oliveti. »

Mons ad litteram fuit in via veniendi Mons ad litteram fuit in via veniendi Jerusalem. Significat autem mons suæ Jerusalem. Significat autem mons suæ

Hic tangit præparationem, qua reci- pietatis eminentiam. Cantic. 11, 8: Ecce Hic tangit præparationem, qua reci- pietatis eminentiam. Cantic. 11, 8: Ecce piebatur in Jerusalem. piebatur in Jerusalem.

Dicit autem tria: qualiter scilicet ve- Dicit autem tria: qualiter scilicet ve- nit, qualiter excidium futurum civitatis nit, qualiter excidium futurum civitatis deplanxit, qualiter de templo indignos deplanxit, qualiter de templo indignos ejecit. ejecit.

Circa primum adhuc facit quatuor, Circa primum adhuc facit quatuor, scilicet, qualiter discipulos misit pro scilicet, qualiter discipulos misit pro pullo, qualiter pullo adducto pullo inse- pullo, qualiter pullo adducto pullo inse- dit, qualiter cum hymnis receptus fuit, dit, qualiter cum hymnis receptus fuit, qualiter murmur de hoc exortum fuit qualiter murmur de hoc exortum fuit confutatum. confutatum.

In primo autem horum quinque dicit, In primo autem horum quinque dicit, scilicet, unde misit, quot misit, quo scilicet, unde misit, quot misit, quo misit, et ad quid misit, et dicentibus misit, et ad quid misit, et dicentibus aliquid respondere docuit. aliquid respondere docuit.

Dicit igitur: « Et factum est, » secun- Dicit igitur: « Et factum est, » secun- dum prænuntiationem prophetiæ Za- dum prænuntiationem prophetiæ Za- chariæ, 1x, 9, et Aggæi, 11, 8. « Cum, » chariæ, 1x, 9, et Aggæi, 11, 8. « Cum, » festinans ad locum passionis, « appro- festinans ad locum passionis, « appro- pinquasset » Jesus extra civitatem in pinquasset » Jesus extra civitatem in via «ad Bethphage et Bethaniam. » Ordi- via «ad Bethphage et Bethaniam. » Ordi- nem commutat: quia primo in sabbato nem commutat: quia primo in sabbato ante ramos palmarum venit Jesus Betha- ante ramos palmarum venit Jesus Betha- niam, et ibi factum est ei convivium : niam, et ibi factum est ei convivium : ubi Lazarus erat unus discumbentium, ubi Lazarus erat unus discumbentium, et Maria ibi effudit unguentum nardi et Maria ibi effudit unguentum nardi spicati super caput ipsius recumbentis, spicati super caput ipsius recumbentis, sicut legitur, Joan. XII, 9 et seq. 2, et sicut legitur, Joan. XII, 9 et seq. 2, et illuc convenit magna turbæ multitudo illuc convenit magna turbæ multitudo ad videndum Lazarum, quem quatridua- ad videndum Lazarum, quem quatridua- suscitavit Jesus. Et in crastino suscitavit Jesus. Et in crastino exiens de Bethania, vadens Jerusalem exiens de Bethania, vadens Jerusalem

num num

iste venit saliens in montibus, transiliens iste venit saliens in montibus, transiliens colles in montibus excelsæ sanctitatis colles in montibus excelsæ sanctitatis venit, et colles honoris mundani transi- venit, et colles honoris mundani transi- livit. Hic mons vocatur Oliveti, quia livit. Hic mons vocatur Oliveti, quia nota est misericordiæ, quam tunc venit nota est misericordiæ, quam tunc venit ostendere quia sic undique misericordia ostendere quia sic undique misericordia circumfusus fuit. Et etiam tunc novellas circumfusus fuit. Et etiam tunc novellas olivas plantare docuit discipulos. Psal. olivas plantare docuit discipulos. Psal. CXXVII, 3: Filii tui sicut novellæ oliva- CXXVII, 3: Filii tui sicut novellæ oliva- rum, in circuitu mensæ tuæ. Zachar. xiv, rum, in circuitu mensæ tuæ. Zachar. xiv, 4 Stabunt pedes ejus in die illa supra 4 Stabunt pedes ejus in die illa supra montem olivarum. Ecce de eminenti mi- montem olivarum. Ecce de eminenti mi- sericordiæ suæ signo misit discipulos. sericordiæ suæ signo misit discipulos. Et hoc est quod dicit: Et hoc est quod dicit:

« Misit duos discipulos suos. » « Misit duos discipulos suos. »

Ecce quot et quales misit. Quot, quia Ecce quot et quales misit. Quot, quia duos quia dicit Gregorius, quod inter duos quia dicit Gregorius, quod inter pauciores quam duos, charitas haberi pauciores quam duos, charitas haberi non poterit. Eccle. 1v, 9: Melius est non poterit. Eccle. 1v, 9: Melius est duos esse simul quam unum, habent duos esse simul quam unum, habent enim emolumentum societatis suæ. Item, enim emolumentum societatis suæ. Item, Ibidem, . 11 Si dormierint duo, fove- Ibidem, . 11 Si dormierint duo, fove- buntur mutuo unus quomodo calefiet? buntur mutuo unus quomodo calefiet?

Quales autem miserit, accipitur ex hoc Quales autem miserit, accipitur ex hoc quod dicit: « Discipulos, » jam sua dis- quod dicit: « Discipulos, » jam sua dis- ciplina imbutos, et in vita et fide proba- ciplina imbutos, et in vita et fide proba- tos. Alii enim non sunt mittendi. De tos. Alii enim non sunt mittendi. De talibus dicitur, Isa. XLI, 27: Primus ad talibus dicitur, Isa. XLI, 27: Primus ad Sion dicet Ecce adsunt, et Jerusalem Sion dicet Ecce adsunt, et Jerusalem evangelistam dabo. Tales enim sunt quos evangelistam dabo. Tales enim sunt quos

582 582

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

misit et ideo ignoti et non discipuli non misit et ideo ignoti et non discipuli non sunt mittendi. sunt mittendi.

Qui autem sint quos misit, non est Qui autem sint quos misit, non est perspicuum sed ex sequentibus patebit perspicuum sed ex sequentibus patebit quod congruenter sciri potest. quod congruenter sciri potest.

Ecce quot et quales misit, dicens: Ecce quot et quales misit, dicens:

« Ite in castellum quod contra vos « Ite in castellum quod contra vos est in quod introeuntes, invenietis est in quod introeuntes, invenietis pullum asinæ alligatum, cui nemo pullum asinæ alligatum, cui nemo umquam hominum sedit: solvite umquam hominum sedit: solvite illum, et adducite. »> illum, et adducite. »>

De hoc autem dicit duo. Dicit enim De hoc autem dicit duo. Dicit enim primo quo misit, et adjungit quid in illo primo quo misit, et adjungit quid in illo inventuri sint, ut magis certi sint de inventuri sint, ut magis certi sint de legatione. legatione.

De primo dicit tria: profectum itine- De primo dicit tria: profectum itine- ris, locum qui est finis intentionis, et ris, locum qui est finis intentionis, et loci positionem. loci positionem.

Dicit igitur: « Ite, » passibus pedum Dicit igitur: « Ite, » passibus pedum proficite, et multo magis intellectu my- proficite, et multo magis intellectu my- sterii. Job, xxxVIII, 35: Numquid mittes sterii. Job, xxxVIII, 35: Numquid mittes fulgura, et ibunt, et revertentia dicent fulgura, et ibunt, et revertentia dicent tibi: Adsumus? Fulgura discipuli di tibi: Adsumus? Fulgura discipuli di cuntur, signis micantes, et verbis to- cuntur, signis micantes, et verbis to- nantes, et fervore charitatis ignescentes, nantes, et fervore charitatis ignescentes, et impetu Spiritus in devotione festi- et impetu Spiritus in devotione festi- nantes et proficientes. nantes et proficientes.

Quo autem vadant dicit : « In ca- Quo autem vadant dicit : « In ca- stellum » quamvis modo esset civitas stellum » quamvis modo esset civitas metropolis, tamen post destructionem metropolis, tamen post destructionem Babylonicam pravissimi ad instar oppidi Babylonicam pravissimi ad instar oppidi redacta fuit secundum Isaiæ vaticinium, redacta fuit secundum Isaiæ vaticinium, qui dixerat, Isa. 1, 8: Derelinquetur filia qui dixerat, Isa. 1, 8: Derelinquetur filia Sion..., sicut tugurium in cucumerario, Sion..., sicut tugurium in cucumerario, et sicut civitas quæ vastatur: et ideo et sicut civitas quæ vastatur: et ideo castellum vocatur diminutissime. In- castellum vocatur diminutissime. In- castrata autem fuit propter undique in- castrata autem fuit propter undique in- surgentes hostes in circuitu. Thren. 1, 5: surgentes hostes in circuitu. Thren. 1, 5: Facti sunt hostes ejus in capite, inimici Facti sunt hostes ejus in capite, inimici ejus locupletati sunt. Quidam etiam ejus locupletati sunt. Quidam etiam dicunt quod dicitur castellum, quia jam dicunt quod dicitur castellum, quia jam incastellaverat se, hoc est, muniverat et incastellaverat se, hoc est, muniverat et armaverat contra Dominum. Isa. 111, 8 : armaverat contra Dominum. Isa. 111, 8 : Lingua eorum, et adinventiones eorum Lingua eorum, et adinventiones eorum contra Dominum, ut provocarent oculos contra Dominum, ut provocarent oculos majestatis ejus. majestatis ejus.

Deinde tangit situm, dicens: Deinde tangit situm, dicens:

« Quod contra vos est, » « Quod contra vos est, »

Secundum rectum situm: quia directo Secundum rectum situm: quia directo situ contra eorum viam fuit, hoc est, situ contra eorum viam fuit, hoc est, coram eis in via. Vel, « contra vos est, » coram eis in via. Vel, « contra vos est, » quia ad litteram contrariæ fuit voluntatis quia ad litteram contrariæ fuit voluntatis ad Dominum, et ad omnes suos. I Esdræ, ad Dominum, et ad omnes suos. I Esdræ, IV, 12 Venerunt Judæi in Jerusalem, IV, 12 Venerunt Judæi in Jerusalem, civitatem rebellem et pessimam, quam civitatem rebellem et pessimam, quam ædificant. ædificant.

Subjungit autem signum quod inve- Subjungit autem signum quod inve- nient, ut certi sint de sua legatione : nient, ut certi sint de sua legatione :

« In quod introeuntes, invenietis « In quod introeuntes, invenietis pullum asinæ alligatum, cui nemo pullum asinæ alligatum, cui nemo umquam hominum sedit. » umquam hominum sedit. »

« In quod,» scilicet castellum, « In quod,» scilicet castellum, « in- « in- troeuntes, invenietis puilum asinæ, » troeuntes, invenietis puilum asinæ, » jam fortificatum ad onera. ferenda, jam fortificatum ad onera. ferenda, « alligatum. » Dicitur quod alligatur « alligatum. » Dicitur quod alligatur fuerit ad usus communes pauperum, qui fuerit ad usus communes pauperum, qui aliam vecturam habere non poterant. Et aliam vecturam habere non poterant. Et forte debilitabantur in via: quando tri- forte debilitabantur in via: quando tri- bus vicibus in anno oportuit eos apparere bus vicibus in anno oportuit eos apparere in Jerusalem et tunc vel ipsi, vel onera in Jerusalem et tunc vel ipsi, vel onera eorum, quæ portare non poterant, affe- eorum, quæ portare non poterant, affe- rebant in asino illo. rebant in asino illo.

: :

« Cui nemo umquam hominum se- « Cui nemo umquam hominum se- dit. » Hoc autem sic Dominus voluit, ut dit. » Hoc autem sic Dominus voluit, ut cum videntibus omnibus Dominum man- cum videntibus omnibus Dominum man- suete portari, homines ad fidem ædifica- suete portari, homines ad fidem ædifica- rentur, et verecundarentur non man. rentur, et verecundarentur non man. suescere ad eum, ad quem animal parvi suescere ad eum, ad quem animal parvi sensus, et adhuc indomitum mansue- sensus, et adhuc indomitum mansue- scebat. Isa. 1, 3: Cognovit bos possesso- scebat. Isa. 1, 3: Cognovit bos possesso- rem suum, et asinus præsepe domini rem suum, et asinus præsepe domini sui, Israel autem me non cognovit, et sui, Israel autem me non cognovit, et populus meus non intellexit. II Petr. 11, populus meus non intellexit. II Petr. 11, 16: Correptionem vero habuit suæ ve- 16: Correptionem vero habuit suæ ve- saniæ: subjugale mutum animal, ho- saniæ: subjugale mutum animal, ho- minis voce loquens, prohibuit prophetæ minis voce loquens, prohibuit prophetæ insipientiam. Hac ergo de causa tale insipientiam. Hac ergo de causa tale animal adhuc ad fræna et subsellia non animal adhuc ad fræna et subsellia non domitum, sibi in vehiculum voluit ad- domitum, sibi in vehiculum voluit ad- hiberi. hiberi.

Hæc est igitur exposito litteralis. Hæc est igitur exposito litteralis.

IN EVANG. LUCÆ, XIX-30. IN EVANG. LUCÆ, XIX-30.

Secundum mysterium autem dicunt Secundum mysterium autem dicunt quædam Glossæ, sicut et verum est, quædam Glossæ, sicut et verum est, quod pullus asinæ non infrænatus signi- quod pullus asinæ non infrænatus signi- ficat populum gentilem, cui nemo jugum ficat populum gentilem, cui nemo jugum legis divinæ imposuerat umquam sed legis divinæ imposuerat umquam sed primo per discipulos Christi fuit infræna- primo per discipulos Christi fuit infræna- tus. Isa. XLVIII, 9: Longe faciam furo- tus. Isa. XLVIII, 9: Longe faciam furo- rem meum, et laude mea infrænabo te, rem meum, et laude mea infrænabo te, ne intereas. Psal. xxxi, 9 In camo et ne intereas. Psal. xxxi, 9 In camo et fræno maxillas eorum constringe, qui fræno maxillas eorum constringe, qui non approximant ad te. Hic dicitur non approximant ad te. Hic dicitur pullus asinæ, quia asina ab antiquo pullus asinæ, quia asina ab antiquo strata significat Judæam: quia ex patri- strata significat Judæam: quia ex patri- bus Judæorum per licentias libertatum bus Judæorum per licentias libertatum exivit gentilitas: sicut ex domo Noe per exivit gentilitas: sicut ex domo Noe per Cham et Japhet, et ex domo Abrahæ per Cham et Japhet, et ex domo Abrahæ per Ismael, et ex domo Isaac per Esau. Ismael, et ex domo Isaac per Esau. Asina autem semper frænum aliquod Asina autem semper frænum aliquod habuit: sicut circumcisionis, cujus legem habuit: sicut circumcisionis, cujus legem servaverunt, qui in domibus et familiis servaverunt, qui in domibus et familiis Patriarcharum manserunt, et non alii: Patriarcharum manserunt, et non alii: et sicut leges Moysi, Gentilitas autem et sicut leges Moysi, Gentilitas autem nulla lege Dei frænabatur. Et ideo di- nulla lege Dei frænabatur. Et ideo di- cunt, quod duo discipuli probabiliter cunt, quod duo discipuli probabiliter loquendo fuerunt Philippus et Petrus. loquendo fuerunt Philippus et Petrus. Philippus adduxit Samariam, quæ genti- Philippus adduxit Samariam, quæ genti- lis fuit Petrus autem adduxit Corne- lis fuit Petrus autem adduxit Corne- lium, qui etiam gentilis fuit 2. Hoc lium, qui etiam gentilis fuit 2. Hoc tamen non est certum nisi quod my- tamen non est certum nisi quod my- sterium ita congruit. Hæc igitur est sen- sterium ita congruit. Hæc igitur est sen- tenția Glossarum. Et ex hoc patet quod tenția Glossarum. Et ex hoc patet quod supra dimisimus, quam probabiliter supra dimisimus, quam probabiliter sciri potest, qui fuerint illi qui missi sciri potest, qui fuerint illi qui missi sunt discipuli. sunt discipuli.

Attende etiam quod solus Matthæus, Attende etiam quod solus Matthæus, XXI, 2, dicit, quod misit pro asina et XXI, 2, dicit, quod misit pro asina et pullo sed omnes alii Evangelistæ, Marc. pullo sed omnes alii Evangelistæ, Marc. x1, 2, Joan. XII, 14, et Lucas hic, non x1, 2, Joan. XII, 14, et Lucas hic, non faciunt mentionem nisi de pullo: quia faciunt mentionem nisi de pullo: quia Matthæus attendit quod licet Judæa per Matthæus attendit quod licet Judæa per leges, et prophetas, et patrum promis- leges, et prophetas, et patrum promis- siones adducta sit ab antiquo, tamen siones adducta sit ab antiquo, tamen nunc acceptione novæ gratiæ cum gen- nunc acceptione novæ gratiæ cum gen- tili pullo adduci debuit. Alii autem tili pullo adduci debuit. Alii autem Evangelistæ videntes Judæam excæcan- Evangelistæ videntes Judæam excæcan- dam fore usque ad tempora novissima, dam fore usque ad tempora novissima, et plenitudinem Gentium intraturam ad et plenitudinem Gentium intraturam ad

1 Cf. Act. VIII, 5 et seq. 1 Cf. Act. VIII, 5 et seq.

583 583

fidem et gratiam, quasi asinam Judæam fidem et gratiam, quasi asinam Judæam stantem relinquunt, et pullum gentilem stantem relinquunt, et pullum gentilem adducunt. adducunt.

Asinini autem pulli proprietates, pro- Asinini autem pulli proprietates, pro- pter quas gentilem populum significat, pter quas gentilem populum significat, Chrysostomus dicit esse: primam qui- Chrysostomus dicit esse: primam qui- dem, quia asinus est animal ignobile: dem, quia asinus est animal ignobile: secundam, quia immundum secundum secundam, quia immundum secundum legem: tertiam, quia præ cæteris ju- legem: tertiam, quia præ cæteris ju- mentis stolidum: quartam, quia man- mentis stolidum: quartam, quia man- suetum, non ferox sicut equus : quin- suetum, non ferox sicut equus : quin- tam, quia tardum : sextam, quia aspe- tam, quia tardum : sextam, quia aspe- ris et duris pabulatur, sicut carduo, ris et duris pabulatur, sicut carduo, quem contingum vocant: septimam, quem contingum vocant: septimam, quia oneriferum: octavam, quia vocis quia oneriferum: octavam, quia vocis horrendæ, quasi lugubri voce vocale : horrendæ, quasi lugubri voce vocale : nonam autem, quia communiter est ci- nonam autem, quia communiter est ci- nerei coloris, crucem nigram gestans in nerei coloris, crucem nigram gestans in dorso: decimam autem, quia naturali dorso: decimam autem, quia naturali morte raro moritur, nisi de capitis infir- morte raro moritur, nisi de capitis infir- mitate cujus signum est, quia omnis mitate cujus signum est, quia omnis infirmus asinus spissum et multum infirmus asinus spissum et multum phlegma de naribus emittit: et quando phlegma de naribus emittit: et quando hoc sibi accidit, non evadit. hoc sibi accidit, non evadit.

Hæc autem gentili populo adaptantur Hæc autem gentili populo adaptantur ad Christum convertendo. Ignobilis est ad Christum convertendo. Ignobilis est quilibet ad Christum conversus, sui re- quilibet ad Christum conversus, sui re- putatione per humilitatem. I ad Corinth. putatione per humilitatem. I ad Corinth. 1, 10: Vos nobiles, nos autem ignobiles. 1, 10: Vos nobiles, nos autem ignobiles. Immundum autem se reputat per peccati Immundum autem se reputat per peccati recognitionem. Isa. LXIV, 6: Facti sumus recognitionem. Isa. LXIV, 6: Facti sumus ut immundus omnes nos : et quasi pan- ut immundus omnes nos : et quasi pan- nus menstruatæ universæ justitiæ nostræ. nus menstruatæ universæ justitiæ nostræ. Stolidus autem est sui reputatione per Stolidus autem est sui reputatione per simplicitatem. I ad Corinth. IV, 10: Nos simplicitatem. I ad Corinth. IV, 10: Nos stulti propter Christum, vos autem pru- stulti propter Christum, vos autem pru- dentes in Christo. Mansuetum est animal dentes in Christo. Mansuetum est animal propter lenitatem : quia nec mordet, nec propter lenitatem : quia nec mordet, nec calce ferit. Matth. x1, 29: Discite a me calce ferit. Matth. x1, 29: Discite a me quia mitis sum et humilis corde. Tardus quia mitis sum et humilis corde. Tardus est maturitate, sciens, quia festinus pe- est maturitate, sciens, quia festinus pe- dibus frequenter offendit: sicut dicitur, dibus frequenter offendit: sicut dicitur, Proverb. xix, 2. Duris autem est con- Proverb. xix, 2. Duris autem est con- tentus per parcimoniam. I ad Corinth. iv, tentus per parcimoniam. I ad Corinth. iv, 11 Usque in hanc horam et esurimus, et 11 Usque in hanc horam et esurimus, et sitimus, et nudi sumus. Oneriferus etiam sitimus, et nudi sumus. Oneriferus etiam est proximorum sublevatione. Ad Galat. est proximorum sublevatione. Ad Galat.

2 Cf. Act x, 25 et seq. 2 Cf. Act x, 25 et seq.

584 584

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

v1, 2 Alter alterius onera portate, et sic v1, 2 Alter alterius onera portate, et sic adimplebitis legem Christi. Vocis lugu- adimplebitis legem Christi. Vocis lugu- bris est per gemitum et planctum, pro bris est per gemitum et planctum, pro peccatis suis et proximi, et pro incolatu peccatis suis et proximi, et pro incolatu hujus miseriæ, et pro dilatione patriæ. hujus miseriæ, et pro dilatione patriæ. Matth. v, 5 Beati qui lugent, quoniam Matth. v, 5 Beati qui lugent, quoniam ipsi consolabuntur. Cinereus autem co- ipsi consolabuntur. Cinereus autem co- lor cum lor cum

cruce, memoriam significat cruce, memoriam significat mortis cum communicatione passionum mortis cum communicatione passionum Crucis. De memoria mortis, Eccli. VII, Crucis. De memoria mortis, Eccli. VII, 40 Memorare novissima tua, et in æter- 40 Memorare novissima tua, et in æter- num non peccabis. De cruce autem dici- num non peccabis. De cruce autem dici- tur, ad Galat. vi, 17: De cætero nemo tur, ad Galat. vi, 17: De cætero nemo mihi molestus sit: ego enim stigmata mihi molestus sit: ego enim stigmata Domini Jesu in corpore meo porto. Domini Jesu in corpore meo porto. Quod autem non sentit, vel raro sentit Quod autem non sentit, vel raro sentit nisi per infirmitatem capitis, significat nisi per infirmitatem capitis, significat quod non curat de suis poenis, sed sem- quod non curat de suis poenis, sed sem- per sentit poenas capitis Christi in mem- per sentit poenas capitis Christi in mem- bris Christi. I ad Corinth. x1, 29: Quis bris Christi. I ad Corinth. x1, 29: Quis infirmatur, et ego non infirmor? infirmatur, et ego non infirmor?

Habet autem asellus alias proprietates Habet autem asellus alias proprietates malas sicut quod tempore veris lascivit, malas sicut quod tempore veris lascivit, quod in fœminam non suæ speciei, sicut quod in fœminam non suæ speciei, sicut in equam semen fundit, et hujusmodi, in equam semen fundit, et hujusmodi, de quibus non curamus: quia non com- de quibus non curamus: quia non com- petunt nobis. petunt nobis.

Redeamus igitur ad litteram, secun- Redeamus igitur ad litteram, secun- dum supra inductam divisionem litteræ dum supra inductam divisionem litteræ prosequentes: prosequentes:

« Solvite illum. >> « Solvite illum. >>

Ecce hic dicit ad quid misit, et tangit Ecce hic dicit ad quid misit, et tangit duo opera discipulorum. duo opera discipulorum.

Primum est quod dicit: « Solvite, » hoc Primum est quod dicit: « Solvite, » hoc est, vincula ejus peccatorum absolvite. est, vincula ejus peccatorum absolvite. Proverb. v, 22 Iniquitates suæ capiunt Proverb. v, 22 Iniquitates suæ capiunt impium, et funibus peccatorum suorum impium, et funibus peccatorum suorum constringitur. Isa. xxx, 28: Ad perden- constringitur. Isa. xxx, 28: Ad perden- das Gentes in nihilum, et frænum erro- das Gentes in nihilum, et frænum erro- ris quod erat in maxillis eorum. Perdi- ris quod erat in maxillis eorum. Perdi- tur enim in nihilum gentilis error, tur enim in nihilum gentilis error, quando per disputationem destruitur: et quando per disputationem destruitur: et frænum erroris solvitur, quando mens frænum erroris solvitur, quando mens ab errore liberatur. ab errore liberatur.

Secundum opus est quod dicit : Secundum opus est quod dicit :

« Adducite mihi. » « Adducite mihi. »

Quod fit per veritatis et virtutis infor- Quod fit per veritatis et virtutis infor- mationem. Isa LXIII, 14: Sic adduxisti mationem. Isa LXIII, 14: Sic adduxisti populum tuum, ut faceres tibi nomen populum tuum, ut faceres tibi nomen gloriæ. Psal. XLII, 3: Emitte lucem tuam gloriæ. Psal. XLII, 3: Emitte lucem tuam et veritatem tuam ipsa me deduxerunt, et veritatem tuam ipsa me deduxerunt, et adduxerunt in montem sanctum tuum, et adduxerunt in montem sanctum tuum, et in tabernacula tua. Psal. LXXII, 24: et in tabernacula tua. Psal. LXXII, 24: Tenuisti manum dexteram meam, et in Tenuisti manum dexteram meam, et in voluntate tua deduxisti me, et cum glo. voluntate tua deduxisti me, et cum glo. ria suscepisti me. ria suscepisti me.

<< Et si quis vos interrogaverit: Qua- H << Et si quis vos interrogaverit: Qua- H re solvitis? sic dicetis ei: Quia Do- re solvitis? sic dicetis ei: Quia Do- minus operam ejus desiderat. minus operam ejus desiderat.

Abierunt autem qui missi erant, et Abierunt autem qui missi erant, et invenerunt, sicut dixit illis, stantem invenerunt, sicut dixit illis, stantem pullum. pullum.

Solventibus autem illis pullum, di- Solventibus autem illis pullum, di- xerunt domini ejus ad illos: Quid sol- xerunt domini ejus ad illos: Quid sol- vitis pullum? vitis pullum?

At illi dixerunt: Quia Dominus ne- At illi dixerunt: Quia Dominus ne- cessarium habet. cessarium habet.

Et duxerunt illum ad Jesum. Et ja- 3 Et duxerunt illum ad Jesum. Et ja- 3 ctantes vestimenta sua supra pullum, ctantes vestimenta sua supra pullum, imposuerunt Jesum. » imposuerunt Jesum. »

Hic docet qualiter contradicentibus sit Hic docet qualiter contradicentibus sit respondendum. respondendum.

Et dicit duo qualiter scilicet contradi- Et dicit duo qualiter scilicet contradi- citur, et qualiter contradictioni respon- citur, et qualiter contradictioni respon- dendum est. dendum est.

Dicit igitur: « Et si quis vos interro- Dicit igitur: « Et si quis vos interro- gaverit. » Interrogat, qui de fide certifi- gaverit. » Interrogat, qui de fide certifi- cari desiderat. I Petr. III, 15: Parati cari desiderat. I Petr. III, 15: Parati semper ad satisfactionem omni poscenti semper ad satisfactionem omni poscenti vos rationem de ea quæ in vobis est spe. vos rationem de ea quæ in vobis est spe. Multi ergo interrogant, quare de errore Multi ergo interrogant, quare de errore suo salvatur gentilitas. suo salvatur gentilitas.

Et illi sunt interrogantes: Et illi sunt interrogantes:

« Quare solvitis, »> « Quare solvitis, »>

Scilicet pullum? Unde, Marc. XI, 5: Scilicet pullum? Unde, Marc. XI, 5: Quid facitis solventes pullum? Hoc Quid facitis solventes pullum? Hoc modo quæsiverunt Athenienses, Act. modo quæsiverunt Athenienses, Act. XVII, 19, 20: Possumus scire quæ est hæc XVII, 19, 20: Possumus scire quæ est hæc

IN EVANG. LUCÆ, XIX-31, 32, 33, 34, 35. IN EVANG. LUCÆ, XIX-31, 32, 33, 34, 35.

585 585

nova, quæ a te dicitur, doctrina? Nova nova, quæ a te dicitur, doctrina? Nova enim quædam infers auribus nostris. enim quædam infers auribus nostris. Talem quamdam quæstionem Apollo- Talem quamdam quæstionem Apollo- phanes fecit Beato Dionysio, dicens: phanes fecit Beato Dionysio, dicens: « Quare pro novis documentis antiquas « Quare pro novis documentis antiquas patrum suorum leges desereret ? »> patrum suorum leges desereret ? »>

« Sic dicetis ei, » « Sic dicetis ei, »

Explanatione veritatis, et exempli pro- Explanatione veritatis, et exempli pro- batione. Sic enim tenentur reddere ratio- batione. Sic enim tenentur reddere ratio- nem de spe et fide. nem de spe et fide.

« Quia Dominus operam ejus deside- « Quia Dominus operam ejus deside- rat, » magis ad mysterium quam ad rat, » magis ad mysterium quam ad vehiculum. Semper enim Dominus desi- vehiculum. Semper enim Dominus desi- derat animarum salutem. Huic Domini derat animarum salutem. Huic Domini voluntati concurrens in desiderio dicit voluntati concurrens in desiderio dicit David, Psal. LXX11, 23: Ut jumentum fa- David, Psal. LXX11, 23: Ut jumentum fa- ctus sum apud te : et ego semper tecum. ctus sum apud te : et ego semper tecum. Desiderat enim jumentum Domini esse Desiderat enim jumentum Domini esse ut sit sanctum. Istud significatum est, ut sit sanctum. Istud significatum est, Genes. XXII, 3, ubi Abraham Patriarcha Genes. XXII, 3, ubi Abraham Patriarcha ad immolandum filium venit in asino, ad immolandum filium venit in asino, cujus desideravit operam. Cum autem cujus desideravit operam. Cum autem mittit pro pullo, non fecit se vocari Do- mittit pro pullo, non fecit se vocari Do- minum cum aliqua adjectione, ut dicat minum cum aliqua adjectione, ut dicat Dominus noster, sed simpliciter Domi- Dominus noster, sed simpliciter Domi- nus ut significetur, quia Dominus est nus ut significetur, quia Dominus est universorum, et Judæorum, et Gentium, universorum, et Judæorum, et Gentium, cujus sunt omnia. Esther, xu, 11: Domi- cujus sunt omnia. Esther, xu, 11: Domi- nus omnium es. Ad Roman. 111, 29 et 30: nus omnium es. Ad Roman. 111, 29 et 30: An Judæorum Deus tantum ? Nonne et An Judæorum Deus tantum ? Nonne et Gentium? Immo et gentium: quoniam Gentium? Immo et gentium: quoniam quidem unus est Deus, qui justificat cir- quidem unus est Deus, qui justificat cir- cumcisionem ex fide, et præputium per cumcisionem ex fide, et præputium per fidem. Sic ergo dimittet vobis. Matth. fidem. Sic ergo dimittet vobis. Matth. XXI, 3: Dicile quia Dominus his opus XXI, 3: Dicile quia Dominus his opus habet, et confestim dimittet eos. habet, et confestim dimittet eos.

« Abierunt autem, » « Abierunt autem, »

Per obedientiam mandati, « qui missi Per obedientiam mandati, « qui missi fuerant, » per missionem auctoritatem fuerant, » per missionem auctoritatem legationis accipientes. II ad Corinth. v, legationis accipientes. II ad Corinth. v, 20: Pro Christo legatione fungimur, 20: Pro Christo legatione fungimur, tamquam Deo exhortante per nos. Illi tamquam Deo exhortante per nos. Illi autem missi Philippus et Petrus esse cre- autem missi Philippus et Petrus esse cre- duntur, superius inducta ratione. duntur, superius inducta ratione.

« Et invenerunt, sicut dixit illis >> « Et invenerunt, sicut dixit illis >>

Jesus, quando misit eos, « stantem Jesus, quando misit eos, « stantem pullum, »a nullo frænatum, a nullo ad pullum, »a nullo frænatum, a nullo ad usus humanæ legis adductum. Lex ho- usus humanæ legis adductum. Lex ho- minis est colere Deum. In asinino autem minis est colere Deum. In asinino autem sensu semper remanere, est solutum sensu semper remanere, est solutum esse pullum. Job, x1, 12: Vir vanus in esse pullum. Job, x1, 12: Vir vanus in superbiam erigitur, et sicut pullum ona- superbiam erigitur, et sicut pullum ona- gri se liberum natum putat. Onager gri se liberum natum putat. Onager enim est agrestis asinus. Job, xxxIX, 3: enim est agrestis asinus. Job, xxxIX, 3: Quis dimisit onagrum liberum, et vin- Quis dimisit onagrum liberum, et vin- cula ejus quis solvit ? Idem enim qui cula ejus quis solvit ? Idem enim qui quondam asinam Judæam lege sua fræ quondam asinam Judæam lege sua fræ navit, pullum agrestem, liberum a lege navit, pullum agrestem, liberum a lege Dei misit, et hic idem nunc ab erroris Dei misit, et hic idem nunc ab erroris vinculo absolvit, et sibi adduci præcipit.. vinculo absolvit, et sibi adduci præcipit.. Stans igitur invenitur pullus, quia sta- Stans igitur invenitur pullus, quia sta- bat otiosus a nullo adductus. Matth. xx, bat otiosus a nullo adductus. Matth. xx, 6 Quid hic statis tota die otiosi? 6 Quid hic statis tota die otiosi?

« Solventibus autem illis pullum, » « Solventibus autem illis pullum, »

A vinculo erroris asinini sensus. Joan. A vinculo erroris asinini sensus. Joan. XI, 44 Solvite eum, et sinite abire. XI, 44 Solvite eum, et sinite abire. Matth. xvIII, 18: Quæcumque solveritis Matth. xvIII, 18: Quæcumque solveritis super terram, erunt soluta et in cœlo. super terram, erunt soluta et in cœlo. Psal. cxv, 16, 17: Dirupisti vincula mea: Psal. cxv, 16, 17: Dirupisti vincula mea: tibi sacrificabo hostiam laudis. Omnis tibi sacrificabo hostiam laudis. Omnis enim homo habet intellectum ligatum enim homo habet intellectum ligatum vinculis asini, qui non potest attollere vinculis asini, qui non potest attollere intellectum ad Deum et ad veritatem intellectum ad Deum et ad veritatem ipsius. Et ab hoc absolvitur, quando ei ipsius. Et ab hoc absolvitur, quando ei principia veritatis et virtutis demon- principia veritatis et virtutis demon-

strantur. strantur.

«< Dixerunt domini ejus ad illos, » «< Dixerunt domini ejus ad illos, »

Hoc est, illi quorum custodia commis- Hoc est, illi quorum custodia commis- sus fuit pullus et isti significant magi- sus fuit pullus et isti significant magi- stros errorum, de quibus dicitur, II ad stros errorum, de quibus dicitur, II ad Timoth. 11, 13: Mali homines... profi- Timoth. 11, 13: Mali homines... profi- cient in pejus, errantes et in errorem cient in pejus, errantes et in errorem mittentes. Hi sunt qui in antiquis errori- mittentes. Hi sunt qui in antiquis errori- bus homines retinere nituntur. II ad Co- bus homines retinere nituntur. II ad Co- rinth. x1, 3: Timeo ne sicut serpens rinth. x1, 3: Timeo ne sicut serpens Hevam seduxit astutia sua, ita corrum- Hevam seduxit astutia sua, ita corrum- pantur sensus vestri, et excidant a sim- pantur sensus vestri, et excidant a sim- plicitate, quæ est in Christo Jesu. Isti plicitate, quæ est in Christo Jesu. Isti

586 586

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

sunt domini a Deo sessore et guberna- sunt domini a Deo sessore et guberna- tore alieni. Isa. xxvi, 13: Domine Deus tore alieni. Isa. xxvi, 13: Domine Deus noster, possederunt nos domini absque te. noster, possederunt nos domini absque te. Isti sunt domini crudeles, qui nolunt Isti sunt domini crudeles, qui nolunt hominem a prono in terram sensu libe- hominem a prono in terram sensu libe- rari. Et, Isa. XIX, 4: Tradam Ægyptum rari. Et, Isa. XIX, 4: Tradam Ægyptum in manu dominorum crudelium et rex in manu dominorum crudelium et rex fortis dominabitur eorum. fortis dominabitur eorum.

« Quid solvitis pullum ? » « Quid solvitis pullum ? »

Quærere rationem solutionis, est quæ- Quærere rationem solutionis, est quæ- rere rationem articulorum fidei: sicut rere rationem articulorum fidei: sicut Nicodemus, Joan. III, 9, quæsivit: Quo- Nicodemus, Joan. III, 9, quæsivit: Quo- modo possunt hæc fieri? modo possunt hæc fieri?

« At illi dixerunt: Quia Dominus « At illi dixerunt: Quia Dominus eum necessarium habet. »> eum necessarium habet. »>

Non quidem propter se, quia bonorum Non quidem propter se, quia bonorum nostrorum non indiget: sed propter no- nostrorum non indiget: sed propter no- stram utilitatem, ut ad suum regnum de- stram utilitatem, ut ad suum regnum de- veniamus. Isa. xXXIII, 22: Dominus legi- veniamus. Isa. xXXIII, 22: Dominus legi- fer noster, Dominus, rex noster, ipse fer noster, Dominus, rex noster, ipse salvabit nos. Et hoc dixit Nicodemo, salvabit nos. Et hoc dixit Nicodemo, Joan, III, 11; Amen, amen dico tibi, quia Joan, III, 11; Amen, amen dico tibi, quia quod scimus loquimur, et quod vidimus quod scimus loquimur, et quod vidimus testamur. Et ideo talibus dicitur, Pro- testamur. Et ideo talibus dicitur, Pro- verb. 11, 27: Noli prohibere benefacere verb. 11, 27: Noli prohibere benefacere eum qui potest : si vales, et ipse benefac. eum qui potest : si vales, et ipse benefac. Et sic illos expedientes, Et sic illos expedientes,

« Duxerunt illum, » « Duxerunt illum, »

Pullum asinini sensus verbis et moni- Pullum asinini sensus verbis et moni- tis, « ad Jesum, » ut fidem acciperet Do- tis, « ad Jesum, » ut fidem acciperet Do- mini Jesu. mini Jesu.

« Et jactantes vestimenta sua, etc. » « Et jactantes vestimenta sua, etc. »

Attende autem quod vestimentum ho- Attende autem quod vestimentum ho- minis habet hominis figuram. Unde jam minis habet hominis figuram. Unde jam prius asinus existens, in vestimento in- prius asinus existens, in vestimento in- cipit figuram hominis induere, et ad hu- cipit figuram hominis induere, et ad hu- manum sensum figurari. I Petr. 1, 14 et manum sensum figurari. I Petr. 1, 14 et 15: Non configurati prioribus ignoran- 15: Non configurati prioribus ignoran- tiæ vestræ desideriis, sed secundum eum tiæ vestræ desideriis, sed secundum eum qui vocavit vos sanctum, et ipsi in omni qui vocavit vos sanctum, et ipsi in omni conversatione sancti sitis. De his vesti- conversatione sancti sitis. De his vesti- mentis dicitur, Eccle. 1x, 8: Omni tem- mentis dicitur, Eccle. 1x, 8: Omni tem- pore sint vestimenta tua candida. pore sint vestimenta tua candida.

Sic ergo mollibus et rationabilibus Sic ergo mollibus et rationabilibus sternentes asinum, sternentes asinum,

« «

Imposuerunt Jesum » Imposuerunt Jesum »

Super asinum, ut de cætero non mo- Super asinum, ut de cætero non mo- tibus asini, sed motibus regentis Jesu, tibus asini, sed motibus regentis Jesu, mansuetus per vias salutis ambularet. mansuetus per vias salutis ambularet. Psal. xxxı, 9: Nolite fieri sicut equus et Psal. xxxı, 9: Nolite fieri sicut equus et mulus, quibus non est intellectus. Re- mulus, quibus non est intellectus. Re- gentem se et insidentem habens Domi- gentem se et insidentem habens Domi- num, inordinate et insensate moveri non num, inordinate et insensate moveri non potest. potest.

Attende quod mansuetudinem osten- Attende quod mansuetudinem osten- dere volens eundo ad Passionem, non dere volens eundo ad Passionem, non elegit currus et equites, et magnam co- elegit currus et equites, et magnam co- mitivam pugnatorum, cum illam etiam de mitivam pugnatorum, cum illam etiam de Angelis habere potuisset. Matth. xxvi, Angelis habere potuisset. Matth. xxvi, 33: An putas, quia non possum rogare 33: An putas, quia non possum rogare Patrem meum, et exhibebit mihi modo Patrem meum, et exhibebit mihi modo plus quam duodecim legiones Angelo- plus quam duodecim legiones Angelo- rum? Sed simpliciter cum pauperibus rum? Sed simpliciter cum pauperibus venit fidelium turmis, pro quibus immo- venit fidelium turmis, pro quibus immo- landus fuit. Nec elegit equos feroces pul- landus fuit. Nec elegit equos feroces pul- chros, in quibus vectus veniret: sciens chros, in quibus vectus veniret: sciens scriptum esse in Psalmo xix, 8 : Hi in scriptum esse in Psalmo xix, 8 : Hi in curribus, et hi in equis: nos autem in curribus, et hi in equis: nos autem in nomine Dei nostri invocabimus. Equus nomine Dei nostri invocabimus. Equus enim superbum animal, superbiam et enim superbum animal, superbiam et

Hic tangitur qualiter pullum subsel-fastum significat dominatus. Amos, 11, Hic tangitur qualiter pullum subsel-fastum significat dominatus. Amos, 11, lantes, præparaverunt: et qualiter Do- lantes, præparaverunt: et qualiter Do- minum imposuerunt. minum imposuerunt.

Et hoc est quod dicit: « Et jactantes Et hoc est quod dicit: « Et jactantes vestimenta sua super pullum, » hoc est, vestimenta sua super pullum, » hoc est, fidem ecclesiastica conversationis. Talis fidem ecclesiastica conversationis. Talis enim conversatio vestimentum est Apo- enim conversatio vestimentum est Apo- stolicum. Isa. LXI, 10: Induit me Domi- stolicum. Isa. LXI, 10: Induit me Domi- nus vestimentis salutis. nus vestimentis salutis.

15: Ascensor equi non salvabit animam 15: Ascensor equi non salvabit animam suam. Isa. xxx1, 1: Væ qui descendunt suam. Isa. xxx1, 1: Væ qui descendunt in Ægyptum ad auxilium, in equis spe- in Ægyptum ad auxilium, in equis spe- rantes, et habentes fiduciam super qua- rantes, et habentes fiduciam super qua- drigis, quia multæ sunt et super equi- drigis, quia multæ sunt et super equi- tibus, quia prævalidi nimis : et non sunt tibus, quia prævalidi nimis : et non sunt confisi super Sanctum Israel, et Domi- confisi super Sanctum Israel, et Domi- num non requisierunt! Sed potius man- num non requisierunt! Sed potius man-

36 36

37 37

IN EVANG. LUCÆ, XIX-36, 37. IN EVANG. LUCÆ, XIX-36, 37.

sueti animalis dorso insidens, venit ad sueti animalis dorso insidens, venit ad sui oblationem. Zachar. 18, 9: Exsulta sui oblationem. Zachar. 18, 9: Exsulta satis, filia Sion: jubila, filia Jerusalem: satis, filia Sion: jubila, filia Jerusalem: ecce Rex tuus veniet tibi justus, et salva- ecce Rex tuus veniet tibi justus, et salva- tor: ipse pauper, et ascendens super asi- tor: ipse pauper, et ascendens super asi- nam, et super pullum filium asinæ. Sic nam, et super pullum filium asinæ. Sic enim prophetaverat Jacob Patriarcha, enim prophetaverat Jacob Patriarcha, Genes. XLIX, 11 : « Ligabit ad vitem Genes. XLIX, 11 : « Ligabit ad vitem pullum suum, et ad vineas asinas suas.» pullum suum, et ad vineas asinas suas.» Et hæc est littera Septuaginta ', quia Et hæc est littera Septuaginta ', quia sic ligavit et asinam et pullum ad vites sic ligavit et asinam et pullum ad vites Apostolos, et vineam Ecclesiam. Apostolos, et vineam Ecclesiam.

Sic igitur ut rex pauper et mansuetus Sic igitur ut rex pauper et mansuetus

venit. venit.

« Eunte autem illo, substernebant « Eunte autem illo, substernebant vestimenta sua in via. vestimenta sua in via.

Et cum appropinquaret jam ad de- Et cum appropinquaret jam ad de- scensum montis Oliveti, cœperuntom- scensum montis Oliveti, cœperuntom- nes turbæ discipulorum gaudentes nes turbæ discipulorum gaudentes laudare Deum voce magna super om- laudare Deum voce magna super om- nibus quas viderant virtutibus. » nibus quas viderant virtutibus. »

Hic tangitur quali processione rece- Hic tangitur quali processione rece- ptus est. ptus est.

Et tangit tria: venerationem devoto- Et tangit tria: venerationem devoto- rum, invidiam malignorum, et confuta- rum, invidiam malignorum, et confuta- tionem eorum. tionem eorum.

In primo sunt tria: vestium substratio, In primo sunt tria: vestium substratio, laudis acclamatio, dignitatis regalis pro- laudis acclamatio, dignitatis regalis pro- fessio. fessio.

De primo dicit: « Exeunte autem illo» De primo dicit: « Exeunte autem illo» de Bethphage, ad quem locum adductus de Bethphage, ad quem locum adductus fuit pullus. Et significat hoc: Cum de fuit pullus. Et significat hoc: Cum de domo buccæ, hoc est, prædicatione Apo- domo buccæ, hoc est, prædicatione Apo- stolorum, transivit in notitiam turbarum, stolorum, transivit in notitiam turbarum, et in fidem, et incepit augeri fidelium et in fidem, et incepit augeri fidelium numerus, « substernebant » Apostoli et numerus, « substernebant » Apostoli et alii devoti, «< vestimenta sua. » Hoc est alii devoti, «< vestimenta sua. » Hoc est ad litteram. In via sternebant conversa- ad litteram. In via sternebant conversa- tionis exempla: vel etiam ipsa corpora tionis exempla: vel etiam ipsa corpora sua martyrio exposuerunt: ut facilius sua martyrio exposuerunt: ut facilius asellus, hoc est, gentilitas sive rudis po- asellus, hoc est, gentilitas sive rudis po- pulus vehens Dominum, transiret. Matth. pulus vehens Dominum, transiret. Matth.

1 Vulgata habet, Genes. XLIX, 11: Ligans ad 1 Vulgata habet, Genes. XLIX, 11: Ligans ad vineam pullum suum, et ad vitem, o fili mi, asi- vineam pullum suum, et ad vitem, o fili mi, asi-

587 587

XXI, 8, et Marc. x1, 8: Multi vestimenta XXI, 8, et Marc. x1, 8: Multi vestimenta sua straverunt in via: alii autem fron- sua straverunt in via: alii autem fron- des cædebant de arboribus, hoc est, viri- des cædebant de arboribus, hoc est, viri- dantes in opere virtutes: implentes illud dantes in opere virtutes: implentes illud Isaiæ, XL, 3 Parate viam Domini, rectas Isaiæ, XL, 3 Parate viam Domini, rectas facite in solitudine semitas Dei nostri. facite in solitudine semitas Dei nostri. Isa. LXII, 10: Transite, transite per por- Isa. LXII, 10: Transite, transite per por- tas, præparate viam populo, planum tas, præparate viam populo, planum facite iter, eligite lapides. facite iter, eligite lapides.

« Et cum appropinquaret jam ad « Et cum appropinquaret jam ad descensum montis Oliveti, » descensum montis Oliveti, »

Ad locum ad quem turba de Jerusalem Ad locum ad quem turba de Jerusalem occurrerat, et ibi in nimia humilitate ex occurrerat, et ibi in nimia humilitate ex misericordia sua descenderet. Psal. CXLIII, misericordia sua descenderet. Psal. CXLIII, 5: Inclina cælos tuos, et descende. Isa. 5: Inclina cælos tuos, et descende. Isa. LXIV, 1 Utinam dirumperes cœlos, et LXIV, 1 Utinam dirumperes cœlos, et descenderes! Ex magna majestate cœle- descenderes! Ex magna majestate cœle- sti tunc descendit ad infima suæ humili- sti tunc descendit ad infima suæ humili- tatis. Ad Philip. 11, 8: Humiliavit se- tatis. Ad Philip. 11, 8: Humiliavit se- metipsum, factus obediens, scilicet Patri, metipsum, factus obediens, scilicet Patri, usque ad mortem. usque ad mortem.

« Cœperunt omnes turbæ, » quæ con- « Cœperunt omnes turbæ, » quæ con- venerant ad diem festum, descendentium venerant ad diem festum, descendentium cum eo de monte Oliveti: quia etiam cum eo de monte Oliveti: quia etiam ipsi se humiliaverunt in humilitate Chri- ipsi se humiliaverunt in humilitate Chri- sti. I Petr. v, 6: Humiliamini sub poten- sti. I Petr. v, 6: Humiliamini sub poten- ti manu Dei: ut vos exaltet in tempore ti manu Dei: ut vos exaltet in tempore visitationis. visitationis.

Et ideo dicit: « Discipulorum » de- Et ideo dicit: « Discipulorum » de- scendentium de monte ad civitatem,« gau- scendentium de monte ad civitatem,« gau- dentes laudare Deum voce magna. » Quæ dentes laudare Deum voce magna. » Quæ magna vox non tam clamoris fuit, quam magna vox non tam clamoris fuit, quam intensæ devotionis. II Machab. 1, 3: intensæ devotionis. II Machab. 1, 3: Ut colatis eum... corde magno et animo Ut colatis eum... corde magno et animo volenti. Isa. XL, 9: Exalta in fortitudine volenti. Isa. XL, 9: Exalta in fortitudine vocem tuam, qui evangelizas Jerusalem: vocem tuam, qui evangelizas Jerusalem: exalla, noli timere. Dic civitatibus Ju- exalla, noli timere. Dic civitatibus Ju- da Ecce Deus vester. da Ecce Deus vester.

« Super omnibus quas viderant vir- « Super omnibus quas viderant vir- tutibus. >> tutibus. >>

Et maxime in Lazari suscitatione. Et maxime in Lazari suscitatione. Isa. LXIII, 7 Miserationum Domini re- Isa. LXIII, 7 Miserationum Domini re-

nam suam. nam suam.

38 38

588 588

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

cordabor, laudem Domini super omni- cordabor, laudem Domini super omni- bus quæ reddidit nobis Dominus. Isa. bus quæ reddidit nobis Dominus. Isa. XII, 6: Exsulta et lauda, habitatio Sion: XII, 6: Exsulta et lauda, habitatio Sion: quia magnus in medio tui Sanctus Israel. quia magnus in medio tui Sanctus Israel. Psal. CL, Psal. CL, 1: Laudate Dominum in sanctis 1: Laudate Dominum in sanctis ejus laudate eum in firmamento vir- ejus laudate eum in firmamento vir- tutis ejus. tutis ejus.

: :

« Dicentes: Benedictus qui venit « Dicentes: Benedictus qui venit rex in nomine Domini! pax in cœlo, rex in nomine Domini! pax in cœlo, et gloria in excelsis! >> et gloria in excelsis! >>

cietas. Ad Coloss. 1, 20: Omnia in ipsum cietas. Ad Coloss. 1, 20: Omnia in ipsum pacificans per sanguinem crucis ejus, pacificans per sanguinem crucis ejus, sive quæ in terris, sive quæ in cœlis sunt. sive quæ in terris, sive quæ in cœlis sunt. Pax enim de coelo descendit ad terram, Pax enim de coelo descendit ad terram, ut etiam terram obtineat in hominibus ut etiam terram obtineat in hominibus bonæ voluntatis. Isa. xxvi, 3: Servabis bonæ voluntatis. Isa. xxvi, 3: Servabis pacem pacem, quia in te speravimus. pacem pacem, quia in te speravimus. Pax enim quæ in cœlo est concordia Pax enim quæ in cœlo est concordia fruendi Deo, et vivere in Deo, ut dicit fruendi Deo, et vivere in Deo, ut dicit Augustinus. Et illa descendit de cœlo, Augustinus. Et illa descendit de cœlo, quando uno corde et uno animo omnes quando uno corde et uno animo omnes concorditer Deo serviunt, et sibi subji- concorditer Deo serviunt, et sibi subji- ciuntur. Hæc est pax, de qua dicitur, ciuntur. Hæc est pax, de qua dicitur,

Ecce regii honoris et potestatis profes- Joan. xiv, 27: Pacem relinquo vobis, Ecce regii honoris et potestatis profes- Joan. xiv, 27: Pacem relinquo vobis,

sio. sio.

Et dicunt tria regnum enim profiten- Et dicunt tria regnum enim profiten- tur, pacem dicunt concessam, et de cæte- tur, pacem dicunt concessam, et de cæte- ro gloriam Dei prædicandam. ro gloriam Dei prædicandam.

De primo dicunt: « Benedictus, » hoc De primo dicunt: « Benedictus, » hoc est, plenus benedictionibus Domini est est, plenus benedictionibus Domini est rex. Deuter. xxxm. 23: Plenus erit be- rex. Deuter. xxxm. 23: Plenus erit be- nedictionibus Domini. Genes. XII, 3: In nedictionibus Domini. Genes. XII, 3: In te benedicentur universæ cognationes ter- te benedicentur universæ cognationes ter- ræ. Eccli. XLIV, 25: Benedictionem om- ræ. Eccli. XLIV, 25: Benedictionem om- nium gentium dedit illi Dominus, et nium gentium dedit illi Dominus, et testamentum suum confirmavit super testamentum suum confirmavit super caput ejus. Iste est Rex. Ad Hebr. vII, 2: caput ejus. Iste est Rex. Ad Hebr. vII, 2: Rex justitiæ, et Rex pacis. Iste est Mel- Rex justitiæ, et Rex pacis. Iste est Mel- chisedech Sacerdos, et Rex Altissimi. chisedech Sacerdos, et Rex Altissimi. « Qui venit. » « Qui venit. » Venit autem jam ad Venit autem jam ad oblationem, « in nomine, » hoc est, in oblationem, « in nomine, » hoc est, in notamine « Domini: » qui notatos-Do- notamine « Domini: » qui notatos-Do- mini ostendit, quia in ipso noscitur Do- mini ostendit, quia in ipso noscitur Do- minus. Exod. v1, 2 et 3: Ego Dominus minus. Exod. v1, 2 et 3: Ego Dominus qui apparui Abraham, Isaac et Jacob, in qui apparui Abraham, Isaac et Jacob, in Deo omnipotente, et nomen meum Ado- Deo omnipotente, et nomen meum Ado- nai non ostendi eis. Sed modo ostendit nai non ostendi eis. Sed modo ostendit nomen Domini, totum mundum excitans nomen Domini, totum mundum excitans in sui devotionem et laudem. Joan. VIII, in sui devotionem et laudem. Joan. VIII, 49: Honorifico Patrem meum. Sic ergo 49: Honorifico Patrem meum. Sic ergo venit in honore nominis Dei, quod per venit in honore nominis Dei, quod per eum honoratur, et prædicatur, et invo- eum honoratur, et prædicatur, et invo-

catur. catur.

« Pax in coelo ! » « Pax in coelo ! »

Effectus proprius Regis cœlestis, ut Effectus proprius Regis cœlestis, ut pax sit in coelo, ad Patrem reconcilia- pax sit in coelo, ad Patrem reconcilia- tio, et ad Angelos hominum grata so- tio, et ad Angelos hominum grata so-

pacem meam do vobis: non quomodo pacem meam do vobis: non quomodo mundus dat, ego do vobis. Hæc est pax mundus dat, ego do vobis. Hæc est pax quæ tranquillat et serenat a turbationi- quæ tranquillat et serenat a turbationi- bus mentem, et custodit a tentationi- bus mentem, et custodit a tentationi- bus diaboli. Ad Philip. iv, 7: Pax Dei, bus diaboli. Ad Philip. iv, 7: Pax Dei, quæ exsuperat omnem sensum, custodiat quæ exsuperat omnem sensum, custodiat corda vestra et intelligentias vestras. corda vestra et intelligentias vestras.

« Et gloria in excelsis ! » « Et gloria in excelsis ! »

i i

Non tam loco quam virtute. Quia, sicut Non tam loco quam virtute. Quia, sicut dicitur, Isa. II, 22: Excelsus reputatus dicitur, Isa. II, 22: Excelsus reputatus est ipse, qui tam excelsa perficere potuit, est ipse, qui tam excelsa perficere potuit, quod quatriduanum suscitavit. Luc. 11, quod quatriduanum suscitavit. Luc. 11, 14: Gloria in altissimis Deo, et in terra 14: Gloria in altissimis Deo, et in terra pax hominibus bonæ voluntatis. Talis pax hominibus bonæ voluntatis. Talis enim est divisio inter hominem et Deum, enim est divisio inter hominem et Deum, ut pax reddita sit ei per sanguinem ut pax reddita sit ei per sanguinem Christi, qui pacem non habuit: sed Christi, qui pacem non habuit: sed ubique et ante mortem et post mortem ubique et ante mortem et post mortem prædæ patuit. Gloria autem detur Deo, prædæ patuit. Gloria autem detur Deo, qui hoc potentia suæ deitatis effecit. qui hoc potentia suæ deitatis effecit. Isa. XLII, 8: Gloriam meam alteri non Isa. XLII, 8: Gloriam meam alteri non dabo. I ad Timoth. 1, 17: Soli Deo ho- dabo. I ad Timoth. 1, 17: Soli Deo ho- nor et gloria. Ipse enim solus est in ex- nor et gloria. Ipse enim solus est in ex- celsis operibus quæ gloriosa sunt. Psal. celsis operibus quæ gloriosa sunt. Psal. XCII, 4: Mirabilis in altis Dominus. XCII, 4: Mirabilis in altis Dominus.

« Et quidam Pharisæorum de turbis « Et quidam Pharisæorum de turbis dixerunt ad illum: Magister, increpa dixerunt ad illum: Magister, increpa discipulos tuos. discipulos tuos.

Quibus ipse ait: Dico vobis, quia si Quibus ipse ait: Dico vobis, quia si hi tacuerint, lapides clamabunt. » hi tacuerint, lapides clamabunt. »

39 39

40 40

IN EVANG. LUCE, XIX-39, 40, 41, 42. IN EVANG. LUCE, XIX-39, 40, 41, 42.

« Et quidam Pharisæorum. » « Et quidam Pharisæorum. »

Hic tangitur invidia murmurantium, Hic tangitur invidia murmurantium, et confutatio eorum. et confutatio eorum.

Dicit igitur, quod « quidam » de nu- Dicit igitur, quod « quidam » de nu- mero « Pharisæorum, » qui suam et mero « Pharisæorum, » qui suam et non Dei quærebant gloriam. Joan. v, non Dei quærebant gloriam. Joan. v, 44: Quomodo vos potestis credere, qui 44: Quomodo vos potestis credere, qui gloriam ab invicem accipitis, et gloriam gloriam ab invicem accipitis, et gloriam quæ a solo Deo est non quæritis ? quæ a solo Deo est non quæritis ?

« De turbis, » quia se turbis immisce- « De turbis, » quia se turbis immisce- bant, ut turbas concitarent: sicut et post bant, ut turbas concitarent: sicut et post modicum fecerunt. modicum fecerunt.

« Dixerunt ad illum, » quasi zelantes « Dixerunt ad illum, » quasi zelantes ne honor Dei ad hominem transferretur: ne honor Dei ad hominem transferretur: sicut fecit Mardochæus '. sicut fecit Mardochæus '.

<< Magister. » << Magister. »

Ac si dicant Quamvis magister sis, Ac si dicant Quamvis magister sis, non tamen honor divinus debet tibi at- non tamen honor divinus debet tibi at- tribui. Joan. x, 33: De bono opere non tribui. Joan. x, 33: De bono opere non lapidamus te, sed de blasphemia: quia lapidamus te, sed de blasphemia: quia tu homo cum sis, facis teipsum Deum. tu homo cum sis, facis teipsum Deum.

« «

Increpa discipulos tuos, » Increpa discipulos tuos, »

Qui turbas incitant et instruunt ad te Qui turbas incitant et instruunt ad te sic laudandum. Unde, Matth. xx1, 16: sic laudandum. Unde, Matth. xx1, 16: Audis quid isti dicunt ? Quasi dicat: Audis quid isti dicunt ? Quasi dicat: Mirum est, quod non compescis eos. Mirum est, quod non compescis eos.

« Quibus ipse ait. » « Quibus ipse ait. »

Respondens malitiæ et simul prophe- Respondens malitiæ et simul prophe- tans «Dico vobis, » in veritate quam tans «Dico vobis, » in veritate quam audivi a Patre meo, « quia si hi tacue- audivi a Patre meo, « quia si hi tacue- rint, » idiotæ et pueri. Unde, Matth. xxi, rint, » idiotæ et pueri. Unde, Matth. xxi, 16: Numquam legistis: Quia ex ore in- 16: Numquam legistis: Quia ex ore in- fantium et lactentium perfecisti laudem fantium et lactentium perfecisti laudem propter inimicos tuos, ut destruas ini- propter inimicos tuos, ut destruas ini- micum, hoc est, Pharisæum, et ulto- micum, hoc est, Pharisæum, et ulto- rem, sive defensorem, hoc est, Scri- rem, sive defensorem, hoc est, Scri- bam et Judæum. Sic ergo si hi tacebunt, bam et Judæum. Sic ergo si hi tacebunt, qui Dei ordinatione ad vestram confu- qui Dei ordinatione ad vestram confu- sionem loquuntur. sionem loquuntur.

1 Cf. Esther, 1, 2 el xi, 14. 1 Cf. Esther, 1, 2 el xi, 14.

« Lapides clamabunt. » « Lapides clamabunt. »

589 589

Et hoc factum est in morte, quando Et hoc factum est in morte, quando terra mota est, et petræ scissæ sunt, et terra mota est, et petræ scissæ sunt, et monumenta aperta. Quia, sicut dicit Hie- monumenta aperta. Quia, sicut dicit Hie- ronymus : « Mortem filii Dei clamabat ronymus : « Mortem filii Dei clamabat « mundus se sustinere non posse. » Vel, « mundus se sustinere non posse. » Vel, « Lapides, » hoc est, duri et frigidi gen- « Lapides, » hoc est, duri et frigidi gen- tiles. Matth. III, 9: Potens est Deus de tiles. Matth. III, 9: Potens est Deus de lapidibus istis suscitare filios Abrahæ. lapidibus istis suscitare filios Abrahæ.

« Et ut appropinquavit, videns civi- « Et ut appropinquavit, videns civi- tatem flevit super illam, dicens: tatem flevit super illam, dicens:

Quia si cognovisses et tu, et quidem Quia si cognovisses et tu, et quidem in hac die tua, quæ ad pacem tibi! in hac die tua, quæ ad pacem tibi! nunc autem abscondita sunt ab oculis nunc autem abscondita sunt ab oculis tuis. » tuis. »

Hic tangitur quod Dominus in medio Hic tangitur quod Dominus in medio suæ exsultationis, quando cum ramis suæ exsultationis, quando cum ramis excipiebatur, flevit civitatis excidium, excipiebatur, flevit civitatis excidium, quod meruit in sua passione. Et ideo in quod meruit in sua passione. Et ideo in Ramis palmarum, ubi tantum gaudium Ramis palmarum, ubi tantum gaudium repræsentatum est, Passio legitur in si- repræsentatum est, Passio legitur in si- gnum et recordationem fletus hujus. gnum et recordationem fletus hujus.

Dicunturque in hac parte quatuor, Dicunturque in hac parte quatuor, scilicet, fletus ex compassione, ostensio scilicet, fletus ex compassione, ostensio causæ fletus in genere, et determinatio causæ fletus in genere, et determinatio illius causæ in specie pœnæ, et in fine illius causæ in specie pœnæ, et in fine terminatur illarum pœnarum causa me- terminatur illarum pœnarum causa me- ritoria. ritoria.

De primo dicit quando, et ubi, et su- De primo dicit quando, et ubi, et su- per quid flevit. per quid flevit.

Quando: « Ut, » id est, postquam. Quando: « Ut, » id est, postquam. Eccle. III, 4 Tempus flendi, et tempus Eccle. III, 4 Tempus flendi, et tempus ridendi. Job, xxx, 25: Flebam quondam ridendi. Job, xxx, 25: Flebam quondam super eo qui afflictus erat, et compatie- super eo qui afflictus erat, et compatie- batur anima mea pauperi. batur anima mea pauperi.

« Appropinquavit. » « Appropinquavit. »

Ecce locus tristitiæ. Appropinquavit Ecce locus tristitiæ. Appropinquavit autem non tam loco, quam miserantis autem non tam loco, quam miserantis affectu. Jacob. IV, 8 Appropinquate affectu. Jacob. IV, 8 Appropinquate Deo, et appropinquabit vobis. Deuter. Deo, et appropinquabit vobis. Deuter.

2 Psal. VIII, 3. 2 Psal. VIII, 3.

42 42

590 590

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

IV, 7: Nec est alia natio tam grandis, IV, 7: Nec est alia natio tam grandis, quæ habeat deos appropinquantes sibi, quæ habeat deos appropinquantes sibi, sicut Deus noster adest cunctis obsecra- sicut Deus noster adest cunctis obsecra-

tionibus nostris. tionibus nostris.

<< Videns, >> << Videns, >>

Miserantis affectu. Luc. x, 33: Videns Miserantis affectu. Luc. x, 33: Videns eum, misericordia motus est. Osee, x1, eum, misericordia motus est. Osee, x1, 8: Conturbata est poenitudo mea. 8: Conturbata est poenitudo mea.