550 550

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

plantata sanguine, et quasi fauces virorum plantata sanguine, et quasi fauces virorum latronum, supplantatione pauperum di- latronum, supplantatione pauperum di- tata. tata.

Domus hæc facta est inclyta per sudo- Domus hæc facta est inclyta per sudo- rem pauperum et sanguinem, quia su- rem pauperum et sanguinem, quia su- dorem et sanguinem pauperum aufere- dorem et sanguinem pauperum aufere- bat et particeps fuit ut princeps viro- bat et particeps fuit ut princeps viro- rum strenue spoliantium homines. Sed rum strenue spoliantium homines. Sed Dominus in hanc domum ingreditur, ut Dominus in hanc domum ingreditur, ut disperdat iniquum cum iniquitate, et disperdat iniquum cum iniquitate, et consecret eam sibi. Job, xxix, 17: Con- consecret eam sibi. Job, xxix, 17: Con- terebam molas iniqui, et de dentibus terebam molas iniqui, et de dentibus illius auferebam prædam. Molas com- illius auferebam prædam. Molas com- mandentes pauperes, hoc e-t, publicos mandentes pauperes, hoc e-t, publicos exactores et de dentibus fortiter tenen- exactores et de dentibus fortiter tenen- tibus auferebam prædam, hoc est, de te- tibus auferebam prædam, hoc est, de te- naci avaritia, et edaci appetitu cupidita- naci avaritia, et edaci appetitu cupidita- tis, bona illicite acquisita eruere, et uni- tis, bona illicite acquisita eruere, et uni- cuique quod suum est restituere. Sic ergo cuique quod suum est restituere. Sic ergo Jesus intravit in domum, ut ejecto do- Jesus intravit in domum, ut ejecto do- mino domus diabolo, omnia vasa iniqui- mino domus diabolo, omnia vasa iniqui- tatis distribuat, et domum sibi perpe- tatis distribuat, et domum sibi perpe- tuam consecret mansionem. tuam consecret mansionem.

Dicit ergo «In domo tua, » quæ mea Dicit ergo «In domo tua, » quæ mea erit in proximo, erit in proximo,

« Oportet me manere. » « Oportet me manere. »

Et hoc quidem charitate urgente me Et hoc quidem charitate urgente me facere oportet tibi autem hoc ipsum facere oportet tibi autem hoc ipsum opem portat, et omnibus opes pauperi- opem portat, et omnibus opes pauperi- bus et spoliatis præparabit. Oportet er- bus et spoliatis præparabit. Oportet er- go propter me, ut charitati satisfaciam. go propter me, ut charitati satisfaciam. Oportet propter te, ut opem tibi acqui- Oportet propter te, ut opem tibi acqui- ram. Oportet propter pauperes, ut opes ram. Oportet propter pauperes, ut opes eis acquiram. eis acquiram.

De primo, Luc. x11, 50: Quomodo De primo, Luc. x11, 50: Quomodo coarctor, usque dum perficiatur? II ad coarctor, usque dum perficiatur? II ad Corinth. v, 14: Charitas Christi urget Corinth. v, 14: Charitas Christi urget nos. Cantic. VIII, 6: Fortis est ut mors nos. Cantic. VIII, 6: Fortis est ut mors dilectio. dilectio.

De secundo dicitur, Luc. xv, 32: De secundo dicitur, Luc. xv, 32: Epulari et gaudere oportebat, quia fra- Epulari et gaudere oportebat, quia fra- ter tuus hic mortuus erat, et revixit. ter tuus hic mortuus erat, et revixit.

De tertio, Matth. xxш, 23: Ilæc opor- De tertio, Matth. xxш, 23: Ilæc opor- tuit facere, scilicet pietatis opera: et tuit facere, scilicet pietatis opera: et

1 Luc. x, 38. 1 Luc. x, 38.

2 Cf. Enarr. in Evangelium Lucæ,x, 38. Tom. 2 Cf. Enarr. in Evangelium Lucæ,x, 38. Tom.

illa non omittere, observantias minuta- illa non omittere, observantias minuta- rum decimarum. rum decimarum.

Sic ergo tripliciter oportet me « ma- Sic ergo tripliciter oportet me « ma- nere. » Joan. xiv, 23: 4d eum venie- nere. » Joan. xiv, 23: 4d eum venie- mus, et mansionem apud eum faciemus. mus, et mansionem apud eum faciemus.

« Et festinans descendit, et excepit « Et festinans descendit, et excepit illum gaudens. illum gaudens.

» »

Hic tangitur devota tanti hospitis re- Hic tangitur devota tanti hospitis re- ceptio. ceptio.

Ettangit duo occursum, et receptionem. Ettangit duo occursum, et receptionem. Occurrens enim Domino, « festinans Occurrens enim Domino, « festinans descendit, » ad ministerium hospitalitatis descendit, » ad ministerium hospitalitatis se exhibens, coram ipso se humiliando : se exhibens, coram ipso se humiliando : ut scilicet ministraret cui ante ministra- ut scilicet ministraret cui ante ministra- batur accipiens formam ab eo qui batur accipiens formam ab eo qui dixit, Luc. XXII, 27, et Matth. xx, 28: dixit, Luc. XXII, 27, et Matth. xx, 28: Ego in medio vestrum sum sicut qui Ego in medio vestrum sum sicut qui ministrat. Sic, ad Philip. 11, 7, for- ministrat. Sic, ad Philip. 11, 7, for- mam servi accepit, et ministravit. I ad mam servi accepit, et ministravit. I ad Corinth. IV, Corinth. IV, 1 Sic nos existimet ho- 1 Sic nos existimet ho- mo ut ministros Christi: non ut do- mo ut ministros Christi: non ut do- minantes in laboribus alienis. Sic ergo minantes in laboribus alienis. Sic ergo ut Martha sollicite festinans descendit, in ut Martha sollicite festinans descendit, in ministerio occurrens Domino. Luc. x, ministerio occurrens Domino. Luc. x, 40 Martha autem satagebat circa fre- 40 Martha autem satagebat circa fre- quens ministerium. quens ministerium.

« Et excepit illum gaudens. » « Et excepit illum gaudens. »

II ad Corinth. 1x, 7 : Non ex tristitia, II ad Corinth. 1x, 7 : Non ex tristitia, aut ex necessitate hilarem enim dato- aut ex necessitate hilarem enim dato- rem diligit Deus. Ad Roman. x1, 8: rem diligit Deus. Ad Roman. x1, 8: Qui miseretur in hilaritate. Iste enim est Qui miseretur in hilaritate. Iste enim est de quo dicitur, Eccli. xxxı, 28: Splen- de quo dicitur, Eccli. xxxı, 28: Splen- didum in panibus benedicent labia mul- didum in panibus benedicent labia mul- torum, qui hilari facie resplendent in torum, qui hilari facie resplendent in receptione bonorum hospitum. receptione bonorum hospitum.

Sic ergo « gaudens excepit. » Et hoc Sic ergo « gaudens excepit. » Et hoc notavimus super illud verbum: Mulier notavimus super illud verbum: Mulier quædam, Martha nomine, excepit illum quædam, Martha nomine, excepit illum in domum suam 1. Ubi etiam de domo in domum suam 1. Ubi etiam de domo plura sunt notata, quæ hic repetere non plura sunt notata, quæ hic repetere non oportet. oportet.

XXII Opp. B. Alberti in editione nostra. XXII Opp. B. Alberti in editione nostra.

IN EVANG. LUCÆ, XIX-7. IN EVANG. LUCÆ, XIX-7.

« Et cum viderent omnes, murmu- « Et cum viderent omnes, murmu- rabant, dicentes quod ad hominem rabant, dicentes quod ad hominem peccatorem divertisset. » peccatorem divertisset. »

Tangit hic tria: generalita'em mur- Tangit hic tria: generalita'em mur- murantium, nurmurationem, et murmu- murantium, nurmurationem, et murmu- ris causam. ris causam.

De primo dicit : « Cum viderent om- De primo dicit : « Cum viderent om- nes. » In tactu quidem Magdalenæ mur- nes. » In tactu quidem Magdalenæ mur- muravit dominus domus : in convi- muravit dominus domus : in convi- vio Levi murmurant multi Pharisæi 2: vio Levi murmurant multi Pharisæi 2: hic autem cum intrat ad Zachæum, hic autem cum intrat ad Zachæum, murmurant omnes. Hujus autem cau- murmurant omnes. Hujus autem cau- sa est, quia tam famosus peccator fuit sa est, quia tam famosus peccator fuit iste, quod omnibus stuporem incussit, iste, quod omnibus stuporem incussit, quod Dominus ad ipsum divertere non quod Dominus ad ipsum divertere non invitatus voluit. Sed hoc fuit im- invitatus voluit. Sed hoc fuit im- mensa Dei misericordia, de qua dicitur, mensa Dei misericordia, de qua dicitur, ad Roman. v, 20: Ubi abundavit deli- ad Roman. v, 20: Ubi abundavit deli- ctum, superabundavit gratia.Et ideo im- ctum, superabundavit gratia.Et ideo im- plevit Dominus quod per Prophetam plevit Dominus quod per Prophetam prædixerat, Psal. LXXXVI, 5: Memor ero prædixerat, Psal. LXXXVI, 5: Memor ero Rahab et Babylonis, scientium me. Et Rahab et Babylonis, scientium me. Et ideo ubi majoris infirmitatis cura fuit, ideo ubi majoris infirmitatis cura fuit, ibi major laus fuit med ci, et major pro- ibi major laus fuit med ci, et major pro- batur virtus medicinæ. Matth. 1x, 12: batur virtus medicinæ. Matth. 1x, 12: Non est opus valentibus medicus, sed Non est opus valentibus medicus, sed male habentibus. Sic euntes discamus male habentibus. Sic euntes discamus illud salubre verbum Dei, Osee, VI, 6: illud salubre verbum Dei, Osee, VI, 6: Misericordiam volui, et non sacrificium: Misericordiam volui, et non sacrificium: et scientiam Dei plusquam holocausta. et scientiam Dei plusquam holocausta. Dicamus igitur generalitati murmuran- Dicamus igitur generalitati murmuran- tium: Custodite vos a murmuratione quæ tium: Custodite vos a murmuratione quæ nihil prodest, et a detractione parcite nihil prodest, et a detractione parcite linguæ quoniam sermo obscurus in va- linguæ quoniam sermo obscurus in va- cuum non ibit 3. Sed opera Dei in mise- cuum non ibit 3. Sed opera Dei in mise- ricordia superexaltante judicium omnes ricordia superexaltante judicium omnes laudate, dicentes illud Psalmi CXLIV, 9: laudate, dicentes illud Psalmi CXLIV, 9: Suavis Dominus universis, et miseratio- Suavis Dominus universis, et miseratio- nes ejus super omnia opera ejus. Thren. nes ejus super omnia opera ejus. Thren. 111, 22 Misericordiæ Domini quia non 111, 22 Misericordiæ Domini quia non sumus consumpti, quia non defecerunt sumus consumpti, quia non defecerunt miserationes ejus. Psal. 1xxXVI, 10: miserationes ejus. Psal. 1xxXVI, 10: Aut obliviscetur misereri Deus, aut con Aut obliviscetur misereri Deus, aut con tinebit in ira sua misericordias suas. tinebit in ira sua misericordias suas.

1 Cf. Luc. VII, 39. 1 Cf. Luc. VII, 39. 2 Cf. Matth. 1x, 11. 2 Cf. Matth. 1x, 11.

« Murmurabant, dicentes. » « Murmurabant, dicentes. »

551 551

Murmur nomen est fic!um a sono, qui Murmur nomen est fic!um a sono, qui qui murmurat, murmur in auribus sonat qui murmurat, murmur in auribus sonat sub silentio. Et sunt murmuratores oc- sub silentio. Et sunt murmuratores oc- culte sub susurio detrahentes. Ad Ro- culte sub susurio detrahentes. Ad Ro- man. 1, 29 et 30: Susurrones, detracto- man. 1, 29 et 30: Susurrones, detracto- res Deo odibiles. Isti sunt serpentes sub res Deo odibiles. Isti sunt serpentes sub silentio venenum detractionis infunden- silentio venenum detractionis infunden- tes. Eccle. x, 11: Si mordeat serpens in tes. Eccle. x, 11: Si mordeat serpens in silentio, nihil eo minus habet qui occulle silentio, nihil eo minus habet qui occulle detrahit. Non enim audebant manifeste detrahit. Non enim audebant manifeste aliquid loqui : quia tam sæpe confutati aliquid loqui : quia tam sæpe confutati fuerant, quod iterum confutari metue- fuerant, quod iterum confutari metue- bant. bant.

Causam autem murmuris subjungunt, Causam autem murmuris subjungunt, dicentes: dicentes:

Quod ad hominem peccatorem Quod ad hominem peccatorem divertisset » divertisset »

Peccator autem dicitur hic a magnis Peccator autem dicitur hic a magnis peccatis, et a consuetudine peccandi. Et peccatis, et a consuetudine peccandi. Et ad talem revera divertit: quia in tali mi- ad talem revera divertit: quia in tali mi- sericordiam suam et salutem condere sericordiam suam et salutem condere voluit. Ad Roman. ix, 23 et 26: Vocabo voluit. Ad Roman. ix, 23 et 26: Vocabo non plebem meam, plebem meam : et non plebem meam, plebem meam : et non dilectam, dilectam: et non miseri- non dilectam, dilectam: et non miseri- cordiam consecutam, misericordiam con- cordiam consecutam, misericordiam con- secutam. Et erit: in loco ubi dictum est secutam. Et erit: in loco ubi dictum est eis Non plebs mea vos, ibi vocabuntur eis Non plebs mea vos, ibi vocabuntur filii Dei vivi *. Et hoc est quod contra filii Dei vivi *. Et hoc est quod contra taliter murmurantes hypocritas Dominus taliter murmurantes hypocritas Dominus opponit, Deuter. xxx11, 21: Ipsi me pro- opponit, Deuter. xxx11, 21: Ipsi me pro- vocaverunt in eo qui non erat Deus: vocaverunt in eo qui non erat Deus: irritaverunt in vanitabibus suis, irritaverunt in vanitabibus suis, hoc est, illi qui mihi videbantur ser- hoc est, illi qui mihi videbantur ser- vire, sculptilia laudis elegerunt sibi in vire, sculptilia laudis elegerunt sibi in deos quibus serviant: et sculptilia deos quibus serviant: et sculptilia vanitatis et cupiditatis suæ contra me vanitatis et cupiditatis suæ contra me ad provocandum adorant. Ergo recedam ad provocandum adorant. Ergo recedam ab eis. Et, Ibidem: Provocabo cos in ab eis. Et, Ibidem: Provocabo cos in eo qui non est populus, et in gente stulta eo qui non est populus, et in gente stulta irritabo illos, hoc est, conjungam me pu- irritabo illos, hoc est, conjungam me pu- blican's et poenitentibus, qui modo non blican's et poenitentibus, qui modo non populus meus, et in gente stulta mere- populus meus, et in gente stulta mere-

et et

8 Sapient. 1, 11. 8 Sapient. 1, 11.

* Cf. Osee, 11, 24. * Cf. Osee, 11, 24.

552 552

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

tricum et peccatorum conversa irritabo tricum et peccatorum conversa irritabo illos, cum eis manendo, et misericor- illos, cum eis manendo, et misericor- diam illis faciendo. Et utinam hoc au- diam illis faciendo. Et utinam hoc au- diant Clerici et Religiosi, a quibus Deus diant Clerici et Religiosi, a quibus Deus sicut a Pharisæis recedit, et conjungitur sicut a Pharisæis recedit, et conjungitur publicanis conversis! Matth. xx1, 31 : publicanis conversis! Matth. xx1, 31 : Publicani et meretrices præcedent vos Publicani et meretrices præcedent vos in regnum Dei. Sic dicit Paulus, I ad in regnum Dei. Sic dicit Paulus, I ad Timoth. 1, 15 et 16 Venit Jesus in hunc Timoth. 1, 15 et 16 Venit Jesus in hunc mundum peccatores salvos facere, quo- mundum peccatores salvos facere, quo- rum primus ego sum. Sed ideo mise- rum primus ego sum. Sed ideo mise- ricordiam consecutus sum, ut in me pri- ricordiam consecutus sum, ut in me pri- mo ostenderet Christus Jesus omnem pa- mo ostenderet Christus Jesus omnem pa- tientiam. Et præmittit, ibidem, y. 13 ; tientiam. Et præmittit, ibidem, y. 13 ; Qui prius blasphemus fui, et persecutor, Qui prius blasphemus fui, et persecutor, et contumeliosus: sed misericordiam et contumeliosus: sed misericordiam Dei consecutus sum, quia ignorans feci Dei consecutus sum, quia ignorans feci in incredulitate. in incredulitate.

« Stans autem Zachæus, dixit ad « Stans autem Zachæus, dixit ad Dominum. » Dominum. »

ergo surrexi, et sto in conspectu tuo. ergo surrexi, et sto in conspectu tuo. IV Reg. 11, 14: Vivit Dominus exer- IV Reg. 11, 14: Vivit Dominus exer- cituum, in cujus conspectu sto, scilicet cituum, in cujus conspectu sto, scilicet in rectitudine justitiæ. in rectitudine justitiæ.

« Zachæus. » « Zachæus. »

Festinus ad justificationem, quia festi- Festinus ad justificationem, quia festi- no ad rectitudinem. Psal. v, 9: Dirige no ad rectitudinem. Psal. v, 9: Dirige in conspectu tuo viam meam. Quæro in conspectu tuo viam meam. Quæro enim semitas æquitatis, et gradum recti- enim semitas æquitatis, et gradum recti- tudinis. Proverb. 1v, 11 et 12: Ducam tudinis. Proverb. 1v, 11 et 12: Ducam te per semitas æquitatis: quas cum in- te per semitas æquitatis: quas cum in- gressus fueris, non arctabuntur gressus gressus fueris, non arctabuntur gressus tui et currens non habebis offendicu- tui et currens non habebis offendicu- lum. Sic ergo festino ad justificationem. lum. Sic ergo festino ad justificationem.

« Dixit ad Dominum. » « Dixit ad Dominum. »

Non enim advertit calumnias et detra- Non enim advertit calumnias et detra- ctiones peccatorum. Sic David, II Reg. ctiones peccatorum. Sic David, II Reg. XVI, 11 et 12: Dimitte eum ut male- XVI, 11 et 12: Dimitte eum ut male- dicat juxta præceptum Domini: si forte dicat juxta præceptum Domini: si forte

Hic incipit ostendere hospitalitatis hu- respiciat Dominus afflictionem meam, Hic incipit ostendere hospitalitatis hu- respiciat Dominus afflictionem meam, jus fructum. jus fructum.

Dicit autem duo quorum primum est Dicit autem duo quorum primum est dispositio poenitentis, et secundum con- dispositio poenitentis, et secundum con- fessio et promissio satisfactionis. fessio et promissio satisfactionis.

De primo dicit tria: rectitudinis in De primo dicit tria: rectitudinis in pœnitente significationem, ejusdem per pœnitente significationem, ejusdem per nomen exnunc demonstrationem, et ad nomen exnunc demonstrationem, et ad Dominum per votum obligationem. Dominum per votum obligationem.

Dicit igitur « Stans autem, » ut re- Dicit igitur « Stans autem, » ut re- ctitudo positionis corporis directionem ctitudo positionis corporis directionem significaret virtutis. Stans enim rectus, significaret virtutis. Stans enim rectus, est qui stat sicut homo. Psal. v, 5 : Mane est qui stat sicut homo. Psal. v, 5 : Mane adstabo tibi et videbo, quoniam non Deus adstabo tibi et videbo, quoniam non Deus volens iniquitatem tu es, hoc est ipsa volens iniquitatem tu es, hoc est ipsa corporis rectitudine videbo, hoc est, vi- corporis rectitudine videbo, hoc est, vi- deri faciam et demonstrabo quia non deri faciam et demonstrabo quia non vis iniquitatem sed rectitudinem. Quasi vis iniquitatem sed rectitudinem. Quasi dicat Diu jacui, terrenis cupiditatibus dicat Diu jacui, terrenis cupiditatibus obrutus sed audio te dicentem, Isa. Lit, obrutus sed audio te dicentem, Isa. Lit, 2 Excutere de pulvere. Diu sedi, cum 2 Excutere de pulvere. Diu sedi, cum Levi in lucris illicitis quiescens: sed Levi in lucris illicitis quiescens: sed audio te præcipientem in Psalmo CXXVI, audio te præcipientem in Psalmo CXXVI, 2 Surgite postquam sederitis, qui man- 2 Surgite postquam sederitis, qui man- ducatis panem doloris. Hic enim est pa- ducatis panem doloris. Hic enim est pa- nis rapinæ, et fraudis, et usurarum. Nunc nis rapinæ, et fraudis, et usurarum. Nunc

et reddat mihi Dominus bonum pro ma- et reddat mihi Dominus bonum pro ma- ledictione hac hodierna. ledictione hac hodierna.

Sic ergo conversus ad Dominum stetit Sic ergo conversus ad Dominum stetit in justitia Domini inter linguas maledi- in justitia Domini inter linguas maledi- centium. Psal. xxxvш, 9: Ab omnibus centium. Psal. xxxvш, 9: Ab omnibus iniquitatibus meis crue me opprobrium iniquitatibus meis crue me opprobrium insipienti dedisti me. Unde Glossa: insipienti dedisti me. Unde Glossa: « Stat, juxta (quam cepit) fidei verita- « Stat, juxta (quam cepit) fidei verita- tem persistens: non solum se ex peccato tem persistens: non solum se ex peccato conversum, sed etiam inter innocentes conversum, sed etiam inter innocentes se probat conversatum. » Hoc autem non se probat conversatum. » Hoc autem non ante fuit, sed post conversionem: cum ante fuit, sed post conversionem: cum omnibus distributis inter discipulos dis- omnibus distributis inter discipulos dis- cipulus fuit. cipulus fuit.

Hac ergo confidentia justitiæ dixit ad Hac ergo confidentia justitiæ dixit ad Dominum: Dominum:

« Ecce dimidium bonorum meo- « Ecce dimidium bonorum meo- rum, Domine, do pauperibus: et si rum, Domine, do pauperibus: et si quid aliquem defraudavi, reddo qua- quid aliquem defraudavi, reddo qua- druplum. » druplum. »

Duo dicit quorum unum pertinet ad Duo dicit quorum unum pertinet ad eleemosynarum largitionem, per quod eleemosynarum largitionem, per quod

IN EVANG. LUCÆ, XIX-8. IN EVANG. LUCÆ, XIX-8.

mus secretum. » mus secretum. »

553 553

Hoc est igitur quod demonstrando Hoc est igitur quod demonstrando dicit : « Ecce. » dicit : « Ecce. »

curatur avaritiæ cupiditas, quæ, sicut Deo placere desideramus, semper opte- curatur avaritiæ cupiditas, quæ, sicut Deo placere desideramus, semper opte- dicit Apo-tolus, I ad Timoth. vi, 10: dicit Apo-tolus, I ad Timoth. vi, 10: Radix omnium malorum est. Secundum Radix omnium malorum est. Secundum autem pertinet ad injuriæ illatæ satisfa- autem pertinet ad injuriæ illatæ satisfa- ctionem, quod est reddere illicite acqui- ctionem, quod est reddere illicite acqui- sita secundum justitiæ rationem et ordi- sita secundum justitiæ rationem et ordi- nem, et hoc pertinet ad proximi reconci- nem, et hoc pertinet ad proximi reconci- liationem. liationem.

De primo dicit : « Ecce dimidium bo- De primo dicit : « Ecce dimidium bo- norum meorum, Domine, do pauperi- norum meorum, Domine, do pauperi- bus. » bus. »

Et in hoc notantur septem. Notatur Et in hoc notantur septem. Notatur enim exempli præbitio per hoc quod di- enim exempli præbitio per hoc quod di- cit «Ecce. » Secundo, notatur abun- cit «Ecce. » Secundo, notatur abun- dans elargitio per hoc quod dicit : « Di- dans elargitio per hoc quod dicit : « Di- midium. » Notatur tertio, ejus quod midium. » Notatur tertio, ejus quod datur nobilis conditio, per hoc quod datur nobilis conditio, per hoc quod dicit: dicit: « Bonorum. » Notatur quarto, « Bonorum. » Notatur quarto, justa dari possessio per hoc quod dicit: justa dari possessio per hoc quod dicit: « Meorum. » Quinto, notatur dantis « Meorum. » Quinto, notatur dantis directa intentio per hoc quod dicit : directa intentio per hoc quod dicit : « Domine. » Sexto, notatur gratuita « Domine. » Sexto, notatur gratuita erogatio per hoc quod dicit: « Do. » erogatio per hoc quod dicit: « Do. » Septimó, notatur ei cui datur ex mise- Septimó, notatur ei cui datur ex mise- ricordia compassio, per hoc quod dicit: ricordia compassio, per hoc quod dicit: «< Pauperibus. » «< Pauperibus. » Dicit igitur: Dicit igitur:

« Ecce. » « Ecce. »

Notans quod sicut publice omnes per Notans quod sicut publice omnes per avaritiam scandalizavit, ita publice vult avaritiam scandalizavit, ita publice vult misericordiæ in pauperes præbere exem- misericordiæ in pauperes præbere exem- plum. Matth. v, 16: Luceat lux vestra plum. Matth. v, 16: Luceat lux vestra coram hominibus, ut videant opera ve- coram hominibus, ut videant opera ve- stra bona, et glorificent Patrem vestrum stra bona, et glorificent Patrem vestrum qui in cœlis est. Quamvis enim Dominus, qui in cœlis est. Quamvis enim Dominus, Matth. vi, 2 et 3, dicat, quod in eleemo- Matth. vi, 2 et 3, dicat, quod in eleemo- syna non debeamus tuba canere ante syna non debeamus tuba canere ante nos et debet nescire sinistra nostra nos et debet nescire sinistra nostra quid faciat dextera : tamen hoc glossat quid faciat dextera : tamen hoc glossat Gregorius, quod « hoc non est ideo Gregorius, quod « hoc non est ideo dictum, quod proximi opera nostra non dictum, quod proximi opera nostra non videant: sed potius ideo quod opus videant: sed potius ideo quod opus nostrum sic sit in publico, quatenus in- nostrum sic sit in publico, quatenus in- tentio nostra semper maneat in occulto : tentio nostra semper maneat in occulto : ut et de bono opere proximo exhibeamus ut et de bono opere proximo exhibeamus exemplum, et per intentionem, qua soli exemplum, et per intentionem, qua soli

« Dimidium. >> « Dimidium. >>

Notat hoc abundantiam distribuendo- Notat hoc abundantiam distribuendo- rum. Quidquid enim ultra necessitatem rum. Quidquid enim ultra necessitatem est, vocat dimidium: quia dimidium est, vocat dimidium: quia dimidium uniuscujusque integri secundum arith- uniuscujusque integri secundum arith- meticum est altera pars ipsius. Et ideo meticum est altera pars ipsius. Et ideo una pars est præsentis necessitatis, et una pars est præsentis necessitatis, et altera est distributionis in pias eleemo- altera est distributionis in pias eleemo-

synas. synas.

Et ideo dicit : « Dimidium. » Luc. x1, Et ideo dicit : « Dimidium. » Luc. x1, 41: Quod superest, date eleemosynam : 41: Quod superest, date eleemosynam : et ecce omnia munda sunt vobis, quæ et ecce omnia munda sunt vobis, quæ sunt in altera parte. Tob. 1v, 9 : Si mul- sunt in altera parte. Tob. 1v, 9 : Si mul- tum tibi fuerit, abundanter tribue : si tum tibi fuerit, abundanter tribue : si exiguum tibi fuerit, etiam exiguum exiguum tibi fuerit, etiam exiguum libenter impertiri stude. Luc. vi, 38: libenter impertiri stude. Luc. vi, 38: Eadem quippe mensura qua mensi fueri- Eadem quippe mensura qua mensi fueri- tis, remetietur vobis. II ad Corinth. 1x, 6: tis, remetietur vobis. II ad Corinth. 1x, 6: Qui parce seminat, parce et metet : et Qui parce seminat, parce et metet : et qui seminat in benedictionibus, de bene- qui seminat in benedictionibus, de bene- dictionibus et metet, scilicet vitam æter- dictionibus et metet, scilicet vitam æter-

nam. nam.

« Bonorum. >> « Bonorum. >>

Notat dandorum utilitatem et nobili- Notat dandorum utilitatem et nobili- tatem contra errorem quorumdam cru- tatem contra errorem quorumdam cru- delium in Christi pauperes, qui dicunt delium in Christi pauperes, qui dicunt quod non deberent pauperibus delicata quod non deberent pauperibus delicata dari, ne consuescerent, propter verbum dari, ne consuescerent, propter verbum Augustini quod in antehabitis induxi- Augustini quod in antehabitis induxi- mus. Sed mentita est iniquitas sibi. Ipsi mus. Sed mentita est iniquitas sibi. Ipsi enim et sui consortes de eleemosynis enim et sui consortes de eleemosynis Ecclesiarum delicata recipiunt. Nehemiæ Ecclesiarum delicata recipiunt. Nehemiæ seu II Esdræ, VIII, 10 Comedile pin- seu II Esdræ, VIII, 10 Comedile pin- guia, et bibite mulsum, et mittite partes guia, et bibite mulsum, et mittite partes his qui non præparaverunt sibi. Ecce de his qui non præparaverunt sibi. Ecce de optimis præcepit dari partes. Isa. xxi, optimis præcepit dari partes. Isa. xxi, 18 Erunt mercedes Tyri sanctificatæ 18 Erunt mercedes Tyri sanctificatæ Domino non condentur, neque reponen- Domino non condentur, neque reponen- turquia his qui habitaverint coram turquia his qui habitaverint coram Domino, erit negotiatio ejus, ut mandu- Domino, erit negotiatio ejus, ut mandu- cent in saturitatem, et vestiantur usque cent in saturitatem, et vestiantur usque

554 554

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

ad vetustatem. Quod exponens Hierony- ad vetustatem. Quod exponens Hierony- mus ait «Mercedes tuæ pretiosæ cum mus ait «Mercedes tuæ pretiosæ cum « labore et angustia acquisitæ, erunt « labore et angustia acquisitæ, erunt « sanctificatæ Domino in eleemosynas, « sanctificatæ Domino in eleemosynas, « quia pretios e sunt. Non condentur per « quia pretios e sunt. Non condentur per « avaritiam, neque reponentur ad super- « avaritiam, neque reponentur ad super- « fluitatem quia his qui steterunt coram « fluitatem quia his qui steterunt coram « Domino (Glossa, veris pauperibus) « Domino (Glossa, veris pauperibus) «< erunt mercedes ejus ut comedant, «< erunt mercedes ejus ut comedant,

<< etc. » << etc. »

« Meorum. » « Meorum. »

Ut eleemosyna fiat de juste acquisito. Ut eleemosyna fiat de juste acquisito. Proverb. 111, 9 Honora Dominum de Proverb. 111, 9 Honora Dominum de tua substantia, et de primitiis omnium tua substantia, et de primitiis omnium frugum tuarum da ei, scilicet pauperi- frugum tuarum da ei, scilicet pauperi- bus. Meum enim dare possum, sed non bus. Meum enim dare possum, sed non alienum. alienum.

<< Domine. » << Domine. »

Ecce intentio pura. Propterea, Matth. Ecce intentio pura. Propterea, Matth.

XXV, XXV,

40 Quamdiu fecistis uni ex his 40 Quamdiu fecistis uni ex his fratribus meis minimis, mihi fecistis. fratribus meis minimis, mihi fecistis. Sic enim dicit Sapiens, Proverb. xix, 17: Sic enim dicit Sapiens, Proverb. xix, 17: Fæeneratur Domino, qui miseretur pau- Fæeneratur Domino, qui miseretur pau- peris. I Paralip. xxix, 17 et 18: Domine, peris. I Paralip. xxix, 17 et 18: Domine, in simplicitate cordis mei lætus obtuli in simplicitate cordis mei lætus obtuli universa hæc, et populum tuum qui hic universa hæc, et populum tuum qui hic repertus est, vidi cum ingenti gaudio tibi repertus est, vidi cum ingenti gaudio tibi offerre donaria. Domine, Deus Abraham, offerre donaria. Domine, Deus Abraham, et Isaac, et Israel, patrum nostrorum, et Isaac, et Israel, patrum nostrorum, custodi in æternum hanc voluntatem. custodi in æternum hanc voluntatem.

<< Do. » << Do. »

Ecce gratuita donatio, et celer, quia in Ecce gratuita donatio, et celer, quia in præsenti loquitur. Et non dicit, dabo, præsenti loquitur. Et non dicit, dabo, differens in futurum. differens in futurum.

De primo dicitur, Matth. vi, 4 : Sit De primo dicitur, Matth. vi, 4 : Sit eleemosyna tua in abscondito. Luc. xiv, eleemosyna tua in abscondito. Luc. xiv, 12 et seq. Cum facis prandium, aut cœ- 12 et seq. Cum facis prandium, aut cœ- nam, noli vocare amicos tuos,... neque nam, noli vocare amicos tuos,... neque vicinos diviles... Sed cum facis convi- vicinos diviles... Sed cum facis convi- vium, voca pauperes,... quia non habent vium, voca pauperes,... quia non habent retribuere tibi: retribuetur enim tibi in retribuere tibi: retribuetur enim tibi in resurrectione justorum. resurrectione justorum.

De celeritate autem dicitur, Proverb. De celeritate autem dicitur, Proverb.

III, 28 Ne dicas amico tuo: Vade, et re- III, 28 Ne dicas amico tuo: Vade, et re- vertere, cras dabo tibi : cum statim possis vertere, cras dabo tibi : cum statim possis dare. Eccli. IV, 3: Cor inopis ne af- dare. Eccli. IV, 3: Cor inopis ne af- flixeris, et non protrahas datum angu- flixeris, et non protrahas datum angu- stianti. stianti.

<< Pauperibus, » << Pauperibus, »

Sibi non sufficientibus. Daniel. iv, 24 : Sibi non sufficientibus. Daniel. iv, 24 : Peccata tua eleemosynis redime, et ini- Peccata tua eleemosynis redime, et ini- quitates tuas misericordiis pauperum. quitates tuas misericordiis pauperum. Marc. XIV, Marc. XIV, 7: Semper pauperes habetis 7: Semper pauperes habetis vobiscum, et cum volueritis, potestis illis vobiscum, et cum volueritis, potestis illis benefacere. Tob. IV, 7 : Noli avertere benefacere. Tob. IV, 7 : Noli avertere faciem tuam ab ullo paupere. Job, xxx, faciem tuam ab ullo paupere. Job, xxx, 25 Flebam quondam super eo qui affli- 25 Flebam quondam super eo qui affli- ctus erat, et compatiebatur anima mea ctus erat, et compatiebatur anima mea pauperi. pauperi.

Sic ergo dicit : « Ecce dimidium bo- Sic ergo dicit : « Ecce dimidium bo- norum meorum, Domine, do pauperi- norum meorum, Domine, do pauperi- bus. » bus. »

Et attende quod ante restitutionem Et attende quod ante restitutionem debiti ponit opus pietatis: quia quamvis debiti ponit opus pietatis: quia quamvis in opere pœnitentia restitutio prior sit in opere pœnitentia restitutio prior sit pietate, tamen in dignitate et in valore pietate, tamen in dignitate et in valore est pietas ante omnia alia. Et de digni- est pietas ante omnia alia. Et de digni- tate quidem dicitur, Jacob. 11, 13: Super- tate quidem dicitur, Jacob. 11, 13: Super- exaltat autem misericordia judicium. exaltat autem misericordia judicium. De valore autem dicitur, I ad Timoth. iv, De valore autem dicitur, I ad Timoth. iv, 8: Pietas ad omnia utilis est, promissio- 8: Pietas ad omnia utilis est, promissio- nem habens vitæ quæ nunc est, et fulu- nem habens vitæ quæ nunc est, et fulu- ræ. Ideo ergo proponit eam. ræ. Ideo ergo proponit eam.

« Et si quid aliquem defraudavi, « Et si quid aliquem defraudavi, reddo quadruplum. » reddo quadruplum. »

Exod. xxII, 1, præcipitur quod ovis in Exod. xxII, 1, præcipitur quod ovis in quadruplum reddatur, sed non alia. Sed quadruplum reddatur, sed non alia. Sed dicendum quod judicialia præcepta va- dicendum quod judicialia præcepta va- riantur pro qualitate temporis, et loco- riantur pro qualitate temporis, et loco- rum, et personarum. Et cum ad terrorem rum, et personarum. Et cum ad terrorem tempore Moysi præceptum fuerit reddi in tempore Moysi præceptum fuerit reddi in quadruplum procedente tempore inva- quadruplum procedente tempore inva- lescentibus latronibus, tempore Salomo- lescentibus latronibus, tempore Salomo- nis præceptum est, ut furtum reddatur nis præceptum est, ut furtum reddatur in septuplum ei cui accidit damnum : ut in septuplum ei cui accidit damnum : ut totum residuum cedat judici: ut ille fur totum residuum cedat judici: ut ille fur per hoc vitam redimat. Proverb. vi, 30 per hoc vitam redimat. Proverb. vi, 30 et 31 Non grandis est culpa cum quis et 31 Non grandis est culpa cum quis

IN EVANG. LUCE, XIX-8, 9. IN EVANG. LUCE, XIX-8, 9.

555 555

peccati deformitas. Matth. v, 26: Non peccati deformitas. Matth. v, 26: Non exies inde, donec reddas novissimum. exies inde, donec reddas novissimum. quadrantem. Sic restituere nolunt no-tri quadrantem. Sic restituere nolunt no-tri temporis fraudulenti. Isa. XXXII, temporis fraudulenti. Isa. XXXII, 7 : 7 : Fraudulenti vasa pessima sunt: ipse Fraudulenti vasa pessima sunt: ipse enim cogitationes concinnavit ad per- enim cogitationes concinnavit ad per- dendos mites in sermone mendacii, cum dendos mites in sermone mendacii, cum loqueretur pauper judicium. Fraudulen- loqueretur pauper judicium. Fraudulen- tus est etiam ille qui cum ante confesso- tus est etiam ille qui cum ante confesso- rem est, cogitat qualiter aliquid de male rem est, cogitat qualiter aliquid de male

furatus fuerit, furatur enim ut esurien- furatus fuerit, furatur enim ut esurien- tem impleat animam deprehensus quo- tem impleat animam deprehensus quo- que reddet septuplum, et omnem sub- que reddet septuplum, et omnem sub- stantiam domus suæ tradet, et sic libe- stantiam domus suæ tradet, et sic libe- rabit se. Temporibus autem his suspen- rabit se. Temporibus autem his suspen- ditur qui furatur. Et hoc ad terrorem ditur qui furatur. Et hoc ad terrorem indictum est, quia nimis multiplicati indictum est, quia nimis multiplicati sunt latrones. Sed hic Zachæus fur non sunt latrones. Sed hic Zachæus fur non erat, sed fraudibus extorsit in publicis erat, sed fraudibus extorsit in publicis vectigalibus multa. vectigalibus multa. Et de illis dicit : « Si quid ali- ablato retineat, et non restituat. Glossa Et de illis dicit : « Si quid ali- ablato retineat, et non restituat. Glossa quem. » quem. »

Attende autem quod in talibus dupli- Attende autem quod in talibus dupli- citer fraus committitur. Primo quidem citer fraus committitur. Primo quidem quando plus quam constitutum est acci- quando plus quam constitutum est acci- pitur, contra quod dicitur, Luc. 111, 14: pitur, contra quod dicitur, Luc. 111, 14: Contenti estote stipendiis vestris. Secun- Contenti estote stipendiis vestris. Secun- do, quando quidem constitutum accipi- do, quando quidem constitutum accipi- tur, et defensio viæ et securitas non ex- tur, et defensio viæ et securitas non ex- hibetur. Tunc enim acceptum est rapina. hibetur. Tunc enim acceptum est rapina. Isa. 11, 12 : Populum meum exactores Isa. 11, 12 : Populum meum exactores sui spoliaverunt. Et iterum, ibidem, sui spoliaverunt. Et iterum, ibidem, . 15 Quare atteritis populum meum, . 15 Quare atteritis populum meum, et facies pauperum commolitis? et facies pauperum commolitis?

De his ergo duobus modis præcipue De his ergo duobus modis præcipue dicit: « Si quid aliquem defraudavi. » dicit: « Si quid aliquem defraudavi. »

: :

Attende quod iste videtur etiam in Attende quod iste videtur etiam in fraudibus aliquid timoris Dei habuisse. fraudibus aliquid timoris Dei habuisse. Et ideo dicit « Si quid aliquem, » quia Et ideo dicit « Si quid aliquem, » quia sibi in fraudibus cavit, quantum in con- sibi in fraudibus cavit, quantum in con- suetudine publicanorum fieri potuit. Et suetudine publicanorum fieri potuit. Et hoc forte Dominus in eo respexit, quan- hoc forte Dominus in eo respexit, quan- do aliis omissis, ad eum declinavit. Est do aliis omissis, ad eum declinavit. Est enim inter latrones unus melior, et inter enim inter latrones unus melior, et inter fraudulentos unus magis timens Deum fraudulentos unus magis timens Deum quam alius. Job, xxx1, 23: Semper enim quam alius. Job, xxx1, 23: Semper enim quasi tumentes super me fluctus timui quasi tumentes super me fluctus timui Deum, et pondus ejus ferre non po- Deum, et pondus ejus ferre non po- tui. tui.

Hoc est ergo quod dicit : « Si quid Hoc est ergo quod dicit : « Si quid aliquem defraudavi, reddo quadru aliquem defraudavi, reddo quadru plum. » Simplum scilicet, pro damno plum. » Simplum scilicet, pro damno quod feci duplum pro mora exspectandi, quod feci duplum pro mora exspectandi, qua ablato caruit is qui fraudatus fuit: qua ablato caruit is qui fraudatus fuit: triplum autem pro injuria quam intuli, triplum autem pro injuria quam intuli, ut læso satisfacerem: quadruplum autem ut læso satisfacerem: quadruplum autem pro peccato quod commisi. Hæc enim pro peccato quod commisi. Hæc enim quatuor in omni fraude sunt, et violentia quatuor in omni fraude sunt, et violentia male ablati damnum, mora, injuria, et male ablati damnum, mora, injuria, et

autem quædam moralis dicit, quod re- autem quædam moralis dicit, quod re- stituit dolendo, confitendo, satisfaciendo, stituit dolendo, confitendo, satisfaciendo, et pro reatu suo orando. et pro reatu suo orando.

Hoc est igitur quod dicit : « Reddo Hoc est igitur quod dicit : « Reddo quadruplum. » quadruplum. »

<< Ait Jesus ad eum: Quia hodie sa- << Ait Jesus ad eum: Quia hodie sa- lus domui huic facta est, eo quod et lus domui huic facta est, eo quod et ipse filius sit Abrahæ. » ipse filius sit Abrahæ. »

« Ait Jesus ad eum, » scilicet Za- « Ait Jesus ad eum, » scilicet Za- chæum, recipiens et oblationem, et ap- chæum, recipiens et oblationem, et ap- probans satisfactionem. probans satisfactionem.

« Quia hodie, etc. »> « Quia hodie, etc. »>

Pleonasmos videtur in conjunctione Pleonasmos videtur in conjunctione quam præmittit, nisi suppleatur oratio, quam præmittit, nisi suppleatur oratio, sic quod dicatur : Manifestum est per sic quod dicatur : Manifestum est per tuam conversionem « quia hodie, etc. » tuam conversionem « quia hodie, etc. »

Dicit autem tria, scilicet, salutem do- Dicit autem tria, scilicet, salutem do- mui factam per introitum Domini, et in mui factam per introitum Domini, et in quo salus illa facta sit, et quod hæc salus quo salus illa facta sit, et quod hæc salus fiat de intentione Domini in domum in- fiat de intentione Domini in domum in- troeuntis. troeuntis.

De primo horum dicit quatuor, scili- De primo horum dicit quatuor, scili- cet, salutem, tempus opportunum saluti, cet, salutem, tempus opportunum saluti, et cui data sit salus, et quod est facta sal- et cui data sit salus, et quod est facta sal- va domus de deperdita domo. va domus de deperdita domo.

De salute quidem dicit: De salute quidem dicit:

« Quia hodie salus, » « Quia hodie salus, »

Gratia scilicet salvans a peccato, et a Gratia scilicet salvans a peccato, et a recidivi periculo. Psal. XLIII, 8: Salvasti recidivi periculo. Psal. XLIII, 8: Salvasti nos de affligentibus nos, scilicet, dæmo- nos de affligentibus nos, scilicet, dæmo- nibus et peccatis. Jerem. xvu, 14 : Sal- nibus et peccatis. Jerem. xvu, 14 : Sal-

+ +

556 556

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

vum me fac, et salvus ero, quoniam laus vum me fac, et salvus ero, quoniam laus mea tu es. Psal. LIX, 7: Salvum fac dex- mea tu es. Psal. LIX, 7: Salvum fac dex- tera tua, et exaudi me. tera tua, et exaudi me.

«Ilodie, » tempore acceptæ pœniten- «Ilodie, » tempore acceptæ pœniten- tiæ. II ad Corinth. vi, 2 et 3 : Ecce nunc tiæ. II ad Corinth. vi, 2 et 3 : Ecce nunc tempus acceptabile, ecce nunc dies salu- tempus acceptabile, ecce nunc dies salu- tis. Nemini dantes ullam offensionem, tis. Nemini dantes ullam offensionem, ut non vituperetur ministerium no- ut non vituperetur ministerium no-

strum. strum.

« Domui huic facta est. » « Domui huic facta est. »

Quia eliminata spurcitia dæmonum Quia eliminata spurcitia dæmonum facta est domus Dei, Christi, et sancto- facta est domus Dei, Christi, et sancto- rum Apostolorum, et Angelorum, quam rum Apostolorum, et Angelorum, quam ipse Deus inhabitando consecravit sibi. ipse Deus inhabitando consecravit sibi. Et magis hoc dicit de domo mentis, quam Et magis hoc dicit de domo mentis, quam de domo exterioris habitationis. Genes. de domo exterioris habitationis. Genes. XXVIII, 17 Non est hic aliud nisi domus XXVIII, 17 Non est hic aliud nisi domus Dei, et porta cæli. Domus ad secum ha- Dei, et porta cæli. Domus ad secum ha- bitandum porta coeli ad intrandum in bitandum porta coeli ad intrandum in regnum. Domus (inquam) habens thala- regnum. Domus (inquam) habens thala- mum contemplationis, coenaculum medi- mum contemplationis, coenaculum medi- tationis, mensam refectionis, aulam tationis, mensam refectionis, aulam deambulationis cum amicis, consisto- deambulationis cum amicis, consisto- rium discussionis, coquinam præparatio- rium discussionis, coquinam præparatio- nis, lavatorium confessionis, et templum nis, lavatorium confessionis, et templum orationis, et speculam custoditionis ab orationis, et speculam custoditionis ab insidiantibus inimicis. Hæ enim sunt insidiantibus inimicis. Hæ enim sunt officinæ magnæ domus. Et præter hæc officinæ magnæ domus. Et præter hæc omnia, habens apothecam optime fragra- omnia, habens apothecam optime fragra- tionis, et armamentarium militum ordi- tionis, et armamentarium militum ordi- natorum in præsidium expugnationis, et natorum in præsidium expugnationis, et thesaurariam summarum divitiarum di- thesaurariam summarum divitiarum di- vinæ ditationis, et domum disciplinæ et vinæ ditationis, et domum disciplinæ et eruditionis. eruditionis.

Et de omnibus his dabimus exem- Et de omnibus his dabimus exem- pla. pla.

De thalamo enim castæ contemplatio- De thalamo enim castæ contemplatio- nis, in qua sanctis Rachelis amplexibus nis, in qua sanctis Rachelis amplexibus vacandum est, dicitur in Psalmo XVIII, 6: vacandum est, dicitur in Psalmo XVIII, 6: Ipse tamquam sponsus procedens de tha- Ipse tamquam sponsus procedens de tha- lamo suo. In hoc thalamo est lectus lamo suo. In hoc thalamo est lectus sinceræ delectationis in veritate, et lucer- sinceræ delectationis in veritate, et lucer- na luminis in veritatis illustratione. Et na luminis in veritatis illustratione. Et de lecto quidem dicitur, Cantic. 1, 15 : de lecto quidem dicitur, Cantic. 1, 15 : Lectulus noster floridus. De lucerna au- Lectulus noster floridus. De lucerna au-

1 Cf. I Machab. IV, 38 et 57. 1 Cf. I Machab. IV, 38 et 57.

tem in Psalmo CXVIII, 105: Lucerna pe- tem in Psalmo CXVIII, 105: Lucerna pe- dibus meis verbum tuum. dibus meis verbum tuum.

Coenaculum occupat sacra meditatio, Coenaculum occupat sacra meditatio, quæ sternit totum dis cubitum ad recum- quæ sternit totum dis cubitum ad recum- bendum. Meditatio enim frequens reditus bendum. Meditatio enim frequens reditus est mentis super audita prius vel inven- est mentis super audita prius vel inven- ta. In hoc enim reficitur Christus. Marc. ta. In hoc enim reficitur Christus. Marc. XIV, XIV, 15 Ipse vobis demonstrabit cœna- 15 Ipse vobis demonstrabit cœna- culum grande, stratum, et illic parate. culum grande, stratum, et illic parate. Sed, heu hodie ista pastophoria domus Sed, heu hodie ista pastophoria domus sunt diruta qu'a non est hodie qui in sunt diruta qu'a non est hodie qui in lege Dei (sicut deberet vir sanctus, ut lege Dei (sicut deberet vir sanctus, ut dicit Psalmus 1, 2) meditetur die ac dicit Psalmus 1, 2) meditetur die ac nocte. Et illud plangit Judas Macha- nocte. Et illud plangit Judas Macha- bæus 1. bæus 1.

In hoc coenaculo est mensa quidem In hoc coenaculo est mensa quidem Scripturæ, et mensa Eucharistiæ, et Scripturæ, et mensa Eucharistiæ, et mensa eleemosynæ. De mensa Scriptu- mensa eleemosynæ. De mensa Scriptu- ræ dicitur, Luc. XXII, 29 et 30: Et ego ræ dicitur, Luc. XXII, 29 et 30: Et ego dispono vobis, sicut disposuit mihi Pater dispono vobis, sicut disposuit mihi Pater meus, regnum, ut edatis, et bibatis su- meus, regnum, ut edatis, et bibatis su- per mensam meam in regno meo, hoc per mensam meam in regno meo, hoc est, in Ecclesia. De mensa Eucharistiæ est, in Ecclesia. De mensa Eucharistiæ dicitur in Psalmo XXII, 5: Parasti in dicitur in Psalmo XXII, 5: Parasti in conspectu meo mensam, adversus eos qui conspectu meo mensam, adversus eos qui tribulant me. De mensa pauperum quæ tribulant me. De mensa pauperum quæ fit in eleemosyna, Tob. 11, 2: Vade, et fit in eleemosyna, Tob. 11, 2: Vade, et adduc aliquos de tribu nostra timentes adduc aliquos de tribu nostra timentes Deum, ut epulentur nobiscum. Job, xxxI, Deum, ut epulentur nobiscum. Job, xxxI, 17 Si comedi buccellam meam solus, et 17 Si comedi buccellam meam solus, et non comedit pupillus ex ea. non comedit pupillus ex ea.

Aula autem deambulationis cum ami- Aula autem deambulationis cum ami- cis, est consideratio exemplorum, et cis, est consideratio exemplorum, et conversationis Sanctorum. II ad Co- conversationis Sanctorum. II ad Co- rinth. vi, 16 Inhabitabo in illis, et rinth. vi, 16 Inhabitabo in illis, et inambulabo. Sic deambulavit David in inambulabo. Sic deambulavit David in aula solarii domus suæ, quando respexit aula solarii domus suæ, quando respexit Bethsabee, hoc est, Christus quando Bethsabee, hoc est, Christus quando tulit Ecclesiam ab Uria, học est, a dia- tulit Ecclesiam ab Uria, học est, a dia- bolo. bolo.

In hac domo est etiam consistorium In hac domo est etiam consistorium discussionis rationis de omnibus omissis discussionis rationis de omnibus omissis et commissis, sicut dicitur, Proverb. xx, et commissis, sicut dicitur, Proverb. xx, 8: Rex qui sedet in solio judicii, dissi- 8: Rex qui sedet in solio judicii, dissi- pat omne malum intuitu suo. pat omne malum intuitu suo.

Ibi est coquina præparationis: sicut Ibi est coquina præparationis: sicut dicitur, Ezechiel. XLVI, 20, ubi dicit, quod dicitur, Ezechiel. XLVI, 20, ubi dicit, quod

Cf II Reg. x1, 2. Cf II Reg. x1, 2.

IN EVANG. LUCE, XIX-9. IN EVANG. LUCE, XIX-9.

coquinæ sunt in domo templi. Hæc au- coquinæ sunt in domo templi. Hæc au- tem coquina est compunctionis, coquens tem coquina est compunctionis, coquens in igne doloris, et parans sapores opti- in igne doloris, et parans sapores opti- mos sicut dicit Psalmus XXXVIII, 4: mos sicut dicit Psalmus XXXVIII, 4: Concaluit cor meum intra me, et in me- Concaluit cor meum intra me, et in me- ditatione mea exardescet ignis. Hæc est ditatione mea exardescet ignis. Hæc est Rebecca parans hoedos peccatorum, sic- Rebecca parans hoedos peccatorum, sic- ut libenter novit vesci patrem nostrum 1. ut libenter novit vesci patrem nostrum 1. Hæc est Sara focaria faciens panes gra- Hæc est Sara focaria faciens panes gra- tiæ sub cinere humilitatis poenitentiæ, de tiæ sub cinere humilitatis poenitentiæ, de simila mundissimæ conscientiæ ². simila mundissimæ conscientiæ ².

Hic est lavatorium confessionis, in Hic est lavatorium confessionis, in quo lavantur manus et membra omnia, quo lavantur manus et membra omnia, significatum per labium sive luterem significatum per labium sive luterem quem fecit Moyses 3 : et per mare æneum quem fecit Moyses 3 : et per mare æneum quod ante domum fecit Salomon 4. quod ante domum fecit Salomon 4.

Ilic est templum orationis, considera- Ilic est templum orationis, considera- tio cœlestis dispositionis, exemplificatum tio cœlestis dispositionis, exemplificatum habens in se arcam continentiæ omnis habens in se arcam continentiæ omnis sanctitatis tabulas scilicet mandatorum sanctitatis tabulas scilicet mandatorum in opere, manna in delectatione conscien- in opere, manna in delectatione conscien- tiæ, urnam auream in divinitatis capaci- tiæ, urnam auream in divinitatis capaci- tate. Apocal. x1, 19: Apertum est tem- tate. Apocal. x1, 19: Apertum est tem- plum Dei in cælo, et visa est arca testa- plum Dei in cælo, et visa est arca testa- menti ejus in templo ejus. menti ejus in templo ejus.

Habet etiam speculam altam, fastigium Habet etiam speculam altam, fastigium intelligentiæ, in qua custodiunt vigiles intelligentiæ, in qua custodiunt vigiles domum ab insidiantibus inimicis. Eccli. domum ab insidiantibus inimicis. Eccli. XXIV, 15: Sic in Sion firmata sum. Sion XXIV, 15: Sic in Sion firmata sum. Sion autem specula interpretatur. Isa. XXI, 5: autem specula interpretatur. Isa. XXI, 5: Contemplare in specula. Contemplare in specula.

Habet etiam apothecam (in qua sunt Habet etiam apothecam (in qua sunt fragrantia) hoc est, virtutum custodiam: fragrantia) hoc est, virtutum custodiam: quæ habet tres cellas pigmentarias, ratio- quæ habet tres cellas pigmentarias, ratio- nalem, concupiscibilem, et irascibilem. nalem, concupiscibilem, et irascibilem. Hæc est cella pigmentaria quam ædifica- Hæc est cella pigmentaria quam ædifica- vit Salomon. vit Salomon.

Habet etiam armamentarium militum Habet etiam armamentarium militum in strenuitate et firmitate armorum spi- in strenuitate et firmitate armorum spi- ritualium, in quibus verbum est gladius, ritualium, in quibus verbum est gladius, fides scutum, galea salus Dei nostri, fides scutum, galea salus Dei nostri, lorica justitia sicut dicitur, ad Ephes. vi, lorica justitia sicut dicitur, ad Ephes. vi, 13, 14 et 17. Lancea autem ira per 13, 14 et 17. Lancea autem ira per zelum sicut dicitur, Sapient. v, 18. Hoc zelum sicut dicitur, Sapient. v, 18. Hoc armamentarium est descriptum, III Reg. armamentarium est descriptum, III Reg. XIV, 28. XIV, 28.

1 Cf. Genes. xxvII, 9. 1 Cf. Genes. xxvII, 9. Cf. Genes. XVIII, 6. Cf. Genes. XVIII, 6.

557 557

Habet etiam thesaurariam, secretum Habet etiam thesaurariam, secretum cordis, in quo divitiæ Dei sunt recon- cordis, in quo divitiæ Dei sunt recon- ditæ, in meritorum valore, in donis gra- ditæ, in meritorum valore, in donis gra- tiæ, in auro sapientiæ, in argento elo- tiæ, in auro sapientiæ, in argento elo- quentiæ, in lapidibus operum. Matth. x11, quentiæ, in lapidibus operum. Matth. x11, 35 Bonus homo de bono thesauro cordis 35 Bonus homo de bono thesauro cordis sui profert bona. Matth. x111, 52: Omnis sui profert bona. Matth. x111, 52: Omnis scriba doctus in regno cælorum similis scriba doctus in regno cælorum similis est homini patrifamilias, qui profert de est homini patrifamilias, qui profert de thesauro suo nova et vetera. thesauro suo nova et vetera.

Habet etiam promptuaria, studia bona, Habet etiam promptuaria, studia bona, et consuetudinis facilitatem: ex quibus et consuetudinis facilitatem: ex quibus facile abundat in omnes sumptus. Psal. facile abundat in omnes sumptus. Psal. CXLIII, 13: Promptuaria eorum plena, CXLIII, 13: Promptuaria eorum plena, eructantia ex hoc in illud. eructantia ex hoc in illud.

Habet etiam scholam disciplinæ, sa- Habet etiam scholam disciplinæ, sa- cram lectionem, vel auditum divinorum cram lectionem, vel auditum divinorum in prædicatione. Eccli. LI, 31: Appro- in prædicatione. Eccli. LI, 31: Appro- piate ad me, indocti, et congregate vos in piate ad me, indocti, et congregate vos in domum disciplinæ. domum disciplinæ.

Sic igitur domus ista disponitur in Sic igitur domus ista disponitur in officinis. officinis.

Est autem hæc domus quadruplex in Est autem hæc domus quadruplex in ædificii dispositione. Est enim superior, ædificii dispositione. Est enim superior, et inferior, et exterior, et interior. Su- et inferior, et exterior, et interior. Su- perior quidem est coelestis. III Reg. vi, perior quidem est coelestis. III Reg. vi, 30 Exaudies in loco habitaculi tui in 30 Exaudies in loco habitaculi tui in colo. Inferior autem est mundus, in qua colo. Inferior autem est mundus, in qua in creatura sua cernitur Deus: et de hac in creatura sua cernitur Deus: et de hac ad litteram dicitur, Baruch. II, 24:0 ad litteram dicitur, Baruch. II, 24:0 Israel, quam magna est domus Dei, et Israel, quam magna est domus Dei, et ingens locus possessionis ejus ! De supe- ingens locus possessionis ejus ! De supe- riori autem dicitur etiam, Joan. xiv, 2: riori autem dicitur etiam, Joan. xiv, 2: In domo Patris mei mansiones multæ In domo Patris mei mansiones multæ sunt. Exterior autem est Ecclesia, de qua sunt. Exterior autem est Ecclesia, de qua dicitur, Joan. 11, 16, et Matth. xxi, 13: dicitur, Joan. 11, 16, et Matth. xxi, 13: Domus mea, domus orationis vocabitur. Domus mea, domus orationis vocabitur. Augustinus « In oratorio nemo aliquid Augustinus « In oratorio nemo aliquid « agat, nisi ad quod factum est, unde et « agat, nisi ad quod factum est, unde et « nomen accepit: ut si forte præter horas « nomen accepit: ut si forte præter horas «< constitutas aliqui orare voluerint, non «< constitutas aliqui orare voluerint, non « eis sint impedimento qui ibi aliquid « eis sint impedimento qui ibi aliquid « agendum putaverunt. » De interiori « agendum putaverunt. » De interiori autem quæ est conscientia, dicitur, Sa- autem quæ est conscientia, dicitur, Sa- pient. vi, 16: Intrans in domum meam, pient. vi, 16: Intrans in domum meam, conquiescam cum ilia, scilicet sapientia. conquiescam cum ilia, scilicet sapientia.

: :

3 Cf. Exod. xxx, 18 et 19. 3 Cf. Exod. xxx, 18 et 19.

Cf. III Reg. VII, 23; II Paralip. iv, 2. Cf. III Reg. VII, 23; II Paralip. iv, 2.

558 558

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

Non enim habet amaritudinem conversa- Non enim habet amaritudinem conversa- tio illius, nec tædium convictus illius, tio illius, nec tædium convictus illius, sed lætitia et gaudium. sed lætitia et gaudium.

Hæc domus gaudet patrono Domino, Hæc domus gaudet patrono Domino, matrona regina coeli Virgine Maria, fa- matrona regina coeli Virgine Maria, fa- milia sanctis omnibus, et ministris san- milia sanctis omnibus, et ministris san- ctis Angelis. Habet autem figuram cru- ctis Angelis. Habet autem figuram cru- cis. Et de omnibus his fit mentio in cis. Et de omnibus his fit mentio in præfatione quam dicit Episcopus in con- præfatione quam dicit Episcopus in con- secratione Ecclesiæ. secratione Ecclesiæ.

De patrono quidem, Genes. xxvIII, 17 : De patrono quidem, Genes. xxvIII, 17 : Non est hic aliud nisi domus Dei. De Non est hic aliud nisi domus Dei. De familia in Psalmo LxxxII, 5: Beati qui familia in Psalmo LxxxII, 5: Beati qui habitant in domo tua, Domine: in sæcula habitant in domo tua, Domine: in sæcula sæculorum laudabunt te. Luc. XI, 7: sæculorum laudabunt te. Luc. XI, 7: Pueri mei mecum sunt in cubili. Isa. Pueri mei mecum sunt in cubili. Isa. VIII, 18 Ecce ego et pueri mei quos de- VIII, 18 Ecce ego et pueri mei quos de- dit mihi Dominus. De matrona dicitur, dit mihi Dominus. De matrona dicitur, III Reg. 1, 19, quod posita est sedes III Reg. 1, 19, quod posita est sedes matri regis juxta thronum regis. Psal. matri regis juxta thronum regis. Psal. XLIV, 10: Adstitit regina a dextris tuis XLIV, 10: Adstitit regina a dextris tuis in vestitu deaurato, circumdata varie- in vestitu deaurato, circumdata varie- tate. De ministris Angelis dicitur, ad tate. De ministris Angelis dicitur, ad Hebr. 1, 14 Nonne omnes sunt admi- I, Hebr. 1, 14 Nonne omnes sunt admi- I, nistratorii spiritus, in ministerium nistratorii spiritus, in ministerium missi propter eos qui hereditatem ca- missi propter eos qui hereditatem ca- pient salutis ? pient salutis ?

Horum ministrorum ordines ita mira- Horum ministrorum ordines ita mira- batur regina Saba, III Reg. x, 5, quod batur regina Saba, III Reg. x, 5, quod non habebat ultra spiritum. Regina au- non habebat ultra spiritum. Regina au- tem significat Ecclesiam in omni congre- tem significat Ecclesiam in omni congre- gatione fidelium. In hujus rei testimo- gatione fidelium. In hujus rei testimo- nium, in loco ubi fundandum erat nium, in loco ubi fundandum erat templum in Bethel, quæ domus Dei templum in Bethel, quæ domus Dei interpretatur, vidit Jacob scalam, cujus interpretatur, vidit Jacob scalam, cujus summitas coelos tangebat, et Dominum summitas coelos tangebat, et Dominum innixum scalæ desuper, et Angelos de- innixum scalæ desuper, et Angelos de- scendentes et ascendentes per eam': ut scendentes et ascendentes per eam': ut ascendentes vota fidelium in cœlum ascendentes vota fidelium in cœlum

ferrent, et descendentes gratias donorum ferrent, et descendentes gratias donorum et petitorum in oratione referrent exau- et petitorum in oratione referrent exau- ditionis. ditionis.

Hujus figura est crucis figura, propter Hujus figura est crucis figura, propter quod omnis basilica in honorem sanctæ quod omnis basilica in honorem sanctæ crucis consecratur principaliter: sicut crucis consecratur principaliter: sicut patet in præfatione Episcopali dedica- patet in præfatione Episcopali dedica- tionis Ecclesiæ. Et est quidem caput tionis Ecclesiæ. Et est quidem caput

Cf. Genes, xXVIII, 12. Cf. Genes, xXVIII, 12.

crucis super sancta sanctorum, brachia crucis super sancta sanctorum, brachia in extensione latitudinis crucis, et in extensione latitudinis crucis, et longitudo stipitis per sancta, quæ longitudo stipitis per sancta, quæ sunt corpus Ecclesiæ, ubi est locus sunt corpus Ecclesiæ, ubi est locus plebis: ut quasi Dominus extensus super plebis: ut quasi Dominus extensus super domum, facie altare videatur respicere, domum, facie altare videatur respicere, et extensis manibus sancta sanctorum et extensis manibus sancta sanctorum amplecti, et longitudine corporis sancta amplecti, et longitudine corporis sancta tegere videatur. Isa. vi, 1: Vidi Domi- tegere videatur. Isa. vi, 1: Vidi Domi- num sedentem super solium excelsum et num sedentem super solium excelsum et elevatum. Hoc litteraliter fuit super tem- elevatum. Hoc litteraliter fuit super tem- plum. Et plena erat omnis domus ma- plum. Et plena erat omnis domus ma- jestate ejus, hoc est, chorus, qui est jestate ejus, hoc est, chorus, qui est sancta sanctorum. Et ea quæ sub ipso sancta sanctorum. Et ea quæ sub ipso erant replebant templum, hoc est corpus erant replebant templum, hoc est corpus Christi a peccatore inferius. Sicut enim Christi a peccatore inferius. Sicut enim Dominus dicit: Ego si exaltatus fuero a Dominus dicit: Ego si exaltatus fuero a terra, id est, in cruce, omnia traham ad terra, id est, in cruce, omnia traham ad meipsum. Ita disponimus domum, et meipsum. Ita disponimus domum, et eum desuper extentum significamus: ad eum desuper extentum significamus: ad quam convenimus orantes, ut nos trahat quam convenimus orantes, ut nos trahat ad seipsum. ad seipsum.

Hæc domus adhuc habet fundamen- Hæc domus adhuc habet fundamen- tum Apostolicam et Catholicam fidem tum Apostolicam et Catholicam fidem stantem supra petram solidam confes- stantem supra petram solidam confes- sionis Beati Petri, principis Apostolorum. sionis Beati Petri, principis Apostolorum. Matth. xvi, 18: Super hanc petram ædi- Matth. xvi, 18: Super hanc petram ædi- ficabo Ecclesiam meam. I ad Corinth. 111, ficabo Ecclesiam meam. I ad Corinth. 111, 11: Fundamentum aliud nemo potest 11: Fundamentum aliud nemo potest ponere, præter id quod positum est, ponere, præter id quod positum est, quod est Christus Jesus. Psal. LXXXVI, 2: quod est Christus Jesus. Psal. LXXXVI, 2: Fundamenta ejus in montibus sanctis, Fundamenta ejus in montibus sanctis, hoc est, in doctrinis Apostolicis. Et in hoc est, in doctrinis Apostolicis. Et in hujus signum, cruces in Ecclesia fiunt in hujus signum, cruces in Ecclesia fiunt in honore et numero Apostolorum. honore et numero Apostolorum.

Hujus Ecclesiæ parietes in altum sur- Hujus Ecclesiæ parietes in altum sur- gentes sunt merita spei, quæ ex quatuor gentes sunt merita spei, quæ ex quatuor virtutibus eliciuntur. Eccli. L, 1 et 2: In virtutibus eliciuntur. Eccli. L, 1 et 2: In vila sua suffulsit domum, et in diebus vila sua suffulsit domum, et in diebus suis corroboravit templum. Templi etiam suis corroboravit templum. Templi etiam altitudo ab ipso fundata est, duplex altitudo ab ipso fundata est, duplex ædificatio, et excelsi parietes templi. In ædificatio, et excelsi parietes templi. In vita enim fulcire domum, est domum in- vita enim fulcire domum, est domum in- habitationis divinæ in conversatione vitæ habitationis divinæ in conversatione vitæ per virtutes construere. Fundare autem per virtutes construere. Fundare autem templum, est in fundamento veritatis templum, est in fundamento veritatis fidei totam habitationem firmiter collo- fidei totam habitationem firmiter collo-

2 Joan. XII, 32. 2 Joan. XII, 32.

IN EVANG. LUCÆ, XIX-9. IN EVANG. LUCÆ, XIX-9.

care. Duplex ædificatio est, quod con- care. Duplex ædificatio est, quod con- templativa quidem sancta sanctorum, templativa quidem sancta sanctorum, activa autem sancta contineat. Excelsi activa autem sancta contineat. Excelsi parietes quatuor eriguntur, dum opera parietes quatuor eriguntur, dum opera meritorum a quatuor cardinalibus virtu- meritorum a quatuor cardinalibus virtu- tibus elicita, per spem altissimam in tibus elicita, per spem altissimam in coelum porriguntur. Sic enim spes elevat coelum porriguntur. Sic enim spes elevat templum quia sicut dicitur, ad Hebr. templum quia sicut dicitur, ad Hebr. vi, 18 et seq. Nos confugimus ad te- vi, 18 et seq. Nos confugimus ad te- nendam propositam spem quam sicut nendam propositam spem quam sicut anchoram habemus animæ tutam ac fir- anchoram habemus animæ tutam ac fir- mam, et incedentem usque ad interiora mam, et incedentem usque ad interiora velaminis, hoc est, in cœlum, ubi præ- velaminis, hoc est, in cœlum, ubi præ- cursor pro nobis introivit Jesus, secundum cursor pro nobis introivit Jesus, secundum ordinem Melchisedech pontifex factus ordinem Melchisedech pontifex factus in æternum. Compaginatio autem supe- in æternum. Compaginatio autem supe- rior quæ per modum testudinis concludit rior quæ per modum testudinis concludit totum et tegit, est charitas, de qua dicitur, totum et tegit, est charitas, de qua dicitur, ad Ephes. 11, 21 et 22: Omnis ædificatio ad Ephes. 11, 21 et 22: Omnis ædificatio constructa crescit in templum sanctum in constructa crescit in templum sanctum in Domino in quo et vos coædificamini in Domino in quo et vos coædificamini in habitaculum Dei in Spiritu. Spiritus habitaculum Dei in Spiritu. Spiritus autem sanctus charitas est. autem sanctus charitas est.

Sic ergo ædificatur templum. Sic ergo ædificatur templum. Ostium autem hujus templi est Chri- Ostium autem hujus templi est Chri- stus cum omnibus suis sacramentis. Et stus cum omnibus suis sacramentis. Et ideo in consecratione Ecclesiæ, crux in ideo in consecratione Ecclesiæ, crux in nomine Christi fit super ostium : quia nomine Christi fit super ostium : quia Christus dicit, Joan. x, 9: Ego sum osti- Christus dicit, Joan. x, 9: Ego sum osti- um: per me si quis introierit, salvabitur, um: per me si quis introierit, salvabitur, et ingredietur, et egredietur, et pa- et ingredietur, et egredietur, et pa- scua inveniet. Cum autem Christus cum scua inveniet. Cum autem Christus cum omnibus suis sacramentis sit ostium, in- omnibus suis sacramentis sit ostium, in- trat per ostium qui participationem et trat per ostium qui participationem et communionem habet sacramentorum. communionem habet sacramentorum. Psal. xcix, 3: Introite portas ejus in con- Psal. xcix, 3: Introite portas ejus in con- fessione. fessione.

Habet autem etiam hæc domus colum- Habet autem etiam hæc domus colum- nas septem quibus innititur, quæ sunt nas septem quibus innititur, quæ sunt septem Christi sacramenta, quæ omnia septem Christi sacramenta, quæ omnia sustinent et sanctificant quæ sunt in sustinent et sanctificant quæ sunt in domo, quæ sunt Nativitas, Circumcisio, domo, quæ sunt Nativitas, Circumcisio, Baptismus quo baptizatus est Christus, Baptismus quo baptizatus est Christus, Passio, Descensus ad inferos, Resurre- Passio, Descensus ad inferos, Resurre- ctio, Ascensio, quæ stant in parte una : ctio, Ascensio, quæ stant in parte una : et septem sacramenta ab his virtutem et septem sacramenta ab his virtutem trahentia, quæ stant in latere alio ex trahentia, quæ stant in latere alio ex parte nostra, quæ sunt Baptismus, Con- parte nostra, quæ sunt Baptismus, Con- firmatio, Poenitentia, Eucharistia, Extre- firmatio, Poenitentia, Eucharistia, Extre-

559 559

ma unctio, Ordo, et Matrimonium. Et de ma unctio, Ordo, et Matrimonium. Et de primis septem dicitur, Proverb. IX, 1; primis septem dicitur, Proverb. IX, 1; Sapientia ædificavit sibi domum, excidit Sapientia ædificavit sibi domum, excidit columnas septem. De secundis autem columnas septem. De secundis autem quantum ad effectum remissionis pecca- quantum ad effectum remissionis pecca- torum dicitur, IV Reg. v, 10: Vade, et torum dicitur, IV Reg. v, 10: Vade, et lavare septies in Jordane, et recipiet sa- lavare septies in Jordane, et recipiet sa- nitatem caro tua, atque mundaberis. nitatem caro tua, atque mundaberis.

Hæc domus consecratur oleo, aqua, Hæc domus consecratur oleo, aqua, cinere et sale et vino commixta. Oleo cinere et sale et vino commixta. Oleo sancto altare bis cruciformiter ungitur, sancto altare bis cruciformiter ungitur, et chrismate tam altare quam domus et chrismate tam altare quam domus tota cruciformiter consecratur. Alphabe- tota cruciformiter consecratur. Alphabe- tum græcum et alphabetum latinum de tum græcum et alphabetum latinum de angulo in angulum cruciformiter scri- angulo in angulum cruciformiter scri- buntur. Pallis altare vestitur, et sic do- buntur. Pallis altare vestitur, et sic do- mus in habitaculum Dei perficitur. mus in habitaculum Dei perficitur.

Aqua quidem expiationis est fons de Aqua quidem expiationis est fons de latere templi dextro egrediens, sicut di- latere templi dextro egrediens, sicut di- citur, Ezechiel. XLVII, 1, est aqua sapien- citur, Ezechiel. XLVII, 1, est aqua sapien- tiæ et gratiæ divinæ, cum aqua lacry- tiæ et gratiæ divinæ, cum aqua lacry- marum, quæ a corde per oculos marum, quæ a corde per oculos producitur. Psal. L, 9: Asperges me producitur. Psal. L, 9: Asperges me hyssopo, et mundabor: quia hyssopus hyssopo, et mundabor: quia hyssopus sanguinem purificat: lavabis me, et su- sanguinem purificat: lavabis me, et su- per nivem dalbabor. Hæc immixtum ha- per nivem dalbabor. Hæc immixtum ha- bet salem, ut diximus, divinæ sapientiæ, bet salem, ut diximus, divinæ sapientiæ, suo sapore omnia condientem. Matth. v, suo sapore omnia condientem. Matth. v, 13 Vos estis sal terræ. IV Reg. 11, 21, 13 Vos estis sal terræ. IV Reg. 11, 21, sanavit Eliseus aquas, immittendo in eas sanavit Eliseus aquas, immittendo in eas sal: quia non placent Deo aquæ nostræ sal: quia non placent Deo aquæ nostræ expiationis, nisi sale sapientiæ sint con- expiationis, nisi sale sapientiæ sint con- ditæ. Job, v1, 6: Numquid poterit comedi ditæ. Job, v1, 6: Numquid poterit comedi insulsum, quod non est sale conditum? insulsum, quod non est sale conditum? Habet etiam immixtum cinerem humilis Habet etiam immixtum cinerem humilis recordationis nostræ futuræ incineratio- recordationis nostræ futuræ incineratio- nis, ut contrahat acumen, et efficacius nis, ut contrahat acumen, et efficacius maculas nostras lavare possit. Et hoc si- maculas nostras lavare possit. Et hoc si- gnificatum est, Levit. xvI, 27, ubi præ- gnificatum est, Levit. xvI, 27, ubi præ- cepit Dominus, quod cineres vitulæ rufæ cepit Dominus, quod cineres vitulæ rufæ

in in

aquam expiationis tabernaculi immit- aquam expiationis tabernaculi immit- terentur. Vitula enim rufa petulantiam terentur. Vitula enim rufa petulantiam significat, quæ temperatur et infrigidatur significat, quæ temperatur et infrigidatur quando fit recordatio incinerationis. quando fit recordatio incinerationis. Eccli. x, 9 Quid superbit terra et cinis ? Eccli. x, 9 Quid superbit terra et cinis ? Et sicut diximus, aqua ex hoc contrahit Et sicut diximus, aqua ex hoc contrahit acumen abluendi sicut lixivia. Psal. vi, acumen abluendi sicut lixivia. Psal. vi, 7: Lavabo per singulas noctes lectum 7: Lavabo per singulas noctes lectum meum, lacrymis meis statum meum ri- meum, lacrymis meis statum meum ri-

56 56

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

gabo, hoc est, per singulas peccatorum gabo, hoc est, per singulas peccatorum obtenebrationes, et ubi molliter in pec- obtenebrationes, et ubi molliter in pec- cato quievi. Vinum autem est commixtio cato quievi. Vinum autem est commixtio coelestium gaudiorum, in aquis expiatio- coelestium gaudiorum, in aquis expiatio- nem facientium. Genes. XLIX, 11: Lava- nem facientium. Genes. XLIX, 11: Lava- bit in vino stolam suam, hoc est, con- bit in vino stolam suam, hoc est, con- versatiouem vitæ servavit. versatiouem vitæ servavit.