10 10

AL AL

12 12

13 13

IN EVANG. LUCÆ, XVIII-39, 40, 41, 42, 43. IN EVANG. LUCÆ, XVIII-39, 40, 41, 42, 43.

ad sapientiam quia ex hoc tuam impe- ad sapientiam quia ex hoc tuam impe- trabo miserationem. trabo miserationem.

« Fili David, miserere mei. »> « Fili David, miserere mei. »>

« Fili,» inquam, « David, » adspectu « Fili,» inquam, « David, » adspectu desiderabilis, vide miseriam te adspicere desiderabilis, vide miseriam te adspicere non valentis. Eccle. 1, 8: Non saturatur non valentis. Eccle. 1, 8: Non saturatur oculus visu. Cantic. 11, 14: Ostende mihi oculus visu. Cantic. 11, 14: Ostende mihi faciem tuam... Facies enim tua decora. faciem tuam... Facies enim tua decora. Isa. LXVI, 14 Videbitis, et gaudebit cor Isa. LXVI, 14 Videbitis, et gaudebit cor vestrum. I Petr. 1, 12: In quem deside- vestrum. I Petr. 1, 12: In quem deside- rant Angeli prospicere. Quia igitur ocu- rant Angeli prospicere. Quia igitur ocu- lus nullus visu faciei tuæ satiatur: quia lus nullus visu faciei tuæ satiatur: quia etiam tua facies est decora: et quia An- etiam tua facies est decora: et quia An- geli desiderant faciem tuam videre: non geli desiderant faciem tuam videre: non permittas me manere in hac miseria. permittas me manere in hac miseria. Quia, sicut dixisti, Luc. x, 23: Beati Quia, sicut dixisti, Luc. x, 23: Beati oculi, qui vident quæ vos, Apostoli, vi- oculi, qui vident quæ vos, Apostoli, vi- detis. Ego autem te non videam adspectu detis. Ego autem te non videam adspectu tam desiderabilem. tam desiderabilem.

« Fili David. » Tu etiam es manu for- « Fili David. » Tu etiam es manu for- tis et ideo, sicut dixisti, Isa. LXIII, 1 : tis et ideo, sicut dixisti, Isa. LXIII, 1 : Propugnator es ad salvandum. Salva Propugnator es ad salvandum. Salva ergo me miserum. Quia sicut dicit pater ergo me miserum. Quia sicut dicit pater tuus David, Psal. ix, 14: Tibi derelictus tuus David, Psal. ix, 14: Tibi derelictus est pauper, orphano tu eris adjutor. est pauper, orphano tu eris adjutor. Matth. xxi, 9 Hosanna filio David! Matth. xxi, 9 Hosanna filio David! benedictus qui venit in nomine Domini. benedictus qui venit in nomine Domini. Hosanna autem idem est, quod salva, Hosanna autem idem est, quod salva, obsecro. obsecro.

Et hoc est : « Fili David, miserere Et hoc est : « Fili David, miserere -mei. ». -mei. ».

« Stans autem Jesus jussit illum ad- « Stans autem Jesus jussit illum ad- duci ad se. Et cum appropinquasset, duci ad se. Et cum appropinquasset, interrogavit illum, interrogavit illum,

Dicens Quid tibi vis faciam? At Dicens Quid tibi vis faciam? At ille dixit: Domine, ut videam. ille dixit: Domine, ut videam.

535 535

Et dicuntur hic quinque qualiter sci- Et dicuntur hic quinque qualiter sci- licet Dominus substitit ex misericordia, licet Dominus substitit ex misericordia, qualiter jussit cæcum adduci ex compas- qualiter jussit cæcum adduci ex compas- sione, qualiter quæsivit ut notam faceret sione, qualiter quæsivit ut notam faceret confessionem, qualiter cæcus suam co- confessionem, qualiter cæcus suam co- ram omnibus exposuit petitionem, quali- ram omnibus exposuit petitionem, quali- ter Dominus miraculi operatus est per- ter Dominus miraculi operatus est per- fectionem. fectionem.

Dicit igitur: « Stans autem Jesus. » Dicit igitur: « Stans autem Jesus. » Stetit, qui prætereundi fixit gressum, Stetit, qui prætereundi fixit gressum, et ad misericordiam exspectavit. Isa. et ad misericordiam exspectavit. Isa. xxx, 18 Exspectat Dominus ut mise- xxx, 18 Exspectat Dominus ut mise- reatur vestri. Psal. xxxix, 2: Exspectans reatur vestri. Psal. xxxix, 2: Exspectans exspectavi Dominum, et intendit mihi. exspectavi Dominum, et intendit mihi.

« Jussit cæcum adduci ad se. » « Jussit cæcum adduci ad se. »

Quia per seipsum venire nescivit. Ma- Quia per seipsum venire nescivit. Ma- nibus autem jussit adduci eum, manibus nibus autem jussit adduci eum, manibus scilicet se sequentium: significans quo- scilicet se sequentium: significans quo- niam cæcus laicus manu clerici debet niam cæcus laicus manu clerici debet adduci ad Dominum. Matth. xxi, 2, dici- adduci ad Dominum. Matth. xxi, 2, dici- tur hoc idem sub alia metaphora de asi- tur hoc idem sub alia metaphora de asi- no Solvile, et adducite mihi. Et ideo no Solvile, et adducite mihi. Et ideo ducens cæcum debet esse videns per co- ducens cæcum debet esse videns per co- gnitionem intellectus et esse cum Do- gnitionem intellectus et esse cum Do- mino, amore affectus: et sequi Domi- mino, amore affectus: et sequi Domi- num, imitatione effectus. Psal. xc, 12: num, imitatione effectus. Psal. xc, 12: In manibus portabunt te, ne forte offen- In manibus portabunt te, ne forte offen- das ad lapidem pedem tuum. Psal. Lxxii, das ad lapidem pedem tuum. Psal. Lxxii, 24 Tenuisti manum dexteram meam, 24 Tenuisti manum dexteram meam, et in voluntate tua deduxisti me, et cum et in voluntate tua deduxisti me, et cum gloria suscepisti me. gloria suscepisti me.

« Et cum appropinquasset, » « Et cum appropinquasset, »

Cæcus scilicet ad Jesum per contritio- Cæcus scilicet ad Jesum per contritio- nem, et cordis devotionom. Jacob. iv, 8: nem, et cordis devotionom. Jacob. iv, 8: Appropinquate Deo, et appropinquabit Appropinquate Deo, et appropinquabit vobis. Psal. xXXIII, 6: Accedite ad eum, vobis. Psal. xXXIII, 6: Accedite ad eum, et illuminamini : el facies vestræ non et illuminamini : el facies vestræ non

Et Jesus dixit illi: Respice, fides confundentur. Et Jesus dixit illi: Respice, fides confundentur. tua te salvum fecit. tua te salvum fecit.

Et confestim vidit, et sequebatur Et confestim vidit, et sequebatur illum magnificans Deum. Et omnis illum magnificans Deum. Et omnis plebs ut vidit, dedit laudem Deo. >> plebs ut vidit, dedit laudem Deo. >>

Hic agitur de perfectione miraculi. Hic agitur de perfectione miraculi.

« Interrogavit illum, dicens. » « Interrogavit illum, dicens. »

Non ut ignorantem instrueret, sed po- Non ut ignorantem instrueret, sed po- tius ut palam devotionem suam et defe- tius ut palam devotionem suam et defe- ctum confiteretur. Ad Roman. x, 10: ctum confiteretur. Ad Roman. x, 10: Corde creditur ad justitiam, ore autem Corde creditur ad justitiam, ore autem

.536 .536

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

confessio fit ad salutem. Hæc enim con- confessio fit ad salutem. Hæc enim con- fessio valuit ædificationi proximorum. fessio valuit ædificationi proximorum. Josue, VII, 19 Da gloriam Domino Deo Josue, VII, 19 Da gloriam Domino Deo Israel, et confitere, scilicet peccatum Israel, et confitere, scilicet peccatum tuum, atque indica mihi quid feceris. tuum, atque indica mihi quid feceris. Job, xxxvIII, 3 Interrogabo te, et re- Job, xxxvIII, 3 Interrogabo te, et re- sponde mihi. sponde mihi.

« Quid tibi vis faciam ? » « Quid tibi vis faciam ? »

Attende magnam dantis beneficium li- Attende magnam dantis beneficium li- beralitatem. Quid, vel quantum det, in beralitatem. Quid, vel quantum det, in voluntate constituit petentis. Et ideo di- voluntate constituit petentis. Et ideo di- cit «Quid tibi vis faciam? » IV Reg. cit «Quid tibi vis faciam? » IV Reg. 11, 9 Postula quod vis ut faciam tibi, 11, 9 Postula quod vis ut faciam tibi, antequam tollar a te. Sapient. xvi, 21: antequam tollar a te. Sapient. xvi, 21: Deserviens uniuscujusque voluntati, ad Deserviens uniuscujusque voluntati, ad quod quisque volebat convertebatur. quod quisque volebat convertebatur.

Hoc est ergo quod dicit : « Quid tibi Hoc est ergo quod dicit : « Quid tibi vis faciam? » Ac si dicat: Jam video vis faciam? » Ac si dicat: Jam video dovotionem tuam, jam intueor fidem, dovotionem tuam, jam intueor fidem, jam considero spem, jam sentio charita- jam considero spem, jam sentio charita- tem. Petitio tua in tua sit voluntate et tem. Petitio tua in tua sit voluntate et optione. optione.

<< At ille dixit, » << At ille dixit, »

Cæcus scilicet, Domino : « Domine, ut Cæcus scilicet, Domino : « Domine, ut videam. » Non tam extra, quam intus. videam. » Non tam extra, quam intus. Visio enim tota merces est. Et videre Visio enim tota merces est. Et videre Deum beatitudo est. Isa. LXVI, 14: Vi- Deum beatitudo est. Isa. LXVI, 14: Vi- debitis, et gaudebit cor vestrum : et ossa debitis, et gaudebit cor vestrum : et ossa vestra quasi herba. germinabunt. Hæc vestra quasi herba. germinabunt. Hæc visio cognitio Dei est, de qua dicitur, visio cognitio Dei est, de qua dicitur, Joan. xvi, 3: Hæc est vita æterna : ut Joan. xvi, 3: Hæc est vita æterna : ut cognoscant te, solum Deum verum, et cognoscant te, solum Deum verum, et quem misisti, Jesum Christum. Genes. quem misisti, Jesum Christum. Genes. XXXII, 30 Vidi Deum facie ad faciem, XXXII, 30 Vidi Deum facie ad faciem, et salva facta est anima mea. In his et salva facta est anima mea. In his consistit petitionis determinatio. consistit petitionis determinatio.

« Et Jesus dixit, » « Et Jesus dixit, »

Verba pacifica et consolatoria respon- Verba pacifica et consolatoria respon- dens. Zachar. 1, 13: Respondit Domi- dens. Zachar. 1, 13: Respondit Domi- nus... verba bona, verba consolatoria. nus... verba bona, verba consolatoria. Eccli. 1v, 8 : Declina pauperi sine tristi- Eccli. 1v, 8 : Declina pauperi sine tristi- tia aurem tuam,... et responde illi pa- tia aurem tuam,... et responde illi pa- cifica in mansuetudine. cifica in mansuetudine.

<< Respice. »> << Respice. »>

Tangitur hic perfectio miraculi in tri- Tangitur hic perfectio miraculi in tri- bus: in verbo curante, in causa interius bus: in verbo curante, in causa interius obstaculum removente, et in effectu mi- obstaculum removente, et in effectu mi- raculum comprobante. raculum comprobante.

Dicit igitur «Respice, » hoc est, po- Dicit igitur «Respice, » hoc est, po- tentiam perfectam respiciendi accipe. Isa. tentiam perfectam respiciendi accipe. Isa. xxxv, 5 Aperientur oculi cæcorum, et xxxv, 5 Aperientur oculi cæcorum, et aures surdorum patebunt. Matth. x1, 5: aures surdorum patebunt. Matth. x1, 5: Cæci vident..., surdi audiunt. Luc. xxi, Cæci vident..., surdi audiunt. Luc. xxi, 28 Respicite, et levate capita vestra, 28 Respicite, et levate capita vestra, quoniam appropinquabit redemptio ve- quoniam appropinquabit redemptio ve-

stra. stra.

<< Fides tua te salvum fecit, » << Fides tua te salvum fecit, »

Quantum ad obstaculi interioris remo- Quantum ad obstaculi interioris remo- tionem. Act. xv, 9: Fide purificans tionem. Act. xv, 9: Fide purificans corda eorum. Luc. VII, 50: Fides tua corda eorum. Luc. VII, 50: Fides tua te salvam fecit: vade in pace. Fides est te salvam fecit: vade in pace. Fides est lumen, interius cor a tenebris cæcitatis lumen, interius cor a tenebris cæcitatis emundans. Et hæc oculum exteriorem emundans. Et hæc oculum exteriorem videre facit. Matth. v, 8: Beati mundo videre facit. Matth. v, 8: Beati mundo corde, quoniam ipsi Deum videbunt. corde, quoniam ipsi Deum videbunt.

« Et confestim vidit, » « Et confestim vidit, »

Quia nescit tarda rerum molimina Spi- Quia nescit tarda rerum molimina Spi- ritus sancti gratia. Vidit autem sicut di- ritus sancti gratia. Vidit autem sicut di- xit Simeon, Luc. 11, 30: Viderunt oculi xit Simeon, Luc. 11, 30: Viderunt oculi mei salutare tuum. Eccle. x1, 7: Dulce mei salutare tuum. Eccle. x1, 7: Dulce lumen, et delectabile est oculis videre so- lumen, et delectabile est oculis videre so- lem. Ecce miraculi perfectio. lem. Ecce miraculi perfectio.

« Et sequebatur illum, etc. » « Et sequebatur illum, etc. »

Hæc est miraculi sequela, et utilitas Hæc est miraculi sequela, et utilitas duplex in eo in quo miraculum est per- duplex in eo in quo miraculum est per- fectum, et in aliis videntibus effectum fectum, et in aliis videntibus effectum ipsius. ipsius.

De primo dicit duo: unum in operis De primo dicit duo: unum in operis devotione, aliud autem in laude. devotione, aliud autem in laude.

De primo dicit : « Et sequebatur il- De primo dicit : « Et sequebatur il- lum. » Unde Chrysostomus dicit, quod lum. » Unde Chrysostomus dicit, quod bonum munus obtulit Christo, quia seip- bonum munus obtulit Christo, quia seip- sum obtulit ad sequendum. Jerem. XVII, sum obtulit ad sequendum. Jerem. XVII, 16 Non sum turbatus, te pastorem se- 16 Non sum turbatus, te pastorem se- quens. Joan. x, 4 et 5: Cum proprias quens. Joan. x, 4 et 5: Cum proprias

IN EVANG. LUCÆ, XVIII-43. IN EVANG. LUCÆ, XVIII-43.

oves emiserit, ante eas vadit et oves il- oves emiserit, ante eas vadit et oves il- lum sequuntur, quia sciunt vocem ejus. lum sequuntur, quia sciunt vocem ejus. Alienum autem non sequuntur, sed fu- Alienum autem non sequuntur, sed fu- giunt ab eo, quia non noverunt vocem giunt ab eo, quia non noverunt vocem alienorum. Quem enim alium sequi de- alienorum. Quem enim alium sequi de- beret quam curatorem suum. Quinimo beret quam curatorem suum. Quinimo dicit cum Naaman Syro: Vere scio quod dicit cum Naaman Syro: Vere scio quod non sit alius Deus in universa terra, nisi non sit alius Deus in universa terra, nisi tantum in Israel³. tantum in Israel³.

« Magnificans, » hoc est, magna laude « Magnificans, » hoc est, magna laude extollens « Deum. » Eccli. XLIII, 33: Be- extollens « Deum. » Eccli. XLIII, 33: Be- nedicentes Dominum, exaltate illum nedicentes Dominum, exaltate illum quantum potestis: major enim est omni quantum potestis: major enim est omni laude. Psal. XXXIII, 4: Magnificate Do- laude. Psal. XXXIII, 4: Magnificate Do- minum mecum, et exaltemus nomen ejus minum mecum, et exaltemus nomen ejus in idipsum. in idipsum.

« Et omnis plebs, etc. » « Et omnis plebs, etc. »

Ecce ædificatorum ad fidem generalis Ecce ædificatorum ad fidem generalis laudatio. Dicit : « Et omnis plebs, » quia laudatio. Dicit : « Et omnis plebs, » quia Pharisæi ex invidia non laudaverunt. Pharisæi ex invidia non laudaverunt. Psal. cxi, 10: Peccator videbit, et ira- Psal. cxi, 10: Peccator videbit, et ira- scetur dentibus suis fremet, et tabescet: scetur dentibus suis fremet, et tabescet:

1 IV Reg. v, 15. 1 IV Reg. v, 15.

537 537

desiderium peccatorum peribit. Plebs desiderium peccatorum peribit. Plebs autem simplicium videns miraculum, autem simplicium videns miraculum, benedixit Dominum. Joan. x11, 12 et 13: benedixit Dominum. Joan. x11, 12 et 13: Turba multa quæ venerat ad diem fe- Turba multa quæ venerat ad diem fe- stum... clamabant Domino : Benedictus stum... clamabant Domino : Benedictus

qui venit in nomine Domini! qui venit in nomine Domini!

Dicit autem « Ut vidit, » scilicet mi- Dicit autem « Ut vidit, » scilicet mi- raculum: quia hoc ad fidem, et ad lau- raculum: quia hoc ad fidem, et ad lau- dem excitavit. Sicut, Exod. xv, 1: Can- dem excitavit. Sicut, Exod. xv, 1: Can- temus Domino gloriose enim magnifi- temus Domino gloriose enim magnifi- catus est. Deuter. XXXII, 3 et 4 : Date catus est. Deuter. XXXII, 3 et 4 : Date magnificentiam Deo nostro. Dei perfecta magnificentiam Deo nostro. Dei perfecta sunt opera. sunt opera.

: :

« Dedit laudem Deo. » Apocal. xix, « Dedit laudem Deo. » Apocal. xix, 5: Laudem dicite Deo nostro, omnes 5: Laudem dicite Deo nostro, omnes servi ejus, et qui timetis eum, pusilli et servi ejus, et qui timetis eum, pusilli et magni. Laudabant igitur Deum in om- magni. Laudabant igitur Deum in om- nibus operibus suis. Psal. cn, 22 : Bene- nibus operibus suis. Psal. cn, 22 : Bene- dicite Domino, omnia opera ejus, in om- dicite Domino, omnia opera ejus, in om- ni loco dominationis ejus. Vel, laudabant ni loco dominationis ejus. Vel, laudabant pro fide, quæ sic ex insperato miraculum pro fide, quæ sic ex insperato miraculum impetravit. Psal. CL, 2: Laudate eum in impetravit. Psal. CL, 2: Laudate eum in virtutibus ejus laudate eum secundum virtutibus ejus laudate eum secundum multitudinem magnitudinis ejus. multitudinem magnitudinis ejus.

538 538

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD..

CAPUT XIX. CAPUT XIX.

Ad Zachæum plurimis murmurantibus divertit : parabolam refert de homine Ad Zachæum plurimis murmurantibus divertit : parabolam refert de homine nobili, qui abiens ad regnum accipiendum, tradidit decem servis decem mnas, nobili, qui abiens ad regnum accipiendum, tradidit decem servis decem mnas, quem cives super se regnare nolebant: super pullum asinæ intrans cum honore quem cives super se regnare nolebant: super pullum asinæ intrans cum honore Jerosolymam, flet super illam, prædicitque evertandam, et ingressus in tem- Jerosolymam, flet super illam, prædicitque evertandam, et ingressus in tem- plum ejicit ementes ac vendentes. plum ejicit ementes ac vendentes.

1. Et ingressus perambulabat Jeri- 1. Et ingressus perambulabat Jeri- cho. cho.

2. Et ecce vir nomine Zachæus, et 2. Et ecce vir nomine Zachæus, et hic princeps erat publicanorum, hic princeps erat publicanorum, et ipse dives: et ipse dives:

3. Et quærebat videre Jesum, quis 3. Et quærebat videre Jesum, quis esset : et non poterat præ esset : et non poterat præ turba, quia statura pusillus turba, quia statura pusillus

erat. erat.

4. Et præcurrens ascendit in arbo- 4. Et præcurrens ascendit in arbo- rem sycomorum ut videret rem sycomorum ut videret cum, quia inde erat transi- cum, quia inde erat transi-

turus. turus.

5. Et cum venisset ad locum, suspi- 5. Et cum venisset ad locum, suspi- ciens Jesus vidit illum, et dixit ciens Jesus vidit illum, et dixit ad eum Zachæe, festinans de- ad eum Zachæe, festinans de- scende, quia hodie in domo tua scende, quia hodie in domo tua oportet me manere. oportet me manere.

eo quod et ipse filius sit eo quod et ipse filius sit Abrahæ. Abrahæ.

10. Venit enim Filius hominis quæ- 10. Venit enim Filius hominis quæ- rere et salvum facere quod per- rere et salvum facere quod per- ierat¹. ierat¹.

11. Hæc illis audientibus, adjiciens 11. Hæc illis audientibus, adjiciens dixit parabolam, eo quod esset dixit parabolam, eo quod esset prope Jerusalem, et quia cxi- prope Jerusalem, et quia cxi- stimarent quod confestim re- stimarent quod confestim re- gnum Dei manifestaretur. gnum Dei manifestaretur. 12. Dixit ergo : Homo quidam nobi- 12. Dixit ergo : Homo quidam nobi- lis abiit in regionem longin lis abiit in regionem longin quam accipere sibi regnum, et quam accipere sibi regnum, et reverti 2. reverti 2.

13. Vocatis autem decem servis suis, 13. Vocatis autem decem servis suis, dedit eis decem mnas, et ait dedit eis decem mnas, et ait ad illos Negotiamini dum ad illos Negotiamini dum venio. venio.

6. Et festinans descendit, et excepit 14. Cives autem ejus oderant eum : 6. Et festinans descendit, et excepit 14. Cives autem ejus oderant eum :

illum gaudens. illum gaudens.

7. Et cum viderent omnes, murmu- 7. Et cum viderent omnes, murmu- rabant, dicentes quod ad homi- rabant, dicentes quod ad homi- nem peccatorem divertisset. nem peccatorem divertisset.

8. Stans autem Zachæus, dixit ad 8. Stans autem Zachæus, dixit ad Dominum: Ecce dimidium Dominum: Ecce dimidium bonorum meoruni, Domine, do bonorum meoruni, Domine, do pauperibus et si quid ali- pauperibus et si quid ali- quem defraudavi, reddo qua- quem defraudavi, reddo qua- druplum. druplum.

: :

9. Ait Jesus ad eum : Quia hodie 9. Ait Jesus ad eum : Quia hodie salus domui huic facta est, salus domui huic facta est,

1 Matth. XVIII, 11. 1 Matth. XVIII, 11.

et miserunt legationem post il- et miserunt legationem post il-

lum, dicentes: Nolumus hunc lum, dicentes: Nolumus hunc regnare super nos. regnare super nos.

15. Et factum est ut rediret accepto 15. Et factum est ut rediret accepto

regno et jussit vocari servos, regno et jussit vocari servos, quibus dedit pecuniam, ut sci- quibus dedit pecuniam, ut sci- ret quantum quisque negotia- ret quantum quisque negotia-

tus esset. tus esset.

16. Venit autem primus, dicens : 16. Venit autem primus, dicens : Domine, mna tua decem mnas Domine, mna tua decem mnas acquisivit. acquisivit.

17. Et ait illi: Euge, bone serve: 17. Et ait illi: Euge, bone serve:

* Matth. xxv, 14. * Matth. xxv, 14.

CAP. XIX LUCÆ. CAP. XIX LUCÆ.

quia in modico fuisti fidelis, quia in modico fuisti fidelis,

eris potestatem habens super eris potestatem habens super decem civitates. decem civitates.

18. Et alter venit dicens : Domine, 18. Et alter venit dicens : Domine, mna tua fecit quinque mnas. mna tua fecit quinque mnas.

19. Et huic ait: Et tu esto super 19. Et huic ait: Et tu esto super quinque civitates. quinque civitates.

20. Et alter venit, dicens: Domine, 20. Et alter venit, dicens: Domine, ecce mna tua, quam habui re- ecce mna tua, quam habui re- positam in sudario : positam in sudario :

539 539

minum sedit: solvite illum, et minum sedit: solvite illum, et adducite. adducite.

31. Et si quis vos interrogaverit : 31. Et si quis vos interrogaverit : Quare solvitis? sic dicetis ci : Quare solvitis? sic dicetis ci : Quia Dominus operam ejus de- Quia Dominus operam ejus de- siderat. siderat.

32. Abierunt autem qui missi erant, 32. Abierunt autem qui missi erant, et invenerunt, sicut dixit illis, et invenerunt, sicut dixit illis, stantem pullum. stantem pullum. Solventibus autem illis pullum, Solventibus autem illis pullum, dixerunt domini ejus ad illos : dixerunt domini ejus ad illos : Quid solvitis pullum? Quid solvitis pullum?

33. 33.

21. Timui enim te, quia homo au- 21. Timui enim te, quia homo au- sterus es tollis quod non po- sterus es tollis quod non po- suisti, et metis quod non semi- 34, suisti, et metis quod non semi- 34,

nasti. nasti.

22. Dicit ei: De ore tuo te judico, 22. Dicit ei: De ore tuo te judico, serve nequam. Sciebas quod serve nequam. Sciebas quod ego homo austerus sum, tol- ego homo austerus sum, tol- lens qued non posui, et metens lens qued non posui, et metens quod non seminavi : quod non seminavi :

At illi dixerunt: Quia Dominus At illi dixerunt: Quia Dominus eum necessarium habet. eum necessarium habet. 35. Et duxerunt illum ad Jesum³. Et 35. Et duxerunt illum ad Jesum³. Et · jactantes vestimenta sua supra · jactantes vestimenta sua supra pullum, imposuerunt Jesum. pullum, imposuerunt Jesum. 36. Eunte autem illo, substernebant 36. Eunte autem illo, substernebant vestimenta sua in via. vestimenta sua in via.

23. Et quare non dedisti pecuniam 37. 23. Et quare non dedisti pecuniam 37. meam ad mensam, ut ego ve- meam ad mensam, ut ego ve-

niens cum usuris utique exegis- niens cum usuris utique exegis- sem illam ? sem illam ?

24. Et adstantibus dixit: Auferte ab 24. Et adstantibus dixit: Auferte ab

illo mnam, et date illi qui de- illo mnam, et date illi qui de-

cem mnas habet. cem mnas habet.

38. 38.

25. Et dixerunt ei : Domine, habet 25. Et dixerunt ei : Domine, habet

decem mnas. decem mnas.

Et cum appropinquaret jam ad Et cum appropinquaret jam ad descensum montis Oliveti, cœ- descensum montis Oliveti, cœ- perunt omnes turbæ discipu- perunt omnes turbæ discipu- lorum gaudentes laudare Deum lorum gaudentes laudare Deum

voce voce

magna, super omnibus magna, super omnibus quas viderant virtutibus, quas viderant virtutibus, Dicentes: Benedictus qui venit Dicentes: Benedictus qui venit

rex in nomine Domini! pax in rex in nomine Domini! pax in coelo, et gloria in excelsis! coelo, et gloria in excelsis!

26. Dico autem vobis, quia omni ha- 39. Et quidam Pharisæorum de turbis 26. Dico autem vobis, quia omni ha- 39. Et quidam Pharisæorum de turbis

benti dabitur, et abundabit : ab benti dabitur, et abundabit : ab

eo autem qui non habet, et eo autem qui non habet, et quod habet auferetur ab eo ¹. quod habet auferetur ab eo ¹.

27. Verumtamen inimicos meos illos, 27. Verumtamen inimicos meos illos,

qui noluerunt me regnare super qui noluerunt me regnare super se adducite huc, et interficite se adducite huc, et interficite

ante me. ante me.

28. Et his dictis, præcedebat ascen- 28. Et his dictis, præcedebat ascen- dens Jerosolymam. dens Jerosolymam.

29. Et factum est, cum appropinquas- 29. Et factum est, cum appropinquas-

set ad Bethphage et Bethaniam, set ad Bethphage et Bethaniam, ad montem qui vocatur Oliveti, ad montem qui vocatur Oliveti, misit duos discipulos suos², misit duos discipulos suos², 30. Dicens: Ite in castellum quod 30. Dicens: Ite in castellum quod contra est: in quod introeuntes, contra est: in quod introeuntes, invenietis pullum asinæ alliga- invenietis pullum asinæ alliga- tum, cui tum, cui

dixerunt ad illum : Magister, dixerunt ad illum : Magister, increpa discipulos tuos. increpa discipulos tuos.

40. Quibus ipse ait: Dico vobis, 40. Quibus ipse ait: Dico vobis, quia si hi tacuerint, lapides quia si hi tacuerint, lapides clamabunt. clamabunt.

41. Et ut appropinquavit, videns ci- 41. Et ut appropinquavit, videns ci- vitatem flevit super illam, di- vitatem flevit super illam, di-

cens: cens:

42. Quia si cognovisses et tu, et qui- 42. Quia si cognovisses et tu, et qui- dem in hac die tua, quæ ad dem in hac die tua, quæ ad pacem tibi nunc autem abs- pacem tibi nunc autem abs- condita sunt ab oculis tuis. condita sunt ab oculis tuis. 43. Quia venient dies in te, et cir- 43. Quia venient dies in te, et cir- cumdabunt te inimici tui vallo, cumdabunt te inimici tui vallo, et circumdabunt te, et coangu- et circumdabunt te, et coangu- stabunt te undique, stabunt te undique,

" "

nemo umquam ho- 44. Et ad terram prosternent te, et nemo umquam ho- 44. Et ad terram prosternent te, et

1 Matth. XII, 12 et xxv, 29, Marc. iv, 23; Su- 1 Matth. XII, 12 et xxv, 29, Marc. iv, 23; Su- pra, vi, 18. pra, vi, 18.

2 Matth. xx1, 1; Marc. XI, 1. 2 Matth. xx1, 1; Marc. XI, 1.

* Joan XII, 14. * Joan XII, 14.

540 540

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

filios tuos qui in te sunt, et filios tuos qui in te sunt, et non relinquent in te lapidem non relinquent in te lapidem super lapidem³, eo quod non super lapidem³, eo quod non cognoveris tempus visitationis cognoveris tempus visitationis

tuæ. tuæ.

45. Et ingressus in templum, coepit 45. Et ingressus in templum, coepit ejicere vendentes in illo, et ejicere vendentes in illo, et ementes 2. ementes 2.

46. Dicens illis: Scriptum est: Quia 46. Dicens illis: Scriptum est: Quia domus mea domus orationis est. domus mea domus orationis est.

47. 47.

48. 48.

Vos autem fecistis illam spelun- Vos autem fecistis illam spelun- cam latronum ³. cam latronum ³.

Et erat docens quotidie in templo. Et erat docens quotidie in templo. Principes autem sacerdotum, et Principes autem sacerdotum, et scribæ, et principes plebis quæ- scribæ, et principes plebis quæ- rebant illum perdere: rebant illum perdere: Et non inveniebant quid facerent Et non inveniebant quid facerent illi. Omnis enim populus sus- illi. Omnis enim populus sus- pensus erat, audiens illum. pensus erat, audiens illum.

IN CAPUT XIX LUCÆ IN CAPUT XIX LUCÆ

ENARRATIO. ENARRATIO.

« Et ingressus perambulabat Jericho. » « Et ingressus perambulabat Jericho. »

In hac parte ostendit, quod bonus usus In hac parte ostendit, quod bonus usus doni commissi causa est electionis ad doni commissi causa est electionis ad præsentem justitiam : et malus usus do- præsentem justitiam : et malus usus do- ni ejusdem, causa est reprobationis. ni ejusdem, causa est reprobationis.

Dividitur autem in partes duas. Quia Dividitur autem in partes duas. Quia hoc primo ostendit per exemplum Za- hoc primo ostendit per exemplum Za- chæi. Secundo autem, ostendit hoc in pa- chæi. Secundo autem, ostendit hoc in pa- rabola regis committentis servis- suis rabola regis committentis servis- suis bona sua ad negotiandum. bona sua ad negotiandum.

Exemplum autem quod primo inducit Exemplum autem quod primo inducit habet partes duas: in quarum prima habet partes duas: in quarum prima ostendit qualiter ad istam doctrinam ostendit qualiter ad istam doctrinam est deventum in secunda autem, ipsum est deventum in secunda autem, ipsum inducit exemplum. inducit exemplum.

Circa primum dicit duo, scilicet, tem- Circa primum dicit duo, scilicet, tem- poris continuationem ad præcedens mi- poris continuationem ad præcedens mi- raculum, et opportunitatem veniendi ad raculum, et opportunitatem veniendi ad Zachæum. Zachæum.

De primo dicit: De primo dicit:

« Et ingressus, » « Et ingressus, »

Matth. xxiv, 2; Marc. x, 2; Infra, xx1, 6. Matth. xxiv, 2; Marc. x, 2; Infra, xx1, 6. 2 Matth. xx1, 12; Marc. xi, 15. 2 Matth. xx1, 12; Marc. xi, 15.

Scilicet confestim post perfectam cæci Scilicet confestim post perfectam cæci illuminationem, quæ facta est in via ve- illuminationem, quæ facta est in via ve- niendi Jericho. Salvator enim nihil in- niendi Jericho. Salvator enim nihil in- terponit, sed de salute unius ad salvan- terponit, sed de salute unius ad salvan- dum alium procedit. Luc. XII, 50: Bap- dum alium procedit. Luc. XII, 50: Bap- tismo habeo baptizati, et quomodo tismo habeo baptizati, et quomodo coarctor usquedum perficiatur? Hoc coarctor usquedum perficiatur? Hoc enim baptisma non fuit purificatio capi- enim baptisma non fuit purificatio capi- tis, sed membrorum. Et ideo quasi coar- tis, sed membrorum. Et ideo quasi coar- ctatus spiritu, uno perfecto mox procedit ctatus spiritu, uno perfecto mox procedit ad aliud. II ad Corinth. v, 14: Charitas ad aliud. II ad Corinth. v, 14: Charitas Christi urget nos. Proverb. xxII, 29 : Vi- Christi urget nos. Proverb. xxII, 29 : Vi- disti virum velocem in opere suo, coram disti virum velocem in opere suo, coram regibus stabit, et non erit ante ignobiles. regibus stabit, et non erit ante ignobiles.

« Ingressus, » « Ingressus, »

Hoc est, totum ad ingrediendum et Hoc est, totum ad ingrediendum et discurrendum dispositus. Ezechiel. 1, discurrendum dispositus. Ezechiel. 1, 14: Animalia ibant et revertebantur ad 14: Animalia ibant et revertebantur ad similitudinem fulguris coruscantis. Pro- similitudinem fulguris coruscantis. Pro- verb. VI, 3 et 4 : Discurre, festina, sus- verb. VI, 3 et 4 : Discurre, festina, sus- cita amicum tuum, non dederis som- cita amicum tuum, non dederis som- num oculis tuis. Psal. cxxx1, 4 et 5: num oculis tuis. Psal. cxxx1, 4 et 5: Si dedero somnum oculis meis, et palpe- Si dedero somnum oculis meis, et palpe- bris meis dormitationem,... donec inve- bris meis dormitationem,... donec inve- niam locum Domino. niam locum Domino.

« Perambulabat, » « Perambulabat, »

Continuis profectibus omnes visitans, Continuis profectibus omnes visitans, et omnibus salutem nuntians. Matth. 1x, et omnibus salutem nuntians. Matth. 1x, Circuibat Jesus omnes civitates et Circuibat Jesus omnes civitates et

35 35

3 Isa. LVI, 7; Jerem. vi, 11. 3 Isa. LVI, 7; Jerem. vi, 11.

IN EVANG. LUCÆ, XIX-1, 2. IN EVANG. LUCÆ, XIX-1, 2.

castella, docens in synagogis corum, et castella, docens in synagogis corum, et prædicans Evangelium regni. Tob. v, 8: prædicans Evangelium regni. Tob. v, 8: Omnia itinera ejus frequenter ambu- Omnia itinera ejus frequenter ambu-

lavi. lavi.

Sic ergo « perambulabat » Sic ergo « perambulabat »

<< Jericho, » << Jericho, »

Ut ibi salutem indigentibus procura- Ut ibi salutem indigentibus procura- ret sicut jam in ante habitis dictum est, ret sicut jam in ante habitis dictum est, profectum nostrum assumens. Psal. vIII, profectum nostrum assumens. Psal. vIII, 6: Minuisti eum paulo minus ab Ange- 6: Minuisti eum paulo minus ab Ange- lis. Ad Hebr. 11, 9: Eum autem, qui lis. Ad Hebr. 11, 9: Eum autem, qui modico quam Angeli minoratus est, vi- modico quam Angeli minoratus est, vi- demus Jesum, propter passionem mortis, demus Jesum, propter passionem mortis, gloria et honore coronatum. Defectibus gloria et honore coronatum. Defectibus nostris enim appropinquans, statim facit nostris enim appropinquans, statim facit ea quæ impossibilia sunt apud homines, ea quæ impossibilia sunt apud homines, quod scilicet camelus deposita sarcina quod scilicet camelus deposita sarcina transit per foramen acus: et ideo etiam transit per foramen acus: et ideo etiam Jericho perambulavit. Hæc est igitur Jericho perambulavit. Hæc est igitur opportunitas veniendi ad id quod inten- opportunitas veniendi ad id quod inten- dit exemplum. dit exemplum.

« Et ecce vir nomine Zachæus, et « Et ecce vir nomine Zachæus, et hic princeps erat publicanorum, et hic princeps erat publicanorum, et ipse dives. » ipse dives. »

Hic tangitur exemplum. Hic tangitur exemplum.

Dividitur autem in quatuor partes: in Dividitur autem in quatuor partes: in quarum prima, desiderium divitis dona quarum prima, desiderium divitis dona Dei abundanter habentis ostenditur: in Dei abundanter habentis ostenditur: in secunda, hæc devotio per declinationem secunda, hæc devotio per declinationem Domini in domum suam remuneratur: Domini in domum suam remuneratur: in tertia, murmuratio nescientium sa- in tertia, murmuratio nescientium sa- cramenta Dei contra hanc Domini sus- cramenta Dei contra hanc Domini sus- ceptionem excitatur: in quarta per usum ceptionem excitatur: in quarta per usum optimum commissorum bonorum hoc optimum commissorum bonorum hoc sacramentum aperitur. sacramentum aperitur.

In primo horum tria dicuntur in In primo horum tria dicuntur in quorum primo, quis sit desiderans Do- quorum primo, quis sit desiderans Do- minum describitur in secundo, desi- minum describitur in secundo, desi- derii ad complendum impotentia aperi- derii ad complendum impotentia aperi- tur in tertio, mirabilis industria ad tur in tertio, mirabilis industria ad perficiendum quod desiderabat ostendi- perficiendum quod desiderabat ostendi-

tur. tur.

In primo autem describit a dignitatis In primo autem describit a dignitatis demonstrabilitate, a strenuitatis virili- demonstrabilitate, a strenuitatis virili-

541 541

tate, a nomine, ab officii potestate, et a tate, a nomine, ab officii potestate, et a fortunæ successione. fortunæ successione.

De primo dicitur: De primo dicitur:

« Et ecce vir, »> « Et ecce vir, »>

Demonstrabilis claræ dignitatis in ci- Demonstrabilis claræ dignitatis in ci- vitate. Isa. XLV, 14: Viri sublimes ad vitate. Isa. XLV, 14: Viri sublimes ad te transibunt, et tui erunt: post te am- te transibunt, et tui erunt: post te am- bulabunt. bulabunt.

« Vir, » strenuitate animi potius quam « Vir, » strenuitate animi potius quam sexu. Hic enim est, de quo dicitur, sexu. Hic enim est, de quo dicitur, Eccli. xxx1, 8 et 9: Beatus dives qui in- Eccli. xxx1, 8 et 9: Beatus dives qui in- ventus est sine macula, et qui post au- ventus est sine macula, et qui post au- rum non abiit, nec speravit in pecunia rum non abiit, nec speravit in pecunia et thesauris. Quis est hic, et laudabi- et thesauris. Quis est hic, et laudabi- mus eum? Fecit enim mirabilia in vita mus eum? Fecit enim mirabilia in vita sua. Quia sicut dicit Beatus Bernardus: sua. Quia sicut dicit Beatus Bernardus: « Non minoris strenuitatis est, qui « Non minoris strenuitatis est, qui « quamvis post aurum abiit, tamen viri- « quamvis post aurum abiit, tamen viri- « liter redivit quam qui post aurum « liter redivit quam qui post aurum « non abiit. Nec minus est miraculum « non abiit. Nec minus est miraculum « sed majus, pecuniam acquisitam in « sed majus, pecuniam acquisitam in « usus pauperum dispersisse, quam non « usus pauperum dispersisse, quam non << habitam non curasse. » << habitam non curasse. » Ecce igitur vere vir. Ecce igitur vere vir.

<< Nomine Zachæus. » << Nomine Zachæus. »

Ecce describitur a nomine. Zachæus Ecce describitur a nomine. Zachæus autem, justificatus festinans interpreta- autem, justificatus festinans interpreta- tur quia festinabat ad Dominum, ut tur quia festinabat ad Dominum, ut justificaretur. Ezechiel. xvш, 22: In justificaretur. Ezechiel. xvш, 22: In justitia sua quam operatus est, vivet. Ad justitia sua quam operatus est, vivet. Ad Roman. vin, 30 et 31: Quos vocavit, hos Roman. vin, 30 et 31: Quos vocavit, hos et justificavit: quos autem justificavit, et justificavit: quos autem justificavit, illos et glorificavit. Quid ergo dicemus illos et glorificavit. Quid ergo dicemus ad hæc ? Si Deus pro nobis, quis contra ad hæc ? Si Deus pro nobis, quis contra nos? nos?

Hoc est nomen quod os Domini no- Hoc est nomen quod os Domini no- minavit. Isa. LXV, 15 et 16: Servos suos minavit. Isa. LXV, 15 et 16: Servos suos vocavit nomine alio, in quo qui benedi- vocavit nomine alio, in quo qui benedi- ctus est super terram, benedicetur in Deo ctus est super terram, benedicetur in Deo amen. Exod. xxx11, 12: Novi te ex no- amen. Exod. xxx11, 12: Novi te ex no- mine. mine.

Sic nomine, » hoc est, notamine Sic nomine, » hoc est, notamine quod futurorum erat præsagium, «< Za- quod futurorum erat præsagium, «< Za- chæus, » quia ad justitiam per Dominum chæus, » quia ad justitiam per Dominum justificantem festinavit. Isa. LIII, 11: justificantem festinavit. Isa. LIII, 11:

542 542

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

In scientia sua justificabit ipse justus vi, 23: Crudelis est, et non miserebitur. In scientia sua justificabit ipse justus vi, 23: Crudelis est, et non miserebitur. servus meus multos. servus meus multos.

« Et hic princeps erat Publicano- « Et hic princeps erat Publicano-

rum. » rum. »

Ecce descriptio ab officio. Publicani Ecce descriptio ab officio. Publicani autem, sicut sæpe diximus, illi erant qui autem, sicut sæpe diximus, illi erant qui publica vectigalia colligebant, et exige- publica vectigalia colligebant, et exige- bant. Quod duplex erat iniquitas. Una bant. Quod duplex erat iniquitas. Una quidem communis apud omnes: quia quidem communis apud omnes: quia scilicet extorquebant ultra constitutum, scilicet extorquebant ultra constitutum, et defensionem viarum quam tenebantur et defensionem viarum quam tenebantur facere, non faciebant: in quo peccato facere, non faciebant: in quo peccato adhuc multum peccant publicani nostri. adhuc multum peccant publicani nostri. Unde, Luc. III, 14: Neminem concutia- Unde, Luc. III, 14: Neminem concutia- tis, neque calumniam faciatis, el con- tis, neque calumniam faciatis, el con- tenti estote stipendiis vestris. Aliud au- tenti estote stipendiis vestris. Aliud au- tem peccatum erat speciale apud Ju- tem peccatum erat speciale apud Ju- dæos quia ab eis acceperunt, quorum dæos quia ab eis acceperunt, quorum bona debebant a telonio esse libera, sic- bona debebant a telonio esse libera, sic- ut a ministris Dei. Unde etiam a Domino ut a ministris Dei. Unde etiam a Domino acceperunt. Matth. xv, 24 et 25: Reges acceperunt. Matth. xv, 24 et 25: Reges terræ a quibus accipiunt tributum vel terræ a quibus accipiunt tributum vel censum? a filiis suis, an ab alienis ? Et censum? a filiis suis, an ab alienis ? Et Petrus dixit: Ab alienis. Dixit illi Petrus dixit: Ab alienis. Dixit illi Jesus Ergo liberi sunt filii. Et hoc Jesus Ergo liberi sunt filii. Et hoc plangit Jeremias in Threnis, 1, 1: Prin- plangit Jeremias in Threnis, 1, 1: Prin- ceps provinciarum facta est sub tributo. ceps provinciarum facta est sub tributo.

Propter duo peccata reputabantur isti Propter duo peccata reputabantur isti publici peccatores. Quasi dicat: pu- publici peccatores. Quasi dicat: pu- blicus canis erat, qui publicanus vocaba- blicus canis erat, qui publicanus vocaba-

tur. tur.

Horum igitur iste Zachæus fuit prin- Horum igitur iste Zachæus fuit prin- ceps, non vero nomine, sed eo modo quo ceps, non vero nomine, sed eo modo quo tyrannus princeps vocabatur. Et sicut tyrannus princeps vocabatur. Et sicut dicitur princeps latronum esse princeps: dicitur princeps latronum esse princeps: quia, sicut dicitur, Isa. xxxn, 5 et 8: Non quia, sicut dicitur, Isa. xxxn, 5 et 8: Non vocabitur ultra is qui insipiens est, prin- vocabitur ultra is qui insipiens est, prin- ceps, neque fraudulentus appellabitur ceps, neque fraudulentus appellabitur major... Princeps vero ea quæ digna sunt major... Princeps vero ea quæ digna sunt principe cogitabit. principe cogitabit.

Hoc est igitur quod dicit: « Princeps Hoc est igitur quod dicit: « Princeps publicanorum, » hoc est, qui alios pu- publicanorum, » hoc est, qui alios pu- blicanos per provinciam illam disper- blicanos per provinciam illam disper- sos, ex ordinatione publicæ potestatis sos, ex ordinatione publicæ potestatis Romanorum habebat subjectos. Talis Romanorum habebat subjectos. Talis fuit qui ex crudelitate erat immisericors, fuit qui ex crudelitate erat immisericors, et nihil dimittebat non extortum. Jerem. et nihil dimittebat non extortum. Jerem.

Isa. 1, 23 Principes tui infideles, socii Isa. 1, 23 Principes tui infideles, socii furum, omnes diligunt munera, sequun- furum, omnes diligunt munera, sequun- tur retributiones. tur retributiones.

Hoc igitur istius fuit officium. Hoc igitur istius fuit officium.

« Et ipse dives. » « Et ipse dives. »

Descriptio est a fortunæ successu. Di- Descriptio est a fortunæ successu. Di- ves autem, sicut dicit Augustinus, aut ves autem, sicut dicit Augustinus, aut iniquus est, aut hæres iniqui. Iste autem iniquus est, aut hæres iniqui. Iste autem utroque modo dives erat, quia inique utroque modo dives erat, quia inique acquisivit, et sic fuit iniquus: et avare acquisivit, et sic fuit iniquus: et avare retinuit, et si hæres iniqui fuit. Eccli. retinuit, et si hæres iniqui fuit. Eccli. x1, 10: Si dives fueris, non eris im- x1, 10: Si dives fueris, non eris im- munis a delicto. I ad Timoth. VI, 9: munis a delicto. I ad Timoth. VI, 9: Qui volunt divites fieri, incidunt in Qui volunt divites fieri, incidunt in tentationem et in laqueum diaboli, et tentationem et in laqueum diaboli, et in desideria mulla inutilia et nociva, in desideria mulla inutilia et nociva, quæ mergunt homines in interitum et quæ mergunt homines in interitum et perditionem. Et ideo divitiæ dicuntur perditionem. Et ideo divitiæ dicuntur spinæ, Matth. xIII, 22, suffocantes ver- spinæ, Matth. xIII, 22, suffocantes ver- bum. Habacuc, II, 6: Væ ei qui multi- bum. Habacuc, II, 6: Væ ei qui multi- plicat non sua: usquequo et aggravat plicat non sua: usquequo et aggravat contra se densum lutum ? Suffocant ergo contra se densum lutum ? Suffocant ergo verbum convertens ad Dominum: sicut verbum convertens ad Dominum: sicut lutum glutinosum tenent ne converta- lutum glutinosum tenent ne converta- tur. Et iniquæ sunt in acquisitione: hæ- tur. Et iniquæ sunt in acquisitione: hæ- reditas iniquitatis in retentione: et ideo reditas iniquitatis in retentione: et ideo locum habent in inferno, non in cœlo. locum habent in inferno, non in cœlo. Luc. XVI, 22: Mortuus est dives, et se- Luc. XVI, 22: Mortuus est dives, et se- pultus est in inferno. pultus est in inferno.

Talis igitur, magna Dei misericordia Talis igitur, magna Dei misericordia trahente, trahente,

« Et quærebat videre Jesum, quis « Et quærebat videre Jesum, quis esset: et non poterat præ turba, quia esset: et non poterat præ turba, quia statura pusillus erat. » statura pusillus erat. »

Ecce desiderium veniendi ad Salvato- Ecce desiderium veniendi ad Salvato-

rem. rem.

Et dicuntur hic quatuor, quorum pri- Et dicuntur hic quatuor, quorum pri- mum est ipsius desiderii expressio: se- mum est ipsius desiderii expressio: se- cundum, explendi desiderium impotens cundum, explendi desiderium impotens pusilli in corpore dispositio: tertium pusilli in corpore dispositio: tertium autem, ut desiderio satisfaceret in cel- autem, ut desiderio satisfaceret in cel- sam arborem ascensio: quartum vero, sam arborem ascensio: quartum vero,

IN EVANG. LUCÆ, XIX-3. IN EVANG. LUCÆ, XIX-3.

transitus Domini per viam illam solli- transitus Domini per viam illam solli- cita observatio. cita observatio.

De primo dicuntur quatuor, scilicet, De primo dicuntur quatuor, scilicet, desiderii sui in opere exhibita significa- desiderii sui in opere exhibita significa- tio, et desiderati visio, visi Salvatoris in tio, et desiderati visio, visi Salvatoris in salute nominatio, et quis esset in effe- salute nominatio, et quis esset in effe- ctu tanti nominis cognitio. ctu tanti nominis cognitio.

Dicit igitur: « Et quærebat, » exterius Dicit igitur: « Et quærebat, » exterius investigando, in agendo, et laborando. investigando, in agendo, et laborando. Piger enim est qui desiderat, et non Piger enim est qui desiderat, et non quærit. Proverb. xxt, 25: Desideria oc- quærit. Proverb. xxt, 25: Desideria oc- cidunt pigrum. Talis enim, sicut, Pro- cidunt pigrum. Talis enim, sicut, Pro- verb. XII, 49: Vult, et non vult. Vult verb. XII, 49: Vult, et non vult. Vult quidem tenuiter in corde, sed non vult quidem tenuiter in corde, sed non vult laborare et quærere quod desiderat, nec laborare et quærere quod desiderat, nec agere et operari ut consequatur. Iste agere et operari ut consequatur. Iste autem agendo, et operando, et laborando autem agendo, et operando, et laborando quærebat. Psal. xxII, 6: Hæc est gene- quærebat. Psal. xxII, 6: Hæc est gene- ratio quærentium eum, quærentium fa- ratio quærentium eum, quærentium fa- ciem Dei Jacob. Isa. LV, 6: Quærite ciem Dei Jacob. Isa. LV, 6: Quærite Dominum dum inveniri potest, invo- Dominum dum inveniri potest, invo- cate eum dum prope est. cate eum dum prope est.

Quærendus est enim Dominus sine Quærendus est enim Dominus sine fictione in opere, et confirmata inquisi- fictione in opere, et confirmata inquisi- tione, et in locis in quibus potest inve- tione, et in locis in quibus potest inve- niri. niri.

De primo horum dicitur, Sapient. I, De primo horum dicitur, Sapient. I, 1 et 2 Sentile de Domino in bonitate, et 1 et 2 Sentile de Domino in bonitate, et in simplicitate cordis quærite illum. in simplicitate cordis quærite illum. Quoniam invenitur ab his qui non ten- Quoniam invenitur ab his qui non ten- tant illum: apparet autem eis qui fidem. tant illum: apparet autem eis qui fidem. habent in illum. habent in illum.

De secundo dicitur, Isa LVIII, 2: Me De secundo dicitur, Isa LVIII, 2: Me de die in diem quærunt, et scire vias de die in diem quærunt, et scire vias meas volunt, quasi gens quæ justitiam meas volunt, quasi gens quæ justitiam fecerit, et judicium Dei sui non dereli- fecerit, et judicium Dei sui non dereli- querit. Per justitiæ enim opus debet querit. Per justitiæ enim opus debet quæri Dominus. quæri Dominus.

De tertio dicitur in Psalmo civ, 4: De tertio dicitur in Psalmo civ, 4: Quærite Dominum et confirmamini, Quærite Dominum et confirmamini, quærite faciem ejus semper. quærite faciem ejus semper.

De quarto dicitur, Job, xxvi, 13 De quarto dicitur, Job, xxvi, 13 Non invenitur in terra suaviter viven- Non invenitur in terra suaviter viven- tium. tium.

Sic ergo quærendus est dum inveniri Sic ergo quærendus est dum inveniri potest invocandus dum prope est ¹. potest invocandus dum prope est ¹. Quod iste attendens, Quod iste attendens,

1 Cf. Isa. LV, 6. 1 Cf. Isa. LV, 6.

« Quærebat videre. » « Quærebat videre. »

543 543

Volebat enim videre eum, de quo di- Volebat enim videre eum, de quo di- citur, Aggæi, 11, 8: Veniet desideratus citur, Aggæi, 11, 8: Veniet desideratus cunctis gentibus, et implebo domum cunctis gentibus, et implebo domum istam gloria, dicit Dominus exercituum. istam gloria, dicit Dominus exercituum. Scivit enim pro certo quod facies illa Scivit enim pro certo quod facies illa esset speciosa, decora, mirabilis esset speciosa, decora, mirabilis gratia esset diffusa in labiis illius qui gratia esset diffusa in labiis illius qui desideratus est omnibus gentibus, in desideratus est omnibus gentibus, in quem, sicut dicitur, I Petr. 1, 12, desi- quem, sicut dicitur, I Petr. 1, 12, desi- derant Angeli prospicere. Et idco « quæ- derant Angeli prospicere. Et idco « quæ- rebat videre. » rebat videre. »

et et

Quod enim decora fuerit, dicitur, Quod enim decora fuerit, dicitur, Cantic. II, 14: Facies tua decora. Quod Cantic. II, 14: Facies tua decora. Quod speciosa, dicitur in Psalmo XLIV, 3: speciosa, dicitur in Psalmo XLIV, 3: Speciosus forma præ filiis hominum. Speciosus forma præ filiis hominum. Imo etiam præ vultibus Angelorum. Isa. Imo etiam præ vultibus Angelorum. Isa. LXIII, 1: Iste formosus in stola sua. LXIII, 1: Iste formosus in stola sua. Quod mirabilis et gratia plena, dicitur, Quod mirabilis et gratia plena, dicitur, Esther, xv, 17: Valde mirabilis es, do- Esther, xv, 17: Valde mirabilis es, do- mine, et facies tua plena est gratiarum. mine, et facies tua plena est gratiarum. De gratia dicitur in Psalmo XLIV, 3 : De gratia dicitur in Psalmo XLIV, 3 : Diffusa est gratia in labiis tuis: propter- Diffusa est gratia in labiis tuis: propter- ea benedixit te Deus in æternum. ea benedixit te Deus in æternum.

Et ideo iste tenebatur desiderio illo- Et ideo iste tenebatur desiderio illo- rum, qui dicebant ad Philippum, Joan. rum, qui dicebant ad Philippum, Joan. X11, 21 Domine, volumus Jesum videre. X11, 21 Domine, volumus Jesum videre.

« Jesum, »> « Jesum, »>

Salvatorem, propter salutis effectum. Salvatorem, propter salutis effectum. Jam enim præsago desiderio sentiebat, Jam enim præsago desiderio sentiebat, quod in ipsius salute aliquando exsul- quod in ipsius salute aliquando exsul- taturus erat. Habacuc, III, 18: Ego au- taturus erat. Habacuc, III, 18: Ego au- tem in Domino gaudebo, et exsultabo tem in Domino gaudebo, et exsultabo in Deo Jesu meo. Psal. XLIII, 8: Salvasti in Deo Jesu meo. Psal. XLIII, 8: Salvasti enim nos de affligentibus nos, et odien- enim nos de affligentibus nos, et odien- tes nos confudisti. Iste enim secundum tes nos confudisti. Iste enim secundum suum nomen Salvator est, qui in domum suum nomen Salvator est, qui in domum fortis intravit, et vasa iniquitatis ejus fortis intravit, et vasa iniquitatis ejus rapuit: sicut Zachæum, et Magdalenam, rapuit: sicut Zachæum, et Magdalenam, et Saulum, et ex eis vasa electionis ef- et Saulum, et ex eis vasa electionis ef- fecit. Act. ix, 15: Vas electionis est mihi fecit. Act. ix, 15: Vas electionis est mihi iste, ut portet nomen meum coram genti- iste, ut portet nomen meum coram genti- bus, et regibus, et filiis Israel. Unde ct bus, et regibus, et filiis Israel. Unde ct Paulus, I ad Timoth. 11, 20, dicit: In Paulus, I ad Timoth. 11, 20, dicit: In magna autem domo, etc., ubi loquitur, magna autem domo, etc., ubi loquitur, quod in magna domo Dei, quædam sunt- quod in magna domo Dei, quædam sunt-

544 544

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

vasa in honorem, quædam vero in con- vasa in honorem, quædam vero in con- tumeliam. Postea subjungit, quod si quis tumeliam. Postea subjungit, quod si quis emundaverit se ab his, erit vas in ho- emundaverit se ab his, erit vas in ho- norem sanctificatum ad omne opus bo- norem sanctificatum ad omne opus bo- num paratum. Iste ergo vero nomine num paratum. Iste ergo vero nomine est Jesus, salvans quod perierat. Isa. est Jesus, salvans quod perierat. Isa. XLIX, 25: Equidem et captivitas a forti XLIX, 25: Equidem et captivitas a forti tolletur, et quod ablatum fuerit a ro- tolletur, et quod ablatum fuerit a ro- busto salvabitur: quia Jesus Salvator busto salvabitur: quia Jesus Salvator interpretatur. interpretatur.

Quærebat ergo videre Jesum, Quærebat ergo videre Jesum,

« Quis esset, » « Quis esset, »

Hoc est, ut eum determinare nosset. Hoc est, ut eum determinare nosset. Scivit enim quadam spiritus inspira- Scivit enim quadam spiritus inspira- tione, quod cognitio illa esset sibi causa tione, quod cognitio illa esset sibi causa consummatæ justitiæ, et esset sibi causa consummatæ justitiæ, et esset sibi causa vitæ æternæ. vitæ æternæ.

De primo horum dicitur, Sapient. xv, De primo horum dicitur, Sapient. xv, 3: Nosse te consummata justitia est: et 3: Nosse te consummata justitia est: et scire justitiam et virtutem tuam, radix scire justitiam et virtutem tuam, radix est immortalitatis. est immortalitatis.

De secundo dicitur, Joan. XVII, 3 : De secundo dicitur, Joan. XVII, 3 : Hæc est autem vitæ æterna : ut cognoscant Hæc est autem vitæ æterna : ut cognoscant te, solum Deum verum, et quem misisti, te, solum Deum verum, et quem misisti, Jesum Christum. Jesum Christum.

languentium, cæcorum, claudorum, ari- languentium, cæcorum, claudorum, ari- dorum, exspectantium aquæ motum. dorum, exspectantium aquæ motum. Et subjungit de languido, y. 7 : Domine, Et subjungit de languido, y. 7 : Domine, hominem non habeo, ut cum turbata hominem non habeo, ut cum turbata fuerit aqua, mittat me in piscinam : fuerit aqua, mittat me in piscinam : dum venio enim ego, alius ante me de- dum venio enim ego, alius ante me de- scendit. scendit.

Hæc turba cæcum invocantem Domi- Hæc turba cæcum invocantem Domi- num increpat ut taceat 1. Hæc paralyti- num increpat ut taceat 1. Hæc paralyti- cum excludit, ne ante Jesum veniat 2. cum excludit, ne ante Jesum veniat 2. Quærebant introferre paralyticum, et non Quærebant introferre paralyticum, et non valentes præ turba, ascenderunt in te- valentes præ turba, ascenderunt in te- ctum, et summiserunt eum per tegulas. ctum, et summiserunt eum per tegulas. Hæc etiam parentes ipsius Domini re- Hæc etiam parentes ipsius Domini re- tardat ne veniant ad Jesum. Nuntiatum tardat ne veniant ad Jesum. Nuntiatum est Jesu: Ecce mater tua et fratres tui est Jesu: Ecce mater tua et fratres tui foris stant, quærentes te³. Hæc iterum foris stant, quærentes te³. Hæc iterum puellæ suscitationem retardat *. Hæc Je- puellæ suscitationem retardat *. Hæc Je- sum affligit et comprimit. Luc. vIII, 45: sum affligit et comprimit. Luc. vIII, 45: Turba te comprimunt, et affligunt. Turba te comprimunt, et affligunt.

Non est ergo mirum si Zachæum im- Non est ergo mirum si Zachæum im- pedit ne Dominum videre possit : quia pedit ne Dominum videre possit : quia qui turbationem turbatorum et confu- qui turbationem turbatorum et confu- sione dignorum sequitur, a Domino re- sione dignorum sequitur, a Domino re- tardatur. Joan. VII, 49: Turba hæc, quæ tardatur. Joan. VII, 49: Turba hæc, quæ non novit legem, maledicti sunt. non novit legem, maledicti sunt.

Oportet igitur, vel a turba separari, Oportet igitur, vel a turba separari,

Ideo ergo « quærebat videre Jesum, vel præcurrere. Separatur qui fugit et Ideo ergo « quærebat videre Jesum, vel præcurrere. Separatur qui fugit et quis esset. » quis esset. »

« Et non poterat præ turba. » « Et non poterat præ turba. »

Turba enim turbata est multitudo, quæ Turba enim turbata est multitudo, quæ inconstantibus motibus modo ad devo- inconstantibus motibus modo ad devo- tionem, modo ad persecutionem move- tionem, modo ad persecutionem move- tur. Unde, Joan. XII, 13, turba quæ cla- tur. Unde, Joan. XII, 13, turba quæ cla- mabat Hosanna Filio David! statim mabat Hosanna Filio David! statim infra sex dies clamabat: Crucifige, cru- infra sex dies clamabat: Crucifige, cru- cifige eum. Matth. XXVII, 24: Videns cifige eum. Matth. XXVII, 24: Videns Pilatus quia nihil proficeret, sed magis Pilatus quia nihil proficeret, sed magis tumultus fieret, etc. Luc. XXII, 24 : tumultus fieret, etc. Luc. XXII, 24 : Adjudicavit fieri petitionem eorum. Adjudicavit fieri petitionem eorum.

Hæc etiam turba languidum impedivit Hæc etiam turba languidum impedivit ne reciperet sanitatem. Joan. v, 3: In ne reciperet sanitatem. Joan. v, 3: In porticibus jacebat multitudo magna porticibus jacebat multitudo magna

1 Cf. Luc. XVIII, 39. 1 Cf. Luc. XVIII, 39.

2 Cf. Matth. 1x, 2; Marc. 11, 3 et 4; Luc. v, 2 Cf. Matth. 1x, 2; Marc. 11, 3 et 4; Luc. v, 18 et 19. 18 et 19.

deserit. Psal. XLIV, 11: Obliviscere po- deserit. Psal. XLIV, 11: Obliviscere po- pulam tuum. Psal. LIV, 8: Ecce elongavi pulam tuum. Psal. LIV, 8: Ecce elongavi fugiens, et mansi in solitudine. Præcur- fugiens, et mansi in solitudine. Præcur- rit autem qui velocior quam turba currit rit autem qui velocior quam turba currit semitam consiliorum. Psal. xvIII, 6 et 7: semitam consiliorum. Psal. xvIII, 6 et 7: Exsultavit ut gigas ad currendam viam : Exsultavit ut gigas ad currendam viam : a summo cælo egressio ejus. a summo cælo egressio ejus.

His ergo de causis, « non poterat præ His ergo de causis, « non poterat præ turba. » turba. »

Causam autem subjungit: Causam autem subjungit:

« Quia statura pusillus erat. » « Quia statura pusillus erat. »

Pusillos autem non curat turba, sed de Pusillos autem non curat turba, sed de magnis curam gerit. Pusillus autem hu- magnis curam gerit. Pusillus autem hu- militate, pusillanimitate, et fide adhuc : militate, pusillanimitate, et fide adhuc : quia novus fuit. quia novus fuit.

3 Matth. XII, 47. Cf. Luc. VIII, 20. ; Marc. III, 3 Matth. XII, 47. Cf. Luc. VIII, 20. ; Marc. III, 32. 32.

* Cf. Marc. v, 40. * Cf. Marc. v, 40.

4 4

IN EVANG. LUCÆ, XIX-3, 4. - IN EVANG. LUCÆ, XIX-3, 4. -

De pusillitate humilitatis dicitur, Luc. De pusillitate humilitatis dicitur, Luc. XII, 32: Nolite timere, pusillus grex, XII, 32: Nolite timere, pusillus grex, quia complacuit Patri vestro dare vobis quia complacuit Patri vestro dare vobis regnum. Tales autem pusillos turba con- regnum. Tales autem pusillos turba con- culcat. Psal. LV, 3: Conculcaverunt me culcat. Psal. LV, 3: Conculcaverunt me inimici mei tota die, quoniam multi inimici mei tota die, quoniam multi bellantes adversum me. bellantes adversum me.

XXXV, XXXV,

De pusillitate pusillanimitatis dicitur, De pusillitate pusillanimitatis dicitur, Isa. 4: Dicite pusillanimis: Con- Isa. 4: Dicite pusillanimis: Con- fortamini, et nolite timere. Et tales pu- fortamini, et nolite timere. Et tales pu- sillos turba deterret. Psal. LIV, 6: Timor sillos turba deterret. Psal. LIV, 6: Timor et tremor venerunt super me, et contexe- et tremor venerunt super me, et contexe- runt me tenebræ. runt me tenebræ.

De pusillitate autem fidei dicitur, De pusillitate autem fidei dicitur, Matth. xvi, 8: Quid cogitatis intra vos, Matth. xvi, 8: Quid cogitatis intra vos, modicæ fidei, quia panes non habetis ? modicæ fidei, quia panes non habetis ? Et talis pusillus adhuc de Domino ple- Et talis pusillus adhuc de Domino ple- ne non confidit. Matth. xiv, 31: Modica ne non confidit. Matth. xiv, 31: Modica fidei, quare dubitasti. Hunc enim pusil- fidei, quare dubitasti. Hunc enim pusil- lum mundus scandalizat et confundit. lum mundus scandalizat et confundit. Matth. xvi, 10: Videte ne contemnatis Matth. xvi, 10: Videte ne contemnatis unum ex his pusillis. unum ex his pusillis.

Hoc est igitur quod dicit : « Quia sta- Hoc est igitur quod dicit : « Quia sta- tura pusillus erat. Statura enim corporis tura pusillus erat. Statura enim corporis indicabat pusillitatem mentis. Sed tamen indicabat pusillitatem mentis. Sed tamen hæc est consolatio quod pusillis humili- hæc est consolatio quod pusillis humili- tate Dominus gratiam donat. Jacob. iv, tate Dominus gratiam donat. Jacob. iv, 6: Ilumilibus dat gratiam. Pusillos au- 6: Ilumilibus dat gratiam. Pusillos au- tem pusillanimitate confortat. Josue, 1, tem pusillanimitate confortat. Josue, 1, 9 Confortare, et esto robustus. Pusillis 9 Confortare, et esto robustus. Pusillis autem fidei etiam per miraculorum ad- autem fidei etiam per miraculorum ad- jutorium fidem augmentavit. Et hoc jutorium fidem augmentavit. Et hoc significavit, Matth. xiv, 31, quando ex- significavit, Matth. xiv, 31, quando ex- tendens manum ad adjutorium et mira- tendens manum ad adjutorium et mira- culum, apprehendit Petrum, et de flucti- culum, apprehendit Petrum, et de flucti- bus eduxit eum. Sic ergo non indecenter bus eduxit eum. Sic ergo non indecenter sibi statura pusillus erat. David enim sibi statura pusillus erat. David enim etiam statura pusillus erat. I Reg. xvi, etiam statura pusillus erat. I Reg. xvi, 11 et 12 Adhuc reliquus, scilicet David, 11 et 12 Adhuc reliquus, scilicet David, est parvulus... Erat autem rufus, et pul- est parvulus... Erat autem rufus, et pul- cher adspectu, decoraque facie: et tamen cher adspectu, decoraque facie: et tamen ipse gigantem stravit, et invincibilem ipse gigantem stravit, et invincibilem .omnibus superavit. .omnibus superavit.

« Et præcurrens ascendit in arbo- « Et præcurrens ascendit in arbo- rem sycomorum ut videret eum, quia rem sycomorum ut videret eum, quia inde erat transiturus. » inde erat transiturus. »

ΧΧΙΙΙ ΧΧΙΙΙ

545 545

Ecce tangitur sagacitas videndi Domi- Ecce tangitur sagacitas videndi Domi-

num. num.

Tanguntur autem hic tria, scilicet, Tanguntur autem hic tria, scilicet, quod turbæ frequentiam præcurrit, quod quod turbæ frequentiam præcurrit, quod in sycomorum ascendit, et quo fine sive in sycomorum ascendit, et quo fine sive utilitate hoc fecit. utilitate hoc fecit.

Præcurrit autem cæteros qui plus Præcurrit autem cæteros qui plus amavit, qui viam consiliorum quasi amavit, qui viam consiliorum quasi quoddam compendium cucurrit, qui in quoddam compendium cucurrit, qui in cursu velocior fuit. cursu velocior fuit.

De primo horum dicitur, Joan. xx, 4: De primo horum dicitur, Joan. xx, 4: Ille alius discipulus præcucurrit citius Ille alius discipulus præcucurrit citius Petro, et venit primus ad monumentum. Petro, et venit primus ad monumentum. Super quod verbum dicit Beatus Ber- Super quod verbum dicit Beatus Ber- nardus: « Qui plus amavit, velocius nardus: « Qui plus amavit, velocius

« cucurrit, et citius pervenit. Amanti « cucurrit, et citius pervenit. Amanti « enim nihil satis velox est. » Isa. XL, « enim nihil satis velox est. » Isa. XL, 31 Qui sperant in Domino, mutabunt 31 Qui sperant in Domino, mutabunt fortitudinem, assument pennas sicut fortitudinem, assument pennas sicut aquilæ, current et non laborabunt, am- aquilæ, current et non laborabunt, am- bulabunt et non deficient. bulabunt et non deficient.

De cursu autem consiliorum dicitur, De cursu autem consiliorum dicitur, II Reg. xvIII, 23: Currens ergo Achimaas II Reg. xvIII, 23: Currens ergo Achimaas per viam compendii, transivit Chusi. per viam compendii, transivit Chusi. Achimaas fratris mei assumptio interpre Achimaas fratris mei assumptio interpre tatur, et significat eos qui a Christo tatur, et significat eos qui a Christo consiliorum impletionem assumunt, qui consiliorum impletionem assumunt, qui est frater noster. Chusi autem interpre- est frater noster. Chusi autem interpre- tatur niger meus, vel tenebrans me, et tatur niger meus, vel tenebrans me, et significat turbam communem in via te- significat turbam communem in via te- nebrarum incedentem. Sic cucurrit Pau- nebrarum incedentem. Sic cucurrit Pau- lus, I ad Corinth. ix, 26: Ego igitur sic lus, I ad Corinth. ix, 26: Ego igitur sic curro, non quasi in incertum. Qui enim curro, non quasi in incertum. Qui enim in via consiliorum currit, nihil incerti- in via consiliorum currit, nihil incerti- tudinis habet. Sed qui currit in via turbæ tudinis habet. Sed qui currit in via turbæ communis, multa dubia patitur et multa communis, multa dubia patitur et multa incerta. incerta.

De tertio modo currendi, scilicet, qui De tertio modo currendi, scilicet, qui devotione velocior est, et ad currendum devotione velocior est, et ad currendum paratior, dicitur, Jerem. 11, 23: Cursor paratior, dicitur, Jerem. 11, 23: Cursor levis explicans vias suas. Eccli. xxxII, levis explicans vias suas. Eccli. xxxII, 15 et 16: Præcurre prior in domum 15 et 16: Præcurre prior in domum tuam, et illic avocare, et illic lude, et tuam, et illic avocare, et illic lude, et age conceptiones tuas, et non in delictis age conceptiones tuas, et non in delictis et verbo superbo. Præcurrens enim in et verbo superbo. Præcurrens enim in domum conscientiæ postquam advocave- domum conscientiæ postquam advocave- rit seipsum, hoc est, omnes vires et in- rit seipsum, hoc est, omnes vires et in- tentiones congregaverit, et luserit in de- tentiones congregaverit, et luserit in de- lectatione et devotione conscientiæ, et lectatione et devotione conscientiæ, et

35 35

546 546

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD, D. ALB. MAG. ORD. PRÆD,