17 17

18 18

434 434

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

Furantur autem qui bona faciunt oc- Furantur autem qui bona faciunt oc- culte, laudem humanam vitantes, solo culte, laudem humanam vitantes, solo Dei testimonio contenti. Et hi significan- Dei testimonio contenti. Et hi significan- tur per latronem pendentem a dextris, tur per latronem pendentem a dextris, Luc. xxII, 43: Amen dico tibi: Hodie Luc. xxII, 43: Amen dico tibi: Hodie mecum eris in paradiso. mecum eris in paradiso.

Compelluntur autem qui infirmitati- Compelluntur autem qui infirmitati- bus et paupertate arcentur ad regnum. bus et paupertate arcentur ad regnum. Luc. xiv, 23 Compelle intrare, ut im- Luc. xiv, 23 Compelle intrare, ut im- pleatur domus mea. pleatur domus mea.

« Facilius est autem coelum et ter- « Facilius est autem coelum et ter- ram præterire, quam de lege unum ram præterire, quam de lege unum apicem cadere. » apicem cadere. »

: :

Quartum est, ubi innuit legis spiritua- Quartum est, ubi innuit legis spiritua- lem intellectum quia secundum illum lem intellectum quia secundum illum necesse est legem impleri, et non trans- necesse est legem impleri, et non trans- ire, sed manere. Matth. xxiv, 35 : ire, sed manere. Matth. xxiv, 35 : Calum et terra transibunt verba au- Calum et terra transibunt verba au- tem mea non præteribunt. Psal. cxvIII, tem mea non præteribunt. Psal. cxvIII, 89 In æternum, Domine, permanet 89 In æternum, Domine, permanet verbum tuum. Hæc enim numquam verbum tuum. Hæc enim numquam transibunt. Isa. LV, 11: Verbum meum, transibunt. Isa. LV, 11: Verbum meum, quod egredietur de ore meo, non reverte- quod egredietur de ore meo, non reverte- tur ad me vacuum. tur ad me vacuum.

Sic ergo dicitur : « Quam de lege Sic ergo dicitur : « Quam de lege unum apicem. » Apex est summitas quæ unum apicem. » Apex est summitas quæ litteræ apponitur, magis ratione decoris, litteræ apponitur, magis ratione decoris, quam quod sit de substantia litteræ. Et quam quod sit de substantia litteræ. Et est ac si dicat, quod nec minimum quid est ac si dicat, quod nec minimum quid de lege transibit. Matth. xxiv, 35: Co- de lege transibit. Matth. xxiv, 35: Co- lum et terra transibunt verba autem lum et terra transibunt verba autem mea non præteribunt. Isa. LI, 6: Cœli mea non præteribunt. Isa. LI, 6: Cœli sicut fumus liquescent, et terra sicut ve- sicut fumus liquescent, et terra sicut ve- stimentum atteretur... salus autem mea stimentum atteretur... salus autem mea in sempiternum erit, et justitia mea non in sempiternum erit, et justitia mea non deficiet. deficiet.

: :

« Omnis qui dimittit uxorem suam, « Omnis qui dimittit uxorem suam, et alteram ducit, moechatur : et qui et alteram ducit, moechatur : et qui dimissam a viro ducit, moechatur. » dimissam a viro ducit, moechatur. »

Hoc est quintum, quod maxime con- Hoc est quintum, quod maxime con- vertebant in quæstum : quia semper vertebant in quæstum : quia semper quærebant occasiones, ut facerent divor- quærebant occasiones, ut facerent divor- tium per libellum repudii. Quia populus tium per libellum repudii. Quia populus

timens dabat continuo pecunias, ne uxo- timens dabat continuo pecunias, ne uxo- res a viris, et matres a filiis separaren- res a viris, et matres a filiis separaren- tur. Et ideo hoc spiritualiter inducit de tur. Et ideo hoc spiritualiter inducit de lege, ubi loquitur de avaritia Pharisæo- lege, ubi loquitur de avaritia Pharisæo-

rum. rum.

Dicit autem duo: unum quidem ex Dicit autem duo: unum quidem ex parte viri, uxorem dimittentis: aliud parte viri, uxorem dimittentis: aliud autem ex parte mulieris dimissæ. autem ex parte mulieris dimissæ.

Ex parte quidem viri dicitur, Matth. Ex parte quidem viri dicitur, Matth. xix, 8, quod propter duritiam cordis eo- xix, 8, quod propter duritiam cordis eo- rum, Moyses permisit eis dare libellum rum, Moyses permisit eis dare libellum repudii. Et non quia justum fuerit, sed repudii. Et non quia justum fuerit, sed ne pejus aliquid fieret, repudium scilicet, ne pejus aliquid fieret, repudium scilicet, et homicidium. et homicidium.

Et ideo dicit « Omnis » vir, « qui Et ideo dicit « Omnis » vir, « qui dimittit uxorem suam: Matth. v, 32: dimittit uxorem suam: Matth. v, 32: Excepta fornicationis causa: « et duxe- Excepta fornicationis causa: « et duxe- rit alteram, » vivente prima, cum vin- rit alteram, » vivente prima, cum vin- culum matrimonii stet ad primam, culum matrimonii stet ad primam, « machatur, » hoc est, cum secunda « machatur, » hoc est, cum secunda non est matrimonium, sed adulterium. non est matrimonium, sed adulterium. Et ideo vos qui talia promovetis, facitis Et ideo vos qui talia promovetis, facitis homines moechari. Et hoc improperatur homines moechari. Et hoc improperatur eis, Malach. 11, 13 et 14 Operiebatis eis, Malach. 11, 13 et 14 Operiebatis lacrymis altare Domini fletu..., quia lacrymis altare Domini fletu..., quia Dominus testificatus est inter te et uxo- Dominus testificatus est inter te et uxo- rem pubertatis tuæ, quam tu despexisti. rem pubertatis tuæ, quam tu despexisti. Et, ibidem, yy. 11 et 12: Contaminavit Et, ibidem, yy. 11 et 12: Contaminavit Judas sanctificationem Domini, quam Judas sanctificationem Domini, quam dilexit, et habuit filiam dei alieni. Dis- dilexit, et habuit filiam dei alieni. Dis- perdet Dominus virum qui fecerit hoc, perdet Dominus virum qui fecerit hoc, magistrum et discipulum de tabernacu- magistrum et discipulum de tabernacu- lis Jacob. lis Jacob.

« Et qui dimissam duxerit, » « Et qui dimissam duxerit, »

Quæ præter causam fornicationis di- Quæ præter causam fornicationis di- missa est, « machatur. » I ad Corinth. missa est, « machatur. » I ad Corinth. VII, 10 et 11 Præcipio non ego, sed VII, 10 et 11 Præcipio non ego, sed Dominus, uxorem a viro non discedere: Dominus, uxorem a viro non discedere: quod si discesserit, manere innuptam, quod si discesserit, manere innuptam, aut viro reconciliari. Hæc autem Pha- aut viro reconciliari. Hæc autem Pha- risæi et Scribæ omnia in quæstum suis risæi et Scribæ omnia in quæstum suis traditionibus pervertebant. Isaiæ, x, 1 et traditionibus pervertebant. Isaiæ, x, 1 et 2 Væ qui condunt leges iniquas, et 2 Væ qui condunt leges iniquas, et scribentes injustitiam scripserunt, ut scribentes injustitiam scripserunt, ut opprimerent in judicio pauperes, et vim opprimerent in judicio pauperes, et vim facerent causæ humilium populi mei! facerent causæ humilium populi mei!

IN EVANG. LUCÆ, XVI-19. IN EVANG. LUCÆ, XVI-19.

« Homo quidam erat dives, qui in- « Homo quidam erat dives, qui in- duebatur purpura et bysso, et epula- duebatur purpura et bysso, et epula- batur quotidie splendide. » batur quotidie splendide. »

Hic ostendit exemplo, quod misericor- Hic ostendit exemplo, quod misericor- dia facit hominem secundum præsentem dia facit hominem secundum præsentem justitiam eligi, et quod induratio a præ- justitiam eligi, et quod induratio a præ- senti justitia facit hominem reprobari. senti justitia facit hominem reprobari.

Habet autem hæc historia parabolica Habet autem hæc historia parabolica tres partes in quarum prima est dissi- tres partes in quarum prima est dissi- milis vita duri divitis, et miseri paupe- milis vita duri divitis, et miseri paupe- ris in secunda, ostenditur dissimilis ris in secunda, ostenditur dissimilis exitus utriusque : et in tertia, dissimilis exitus utriusque : et in tertia, dissimilis status post mortem utriusque. status post mortem utriusque.

In prima harum duo facit: ostendit In prima harum duo facit: ostendit splendorem immisericordis divitis secun- splendorem immisericordis divitis secun- dum jactantiam divitiarum : secundo au- dum jactantiam divitiarum : secundo au- tem ostendit abjectionem pauperis se- tem ostendit abjectionem pauperis se- cundum abjectionem humillissimæ suæ cundum abjectionem humillissimæ suæ mendicitatis. mendicitatis.

Immisericordem autem divitem de- Immisericordem autem divitem de- scribit tripliciter: a natura, a fortuna, et scribit tripliciter: a natura, a fortuna, et ab usu vitæ. ab usu vitæ.

A natura quidem cum dicit : A natura quidem cum dicit :

<< Homo quidam. << Homo quidam.

» »

Cum enim homo duo habeat in se, Cum enim homo duo habeat in se, humum ex qua factus est, et intelle- humum ex qua factus est, et intelle- ctum secundum quem ad imaginem Dei ctum secundum quem ad imaginem Dei factus est, iste in multis humum, et in factus est, iste in multis humum, et in paucis sequebatur intellectum. I ad Co- paucis sequebatur intellectum. I ad Co- rinth. III, 3 Cum sit inter vos zelus et rinth. III, 3 Cum sit inter vos zelus et contentio, nonne carnales estis, et secun- contentio, nonne carnales estis, et secun- dum hominem ambulatis? Joan. III, dum hominem ambulatis? Joan. III, 31 Qui est de terra, de terra est, et de 31 Qui est de terra, de terra est, et de terra loquitur. I ad Corinth. xv, 48: terra loquitur. I ad Corinth. xv, 48: Qualis terrenus, tales et terreni. Isa. Qualis terrenus, tales et terreni. Isa. xxix, 4 : Erit quasi pythonis de terra xxix, 4 : Erit quasi pythonis de terra vox tua, et de humo eloquium tuum vox tua, et de humo eloquium tuum mussitabit. Python est spiritus ventri- mussitabit. Python est spiritus ventri- loquus, hoc est, de ventre. loquus, hoc est, de ventre.

: :

Intellectum autem iste sequebatur in Intellectum autem iste sequebatur in paucis. De quo dicitur in Psalmo XXXI, paucis. De quo dicitur in Psalmo XXXI, 8 Intellectum tibi dabo, et instruam te 8 Intellectum tibi dabo, et instruam te in via hac qua gradieris: firmabo super in via hac qua gradieris: firmabo super te oculos meos. Deus enim intellectum te oculos meos. Deus enim intellectum dedit homini, et instruxit eum, perficien- dedit homini, et instruxit eum, perficien-

435 435

et et

do scientias, et virtutes naturales, et do scientias, et virtutes naturales, et consuetudinales, et civiles in ipso consuetudinales, et civiles in ipso firmat super eum oculos, hæc custodien- firmat super eum oculos, hæc custodien- do, et augendo per illuminationes conti- do, et augendo per illuminationes conti- nuas oculorum suorum, qui lucidiores nuas oculorum suorum, qui lucidiores sunt super solem, sicut dicitur, Eccli. sunt super solem, sicut dicitur, Eccli. XXIII, 28. Sed tamen omnibus his acce- XXIII, 28. Sed tamen omnibus his acce- ptis, avertitur homo aliquando a Deo :' ptis, avertitur homo aliquando a Deo :' et tunc non sequitur intellectum, sed et tunc non sequitur intellectum, sed intellectus donis superbit : et tunc intel- intellectus donis superbit : et tunc intel- lectus non valet. Isa. xiv, 12 : Quomodo lectus non valet. Isa. xiv, 12 : Quomodo cecidisti de cælo, Lucifer, qui mane cecidisti de cælo, Lucifer, qui mane oriebaris? Corruisti in terram : quia oriebaris? Corruisti in terram : quia intellectus bonus est omnibus facienti- intellectus bonus est omnibus facienti- bus eum. Aliis autem fit peccati aggra- bus eum. Aliis autem fit peccati aggra- vatio. Luc. XII, 47: Servus qui cognovit vatio. Luc. XII, 47: Servus qui cognovit voluntatem domini sui, el non præpa- voluntatem domini sui, el non præpa- vit, et non fecit sccundum voluntatem vit, et non fecit sccundum voluntatem ejus, vapulabit multis. Jacob. IV, 17: ejus, vapulabit multis. Jacob. IV, 17: Scienti bonum facere, et non facienti, Scienti bonum facere, et non facienti, peccatum est illi. Hoc ideo dico, quia peccatum est illi. Hoc ideo dico, quia quidam Doctorum hunc dixerunt nobi- quidam Doctorum hunc dixerunt nobi- libus donis intellectus esse præditum. libus donis intellectus esse præditum. Hic homo Hic homo

« Quidam. >> « Quidam. >>

Dicitur sine nomine: quia tales abu- Dicitur sine nomine: quia tales abu- tentes donis naturalibus, non sunt digni tentes donis naturalibus, non sunt digni nomine quamvis pauper nominetur. nomine quamvis pauper nominetur.

Cujus quatuor rationes solent assigna- Cujus quatuor rationes solent assigna- ri. Una quidem quæ est in Glossa, ad ri. Una quidem quæ est in Glossa, ad innuendum quod divites apud Deum innuendum quod divites apud Deum sunt ignoti. Matth. vII, 23: Confitebor sunt ignoti. Matth. vII, 23: Confitebor illis: Quia numquam novi vos. Quamvis illis: Quia numquam novi vos. Quamvis enim illi fuerint præditi spiritualibus vir.. enim illi fuerint præditi spiritualibus vir.. tutibus, tamen quia inde superbierunt, tutibus, tamen quia inde superbierunt, ignoti sunt Deo. ignoti sunt Deo.

Secunda ratio est, ad innuendum Secunda ratio est, ad innuendum quod Deus contrarius est nominatis in quod Deus contrarius est nominatis in mundo, qui non nominat nisi fastuosos mundo, qui non nominat nisi fastuosos et superbos. Eccli. x, 24: Sicut abo- et superbos. Eccli. x, 24: Sicut abo- minatio est superbo humilitas, sic et minatio est superbo humilitas, sic et exsecratio diviti pauper. Luc. xvi, 15: exsecratio diviti pauper. Luc. xvi, 15: Quod hominibus altum est, abominatio Quod hominibus altum est, abominatio

est ante Deum. est ante Deum.

Tertia ratio est, quia alti in hoc mun- Tertia ratio est, quia alti in hoc mun- do nominari apud Deum non quærunt, do nominari apud Deum non quærunt, sed in mundo. Et ideo in mundo nomen sed in mundo. Et ideo in mundo nomen

436 436

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

acquirentes, apud Deum perdunt. Ge- acquirentes, apud Deum perdunt. Ge- nes. xi, 4 Faciamus nobis civitatem, et nes. xi, 4 Faciamus nobis civitatem, et turrim, cujus culmen pertingat ad cœ- turrim, cujus culmen pertingat ad cœ- lum et celebremus nomen nostrum. lum et celebremus nomen nostrum. Psal. XLVII, 12 Vocaverunt nomina Psal. XLVII, 12 Vocaverunt nomina sua in terris suis. sua in terris suis.

Quarta ratio magis est propria: quia Quarta ratio magis est propria: quia putrescit in manibus eorum in quo no- putrescit in manibus eorum in quo no- minari quærunt. Et ideo ubique erunt in minari quærunt. Et ideo ubique erunt in oblivione. Proverb. x, 7: Memoria ju- oblivione. Proverb. x, 7: Memoria ju- sti cum laudibus, et nomen impiorum sti cum laudibus, et nomen impiorum putrescet. Psal. LXVIII, 29: Delean- putrescet. Psal. LXVIII, 29: Delean- tur de libro viventium, et cum justis tur de libro viventium, et cum justis non scribantur. Psal. XVII, 43: Ut lu- non scribantur. Psal. XVII, 43: Ut lu- tum platearum delebo eos. Job, xvIII, tum platearum delebo eos. Job, xvIII, 17: Non celebretur nomen ejus in pla- 17: Non celebretur nomen ejus in pla-

teis. teis.

: :

lunt sicut quidam eruditi, et forte casti, lunt sicut quidam eruditi, et forte casti, et in exterioribus justi apparentes, et et in exterioribus justi apparentes, et aliis non compatientes, sed potius con- aliis non compatientes, sed potius con- temnentes. Proverb. VIII, 18: Mecum temnentes. Proverb. VIII, 18: Mecum sunt divitiæ, et gloria, opes superbæ, et sunt divitiæ, et gloria, opes superbæ, et justitia. Isa. xXXIII, 6: Divitiæ salutis justitia. Isa. xXXIII, 6: Divitiæ salutis sapientia et scientia: timor Domini ipse sapientia et scientia: timor Domini ipse est thesaurus ejus. De his enim multi est thesaurus ejus. De his enim multi extolluntur, et contemnunt eos qui ge- extolluntur, et contemnunt eos qui ge- munt tamquam mendici in peccatis, et munt tamquam mendici in peccatis, et non est qui porrigat manus consolatio- non est qui porrigat manus consolatio- nis. Tales enim multos videmus in nis. Tales enim multos videmus in Ecclesia, divites in rebus, et honestos in Ecclesia, divites in rebus, et honestos in exteriori conversatione: sed immiseri- exteriori conversatione: sed immiseri- corditer se habere ad pauperes, tam in corditer se habere ad pauperes, tam in rebus temporalibus quam in spiritua- rebus temporalibus quam in spiritua- libus. Quinimo cum contemptu abjiciunt libus. Quinimo cum contemptu abjiciunt

His ergo de causis dicitur, « qui- eos, de sua justitia præsumentes. His ergo de causis dicitur, « qui- eos, de sua justitia præsumentes.

dam » sine nomine. dam » sine nomine.

« Erat dives. >> « Erat dives. >>

Describitur hic a fortuna. Fortuna au- Describitur hic a fortuna. Fortuna au- tem hæc divitiarum ad aggravationem tem hæc divitiarum ad aggravationem peccati facit, quando immisericorditer peccati facit, quando immisericorditer ista sibi soli retinuit. Multi enim divites ista sibi soli retinuit. Multi enim divites laudantur. Genes. XIII, 2: Erat Abra- laudantur. Genes. XIII, 2: Erat Abra- ham dives valde. Sed quia recordabatur ham dives valde. Sed quia recordabatur sui nominis, quod Abraham sonat, divi- sui nominis, quod Abraham sonat, divi- tias pauperibus distribuit quia pater tias pauperibus distribuit quia pater multarum gentium interpretatur. Sed multarum gentium interpretatur. Sed istæ divitiæ retentæ, et a regno conse- istæ divitiæ retentæ, et a regno conse- quendo impediunt, et homines continuo quendo impediunt, et homines continuo per desideria ad interitum immergunt. per desideria ad interitum immergunt.

De primo dicitur, Matth. xix, 23: De primo dicitur, Matth. xix, 23: Facilius est camelum per foramen acus Facilius est camelum per foramen acus transire, quam divitem intrare in re- transire, quam divitem intrare in re- gnum cælorum. gnum cælorum.

De secundo dicitur, I ad Timoth. VI, De secundo dicitur, I ad Timoth. VI, 9: Qui volunt divites fieri, incidunt in 9: Qui volunt divites fieri, incidunt in tentationem, et in laqueum diaboli, et tentationem, et in laqueum diaboli, et in desideria multa inutilia et nociva, in desideria multa inutilia et nociva, quæ mergunt hominem in interitum et quæ mergunt hominem in interitum et perditionem. perditionem.

Dicitur autem iste etiam in spirituali- Dicitur autem iste etiam in spirituali- bus dives fuisse de quibus tamen elatus bus dives fuisse de quibus tamen elatus superbivit. Vel forte tales in Ecclesia superbivit. Vel forte tales in Ecclesia significat, qui de Dei donis extolluntur, significat, qui de Dei donis extolluntur, et alios contemnunt, nec respicere vo- et alios contemnunt, nec respicere vo-

« Et induebatur purpura et bysso. » « Et induebatur purpura et bysso. »

Ecce qualis fuit in usu et actu vitæ. Ecce qualis fuit in usu et actu vitæ. Et dicit duo fulgorem vestium, et Et dicit duo fulgorem vestium, et splendorem epularum. splendorem epularum.

De fulgore vestium dicit: « Indueba- De fulgore vestium dicit: « Indueba- tur purpura et bysso. » Bysso vestitus tur purpura et bysso. » Bysso vestitus intus, et purpura extra. Purpura enim intus, et purpura extra. Purpura enim est tinctura de quodam ostreo conchilio est tinctura de quodam ostreo conchilio (quod purpur vel murex vocatur) sum- (quod purpur vel murex vocatur) sum- pta: et est tinctura vestimenti regum : pta: et est tinctura vestimenti regum : quia forte iste fuit regiæ dignitatis et quia forte iste fuit regiæ dignitatis et prosapiæ. Byssus autem genus est lini prosapiæ. Byssus autem genus est lini candidissimi, et mundissimi, et mollis- candidissimi, et mundissimi, et mollis- simi: et inde suas faciebat interulas, ut simi: et inde suas faciebat interulas, ut essent ad corpus molles, mundæ, et can- essent ad corpus molles, mundæ, et can- didæ et in hoc studuit commodo carnis. didæ et in hoc studuit commodo carnis. Exterulas autem fecit de purpura : et in Exterulas autem fecit de purpura : et in hoc studuit mundo gloriæ inanis. Gre- hoc studuit mundo gloriæ inanis. Gre- gorius « Si cultus subtilium pretiosa- gorius « Si cultus subtilium pretiosa- « rumque vestium peccatum non esset, « rumque vestium peccatum non esset, «< nequaquam sermo divinus tam vigi- «< nequaquam sermo divinus tam vigi- << lanter exprimeret, quod dives purpura << lanter exprimeret, quod dives purpura « et bysso indutus esset. » Luc. VII, 25: « et bysso indutus esset. » Luc. VII, 25: Ecce qui in veste pretiosa sunt, et deli- Ecce qui in veste pretiosa sunt, et deli- ciis, in domibus regum sunt. ciis, in domibus regum sunt.

Est enim vestis reprehensibilis a quin- Est enim vestis reprehensibilis a quin- que. Si scilicet sit plusquam status per- que. Si scilicet sit plusquam status per- sonæ exigat pretiosa. Eccli. x1, 4: In sonæ exigat pretiosa. Eccli. x1, 4: In vestitu ne glorieris umquam, nec in die vestitu ne glorieris umquam, nec in die

IN EVANG. LUCÆ, XVI-19. IN EVANG. LUCÆ, XVI-19.

honoris tui extollaris. Act. xu, 21 et seq. : honoris tui extollaris. Act. xu, 21 et seq. : Ileròdes vestitus veste regia, sedit pro Ileròdes vestitus veste regia, sedit pro tribunali, et concionabatur ad eos. Po- tribunali, et concionabatur ad eos. Po- pulus autem acclamabat: Dei voces, et pulus autem acclamabat: Dei voces, et non hominis. Confestim autem percussit non hominis. Confestim autem percussit cum Angelus Domini,... et consumptus cum Angelus Domini,... et consumptus a vermibus, exspiravit. Quia, sicut dici- a vermibus, exspiravit. Quia, sicut dici- tur in Historia Ecclesiastica, veste in- tur in Historia Ecclesiastica, veste in- duebatur ex auro et argento et lapidibus duebatur ex auro et argento et lapidibus pretiosis contexta, quæ receptum in se pretiosis contexta, quæ receptum in se radium solis multiplicaret, et ab eo lu- radium solis multiplicaret, et ab eo lu- men quasi a Deo quodam in alios refun- men quasi a Deo quodam in alios refun- deret quod non erat sui status, cum deret quod non erat sui status, cum homo putridus esset. Talibus enim sump- homo putridus esset. Talibus enim sump- tibus multi pauperes possent sustentari: tibus multi pauperes possent sustentari: et ideo tales vestes non postulant nisi et ideo tales vestes non postulant nisi oculos videntium. oculos videntium.

Multiplicitas etiam vestium vituperatur. Multiplicitas etiam vestium vituperatur. Habent enim multi multiplicia secundum Habent enim multi multiplicia secundum numerum dierum festorum, vel profesto- numerum dierum festorum, vel profesto- rum, nihil curantes de pauperum nu- rum, nihil curantes de pauperum nu- ditate. Jacob. v, 2: Vestimenta vestra ditate. Jacob. v, 2: Vestimenta vestra a tineis comesta sunt. Job, xxiv, 7 et 8: a tineis comesta sunt. Job, xxiv, 7 et 8: Nudos dimittunt homines, indumenta Nudos dimittunt homines, indumenta tollentes, quibus non est operimentum in tollentes, quibus non est operimentum in frigore: quos imbres montium rigant, et frigore: quos imbres montium rigant, et non habentes velamen. Hieronymus : non habentes velamen. Hieronymus : « Aliena rapere convincitur, qui ultra « Aliena rapere convincitur, qui ultra « necessitatem sibi retinere comproba- « necessitatem sibi retinere comproba-

<< tur. >> << tur. >>

Curiositas etiam in vestitu reprehen- Curiositas etiam in vestitu reprehen- ditur. Multi enim magis student ad orna- ditur. Multi enim magis student ad orna- tum vestium, quam ad utilitatem. Contra tum vestium, quam ad utilitatem. Contra quos dicitur, Matth. vi, 28 et 29: De quos dicitur, Matth. vi, 28 et 29: De vestimento quid solliciti estis ? Conside- vestimento quid solliciti estis ? Conside- rate lilia agri quomodo crescunt: non rate lilia agri quomodo crescunt: non laborant, neque nent. Dico autem vobis, laborant, neque nent. Dico autem vobis, quoniam nec Salomon in omni gloria sua quoniam nec Salomon in omni gloria sua coopertus est sicut unum ex istis. coopertus est sicut unum ex istis.

De indecentia etiam vestis multi re- De indecentia etiam vestis multi re- prehenduntur, quod non portant vestes prehenduntur, quod non portant vestes decentes suum statum et suam profes- decentes suum statum et suam profes- sionem. Deuter. XXII, 5: Non induetur sionem. Deuter. XXII, 5: Non induetur mulier veste virili, nec vir utetur veste mulier veste virili, nec vir utetur veste feminea abominabilis enim apud feminea abominabilis enim apud Deum est qui facit hæc. Sophon. 1, 8: Deum est qui facit hæc. Sophon. 1, 8: Visitabo super omnes qui induti sunt Visitabo super omnes qui induti sunt veste peregrina. veste peregrina.

Vituperatur etiam vestis quando non Vituperatur etiam vestis quando non

437 437

est nisi ad ostentationem. Jacob. 11, 2 et est nisi ad ostentationem. Jacob. 11, 2 et seq. Si introierit in conventum vestrum seq. Si introierit in conventum vestrum vir aureum annulum habens in veste vir aureum annulum habens in veste candida, introierit autem et pauper in candida, introierit autem et pauper in sordido habitu, et intendatis in eum, qui sordido habitu, et intendatis in eum, qui indutus est veste præclara, et dixeritis indutus est veste præclara, et dixeritis ei Tu sede hic bene pauperi autem ei Tu sede hic bene pauperi autem dicatis Tu sta illic, aut sede sub sca- dicatis Tu sta illic, aut sede sub sca- bello pedum meorum: nonne judicatis bello pedum meorum: nonne judicatis apud vosmetipsos, et facti estis judices apud vosmetipsos, et facti estis judices cogitationum iniquarum ? cogitationum iniquarum ?

His ergo de causis vituperatur pretio - His ergo de causis vituperatur pretio - sus habitus. sus habitus.

Mollis autem de bysso propter nimiam Mollis autem de bysso propter nimiam carnis emollitionem vituperatur, Matth. carnis emollitionem vituperatur, Matth. XI, 8 Ecce qui mollibus vestiuntur, in XI, 8 Ecce qui mollibus vestiuntur, in domibus regum sunt. Hoc significatum domibus regum sunt. Hoc significatum est, Joan. xix, 2, ubi milites illuserunt est, Joan. xix, 2, ubi milites illuserunt Christo induto vestimento purpureo. Et, Christo induto vestimento purpureo. Et, Luc. xxшt, 11, ubi Herodes illusit ei in- Luc. xxшt, 11, ubi Herodes illusit ei in- duto vestimento albo. Quod per talia duto vestimento albo. Quod per talia sæpe illuditur in se, et in suis pauperibus sæpe illuditur in se, et in suis pauperibus Christus. Christus.

Quidam etiam sunt qui purpura san- Quidam etiam sunt qui purpura san- guinis Christi vestiuntur in ministerio guinis Christi vestiuntur in ministerio sacerdotali, vel clericali, et bysso casti- sacerdotali, vel clericali, et bysso casti- tatis ejusdem et inde gloriantes con- tatis ejusdem et inde gloriantes con- temnunt pauperes, quia non compatiun- temnunt pauperes, quia non compatiun- tur eis. Exod. xxvIII, 6, præcipitur, tur eis. Exod. xxvIII, 6, præcipitur, quod in veste sacerdotis sit purpura et quod in veste sacerdotis sit purpura et byssus retorta: quia Prælatus dives ista byssus retorta: quia Prælatus dives ista debet habere indumenta, ut per purpu- debet habere indumenta, ut per purpu- ram congruat Passioni, et per byssum ram congruat Passioni, et per byssum continentiæ Christi. Sed, Cantic. VII, 5, continentiæ Christi. Sed, Cantic. VII, 5, docetur qualiter purpura est ornatus docetur qualiter purpura est ornatus Christi, ubi dicitur: Comæ capitis tui Christi, ubi dicitur: Comæ capitis tui sicut purpura regis vincta canalibus. sicut purpura regis vincta canalibus. Canales enim concavi sunt et humore Canales enim concavi sunt et humore fluentes. Et ideo si decor dignitatis hu- fluentes. Et ideo si decor dignitatis hu- militati conjungatur et pietati, ut rigor militati conjungatur et pietati, ut rigor justitiæ temperetur pietatis humore, et justitiæ temperetur pietatis humore, et altitudo dignitatis inclinetur canalis altitudo dignitatis inclinetur canalis concavitate tunc est decor regius et re- concavitate tunc est decor regius et re- galis sacerdotii. Si autem sic retineatur galis sacerdotii. Si autem sic retineatur justitia exterius et altitudo dignitatis, justitia exterius et altitudo dignitatis, quod nec pietate temperatur, nec humili- quod nec pietate temperatur, nec humili- tati conjungitur: tunc est purpuralus tati conjungitur: tunc est purpuralus quidem dives, sed propter impietatem in quidem dives, sed propter impietatem in inferno sepeliendus. inferno sepeliendus.

438 438

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

Similiter autem byssus continentiæ Similiter autem byssus continentiæ ornat quidem in veste. Si autem desit ornat quidem in veste. Si autem desit oleum misericordiæ in corde, tunc est oleum misericordiæ in corde, tunc est sicut lampas vacua sine oleo in manu sicut lampas vacua sine oleo in manu virginis fatuæ 1. Si autem et purpura et virginis fatuæ 1. Si autem et purpura et byssus ita aptentur, ut diximus, tunc byssus ita aptentur, ut diximus, tunc ornant Christi vicarium, sicut dicitur, ornant Christi vicarium, sicut dicitur, Proverb. xxxI, 22: Byssus et purpura Proverb. xxxI, 22: Byssus et purpura indumentum ejus. indumentum ejus.

Sic ergo tam corporaliter quam spiri- Sic ergo tam corporaliter quam spiri- tualiter dives iste « induebatur purpura tualiter dives iste « induebatur purpura et bysso. et bysso.

>> >>

est latitudinis duorum digitorum in lin- est latitudinis duorum digitorum in lin- gua, et faucibus. Et ideo, sicut dicit Ari- gua, et faucibus. Et ideo, sicut dicit Ari- stoteles in III Ethicorum, Philoxenes stoteles in III Ethicorum, Philoxenes Erycius pulmenti, et maxime piscium Erycius pulmenti, et maxime piscium vorator existens, orabat, cum pulmentum vorator existens, orabat, cum pulmentum piscium comederet, fauces ejus longiores piscium comederet, fauces ejus longiores gruis fieri. gruis fieri.

Sic igitur exponitur istud de epulatione Sic igitur exponitur istud de epulatione corporaliter. corporaliter.

Sunt autem quidam etiam qui epu- Sunt autem quidam etiam qui epu- lantur quotidie splendide epulatione lantur quotidie splendide epulatione spirituali vel in virtutibus civilibus, spirituali vel in virtutibus civilibus, vel etiam in virtutibus veris. Sicut filii vel etiam in virtutibus veris. Sicut filii

« Et epulabatur quotidie splendide.» Job, qui faciebant convivia per dies, « Et epulabatur quotidie splendide.» Job, qui faciebant convivia per dies,

Hoc etiam corporaliter et spiritualiter Hoc etiam corporaliter et spiritualiter esse poterat. Corporaliter quidem tangi- esse poterat. Corporaliter quidem tangi- tur in hoc voracitas. Epulæ enim sonant tur in hoc voracitas. Epulæ enim sonant in delicias. Exod. xxx11, 6: Sedit popu- in delicias. Exod. xxx11, 6: Sedit popu- lus manducare, et bibere, et surrexerunt lus manducare, et bibere, et surrexerunt ludere. Epulæ enim sunt quæ laute et ludere. Epulæ enim sunt quæ laute et studiose præparantur: et ideo faucibus studiose præparantur: et ideo faucibus deceptis per sapores, et nimis et arden- deceptis per sapores, et nimis et arden- tibus sumuntur. Jacob. v, 5: Epulati tibus sumuntur. Jacob. v, 5: Epulati estis super terram, et in luxuriis enu- estis super terram, et in luxuriis enu- tristis corda vestra. II Petr. II, tristis corda vestra. II Petr. II, 13: 13: Voluptatem existimantes diei delicias, Voluptatem existimantes diei delicias, coinquinationes, et maculæ deliciis af- coinquinationes, et maculæ deliciis af- fluentes, in conviviis suis luxuriantes. fluentes, in conviviis suis luxuriantes. Epulatio autem sonat abundantiam : Epulatio autem sonat abundantiam : splendor autem in honorem convivan- splendor autem in honorem convivan- tium, et decorem apparatus mensarum, tium, et decorem apparatus mensarum, in vasis aureis, et argenteis, et alio decore in vasis aureis, et argenteis, et alio decore apparatus. apparatus.

Attendit enim iste quod dicitur, Eccli. Attendit enim iste quod dicitur, Eccli. XXXI, 28: Splendidum in panibus bene- XXXI, 28: Splendidum in panibus bene- dicent labia multorum. Quod bene potest dicent labia multorum. Quod bene potest esse, quod istum sicut et alios, plus pavit esse, quod istum sicut et alios, plus pavit in talibus epulis inanis gloria, quam re- in talibus epulis inanis gloria, quam re- fectio ciborum. Tam lauta enim plus fectio ciborum. Tam lauta enim plus quæruntur gratia famæ, quam gratia quæruntur gratia famæ, quam gratia gulæ. Unde Lucanus : gulæ. Unde Lucanus :

Et quæsitorum terra pelagoque ciborum Et quæsitorum terra pelagoque ciborum Ambitiosa fames, et lautæ gloria mensæ. Ambitiosa fames, et lautæ gloria mensæ.

Delectatio enim gulæ quoad gustum, vix Delectatio enim gulæ quoad gustum, vix

1 Cf. Matth. xxv, 8. 1 Cf. Matth. xxv, 8.

singuli in domo sua 2. Et cum refectio singuli in domo sua 2. Et cum refectio ista in orbem transit, aliquis in suis ista in orbem transit, aliquis in suis virtutibus gloriatur, et parum pereunti- virtutibus gloriatur, et parum pereunti- bus pauperibus compatitur. Et tunc, bus pauperibus compatitur. Et tunc, quod ipse splendide epulatur, non pro- quod ipse splendide epulatur, non pro- ficit quia manum egeno et pauperi non ficit quia manum egeno et pauperi non porrigit. Ezechiel. xvi, 49: Hæc fuit porrigit. Ezechiel. xvi, 49: Hæc fuit iniquitas Sodomæ sororis tuæ : superbia, iniquitas Sodomæ sororis tuæ : superbia, saturitas panis et abundantia, et otium saturitas panis et abundantia, et otium ipsius, et filiarum ejus : et manum egeno ipsius, et filiarum ejus : et manum egeno et pauperi non porrigebant. Pauperes et pauperi non porrigebant. Pauperes autem in hoc sensu sunt, qui virtutibus autem in hoc sensu sunt, qui virtutibus indigent: et non est qui eis compatiatur. indigent: et non est qui eis compatiatur.

« Et erat quidam mendicus nomine « Et erat quidam mendicus nomine Lazarus, qui jacebat ad januam ejus, . Lazarus, qui jacebat ad januam ejus, . ulceribus plenus, ulceribus plenus,

Cupiens saturari de micis quæ ca- Cupiens saturari de micis quæ ca- debant de mensa divitis, et nemo illi debant de mensa divitis, et nemo illi dabat sed et canes veniebant, et lin- dabat sed et canes veniebant, et lin- gebant ulcera ejus. » gebant ulcera ejus. »

Describitur hic status mendici. Describitur hic status mendici.

Describitur autem hic a septem: a Describitur autem hic a septem: a fortuna primo, secundo a nomine, tertio fortuna primo, secundo a nomine, tertio ab abjectione, quarto ab infirmitate, ab abjectione, quarto ab infirmitate, quinto ab indigentia minimorum, sexto quinto ab indigentia minimorum, sexto ab auxilii destitutione, septimo a tanta ab auxilii destitutione, septimo a tanta etiam indignitate, quod nec canes ab eo etiam indignitate, quod nec canes ab eo prohibebantur. prohibebantur.

Et hæc exponuntur dupliciter primo Et hæc exponuntur dupliciter primo

* Cf. Job, 1, 4. * Cf. Job, 1, 4.

IN EVANG. LUCÆ, XVI-20, 21. IN EVANG. LUCÆ, XVI-20, 21.

de mendicitate corporali, et secundo de de mendicitate corporali, et secundo de mendicitate spirituali. mendicitate spirituali.

De mendicitate corporali sic: De mendicitate corporali sic:

« Et erat quidam mendicus, » « Et erat quidam mendicus, »

Inter alios notabilis indigentiæ. Inter alios notabilis indigentiæ.

« Mendicus. » Non tantum pauper: « Mendicus. » Non tantum pauper: quia pauper est non sufficiens sibi, ut quia pauper est non sufficiens sibi, ut dicit Augustinus. Sed mendicus est, qui dicit Augustinus. Sed mendicus est, qui circuit per ostium omni auxilio destitutus. circuit per ostium omni auxilio destitutus. Psal. xxxix, 18: Ego autem mendicus Psal. xxxix, 18: Ego autem mendicus sum et pauper: Dominus sollicitus est sum et pauper: Dominus sollicitus est mei. mei.

Hanc autem mendicitatem Dominus Hanc autem mendicitatem Dominus in amico suo Lazaro esse voluit, ut et in amico suo Lazaro esse voluit, ut et patientia sua exerceretur, et dives de te- patientia sua exerceretur, et dives de te- nacitate convinceretur. Proverb, xxu, 2: nacitate convinceretur. Proverb, xxu, 2: Dives et pauper obviaverunt sibi: utrius- Dives et pauper obviaverunt sibi: utrius- que operator est Dominus. Operatus est que operator est Dominus. Operatus est enim egenum ad patientiam, et divitem enim egenum ad patientiam, et divitem ad misericordiam, si eleemosynam daret : ad misericordiam, si eleemosynam daret : sin autem non daret, operatus est eum sin autem non daret, operatus est eum ad condemnationem. Proverb. xxix, 13: ad condemnationem. Proverb. xxix, 13: Pauper et creditor obviaverunt sibi: Pauper et creditor obviaverunt sibi: utriusque illuminator est Dominus. utriusque illuminator est Dominus. Illuminat enim pauperem ad virtutem Illuminat enim pauperem ad virtutem patientiæ creditorem autem, qui sub- patientiæ creditorem autem, qui sub- venit pauperi, ad opus misericordiæ in venit pauperi, ad opus misericordiæ in spe mercedis æternæ. spe mercedis æternæ.

Sic ergo erat mendicus, sicut dicit Sic ergo erat mendicus, sicut dicit Dominus, Marc. XIV, 7: Semper enim Dominus, Marc. XIV, 7: Semper enim pauperes habetis vobiscum : et cum pauperes habetis vobiscum : et cum volueritis, potestis illis benefacere. Et volueritis, potestis illis benefacere. Et sic mittitur pauper ad meritum divitis, sic mittitur pauper ad meritum divitis, et dives ad misericordiam pauperis. et dives ad misericordiam pauperis.

« Nomine Lazarus. » « Nomine Lazarus. »

Ecce describitur a nomine cujus no- Ecce describitur a nomine cujus no- men novit Dominus propter quinque. men novit Dominus propter quinque. Quia scilicet sunt noti apud eum paupe- Quia scilicet sunt noti apud eum paupe- res, quia ipsos elegit. Jacob. 11, 5: Non- res, quia ipsos elegit. Jacob. 11, 5: Non- ne Deus elegit pauperes, divites in fide, ne Deus elegit pauperes, divites in fide, et hæredes regni quod repromisit Deus et hæredes regni quod repromisit Deus diligentibus se? diligentibus se?

Secunda autem ratio est, quia pauper- Secunda autem ratio est, quia pauper-

2 Cf. Genes. xXXII, 28. 2 Cf. Genes. xXXII, 28.

439 439

tatem diligit, et humilitatem approbat. tatem diligit, et humilitatem approbat. Luc. xu, 32 Nolite timere, pusillus Luc. xu, 32 Nolite timere, pusillus grex, quia complacuit Patri vestro dare grex, quia complacuit Patri vestro dare vobis regnum. Et ideo sicut nominati sunt vobis regnum. Et ideo sicut nominati sunt principes regni coram rege, ita sunt principes regni coram rege, ita sunt pauperes nominati coram rege suo. pauperes nominati coram rege suo. Numer. xvi, 2: Proceres Synagogæ, et Numer. xvi, 2: Proceres Synagogæ, et qui tempore concilii per nomina voca- qui tempore concilii per nomina voca- bantur. bantur.

Tertia ratio est, quia nomina nulla Tertia ratio est, quia nomina nulla habent in terris: et ideo in cœlis habere habent in terris: et ideo in cœlis habere nomina merentur hi, qui propter Deum nomina merentur hi, qui propter Deum sunt pauperes. Isa. Lv1, 5: Dabo eis in sunt pauperes. Isa. Lv1, 5: Dabo eis in domo mea locum, et nomen melius a domo mea locum, et nomen melius a filiis et filiabus: nomen sempiternum filiis et filiabus: nomen sempiternum dabo eis, quod non præteribit. dabo eis, quod non præteribit.

Quarta ratio est, quia apud Deum Quarta ratio est, quia apud Deum sunt gratiæ singularis. Exod. xxXII, 17: sunt gratiæ singularis. Exod. xxXII, 17: Invenisti gratiam coram me, et te ipsum Invenisti gratiam coram me, et te ipsum

novi ex nomine. novi ex nomine.

Quinta ratio est, quia in cœlis, et non Quinta ratio est, quia in cœlis, et non in terra, omnia merita per quæ nomi- in terra, omnia merita per quæ nomi- nandi sunt scripserunt. Apocal. II, 12 : nandi sunt scripserunt. Apocal. II, 12 : Scribam super eum nomen Dei mei, et Scribam super eum nomen Dei mei, et nomen civitatis Dei mei, novæ Jerusalem. nomen civitatis Dei mei, novæ Jerusalem. In signum hujus Deus mutavit nomen In signum hujus Deus mutavit nomen Jacob, qui luctator interpretatur : et Jacob, qui luctator interpretatur : et vocavit eum Israel, hoc est, rectissimum¹. vocavit eum Israel, hoc est, rectissimum¹.

Sic ergo, « erat quidem mendicus, » Sic ergo, « erat quidem mendicus, » non nisi unus et unicus, qui et uni et non nisi unus et unicus, qui et uni et unico non dedit, numquam ad plures unico non dedit, numquam ad plures misericordia motus fuisset. Psal. xxiv, 16, misericordia motus fuisset. Psal. xxiv, 16, 18: Unicus et pauper sum ego : vide hu- 18: Unicus et pauper sum ego : vide hu- militatem meam et laborem meum. militatem meam et laborem meum.

Mendicus autem est, qui mendicando Mendicus autem est, qui mendicando clamat ad ostia ut excitet pietatem. Si clamat ad ostia ut excitet pietatem. Si enim taceret, vel plures essent, non esset enim taceret, vel plures essent, non esset adeo damnabilis divitis impietas. Eccli. adeo damnabilis divitis impietas. Eccli. IV, 8 Declina pauperi sine tristitia IV, 8 Declina pauperi sine tristitia aurem tuam, et redde debitum tuum. aurem tuam, et redde debitum tuum. I Joan. II, 17: Qui habuerit substan- I Joan. II, 17: Qui habuerit substan- tiam hujus mundi, et viderit fratrem tiam hujus mundi, et viderit fratrem suum necessitatem habere, et clauserit suum necessitatem habere, et clauserit viscera sua ab eo: quomodo charitas Dei viscera sua ab eo: quomodo charitas Dei

manet in eo ? manet in eo ?

Sic ergo Sic ergo erat quidam mendicus, erat quidam mendicus, « nomine Lazarus. » Nec puto quod a « nomine Lazarus. » Nec puto quod a

440 440

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

Christo inter tot pauperes nominaretur, Christo inter tot pauperes nominaretur, nisi specialis paupertatis et miseriæ notæ nisi specialis paupertatis et miseriæ notæ fuisset apud homines, et specialis meriti fuisset apud homines, et specialis meriti apud Deum. Eccli. IV, 4: Rogationem apud Deum. Eccli. IV, 4: Rogationem contribulati ne abjicias. contribulati ne abjicias.

« Qui jacebat ad januam ejus. « Qui jacebat ad januam ejus.

Exaggerat hic paupertatem ab abje- Exaggerat hic paupertatem ab abje- ctione et destitutione. ctione et destitutione.

Abjectus enim non habens gerentem Abjectus enim non habens gerentem vel gestatorem, jacebat similis illi de quo vel gestatorem, jacebat similis illi de quo dicitur, Joan. v, 7: Domine, hominem dicitur, Joan. v, 7: Domine, hominem non habeo, ut cum turbata fuerit aqua, non habeo, ut cum turbata fuerit aqua, mittat me in piscinam. Et sic iste jace- mittat me in piscinam. Et sic iste jace- bat, cui impotenti omnes alii pauperes bat, cui impotenti omnes alii pauperes eleemosynas præripiebant. Jacebat, qui eleemosynas præripiebant. Jacebat, qui apud diversorum ostia victum quærere apud diversorum ostia victum quærere non valebat. Jacebat, qui se ad accipien- non valebat. Jacebat, qui se ad accipien- dum quod offerebatur, erigere non va- dum quod offerebatur, erigere non va- lebat. Psal. LXXXVII, 16 Pauper sum lebat. Psal. LXXXVII, 16 Pauper sum ego, et in laboribus a juventute mea, ego, et in laboribus a juventute mea, hoc est, in infirmitatibus. hoc est, in infirmitatibus.

« Ad januam, » ut transeuntes pro- « Ad januam, » ut transeuntes pro- vocaret ad misericordiam. In janua vocaret ad misericordiam. In janua enim divitis, frequens erat transitus ami- enim divitis, frequens erat transitus ami- corum divitis. Thren. 1, 12: O vos omnes corum divitis. Thren. 1, 12: O vos omnes qui transitis per viam, attendite, et vi- qui transitis per viam, attendite, et vi- dete si est dolor sicut dolor meus! dete si est dolor sicut dolor meus! Chrysostomus autem alias causas, quare Chrysostomus autem alias causas, quare jacebat ad januam, assignat super hunc jacebat ad januam, assignat super hunc locum, sic dicens : « Jacebat ante januanı locum, sic dicens : « Jacebat ante januanı « divitis Lazarus, ut crudelitatem divitis « divitis Lazarus, ut crudelitatem divitis << in suo corpore demonstraret. Jace- << in suo corpore demonstraret. Jace-

« «

« bat ante januam, ut dives dicere non « bat ante januam, ut dives dicere non « posset Non vidi in angulo fuit, « posset Non vidi in angulo fuit, « adspicere non potui. Jacebat ante « adspicere non potui. Jacebat ante januam, ut dives eum videret exiens januam, ut dives eum videret exiens « et revertens. O quam dissimilis iste « et revertens. O quam dissimilis iste «dives Beato Job fuit, qui dixit, Job, «dives Beato Job fuit, qui dixit, Job, « xxxı, 32: Foris non mansit peregrinus, « xxxı, 32: Foris non mansit peregrinus, « ostium meum viatori patuit. Quam « ostium meum viatori patuit. Quam « dissimilis fuit Beato Patriarchæ Abra- « dissimilis fuit Beato Patriarchæ Abra- « hæ, Genes. XVIII, 1 et seq., Abraham « hæ, Genes. XVIII, 1 et seq., Abraham « stetit in ostio tabernaculi sui in ipso « stetit in ostio tabernaculi sui in ipso « fervore diei, et vidit tres viros descen- « fervore diei, et vidit tres viros descen- « dentes per viam, et corruit in faciem « dentes per viam, et corruit in faciem « suam, et dixit: Domine, si inveni « suam, et dixit: Domine, si inveni gratiam in oculis tuis, ne transeas gratiam in oculis tuis, ne transeas

« «

« «

« servum tuum. Quam dissimilis Lucæ et « servum tuum. Quam dissimilis Lucæ et Cleophæ, Luc. xxiv, 29, qui coegerunt Cleophæ, Luc. xxiv, 29, qui coegerunt « peregrinum, dicentes: Mane nobiscum, « peregrinum, dicentes: Mane nobiscum, « quoniam advesperascit, et inclinata « quoniam advesperascit, et inclinata « est jam dies. » Gregorius autem sic « est jam dies. » Gregorius autem sic dicit «In una re duo judicia Dei ex- dicit «In una re duo judicia Dei ex- « plentur, scilicet, ex visione pauperis, « plentur, scilicet, ex visione pauperis, « divitis non miserentis cumulus dam- « divitis non miserentis cumulus dam- « nationis infertur. » Et rursus: « Ex « nationis infertur. » Et rursus: « Ex << visione divitis tentatus quotidie pauper << visione divitis tentatus quotidie pauper

« «

probatur. Quem ad ipsius probatio- probatur. Quem ad ipsius probatio-

« nem, paupertas simul et visa divitis « nem, paupertas simul et visa divitis « copia, et nulla adhibita sibi consolatio, « copia, et nulla adhibita sibi consolatio, « fortiter afficiunt. » Et ideo multa erant « fortiter afficiunt. » Et ideo multa erant istius conflatoria, quæ sicut in camino istius conflatoria, quæ sicut in camino aurum eum conflabunt. Sapient. 111, 6: aurum eum conflabunt. Sapient. 111, 6: Tamquam aurum in fornace probavit Tamquam aurum in fornace probavit illos, et quasi holocausti hostiam accepit illos, et quasi holocausti hostiam accepit illos. illos.

Sic ergo «jacebat ad januam ejus. » Sic ergo «jacebat ad januam ejus. »

« Ulceribus plenus. « Ulceribus plenus.

: :

Ulcera sunt infirmitas omnium oculis Ulcera sunt infirmitas omnium oculis exposita, et quæ intuentes movent ad exposita, et quæ intuentes movent ad misericordiam. Unde, Eccli. iv, 1: Ocu- misericordiam. Unde, Eccli. iv, 1: Ocu- los tuos ne transvertas a paupere. Tob. los tuos ne transvertas a paupere. Tob. IV, 7 Noli avertere faciem tuam ab ullo IV, 7 Noli avertere faciem tuam ab ullo paupere. Proverb. xi, 10: Viscera im- paupere. Proverb. xi, 10: Viscera im- piorum crudelia. Viscera ergo nimis piorum crudelia. Viscera ergo nimis crudelia sunt, quæ ad ulceratum non crudelia sunt, quæ ad ulceratum non moventur. Job, 11, 7 et 8: Egressus Sa- moventur. Job, 11, 7 et 8: Egressus Sa- tan a facie Domini, percussit Job ulcere tan a facie Domini, percussit Job ulcere pessimo a planta pedis usque ad verti- pessimo a planta pedis usque ad verti- cem ejus qui testa saniem radebat, cem ejus qui testa saniem radebat, sedens in sterquilinio. Et ita jacebat et sedens in sterquilinio. Et ita jacebat et iste. Isa. 1, 6: A planta pedis usque ad iste. Isa. 1, 6: A planta pedis usque ad verticem non est in eo sanitas. Item, ibi- verticem non est in eo sanitas. Item, ibi- dem Vulnus, et livor, et plaga tumens, dem Vulnus, et livor, et plaga tumens, non est circumligata, nec curata medica- non est circumligata, nec curata medica- mine, neque fota oleo. Auribus enim di- mine, neque fota oleo. Auribus enim di- vitis obturatis nihil esset vox unius oris vitis obturatis nihil esset vox unius oris clamantis unde Dominus, ad aperien- clamantis unde Dominus, ad aperien- dum cor ejus, multa vulnera sicut multa dum cor ejus, multa vulnera sicut multa ora aperuit ut quot essent vulnera, tot ora aperuit ut quot essent vulnera, tot essent ora clamantia. Unde Salomon, essent ora clamantia. Unde Salomon, Proverb. xxi, 13: Qui obturat aurem Proverb. xxi, 13: Qui obturat aurem suam ad clamorem pauperis, et ipse suam ad clamorem pauperis, et ipse clamabit, et non exaudietur. clamabit, et non exaudietur.

IN EVANG. LUCÆ, XVI-20, IN EVANG. LUCÆ, XVI-20,

Sic ergo jacebat « ulceribus plenus. » Sic ergo jacebat « ulceribus plenus. » Ulcera autem triplicem ingerunt in- Ulcera autem triplicem ingerunt in- firmitatem. Tumorem enim habent con- firmitatem. Tumorem enim habent con- tra corporis compositionem generatio- tra corporis compositionem generatio- nem autem saniei, quæ semper cum ca- nem autem saniei, quæ semper cum ca- lore febrili est, habent contra corporis lore febrili est, habent contra corporis complexionem et contra complexionis complexionem et contra complexionis æqualitatem, et immunditiam fluxus sa- æqualitatem, et immunditiam fluxus sa- niei et abominationem. Et hæc omnia niei et abominationem. Et hæc omnia non poterant non movere divitem ad non poterant non movere divitem ad pietatem Unde Glossa Gregorii: «< Si pietatem Unde Glossa Gregorii: «< Si « qua reprehensibilia videmus in paupe- « qua reprehensibilia videmus in paupe- « ribus, non debemus despicere: quia « ribus, non debemus despicere: quia « fortasse quos morum infirmitas vulne- « fortasse quos morum infirmitas vulne- « rat, hoc medicina paupertatis curat. » « rat, hoc medicina paupertatis curat. » Eccli. IV, 2 Animam esurientem ne de- Eccli. IV, 2 Animam esurientem ne de- spexeris, et non exasperes pauperem in spexeris, et non exasperes pauperem in inopia sua. inopia sua.

« Cupiens saturari de micis. >> « Cupiens saturari de micis. >>

Ecce quod desiderium pauperis in mi- Ecce quod desiderium pauperis in mi- nimis et inutilibus avaro, compleri non nimis et inutilibus avaro, compleri non poterat. Et in hoc duritia divitis aggra- poterat. Et in hoc duritia divitis aggra- vatur. Si enim petisset delicias forte, non vatur. Si enim petisset delicias forte, non immerito non exaudivisset: quia non de- immerito non exaudivisset: quia non de- cent pauperem deliciæ. Unde Augustinus cent pauperem deliciæ. Unde Augustinus in sermone de verbis Domini in monte : in sermone de verbis Domini in monte : « Non cogantur divites pauperem cibis « Non cogantur divites pauperem cibis « uti utantur consuetudine infirmitatis « uti utantur consuetudine infirmitatis « suæ, et doleant se aliter non posse: « suæ, et doleant se aliter non posse: « quia si consuetudinem mutant, ægro- « quia si consuetudinem mutant, ægro- « tant. Edant delicata, dent pauperibus « tant. Edant delicata, dent pauperibus « superflua. Edant pretiosa, dent paupe- « superflua. Edant pretiosa, dent paupe- «ribus vilia. Et quidem pauperum sunt «ribus vilia. Et quidem pauperum sunt « reliquiæ, non deliciæ : non oblectamen- « reliquiæ, non deliciæ : non oblectamen- « ta, sed fragmenta. Hæc autem fragmenta « ta, sed fragmenta. Hæc autem fragmenta << tamen sunt de delicatis cibis qui super- << tamen sunt de delicatis cibis qui super- « sunt. Sed deliciæ pauperibus ex studio « sunt. Sed deliciæ pauperibus ex studio « non præparantur: quia malum esset « non præparantur: quia malum esset « eis consuescere uti delicatis: cum ex « eis consuescere uti delicatis: cum ex « hoc magis torquerentur, quando ha- « hoc magis torquerentur, quando ha- << bere non possent. » Aliquando tamen << bere non possent. » Aliquando tamen delicata exhibenda sunt: sicut dicitur, delicata exhibenda sunt: sicut dicitur, Nehemiæ seu II Esdræ, vIII, 10: Come- Nehemiæ seu II Esdræ, vIII, 10: Come- dite pinguia, et bibite mulsum : et mitti- dite pinguia, et bibite mulsum : et mitti- te partes his qui non præparaverunt si- te partes his qui non præparaverunt si- bi. Partes autem pinguium et mulsi sunt bi. Partes autem pinguium et mulsi sunt delicata. Ista autem delicata non petivit, delicata. Ista autem delicata non petivit,

21. 21.

441 441

sed miculas. Job, xx11, 7: Aquam lasso. sed miculas. Job, xx11, 7: Aquam lasso. non dedisti, et esurienti subtraxisti pa- non dedisti, et esurienti subtraxisti pa- nem. Econtra dicit Job, xxxi, 16: Si ne- nem. Econtra dicit Job, xxxi, 16: Si ne- gavi quod volebant pauperibus, et ocu- gavi quod volebant pauperibus, et ocu- los viduæ exspectare feci. los viduæ exspectare feci.

Nec petebat miculas remanentes, sed Nec petebat miculas remanentes, sed

« Quæ cadebant de mensa divitis, » « Quæ cadebant de mensa divitis, »

Quæ non nisi canibus projiciebantur, Quæ non nisi canibus projiciebantur, et ad alium usum non erant. Matth. xv, et ad alium usum non erant. Matth. xv, 27 Catelli edunt de micis quæ cadunt 27 Catelli edunt de micis quæ cadunt de mensa dominorum suorum. de mensa dominorum suorum.

« Et nemo illi dabat. » « Et nemo illi dabat. »

Nec dominus, nec famulus: quia qua- Nec dominus, nec famulus: quia qua- lis erat dominus, tales sibi quæsivit mi- lis erat dominus, tales sibi quæsivit mi- nistros. Eccli. x, 2: Secundum judicem nistros. Eccli. x, 2: Secundum judicem populi, sic et ministri ejus. Chrysosto- populi, sic et ministri ejus. Chrysosto- mus: « Infelix, si Dei præcepta non mus: « Infelix, si Dei præcepta non « consideras saltem miseræ conditionis « consideras saltem miseræ conditionis « tuæ memorare, ne talis fias. » Job, v, « tuæ memorare, ne talis fias. » Job, v, 24: Visitans speciem tuam, non pecca- 24: Visitans speciem tuam, non pecca- bis. Omnes ergo ministros iste habuit bis. Omnes ergo ministros iste habuit impios. impios.

« Sed et canes veniebant. » « Sed et canes veniebant. »

Istud est ultimum. Quia nec dignus Istud est ultimum. Quia nec dignus habitus est in conspectu divitis, a quo habitus est in conspectu divitis, a quo canes prohiberentur. Et in hoc notatur canes prohiberentur. Et in hoc notatur nimia duritia et inhumana, hominem vi- nimia duritia et inhumana, hominem vi- dere canibus expositum, et canes ab eo dere canibus expositum, et canes ab eo non prohibere. Est autem proverbium non prohibere. Est autem proverbium quoddam divitum, quando maledicunt quoddam divitum, quando maledicunt pauperibus: Optant eos tradi canibus de- pauperibus: Optant eos tradi canibus de- vorandos. Unde sicut impiissima Jezabel vorandos. Unde sicut impiissima Jezabel canibus devorata est, IV Reg. 1x 36 et 37 : canibus devorata est, IV Reg. 1x 36 et 37 : Comedent canes carnes Jezabel, et erunt Comedent canes carnes Jezabel, et erunt carnes Jezabel sicut stercus super faciem carnes Jezabel sicut stercus super faciem terræ. Reputant enim pauperes omni vi- terræ. Reputant enim pauperes omni vi- tuperio dignos, et ad modum stercoris tuperio dignos, et ad modum stercoris conculcandos. conculcandos.

Hæc igitur, ut puto, est expositio lit- Hæc igitur, ut puto, est expositio lit- teralis. teralis.

Ex divina autem dispensatione con- Ex divina autem dispensatione con- versum est hoc in lenimentum pauperis, versum est hoc in lenimentum pauperis, et diviti in cumulum damnationis. Lingua et diviti in cumulum damnationis. Lingua

442 442

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

enim canum medicinalis est in sanitatem, enim canum medicinalis est in sanitatem, et mundat vulnera a putredine. Et ideo et mundat vulnera a putredine. Et ideo canes benefici fuerunt misero, cui dives canes benefici fuerunt misero, cui dives subtraxit beneficium. subtraxit beneficium.

Adhuc autem, pauper liberalior fuit Adhuc autem, pauper liberalior fuit canibus divitis, cibans eos suo humore canibus divitis, cibans eos suo humore et cruore, cui dives avarus negavit ci- et cruore, cui dives avarus negavit ci- bum canum miculæ enim cadentes, ci- bum canum miculæ enim cadentes, ci- bus sunt canum. Matth. xv, 27: Nam bus sunt canum. Matth. xv, 27: Nam et catelli edunt de micis quæ cadunt de et catelli edunt de micis quæ cadunt de mensa dominorum suorum. mensa dominorum suorum.

Adhuc autem, patientiam et humilita- Adhuc autem, patientiam et humilita- tem ostendit pauper, a se canes divitis non tem ostendit pauper, a se canes divitis non repellendo indignationem autem dives repellendo indignationem autem dives ad pauperem, non prohibendo canes ab ad pauperem, non prohibendo canes ab ipso. Et sic mirabili modo in uno et eo- ipso. Et sic mirabili modo in uno et eo- dem facto, et probatur virtus pauperis, dem facto, et probatur virtus pauperis, et diviti acquiritur cumulus damnationis. et diviti acquiritur cumulus damnationis. Et hoc est quod addit: Et hoc est quod addit:

« Et lingebant ulcera ejus. « Et lingebant ulcera ejus.

» »

Puto enim carnes forte feroces venisse Puto enim carnes forte feroces venisse ad pauperem sed ad mansuetudinem ad pauperem sed ad mansuetudinem fuisse conversos, cum ad pauperem ve- fuisse conversos, cum ad pauperem ve- nissent merito pauperis: sicut et leones nissent merito pauperis: sicut et leones ad Danielem se habuerunt ¹. ad Danielem se habuerunt ¹.

Hoc autem etiam spiritualiter verum Hoc autem etiam spiritualiter verum est. Si enim dives, est virtute exteriori est. Si enim dives, est virtute exteriori dives, et glorians in divitiis, et durus et dives, et glorians in divitiis, et durus et immisericors in peccatores immisericors in peccatores

consequens consequens

est ut pauper sit peccator pœnitens, pau- est ut pauper sit peccator pœnitens, pau- pertatem suam recognoscens. Thren. III, pertatem suam recognoscens. Thren. III, 1 Ego vir videns paupertatem meam in 1 Ego vir videns paupertatem meam in virga indignationis ejus. virga indignationis ejus.

Hic nomine Lazarus est, quia Lazarus, Hic nomine Lazarus est, quia Lazarus, adjutus vel auxiliatus a Domino inter- adjutus vel auxiliatus a Domino inter- pretatur: quia solum Deum habet adju- pretatur: quia solum Deum habet adju- torem talis pauper. Psal. x, 14: Tibi de- torem talis pauper. Psal. x, 14: Tibi de- relictus est pauper, orphano tu eris ad- relictus est pauper, orphano tu eris ad- jutor. jutor.

Hic sæpe jacet ad januam misericor- Hic sæpe jacet ad januam misericor- diæ, divitis consilium et auxilium ani- diæ, divitis consilium et auxilium ani- mæ requirens et maxime ad januas mæ requirens et maxime ad januas clericorum et litteratorum, petentes ja- clericorum et litteratorum, petentes ja- cent poenitentes, dicentes illud Matthæi, cent poenitentes, dicentes illud Matthæi, xxv, 8 Date nobis de oleo vestro, quia xxv, 8 Date nobis de oleo vestro, quia

: :

1 Cf. Daniel. XIV, 31-40. 1 Cf. Daniel. XIV, 31-40.

lampades nostræ exstinguuntur. Sicut lampades nostræ exstinguuntur. Sicut Eliseus, IV Reg. iv, 4, jussit oleum mitti Eliseus, IV Reg. iv, 4, jussit oleum mitti in omnia vasa vacua : quod est opus in omnia vasa vacua : quod est opus misericordiæ in desolatos transfundi. misericordiæ in desolatos transfundi.

Jacet autem ulceribus plenus, hoc est, Jacet autem ulceribus plenus, hoc est, ostensione peccatorum. Vulnus enim ap- ostensione peccatorum. Vulnus enim ap- parens in cute, est ulcus detectum. Pro- parens in cute, est ulcus detectum. Pro- verb. xxvi, 13 Qui abscondit scelera verb. xxvi, 13 Qui abscondit scelera sua, non dirigetur: qui autem confessus sua, non dirigetur: qui autem confessus fuerit, et reliquerit ea, misericordiam fuerit, et reliquerit ea, misericordiam consequetur. consequetur.

Hic cupit saturari de micis quæ cade- Hic cupit saturari de micis quæ cade- bant de mensa. Quasi dicat: Hoc est, de bant de mensa. Quasi dicat: Hoc est, de parvis, quæ parva sunt diviti in scientia, parvis, quæ parva sunt diviti in scientia, verbis divinis, et sacramentis, quibus ad verbis divinis, et sacramentis, quibus ad poenitentiam nutriatur. poenitentiam nutriatur.

Et nemo illi dabat. Thren. iv, 4 : Et nemo illi dabat. Thren. iv, 4 : Parvuli petierunt panem, et non erat Parvuli petierunt panem, et non erat qui frangeret eis. Cum tamen illi epulen- qui frangeret eis. Cum tamen illi epulen- tur in deliciis verbi Dei splendide. Jerem. tur in deliciis verbi Dei splendide. Jerem. XXXI, 14 Inebriabo animam sacerdotum XXXI, 14 Inebriabo animam sacerdotum pinguedine et populus meus bonis meis pinguedine et populus meus bonis meis adimplebitur. adimplebitur.

Et dare deberet ad minus micas sex Et dare deberet ad minus micas sex pauperibus. Primam scilicet, compassio- pauperibus. Primam scilicet, compassio- nis. II ad Corinth. x1, 29: Quis infir- nis. II ad Corinth. x1, 29: Quis infir- matur, et ego non infirmor? matur, et ego non infirmor?

Secundam, congratulationis in adven- Secundam, congratulationis in adven- tu et devotione pauperum. Ad Roman. tu et devotione pauperum. Ad Roman. x11, 15 : Gaudere cum gaudentibus, flere x11, 15 : Gaudere cum gaudentibus, flere cum flentibus. cum flentibus.

Tertiam, verbum piæ consolationis, Tertiam, verbum piæ consolationis, aut consilii, aut sustentationis. Job, xxix, aut consilii, aut sustentationis. Job, xxix, 25 Cum sederem quasi rex,... eram ta- 25 Cum sederem quasi rex,... eram ta- men mærentium consolator. Et iterum, men mærentium consolator. Et iterum, y. 15: Oculus fui cæco, et pes claudo. y. 15: Oculus fui cæco, et pes claudo. Eccli. xvi, 16: Nonne ardorem refri- Eccli. xvi, 16: Nonne ardorem refri- gerabit ros? sic et verbum melius quam gerabit ros? sic et verbum melius quam

datum. datum.

Quartam micam porrigere deberet, ver- Quartam micam porrigere deberet, ver- bum instructionis, sive doctrinæ. Matth. bum instructionis, sive doctrinæ. Matth. XXVIII, 19 Docete omnes Gentes. XXVIII, 19 Docete omnes Gentes.

Quintam, exemplum bonæ conversa- Quintam, exemplum bonæ conversa- tionis. Matth. v, 16: Luceat lux vestra tionis. Matth. v, 16: Luceat lux vestra coram hominibus, ut videant opera ve- coram hominibus, ut videant opera ve- stra bona, et glorificent Patrem vestrum stra bona, et glorificent Patrem vestrum qui in cœlis est. qui in cœlis est.

IN EVANG. LUCÆ, XVI-21, 22. IN EVANG. LUCÆ, XVI-21, 22.

Sextam deberet porrigere micam cor- Sextam deberet porrigere micam cor- poralis sustentationis et supportationis. poralis sustentationis et supportationis. Ad Galat. vi, 2 Alter alterius onera Ad Galat. vi, 2 Alter alterius onera portate. Ad Roman. xv, 1 et 2: Debe- portate. Ad Roman. xv, 1 et 2: Debe- mus nos firmiores imbecillitates infirmo- mus nos firmiores imbecillitates infirmo- rum sustinere, et non nobis placere. rum sustinere, et non nobis placere. Unusquisque vestrum proximo suo pla- Unusquisque vestrum proximo suo pla- ceat in bonum ad ædificationem. Sed, ceat in bonum ad ædificationem. Sed, heu heu

hodie nemo illi dabat. Amos, vi, hodie nemo illi dabat. Amos, vi, 6 Optimo unguento delibuti, et nihil 6 Optimo unguento delibuti, et nihil compatiebantur super contritione Joseph, compatiebantur super contritione Joseph, hoc est, pauperum. Dicunt enim divites hoc est, pauperum. Dicunt enim divites Prælati illud Ecclesiastici, x1, 19: Inveni Prælati illud Ecclesiastici, x1, 19: Inveni requiem mihi, et nunc manducabo de requiem mihi, et nunc manducabo de bonis meis solus, bonis meis solus,

<< Sed et canes veniebant, et lingebant << Sed et canes veniebant, et lingebant ulcera ejus. » Hoc istis temporibus veri- ulcera ejus. » Hoc istis temporibus veri- ficatum est. Canes enim venatici, Ordi- ficatum est. Canes enim venatici, Ordi- nes sunt prædicantium, qui non exspe- nes sunt prædicantium, qui non exspe- ctant domi, sed veniunt ad pauperes, et ctant domi, sed veniunt ad pauperes, et lingunt ulcera peccatorum suorum, ha- lingunt ulcera peccatorum suorum, ha- bentes in ore latratum prædicationis. bentes in ore latratum prædicationis. Ad Titum, n, 15: Hæc loquere, et exhor- Ad Titum, n, 15: Hæc loquere, et exhor- tare. Et hos ideo suscitavit Deus, quia tare. Et hos ideo suscitavit Deus, quia antiqui canes Prælati sunt, de quibus di- antiqui canes Prælati sunt, de quibus di- citur, Isa. LVI, 10 et 11 Speculatores citur, Isa. LVI, 10 et 11 Speculatores ejus cæci omnes, nescierunt universi: ejus cæci omnes, nescierunt universi: canes muti non valentes latrare.... Canes canes muti non valentes latrare.... Canes impudentissimi, nescierunt saturitatem. impudentissimi, nescierunt saturitatem. Habent etiam isti canes boni in dentibus Habent etiam isti canes boni in dentibus morsum increpationis et redargutionis. morsum increpationis et redargutionis. II ad Timoth. IV, 2: Argue, obsecra, in- II ad Timoth. IV, 2: Argue, obsecra, in- crepa in omni patientia et doctrina. Ha- crepa in omni patientia et doctrina. Ha- bent nihilominus in lingua medicamen- bent nihilominus in lingua medicamen- tum sanitatis. Eccli. xxxvi, 25: Si est tum sanitatis. Eccli. xxxvi, 25: Si est lingua curationis, est et mitigationis et lingua curationis, est et mitigationis et misericordiæ. Proverb. XII, 18: Lingua misericordiæ. Proverb. XII, 18: Lingua sapientium sanitas est. Psal. LXVII, 24: sapientium sanitas est. Psal. LXVII, 24: Lingua canum tuorum ex inimicis ab Lingua canum tuorum ex inimicis ab ipso. Eccle. ix, 4: Melior est canis vi- ipso. Eccle. ix, 4: Melior est canis vi- vus leone mortuo. Canis enim vivus est vus leone mortuo. Canis enim vivus est bonus Prædicator, gratiam habens latra- bonus Prædicator, gratiam habens latra- tus in prædicatione, redargutionis in tus in prædicatione, redargutionis in dente, et medicationis in consilio linguæ. dente, et medicationis in consilio linguæ. Leo autem mortuus, Prælatus austerus, Leo autem mortuus, Prælatus austerus, ab operibus Prælati et regiminis mor- ab operibus Prælati et regiminis mor- tuus. Eccli. IV, 35: Noli esse sicut leo tuus. Eccli. IV, 35: Noli esse sicut leo

1 Psal. CXXIII, 7. 1 Psal. CXXIII, 7.

443 443

in domo tua, evertens domesticos tuos, in domo tua, evertens domesticos tuos, et opprimens subjectos tibi. et opprimens subjectos tibi.

Hæc igitur sic satis apte spiritualiter Hæc igitur sic satis apte spiritualiter exponuntur. exponuntur.

« Factum est autem ut moreretur « Factum est autem ut moreretur mendicus, et portaretur ab Angelis in mendicus, et portaretur ab Angelis in sinum Abrahæ. » sinum Abrahæ. »

Hic tangitur utriusque, divitis et pau- Hic tangitur utriusque, divitis et pau- peris, dissimilis ab hac vita exitus. peris, dissimilis ab hac vita exitus. Et primo tangitur exitus pauperis, et Et primo tangitur exitus pauperis, et secundo divitis. secundo divitis.

Dicit autem tria circa exitum pauperis: Dicit autem tria circa exitum pauperis: mortis qualitatem, Angelorum in defe- mortis qualitatem, Angelorum in defe- rendo animam administrationem, et re- rendo animam administrationem, et re- ceptaculi beatitudinem. ceptaculi beatitudinem.

Mortis autem qualitas notatur in hoc Mortis autem qualitas notatur in hoc quod dicit : « Factum est autem, » dispo- quod dicit : « Factum est autem, » dispo- sitione divina providente, et miseriis suis sitione divina providente, et miseriis suis finem imponente. Apocal. xiv, 13: Scri- finem imponente. Apocal. xiv, 13: Scri- be Beati mortui qui in Domino mo- be Beati mortui qui in Domino mo- riuntur. Felix enim mors est, quam riuntur. Felix enim mors est, quam Dominus dispensando facit. Tunc enim Dominus dispensando facit. Tunc enim dicit pauper : Anima nostra sicut passer dicit pauper : Anima nostra sicut passer erepta est de laqueo venantium laqueus erepta est de laqueo venantium laqueus contritus est, et nos liberati sumus 1. contritus est, et nos liberati sumus 1.

« Ut moreretur. » « Ut moreretur. »

Sapient. 111, 2 et 3 : Visi sunt oculis Sapient. 111, 2 et 3 : Visi sunt oculis insipientium mori ... illi autem sunt in insipientium mori ... illi autem sunt in pace. pace.

« Mendicus, » ut numquam plus sit « Mendicus, » ut numquam plus sit mendicus, nec umquam aliquo indigeat. mendicus, nec umquam aliquo indigeat. Tobiæ, XII, 3: Bonis omnibus per eum Tobiæ, XII, 3: Bonis omnibus per eum repleti sumus. repleti sumus.

Deo igitur vocante pauperem ad glo- Deo igitur vocante pauperem ad glo- riam, « factum est ut moreretur mendi- riam, « factum est ut moreretur mendi-

cus. » cus. »

« Et portaretur ab Angelis, » « Et portaretur ab Angelis, »

Sublevatus meritis et Angelorum co- Sublevatus meritis et Angelorum co- mitatu. mitatu.

« Ab Angelis. » Non quidem quod in- « Ab Angelis. » Non quidem quod in-