404 404

« Et occurrens. » « Et occurrens. »

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

Hic tangitur qualiter lasso occurrit: Hic tangitur qualiter lasso occurrit: quia lassatus fuit in via iniquitatis, et quia lassatus fuit in via iniquitatis, et magna perficere non valuit: licet vo- magna perficere non valuit: licet vo- luntate magna voluerit. II Machab. 1, 3: luntate magna voluerit. II Machab. 1, 3: Corde magno, et animo volenti. Illis Corde magno, et animo volenti. Illis enim quantumcumque debilibus, per se enim quantumcumque debilibus, per se et per suos occurrit. Isa. LXIV, 5: Oc- et per suos occurrit. Isa. LXIV, 5: Oc- curristi lætanti, et facienti justitiam. curristi lætanti, et facienti justitiam. I Machab. x1, 60: Occurrerunt ei ho- I Machab. x1, 60: Occurrerunt ei ho- norifice de civitate. Occurrit enim Deus, norifice de civitate. Occurrit enim Deus, et sui, et manum porrigit adjutricem. et sui, et manum porrigit adjutricem.

<< Cecidit, »> << Cecidit, »>

Impetum amoris ferre non sustinens. Impetum amoris ferre non sustinens. Cecidit enim qui totus venit. Act. x, Cecidit enim qui totus venit. Act. x, 44 Cecidit Spiritus sanctus super 44 Cecidit Spiritus sanctus super omnes qui audiunt verbum. omnes qui audiunt verbum.

Cecidit autem « super collum ejus. » Cecidit autem « super collum ejus. » Genes. XLVI, 29: Vidensque eum, irruit Genes. XLVI, 29: Vidensque eum, irruit super collum ejus. Collum autem, sicut super collum ejus. Collum autem, sicut sæpe diximus, secundum expositionem sæpe diximus, secundum expositionem beati Dionysii, est continuatio capitis beati Dionysii, est continuatio capitis ad corpus, in quo decurrit vitalis spiri- ad corpus, in quo decurrit vitalis spiri- tus, et per quod trahitur cibus corporis tus, et per quod trahitur cibus corporis totius. Et secundum has proprietates totius. Et secundum has proprietates ratio est collum continuans caput animæ ratio est collum continuans caput animæ (quod est mens) cum animæ viribus in- (quod est mens) cum animæ viribus in- ferioribus quasi cum corpore: quia in ferioribus quasi cum corpore: quia in capite (quod est mens) est imago Dei capite (quod est mens) est imago Dei impressa, et in corpore sunt sensibiles impressa, et in corpore sunt sensibiles vires animæ, et ratio continuat unum vires animæ, et ratio continuat unum cum altero quia inferiora refert ad su- cum altero quia inferiora refert ad su- periora per obedientiam, et superiora periora per obedientiam, et superiora reducit ad inferiora per ordinationem et reducit ad inferiora per ordinationem et providentiam. Sicut igitur diximus, ipsa providentiam. Sicut igitur diximus, ipsa est collum. Cantic. 1, 9: Collum tuum est collum. Cantic. 1, 9: Collum tuum sicut monilia, hoc est, discretionis mo- sicut monilia, hoc est, discretionis mo- nimenta. Inde est quod qui superbæ nimenta. Inde est quod qui superbæ sunt rationis, collosi tolluntur. Job, sunt rationis, collosi tolluntur. Job, xv, 26 Cucurrit adversus Deum exten- xv, 26 Cucurrit adversus Deum exten- to collo, et pingui cervice armatus est. to collo, et pingui cervice armatus est. Hinc est quod Dominus colla superbo- Hinc est quod Dominus colla superbo- rum conculcare dicitur, quando ratio- rum conculcare dicitur, quando ratio- eorum humiliat, et in obsequium eorum humiliat, et in obsequium

nem nem

1 Vulgata habet corda. 1 Vulgata habet corda.

fidei suæ inclinat. Eccli. xxiv, 11: Om- fidei suæ inclinat. Eccli. xxiv, 11: Om- nium excellentium et humilium colla' nium excellentium et humilium colla' virtute calcavi. Et quia de collo rationis virtute calcavi. Et quia de collo rationis bonæ laus Dei egreditur, ideo de lau- bonæ laus Dei egreditur, ideo de lau- dante Deum vectore Dei dicitur, Job, dante Deum vectore Dei dicitur, Job, XXXIX, 19 : Numquid præbebis equo for- XXXIX, 19 : Numquid præbebis equo for- titudinem aut circumdabis collo ejus titudinem aut circumdabis collo ejus hinnitum? Quasi dicat: Non tu facies hinnitum? Quasi dicat: Non tu facies hoc, sed ego gratia mea hoc perficiam : hoc, sed ego gratia mea hoc perficiam : sicut collo istius prodigi produxit con- sicut collo istius prodigi produxit con- fessionis hinnitum. fessionis hinnitum.

« Et osculatus est eum, » « Et osculatus est eum, »

Osculum amoris imprimens. In osculo Osculum amoris imprimens. In osculo enim est impressio labiorum, et per- enim est impressio labiorum, et per- mixtio spirituum, et in impressione la- mixtio spirituum, et in impressione la- biorum est unio oris utriusque : ut biorum est unio oris utriusque : ut unum os de cætero sit ipsius cum patre unum os de cætero sit ipsius cum patre in omni verbo virtutis et veritatis con- in omni verbo virtutis et veritatis con- fessione. Jerem. fessione. Jerem. XV, XV, 19 Si seperave- 19 Si seperave- ris pretiosum a vili, quasi os meum ris pretiosum a vili, quasi os meum eris. In permixtione autem spirituum eris. In permixtione autem spirituum est unio cordium et affectuum, I ad est unio cordium et affectuum, I ad Corinth. vi, 17: Qui adhæret Domino Corinth. vi, 17: Qui adhæret Domino unus spiritus est. Cantic. i, 1: Oscule- unus spiritus est. Cantic. i, 1: Oscule- tur me osculo oris sui. Genes. xxvII, tur me osculo oris sui. Genes. xxvII, 26: Accede ad me, et da mihi oscu- 26: Accede ad me, et da mihi oscu- lum, fili mi. Ecce signa benignæ re- lum, fili mi. Ecce signa benignæ re- ceptionis. ceptionis.

« Dixitque ei filius: Pater, peccavi « Dixitque ei filius: Pater, peccavi in cœlum, et coram te, jam non sum in cœlum, et coram te, jam non sum dignus vocari filius tuus. » dignus vocari filius tuus. »

Ecce filii humiliatio coram patre : et Ecce filii humiliatio coram patre : et veritatis confessio. veritatis confessio.

« Pater peccavi. » Orat. Manassæ, ad « Pater peccavi. » Orat. Manassæ, ad finem Peccavi, Domine, peccavi, et finem Peccavi, Domine, peccavi, et iniquitates meas agnosco. iniquitates meas agnosco.

« In cœlum, » in coeli offensionem : « In cœlum, » in coeli offensionem : hoc est coelestium. Unde, Luc. XVIII, 13: hoc est coelestium. Unde, Luc. XVIII, 13: Publicanus, a longe stans, nolebat ocu- Publicanus, a longe stans, nolebat ocu- los ad cælum levare quia sciebat se los ad cælum levare quia sciebat se coelestes offendisse. coelestes offendisse.

« Et coram te, » quia iniquitas mea « Et coram te, » quia iniquitas mea

21 21

IN EVANG. LUCÆ, XV-21, 22. IN EVANG. LUCÆ, XV-21, 22.

clamat ante conspectum tuum. Genes. clamat ante conspectum tuum. Genes. XVIII, 20 Clamor Sodomorum et Go- XVIII, 20 Clamor Sodomorum et Go- morrhæorum multiplicatus est. Orat. morrhæorum multiplicatus est. Orat. Manassæ, in medio Excitavi iracun- Manassæ, in medio Excitavi iracun- diam tuam, et malum coram te feci. diam tuam, et malum coram te feci.

Et tangit eam quam ex peccato in- Et tangit eam quam ex peccato in- currit indignitatem, dicens : currit indignitatem, dicens :

«< Cito proferte. >> «< Cito proferte. >>

405 405

Ecce edictum de vestitu honestatis, de Ecce edictum de vestitu honestatis, de ornatu nobilitatis, et de convivio ju- ornatu nobilitatis, et de convivio ju- cunditatis. cunditatis.

Sed vestitus datur duplex: honesta- Sed vestitus datur duplex: honesta- tis, et virtutis in præparationem Evan- tis, et virtutis in præparationem Evan- gelii pacis : et ideo ornatus decoris gelii pacis : et ideo ornatus decoris

« Jam non sum dignus vocari filius interponitur, inter unum et alterum ve- « Jam non sum dignus vocari filius interponitur, inter unum et alterum ve-

tuus. » tuus. »

Genes. xxxII, 10: Minor sum cunctis Genes. xxxII, 10: Minor sum cunctis miserationibus tuis. Orat. Manassæ, ad miserationibus tuis. Orat. Manassæ, ad finem Indignum salvabis me secundum finem Indignum salvabis me secundum magnam misericordiam tuam. Ante- magnam misericordiam tuam. Ante- quam autem verba quæ deliberaverat, quam autem verba quæ deliberaverat, compleat : et non ut filius; sed ut compleat : et non ut filius; sed ut mercenarius in domo esse petat: pater, mercenarius in domo esse petat: pater, victus misericordia, sermonem interrum- victus misericordia, sermonem interrum- pit et humilem exaltat. pit et humilem exaltat.

Et hoc est quod sequitur : Et hoc est quod sequitur :

« Dixit autem pater ad servos suos : « Dixit autem pater ad servos suos : Cito proferte stolam primam et in- Cito proferte stolam primam et in-

duite illum, et date annulum in ma- duite illum, et date annulum in ma- num ejus, et calceamenta in pedes num ejus, et calceamenta in pedes ejus. » ejus. »

Et dicuntur hic duo edictum patris, Et dicuntur hic duo edictum patris, et id quod edicit. et id quod edicit.

Edictum patris est in hoc quod dicit: Edictum patris est in hoc quod dicit: « Dixit autem pater, » indissimulato « Dixit autem pater, » indissimulato imperio imperans. Sapient. xvIII, 15 et imperio imperans. Sapient. xvIII, 15 et 16: Sermo tuus de cœlo... prosilivit,... 16: Sermo tuus de cœlo... prosilivit,... indissimulatum imperium tuum por- indissimulatum imperium tuum por-

tans. tans.

« Ad servos suos, » Angelos, Aposto- « Ad servos suos, » Angelos, Aposto- los, sanctos Martyres, et Confessores, los, sanctos Martyres, et Confessores, et Prædicatores. Isa. LXI, 6: Vos autem et Prædicatores. Isa. LXI, 6: Vos autem sacerdotes Domini vocabimini : Mini- sacerdotes Domini vocabimini : Mini- stri Dei nostri, dicetur vobis. Isa. LXIX, stri Dei nostri, dicetur vobis. Isa. LXIX, 3 Servus meus es tu, Israel: quia in 3 Servus meus es tu, Israel: quia in te gloriabor. I ad Corinth. IV, 1: Sic te gloriabor. I ad Corinth. IV, 1: Sic nos existimet homo ut ministros Christi, nos existimet homo ut ministros Christi, et dispensatores mysteriorum Dei. et dispensatores mysteriorum Dei.

stitum sicut patebit in sequentibus. stitum sicut patebit in sequentibus.

De vestitu quidem honestæ conver- De vestitu quidem honestæ conver- sationis dicit : « Cito, » sine mora. sationis dicit : « Cito, » sine mora. Quia, sicut dicit Ambrosius, « Nescit Quia, sicut dicit Ambrosius, « Nescit « tarda rerum molimina Spiritus sancti « tarda rerum molimina Spiritus sancti «< gratia. » «< gratia. »

« Proferte, » hoc est, proferendam « Proferte, » hoc est, proferendam mea benignitate pronuntiate, « stolam mea benignitate pronuntiate, « stolam primam, » hoc est, honestæ conversa. primam, » hoc est, honestæ conversa. tionis habitum, ex virtutum decore con- tionis habitum, ex virtutum decore con-

textum. textum.

« Et induite illum, » ne nuditas ma- « Et induite illum, » ne nuditas ma- cularum ejus de cætero appareat. Isa. cularum ejus de cætero appareat. Isa. LXI, 10 Induit me Dominus vestimentis LXI, 10 Induit me Dominus vestimentis salutis, et indumento justitiæ circum- salutis, et indumento justitiæ circum- dedit me. Ad Roman. XIII, 12 et 13: dedit me. Ad Roman. XIII, 12 et 13:

Induamur arma lucis: sicut in die Induamur arma lucis: sicut in die honeste ambulemus. Ezechiel. xvi, 8, 7: honeste ambulemus. Ezechiel. xvi, 8, 7: Expandi amictum meum super te, cum Expandi amictum meum super te, cum esses nuda et confusione plena. Hæc est esses nuda et confusione plena. Hæc est igitur stola prima, quæ est ornamentum igitur stola prima, quæ est ornamentum animæ. Proverb. xxxi, 22 : Byssus animæ. Proverb. xxxi, 22 : Byssus et purpura indumentum ejus. Bys- et purpura indumentum ejus. Bys- sus in candore conscientiæ, et purpura sus in candore conscientiæ, et purpura in virtutum picturatione. Apocal. vi, in virtutum picturatione. Apocal. vi, 11 Datæ sunt illis singulæ stolæ. 11 Datæ sunt illis singulæ stolæ. Stola dicitur a græco sólov, quod est Stola dicitur a græco sólov, quod est longum : quia totam tegunt vitam et longum : quia totam tegunt vitam et conversationem quando sunt cum dono conversationem quando sunt cum dono perseverantiæ. perseverantiæ.

« Et date annulum in manum « Et date annulum in manum ejus. « ejus. «

Ante calceamenta dat annulum: quia Ante calceamenta dat annulum: quia nisi sit certa fides et fidelitas ad Deum, nisi sit certa fides et fidelitas ad Deum, prædicationis officium assumere non prædicationis officium assumere non debet. Annulus autem qui in decorem debet. Annulus autem qui in decorem datur, fidem ad Patrem vel ad Sponsum datur, fidem ad Patrem vel ad Sponsum significat. Et ideo quia vena cordis in significat. Et ideo quia vena cordis in

406 406

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

medico digiti sinistræ manus pulsat, medico digiti sinistræ manus pulsat, ideo antiqui annulum in medico sini- ideo antiqui annulum in medico sini- stræ manus portabant. Sed quia Prælati stræ manus portabant. Sed quia Prælati qui sunt sponsi Ecclesiarum, dextera qui sunt sponsi Ecclesiarum, dextera manu benedicunt, ideo in medico dex- manu benedicunt, ideo in medico dex- teræ manus annulum portant. Hoc igi- teræ manus annulum portant. Hoc igi- tur ornamentum pater filio in signum tur ornamentum pater filio in signum restitutæ dignitatis et fidelitatis porrexit. restitutæ dignitatis et fidelitatis porrexit. Genes. XLI, 42: Tulit annulum de ma- Genes. XLI, 42: Tulit annulum de ma- nu sua, et dedit eum in manu ejus: nu sua, et dedit eum in manu ejus: vestivitque eum stola byssina. Antiqui vestivitque eum stola byssina. Antiqui tamen ante nos versus de usibus et tamen ante nos versus de usibus et proprietatibus annuli fecerunt, qui tales proprietatibus annuli fecerunt, qui tales

sunt : sunt :

Annule, desponsas, pretiose, pusille, sigillas, Annule, desponsas, pretiose, pusille, sigillas, Clare, teres, digitum dextrum gemmate venu- Clare, teres, digitum dextrum gemmate venu- [stas. [stas.

Quod enim desponsat annulus, patet Quod enim desponsat annulus, patet ex hoc quod Judas Thamar annulum ex hoc quod Judas Thamar annulum cum aliis quibusdam dedit pro arrha- cum aliis quibusdam dedit pro arrha- bone, significans quod Deus meretri- bone, significans quod Deus meretri- cem animam aliquando sibi conjungit in cem animam aliquando sibi conjungit in fide. fide.

Pretiosus autem est, sicut dicitur, Pretiosus autem est, sicut dicitur, Eccli. XXXII, 7 Gemmula carbunculi Eccli. XXXII, 7 Gemmula carbunculi in ornamento auri: quia fides innititur in ornamento auri: quia fides innititur auro sapientiæ, et carbunculo charitatis, auro sapientiæ, et carbunculo charitatis, quæ per dilectionem operatur. quæ per dilectionem operatur.

Pusillus autem est in humilitate se- Pusillus autem est in humilitate se- cundum suum nomen quia annulus est cundum suum nomen quia annulus est diminutivum ab anus, quod est circulus. diminutivum ab anus, quod est circulus. I Petr. v, 6 Humiliamini sub potenti I Petr. v, 6 Humiliamini sub potenti manu Dei, ut vos exaltet in tempore manu Dei, ut vos exaltet in tempore visitationis. visitationis.

De sigillatione autem habetur, Esther, De sigillatione autem habetur, Esther, 111, 12, ubi litteræ regis sigillatæ erant 111, 12, ubi litteræ regis sigillatæ erant annulo suo. Et significat impressionem annulo suo. Et significat impressionem imagini summi Regis in corde. Can- imagini summi Regis in corde. Can- tic. VII, 6: Pone me ut signaculum su- tic. VII, 6: Pone me ut signaculum su- per cor tuum. per cor tuum.

Clarus autem est annulus iste in ra- Clarus autem est annulus iste in ra- tionibus articulorum. Sapient. vi, 13: tionibus articulorum. Sapient. vi, 13: Clara est, et quæ numquam marcescit Clara est, et quæ numquam marcescit sapientia. Et ut nihil aliud clarum sit in sapientia. Et ut nihil aliud clarum sit in corde annulati a Deo, Sapient. VII, 29: corde annulati a Deo, Sapient. VII, 29: Est hæc speciosior sole, et super omnem Est hæc speciosior sole, et super omnem

dispositionem stellarum, loci comparatu dispositionem stellarum, loci comparatu invenitur prior. invenitur prior.

Teres autem est, quia in se revertitur Teres autem est, quia in se revertitur propter memoriam æternitatis: ut sem- propter memoriam æternitatis: ut sem- per in principio amoris sit ille qui an- per in principio amoris sit ille qui an- nulatus est. Et ideo præcipitur, Exod. nulatus est. Et ideo præcipitur, Exod. xxvIII, 23 et seq., ut semper annuli pa- xxvIII, 23 et seq., ut semper annuli pa- rentur in mensa et in arca, quibus por- rentur in mensa et in arca, quibus por- tetur. tetur.

Ornat autem digitum dextrum ad ope- Ornat autem digitum dextrum ad ope- ris diligentiam et ornatum. Judith, x, 3: ris diligentiam et ornatum. Judith, x, 3: Assumpsit Judith dextralia, et lilia, et Assumpsit Judith dextralia, et lilia, et inaures, et annulos, et omnibus orna- inaures, et annulos, et omnibus orna- mentis suis ornavit se. Dextralia adhi- mentis suis ornavit se. Dextralia adhi- bens ad fortitudinem, lilia in virtutis bens ad fortitudinem, lilia in virtutis castitatis candorem, et inaures ad obe- castitatis candorem, et inaures ad obe- dientiam, annulos autem ad fidem de- dientiam, annulos autem ad fidem de- monstrandam. Et sic virtutum ornamen- monstrandam. Et sic virtutum ornamen- tis omnibus se ornavit. tis omnibus se ornavit.

Gemmatus autem est fulgore cœlestis Gemmatus autem est fulgore cœlestis conversationis et fulgoris. Cantic. v, 14: conversationis et fulgoris. Cantic. v, 14: Manus illius tornatiles aureæ, plenæ Manus illius tornatiles aureæ, plenæ hyacinthis. hyacinthis.

Talem igitur annulum date « in manu Talem igitur annulum date « in manu ejus, » hoc est, conversatione operum ejus, » hoc est, conversatione operum ejus quia sicut dicitur, Jacob. 11, 20: ejus quia sicut dicitur, Jacob. 11, 20: Fides sine operibus mortua est. Jacob. 11, Fides sine operibus mortua est. Jacob. 11, 2: Si introierit in conventum vestrum 2: Si introierit in conventum vestrum vir aureum annulum habens in veste can- vir aureum annulum habens in veste can- dida. Sic enim intrat in Ecclesiam jam iste dida. Sic enim intrat in Ecclesiam jam iste vestitus et annulatus. vestitus et annulatus.

« Et calceamenta in pedes ejus. » « Et calceamenta in pedes ejus. »

Calceamenta de pellibus mortuorum Calceamenta de pellibus mortuorum animalium, sunt memoriæ mortis in cor- animalium, sunt memoriæ mortis in cor- dibus Prædicatorum, Dei filiorum. In pe- dibus Prædicatorum, Dei filiorum. In pe- dibus autem sunt, quando sunt in verbo dibus autem sunt, quando sunt in verbo veritatis quoad intellectum, hominibus veritatis quoad intellectum, hominibus mortem et præmium mortis demonstran- mortem et præmium mortis demonstran- tibus et in affectu apud se, ut cupiant tibus et in affectu apud se, ut cupiant dissolvi et esse cum Christo. Isti enim dissolvi et esse cum Christo. Isti enim duo pedes calceamentis sic muniuntur. duo pedes calceamentis sic muniuntur. Jerem. II, 25: Prohibe pedem tuum a Jerem. II, 25: Prohibe pedem tuum a nuditate. Exod. x, 11: Calceamenta nuditate. Exod. x, 11: Calceamenta habebitis in pedibus. Canticorum, vII, 1 : habebitis in pedibus. Canticorum, vII, 1 : Quam pulchri sunt gressus tui in calcea- Quam pulchri sunt gressus tui in calcea- mentis, filia principis. mentis, filia principis.

» »

IN EVANG. LUCÆ, XV-23, 24, 25, 26, 27. IN EVANG. LUCÆ, XV-23, 24, 25, 26, 27.

« Et adducite vitulum saginatum, « Et adducite vitulum saginatum, et occidite et manducemus, et epule- et occidite et manducemus, et epule-

mur: mur:

Quia hic filius meus mortuus erat, Quia hic filius meus mortuus erat, et revixit perierat, et inventus est. et revixit perierat, et inventus est. Et cœperunt epulari. Et cœperunt epulari.

» »

407 407

ximi. I ad Corinth. v, 8: Epulemur... in ximi. I ad Corinth. v, 8: Epulemur... in azymis sinceritatis, conscientiæ, et veri- azymis sinceritatis, conscientiæ, et veri- tatis, in sermone et opere. tatis, in sermone et opere.

« Quia hic, etc. »> « Quia hic, etc. »>

Causam hic dicit tantæ lætitiæ: Causam hic dicit tantæ lætitiæ:

« Quia hic,» in præsenti demonstra- « Quia hic,» in præsenti demonstra-

Ecce instruitur convivium congratu- tus, « filius meus, » qui unus est, per- Ecce instruitur convivium congratu- tus, « filius meus, » qui unus est, per- lantium. lantium.

Dicit autem duo: præparationem con- Dicit autem duo: præparationem con- vivii, et causam. vivii, et causam.

Circa præparationem dicit quatuor : Circa præparationem dicit quatuor : adductionem vituli, adducti saginatio- adductionem vituli, adducti saginatio- nem, saginati occisionem, et occisi epu- nem, saginati occisionem, et occisi epu- lationem. lationem.

De primo dicit: « Adducite, » hoc est, De primo dicit: « Adducite, » hoc est, ad memoriam reducite. Genes. XVIII, 7: ad memoriam reducite. Genes. XVIII, 7: Abraham vero ad armentum cucurrit, et Abraham vero ad armentum cucurrit, et tulit inde vitulum tenerrimum et opti- tulit inde vitulum tenerrimum et opti- mum. Cursus Abrahæ, festinantiam si- mum. Cursus Abrahæ, festinantiam si- gnificat devotionis, in qua totus currit gnificat devotionis, in qua totus currit animus. Ad armentum autem currere, animus. Ad armentum autem currere, est ad omnium Sanctorum bona mente est ad omnium Sanctorum bona mente percurrere. De numero autem illo vitu- percurrere. De numero autem illo vitu- lum adducere, est de numero martyrum lum adducere, est de numero martyrum omnium Passionem Christi ad memoriam omnium Passionem Christi ad memoriam revocare. Vel forte, vitulum occidere, est revocare. Vel forte, vitulum occidere, est lasciviam corporis Deo immolare et oc- lasciviam corporis Deo immolare et oc- cidere. Psal. L, 21: Tunc acceptabis sa- cidere. Psal. L, 21: Tunc acceptabis sa- crificium justitiæ, oblationes, et holo- crificium justitiæ, oblationes, et holo- causta: tunc imponent super altare tuum causta: tunc imponent super altare tuum vitulos. vitulos.

De convivio autem subinfert : De convivio autem subinfert :

« Ut manducemus. » « Ut manducemus. »

Manducare est ad necessitatem, epu- Manducare est ad necessitatem, epu- lari ad jucunditatem. Spiritualis enim lari ad jucunditatem. Spiritualis enim cibus restaurat vires spirituales deperdi- cibus restaurat vires spirituales deperdi- tas. Et sic est ad necessitatem. Act. 1x, tas. Et sic est ad necessitatem. Act. 1x, 19: Cum accepisset cibum, confortatus 19: Cum accepisset cibum, confortatus est. Genes. XVIII, 5: Ponam bucellam est. Genes. XVIII, 5: Ponam bucellam panis, et confortate cor vestrum. panis, et confortate cor vestrum.

« Et epulemur, » ad jucunditatem, et « Et epulemur, » ad jucunditatem, et conversorum redeuntium jucunditatem. conversorum redeuntium jucunditatem. Psal. XLI, 5 In voce exsultationis et Psal. XLI, 5 In voce exsultationis et confessionis, sonus epulantis. Epulatio confessionis, sonus epulantis. Epulatio enim, jucunda refectio est in bonis pro- enim, jucunda refectio est in bonis pro-

ditus de domo mea, sicut una ovis erra- ditus de domo mea, sicut una ovis erra- bunda, et una drachma perdita. Non bunda, et una drachma perdita. Non enim modicam jacturam reputat unicum enim modicam jacturam reputat unicum de tanta domo perdidisse. Nec parvum de tanta domo perdidisse. Nec parvum gaudium æstimat unicum de tot millibus gaudium æstimat unicum de tot millibus perditis recuperasse. Joan. XVII, perditis recuperasse. Joan. XVII, 12: 12: Quos dedisti mihi, custodivi: et nemo Quos dedisti mihi, custodivi: et nemo ex eis peruit, nisi filius perditionis: ut ex eis peruit, nisi filius perditionis: ut Scriptura impleatur. Scriptura impleatur.

« Mortuus erat, » in peccato. I ad Ti- « Mortuus erat, » in peccato. I ad Ti- moth. v, 6: Quæ in deliciis est, vivens moth. v, 6: Quæ in deliciis est, vivens

mortua est. mortua est.

« Et revixit,» in gratia. Isa. XXVI, « Et revixit,» in gratia. Isa. XXVI, 19 Vivent mortui tui, interfecti mei re- 19 Vivent mortui tui, interfecti mei re- surgent. Ezechiel. xxxvu, 9: Veni, spi- surgent. Ezechiel. xxxvu, 9: Veni, spi- ritus, et insuffla super interfectos istos, ritus, et insuffla super interfectos istos, et reviviscant. et reviviscant.

« Perierat,» sicut ovis errabunda: «< et « Perierat,» sicut ovis errabunda: «< et inventus est. Psal. cxvIII, 176: Erravi inventus est. Psal. cxvIII, 176: Erravi sicut ovis quæ periit: quære servum sicut ovis quæ periit: quære servum tuum, Domine. Psal. LXXXVIII, 21: In- tuum, Domine. Psal. LXXXVIII, 21: In- veni David servum meum. veni David servum meum.

« Erat autem filius ejus senior in « Erat autem filius ejus senior in agro et cum veniret et appropinqua- agro et cum veniret et appropinqua- ret domui, audivit symphoniam et ret domui, audivit symphoniam et chorum: chorum:

Et vocavit unum de servis, et inter- Et vocavit unum de servis, et inter- rogavit quid hæc essent. rogavit quid hæc essent.

Isque dixit illi: Frater tuus venit, et Isque dixit illi: Frater tuus venit, et occidit pater tuus vitulum saginatum, occidit pater tuus vitulum saginatum, quia salvum illum recepit. » quia salvum illum recepit. »

Hic langitur placatio senioris filii su- Hic langitur placatio senioris filii su- per indignatione quod receptus est ju- per indignatione quod receptus est ju- nior tam benigne a patre. nior tam benigne a patre.

Dividitur autem in tria: in quorum Dividitur autem in tria: in quorum

25 25

26 26

27 27

408 408

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

primo tangit filii senioris indignationem: primo tangit filii senioris indignationem: in secundo, tangit filii cum patre disce- in secundo, tangit filii cum patre disce- ptationem tertio, tangit filii a patre pla- ptationem tertio, tangit filii a patre pla-

cationem. cationem.

In primo horum tria dicit: filii scilicet In primo horum tria dicit: filii scilicet in congratulatione ista absentiam, filii in congratulatione ista absentiam, filii auditum cum veniret symphoniæ, et in- auditum cum veniret symphoniæ, et in- terrogationem de causa tantæ jucundi- terrogationem de causa tantæ jucundi-

tatis. tatis.

De primo dicit : De primo dicit :

« Erat autem filius ejus senior. » « Erat autem filius ejus senior. »

Hic allegorice est Judaicus populus, Hic allegorice est Judaicus populus, qui semper fuit in agro terrenæ exercita- qui semper fuit in agro terrenæ exercita- tionis, quando ad spiritualia Gentilis po- tionis, quando ad spiritualia Gentilis po- pulus vocabatur. Exod. iv, 22: Filius pulus vocabatur. Exod. iv, 22: Filius meus primogenitus Israel. Causa autem meus primogenitus Israel. Causa autem quare sit senior vocatus, superius est as- quare sit senior vocatus, superius est as- signata. signata.

« In agro. » Judæi agriculturæ ope- « In agro. » Judæi agriculturæ ope- ram dederunt: quia terrenis inhiabant ram dederunt: quia terrenis inhiabant more Cain, de quo dicitur, Genes. iv, 2: more Cain, de quo dicitur, Genes. iv, 2: Fuit... Cain agricola, id est, cœpit Fuit... Cain agricola, id est, cœpit exercere terram. exercere terram.

Secundum autem generalem modum Secundum autem generalem modum exponendi ad moralem sensum et alle- exponendi ad moralem sensum et alle- goricum, sicut etiam Dominus loqui vi- goricum, sicut etiam Dominus loqui vi- detur, sicut superius diximus: tunc se- detur, sicut superius diximus: tunc se- nior filius est quilibet qui mores senio- nior filius est quilibet qui mores senio- rum imitatur, in terrena sapientia lucra rum imitatur, in terrena sapientia lucra conquirens. Hic est in agro lucrorum conquirens. Hic est in agro lucrorum terrenorum, extra domum patris et pene- terrenorum, extra domum patris et pene- tralia conservatur: quia interiora spiri- tralia conservatur: quia interiora spiri- tualia non rimatur. I ad Corinth. 11, 15: tualia non rimatur. I ad Corinth. 11, 15: Spiritualis homo judicat omnia. Et, ibi- Spiritualis homo judicat omnia. Et, ibi- dem, . 14, dicitur, quod animalis homo dem, . 14, dicitur, quod animalis homo non percipit ea quæ sunt Spiritus Dei. non percipit ea quæ sunt Spiritus Dei. Chrysostomus enim dicit moraliter lo- Chrysostomus enim dicit moraliter lo- quens, quod duo fratres sunt Clericus et quens, quod duo fratres sunt Clericus et Laicus. Senior Clericus, qui si in agro Laicus. Senior Clericus, qui si in agro est terrenæ occupationis, extra domum est terrenæ occupationis, extra domum est patris. Dicit enim Augustinus, quod est patris. Dicit enim Augustinus, quod negotiatio ita damnabilis est Clerico sic- negotiatio ita damnabilis est Clerico sic- ut usura Laico. Unde Chrysostomus : ut usura Laico. Unde Chrysostomus : « Qui voluerit esse negotiator, projicia- « Qui voluerit esse negotiator, projicia- tur de Ecclesia, dicente Propheta, Psal. tur de Ecclesia, dicente Propheta, Psal.

1 Vulgata habet, litteraturam. 1 Vulgata habet, litteraturam.

LXX, LXX,

15 et 16: Quoniam non cognovi ne- 15 et 16: Quoniam non cognovi ne- gotiationem 1, introibo in potentias Do- gotiationem 1, introibo in potentias Do- mini: Domine, memorabor justitiæ tuæ mini: Domine, memorabor justitiæ tuæ solius. » II ad Timoth. 11, 4: Nemo mili- solius. » II ad Timoth. 11, 4: Nemo mili- tans Deo implicat se negotiis sæcularibus: tans Deo implicat se negotiis sæcularibus: ut ei placeat, cui se probavit. Eccli. xxvi, ut ei placeat, cui se probavit. Eccli. xxvi, 28: Duæ species difficiles et periculosa 28: Duæ species difficiles et periculosa mihi apparuerunt: difficile exuitur nego- mihi apparuerunt: difficile exuitur nego- tians a negligentia : et non justificabitur tians a negligentia : et non justificabitur caupo a peccatis labiorum. Inter venditio- caupo a peccatis labiorum. Inter venditio- nem enim et emptionem interveniunt nem enim et emptionem interveniunt mendacia et juramenta falsa. mendacia et juramenta falsa.

Nos autem exponemus generaliter Nos autem exponemus generaliter quod senior non dissolute vivens est, et quod senior non dissolute vivens est, et non juvenilibus intendens: sed lucris non juvenilibus intendens: sed lucris mundi deditus, ad intima spiritus non mundi deditus, ad intima spiritus non pertingit et ideo extra domum et pene- pertingit et ideo extra domum et pene- tralia per agrum discurrit et ideo sine tralia per agrum discurrit et ideo sine cogitatu terreno numquam est: sicut ne- cogitatu terreno numquam est: sicut ne- que cribrum sine pulvere. Eccli. XXVII, que cribrum sine pulvere. Eccli. XXVII, 5: Sicut in percussura cribri remanebit 5: Sicut in percussura cribri remanebit pulvis, sic aporia hominis in cogitatu pulvis, sic aporia hominis in cogitatu illius. Illud enim cogitat a quo aporia- illius. Illud enim cogitat a quo aporia-

tur. tur.

« Cum autem veniret. » « Cum autem veniret. »

Hic tangitur quod tales ante gratias Hic tangitur quod tales ante gratias conversorum peccatorum considerant. conversorum peccatorum considerant. Unde dicitur: « Cum veniret, » accessu Unde dicitur: « Cum veniret, » accessu mentalis considerationis, ad domestica et mentalis considerationis, ad domestica et occulta Dei: sicut quidam Judæi fece- occulta Dei: sicut quidam Judæi fece- runt ad gratiam conversionis Gentilium. runt ad gratiam conversionis Gentilium. Sic enim multi venerunt ad talem consi- Sic enim multi venerunt ad talem consi- derationem sicut improperat eis Domi- derationem sicut improperat eis Domi- nus, Joan. v, 40: Non vultis venire ad nus, Joan. v, 40: Non vultis venire ad me, ut vitam habeatis, Isa, II, 3: Venite, me, ut vitam habeatis, Isa, II, 3: Venite, et ascendamus ad montem Domini, et ad et ascendamus ad montem Domini, et ad domum Dei Jacob: et docebit nos vias domum Dei Jacob: et docebit nos vias suas, et ambulabimus in semitis ejus. suas, et ambulabimus in semitis ejus.

: :

« Et appropinquaret domui, » « Et appropinquaret domui, »

Hoc est, familiæ domus, per intelle- Hoc est, familiæ domus, per intelle- ctum spiritualem, et considerationem ctum spiritualem, et considerationem decoris domus. Sicut ille fecit qui dixit decoris domus. Sicut ille fecit qui dixit in Psalmo xxv, 8: Domine, dilexi deco- in Psalmo xxv, 8: Domine, dilexi deco-

IN EVANG. LUCÆ, XV-25, 26, 27. IN EVANG. LUCÆ, XV-25, 26, 27.

rem domus tuæ, et locum habitationis rem domus tuæ, et locum habitationis gloriæ tuæ. Sicut regina Saba, III Reg. gloriæ tuæ. Sicut regina Saba, III Reg. x, 5, videns ordinem ministrorum Salo- x, 5, videns ordinem ministrorum Salo- monis, non habebat ultra spiritum. monis, non habebat ultra spiritum. Sic ergo et iste appropinquans domui Sic ergo et iste appropinquans domui Dei, Dei,

« Audivit symphoniam et chorum, » « Audivit symphoniam et chorum, »

In domo Dei, sicut dicit Psalmus In domo Dei, sicut dicit Psalmus LXXXVI, 7: Sicut lætantium omnium ha- LXXXVI, 7: Sicut lætantium omnium ha- bitatio est in te. Et iterum, Psal. xxxi, bitatio est in te. Et iterum, Psal. xxxi, 11: Lætamini in Domino, et exsultate, 11: Lætamini in Domino, et exsultate, justi, et gloriamini, omnes recti corde. justi, et gloriamini, omnes recti corde.

Est autem symphonia dicta a σúv græ- Est autem symphonia dicta a σúv græ- ca præpositione, quod est cum et pwvn, ca præpositione, quod est cum et pwvn, quod dicitur sonus: inde symphonia, quod dicitur sonus: inde symphonia, quod est consonantia. Et est idem quod quod est consonantia. Et est idem quod concentus multorum, quando multi una- concentus multorum, quando multi una- nimiter cantant voces modulatas. Et hoc nimiter cantant voces modulatas. Et hoc est quando in exsultatione cordis lauda- est quando in exsultatione cordis lauda- tur Deus a Sanctis, de bonitate beneficio- tur Deus a Sanctis, de bonitate beneficio- rum et effectu misericordiæ quam exhi- rum et effectu misericordiæ quam exhi- bet Sanctis: sicut hic laudatur de dulcis- bet Sanctis: sicut hic laudatur de dulcis- sima susceptione peccatoris pœnitentis: sima susceptione peccatoris pœnitentis: sicut cantatur in Ecclesia: « Laudemus sicut cantatur in Ecclesia: « Laudemus opus Dei in Maria genitrice, sed virgine. opus Dei in Maria genitrice, sed virgine. Laudemus opus Dei in Maria peccatrice, Laudemus opus Dei in Maria peccatrice, sed pœnitente. Illa est speculum inno- sed pœnitente. Illa est speculum inno- centiæ ista autem exemplum poeniten- centiæ ista autem exemplum poeniten- tiæ. » Hinc est quod omnes Sancti con- tiæ. » Hinc est quod omnes Sancti con- cinunt, Psal. cv, 47: Salvos fac nos, cinunt, Psal. cv, 47: Salvos fac nos, Domine Deus noster, et congrega nos de Domine Deus noster, et congrega nos de nationibus ut confiteamur nomini san- nationibus ut confiteamur nomini san- cto tuo, et gloriemur in laude tua. Ecce cto tuo, et gloriemur in laude tua. Ecce symphonia de salute congregatorum per symphonia de salute congregatorum per poenitentiam de nationibus peccatorum. poenitentiam de nationibus peccatorum.

: :

Chorus autem est instrumentum fa- Chorus autem est instrumentum fa- ctum sicut cornu, in quo multæ sunt ctum sicut cornu, in quo multæ sunt fistulæ diversis sonis in unam sympho- fistulæ diversis sonis in unam sympho- niam modulatæ, et gravibus et acutis niam modulatæ, et gravibus et acutis sonis conjunctæ. Et significat diversas sonis conjunctæ. Et significat diversas laudes Sanctorum consonas, ex diversis laudes Sanctorum consonas, ex diversis Dei donis gratias agentes. Aliquando Dei donis gratias agentes. Aliquando etiam a similitudine istius, chorus dici- etiam a similitudine istius, chorus dici- tur circuitus, in quo stant illi qui car- tur circuitus, in quo stant illi qui car- mina sic modulatis decantant vocibus. mina sic modulatis decantant vocibus. Psal. CXLIX, 3: Laudent nomen ejus in Psal. CXLIX, 3: Laudent nomen ejus in choro, in tympano et psalterio psallant choro, in tympano et psalterio psallant

409 409

ei. Ista laus exprimitur, Apocal. xi, 10 ei. Ista laus exprimitur, Apocal. xi, 10 et seq. Audivi vocem magnam in cœlo et seq. Audivi vocem magnam in cœlo dicentem: Nunc facta est salus, et virtus, dicentem: Nunc facta est salus, et virtus, et regnum Dei nostri, et potestas Christi et regnum Dei nostri, et potestas Christi ejus: quia projectus est accusator fra- ejus: quia projectus est accusator fra- trum nostrorum, qui accusabat illos trum nostrorum, qui accusabat illos ante conspectum Dei nostri die ac nocte: ante conspectum Dei nostri die ac nocte: et ipsi vicerunt eum propter sanguinem et ipsi vicerunt eum propter sanguinem Agni, et propter verbum testimonii sui, Agni, et propter verbum testimonii sui, et non dilexerunt animas suas usque ad et non dilexerunt animas suas usque ad mortem. Propterea lætamini, cæli, et mortem. Propterea lætamini, cæli, et qui habitatis in eis. Ecce symphonia in qui habitatis in eis. Ecce symphonia in cantu, et chorus in lætitia et concentu cantu, et chorus in lætitia et concentu coeli, de projectione accusatoris a corde coeli, de projectione accusatoris a corde pœnitentium, qui animalem et brutalem pœnitentium, qui animalem et brutalem vitam cum porcis non diligentes, usque vitam cum porcis non diligentes, usque ad mortem confitentes et poenitentes, ad mortem confitentes et poenitentes, redierunt ad patrem. Ad Ephes. v, 19: redierunt ad patrem. Ad Ephes. v, 19: Loquimini vobismetipsis in psalmis, et Loquimini vobismetipsis in psalmis, et hymnis, et canticis spiritualibus, can- hymnis, et canticis spiritualibus, can- tantes, et psallentes in cordibus vestris tantes, et psallentes in cordibus vestris Domino. Domino.

Hanc igitur symphoniam audiens au- Hanc igitur symphoniam audiens au- ditu interiori aliquis Judæorum, intelle- ditu interiori aliquis Judæorum, intelle- ctui spirituali dans operam de Gentili ctui spirituali dans operam de Gentili converso. Vel quicumque non publicus converso. Vel quicumque non publicus peccator de publico peccatore converso: peccator de publico peccatore converso: sicut de Paulo, et Magdalena, et hujus- sicut de Paulo, et Magdalena, et hujus- modi, stupet et miratur. modi, stupet et miratur.

« Et vocavit. »> « Et vocavit. »>

Mentis autem consideratione vocavit Mentis autem consideratione vocavit « ипит, « ипит, » quemcumque Sanctum, qui » quemcumque Sanctum, qui causas hujus lætitiæ declarat: vel in causas hujus lætitiæ declarat: vel in libris, vel in dictis, vel in exemplis, libris, vel in dictis, vel in exemplis, qui est unus « de servis et interro- qui est unus « de servis et interro- gavit, » legendo, vel audiendo in præ- gavit, » legendo, vel audiendo in præ- dicatione, vel in doctrina, vel in facto dicatione, vel in doctrina, vel in facto exemplari, « quæ hæc essent, » hoc est, exemplari, « quæ hæc essent, » hoc est, quænam esset causa hujus tantæ lætitiæ quænam esset causa hujus tantæ lætitiæ in domo. Sicut Philistæi quæsierunt in domo. Sicut Philistæi quæsierunt causam lætitiæ de vocibus Hebræorum, causam lætitiæ de vocibus Hebræorum, cum venisset Deus in castra ad inimico- cum venisset Deus in castra ad inimico- rum expugnationem. I Reg. iv, 6 : Quæ- rum expugnationem. I Reg. iv, 6 : Quæ- nam est hæc vox clamoris magni in ca- nam est hæc vox clamoris magni in ca- stris Hebræorum ? Et cognoverunt quod stris Hebræorum ? Et cognoverunt quod arca Domini venisset in castra. Quicum- arca Domini venisset in castra. Quicum- que enim de justitia propria præsumit, que enim de justitia propria præsumit,

410 410

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

sicut Judæi, et Pharisæi, et generaliter sicut Judæi, et Pharisæi, et generaliter de propria præsumentes justitia, ne- de propria præsumentes justitia, ne- sciunt sacramenta Dei in gaudiis cor- sciunt sacramenta Dei in gaudiis cor- dium, quæ facit Deus in cordibus San- dium, quæ facit Deus in cordibus San- ctorum, cum vident peccatores converti, ctorum, cum vident peccatores converti, et in hoc laudem et gloriam Dei magni- et in hoc laudem et gloriam Dei magni- ficari. Sicut enim jam ante diximus, in ficari. Sicut enim jam ante diximus, in exterioribus major exhibetur lætitia de exterioribus major exhibetur lætitia de eo qui periculum evasit, quam de eo qui eo qui periculum evasit, quam de eo qui continuo sanus et securus fuit. Non ideo continuo sanus et securus fuit. Non ideo quod melius sit: sed quia jucundius est quod melius sit: sed quia jucundius est et fraternæ dilectionis ostensivum secun- et fraternæ dilectionis ostensivum secun- dum actum. dum actum.

Et hoc est quod sequitur : Et hoc est quod sequitur :

«< Isque dixit illi, » «< Isque dixit illi, »

Servus, vel doctor, vel scripto, vel Servus, vel doctor, vel scripto, vel facto, vel verbo vivæ vocis. Job, xxv11, facto, vel verbo vivæ vocis. Job, xxv11, 11 Docebo vos per manum Dei quæ 11 Docebo vos per manum Dei quæ Omnipotens habeat. Psal. xxXIII, 12: Omnipotens habeat. Psal. xxXIII, 12: Venite, filii, audite me, timorem Domini Venite, filii, audite me, timorem Domini docebo vos. docebo vos.

Dicit autem tria, instruendo præsu- Dicit autem tria, instruendo præsu- mentem de sua justitia, scilicet causam mentem de sua justitia, scilicet causam lætitiarum, modum, et rationem. lætitiarum, modum, et rationem.

Causam dicit in hoc: Causam dicit in hoc:

« Frater tuus venit, » « Frater tuus venit, »

A longinqua regione tenebrarum, et A longinqua regione tenebrarum, et de terra inimicorum aliena dissimilitu. de terra inimicorum aliena dissimilitu. dinis. Isa. ix, 2: Habitantibus in regio- dinis. Isa. ix, 2: Habitantibus in regio- ne umbræ mortis, lux orta est eis. ne umbræ mortis, lux orta est eis. Baruch, 1, 10, 11, 12: Quid est, Israel, Baruch, 1, 10, 11, 12: Quid est, Israel, quod in terra inimicorum es ? Invete- quod in terra inimicorum es ? Invete- rasti in terra aliena, coinquinatus es cum rasti in terra aliena, coinquinatus es cum mortuis... Nam si in via Dei ambulasses, mortuis... Nam si in via Dei ambulasses, habitasses utique in pace sempiterna. habitasses utique in pace sempiterna. De hac ergo terra venit. Terra (inquam) De hac ergo terra venit. Terra (inquam) miseriæ et tenebrarum, ubi umbra mor- miseriæ et tenebrarum, ubi umbra mor- tis, et nullus ordo, sed sempiternus tis, et nullus ordo, sed sempiternus horror inhabitat. De hac (inquam) terra horror inhabitat. De hac (inquam) terra venit ad domum abundantiæ patris. venit ad domum abundantiæ patris. Psal. xxxv, 9: Inebriabuntur ab uber- Psal. xxxv, 9: Inebriabuntur ab uber- tate domus tuæ, et torrente voluptatis tate domus tuæ, et torrente voluptatis tuæ potabis eos. tuæ potabis eos.

1 Job, x, 22. 1 Job, x, 22.

« Et occidit pater tuus vitulum sa- « Et occidit pater tuus vitulum sa- ginatum. »> ginatum. »>

Vitulus potest dici lasciviens juventus, Vitulus potest dici lasciviens juventus, quæ occiditur in converso peccatore, et quæ occiditur in converso peccatore, et Deo offertur, et reficit omnes Sanctos, et Deo offertur, et reficit omnes Sanctos, et ipsum peccatorem. Psal. LXVIII, 32: Pla- ipsum peccatorem. Psal. LXVIII, 32: Pla- cebit Deo super vitulum novellum, cor- cebit Deo super vitulum novellum, cor- nua producentem et ungulas. Cornua nua producentem et ungulas. Cornua intellectus, et affectus, quibus diabolum intellectus, et affectus, quibus diabolum ventilet et ungulas discretæ rationis, ventilet et ungulas discretæ rationis, quas in omnia eligibilia ad vitam discer- quas in omnia eligibilia ad vitam discer- nendo dividat. Hic saginatus, hoc est, nendo dividat. Hic saginatus, hoc est, impinguatus dicitur sagina devotionis. impinguatus dicitur sagina devotionis. Isa. xxv, 6: Faciet Dominus convivium Isa. xxv, 6: Faciet Dominus convivium pinguium, convivium vindemiæ, pin- pinguium, convivium vindemiæ, pin- guium medullatorum, vindemiæ defæ- guium medullatorum, vindemiæ defæ- catæ. Psal. LXII, 6: Sicut adipe et pin- catæ. Psal. LXII, 6: Sicut adipe et pin- guedine repleatur anima mea. Vel, vi- guedine repleatur anima mea. Vel, vi- tulus saginatus est pinguedo devotionis tulus saginatus est pinguedo devotionis Passionis Christi pro peccatoribus im- Passionis Christi pro peccatoribus im- molati sicut supra expositum est. Vel molati sicut supra expositum est. Vel melius dicatur, quod vitulus utrumque melius dicatur, quod vitulus utrumque significat. Osee, xiv, 3: Omnem aufer significat. Osee, xiv, 3: Omnem aufer iniquitatem, accipe bonum et redde- iniquitatem, accipe bonum et redde- mus vitulos labiorum nostrorum. In his mus vitulos labiorum nostrorum. In his enim est lætitia, et refectio Sanctorum. enim est lætitia, et refectio Sanctorum.

« Quia salvum illum recepit, » « Quia salvum illum recepit, »

De tantis periculis ereptum. II ad Co- De tantis periculis ereptum. II ad Co- rinth. 1, 9 et seq. Non simus fidentes in rinth. 1, 9 et seq. Non simus fidentes in nobis, sed in Deo,... qui de tantis peri- nobis, sed in Deo,... qui de tantis peri- culis nos eripuit, et eruit: in quem spe- culis nos eripuit, et eruit: in quem spe- ramus, quoniam et adhuc eripiet: adju- ramus, quoniam et adhuc eripiet: adju- vantibus et vobis in oratione pro nobis. vantibus et vobis in oratione pro nobis. Hæc igitur est ratio tantæ lætitiæ et Hæc igitur est ratio tantæ lætitiæ et jucunditatis. jucunditatis.

« Indignatus est autem, et nolebat « Indignatus est autem, et nolebat introire. » introire. »

Ecce quod dicit Gregorius, quod falsa Ecce quod dicit Gregorius, quod falsa justitia et præsumpta, habet indignatio- justitia et præsumpta, habet indignatio- nem, et compassionem non habet. nem, et compassionem non habet.

28 28

IN EVANG. LUCÆ, XV-28. IN EVANG. LUCÆ, XV-28.

Tangit autem duo: indignationem, et Tangit autem duo: indignationem, et aversionem duritiei cordis. aversionem duritiei cordis.

De primo dicit: « Indignatus est au- De primo dicit: « Indignatus est au- tem, » quia dignum illum tanto gaudio tem, » quia dignum illum tanto gaudio non reputavit. Hoc autem ex quatuor non reputavit. Hoc autem ex quatuor causis solet provenire, quarum prima causis solet provenire, quarum prima est præsumptio meriti proprii. Secunda est præsumptio meriti proprii. Secunda est consideratio lapsus alieni. Tertia, est consideratio lapsus alieni. Tertia, confidentia status ex propria vi. Quarta confidentia status ex propria vi. Quarta autem, ignorantia judiciorum misericor- autem, ignorantia judiciorum misericor- diæ Dei. diæ Dei.

Primi inter hæc exemplum, Luc. Primi inter hæc exemplum, Luc. XVIII, 11 et 12: Gratias ago tibi, Deus, XVIII, 11 et 12: Gratias ago tibi, Deus, quia non sum sicut cæteri hominum .... quia non sum sicut cæteri hominum .... jejuno bis in sabbato, decimas do om- jejuno bis in sabbato, decimas do om- nium quæ possideo. nium quæ possideo.

Secundi exemplum est, ibidem, y. Secundi exemplum est, ibidem, y. 11 Velut etiam hic publicanus. Luc. 11 Velut etiam hic publicanus. Luc. v, 39: Hic si esset propheta, sciret v, 39: Hic si esset propheta, sciret utique quæ et qualis est mulier quæ utique quæ et qualis est mulier quæ tangit eum, quia peccatrix est. tangit eum, quia peccatrix est.

Tertii exemplum est in Petro, Joan. Tertii exemplum est in Petro, Joan. XII, 37 Quare non possum te sequi XII, 37 Quare non possum te sequi modo? animam meam pro te ponam. modo? animam meam pro te ponam. Luc. XXII, 33: Tecum paratus sum et in Luc. XXII, 33: Tecum paratus sum et in carcerem et in mortem ire. carcerem et in mortem ire.

Quarti exemplum est, ad Roman. Quarti exemplum est, ad Roman. x1, 33: O altitudo divitiarum sapientiæ x1, 33: O altitudo divitiarum sapientiæ et scientiæ Dei ! quam incomprehensibi- et scientiæ Dei ! quam incomprehensibi- lia sunt judicia ejus, et investigabiles lia sunt judicia ejus, et investigabiles viæ ejus! Sic indignatus est Jonas, Jonæ, viæ ejus! Sic indignatus est Jonas, Jonæ, IV, 4 Obsecro, Domine, numquid non IV, 4 Obsecro, Domine, numquid non hoc est verbum meum, cum adhuc essem hoc est verbum meum, cum adhuc essem in terra mea? propter hoc præoccupavi in terra mea? propter hoc præoccupavi ut fugerem. Ad Roman. x, 2 et 3 : Testi- ut fugerem. Ad Roman. x, 2 et 3 : Testi- monium perhibeo illis quod æmulatio- monium perhibeo illis quod æmulatio- nem Dei habent, sed non secundum nem Dei habent, sed non secundum scientiam. Ignorantes enim justitiam scientiam. Ignorantes enim justitiam Dei, et suam quærentes statuere, ju- Dei, et suam quærentes statuere, ju- stitiæ Dei non sunt subjecti. stitiæ Dei non sunt subjecti.

Sic ergo, Sic ergo,

« Nolebat introire, » « Nolebat introire, »

Hoc est, in eos se per devotionem et Hoc est, in eos se per devotionem et fidem conjungere, qui de misericordia fidem conjungere, qui de misericordia gaudent in conversione peccatorum : gaudent in conversione peccatorum : ignorans quod contra primam causam ignorans quod contra primam causam indignationis dicit Dominus, Apocal. indignationis dicit Dominus, Apocal.

411 411

III, 17: Dicis Quod dives sum, et locu- III, 17: Dicis Quod dives sum, et locu- pletatus, et nullius egeo: et nescis quia pletatus, et nullius egeo: et nescis quia tu es miser, et miserabilis, et pauper, tu es miser, et miserabilis, et pauper, et cæcus, et nudus. Contra secundam. et cæcus, et nudus. Contra secundam. Mich. v, 8: Ne læteris, inimica mea, Mich. v, 8: Ne læteris, inimica mea, super me, quia cecidi, consurgam. Et, super me, quia cecidi, consurgam. Et, ibidem, y. 9: Iram Domini portabo, ibidem, y. 9: Iram Domini portabo, quoniam peccavi ei. Et post pauca : Edu- quoniam peccavi ei. Et post pauca : Edu- cet me in lutum, videbo justitiam ejus. cet me in lutum, videbo justitiam ejus. Eccli. VII, 6 Ne despicias hominem Eccli. VII, 6 Ne despicias hominem avertentem se a peccato, neque imprope- avertentem se a peccato, neque imprope- res ei: memento quoniam omnes in cor- res ei: memento quoniam omnes in cor- reptione sumus. reptione sumus.

Contra tertiam dicit Apostolus, I ad Contra tertiam dicit Apostolus, I ad Corinth. x, 12 et 13: Qui se existimat Corinth. x, 12 et 13: Qui se existimat stare, videat ne cadat. Tentatio vos non stare, videat ne cadat. Tentatio vos non apprehendat, nisi humana. apprehendat, nisi humana.

Contra quartam dicitur, Eccli. 111, 22: Contra quartam dicitur, Eccli. 111, 22: Altiora te ne quæsieris, et fortiora te ne Altiora te ne quæsieris, et fortiora te ne scrutatus fueris. scrutatus fueris.

Pro his omnibus talibus de se præsu- Pro his omnibus talibus de se præsu- mentibus dicit Dominus, Matth. xx, 13: mentibus dicit Dominus, Matth. xx, 13: Amice, non facio tibi injuriam. Et, Amice, non facio tibi injuriam. Et, paulo post, y. 15: An oculus tuus ne- paulo post, y. 15: An oculus tuus ne- quam est, quia ego bonus sum ? quam est, quia ego bonus sum ?

« Pater ergo illius egressus, cœpit « Pater ergo illius egressus, cœpit rogare illum. » rogare illum. »

Hic tangitur qualiter benignus pater Hic tangitur qualiter benignus pater suadet et placat filium. suadet et placat filium.

Et dicit duo, in quibus patris com- Et dicit duo, in quibus patris com- mendatur benignitas. Unum quidem mendatur benignitas. Unum quidem quod supplicat inferiori sibi subjecto. quod supplicat inferiori sibi subjecto. Secundum autem, quod rationem præ- Secundum autem, quod rationem præ- sumptuosi audit, et paterne et rationabi- sumptuosi audit, et paterne et rationabi- liter elidit. liter elidit.

De primo igitur dicit : « Pater ergo De primo igitur dicit : « Pater ergo illius, » qui vere benignus (etiam in illius, » qui vere benignus (etiam in præsumptuosos est). Joel, 11, 13: Benig- præsumptuosos est). Joel, 11, 13: Benig- nus et misericors est. nus et misericors est.

« Egressus, » ex occulto suæ divinita- « Egressus, » ex occulto suæ divinita- tis in assumptionem carnis. Joan. xvi, tis in assumptionem carnis. Joan. xvi, 28: Exivi a Patre, et veni in mundum. 28: Exivi a Patre, et veni in mundum. Vel spiritualiter, egressus de occulto sa- Vel spiritualiter, egressus de occulto sa- pientiæ in revelationem judiciorum de pientiæ in revelationem judiciorum de exhibenda misericordia. Ezechiel. 111, exhibenda misericordia. Ezechiel. 111, 12 Benedicta gloria Domini de loco 12 Benedicta gloria Domini de loco suo. Psal. XVIII, 7: A summo calo suo. Psal. XVIII, 7: A summo calo

29 29

412 412

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

egressio ejus, hoc est, de summo sapien- egressio ejus, hoc est, de summo sapien- tiæ lucis suæ venit in revelationem oc- tiæ lucis suæ venit in revelationem oc- cultorum suorum. Quam bonus et mise- cultorum suorum. Quam bonus et mise- ricors sit, Matth. v, 13: Euntes discite ricors sit, Matth. v, 13: Euntes discite quid est Misericordiam volo, et non quid est Misericordiam volo, et non sacrificium '. sacrificium '.

« Cœpit rogare eum, » « Cœpit rogare eum, »

Ut intraret in cognitionem mysterio- Ut intraret in cognitionem mysterio- rum, et se gaudio Sanctorum conjunge- rum, et se gaudio Sanctorum conjunge- ret. Genes. xxiv, 31: Ingredere, bene- ret. Genes. xxiv, 31: Ingredere, bene- dicte Domini, cur foris stas ? Ad Roman. dicte Domini, cur foris stas ? Ad Roman. XII, 15 et 16 Gaudere cum gaudenti- XII, 15 et 16 Gaudere cum gaudenti- bus, flere cum flentibus: idipsum invi- bus, flere cum flentibus: idipsum invi- cem sentientes. cem sentientes.

« At ille respondens, dixit patri « At ille respondens, dixit patri suo Ecce tot annis servio tibi, et suo Ecce tot annis servio tibi, et numquam mandatum tuum præterivi, numquam mandatum tuum præterivi, et numquam dedisti mihi hœdum ut et numquam dedisti mihi hœdum ut cum amicis meis epularer. » cum amicis meis epularer. »

« At ille,» sicut præsumptuosus de « At ille,» sicut præsumptuosus de sua apparente justitia præsumens, « re- sua apparente justitia præsumens, « re- spondens » contumaciter, « dixit patri spondens » contumaciter, « dixit patri suo,» cujus omnem voluntatem sine dis- suo,» cujus omnem voluntatem sine dis- ceptatione audire et facere debuit. Ja- ceptatione audire et facere debuit. Ja- cob. 1, 19 et 20: Sit autem omnis homo cob. 1, 19 et 20: Sit autem omnis homo velox ad audiendum, tardus autem ad velox ad audiendum, tardus autem ad loquendum, et tardus ad iram. Ira enim loquendum, et tardus ad iram. Ira enim viri justitiam Dei non operatur. viri justitiam Dei non operatur.

: :

Et dicuntur duo patientia patris in Et dicuntur duo patientia patris in audiendo filium obsequia jactantem: et audiendo filium obsequia jactantem: et sapientia patris filium suadentis et redu- sapientia patris filium suadentis et redu- centis in sensum. centis in sensum.

De primo dicuntur quatuor: longitu- De primo dicuntur quatuor: longitu- dinem obsequii jactat, et diligentiam, et dinem obsequii jactat, et diligentiam, et se irremuneratum fuisse ab eo etiam in se irremuneratum fuisse ab eo etiam in parvo, et patrem accusat quod digno ne- parvo, et patrem accusat quod digno ne- glecto, indigno multa et magna confe- glecto, indigno multa et magna confe-

rat. rat.

Dicit igitur de primo horum: Dicit igitur de primo horum:

1 Osee, VI, 6: Quia misericordiam volui, et non 1 Osee, VI, 6: Quia misericordiam volui, et non

« Écce tot annis servio tibi. >> « Écce tot annis servio tibi. >>

Longum enim omne tempus reputa- Longum enim omne tempus reputa- bat, qui in angaria serviebat. Si enim in bat, qui in angaria serviebat. Si enim in amore serviisset, breve tempus esse re- amore serviisset, breve tempus esse re- putasset. Genes. xxix, 20: Videbantur putasset. Genes. xxix, 20: Videbantur illi dies pauci præ amoris magnitudine. illi dies pauci præ amoris magnitudine. Psal. LXXXIII, 11: Melior est dies una Psal. LXXXIII, 11: Melior est dies una in atriis tuis, super millia. Psal. Lxxxix, in atriis tuis, super millia. Psal. Lxxxix, 4: Mille anni ante oculos tuos, tamquam 4: Mille anni ante oculos tuos, tamquam dies hesterna quæ præteriit. dies hesterna quæ præteriit.

« Et numquam mandatum tuum « Et numquam mandatum tuum præterivi. » præterivi. »

Jactat et improperat diligentiam ob- Jactat et improperat diligentiam ob- sequii: non attendens quod dicitur, Luc. sequii: non attendens quod dicitur, Luc. xvn, 10 Cum feceritis omnia quæ præ- xvn, 10 Cum feceritis omnia quæ præ- cepta sunt vobis, dicite: Servi inutiles cepta sunt vobis, dicite: Servi inutiles sumus quod debuimus facere, fecimus. sumus quod debuimus facere, fecimus. Cum tamen falsum dicat. Job, iv, 18: Cum tamen falsum dicat. Job, iv, 18: Ecce qui serviunt ei, non sunt stabiles, Ecce qui serviunt ei, non sunt stabiles, et in Angelis suis reperit pravitatem. et in Angelis suis reperit pravitatem. Proverb. xx, 9: Quis potest dicere: Proverb. xx, 9: Quis potest dicere: Mundum est cor meum, purus sum a Mundum est cor meum, purus sum a peccato. Isa. LXIV, 6: Facti sumus ut peccato. Isa. LXIV, 6: Facti sumus ut immundus omnes nos. Sed quia præ- immundus omnes nos. Sed quia præ- sumpta justitia se non reputat offendisse sumpta justitia se non reputat offendisse nisi magna committat scelera. nisi magna committat scelera.

« Et numquam dedisti mihi hœ- « Et numquam dedisti mihi hœ- dum, etc. >> dum, etc. >>

Hoedus enim sacrificium est pro pec- Hoedus enim sacrificium est pro pec- cato. Et est sensus: Numquam me inte- cato. Et est sensus: Numquam me inte- riori sagina refecisti de conversione pec- riori sagina refecisti de conversione pec- catorum, sicut reficis Sanctos revertentes catorum, sicut reficis Sanctos revertentes de magnis peccatis, quia magni pecca- de magnis peccatis, quia magni pecca- tores frequenter dévotiores sunt in pœ- tores frequenter dévotiores sunt in pœ- nitentia et gratiarum actione, quam te- nitentia et gratiarum actione, quam te- pidi justi de sua justitia præsumentes : pidi justi de sua justitia præsumentes : et frequenter majores consolationes in et frequenter majores consolationes in spiritus jucunditate et refectione a Deo spiritus jucunditate et refectione a Deo percipiunt. Psal. LVIII, 15: Famem pa- percipiunt. Psal. LVIII, 15: Famem pa- tientur ut canes, canes, inquam, la- tientur ut canes, canes, inquam, la- trantes contra gratiam Sanctorum, et cir- trantes contra gratiam Sanctorum, et cir- cuibunt civitatem. cuibunt civitatem.

sacrificium: et scientiam Dei plusquam holocausta. sacrificium: et scientiam Dei plusquam holocausta.

IN EVANG. LUCÆ, XV-30, 31, 32. IN EVANG. LUCÆ, XV-30, 31, 32.

« Sed postquam filius tuus hic, qui « Sed postquam filius tuus hic, qui devoravit substantiam suam cum me- devoravit substantiam suam cum me- retricibus, venit, occidisti illi vitulum retricibus, venit, occidisti illi vitulum saginatum. » saginatum. »

Hic improperat quod indignis conferat Hic improperat quod indignis conferat et dignos negligat benefaciendo. et dignos negligat benefaciendo.

Unde dicit « Filius tuus hic, » cum Unde dicit « Filius tuus hic, » cum despectu demonstratus, quem non re- despectu demonstratus, quem non re- cognosco fratrem meum: quamvis eum cognosco fratrem meum: quamvis eum tu filium tuum recognoscas. tu filium tuum recognoscas.

« Qui devoravit substantiam suam. » « Qui devoravit substantiam suam. » Voracitas sonat in vitium gulositatis. Ad Voracitas sonat in vitium gulositatis. Ad Titum, 1, 12: Cretenses semper menda- Titum, 1, 12: Cretenses semper menda- malæ bestiæ, ventres pigri. malæ bestiæ, ventres pigri.

ces, ces,

« Cum meretricibus. » Notat malam « Cum meretricibus. » Notat malam societatem, et causam condevorantium. societatem, et causam condevorantium. Deuter. XXIII, 7 Non abominaberis Idu- Deuter. XXIII, 7 Non abominaberis Idu- mæum, quia fratrer tuus est : пес mæum, quia fratrer tuus est : пес Egyptium, quia advena fuisti in terra Egyptium, quia advena fuisti in terra ejus. Idumæus enim est carnalia peccata ejus. Idumæus enim est carnalia peccata committens, et Ægyptius, tenebrosus in committens, et Ægyptius, tenebrosus in aliis. aliis.

« Venit, » non devotione, sed necessi- « Venit, » non devotione, sed necessi- tate compulsus. Seneca: « Gratias ago tate compulsus. Seneca: « Gratias ago « necessitati, quæ non sinit perficere « necessitati, quæ non sinit perficere « posse quod male volui. » Augustinus: « posse quod male volui. » Augustinus: << Felix necessitas quæ compellit ad bo- << Felix necessitas quæ compellit ad bo- << num male volentem. » << num male volentem. »

« Occidisti illi vitulum saginatum, »> « Occidisti illi vitulum saginatum, »>

Qui multo majoris est pretii quam Qui multo majoris est pretii quam hoedus. Interius enim illum reficis: ego hoedus. Interius enim illum reficis: ego autem in interioribus aridus sum, et exte- autem in interioribus aridus sum, et exte- riori videor pollere præservatione pecca- riori videor pollere præservatione pecca- torum. Sic, Luc. vII, 47, peccatrix sagina torum. Sic, Luc. vII, 47, peccatrix sagina refecta est interiori, Pharisæo jejunante refecta est interiori, Pharisæo jejunante interius, licet exteriori visa justitia refice- interius, licet exteriori visa justitia refice- retur cum Domino, cum murmure ex in- retur cum Domino, cum murmure ex in- vidia stimulatus interius. Job, v, 2: Par- vidia stimulatus interius. Job, v, 2: Par- vulum occidit invidia. Refectio enim vulum occidit invidia. Refectio enim interior fuit in devotione peccatricis, ve- interior fuit in devotione peccatricis, ve- nientis in lacrymis pœnitentis, in osculis nientis in lacrymis pœnitentis, in osculis diligentis, in humiliatione se peccatricem diligentis, in humiliatione se peccatricem ostendentis, in unguentis pinguedinis ostendentis, in unguentis pinguedinis spiritualis consolationis. Et ideo dicit spiritualis consolationis. Et ideo dicit Gregorius, quod « magis intus refectus Gregorius, quod « magis intus refectus

413 413

« est Dominus poenitentia peccatricis, « est Dominus poenitentia peccatricis, « quam exterius Pharisæi invidi epulis. » « quam exterius Pharisæi invidi epulis. »

« At ipse dixit illi: Fili, tu semper « At ipse dixit illi: Fili, tu semper mecum es, et omnia mea tua sunt. mecum es, et omnia mea tua sunt.

Epulari autem et gaudere oportebat, Epulari autem et gaudere oportebat, quia frater tuus hic, mortuus erat, et quia frater tuus hic, mortuus erat, et revixit perierat, et inventus est. » revixit perierat, et inventus est. »

Ecce sapientia patris duo faciens. Ecce sapientia patris duo faciens. Primo enim justitiam filii collaudat, et Primo enim justitiam filii collaudat, et remuneratione magna dignam æstimat. remuneratione magna dignam æstimat. Secundo, misericordiam filio delinquenti Secundo, misericordiam filio delinquenti faciendam esse pronuntiat. faciendam esse pronuntiat.

Dicit ergo «Fili. » Te enim filium Dicit ergo «Fili. » Te enim filium recognosco. Exod. IV, 22: Filius meus recognosco. Exod. IV, 22: Filius meus primogenitus Israel. Osee, x1, 1: Ex primogenitus Israel. Osee, x1, 1: Ex Ægypto vocavi filium meum. Ægypto vocavi filium meum.

« Tu semper mecum es, » consona vo- « Tu semper mecum es, » consona vo- luntate justitiæ. I Paralip. x1, 18: Tui luntate justitiæ. I Paralip. x1, 18: Tui sumus, o David, et tecum, fili Isai. sumus, o David, et tecum, fili Isai.

Et tangit remunerationem. « Et » Et tangit remunerationem. « Et » ideo, « omnia mea tua sunt,» superiora, ideo, « omnia mea tua sunt,» superiora, inferiora, media. Superiora ad per- inferiora, media. Superiora ad per- fruendum, media ad vivendum, quæ fruendum, media ad vivendum, quæ sunt justitia, et cæteræ virtutes: infe- sunt justitia, et cæteræ virtutes: infe- riora ad adjuvandum. Matth. xxiv, 47: riora ad adjuvandum. Matth. xxiv, 47: Super omnia bona sua constituet eum. Super omnia bona sua constituet eum. Ad Roman. VIII, 32: Etiam proprio Ad Roman. VIII, 32: Etiam proprio Filio suo non pepercit, sed pro nobis Filio suo non pepercit, sed pro nobis omnibus tradidit illum: quomodo non omnibus tradidit illum: quomodo non etiam cum illo omnia nobis donavit ? etiam cum illo omnia nobis donavit ? Et est valde notabilis pietas Patris, qui Et est valde notabilis pietas Patris, qui etiam exteriorem acceptat justitiam, et etiam exteriorem acceptat justitiam, et dicit esse remunerandam omnibus suis dicit esse remunerandam omnibus suis bonis. Isa. III, 10 et 11: Dicite justo bonis. Isa. III, 10 et 11: Dicite justo quoniam bene ... retributio enim ma- quoniam bene ... retributio enim ma- nuum ejus fiet ei. nuum ejus fiet ei.

" "

Epulari autem, » etc. Epulari autem, » etc.

Tangit misericordiæ dulcedinem pec- Tangit misericordiæ dulcedinem pec- catoribus exhibendam, quatuor innuens: catoribus exhibendam, quatuor innuens: gaudii opportunitatem, peccatoris cum gaudii opportunitatem, peccatoris cum justo in hæreditate fraternitatem, et gau- justo in hæreditate fraternitatem, et gau- dii causam, et his tribus præmittit gau- dii causam, et his tribus præmittit gau-

dii modum. dii modum.

32 32

31 31

414 414

: :

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

Dicit igitur «Epulari autem, » hoc Dicit igitur «Epulari autem, » hoc est, dulcedine bonitatis Dei refici, « et » est, dulcedine bonitatis Dei refici, « et » de tanto bono ex corde « gaudere. » Ad de tanto bono ex corde « gaudere. » Ad Roman. II, 4 An divitias bonitatis, et Roman. II, 4 An divitias bonitatis, et patientiæ, et longanimitatis Dei contem- patientiæ, et longanimitatis Dei contem- nis? Ignoras quoniam benignitas Dei nis? Ignoras quoniam benignitas Dei ad pœnitentiam te adducit? In hac ad pœnitentiam te adducit? In hac enim refectio magna, hoc est, in dulce- enim refectio magna, hoc est, in dulce- dine bonitatis divinæ. Psal. LXVII, 11: dine bonitatis divinæ. Psal. LXVII, 11: Parasti in dulcedine tua pauperi, Deus. Parasti in dulcedine tua pauperi, Deus. Gaudium autem est in conceptione tanti Gaudium autem est in conceptione tanti boni. Psal. LXXXIX, 15: Lætati sumus boni. Psal. LXXXIX, 15: Lætati sumus pro diebus quibus nos humiliasti, an- pro diebus quibus nos humiliasti, an- nis quibus vidimus mala. Psal. xc, nis quibus vidimus mala. Psal. xc, 19 19

Secundum multitudinem dolorum Secundum multitudinem dolorum meorum in corde meo, consolationes tuæ meorum in corde meo, consolationes tuæ lætificaverunt animam meam. Proverb. lætificaverunt animam meam. Proverb. xv, 15: Secura mens quasi juge convi- xv, 15: Secura mens quasi juge convi-

vium. vium.

« Oportebat, » hoc est opportunum « Oportebat, » hoc est opportunum erat quia pater gaudet de bono filii. erat quia pater gaudet de bono filii. Genes. XLVI, 30 : Jam lætus moriar, quia Genes. XLVI, 30 : Jam lætus moriar, quia vidi faciem tuam, et superstitem te relin- vidi faciem tuam, et superstitem te relin- quo. II Reg. xiv, 1, David rex lugebat quo. II Reg. xiv, 1, David rex lugebat filium. Opportunum ergo erat patrem filium. Opportunum ergo erat patrem gaudere in bono filii. gaudere in bono filii.