342 342

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

vivium instruit Sapientia, Proverb. 1x, vivium instruit Sapientia, Proverb. 1x, 2 et seq. Sapientia immolavit victimas 2 et seq. Sapientia immolavit victimas suas, miscuit vinum, et proposuit men- suas, miscuit vinum, et proposuit men- sam suam. Misit ancillas suas ut vocarent sam suam. Misit ancillas suas ut vocarent ad arcem et ad moenia civitatis. Si quis est ad arcem et ad moenia civitatis. Si quis est parvulus, veniat ad me. Et insipientibus parvulus, veniat ad me. Et insipientibus locuta est Venite, comedite panem locuta est Venite, comedite panem meum, et bibite vinum quod miscui vo- meum, et bibite vinum quod miscui vo- bis. Victimæ autem sapientiæ quæ a vin- bis. Victimæ autem sapientiæ quæ a vin- cendo dicuntur, sunt divinæ veritatis cendo dicuntur, sunt divinæ veritatis studia, et lectiones, et contemplationes. studia, et lectiones, et contemplationes. Istæ immolantur quando et devote Dei Istæ immolantur quando et devote Dei cultui administrantur, et delectationes cultui administrantur, et delectationes earum prægustantur per intellectum. Vi- earum prægustantur per intellectum. Vi- ctima enim immolata, partim Deo offere- ctima enim immolata, partim Deo offere- batur, et partim a sacerdote gustabatur. batur, et partim a sacerdote gustabatur. Mensam ergo pinguem in his sapientia Mensam ergo pinguem in his sapientia proponit omnibus diversarum veritatum proponit omnibus diversarum veritatum divinarum, unicuique saporem propo- divinarum, unicuique saporem propo- nens : dum proponit facta et apparitiones nens : dum proponit facta et apparitiones Patriarcharum, in virtutibus et appari- Patriarcharum, in virtutibus et appari- tionibus divinis, veritatem divinæ notitiæ tionibus divinis, veritatem divinæ notitiæ docentibus, et revelationes Prophetarum docentibus, et revelationes Prophetarum sacramenta divinæ dispositionis et vo- sacramenta divinæ dispositionis et vo- luntatis paulatim aperientibus, et subli- luntatis paulatim aperientibus, et subli- mitatem Legislatoris, et legis mandata, mitatem Legislatoris, et legis mandata, morum, et justitiarum exponentibus et morum, et justitiarum exponentibus et in mediatore Christo, per quem gratia et in mediatore Christo, per quem gratia et veritas facta est: sive etiam in Doctori- veritas facta est: sive etiam in Doctori- bus Apostolicis, per quos sacramenta bus Apostolicis, per quos sacramenta fidei sunt patefacta: sive in studiis Pa- fidei sunt patefacta: sive in studiis Pa- trum, per quæ fides contra hæreses de- trum, per quæ fides contra hæreses de- fensa est. Hoc vinum spiritualis intelli- fensa est. Hoc vinum spiritualis intelli- gentiæ miscet, ut captivetur intellectus gentiæ miscet, ut captivetur intellectus in obsequium fidei, et in omnibus fiat in obsequium fidei, et in omnibus fiat præceptum Apostoli, ad Roman. XII, 3: præceptum Apostoli, ad Roman. XII, 3: Non plus sapere quam oportet sapere, Non plus sapere quam oportet sapere, sed sapere ad sobrietatem. Hæc mittit sed sapere ad sobrietatem. Hæc mittit ancillas suas, hoc est, ad eam ancillan- ancillas suas, hoc est, ad eam ancillan- tes sapientias, tam rationales quam natu- tes sapientias, tam rationales quam natu- rales, quam etiam morales philosophias, rales, quam etiam morales philosophias, et scientias juris tan monastici quam po- et scientias juris tan monastici quam po- litici. Mittit vocare ad arcem summi in- litici. Mittit vocare ad arcem summi in- tellectus divini, et ad moenia civitatis, in tellectus divini, et ad moenia civitatis, in qua sunt scholæ Doctorum omnium. Vo- qua sunt scholæ Doctorum omnium. Vo- cat autem parvulos, hoc est, humiles non cat autem parvulos, hoc est, humiles non de sua scientia, quæ inflat, præsumentes. de sua scientia, quæ inflat, præsumentes. Et insipientibus locuta est, hoc est, qui Et insipientibus locuta est, hoc est, qui saporem veritatis divinæ nondum gusta- saporem veritatis divinæ nondum gusta-

verunt ut veniant ad gustum sapientiæ verunt ut veniant ad gustum sapientiæ et ad veritatis indagationem. Eccli. xv, et ad veritatis indagationem. Eccli. xv, 3: Cibavit illum pane vitæ et intellectus, 3: Cibavit illum pane vitæ et intellectus, et aqua sapientiæ salutaris potavit il- et aqua sapientiæ salutaris potavit il- lum. Sapient. XVI, 26: Non nativitatis lum. Sapient. XVI, 26: Non nativitatis fructus pascunt homines, sed sermo tuus fructus pascunt homines, sed sermo tuus hos qui in te crediderint, conservat. Hoc hos qui in te crediderint, conservat. Hoc convivio refectus et delectatus fuit Moy- convivio refectus et delectatus fuit Moy- ses ita quod quadraginta diebus et qua- ses ita quod quadraginta diebus et qua- draginta noctibus panem non comedit, draginta noctibus panem non comedit, et illustrata est facies ejus ex consortio et illustrata est facies ejus ex consortio sermonis Domini. Sic dicitur, Exod. sermonis Domini. Sic dicitur, Exod. XXXIV, 28 et 29. XXXIV, 28 et 29.

Hæc est ergo cœna prima. Hæc est ergo cœna prima.

: :

Secunda cœna in convivio virtutis et Secunda cœna in convivio virtutis et bonitatis in charitate. Hæc est cœna de bonitatis in charitate. Hæc est cœna de qua dicitur, Judith, vi, 19 et 20: Ozias, qua dicitur, Judith, vi, 19 et 20: Ozias, finito consilio, suscepit Achior in domum finito consilio, suscepit Achior in domum suam, et fecit cœnam magnam. Et voca- suam, et fecit cœnam magnam. Et voca- tis omnibus presbyteris, simul expleto tis omnibus presbyteris, simul expleto jejunio refecerunt. Ozias fortitudo Dei jejunio refecerunt. Ozias fortitudo Dei interpretatur: et significat Christum Dei interpretatur: et significat Christum Dei virtutem, sive fortitudinem. I ad Corinth. virtutem, sive fortitudinem. I ad Corinth. 1, 24 Christum Dei virtutem, et Dei sa- 1, 24 Christum Dei virtutem, et Dei sa- pientiam. Hic recipit Achior, qui fratris pientiam. Hic recipit Achior, qui fratris mei lumen interpretatur, hoc est, illumi- mei lumen interpretatur, hoc est, illumi- natum jam in coena prima ex veritate. natum jam in coena prima ex veritate. In domum suam, quæ est domus virtutis In domum suam, quæ est domus virtutis et gratiæ, quæ est Ecclesia bonorum. et gratiæ, quæ est Ecclesia bonorum. Psal. c, 7 Non habitabit in medio do- Psal. c, 7 Non habitabit in medio do- mus meæ qui facit superbiam. Exod. 1, mus meæ qui facit superbiam. Exod. 1, 21 Quia timuerunt obstetrices Deum, 21 Quia timuerunt obstetrices Deum, ædificavit eis domos. Glossa: «< Domos ædificavit eis domos. Glossa: «< Domos virtutum. » Et ibi fecit cœnam magnam virtutum. » Et ibi fecit cœnam magnam in charitate (quæ mater est virtutum) in charitate (quæ mater est virtutum) filiis septem, et filiabus Job, hoc est, filiis septem, et filiabus Job, hoc est, septem donis, et tribus theologicis virtu- septem donis, et tribus theologicis virtu- tibus (quæ sunt tres sorores) in charitate tibus (quæ sunt tres sorores) in charitate Dei et in deliciis charitatis epulantibus. Dei et in deliciis charitatis epulantibus. Et vocatis omnibus presbyteris, quorum Et vocatis omnibus presbyteris, quorum exempla sunt exemplaria virtutum San- exempla sunt exemplaria virtutum San- ctorum. Refecerunt et epulati sunt, ma- ctorum. Refecerunt et epulati sunt, ma- gnas delicias habentes in dulcedine spi- gnas delicias habentes in dulcedine spi- ritus charitatis. Eccli. xxiv, 27: Spiri- ritus charitatis. Eccli. xxiv, 27: Spiri- tus meus super mel dulcis, et hæreditas tus meus super mel dulcis, et hæreditas mea super mel et favum. Et ideo sequi- mea super mel et favum. Et ideo sequi- tur, y. 29 Qui edunt me, adhuc esu- tur, y. 29 Qui edunt me, adhuc esu- rient : et qui bibunt me, adhuc sitient. rient : et qui bibunt me, adhuc sitient. Quia tanta est delectatio honestatis virtu- Quia tanta est delectatio honestatis virtu-

IN EVANG. LUCÆ, XIV-16. IN EVANG. LUCÆ, XIV-16.

tum et Spiritus sancti in charitate, quod tum et Spiritus sancti in charitate, quod fastidium tollit, et continuum auget de- fastidium tollit, et continuum auget de- siderium, in tantum quod Isaias dicit, siderium, in tantum quod Isaias dicit, 1v, 1, quod sine expensis hominis, istæ 1v, 1, quod sine expensis hominis, istæ virtutes suis expensis hanc faciunt refe- virtutes suis expensis hanc faciunt refe- ctionem Apprehendent septem mulieres ctionem Apprehendent septem mulieres virum unum in die illa, dicentes: Pa- virum unum in die illa, dicentes: Pa- nem nostrum comedemus, et vestimentis nem nostrum comedemus, et vestimentis nostris operiemur: tantummodo invo- nostris operiemur: tantummodo invo- cetur nomen tuum super nos, aufer op- cetur nomen tuum super nos, aufer op- probrium nostrum. Hanc refectionem probrium nostrum. Hanc refectionem dulcedinis ministrabimus ex spiritu dul- dulcedinis ministrabimus ex spiritu dul- cissimæ veritatis, et vestitum ministra- cissimæ veritatis, et vestitum ministra- bimus honestæ conversationis: non pe- bimus honestæ conversationis: non pe- tentes nisi quod diligendo nos, auferas tentes nisi quod diligendo nos, auferas opprobrium sterilitatis nostræ, et quod opprobrium sterilitatis nostræ, et quod in te nominemur. Septem enim mulieres, in te nominemur. Septem enim mulieres, septem sunt virtutes: fides, spes, chari- septem sunt virtutes: fides, spes, chari- tas, prudentia, justitia, temperantia, for- tas, prudentia, justitia, temperantia, for- titudo. Proverb. xv, 15: Secura mens titudo. Proverb. xv, 15: Secura mens quasi juge convivium. Securitas autem quasi juge convivium. Securitas autem mentis non est nisi per charitatem, quæ mentis non est nisi per charitatem, quæ informat virtutem, et nulla ei deest informat virtutem, et nulla ei deest virtus. virtus.

Tertia cœna est in Eucharistia recepta Tertia cœna est in Eucharistia recepta ab altari, et hæc est in gratiæ ubertate, ab altari, et hæc est in gratiæ ubertate, ex qua Eucharistia nomen accepit, quæ ex qua Eucharistia nomen accepit, quæ bona gratia interpretatur. Hæc est cœna bona gratia interpretatur. Hæc est cœna Paschæ quam Christus habuit cum disci- Paschæ quam Christus habuit cum disci- pulis suis. De quo dicitur, Luc. XXII, pulis suis. De quo dicitur, Luc. XXII, 15 Desiderio desideravi hoc Pascha 15 Desiderio desideravi hoc Pascha manducare vobiscum antequam patiar. manducare vobiscum antequam patiar. Hæc cœna Christi perficitur sacramento, Hæc cœna Christi perficitur sacramento, in quo incorporatio fit Christo ad saluta- in quo incorporatio fit Christo ad saluta- rem omnium bonorum communionem, rem omnium bonorum communionem, per sumptionem sui corporis. Infusio fit per sumptionem sui corporis. Infusio fit ad omnium intimorum aspersionem, per ad omnium intimorum aspersionem, per sumptionem sui sanguinis. Perfecta fit sumptionem sui sanguinis. Perfecta fit reconciliatio ad Deum Patrem, per pre- reconciliatio ad Deum Patrem, per pre- tium redemptionis suæ sanctissimæ ani- tium redemptionis suæ sanctissimæ ani- mæ. Vivificatio ad restaurationem om- mæ. Vivificatio ad restaurationem om- nis deperditionis spiritualis vitæ ex nis deperditionis spiritualis vitæ ex influxu sui sanctissimi Spiritus. Et grati influxu sui sanctissimi Spiritus. Et grati perfecta gratificatione reddimur Deo ex perfecta gratificatione reddimur Deo ex gratitudine suæ divinitatis. Et ex vase gratitudine suæ divinitatis. Et ex vase omnis gratiæ (quod hoc sacramentum omnis gratiæ (quod hoc sacramentum Eucharistiæ est) gratiam pro gratia acci- Eucharistiæ est) gratiam pro gratia acci-

1 Cf. Joan. XIII, 2 et seq. 1 Cf. Joan. XIII, 2 et seq.

343 343

pimus: ut Christo semper conformemur, pimus: ut Christo semper conformemur, et uniamur. Jerem. xxxi, 14: Inebriabo et uniamur. Jerem. xxxi, 14: Inebriabo animam sacerdotum pinguedine, et po- animam sacerdotum pinguedine, et po- pulus meus bonis meis adimplebitur. pulus meus bonis meis adimplebitur. Hoc est convivium cœnæ de quo dicitur, Hoc est convivium cœnæ de quo dicitur, Isa. xxv, 6 Et faciet Dominus exerci- Isa. xxv, 6 Et faciet Dominus exerci- tuum omnibus populis in monte hoc con- tuum omnibus populis in monte hoc con- vivium pinguium, convivium vindemiæ, vivium pinguium, convivium vindemiæ, pinguium medullatorum, vindemiæ de- pinguium medullatorum, vindemiæ de- fæcatæ. Omnibus enim populis fit cœna fæcatæ. Omnibus enim populis fit cœna convivii, quod totius mystici corporis fa- convivii, quod totius mystici corporis fa- cit et significat unitatem. In monte au- cit et significat unitatem. In monte au- tem fit, quod tanta fit excellentia chari- tem fit, quod tanta fit excellentia chari- tatis, qua Christus seipsum nobis obtulit tatis, qua Christus seipsum nobis obtulit manducandum. Est autem convivium manducandum. Est autem convivium pinguium in corporis refectione, in dei- pinguium in corporis refectione, in dei- tatis dulcedine, et in spiritus delectatione, tatis dulcedine, et in spiritus delectatione, et animæ gratia. Vindemiæ autem con- et animæ gratia. Vindemiæ autem con- vivium est in sanguinis infusione, et vivium est in sanguinis infusione, et aspersione. Medullatorum autem pin- aspersione. Medullatorum autem pin- guium est: quia nullum horum est sine guium est: quia nullum horum est sine divinitatis penetrantis per totum, pin- divinitatis penetrantis per totum, pin- guissima devotione. Et est vindemiæ de- guissima devotione. Et est vindemiæ de- fæcatæ, per hoc quod immune est ab fæcatæ, per hoc quod immune est ab omni corruptionis fæce. Iste est panis de omni corruptionis fæce. Iste est panis de quo dicitur, Genes. XLIX, 20: Aser, pin- quo dicitur, Genes. XLIX, 20: Aser, pin- guis panis ejus, et præbebit delicias re- guis panis ejus, et præbebit delicias re- gibus. gibus.

Quartum est convivium in gloria in Quartum est convivium in gloria in omni beatitudinis perfectione. Et hæc est omni beatitudinis perfectione. Et hæc est coena de qua dicitur, III Esdræ, 111, 1 et coena de qua dicitur, III Esdræ, 111, 1 et 2: Rex Darius fecit cœnam magnam 2: Rex Darius fecit cœnam magnam omnibus vernaculis suis, et omnibus ma- omnibus vernaculis suis, et omnibus ma- gistratibus Mediæ et Persidis, et omnibus gistratibus Mediæ et Persidis, et omnibus purpuratis, et prætoribus, et consulibus, purpuratis, et prætoribus, et consulibus, et præfectis sub illo. Rex iste significat et præfectis sub illo. Rex iste significat eum qui habet in vestimento et in femore eum qui habet in vestimento et in femore suo scriptum Rex regum et Dominus suo scriptum Rex regum et Dominus dominantium. Qui bene Darius, hoc dominantium. Qui bene Darius, hoc est, augmentatus dicitur: quia de natu- est, augmentatus dicitur: quia de natu- ralibus bonis in gratiam, et de gratia au- ralibus bonis in gratiam, et de gratia au- get in gloriam. Fecit autem vernaculis, get in gloriam. Fecit autem vernaculis, hoc est, servis in domo sua genitis: qui hoc est, servis in domo sua genitis: qui significant innocentes. Fecit et magistra- significant innocentes. Fecit et magistra- tibus, hoc est, magisterium bonæ vitæ tibus, hoc est, magisterium bonæ vitæ docentibus. Fecit, inquam, magistratibus docentibus. Fecit, inquam, magistratibus Mediæ, quæ mensura interpretatur : quia Mediæ, quæ mensura interpretatur : quia

2 Apocal. xix, 16. Cf. I ad Timoth. vi, 15. 2 Apocal. xix, 16. Cf. I ad Timoth. vi, 15.

346 346

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

proportionem ubi sicut dicitur, Luc. proportionem ubi sicut dicitur, Luc. XII, 37, faciet Rex regum invitatos dis- XII, 37, faciet Rex regum invitatos dis- cumbere, et transiens ministrabit illis. cumbere, et transiens ministrabit illis. Cum ipse sit immobilis, tamen transit Cum ipse sit immobilis, tamen transit dum nova fercula continuo proponit, di- dum nova fercula continuo proponit, di- cente eo qui sedet in throno, Apocal. cente eo qui sedet in throno, Apocal. XXI, 5 Ecce nova facio omnia. Efficitur XXI, 5 Ecce nova facio omnia. Efficitur et hæc immensa mensa cœnæ, ferculorum et hæc immensa mensa cœnæ, ferculorum immensa numerositate, pretiositate, et immensa numerositate, pretiositate, et abundantia. Quis enim numeret delecta- abundantia. Quis enim numeret delecta- tiones in dextera Dei existentes? Hæ tiones in dextera Dei existentes? Hæ enim delectationes sunt usque in finem, enim delectationes sunt usque in finem, nihil habentes nisi delectabile: non sicut nihil habentes nisi delectabile: non sicut istæ in quibus risus dolore miscebitur, istæ in quibus risus dolore miscebitur, et extrema gaudii luctus occupat¹. Dicit et extrema gaudii luctus occupat¹. Dicit Dionysius numerum et magnitudinem Dionysius numerum et magnitudinem istarum deliciarum, etiam ipsos non ad istarum deliciarum, etiam ipsos non ad plenum scire, qui eas percipiunt. Istæ plenum scire, qui eas percipiunt. Istæ sunt pretiosissimæ : quia gloriosæ et sunt pretiosissimæ : quia gloriosæ et beatæ. Isa. LXVI, 12 Ecce ego declinabo beatæ. Isa. LXVI, 12 Ecce ego declinabo super eam quasi fluvium pacis, et quasi super eam quasi fluvium pacis, et quasi torrentem inundantem gloriam Gentium torrentem inundantem gloriam Gentium quam sugetis. Ibi, sicut, Isa. LXV, 13, di- quam sugetis. Ibi, sicut, Isa. LXV, 13, di- citur Servi Dei comedent, et mali esu- citur Servi Dei comedent, et mali esu- rient ibi servi Dei bibent, et peccatores rient ibi servi Dei bibent, et peccatores sitient, et non erit qui porrigat eis. Hoc sitient, et non erit qui porrigat eis. Hoc est convivium magnum quod rex Assue- est convivium magnum quod rex Assue- rus beatus omnibus optimalibus suis præ- rus beatus omnibus optimalibus suis præ- paravit. Abundantia enim magna est, paravit. Abundantia enim magna est, dicente Psalmo xxxv, 9: Inebriabuntur dicente Psalmo xxxv, 9: Inebriabuntur ab ubertate domus tuæ, et torrente vo- ab ubertate domus tuæ, et torrente vo- luptatis tuæ potabis eos. luptatis tuæ potabis eos.

: :

Sic igitur fecit cœnam magnam. » Sic igitur fecit cœnam magnam. » Consilium igitur sapientis dignum est Consilium igitur sapientis dignum est ut teneatur, Proverb. XXIII, 1: Quando ut teneatur, Proverb. XXIII, 1: Quando sederis ut comedas cum principe, dili- sederis ut comedas cum principe, dili- genter attende quæ apposita sunt ante genter attende quæ apposita sunt ante faciem tuam. In omnibus enim his cœnis faciem tuam. In omnibus enim his cœnis sedemus cum principe. In prima quidem, sedemus cum principe. In prima quidem, sicut veritatis Magistro: in secunda au- sicut veritatis Magistro: in secunda au- tem, sicut cum virtutis Domino. Joan. tem, sicut cum virtutis Domino. Joan. XIII, 13 Vos vocatis me: Magister, et XIII, 13 Vos vocatis me: Magister, et Domine et bene dicitis, sum etenim. In Domine et bene dicitis, sum etenim. In tertia autem, sicut cum summo Sacerdote tertia autem, sicut cum summo Sacerdote in suo sacrificio. Ad. Hebr. vII, 26: Ta- in suo sacrificio. Ad. Hebr. vII, 26: Ta- lis decebat ut nobis esset Pontifex, san- lis decebat ut nobis esset Pontifex, san- ctus, innocens, impollutus, segregatus a ctus, innocens, impollutus, segregatus a

1 Proverb. XIV, 13. 1 Proverb. XIV, 13.

peccatoribus, et excelsior cælis factus. In peccatoribus, et excelsior cælis factus. In quarta sedemus cum Rege in decore suo quarta sedemus cum Rege in decore suo fulgente. Isa. xxx, 17: Regem in de- fulgente. Isa. xxx, 17: Regem in de- core suo videbunt. Attendat ergo quilibet core suo videbunt. Attendat ergo quilibet diligenter, quæ sibi apponuntur : quia diligenter, quæ sibi apponuntur : quia talibus dignas gratiarum actiones opor- talibus dignas gratiarum actiones opor- tet eum præparare. tet eum præparare.

« Et vocavit multos. » « Et vocavit multos. »

Hoc est largitatis, et magnificentiæ. Hoc est largitatis, et magnificentiæ. Duplex autem est vocatio: per verbum, Duplex autem est vocatio: per verbum, et per inspirationem et utroque istorum et per inspirationem et utroque istorum modorum vocavit multos, quia omnes modorum vocavit multos, quia omnes ad quos pervenit sermo auditus, et qui- ad quos pervenit sermo auditus, et qui- bus lumen infunditur inspirationis. bus lumen infunditur inspirationis.

Primam vocationem facit exterius. Primam vocationem facit exterius. Psal. XVIII, 5: In omnem terram exivit Psal. XVIII, 5: In omnem terram exivit sonus eorum, et in fines orbis terræ ver- sonus eorum, et in fines orbis terræ ver- ba eorum. De interiori vocatione dicitur, ba eorum. De interiori vocatione dicitur, 1 ad Timoth. 11, 4: Qui omnes homines 1 ad Timoth. 11, 4: Qui omnes homines vult salvus fieri, et ad agnitionem veri- vult salvus fieri, et ad agnitionem veri- tatis venire. Quod exponens Joannes tatis venire. Quod exponens Joannes Damascenus, dicit quod voluntate signi Damascenus, dicit quod voluntate signi omnem hominem vult salvum fieri, et omnem hominem vult salvum fieri, et voluntate antecedente: quia talem natu- voluntate antecedente: quia talem natu- ram dedit homini, cui impressa est noti- ram dedit homini, cui impressa est noti- tia veri et boni, et quæ recipit illumina- tia veri et boni, et quæ recipit illumina- tiones inspirationum deveniendo ad tiones inspirationum deveniendo ad ipsum. Joan, 1, 9: Erat lux vera quæ ipsum. Joan, 1, 9: Erat lux vera quæ illuminat omnem hominem venientem in illuminat omnem hominem venientem in hunc mundum. hunc mundum.

Hanc autem utramque vocationem Hanc autem utramque vocationem promovet aliquando per flagella, eru- promovet aliquando per flagella, eru- diens hominem ut revertatur: aliquando diens hominem ut revertatur: aliquando autem per beneficia trahit. De flagellis autem per beneficia trahit. De flagellis quidem dicitur, Isa. xxvi, 16: In angu- quidem dicitur, Isa. xxvi, 16: In angu- stia requisierunt te,in tribulatione mur- stia requisierunt te,in tribulatione mur- muris doctrina tua eis. De beneficiis muris doctrina tua eis. De beneficiis autem dicitur, ad Roman. II, 4 An autem dicitur, ad Roman. II, 4 An ignoras quoniam benignitas Dei ad pœ- ignoras quoniam benignitas Dei ad pœ- nitentiam te adducit ? nitentiam te adducit ?

Unde etiam improperat negligentibus Unde etiam improperat negligentibus in utroque modo vocationis. De flagellis in utroque modo vocationis. De flagellis quidem, Isa. 1, 5 et 6: Super quo per- quidem, Isa. 1, 5 et 6: Super quo per- cutiam vos ultra addentes prævaricatio- cutiam vos ultra addentes prævaricatio- nem? Omne caput languidum, et omne nem? Omne caput languidum, et omne

17 17

: :

IN EVANG. LUCÆ, XIV-16, 17. IN EVANG. LUCÆ, XIV-16, 17.

cor mærens a planta pedis usque ad cor mærens a planta pedis usque ad verticem non est in eo sanilas. Isa. IX, verticem non est in eo sanilas. Isa. IX, 12 et 13 Adhuc manus ejus extenta, et 12 et 13 Adhuc manus ejus extenta, et populus non est reversus ad percutien- populus non est reversus ad percutien- tem se. De beneficiis autem, Isa. 1, 3: tem se. De beneficiis autem, Isa. 1, 3: Cognovit bos possessorem suum, et asinus Cognovit bos possessorem suum, et asinus præsepe domini sui Israel autem me præsepe domini sui Israel autem me non cognovit, et populus meus non in- non cognovit, et populus meus non in- tellexit. De vocatione autem quadam lo- tellexit. De vocatione autem quadam lo- quitur Apostolus,ad Roman. VIII, 29 et 30 quitur Apostolus,ad Roman. VIII, 29 et 30 dicens Quos præscivit, et prædestinavit dicens Quos præscivit, et prædestinavit conformes fieri imaginis Filii sui,... hos conformes fieri imaginis Filii sui,... hos et vocavit. Hæc autem vocatio est segre- et vocavit. Hæc autem vocatio est segre- gatio per gratiam electionis a massa per- gatio per gratiam electionis a massa per- ditionis. Et quia nullus vocatorum huic ditionis. Et quia nullus vocatorum huic vocationi contradicit, ideo oportet dicere vocationi contradicit, ideo oportet dicere quod de tali vocatione non loquitur hic quod de tali vocatione non loquitur hic Dominus. Dominus.

: :

Sic ergo vocavit « multos. » Matth. Sic ergo vocavit « multos. » Matth. xx, 16 Multi sunt vocati, pauci vero xx, 16 Multi sunt vocati, pauci vero electi. Omnes enim vocat quantum in se electi. Omnes enim vocat quantum in se est sed tamen quia non omnes audiunt est sed tamen quia non omnes audiunt vocantem, ideo dicit : « Multos, » et non vocantem, ideo dicit : « Multos, » et non omnes. Multi enim audiunt vocantem in- omnes. Multi enim audiunt vocantem in- tus et extra sed pauci exaudiunt. Quod tus et extra sed pauci exaudiunt. Quod contradicit Psalmista, Psal. XCIV, 8: contradicit Psalmista, Psal. XCIV, 8: Hodie si vocem ejus audieritis, nolite Hodie si vocem ejus audieritis, nolite obdurare corda vestra. In hoc ergo libe- obdurare corda vestra. In hoc ergo libe- ralitas istius hominis attenditur, quia ralitas istius hominis attenditur, quia largam manum extendit ad omnes. Psal. largam manum extendit ad omnes. Psal. CXLIV, 16 Aperis tu manum tuam, et CXLIV, 16 Aperis tu manum tuam, et imples omne animal benedictione. imples omne animal benedictione.

<< Et misit servum suum hora cœnæ << Et misit servum suum hora cœnæ dicere invitatis ut venirent, quia jam dicere invitatis ut venirent, quia jam parata sunt omnia. » parata sunt omnia. »

Hic ostendit devotionem ferventissi- Hic ostendit devotionem ferventissi- mam ad hoc quod invitati veniant. mam ad hoc quod invitati veniant.

Dicit autem tria: quod mittit servum Dicit autem tria: quod mittit servum ut moneat ad veniendum, et convenien- ut moneat ad veniendum, et convenien- tiam temporis cogentis intrare ad cœnam, tiam temporis cogentis intrare ad cœnam, et ad quid vocat venientes. et ad quid vocat venientes.

De primo dicit : De primo dicit :

« Et misit servum suum. » « Et misit servum suum. »

347 347

Et dicit duo servi auctoritatem, et Et dicit duo servi auctoritatem, et nuntii certitudinem. nuntii certitudinem.

Auctoritas vocationis habetur a missio- Auctoritas vocationis habetur a missio- neille enim vocare potest qui missus neille enim vocare potest qui missus est. Luc. x, 3 Ecce ego mitto vos. Ad est. Luc. x, 3 Ecce ego mitto vos. Ad Roman. x, 15 Quomodo prædicabunt Roman. x, 15 Quomodo prædicabunt nisi mittantur? Missio enim confert au- nisi mittantur? Missio enim confert au- ctoritatem. ctoritatem.

« Servum suum. » Hic facit nuntii « Servum suum. » Hic facit nuntii certitudinem. Papa enim et omnes prin- certitudinem. Papa enim et omnes prin- cipes, quos certitudinaliter vocare inten- cipes, quos certitudinaliter vocare inten- dit, vocat per servum notum, et maxime dit, vocat per servum notum, et maxime per janitorem. Servus ergo ille significat per janitorem. Servus ergo ille significat ordinem Prædicatorum, qui primo pro- ordinem Prædicatorum, qui primo pro- cessit in Patriarchis, secundo in Prophe- cessit in Patriarchis, secundo in Prophe- tis, tertio in Apostolis, quarto in Docto- tis, tertio in Apostolis, quarto in Docto- ribus usque in finem mundi. Hic est ribus usque in finem mundi. Hic est servus de quo dicitur, Isa. LII, 13: Ecce servus de quo dicitur, Isa. LII, 13: Ecce intelliget servus meus: exaltabitur, et intelliget servus meus: exaltabitur, et elevabitur, et sublimis erit valde. Isa. elevabitur, et sublimis erit valde. Isa. XLIX, 3 Servus meus es tu, Israel, quia XLIX, 3 Servus meus es tu, Israel, quia in te gloriabor. Iste ergo est servus cu- in te gloriabor. Iste ergo est servus cu- jus habitus assumptus est a Domino, ad jus habitus assumptus est a Domino, ad Philip. II, 7: Formam servi accipiens. Philip. II, 7: Formam servi accipiens. Sumpsit enim Dominus habitum hujus Sumpsit enim Dominus habitum hujus servi, qui est iste ordo Prædicatorum. servi, qui est iste ordo Prædicatorum.

Sumpsit autem et actum, hoc est, præ- Sumpsit autem et actum, hoc est, præ- dicationis officium. Jerem. vII, 25: Misi dicationis officium. Jerem. vII, 25: Misi ad vos omnes servos meos Prophetas, per ad vos omnes servos meos Prophetas, per diem consurgens diluculo, et mittens. diem consurgens diluculo, et mittens. Genes. xxxvII, 13: Veni, mittam te ad Genes. xxxvII, 13: Veni, mittam te ad eos. Jerem. 1, 7: Ad omnia quæ mittam eos. Jerem. 1, 7: Ad omnia quæ mittam te ibis, et universa quæcumque manda- te ibis, et universa quæcumque manda- vero tibi loqueris. Iste igitur servus est vero tibi loqueris. Iste igitur servus est totus ordo Prædicatorum, a Patriarchis, totus ordo Prædicatorum, a Patriarchis, sicut dixi, inchoatus, et per Legislatorem sicut dixi, inchoatus, et per Legislatorem et Prophetas in Joannem Baptistam con- et Prophetas in Joannem Baptistam con- tinuatus, et extensus per Salvatorem, tinuatus, et extensus per Salvatorem, per Apostolos in Doctores, et Prædica- per Apostolos in Doctores, et Prædica- tores usque in finem sæculi verbum Dei tores usque in finem sæculi verbum Dei denuntiantes. denuntiantes.

Iste igitur est certus et incontradicibilis Iste igitur est certus et incontradicibilis nuntius. nuntius.

Hunc autem misit Hunc autem misit

« Hora cœnæ, » « Hora cœnæ, »

Hoc est, hora qua se parare debent ad Hoc est, hora qua se parare debent ad conandum. Et hæc hora finis mundi conandum. Et hæc hora finis mundi

348 348

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

vocatur, ut dicit Glossa. Finis autem du- vocatur, ut dicit Glossa. Finis autem du- pliciter dicitur, sicut dicit quædam glos- pliciter dicitur, sicut dicit quædam glos- sa super Epistolam ad Romanos, x, 4. sa super Epistolam ad Romanos, x, 4. Est enim finis consumptionis: sicut di- Est enim finis consumptionis: sicut di- citur quod finis est panis, quando com- citur quod finis est panis, quando com- estus et comsumptus est panis : et hoc estus et comsumptus est panis : et hoc modo nullus scit quando finis erit mun- modo nullus scit quando finis erit mun- di. Matth. xxiv, 36 De die autem illa di. Matth. xxiv, 36 De die autem illa et hora nemo scit, neque Angeli cælorum, et hora nemo scit, neque Angeli cælorum, nisi solus Pater. Act. 1, 7: Non est ve- nisi solus Pater. Act. 1, 7: Non est ve- strum nosse tempora vel momenta quæ strum nosse tempora vel momenta quæ Pater posuit in sua potestate. Pater posuit in sua potestate.

: :

Est item finis consummationis, hoc est, Est item finis consummationis, hoc est, ultimæ perfectionis et sic dicitur, I ad ultimæ perfectionis et sic dicitur, I ad Corinth. x, 11, quod nos sumus in quos Corinth. x, 11, quod nos sumus in quos fines sæculorum devenerunt, hoc est con- fines sæculorum devenerunt, hoc est con- summatio sæculi: quia sæculum incepit summatio sæculi: quia sæculum incepit a creatione, et corruptum est per dilu- a creatione, et corruptum est per dilu- vium, restitutum per Patriarchas, dire- vium, restitutum per Patriarchas, dire- ctum per Legislatorem, illuminatum per ctum per Legislatorem, illuminatum per Prophetas, perfectum ultima perfectione Prophetas, perfectum ultima perfectione per Christum, post quam non sequitur per Christum, post quam non sequitur alia quia post Christum non fiet alia alia quia post Christum non fiet alia renovatio spiritualis, vel perfectio. Et renovatio spiritualis, vel perfectio. Et ideo quia modo aperta janua, hora est ad ideo quia modo aperta janua, hora est ad cœnam se præparandi. I Joan. 11, 18: cœnam se præparandi. I Joan. 11, 18: Filioli, novissima hora est, hoc est, hora Filioli, novissima hora est, hoc est, hora ultima post quam non sequitur nisi ho- ultima post quam non sequitur nisi ho- ra noctis et «< cœnæ, » et ideo servus nio- ra noctis et «< cœnæ, » et ideo servus nio- do plus instat ad veniendum. Sicut enim do plus instat ad veniendum. Sicut enim dicitur, Joan. XIV, 2, Christus præcessit dicitur, Joan. XIV, 2, Christus præcessit parare nobis locum. parare nobis locum.

: :

Sed servum post hoc dimisit qui in- Sed servum post hoc dimisit qui in- vitet ad veniendum. vitet ad veniendum.

Et hoc est quod sequitur tertium : Et hoc est quod sequitur tertium :

<< Dicere invitatis ut venirent, » << Dicere invitatis ut venirent, »

Hoc est, alloqui eos de præparatione Hoc est, alloqui eos de præparatione per pœnitentiam. Jerem. LI, 50: Qui fu- per pœnitentiam. Jerem. LI, 50: Qui fu- gistis gladium, venite, nolite stare. Re- gistis gladium, venite, nolite stare. Re- cordamini procul Domini, et Jerusalem cordamini procul Domini, et Jerusalem ascendat super cor vestrum. Fugerunt ascendat super cor vestrum. Fugerunt enim gladium, qui vulnera diaboli ef- enim gladium, qui vulnera diaboli ef- fugerunt per contritionem et confessio- fugerunt per contritionem et confessio- nem. Veniunt autem, qui se per virtu- nem. Veniunt autem, qui se per virtu- tem expediunt. Non stant, qui semper in tem expediunt. Non stant, qui semper in

Cf. Matth. xx, 6. Cf. Matth. xx, 6.

virtute proficiunt. Recordantur Domini, virtute proficiunt. Recordantur Domini, qui invitationis factæ per Dominum non qui invitationis factæ per Dominum non sunt immemores. Jerusalem autem ascen- sunt immemores. Jerusalem autem ascen- dit super cor eorum, qui dulcedinem dit super cor eorum, qui dulcedinem convivii parati numquam a mente dimit- convivii parati numquam a mente dimit- tunt. tunt.

Dicit autem ut venirent, Dicit autem ut venirent,

« Quia jam parata sunt omnia. » « Quia jam parata sunt omnia. »

Signanter dicit: « Omnia, » quia om- Signanter dicit: « Omnia, » quia om- nia in omnis rei bono ibi parata habentur. nia in omnis rei bono ibi parata habentur. Tobiæ, xn, 3: Bonis omnibus per eum Tobiæ, xn, 3: Bonis omnibus per eum repleti sumus. Matth. xx11, 4: Dicite in- repleti sumus. Matth. xx11, 4: Dicite in- vitatis Ecce prandium meum paravi: vitatis Ecce prandium meum paravi: tauri mei et altilia occisa sunt, et om- tauri mei et altilia occisa sunt, et om- nia parata, venite ad nuptias. Tob. x, nia parata, venite ad nuptias. Tob. x, 5: Omnia simul in te uno habentes, te 5: Omnia simul in te uno habentes, te non debuimus dimittere a nobis. non debuimus dimittere a nobis.

: :

« Et cœperunt simul omnes excu- « Et cœperunt simul omnes excu-

sare. » sare. »

Hic agitur de vocatorum ingratitu- Hic agitur de vocatorum ingratitu- dine. dine.

Et dividitur in duas partes: in qua- Et dividitur in duas partes: in qua- rum prima ostenditur hæc ingratitudo rum prima ostenditur hæc ingratitudo in communi: in secunda vero excusatio in communi: in secunda vero excusatio in speciali. in speciali.

Excusatio autem in communi impor- Excusatio autem in communi impor- tatur per hoc quod dicit: Et cœperunt tatur per hoc quod dicit: Et cœperunt simul omnes excusare. » simul omnes excusare. »

Dicit autem quatuor, scilicet, istorum Dicit autem quatuor, scilicet, istorum ad excusandum instantiam, excusatio- ad excusandum instantiam, excusatio- num consensum, et excusantium gene- num consensum, et excusantium gene- ralitatem, et excusationis modum. ralitatem, et excusationis modum. Instantia importatur per hoc quod di- Instantia importatur per hoc quod di- cit: «< Cœperunt. » Qui enim incipit, cit: «< Cœperunt. » Qui enim incipit, novus est in hoc quod facit, et fervens, novus est in hoc quod facit, et fervens, et instans. Isti autem adeo instanter ex- et instans. Isti autem adeo instanter ex- cusabant, quod semper novi fuerunt in cusabant, quod semper novi fuerunt in excusando novas excusationes inve- excusando novas excusationes inve- nientes. Ad Hebr. xII, 19 et 20: Qui nientes. Ad Hebr. xII, 19 et 20: Qui audierunt, excusaverunt se, ne eis fieret audierunt, excusaverunt se, ne eis fieret verbum. Non enim portabant quod di- verbum. Non enim portabant quod di- cebatur et ideo excusabant, quia diffi- cebatur et ideo excusabant, quia diffi-

: :

18 18

IN EVANG. LUCÆ, XIV-18. IN EVANG. LUCÆ, XIV-18.

cilis videbatur eis præparatio. Ideo dicit, cilis videbatur eis præparatio. Ideo dicit, Psal. cxL, 4 Non declines cor meum in Psal. cxL, 4 Non declines cor meum in verba malitiæ, ad excusandas excusa- verba malitiæ, ad excusandas excusa- tiones in peccatis. tiones in peccatis.

« Excusare » autem, est diminutionem « Excusare » autem, est diminutionem culpæ quærere per suffragia aliorum, et culpæ quærere per suffragia aliorum, et sub alterius intercessionis umbra sup- sub alterius intercessionis umbra sup- portari et hoc fit, quando nolens ve- portari et hoc fit, quando nolens ve- nire, servos Dei rogat ut pro ipso in- nire, servos Dei rogat ut pro ipso in- tercedant ut excusatus habeatur: sicut tercedant ut excusatus habeatur: sicut Jonathas excusavit David ‘. Jonathas excusavit David ‘.

Hoc autem incipiunt, quia semper in Hoc autem incipiunt, quia semper in hoc peccatores sunt novi, volentes in pec- hoc peccatores sunt novi, volentes in pec- cato manere, cato manere, et intercessionibus bono- et intercessionibus bono- rum excusari. Jacob. v, 16: Multum rum excusari. Jacob. v, 16: Multum valet deprecatio justi assidua. Psal. valet deprecatio justi assidua. Psal. LXXVI, 11 Et dixi Nunc cœpi: hæc LXXVI, 11 Et dixi Nunc cœpi: hæc mutatio dexteræ Excelsi. mutatio dexteræ Excelsi.

Sic ergo coeperunt « simul, » per con- Sic ergo coeperunt « simul, » per con- sonam in peccato remanendi volunta- sonam in peccato remanendi volunta- tem. Jerem. v, 5: Hic simul confrege- tem. Jerem. v, 5: Hic simul confrege- runt jugum, ruperunt vincula. runt jugum, ruperunt vincula.

« Omnes » generaliter. Jerem. VI, 13: « Omnes » generaliter. Jerem. VI, 13: A mimore quippe usque ad majorem, om- A mimore quippe usque ad majorem, om- nes avaritiæ student. Psal. XIII, 3: Omnes nes avaritiæ student. Psal. XIII, 3: Omnes declinaverunt, simul inutiles facti sunt. declinaverunt, simul inutiles facti sunt. « Excusare » Numer. XVI, 14: omnes « Excusare » Numer. XVI, 14: omnes vocati responderunt: Non venimus. vocati responderunt: Non venimus.

<< Primus dixit ei: Villam emi, et << Primus dixit ei: Villam emi, et necesse habeo exire, et videre illam: necesse habeo exire, et videre illam: rogo te, habe me excusatum. » rogo te, habe me excusatum. »

Ecce excusatio in speciali. Ecce excusatio in speciali.

Et habet partes duas in quarum Et habet partes duas in quarum prima ponitur in speciali vocatorum ex- prima ponitur in speciali vocatorum ex- cusatio et in secunda, servi vocantis ad cusatio et in secunda, servi vocantis ad dominum suum renuntiatio. dominum suum renuntiatio.

Prior habet partes tres, secundum tres Prior habet partes tres, secundum tres excusationes in littera positas, de villa, excusationes in littera positas, de villa, bobus, et uxore. bobus, et uxore.

: :

Prioris excusatio habet tres particu- Prioris excusatio habet tres particu- las villæ emptionem, videndi villam las villæ emptionem, videndi villam necessitatem, et excusationem per ser- necessitatem, et excusationem per ser- vum faciendam. vum faciendam.

Dicit ergo «Primus dixit, » qui ca- Dicit ergo «Primus dixit, » qui ca- pite vitiorum superbia se primum fecit. pite vitiorum superbia se primum fecit.

1 Cf. I Reg. xx, 28 et 29. 1 Cf. I Reg. xx, 28 et 29.

349 349

Habacuc, III, 13: Percussisti caput de Habacuc, III, 13: Percussisti caput de domo impii, denudasti fundamentum domo impii, denudasti fundamentum ejus usque ad collum. Superbia enim ejus usque ad collum. Superbia enim semper se primam facit. Eccli. x, 14: semper se primam facit. Eccli. x, 14: Initium superbiæ hominis apostatare a Initium superbiæ hominis apostatare a Deo. Tob. iv, 14: Superbiam numquam Deo. Tob. iv, 14: Superbiam numquam in tuo sensu aut in tuo verbo dominari in tuo sensu aut in tuo verbo dominari permittas: in ipsa enim initium sumpsit permittas: in ipsa enim initium sumpsit omnis perditio. omnis perditio. Hic ergo Hic ergo

dixit: dixit:

« Villam emi. »> « Villam emi. »>

Ecce primum et notantur in hoc tria, Ecce primum et notantur in hoc tria, scilicet, emptoris in re empta domina- scilicet, emptoris in re empta domina- tio, secundum Augustinum: secundum, tio, secundum Augustinum: secundum, redituum villæ acquisitio, secundum redituum villæ acquisitio, secundum Hieronymum tertium, emptionis com- Hieronymum tertium, emptionis com- mutatio. mutatio.

De primo dicitur: « Villam emi. » Et De primo dicitur: « Villam emi. » Et qui emit, villæ et hominibus villæ domi- qui emit, villæ et hominibus villæ domi- nari appetit, et exinde superbit. Eccle. nari appetit, et exinde superbit. Eccle. VIII, 9: Interdum dominatur homo ho- VIII, 9: Interdum dominatur homo ho- mini in malum suum. Luc. XXII, 25 et mini in malum suum. Luc. XXII, 25 et 26: Reges gentium dominantur eorum, 26: Reges gentium dominantur eorum, et qui potestatem habent super eos, be- et qui potestatem habent super eos, be- nefici vocantur. Vos autem non sic. nefici vocantur. Vos autem non sic. Omnibus enim vocatis ad coenam suam Omnibus enim vocatis ad coenam suam Dominus interdicit dominatum. Dominus interdicit dominatum.

Secundum autem est rei lucrum et Secundum autem est rei lucrum et possessio. Et sicut primum notat ambi- possessio. Et sicut primum notat ambi- tionem superbiæ, ita secundum notat cu- tionem superbiæ, ita secundum notat cu- piditatem avaritiæ secundum Hierony- piditatem avaritiæ secundum Hierony- mum. Ad Ephes. v, 5: Avaritia quæ est mum. Ad Ephes. v, 5: Avaritia quæ est idolorum servitus. Hæc enim sic men- idolorum servitus. Hæc enim sic men- tem occupat quod verba servorum vo- tem occupat quod verba servorum vo- cantium sine fructu efficiuntur. Et ideo, cantium sine fructu efficiuntur. Et ideo, Supra, vi, 14, spinis comparantur, quæ Supra, vi, 14, spinis comparantur, quæ suffocant. Eccli. x, 9: Avaro nihil est suffocant. Eccli. x, 9: Avaro nihil est scelestius. Villa enim labores importat scelestius. Villa enim labores importat terrenorum, propter lucrum et curam terrenorum, propter lucrum et curam vitæ hujus. Unde, IV Reg. v, 26 et 27, vitæ hujus. Unde, IV Reg. v, 26 et 27, dixit Eliseus Giezi puero suo, quia quæ- dixit Eliseus Giezi puero suo, quia quæ- sivisset sibi argentum, ut emeret oliveta, sivisset sibi argentum, ut emeret oliveta, et ficeta, et servos, et ancillas: et ideo et ficeta, et servos, et ancillas: et ideo etiam lepra Naaman adhæreret ei. Le- etiam lepra Naaman adhæreret ei. Le- pra autem Naaman fuit potentiæ sæcu- pra autem Naaman fuit potentiæ sæcu-

350 350

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

laris, et avaritiæ divitiarum. Sic enim laris, et avaritiæ divitiarum. Sic enim legitur, IV Reg. v,1: Naaman, princeps legitur, IV Reg. v,1: Naaman, princeps militiæ regis Syriæ, erat vir magnus militiæ regis Syriæ, erat vir magnus apud dominum suum, etc. Et paulo post: apud dominum suum, etc. Et paulo post: Erat autem vir fortis et dives. Erat autem vir fortis et dives.

Tertium autem quod hic notatur est Tertium autem quod hic notatur est commutatio, quod studium virtutis et commutatio, quod studium virtutis et anima pro terrenis commutatur: propter anima pro terrenis commutatur: propter quod indignus reputatur vocatione. Et quod indignus reputatur vocatione. Et hoc est quod dicit: « Emi. » Eccli. x, hoc est quod dicit: « Emi. » Eccli. x, 10: Nihil est iniquius quam amare pe- 10: Nihil est iniquius quam amare pe- cuniam. Hic enim et animam suam ve- cuniam. Hic enim et animam suam ve- nalem habet, quoniam in vita sua pro- nalem habet, quoniam in vita sua pro- jecit intima sua. Ideo suis dicit Dominus, jecit intima sua. Ideo suis dicit Dominus, Matth. xvi, 26: Quam dabit homo com- Matth. xvi, 26: Quam dabit homo com- mutationem pro anima sua? mutationem pro anima sua?

« Et necesse habeo, etc. » « Et necesse habeo, etc. »

Hic tangit occupationis necessitatem. Hic tangit occupationis necessitatem. Et dicit tria: ambitionis et avaritiæ Et dicit tria: ambitionis et avaritiæ exactam necessitatem, exitum a studio exactam necessitatem, exitum a studio interiori ad exteriorum sollicitudinem, interiori ad exteriorum sollicitudinem, experiendi nova lucra curiositatem. experiendi nova lucra curiositatem.

De primo dicit : « Necesse habeo : » in- De primo dicit : « Necesse habeo : » in- ferente mihi ambitione et avaritia exa- ferente mihi ambitione et avaritia exa- ctam necessitatem. Isti sunt præpositi ctam necessitatem. Isti sunt præpositi operum Ægypti, qui exacta necessitate operum Ægypti, qui exacta necessitate instant quotidie ad implendum nume- instant quotidie ad implendum nume- rum laterum, hoc est, lucrorum terre- rum laterum, hoc est, lucrorum terre- norum. Sapient. xv, 12: Existimabant norum. Sapient. xv, 12: Existimabant conversationem vitæ compositam esse ad conversationem vitæ compositam esse ad lucrum, et oportere undecumque etiam lucrum, et oportere undecumque etiam ex malo acquirere. Proverb. xxx, 15: ex malo acquirere. Proverb. xxx, 15: Sanguisugæ duæ sunt filiæ, scilicet am- Sanguisugæ duæ sunt filiæ, scilicet am- bitionis, dicentes: Affer, affer. Ambitio bitionis, dicentes: Affer, affer. Ambitio enim quærit ut habeat unde dominetur, enim quærit ut habeat unde dominetur, et avaritia ut possideat quod lucratur. et avaritia ut possideat quod lucratur.

<< Exire, » << Exire, »

A studio interiorum ad curam exterio- A studio interiorum ad curam exterio- rum. Quod proprium est depravatæ rum. Quod proprium est depravatæ animæ, quæ fastidit spiritualia interiora, animæ, quæ fastidit spiritualia interiora, et quærit occupari circa exteriora si- et quærit occupari circa exteriora si- mile aliquid agens populo Judæorum 2, mile aliquid agens populo Judæorum 2, qui fastidiens manna, flagrabat deside- qui fastidiens manna, flagrabat deside-

1 Cf. Exod. v, 13 et 14. 1 Cf. Exod. v, 13 et 14.

rio carnium, et ceparum, et allii, et pe- rio carnium, et ceparum, et allii, et pe- ponum, hoc est, carnalium occupatio- ponum, hoc est, carnalium occupatio- num, quæ sua sollicitudine lacrymas num, quæ sua sollicitudine lacrymas educunt, sicut cepe, et allia, et frigida educunt, sicut cepe, et allia, et frigida sunt, sicut pepones, et pisces. Osee, x, sunt, sicut pepones, et pisces. Osee, x, 11: Ephraim vitula docta diligere tri- 11: Ephraim vitula docta diligere tri- turam: et ego transivi super pulchritu- turam: et ego transivi super pulchritu- dinem colli ejus. Ephraim vir in spiri- dinem colli ejus. Ephraim vir in spiri- tualibus debens fructum facere, vocatus tualibus debens fructum facere, vocatus ad coelestia, efficitur vitula laborans in ad coelestia, efficitur vitula laborans in villa, diligens trituram qua excutiantur villa, diligens trituram qua excutiantur grana lucrorum temporalium. Et ideo grana lucrorum temporalium. Et ideo Dominus conculcat in terrenis pulchritu- Dominus conculcat in terrenis pulchritu- dinem colli ejus, hoc est, cordis, per dinem colli ejus, hoc est, cordis, per quod capiti Christo deberet continuari. quod capiti Christo deberet continuari. Gregorius ibidem in Glossa: « Sunt quæ- Gregorius ibidem in Glossa: « Sunt quæ- «dam animæ per vitulam significatæ, «dam animæ per vitulam significatæ, « quibus in hoc mundo nihil laboriosius « quibus in hoc mundo nihil laboriosius « est quam in hujus mundi laboribus « est quam in hujus mundi laboribus « non laborare. » Sic ergo exit. Cantic. « non laborare. » Sic ergo exit. Cantic. 1, 7: Si ignoras te, o pulcherrima inter 1, 7: Si ignoras te, o pulcherrima inter mulieres, egredere, hoc est, si ignoras mulieres, egredere, hoc est, si ignoras per gustum pulchritudinem interiorum per gustum pulchritudinem interiorum tuorum, convertere ad lucra exteriorum tuorum, convertere ad lucra exteriorum sollicitudinum. sollicitudinum.

« Et videre iliam. » « Et videre iliam. »

Ecce curiositas. Dulce enim est avaro Ecce curiositas. Dulce enim est avaro videre terrena lucra: quia nihil habet videre terrena lucra: quia nihil habet plus nisi quod dulciter videt divitias. plus nisi quod dulciter videt divitias. Eccle. v, 10: Et quid prodest posses- Eccle. v, 10: Et quid prodest posses- sori,nisi quod cernit divitias oculis suis? sori,nisi quod cernit divitias oculis suis? Ultra enim hoc quod comedit et vesci- Ultra enim hoc quod comedit et vesci- tur, nihil habet præter quod intuetur eas tur, nihil habet præter quod intuetur eas oculis suis. Et hoc est quod dicit : « Ne- oculis suis. Et hoc est quod dicit : « Ne- cesse habeo exire, et videre illam. » Et cesse habeo exire, et videre illam. » Et ideo talia, I Joannis, 11, 16, vocantur ideo talia, I Joannis, 11, 16, vocantur concupiscentia oculorum. concupiscentia oculorum.

« Rogo te, habe me excusatum. » « Rogo te, habe me excusatum. »

Gregorius « Bene dicit : « Rogo te.>> In Gregorius « Bene dicit : « Rogo te.>> In « voce humilitatem prætendit: sed su- « voce humilitatem prætendit: sed su- perbiam exhibet in opere, dum venire perbiam exhibet in opere, dum venire « contemnit. » Est autem simile illi quod « contemnit. » Est autem simile illi quod faciunt nostri temporis homines, ut dicit faciunt nostri temporis homines, ut dicit

2 Cf. Numer. xt, 4. 2 Cf. Numer. xt, 4.

19 19

IN EVANG. LUCÆ, XIV-18, 19. IN EVANG. LUCÆ, XIV-18, 19.

Glossa dum enim invitantur ad Dei Glossa dum enim invitantur ad Dei coenam, servos Dei quidem rogant ut coenam, servos Dei quidem rogant ut orent pro ipsis, quia peccatores sunt: orent pro ipsis, quia peccatores sunt: sed in emendatione operis, et devotione sed in emendatione operis, et devotione ad cœnam Dei non veniunt. Melius ta- ad cœnam Dei non veniunt. Melius ta- men faciunt isti quam illi de quibus di- men faciunt isti quam illi de quibus di- citur, Matth. xx1, 35, quod alii servos citur, Matth. xx1, 35, quod alii servos patrisfamilias quosdam ceciderunt, alios patrisfamilias quosdam ceciderunt, alios autem occiderunt, alios autem contu- autem occiderunt, alios autem contu- meliis affectos ejecerunt. Excusatos au- meliis affectos ejecerunt. Excusatos au- tem isti petunt se habere quasi rei fami- tem isti petunt se habere quasi rei fami- liaris impedimento detentos. Quasi di- liaris impedimento detentos. Quasi di- centes illud Genesis, xxx, 30: Justum centes illud Genesis, xxx, 30: Justum est ut aliquando provideam etiam domui est ut aliquando provideam etiam domui meæ. Quasi enim a providentia tem- meæ. Quasi enim a providentia tem- poralium sub pallio utilitatis et honora- poralium sub pallio utilitatis et honora- tionis servi vocantis de non veniendo tionis servi vocantis de non veniendo volunt excusari, ne eis imputetur in con- volunt excusari, ne eis imputetur in con- temptum. Quibus e contra dicitur, Je- temptum. Quibus e contra dicitur, Je- rem. vi, 13 Locutus sum ad vos mane rem. vi, 13 Locutus sum ad vos mane consurgens, et loquens, et non audistis: consurgens, et loquens, et non audistis: vocavi vos, et non respondistis 1. Pro- vocavi vos, et non respondistis 1. Pro- verb. 1, 24 Vocavi, et renuistis: ex- verb. 1, 24 Vocavi, et renuistis: ex- lendi manum meam, et non fuit qui lendi manum meam, et non fuit qui adspiceret. adspiceret.

« Et alter dixit : Juga boum emi « Et alter dixit : Juga boum emi quinque, et eo probare illa: rogo te, quinque, et eo probare illa: rogo te, habe me excusatum. » habe me excusatum. »

Tria dicit. Allegat enim impedimen- Tria dicit. Allegat enim impedimen- tum, adjicit illius impedimenti exerci- tum, adjicit illius impedimenti exerci- tium, et petit excusari prætextu utilita- tium, et petit excusari prætextu utilita- tis propriæ, propter quam merito cœna tis propriæ, propter quam merito cœna sit negligenda. sit negligenda.

Dicit igitur: «Et alter dixit. » Alte- Dicit igitur: «Et alter dixit. » Alte- ritas autem ista in alio est impedimento: ritas autem ista in alio est impedimento: quia multiformes sunt occasiones con- quia multiformes sunt occasiones con- cupiscentiæ, hominem detinentes. Psal. cupiscentiæ, hominem detinentes. Psal. 111, 2: Multi insurgunt adversum me. 111, 2: Multi insurgunt adversum me.

« Juga boum. »> « Juga boum. »>

Duo dicit commutationem, et quid Duo dicit commutationem, et quid commutatione acquisivit. commutatione acquisivit.

Attendendum autem quod sicut Judæi Attendendum autem quod sicut Judæi

1 Cf. etiam xxxv, 15 et 16, et sæpe alibi. 1 Cf. etiam xxxv, 15 et 16, et sæpe alibi.

351 351

utilitatem terrenenam promissionibus utilitatem terrenenam promissionibus spiritualibus Prophetarum anteponunt, spiritualibus Prophetarum anteponunt, ita etiam litteralem sensum quinque li- ita etiam litteralem sensum quinque li- brorum legis anteponunt impletioni legis brorum legis anteponunt impletioni legis spiritualis et decem præcepta legis (per spiritualis et decem præcepta legis (per quinque et quinque quasi in quinque quinque et quinque quasi in quinque juga combinata sint) carnalibus, et non juga combinata sint) carnalibus, et non in gratia promissionis impleri dixerunt: in gratia promissionis impleri dixerunt: et ipsi quidem more omnium carnalium et ipsi quidem more omnium carnalium delectabilibus quinque sensuum se sub- delectabilibus quinque sensuum se sub- diderunt, et alligaverunt. diderunt, et alligaverunt.

Hæc enim significant « quinque juga Hæc enim significant « quinque juga boum. » Unde in hoc verbo tria notan- boum. » Unde in hoc verbo tria notan- tur, scilicet, proprietas jugi, necessitas tur, scilicet, proprietas jugi, necessitas ligamenti ad jugum, et proprietas boum. ligamenti ad jugum, et proprietas boum.

Proprietas quidem jugi est quod col- Proprietas quidem jugi est quod col- lum premit, et unum uni jungit: propter lum premit, et unum uni jungit: propter quod etiam jugum vocatur. Collum au- quod etiam jugum vocatur. Collum au- tem est continuatio corporis ad caput, tem est continuatio corporis ad caput, et significat mentem hominis per quam et significat mentem hominis per quam homo Deo capiti suo subhæret. Hoc pre- homo Deo capiti suo subhæret. Hoc pre- mitur sensibilium delectatione, sicut di- mitur sensibilium delectatione, sicut di- citur, Osee, x, 11: Ephraim vitula do- citur, Osee, x, 11: Ephraim vitula do- cta diligere trituram: et ego transivi cta diligere trituram: et ego transivi super pulchritudinem colli ejus. Sic super pulchritudinem colli ejus. Sic enim premitur et conculcatur. Jugum enim premitur et conculcatur. Jugum etiam a jungendo dictum, duo jungit etiam a jungendo dictum, duo jungit æqualia: quia sensus æqualia: quia sensus omnes in nobis omnes in nobis geminavit Creator, ut dicit Joannes Da- geminavit Creator, ut dicit Joannes Da- mascenus, ut si forte uni per occasionem mascenus, ut si forte uni per occasionem aliquid acciderit, sensus salvetur in al- aliquid acciderit, sensus salvetur in al- tero. Duo enim sunt oculi, duæ aures, tero. Duo enim sunt oculi, duæ aures, duæ nares, duæ linguæ, sed in medio in duæ nares, duæ linguæ, sed in medio in unum conjunctæ, ne comestionem im- unum conjunctæ, ne comestionem im- pediant in homine: in quibusdam tamen pediant in homine: in quibusdam tamen animalibus sunt divisæ, sicut in serpen- animalibus sunt divisæ, sicut in serpen- tium quodam genere. Tactus autem qui tium quodam genere. Tactus autem qui fundamentum est sensus, per totum cor- fundamentum est sensus, per totum cor- pus est diffusus, et in duo latera gemi- pus est diffusus, et in duo latera gemi- natus. Et sic sunt quinque juga. Glossa natus. Et sic sunt quinque juga. Glossa tamen dicit quod duo instrumenta gu- tamen dicit quod duo instrumenta gu- stus sunt lingua, et palatum. Sed non stus sunt lingua, et palatum. Sed non oportuit, quia pro certo duæ sunt lin- oportuit, quia pro certo duæ sunt lin- guæ in unum conjunctæ secundum na- guæ in unum conjunctæ secundum na- turam. Hoc est jugum de quo dicitur, turam. Hoc est jugum de quo dicitur, Isa. ix, 4 Jugum enim oneris ejus, et Isa. ix, 4 Jugum enim oneris ejus, et virgam humeri ejus, et sceptrum exa- virgam humeri ejus, et sceptrum exa-

352 352

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

ctoris ejus superasti, sicut in die Ma- ctoris ejus superasti, sicut in die Ma- dian. Quia Christus sua charitate superat dian. Quia Christus sua charitate superat hoc jugum. Isa. x, 27: Computrescet hoc jugum. Isa. x, 27: Computrescet jugum a facie olei. jugum a facie olei.

Vinculum autem sive lorum ligans ad Vinculum autem sive lorum ligans ad jugum, istud est concupiscentia delectabi- jugum, istud est concupiscentia delectabi- lium horum sensuum, quæ ligat ad istud lium horum sensuum, quæ ligat ad istud jugum. Isa. v, 18: Væ qui trahitis ini- jugum. Isa. v, 18: Væ qui trahitis ini- quitatem in funiculis vanitatis, et quasi quitatem in funiculis vanitatis, et quasi vinculum plaustri peccatum! Ab hoc vinculum plaustri peccatum! Ab hoc jugo vocavit Elias Eliseum, III Reg. xix, jugo vocavit Elias Eliseum, III Reg. xix, 19, qui in duodecim arantibus unus erat. 19, qui in duodecim arantibus unus erat. Absolvit autem eum vocatione ad se- Absolvit autem eum vocatione ad se- quendum. Duodecim enim arantes, sep- quendum. Duodecim enim arantes, sep- tem quidem vitia capitalia, superbia, tem quidem vitia capitalia, superbia, invidia, acidia, ira, avaritia, gula, luxu- invidia, acidia, ira, avaritia, gula, luxu- ria. Ita quod superbia in sensu quærit ria. Ita quod superbia in sensu quærit altum invidia autem quæ non vult alium altum invidia autem quæ non vult alium exaltari, quærit hoc altum habere sola: exaltari, quærit hoc altum habere sola: et ideo dicit Augustinus, quod invidia et ideo dicit Augustinus, quod invidia est pedissequa superbiæ. Acidia autem est pedissequa superbiæ. Acidia autem quærit in sensu jucundum, et ideo tri- quærit in sensu jucundum, et ideo tri- statur in spiritualibus: ira autem vindi- statur in spiritualibus: ira autem vindi- ctam, avaritia lucrum, gula in gustu ctam, avaritia lucrum, gula in gustu delectari, et luxuria in venereorum tactu. delectari, et luxuria in venereorum tactu. Cum his autem arant quatuor animæ Cum his autem arant quatuor animæ passiones spes vana, et vanius gau- passiones spes vana, et vanius gau- dium, timor malus, et pejor tristitia. dium, timor malus, et pejor tristitia. Præter, hæc autem undecim, arat infide- Præter, hæc autem undecim, arat infide- litas, his promittens impunitatem. Ab litas, his promittens impunitatem. Ab his autem omnibus liberavit Elias Eli- his autem omnibus liberavit Elias Eli- seum, in figura vocationis Christi et dis- seum, in figura vocationis Christi et dis- cipulorum suorum secundum prophetiam cipulorum suorum secundum prophetiam patriarchæ Isaac. Genes. xxvII, 40 : Tem- patriarchæ Isaac. Genes. xxvII, 40 : Tem- pus veniet, cum excutias et solvas jugum pus veniet, cum excutias et solvas jugum ejus de cervicibus tuis. Commutatio au- ejus de cervicibus tuis. Commutatio au- tem ista est pro delectatione sensuum, tem ista est pro delectatione sensuum, spiritualem et intellectualem virtutis et spiritualem et intellectualem virtutis et veritatis delectationem commutare: sicut veritatis delectationem commutare: sicut Esau vendidit primogenita pro gustabi- Esau vendidit primogenita pro gustabi- lis vilis delectatione 1. Ad Hebr. XII, 16: lis vilis delectatione 1. Ad Hebr. XII, 16: Ne quis fornicator aut profanus ut Esau, Ne quis fornicator aut profanus ut Esau, qui propter unam escam vendidit primi- qui propter unam escam vendidit primi- tiva sua. Jus enim primogenituræ est tiva sua. Jus enim primogenituræ est apud spiritum, primo a Patre cœlesti in apud spiritum, primo a Patre cœlesti in imagine sua genitum, et non apud Esau imagine sua genitum, et non apud Esau sanguineum, qui est in concupiscentia sanguineum, qui est in concupiscentia

: :

1 Cf. Genes. xxv, 33. 1 Cf. Genes. xxv, 33.

carnis et sanguinis. Hæc igitur commu- carnis et sanguinis. Hæc igitur commu- tatio Esau fuit vilis et profana. tatio Esau fuit vilis et profana.

Tangit autem horum jugorum exerci- Tangit autem horum jugorum exerci- tia, dicens: tia, dicens:

« Et eo probare illa. » « Et eo probare illa. »

Bene dicit « Eo, » quia continuo ivit Bene dicit « Eo, » quia continuo ivit proficiendo in pœnis per delectationes. proficiendo in pœnis per delectationes. Psal. Lxxx, 13: Ibunt in adinventioni- Psal. Lxxx, 13: Ibunt in adinventioni- bus suis. Proverb. 1, 16 Pedes illorum bus suis. Proverb. 1, 16 Pedes illorum ad malum currunt. ad malum currunt.

« Probare illa. » Omnis enim delecta- « Probare illa. » Omnis enim delecta- tio sensuum in experimento semper et tio sensuum in experimento semper et probatione est. Curiosius enim singula probatione est. Curiosius enim singula delectabilium in sensu probare, est juga delectabilium in sensu probare, est juga boum probare, qualiter arant in delecta- boum probare, qualiter arant in delecta- bilibus. Unde, Judicum, xiv, 18: Si non bilibus. Unde, Judicum, xiv, 18: Si non arassetis in vitula mea, non invenissetis arassetis in vitula mea, non invenissetis propositionem, hoc est, nisi per delicias propositionem, hoc est, nisi per delicias sensuum attentassetis secreta cordis et sensuum attentassetis secreta cordis et spiritus, non investigassetis. Hæc est spiritus, non investigassetis. Hæc est causa quod bos diligit trituram. Quia li- causa quod bos diligit trituram. Quia li- cet labor sit triturari, tamen propter de- cet labor sit triturari, tamen propter de- libationem qua experitur‘gustum trituræ, libationem qua experitur‘gustum trituræ, gaudet et currit in tritura. Hinc est quod gaudet et currit in tritura. Hinc est quod suadet sapiens, Eccli. xvi, 30 et 31: suadet sapiens, Eccli. xvi, 30 et 31: Fili, post concupiscentias tuas non eas, Fili, post concupiscentias tuas non eas, et a voluntate tua avertere. Si præstes ani- et a voluntate tua avertere. Si præstes ani- mæ tuæ concupiscentias ejus, faciet te in mæ tuæ concupiscentias ejus, faciet te in gaudium inimicis tuis. Concupiscentia gaudium inimicis tuis. Concupiscentia enim trahit sensus et animam, sicut ju- enim trahit sensus et animam, sicut ju- gum bovem. Proverb. vi, 22 et 23: Sta- gum bovem. Proverb. vi, 22 et 23: Sta- tim sequitur juvenis meretricem, quasi tim sequitur juvenis meretricem, quasi bos ductus ad victimam, et quasi agnus bos ductus ad victimam, et quasi agnus lasciviens, et ignorat quod ad vincula lasciviens, et ignorat quod ad vincula stultus trahatur, donec transfigat sagitta stultus trahatur, donec transfigat sagitta jecur ejus. Meretrix ista est sensus de- jecur ejus. Meretrix ista est sensus de- lectabile, quam sequitur juvenis concu- lectabile, quam sequitur juvenis concu- piscentia ductus, sicut bos tractus ad piscentia ductus, sicut bos tractus ad mortem quia vult experiri delectatio. mortem quia vult experiri delectatio. nem, et sic sagitta concupiscentiæ trans- nem, et sic sagitta concupiscentiæ trans- figit jecur ejus: in quo Plato dixit esse figit jecur ejus: in quo Plato dixit esse sedem cupidinis et concupiscentiæ. sedem cupidinis et concupiscentiæ.

« Rogo te, habe me excusatum. » « Rogo te, habe me excusatum. »

10 10

IN EVANG. LUCÆ, XIV-20, 21. IN EVANG. LUCÆ, XIV-20, 21.

Sicut enim qui concupiscentia rerum Sicut enim qui concupiscentia rerum dediti sunt, per servos Dei se excusant, dediti sunt, per servos Dei se excusant, ita etiam illi qui delectabilibus decipiun- ita etiam illi qui delectabilibus decipiun- tur, frequenter ad cor redeunt, et per tur, frequenter ad cor redeunt, et per servos Dei se excusari cupiunt. servos Dei se excusari cupiunt.

Et hoc est quod dicitur << Rogo te, » Et hoc est quod dicitur << Rogo te, » humilitatem prætendens, « habe me ex- humilitatem prætendens, « habe me ex- cusatum, » suffragium servorum Dei cusatum, » suffragium servorum Dei petens. I Regum, xv, 25: Porta, quæso, petens. I Regum, xv, 25: Porta, quæso, peccatum meum, et revertere mecum ut peccatum meum, et revertere mecum ut adorem Dominum. adorem Dominum.

« Et alius dixit Uxorem duxi, et « Et alius dixit Uxorem duxi, et ideo non possum venire. » ideo non possum venire. »

« Et alius dixit. » Tertius scilicet, non « Et alius dixit. » Tertius scilicet, non quidem in numero, sed tertius in causa quidem in numero, sed tertius in causa excusationis quia in qualibet causa ex- excusationis quia in qualibet causa ex- cusationis multi sunt numero. cusationis multi sunt numero.

« Uxorem duxi. » In ductione uxoris, « Uxorem duxi. » In ductione uxoris, commodum intelligitur carnis. Et ille commodum intelligitur carnis. Et ille non dicit nisi duo allegat enim impedi- non dicit nisi duo allegat enim impedi- mentum, et impotentiam veniendi: sed mentum, et impotentiam veniendi: sed non petit excusari. Et hujus causa est, non petit excusari. Et hujus causa est, quia ductus uxoris tam licitus est, et a quia ductus uxoris tam licitus est, et a lege excusatus: et tam naturæ necessa- lege excusatus: et tam naturæ necessa- rium est matrimonium, quod non crede- rium est matrimonium, quod non crede- bat se excusatione indigere. bat se excusatione indigere.

: :

Dixit ergo: Dixit ergo: « Uxorem duxi, » carnis « Uxorem duxi, » carnis commodum et voluptatem. Proverb. xix, commodum et voluptatem. Proverb. xix, 13: Tecta jugiter perstillantia, litigiosa 13: Tecta jugiter perstillantia, litigiosa mulier. Caro enim litigiosa mulier, quæ mulier. Caro enim litigiosa mulier, quæ semper contra spiritum reluctatur. Ad semper contra spiritum reluctatur. Ad Galat. v, 17 Caro concupiscit adversus Galat. v, 17 Caro concupiscit adversus spiritum, spiritus autem adversus car- spiritum, spiritus autem adversus car- nem hæc enim sibi invicem adversantur. nem hæc enim sibi invicem adversantur. Hæc est uxor Job, quæ improperando di- Hæc est uxor Job, quæ improperando di- xit ei Benedic Deo, et morere. Qui ait xit ei Benedic Deo, et morere. Qui ait ad illam Quasi una de stultis mulieri- ad illam Quasi una de stultis mulieri- bus locuta es 1. Stulta enim est caro, bus locuta es 1. Stulta enim est caro, quæ omnia appetit stulta. Hæc est etiam quæ omnia appetit stulta. Hæc est etiam uxor Tobiæ, quæ de spe dixit, Tob. 11, 22: uxor Tobiæ, quæ de spe dixit, Tob. 11, 22: Manifeste vana facta est spes tua, et Manifeste vana facta est spes tua, et eleemosynæ tuæ modo apparuerunt. eleemosynæ tuæ modo apparuerunt. Commoditas enim carnalis brutalis est, Commoditas enim carnalis brutalis est, et stultitia indicat prudentiam spiritus. et stultitia indicat prudentiam spiritus.

: :

1 Job, 11, 9 et 10. 1 Job, 11, 9 et 10.

XXHI XXHI

: :

353 353

I ad Corinth. II, 14 Animalis homo non I ad Corinth. II, 14 Animalis homo non percipit ea quæ sunt spiritus Dei : stulti- percipit ea quæ sunt spiritus Dei : stulti- tia enim est illi, et non potest intelligere, tia enim est illi, et non potest intelligere, quia spiritualiter examinatur. Tamen quia spiritualiter examinatur. Tamen quia sub ratione necessitatis abducit spi- quia sub ratione necessitatis abducit spi- ritum, ideo quasi in licito iste occupatus, ritum, ideo quasi in licito iste occupatus, excusationem non quærit, solam præ- excusationem non quærit, solam præ- tendens infirmitatis impossibilitatem, tendens infirmitatis impossibilitatem, dicens: dicens:

« Non possum venire. » « Non possum venire. »

Genes. XIX, Genes. XIX, 19 et 20 Non possum 19 et 20 Non possum in monte salvari, ne forte apprehendat in monte salvari, ne forte apprehendat me malum, et moriar: est civitas hæc me malum, et moriar: est civitas hæc juxta, ad quam possum confugere, par- juxta, ad quam possum confugere, par- va, et salvabor in ea. Ad montem enim va, et salvabor in ea. Ad montem enim sanctitatis vocationis Domini, iste carnis sanctitatis vocationis Domini, iste carnis commodum quærens, ascendere non po- commodum quærens, ascendere non po- tuit sed in matrimonio se salvare cupit : tuit sed in matrimonio se salvare cupit : quæ civitas est parva, hoc est, parva mu- quæ civitas est parva, hoc est, parva mu- nitio contra diabolum tamen multi se nitio contra diabolum tamen multi se putant in ea salvari, qui tamen negligunt putant in ea salvari, qui tamen negligunt vocationem Dei. Luc. xvi, 34: Erunt vocationem Dei. Luc. xvi, 34: Erunt duo in lecto uno unus assumetur, et duo in lecto uno unus assumetur, et alter relinquetur. Tamen conjugium, ut alter relinquetur. Tamen conjugium, ut dicit Glossa, in hoc non reprehenditur, dicit Glossa, in hoc non reprehenditur, sed integritas ad majorem honorem.vo- sed integritas ad majorem honorem.vo- catur. I ad Corinth. vii, 39 et 40: Mulier catur. I ad Corinth. vii, 39 et 40: Mulier alligata est legi quanto tempore vir ejus alligata est legi quanto tempore vir ejus vivit: quod si dormierit vir ejus, liberata vivit: quod si dormierit vir ejus, liberata est. Cui vult nubat, tantum in Domino. est. Cui vult nubat, tantum in Domino. Beatior autem erit si sic permanserit, se- Beatior autem erit si sic permanserit, se- cundum meum consilium. cundum meum consilium.

« Et reversus servus nuntiavit hæc « Et reversus servus nuntiavit hæc domino suo. » domino suo. »

Hic agitur de renuntiatione servi. Hic agitur de renuntiatione servi. Et dicit duo: servi reversionem, et Et dicit duo: servi reversionem, et ejusdem de re gesta renuntiationem. ejusdem de re gesta renuntiationem.