312 312

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

confessione, atria ejus in hymnis, confi- confessione, atria ejus in hymnis, confi- temini illi. Hæc porta etiam angusta est, temini illi. Hæc porta etiam angusta est, quia licet in sacramentis conferatur gra- quia licet in sacramentis conferatur gra- tis remissio peccatorum, tamen oportet tis remissio peccatorum, tamen oportet quod homo paret se, ne fictus veniat ad quod homo paret se, ne fictus veniat ad sacramentorum perceptionem : sicut di- sacramentorum perceptionem : sicut di- citur, Baruch, iv, 26: Delicati mei am- citur, Baruch, iv, 26: Delicati mei am- bulaverunt vias asperas. bulaverunt vias asperas.

Est autem porta ad viam gratiæ. Et Est autem porta ad viam gratiæ. Et hæc est porta virtutis angusta valde : eo hæc est porta virtutis angusta valde : eo quod omnis virtus est circa difficile et quod omnis virtus est circa difficile et bonum, ut dicit Tullius. Sed tamen hoc bonum, ut dicit Tullius. Sed tamen hoc

habet, quod quanto plus homo ambulat habet, quod quanto plus homo ambulat in ea, tanto magis dilatatur per consue- in ea, tanto magis dilatatur per consue- tudinem, et virtutis delectationem. Psal. tudinem, et virtutis delectationem. Psal. XVII, 19 et 20: Prævenerunt me in die XVII, 19 et 20: Prævenerunt me in die afflictionis meæ. Ecce arcta et angusta afflictionis meæ. Ecce arcta et angusta porta. Et factus est Dominus protector porta. Et factus est Dominus protector meus. Et eduxit me in latitudinem. meus. Et eduxit me in latitudinem. Ecce quod ingredienti via est dilatata. Ecce quod ingredienti via est dilatata. Proverb. iv, 11 et 12 Ducam te per Proverb. iv, 11 et 12 Ducam te per semitas æquitatis quas cum ingressus semitas æquitatis quas cum ingressus fueris, non arctabuntur gressus tui. fueris, non arctabuntur gressus tui. Psal. xv, 37: Dilatasti gressus meos Psal. xv, 37: Dilatasti gressus meos subtus me, et non sunt infirmata vestigia subtus me, et non sunt infirmata vestigia

mea. mea.

Est item porta gloriæ cœlestis, quæ Est item porta gloriæ cœlestis, quæ strictissima est in angustia perseveran- strictissima est in angustia perseveran- tiæ. Genes. xxvш, 17: Non est hic aliud tiæ. Genes. xxvш, 17: Non est hic aliud nisi domus Dei et porta cæli. Psal. nisi domus Dei et porta cæli. Psal. LXXVII, 23 Januas cœli aperuit. Hæc LXXVII, 23 Januas cœli aperuit. Hæc est porta, cujus clavem Dominus com- est porta, cujus clavem Dominus com- misit Petro, adversus quam portæ inferi misit Petro, adversus quam portæ inferi non prævalebunt. Et de hac porta dicitur non prævalebunt. Et de hac porta dicitur in Psalmo cxxvI, 5: Beatus vir qui in Psalmo cxxvI, 5: Beatus vir qui implevit desiderium suum ex ipsis : non implevit desiderium suum ex ipsis : non confundetur, cum loquetur inimicis suis confundetur, cum loquetur inimicis suis in porta. Per omnes illas portas conten- in porta. Per omnes illas portas conten- dendum est intrare. Contendere enim in- dendum est intrare. Contendere enim in- trare, sonat violentiam. Quia sicut dici trare, sonat violentiam. Quia sicut dici tur, Matth. xi, 12 Regnum cœlorum tur, Matth. xi, 12 Regnum cœlorum vim patitur, et violenti rapiunt illud. vim patitur, et violenti rapiunt illud. Unde, Act. xiv, 21, dicitur: Per multas Unde, Act. xiv, 21, dicitur: Per multas tribulationes oportet nos intrare in re- tribulationes oportet nos intrare in re- gnum Dei. Matth. vi, 14 Angusta gnum Dei. Matth. vi, 14 Angusta porta, et arcta via est quæ ducit ad vi- porta, et arcta via est quæ ducit ad vi- tam et pauci sunt qui inveniunt eam. tam et pauci sunt qui inveniunt eam. In Apocrypho Esdræ, est civitas posita In Apocrypho Esdræ, est civitas posita in sublimi, omnibus affluens bonis. Sed in sublimi, omnibus affluens bonis. Sed

accessus difficilis, a dextris ignis, et a accessus difficilis, a dextris ignis, et a sinistris aqua submergens. Et ideo Sancti sinistris aqua submergens. Et ideo Sancti pervenientes, dicunt, Psal. Lxv, 12: pervenientes, dicunt, Psal. Lxv, 12: Transirimus per ignem et aquam, et Transirimus per ignem et aquam, et eduxisti nos in refrigerium. eduxisti nos in refrigerium.

« Quia multi, dico vobis, quærent « Quia multi, dico vobis, quærent intrare, et non poterunt. intrare, et non poterunt.

Cum autem intraverit paterfamilias, Cum autem intraverit paterfamilias, et clauserit ostium, incipietis foris et clauserit ostium, incipietis foris stare, et pulsare ad ostium, dicentes: stare, et pulsare ad ostium, dicentes: Domine, aperi nobis et respondens Domine, aperi nobis et respondens dicet vobis: Nescio vos unde sitis. » dicet vobis: Nescio vos unde sitis. »

Hic incipit ponere rationes suæ admo- Hic incipit ponere rationes suæ admo- nitionis. nitionis.

Et ponit quinque rationes per ordinem, Et ponit quinque rationes per ordinem, quarum una est, quia multi excludentur, quarum una est, quia multi excludentur, et pauci intrabunt et ideo timendum et pauci intrabunt et ideo timendum est, ne nos simus de multis. Secunda est, est, ne nos simus de multis. Secunda est, quia a patrefamilias ostium claudetur, et quia a patrefamilias ostium claudetur, et illi qui foris stabunt non cognoscentur illi qui foris stabunt non cognoscentur notitia beneplaciti ad intromissionem. notitia beneplaciti ad intromissionem. Tertia est, quod non prodest tunc allega- Tertia est, quod non prodest tunc allega- tio notitiæ, quam prius aliquis demeruit. tio notitiæ, quam prius aliquis demeruit. Quarta autem est segregatio a parentibus Quarta autem est segregatio a parentibus bonis, quorum intercessio tunc nihil bonis, quorum intercessio tunc nihil proderit. Quinta autem, quod tunc extra- proderit. Quinta autem, quod tunc extra- nei boni, malis notis et propinquis præ- nei boni, malis notis et propinquis præ- feruntur et ideo difficile est negligere: feruntur et ideo difficile est negligere: sed propriis meritis contendendum in- sed propriis meritis contendendum in- trare. trare.

De prima ratione dicit : « Quia mul- De prima ratione dicit : « Quia mul- ti, » fide quidem confitentes, factis autem ti, » fide quidem confitentes, factis autem abnegantes. Eccle. 1, 15: Stultorum in- abnegantes. Eccle. 1, 15: Stultorum in- finitus est numerus. Matth. vi, 13: Lata finitus est numerus. Matth. vi, 13: Lata porta et speciosa via est quæ ducit ad porta et speciosa via est quæ ducit ad perditionem, et multi sunt qui intrant perditionem, et multi sunt qui intrant per eam. per eam.

« Quærent intrare, » vel errore de- « Quærent intrare, » vel errore de- cepti, sicut ignorantes, et hæretici : vel cepti, sicut ignorantes, et hæretici : vel præsumptione misericordiæ Dei seducti, præsumptione misericordiæ Dei seducti, dum in mala via perdurant. « Quærent » dum in mala via perdurant. « Quærent » autem, putantes se invenire refrigerium, autem, putantes se invenire refrigerium, et non inveniunt. et non inveniunt.

« Et non poterunt. » Matth. xix, 24: « Et non poterunt. » Matth. xix, 24:

25 25

IN EVANG. LUCÆ, XIII-25. IN EVANG. LUCÆ, XIII-25.

Facilius est camelum per foramen acus Facilius est camelum per foramen acus transire, quam divitem, etc. transire, quam divitem, etc.

Pauci enim inveniunt hanc viam, pau- Pauci enim inveniunt hanc viam, pau- ciores proficiunt in ea, paucissimi perfi- ciores proficiunt in ea, paucissimi perfi- ciunt eam perseverando. De invenienti- ciunt eam perseverando. De invenienti- bus quidem dicitur, Matth. vII, 14: Pauci bus quidem dicitur, Matth. vII, 14: Pauci sunt qui inveniunt eam. De proficientibus sunt qui inveniunt eam. De proficientibus dicit Joannes, VI, 67: Multi discipulo- dicit Joannes, VI, 67: Multi discipulo- rum ejus abierunt retro, et jam non cum rum ejus abierunt retro, et jam non cum illo ambulabant. De perficientibus dici- illo ambulabant. De perficientibus dici- tur, Matth. x, 22: Qui perseveraverit tur, Matth. x, 22: Qui perseveraverit usque in finem, hic salvus erit. usque in finem, hic salvus erit.

« Cum autem intraverit, etc. » « Cum autem intraverit, etc. »

Secunda ratio. « Cum intraverit,» ad Secunda ratio. « Cum intraverit,» ad occultum beatitudinis, « paterfamilias, » occultum beatitudinis, « paterfamilias, » Christus, successive colligens suos, et Christus, successive colligens suos, et intrans cum eis in morte cujuslibet. intrans cum eis in morte cujuslibet. Luc. XVI, 22 Factum est ut moreretur Luc. XVI, 22 Factum est ut moreretur mendicus, et portaretur ab Angelis in mendicus, et portaretur ab Angelis in sinum Abrahæ. sinum Abrahæ.

« Et clauserit ostium. » « Et clauserit ostium. »

Sicut supra diximus, ostium non clau- Sicut supra diximus, ostium non clau- ditur simpliciter quoad omnes, nisi post ditur simpliciter quoad omnes, nisi post diem judicii. Quoad illum autem qui diem judicii. Quoad illum autem qui propter demerita finalia excluditur, clau- propter demerita finalia excluditur, clau- ditur in morte cujuslibet. Luc. XI, 7: ditur in morte cujuslibet. Luc. XI, 7: Noli mihi molestus esse, jam ostium Noli mihi molestus esse, jam ostium clausum est, et pueri mei mecum sunt in clausum est, et pueri mei mecum sunt in cubili. Matth. xxv, 10 Quæ paratæ cubili. Matth. xxv, 10 Quæ paratæ erant intraverunt cum eo ad nuptias, et erant intraverunt cum eo ad nuptias, et clausa est janua. clausa est janua.

Dicunt etiam quidam, quod est ostium Dicunt etiam quidam, quod est ostium doctrinæ, quod est apertura ad corda ho- doctrinæ, quod est apertura ad corda ho- minum. II ad Corinth. II, 12 et 13: Cum minum. II ad Corinth. II, 12 et 13: Cum venissem Troadem propter Evangelium venissem Troadem propter Evangelium Christi, et ostium mihi apertum esset in Christi, et ostium mihi apertum esset in Domino, nullam habui requiem spiritui Domino, nullam habui requiem spiritui meo, eo quod non invenerim Titum, fra- meo, eo quod non invenerim Titum, fra- trem meum. Et hoc claudetur in die judi- trem meum. Et hoc claudetur in die judi- cii: quia dicitur, Jerem. xxxi, 34: Non cii: quia dicitur, Jerem. xxxi, 34: Non docebit ultra vir proximum suum, et vir docebit ultra vir proximum suum, et vir fratrem suum, dicens: Cognosce Domi- fratrem suum, dicens: Cognosce Domi- num omnes enim cognoscent me, a mini- num omnes enim cognoscent me, a mini- mo eorum usque ad maximum. Sed de mo eorum usque ad maximum. Sed de hoc non videtur hic loqui Scriptura. hoc non videtur hic loqui Scriptura.

313 313

Redeuntes ergo ad primam expositio- Redeuntes ergo ad primam expositio- nem, dicemus: nem, dicemus:

<< Incipietis foris stare. » << Incipietis foris stare. »

Inceptio dicit exclusionis novitatem, Inceptio dicit exclusionis novitatem, quæ ideo quod nova est et inconsueta, quæ ideo quod nova est et inconsueta, impatientius portatur. Stare autem dicit impatientius portatur. Stare autem dicit permanentiam illius exclusionis, quæ permanentiam illius exclusionis, quæ inducit introductionis desperationem : et inducit introductionis desperationem : et ideo majorem tristitiam. Apocal. xxı, ideo majorem tristitiam. Apocal. xxı, 15: Foris canes, et venefici, et impudici. 15: Foris canes, et venefici, et impudici. Sic dicitur, Joan. XII, 31: Tunc princeps Sic dicitur, Joan. XII, 31: Tunc princeps hujus mundi ejicietur foras. Princeps hujus mundi ejicietur foras. Princeps enim mundi diabolus cum omnibus suis enim mundi diabolus cum omnibus suis membris sic excluditur. Matth. XIII, 41 : membris sic excluditur. Matth. XIII, 41 : Colligent de regno ejus omnia scandala. Colligent de regno ejus omnia scandala. Matth. xxi, 13 Ligatis manibus et pe- Matth. xxi, 13 Ligatis manibus et pe- dibns ejus, mittite eum in tenebras exte- dibns ejus, mittite eum in tenebras exte- riores. Tunc enim ad intima Dei, exclu- riores. Tunc enim ad intima Dei, exclu- sus, amplius non admittetur. sus, amplius non admittetur.

« Et pulsare ad ostium » misericordiæ « Et pulsare ad ostium » misericordiæ et remissionis : sicut dives in inferno, et remissionis : sicut dives in inferno, Luc. xvi, 24 Pater Abraham, miserere Luc. xvi, 24 Pater Abraham, miserere mei, et mitte Lazarum ut intingat extre- mei, et mitte Lazarum ut intingat extre- mum digiti sui in aquam, ut refrigeret mum digiti sui in aquam, ut refrigeret linguam meam. Sicut enim dicit Chry- linguam meam. Sicut enim dicit Chry- sostomus, nihil proderit pulsationis di- sostomus, nihil proderit pulsationis di- ligentia, quam prodit timor et ligentia, quam prodit timor et fides. fides.

non non

«< Dicentes: Domine, aperi nobis, » «< Dicentes: Domine, aperi nobis, »

Quia non perfecte dicunt. Si enim Quia non perfecte dicunt. Si enim dicerent corde, ore, et opere, pro certo dicerent corde, ore, et opere, pro certo aperiretur. Sed quia ore tantum dicunt, aperiretur. Sed quia ore tantum dicunt, et corde et opere contrarium clamant: et corde et opere contrarium clamant: ideo non aperitur. Luc.xIII, 25, et Matth. ideo non aperitur. Luc.xIII, 25, et Matth. xxv, 11: Domine, Domine, aperi nobis. xxv, 11: Domine, Domine, aperi nobis. Dicunt enim fide informi quidam : et Dicunt enim fide informi quidam : et quidam fide informi, et ore: et isti non quidam fide informi, et ore: et isti non exaudiuntur. Sed qui diceret cordis de- exaudiuntur. Sed qui diceret cordis de- votione, et oris confessione, et operis votione, et oris confessione, et operis intentione, Domine, illi aperiretur. I ad intentione, Domine, illi aperiretur. I ad Corinth. x11, 3 Nemo potest dicere: Corinth. x11, 3 Nemo potest dicere: Dominus Jesus, nisi in Spiritu sancto. Dominus Jesus, nisi in Spiritu sancto. Matth. v, 21 Non omnis qui dicit mi- Matth. v, 21 Non omnis qui dicit mi- hi Domine, Domine, intrabit in re- hi Domine, Domine, intrabit in re- gnum cælorum: sed qui facit volunta- gnum cælorum: sed qui facit volunta-

26 26

27 27

28 28

314 314

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

tem Patris mei qui in cœlis est, ipse tem Patris mei qui in cœlis est, ipse intrabit in regnum cœlorum. intrabit in regnum cœlorum.

« Et respondens, dicet vobis, » « Et respondens, dicet vobis, »

Potius conscientiæ, quam operi exte- Potius conscientiæ, quam operi exte- riori : : riori : : « Nescio vos. » Notitia quidem « Nescio vos. » Notitia quidem simplicis visionis, vel notitiæ noscit om- simplicis visionis, vel notitiæ noscit om- nes. Sed notitia beneplaciti, non novit nes. Sed notitia beneplaciti, non novit nisi bonos, ad quos respicit oculo amo- nisi bonos, ad quos respicit oculo amo- ris. Sapient. iv, 15: Respectus ejus in ris. Sapient. iv, 15: Respectus ejus in electos illius. De notitia autem benepla- electos illius. De notitia autem benepla- citi, dicitur, Exod. xxx, 12: Novi citi, dicitur, Exod. xxx, 12: Novi te ex nomine et invenisti gratiam co- te ex nomine et invenisti gratiam co- ram me. II ad Timoth. 11, 19: Cognovit ram me. II ad Timoth. 11, 19: Cognovit Dominus qui sunt ejus. Quod autem Dominus qui sunt ejus. Quod autem alios ignoret, dicitur, I ad Corinth. xiv, alios ignoret, dicitur, I ad Corinth. xiv, 38 Qui ignorat, ignorabitur. Joan. x, 38 Qui ignorat, ignorabitur. Joan. x, 14 Ego sum pastor bonus, et cognosco 14 Ego sum pastor bonus, et cognosco meas, et cognoscunt me meæ. meas, et cognoscunt me meæ.

« Unde sitis, » hoc est, de qua secta, « Unde sitis, » hoc est, de qua secta, vel errore sitis: quia sicut non nosco vel errore sitis: quia sicut non nosco vos, ita ignoro errores vestros. Matth. vos, ita ignoro errores vestros. Matth. VII, 23, secundum veritatem litteræ : VII, 23, secundum veritatem litteræ : Et tunc confitebor illis, quia numquam Et tunc confitebor illis, quia numquam novi vos. Omnes enim impii et impieta- novi vos. Omnes enim impii et impieta- tes eorum ab ore gloriosi vultus sui tes eorum ab ore gloriosi vultus sui sunt absconditi, de quo gaudent omnes sunt absconditi, de quo gaudent omnes Beati. Isa. xxvi, 10, secundum transla- Beati. Isa. xxvi, 10, secundum transla- tionem Septuaginta : Tollatur impius, tionem Septuaginta : Tollatur impius, ne videat gloriam Dei. Nostra autem ne videat gloriam Dei. Nostra autem translatio habet: Non videbit gloriam translatio habet: Non videbit gloriam

Domini 1. Domini 1.

« Tunc incipietis dicere: Manduca- « Tunc incipietis dicere: Manduca- vimus coram te, et bibimus, et in pla- vimus coram te, et bibimus, et in pla- teis nostris docuisti. teis nostris docuisti.

Et dicet vobis: Nescio vos unde Et dicet vobis: Nescio vos unde sitis, discedite a me omnes operarii sitis, discedite a me omnes operarii iniquitatis. iniquitatis.

Ibi erit fletus, et stridor dentium. » Ibi erit fletus, et stridor dentium. »

Tertia ratio est allegatio notitiæ Dei et Tertia ratio est allegatio notitiæ Dei et Sanctorum, quæ nihil proderit. Sanctorum, quæ nihil proderit.

1 Isa. xxvi, 10: Misereamur impio, et non di- 1 Isa. xxvi, 10: Misereamur impio, et non di- scet justitiam: in terra sanctorum iniqua gessit, et scet justitiam: in terra sanctorum iniqua gessit, et

Et hoc est quod dicit : « Tunc incipie- Et hoc est quod dicit : « Tunc incipie- tis dicere. » Incipietis quod numquam tis dicere. » Incipietis quod numquam perficietis: quia inceptio notitiæ Sancto- perficietis: quia inceptio notitiæ Sancto- rum fuit secundum exteriorem homi- rum fuit secundum exteriorem homi- nem apud eos, et numquam fuit vera nem apud eos, et numquam fuit vera amicitia familiaritatis perfecta. amicitia familiaritatis perfecta.

Et ideo dicit : « Incipietis dicere. » Et ideo dicit : « Incipietis dicere. » Non enim habent aliquid perfecti ope- Non enim habent aliquid perfecti ope-

ris. ris.

« Manducavimus coram te, et bibi- « Manducavimus coram te, et bibi-

mus. » mus. »

Videtur in hoc tangere Judæos, qui Videtur in hoc tangere Judæos, qui tribus vicibus per annum coram Domino tribus vicibus per annum coram Domino in pastophoriis templi manducaverunt, in pastophoriis templi manducaverunt, coram Domino et biberunt: sicut præ- coram Domino et biberunt: sicut præ- cipitur, Levit. xxiv, 9. Manducant ta- cipitur, Levit. xxiv, 9. Manducant ta- men etiam et bibunt coram Domino, men etiam et bibunt coram Domino, qui de bonis ejus satiantur. Psal. LXXVII, qui de bonis ejus satiantur. Psal. LXXVII, 29 et 30 Manducaverunt, et saturati 29 et 30 Manducaverunt, et saturati sunt nimis, et desiderium eorum attulit sunt nimis, et desiderium eorum attulit eis, scilicet Dominus: non sunt fraudati eis, scilicet Dominus: non sunt fraudati a desiderio suo. Manducant etiam qui a desiderio suo. Manducant etiam qui difficiles Scripturarum partes studio difficiles Scripturarum partes studio frangunt, et intellectu incorporant. Ad frangunt, et intellectu incorporant. Ad Hebr. v, 14 : Perfectorum est solidus Hebr. v, 14 : Perfectorum est solidus cibus, eorum qui pro consuetudine exer- cibus, eorum qui pro consuetudine exer- citatos habent sensus ad discretionem citatos habent sensus ad discretionem boni ac mali. Bibunt autem qui faciliora boni ac mali. Bibunt autem qui faciliora suaviter sine difficultate gluttiunt. I ad suaviter sine difficultate gluttiunt. I ad Corinth. III, 1 et 2: Tamquam parvulis Corinth. III, 1 et 2: Tamquam parvulis in Christo lac vobis potum dedi, non in Christo lac vobis potum dedi, non escam. Nondum enim poteratis. Omnes escam. Nondum enim poteratis. Omnes enim isti sunt coram Domino in mensa enim isti sunt coram Domino in mensa sua, refectionem vel corporalem, vel spi- sua, refectionem vel corporalem, vel spi- ritualem, vel utramque sumentes. ritualem, vel utramque sumentes.

« Et in plateis nostris docuisti. » « Et in plateis nostris docuisti. »

Hic iterum tangit Judæos, in quorum Hic iterum tangit Judæos, in quorum plateis publice Christus docuit. Matth. plateis publice Christus docuit. Matth. IX, 35 Circuibat Jesus omnes civitates IX, 35 Circuibat Jesus omnes civitates et castella, docens in synagogis eorum, et castella, docens in synagogis eorum, et prædicans Evangelium regni. Spiri- et prædicans Evangelium regni. Spiri- tualiter etiam, græce лható, latine latum tualiter etiam, græce лható, latine latum

non videbit gloriam Domini. non videbit gloriam Domini.

IN EVANG. LUCÆ, XIII-26, 27, 28. IN EVANG. LUCÆ, XIII-26, 27, 28.

sonat quia doctrina Christi per disci- sonat quia doctrina Christi per disci- pulos suos late sonat. Proverb. 1, 20: pulos suos late sonat. Proverb. 1, 20: Sapientia foris prædicat, in plateis dat Sapientia foris prædicat, in plateis dat

vocem suam. vocem suam.

Tangit autem duo quæ consueta sunt : Tangit autem duo quæ consueta sunt : quia in magnis festis epulantur homi- quia in magnis festis epulantur homi- nes, gaudentes de festo: sicut dicitur, nes, gaudentes de festo: sicut dicitur, Nehemiæ, seu II Esdræ, vIII, 10: Com- Nehemiæ, seu II Esdræ, vIII, 10: Com- edite pinguia, et bibite mulsum, et mit- edite pinguia, et bibite mulsum, et mit- tile partes his qui non præparaverunt tile partes his qui non præparaverunt sibi, quia sanctus dies Domini est, et sibi, quia sanctus dies Domini est, et nolite contristari. Et tunc etiam inter- nolite contristari. Et tunc etiam inter- sunt laudibus et prædicationibus divinis. sunt laudibus et prædicationibus divinis. Sicut etiam præcipitur, Esther, xvi, 22. Sicut etiam præcipitur, Esther, xvi, 22. Psal. XLI, 5 In voce exsultationis et Psal. XLI, 5 In voce exsultationis et confessionis, sonus epulantis. Et hæc confessionis, sonus epulantis. Et hæc jactant, et allegant se fecisse coram Do- jactant, et allegant se fecisse coram Do- mino. Sed sicut dicit Beda : « Non fe- mino. Sed sicut dicit Beda : « Non fe- «stivitatum epulatio ornat, quem fidei «stivitatum epulatio ornat, quem fidei « pietas non commendat.» Et ideo sequi- « pietas non commendat.» Et ideo sequi-

tur: tur:

« Et dicet vobis, » « Et dicet vobis, »

: :

Respondendo conscientiis vestris Respondendo conscientiis vestris « Nescio vos, » notitia amoris, « unde « Nescio vos, » notitia amoris, « unde sitis, quia vos non ex me, sed ex sitis, quia vos non ex me, sed ex patre diabolo estis 1. Ad Roman. xvi, patre diabolo estis 1. Ad Roman. xvi, 18 Hujuscemodi enim Christo Domino 18 Hujuscemodi enim Christo Domino nostro non serviunt, sed suo ventri : et nostro non serviunt, sed suo ventri : et per dulces sermones et benedictiones se- per dulces sermones et benedictiones se- ducunt corda innocentium. Joan. VI, ducunt corda innocentium. Joan. VI, 26 Amen, amen dico vobis, quæritis 26 Amen, amen dico vobis, quæritis me, non quia vidistis signa, sed quia me, non quia vidistis signa, sed quia manducastis ex panibus. Ad Philip. 11, manducastis ex panibus. Ad Philip. 11, 18 et 19: Multi ambulant, quos sæpe 18 et 19: Multi ambulant, quos sæpe dicebam vobis (nunc autem et flens dico) dicebam vobis (nunc autem et flens dico) inimicos crucis Christi: quorum finis inimicos crucis Christi: quorum finis interitus, quorum Deus venter est, et interitus, quorum Deus venter est, et gloria in confusione ipsorum. Hi agunt gloria in confusione ipsorum. Hi agunt dies solemnes ut comedant, et non in dies solemnes ut comedant, et non in cordis devotione. cordis devotione.

« Discedite a me. » « Discedite a me. »

In quibus nihil de suo cognoscit, a se In quibus nihil de suo cognoscit, a se jubet discedere: ostendens quid inve- jubet discedere: ostendens quid inve-

1 Joan. VIII, 44. 1 Joan. VIII, 44.

315 315

niant recedentes in poenis inferni. Dis- niant recedentes in poenis inferni. Dis- cessus enim a summo bono, non solum cessus enim a summo bono, non solum patitur damnum boni amissi, sed etiam patitur damnum boni amissi, sed etiam invenit præsentiam omnis mali. invenit præsentiam omnis mali.

Et hoc est quod dicit : « Discedite a Et hoc est quod dicit : « Discedite a me. » Discessus a summo bono ponit me. » Discessus a summo bono ponit malum desperatum : quia non est me- malum desperatum : quia non est me- dicina alicujus mali peccatoris, nisi per dicina alicujus mali peccatoris, nisi per summum bonum. Jerem. xxx, 12 et 13: summum bonum. Jerem. xxx, 12 et 13: Insanabilis est fractura tua, pessima Insanabilis est fractura tua, pessima plaga tua. Non est qui judicet judicium plaga tua. Non est qui judicet judicium tuum. Quasi dicat: Omnia bona ad quæ tuum. Quasi dicat: Omnia bona ad quæ creati estis, de cætero abjudicata sunt creati estis, de cætero abjudicata sunt vobis. Sic ergo « discedite a me. » Ge- vobis. Sic ergo « discedite a me. » Ge- nes. iv, 14: Ecce ejicis me hodie a facie nes. iv, 14: Ecce ejicis me hodie a facie terræ, et a facie tua abscondar, et ero terræ, et a facie tua abscondar, et ero vagus et profugus in terra omnis igi- vagus et profugus in terra omnis igi- tur qui invenerit me, occidet me. Omnia tur qui invenerit me, occidet me. Omnia enim mala possunt in eum, quem Do- enim mala possunt in eum, quem Do- minus ejicit a facie sua. Jerem. xvII, minus ejicit a facie sua. Jerem. xvII, 13 Recedentes a te, in terra scribentur : 13 Recedentes a te, in terra scribentur : quoniam dereliquerunt venam aquarum quoniam dereliquerunt venam aquarum

viventium Dominum. viventium Dominum.

Sic ergo « discedite a me. » Sic ergo « discedite a me. »

Sed videtur, quod ab eo qui ubique Sed videtur, quod ab eo qui ubique præsens est, nullus discedere possit. præsens est, nullus discedere possit. Psal. cxxxv, 7 et 8: Quo ibo a spiritu Psal. cxxxv, 7 et 8: Quo ibo a spiritu tuo, et quo a facie tua fugiam ? Si tuo, et quo a facie tua fugiam ? Si ascendero in cœlum, tu illic es : si descen- ascendero in cœlum, tu illic es : si descen- dero in infernum, ades. Ad hoc dicit dero in infernum, ades. Ad hoc dicit Augustinus in Confessionibus: « Qui a Augustinus in Confessionibus: « Qui a « te recedit, quo it, nisi a te placido ad « te recedit, quo it, nisi a te placido ad << te iratum? Non effugiunt ergo Deum : << te iratum? Non effugiunt ergo Deum : « sed manum benefici evadentes, ma- « sed manum benefici evadentes, ma- « num irati judicis non evadunt. » Je- « num irati judicis non evadunt. » Je- rem. xxx, 14 : Propter multitudinem rem. xxx, 14 : Propter multitudinem iniquitatis tuæ dura facta sunt peccata iniquitatis tuæ dura facta sunt peccata tua. Oportet enim durari judicem, con- tua. Oportet enim durari judicem, con- tra duritiam et obstinationem peccato- tra duritiam et obstinationem peccato-

rum. rum.

Et hoc est quod sequitur : Et hoc est quod sequitur :

« Omnes operarii iniquitatis, « Omnes operarii iniquitatis,

Hoc est, qui adhuc in corde operan- Hoc est, qui adhuc in corde operan- tur iniquitatem. Psal. LXXII, 23: Super- tur iniquitatem. Psal. LXXII, 23: Super- bia eorum qui te oderunt, ascendit sem- bia eorum qui te oderunt, ascendit sem-

316 316

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

per. Psal. vi, 9: Discedite a me, omnes per. Psal. vi, 9: Discedite a me, omnes qui operamini iniquitatem. Ezechiel. qui operamini iniquitatem. Ezechiel. XXXII, 27: Iniquitates eorum in ossibus XXXII, 27: Iniquitates eorum in ossibus eorum. Ita quod iniqua voluntas eorum eorum. Ita quod iniqua voluntas eorum converti non poterit. Psal. xxxv, 5 : converti non poterit. Psal. xxxv, 5 : Iniquitatem meditatus est in cubili suo, Iniquitatem meditatus est in cubili suo, adstitit omni viæ non bonæ, malitiam adstitit omni viæ non bonæ, malitiam autem non odivit. Psal. LI, 7 : Propterea autem non odivit. Psal. LI, 7 : Propterea Deus destruet te in finem, evellet te, Deus destruet te in finem, evellet te, et emigrabit te de tabernaculo tuo, et et emigrabit te de tabernaculo tuo, et radicem tuam de terra viventium. Sic radicem tuam de terra viventium. Sic enim juxta dictum sapientis, Eccli. enim juxta dictum sapientis, Eccli. XXVII, 5 Conteretur cum delinquente XXVII, 5 Conteretur cum delinquente

delictum. delictum.

flebunt, quia hoc non poenituerunt. Et flebunt, quia hoc non poenituerunt. Et stridebunt sibi indignantes, quia talia stridebunt sibi indignantes, quia talia sustinere meruerunt. Sapient. v, 3 : sustinere meruerunt. Sapient. v, 3 : Dicentes intra se, pænitentiam agentes, Dicentes intra se, pænitentiam agentes, et præ angustia spiritus gementes. Bis et præ angustia spiritus gementes. Bis dicit gementes, propter duo quæ dicta dicit gementes, propter duo quæ dicta sunt, Isa. LXVI, 24: Vermis eorum non sunt, Isa. LXVI, 24: Vermis eorum non morietur, et ignis eorum non exstingue- morietur, et ignis eorum non exstingue-

tur. tur.

Sic ergo Sic ergo et his de causis, « ibi erit et his de causis, « ibi erit fletus, et stridor dentium. » Per quæ fletus, et stridor dentium. » Per quæ duo, etiam in malis, vera corporum re- duo, etiam in malis, vera corporum re- surrectio probatur. Amos, iv, 2 et 3 : surrectio probatur. Amos, iv, 2 et 3 : Levabunt vos in contis, et reliquias Levabunt vos in contis, et reliquias vestras in ollis ferventibus. Et per vestras in ollis ferventibus. Et per

« Ibi erit fletus, et stridor den- aperturas exibitis, altera contra alte- « Ibi erit fletus, et stridor den- aperturas exibitis, altera contra alte- tium. » tium. »

Ecce præsentia mali, quod inveniunt Ecce præsentia mali, quod inveniunt a summo bono recedentes. Dicitur au- a summo bono recedentes. Dicitur au- tem fletus, propter fumum ignis. Stridor tem fletus, propter fumum ignis. Stridor autem dentium, propter algorem frigoris autem dentium, propter algorem frigoris congelantis. Et (quod miserabile est) congelantis. Et (quod miserabile est) numquam erunt in medio temperamenti numquam erunt in medio temperamenti frigoris et caloris. Sed de extremo calo- frigoris et caloris. Sed de extremo calo- ris urentis, transeunt ad extremum fri- ris urentis, transeunt ad extremum fri- goris congelantis. Job, xxiv, 19: Ad goris congelantis. Job, xxiv, 19: Ad nimium calorem transeat ab aquis ni- nimium calorem transeat ab aquis ni- vium. Et secundum quamdam Glossam, vium. Et secundum quamdam Glossam, fletus poena erit oculorum, propter eva- fletus poena erit oculorum, propter eva- gationem in concupiscentia sæculi, ad gationem in concupiscentia sæculi, ad divitiarum jactantiam et ad vanitates divitiarum jactantiam et ad vanitates pertinentem. Stridor autem dentium pœ- pertinentem. Stridor autem dentium pœ- na erit dentium, propter voracitatem, na erit dentium, propter voracitatem, et eam quæ voracitati conjuncta est, et eam quæ voracitati conjuncta est, venereorum delectationem. Matth. xx11, venereorum delectationem. Matth. xx11, 13 Ligatis manibus et pedibus ejus, 13 Ligatis manibus et pedibus ejus,

mittile eum in tenebras exteriores: ibi mittile eum in tenebras exteriores: ibi erit fletus, et stridor dentium. Vel, quia erit fletus, et stridor dentium. Vel, quia fletus est ex causa interiori, stridor au- fletus est ex causa interiori, stridor au- tem dentium ex causa exteriori: ut no- tem dentium ex causa exteriori: ut no- tetur dolor esse intus in anima, et affli- tetur dolor esse intus in anima, et affli- ctio extra in corpore. ctio extra in corpore.

Ideo dicit « Fletus et stridor den- Ideo dicit « Fletus et stridor den- tium, » quia et in libidine et cupiditate tium, » quia et in libidine et cupiditate illicito igne arserunt, et in charitate al- illicito igne arserunt, et in charitate al- gidi ad omne bonum fuerunt: et ideo gidi ad omne bonum fuerunt: et ideo

Unum tantum gementes invenitur in Vul- Unum tantum gementes invenitur in Vul-

ram, et projiciemini in Armon. Con- ram, et projiciemini in Armon. Con- tus est instrumentum, quo carnifices tus est instrumentum, quo carnifices levant interfectorum et excoriatorum levant interfectorum et excoriatorum animalium corpora. Sic enim damnati animalium corpora. Sic enim damnati levantur a dæmonibus. Reliquiæ au- levantur a dæmonibus. Reliquiæ au- tem sunt animæ in parte una, et cor- tem sunt animæ in parte una, et cor- pus in parte altera in ollis aduren- pus in parte altera in ollis aduren- da, hoc est, in inferni mansionibus, et da, hoc est, in inferni mansionibus, et poenarum receptaculis. Per aperturas poenarum receptaculis. Per aperturas autem exire alteram contra alteram, est autem exire alteram contra alteram, est animam in judicio de inferno exire con- animam in judicio de inferno exire con- tra corpus, et corpus de sepulcro exire tra corpus, et corpus de sepulcro exire contra animam, et unita per sententiam contra animam, et unita per sententiam Domini in Armon projici, quod inter- Domini in Armon projici, quod inter- pretatur anathema mæroris, quod est pretatur anathema mæroris, quod est infernus. « Ibi erit fletus, et stridor den- infernus. « Ibi erit fletus, et stridor den- tium. » tium. »

<< Cum videritis Abraham, et Isaac, << Cum videritis Abraham, et Isaac, et Jacob, et omnes Prophetas in re- et Jacob, et omnes Prophetas in re- gno Dei, vos autem expelli foras. » gno Dei, vos autem expelli foras. »

Ratio est quarta: quia tunc videbunt Ratio est quarta: quia tunc videbunt successionem carnalium (carnalem a successionem carnalium (carnalem a Sanctis habitam nobilitatem) nihil prod- Sanctis habitam nobilitatem) nihil prod- esse penitus. esse penitus.

Dicit ergo « Cum videritis, » et in Dicit ergo « Cum videritis, » et in effectu et in causa, « Abraham, » pa- effectu et in causa, « Abraham, » pa- trem potius fidei quam carnis, « et trem potius fidei quam carnis, « et Isaac, » castitatis amatorem. Et, sicut Isaac, » castitatis amatorem. Et, sicut dicitur, Sapient. IV, 3, multigenam im- dicitur, Sapient. IV, 3, multigenam im-

gata. gata.

IN EVANG. LUCÆ, XIII-28, 29, 30. IN EVANG. LUCÆ, XIII-28, 29, 30.

piorum multitudinem in carnis succes- piorum multitudinem in carnis succes- sione reputare inutilem. « Et Jacob, » sione reputare inutilem. « Et Jacob, » Patriarcham justitiæ luctatorem, filios Patriarcham justitiæ luctatorem, filios autem impios detestantem. Isa. LXIII, autem impios detestantem. Isa. LXIII, 16 Abraham nescivit nos, et Israel 16 Abraham nescivit nos, et Israel ignoravit nos. ignoravit nos.

. .

« Et omnes Prophetas » bonos qui « Et omnes Prophetas » bonos qui pro vobis intercedere consueverunt, qui pro vobis intercedere consueverunt, qui tunc testes erunt contra vos. Isa. LXIV, tunc testes erunt contra vos. Isa. LXIV, 7: Non est qui invocet nomen tuum, qui 7: Non est qui invocet nomen tuum, qui consurgat, et teneat te. Jerem. xv, 1 et consurgat, et teneat te. Jerem. xv, 1 et 2: Si steterit Moyses et Samuel coram 2: Si steterit Moyses et Samuel coram - me, non est anima mea ad populum - me, non est anima mea ad populum istum ejice illos a facie mea, et egre- istum ejice illos a facie mea, et egre- diantur. Quod si dixerint ad te : Quo diantur. Quod si dixerint ad te : Quo egrediemur? dices ad eos: Hæc dicit egrediemur? dices ad eos: Hæc dicit Dominus Qui ad mortem, ad mor- Dominus Qui ad mortem, ad mor- tem et qui ad gladium ad gladium. tem et qui ad gladium ad gladium. Sic ergo pro se non intercedentes vide- Sic ergo pro se non intercedentes vide- bunt omnes Prophetas. bunt omnes Prophetas.

« In regno Dei, » quod est consum- « In regno Dei, » quod est consum- mata potestas in justitia gratiæ, et se- mata potestas in justitia gratiæ, et se- cundum justitiam gloriæ : ubi Patriar- cundum justitiam gloriæ : ubi Patriar- chæ et Prophetæ sicut senatores erunt. chæ et Prophetæ sicut senatores erunt. Psal. CXLIX, 9 Ut faciant in eis judi- Psal. CXLIX, 9 Ut faciant in eis judi- cium conscriptum gloria hæc est om- cium conscriptum gloria hæc est om- nibus Sanctis ejus. nibus Sanctis ejus.

« Vos autem, » qui carnalem origi- « Vos autem, » qui carnalem origi- nem traxistis ab eis, sed electionis et nem traxistis ab eis, sed electionis et promissionum non estis hæredes. Ad promissionum non estis hæredes. Ad Roman. 1x, 8 Non qui filii carnis, hi Roman. 1x, 8 Non qui filii carnis, hi filii Dei, sed qui filii sunt promissionis, filii Dei, sed qui filii sunt promissionis, æstimantur in semine. æstimantur in semine.

« Expelli foras, » violentia incredu- « Expelli foras, » violentia incredu- litatis et iniquitatis vestrarum. Psal. v, litatis et iniquitatis vestrarum. Psal. v, 11 11

Secundum multitudinem impieta- Secundum multitudinem impieta- tum eorum expelle eos, quoniam irrita- tum eorum expelle eos, quoniam irrita- verunt te, Domine. Isa. LXIV, 6: Cecidi- verunt te, Domine. Isa. LXIV, 6: Cecidi- mus quasi folium universi, et iniquitates mus quasi folium universi, et iniquitates nostræ quasi ventus abstulerunt nos. nostræ quasi ventus abstulerunt nos. Psal. xxxiv, 5: Fiant tamquam pulvis Psal. xxxiv, 5: Fiant tamquam pulvis ante faciem venti. ante faciem venti.

Sic ergo expellentur « foras, » ab Sic ergo expellentur « foras, » ab intima Dei contemplatione, quæ est om- intima Dei contemplatione, quæ est om- nis felicitas et beatitudo Sanctorum : nis felicitas et beatitudo Sanctorum : ubi non saturatur oculus visu, nec auris ubi non saturatur oculus visu, nec auris auditu impletur, sicut dicitur, Eccle.1,8. auditu impletur, sicut dicitur, Eccle.1,8.

1 Cf. Osee, 11, 24. 1 Cf. Osee, 11, 24.

317 317

29 29

« Et venient ab Oriente, et Occiden- « Et venient ab Oriente, et Occiden- te, et Aquilone, et Austro, et accum- te, et Aquilone, et Austro, et accum- bent in regno Dei. bent in regno Dei.

Et ecce sunt novissimi qui erunt Et ecce sunt novissimi qui erunt primi, et sunt primi qui erunt novis- primi, et sunt primi qui erunt novis- simi. » simi. »

Quinta est ratio, quod verecundum Quinta est ratio, quod verecundum est valde, quod vocati per legem et est valde, quod vocati per legem et Prophetas, et vocatione Christi et Apo- Prophetas, et vocatione Christi et Apo- stolorum, excludentur. Et non vocati in stolorum, excludentur. Et non vocati in regno optime disponentur. regno optime disponentur.

Dicit autem in hac ratione duo: unum Dicit autem in hac ratione duo: unum quidem quo confunditur cæcitas perfi- quidem quo confunditur cæcitas perfi- diæ Judæorum : secundum autem quo diæ Judæorum : secundum autem quo aliquantulum consolatur pœnitentia in aliquantulum consolatur pœnitentia in fine convertendorum. fine convertendorum.

De primo autem circa vocationem De primo autem circa vocationem Gentium dicit duo: latitudinem videlicet Gentium dicit duo: latitudinem videlicet venientium, et dispositionem optimam venientium, et dispositionem optimam recumbentium. recumbentium.

De primo dicit : « Et venient, » devo- De primo dicit : « Et venient, » devo- tione fidei appropinquantes. Isa. LXV, tione fidei appropinquantes. Isa. LXV, 1: Quæsierunt me qui ante non interro- 1: Quæsierunt me qui ante non interro- gabant, invenerunt qui non quæsierunt gabant, invenerunt qui non quæsierunt me. Ad Roman. 1x, 25 [et 26 : Vocabo me. Ad Roman. 1x, 25 [et 26 : Vocabo non plebem meam, plebem meam : et non non plebem meam, plebem meam : et non dilectam, dilectam et non misericor- dilectam, dilectam et non misericor- diam consecutam, misericordiam conse- diam consecutam, misericordiam conse- cutam. Et erit: in loco ubi dictum est cutam. Et erit: in loco ubi dictum est eis: Non plebs mea vos, ibi vocabun- eis: Non plebs mea vos, ibi vocabun- tur filii Dei vivi'. Sic ergo veniunt ad tur filii Dei vivi'. Sic ergo veniunt ad me invitati. Matth. x1, 28: Venite ad me invitati. Matth. x1, 28: Venite ad me, omnes qui laboratis et onerati estis, me, omnes qui laboratis et onerati estis, el ego reficiam vos. Psal. xxxIII, 6: el ego reficiam vos. Psal. xxxIII, 6: Accedite ad eum, et illuminamini, qui Accedite ad eum, et illuminamini, qui in tenebris ignorantiæ sedistis: et fa- in tenebris ignorantiæ sedistis: et fa- cies vestræ non confundentur. cies vestræ non confundentur.

« Ab Oriente, et Occidente, et Aqui- « Ab Oriente, et Occidente, et Aqui- lone, et Austro, » lone, et Austro, »

Hoc est, quatuor plagis cœli a toto Hoc est, quatuor plagis cœli a toto mundo. Isa. XLIII, 4 et 6 Ab Oriente mundo. Isa. XLIII, 4 et 6 Ab Oriente adducam semen tuum, et ab Occidente adducam semen tuum, et ab Occidente congregabo te. Dicam Aquiloni, Da : et congregabo te. Dicam Aquiloni, Da : et

30 30

318 318

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

Austro, Noli prohibere affer filios meos Austro, Noli prohibere affer filios meos de longinquo, et filias meas ab extre- de longinquo, et filias meas ab extre- mis terræ. Malach. 1, 11 Ab ortu solis mis terræ. Malach. 1, 11 Ab ortu solis usque ad occasum, magnum est nomen usque ad occasum, magnum est nomen meum in Gentibus: et in omni loco sa- meum in Gentibus: et in omni loco sa- crificatur et offertur nomini meo oblatio crificatur et offertur nomini meo oblatio munda. Psal. CXII, 3 : 1 solis ortu munda. Psal. CXII, 3 : 1 solis ortu usque ad occasum, laudabile nomen usque ad occasum, laudabile nomen Domini. Et ideo Pater dicit ad Filium, Domini. Et ideo Pater dicit ad Filium, quod parvus esset fructus in Judæis fu- quod parvus esset fructus in Judæis fu- turus quia ipsi sunt fæx mundi facti turus quia ipsi sunt fæx mundi facti per infidelitatem. Sed magnus est fru- per infidelitatem. Sed magnus est fru- ctus in multitudine Gentium ad fidem ctus in multitudine Gentium ad fidem conversorum. Isa. XLIX, 6: Parum est conversorum. Isa. XLIX, 6: Parum est ut sis mihi servus ad suscitandas tribus ut sis mihi servus ad suscitandas tribus Jacob, et fæces Israel convertendas: ecce Jacob, et fæces Israel convertendas: ecce dedi te in lucem Gentium, ut sis salus dedi te in lucem Gentium, ut sis salus mea usque ad extremum terræ. mea usque ad extremum terræ.

Tamen ab Oriente ingrediuntur qui Tamen ab Oriente ingrediuntur qui ab ipsa nativitate Domino serviunt, qui ab ipsa nativitate Domino serviunt, qui jugum Domini ab adolescentia portant. jugum Domini ab adolescentia portant. Thren. 1, 27: Bonum est viro cum Thren. 1, 27: Bonum est viro cum portaverit jugum ab adolescentia sua. portaverit jugum ab adolescentia sua. Zachar. vi, 12 Ecce vir Oriens nomen Zachar. vi, 12 Ecce vir Oriens nomen ejus, subter eum orietur. Job, 1, 3: ejus, subter eum orietur. Job, 1, 3: Erat vir ille magnus inter omnes Orien- Erat vir ille magnus inter omnes Orien- tales. Potest etiam dici, quod ab Oriente tales. Potest etiam dici, quod ab Oriente veniunt nobiles, quos ipsa nobilitas ad veniunt nobiles, quos ipsa nobilitas ad bonum inducit, nec vituperium per pec- bonum inducit, nec vituperium per pec- catum suis natalibus inferunt. Proverb. catum suis natalibus inferunt. Proverb. xxx1, 23 Nobilis in portis vir ejus, xxx1, 23 Nobilis in portis vir ejus, quando sederit cum senatoribus terræ. quando sederit cum senatoribus terræ. Luc. I, 78 Per viscera misericordiæ Luc. I, 78 Per viscera misericordiæ Dei nostri, in quibus visitavit nos oriens Dei nostri, in quibus visitavit nos oriens ex alto. ex alto.

Ab Occidente autem veniunt in ægri- Ab Occidente autem veniunt in ægri- tudine, vel senio finali conversi. Sic tudine, vel senio finali conversi. Sic enim Dominus per effectum dicitur enim Dominus per effectum dicitur ascendere super occasum. Psal. LXVII, 5: ascendere super occasum. Psal. LXVII, 5: Iter facite ei qui ascendit super occasum. Iter facite ei qui ascendit super occasum. Dominus nomen illi. Ascendere enim Dominus nomen illi. Ascendere enim fecit multos ab occasu, quos in finali fecit multos ab occasu, quos in finali ægritudine, vel senio convertit ultimo, ægritudine, vel senio convertit ultimo, hoc est, quod terræ sanctæ finalis ter- hoc est, quod terræ sanctæ finalis ter- minus ad Occidentem, est ad mare Mag- minus ad Occidentem, est ad mare Mag- num quia ibi non subvenit, nisi magna num quia ibi non subvenit, nisi magna

1 Cf. II Paralip. xxx, 12, et in Oratione Ma. 1 Cf. II Paralip. xxx, 12, et in Oratione Ma.

nassæ. nassæ.

amaritudo poenitentiæ et compunctionis. amaritudo poenitentiæ et compunctionis. Psal. LXVII, 23 Dixit Dominus: Ex Psal. LXVII, 23 Dixit Dominus: Ex Basan convertam convertam in pro- Basan convertam convertam in pro- fundum maris. fundum maris.

Ab Aquilone autem veniunt, qui ve- Ab Aquilone autem veniunt, qui ve- niunt a frigore, et a tenebris peccato- niunt a frigore, et a tenebris peccato- rum. Jerem. 1, 14: Ab Aquilone pan- rum. Jerem. 1, 14: Ab Aquilone pan- detur malum super omnes habitatores detur malum super omnes habitatores terræ. Eccli. XLIII, 22: Frigidus ventus terræ. Eccli. XLIII, 22: Frigidus ventus Aquilo flavit, et gelavit crystallus ab Aquilo flavit, et gelavit crystallus ab aqua. Multi enim sunt frigidi, et gelidi, aqua. Multi enim sunt frigidi, et gelidi, et tenebrosi, qui ad Dominum conver- et tenebrosi, qui ad Dominum conver- tuntur sicut Manasses', et Maria Mag- tuntur sicut Manasses', et Maria Mag- dalena. dalena.

Quidam autem veniunt ab Austro, Quidam autem veniunt ab Austro, calore Spiritus sancti calefacti, et in- calore Spiritus sancti calefacti, et in- spirati, et illuminati: sicut dicitur, Can- spirati, et illuminati: sicut dicitur, Can- tic. iv, 16 Surge, Aquilo, et veni, Au- tic. iv, 16 Surge, Aquilo, et veni, Au- ster, perfla hortum meum, et fluant ster, perfla hortum meum, et fluant aromata illius. aromata illius.

Sic ergo ab omnibus occasionibus Sic ergo ab omnibus occasionibus peccatorum veniunt ad conversionem, peccatorum veniunt ad conversionem, Spiritu sancto perflati et conversi. Spiritu sancto perflati et conversi. Ezechiel. xxxvII, 9: A quatuor ventis Ezechiel. xxxvII, 9: A quatuor ventis veni, spiritus, et insuffla super inter- veni, spiritus, et insuffla super inter- fectos istos, et reviviscant. Isa. xi, 12: fectos istos, et reviviscant. Isa. xi, 12: Dispersos Juda, colliget a quatuor pla- Dispersos Juda, colliget a quatuor pla- gis terræ. Hoc est, Deo confitentes, et gis terræ. Hoc est, Deo confitentes, et Dominum glorificantes. Dominum glorificantes.

« Et accumbent in regno Dei. » « Et accumbent in regno Dei. »

Ecce qualiter bene disponentur. Ac- Ecce qualiter bene disponentur. Ac- cubitus enim fit, quando quidem com- cubitus enim fit, quando quidem com- modum quoddam ex duobus sitibus modum quoddam ex duobus sitibus componitur, sessione scilicet, et jacere. componitur, sessione scilicet, et jacere. Sapient. II, 5: In multis bene dispo- Sapient. II, 5: In multis bene dispo- nentur. Sicut enim dicitur, lsa. xxxII, nentur. Sicut enim dicitur, lsa. xxxII, 18, populus Domini sedebit in multi- 18, populus Domini sedebit in multi- tudine pacis, quoad securitatem: in tudine pacis, quoad securitatem: in tabernaculis fiduciæ, quoad societatis tabernaculis fiduciæ, quoad societatis jucunditatem et in requie opulenta, jucunditatem et in requie opulenta, quoad voluptatis abundantiam indeſi- quoad voluptatis abundantiam indeſi- cientem. Sic ergo accumbent in regno cientem. Sic ergo accumbent in regno Dei. Luc. XXII, 29 et 30: Ego dispono Dei. Luc. XXII, 29 et 30: Ego dispono vobis, sicut disposuit mihi Pater meus vobis, sicut disposuit mihi Pater meus

2 Cf. Luc. VII, 37. 2 Cf. Luc. VII, 37.

IN EVANG. LUCÆ, XIII-30, 31. IN EVANG. LUCÆ, XIII-30, 31.

regnum : ut edatis et bibatis super regnum : ut edatis et bibatis super mensam meam in regno meo. mensam meam in regno meo.

« Et ecce sunt novissimi. » « Et ecce sunt novissimi. »

Hoc est, Judæi novissimi sunt in in- Hoc est, Judæi novissimi sunt in in- troitu, « qui erunt primi, » in vocatione. troitu, « qui erunt primi, » in vocatione. « Et sunt primi, » in introitu Gentiles, « Et sunt primi, » in introitu Gentiles, « qui erunt novissimi, » in vocatione. « qui erunt novissimi, » in vocatione. Matth. xx, 16: Sic erunt novissimi Matth. xx, 16: Sic erunt novissimi primi, et primi novissimi. Luc. XIII, 30, primi, et primi novissimi. Luc. XIII, 30, Idem. Et hoc est, in gratia, et in gloria. Idem. Et hoc est, in gratia, et in gloria. Matth. xxi, 31 Publicani et meretrices Matth. xxi, 31 Publicani et meretrices præcedent vos in regnum Dei. Deuter. præcedent vos in regnum Dei. Deuter. XXVIII, 43 Advena qui tecum versatur XXVIII, 43 Advena qui tecum versatur in terra, ascendet super te, eritque su- in terra, ascendet super te, eritque su- blimior: tu autem descendes, et eris infe- blimior: tu autem descendes, et eris infe- rior. Sic etiam multi sunt, qui in prin- rior. Sic etiam multi sunt, qui in prin- cipio suæ conversionis sunt ferventes, cipio suæ conversionis sunt ferventes, et in fine remittuntur : et alii statim et in fine remittuntur : et alii statim venientes, fervore illos transcendunt : venientes, fervore illos transcendunt : et tunc iterum novissimi erunt primi, et et tunc iterum novissimi erunt primi, et primi novissimi. Matth. xx, 12: Hi primi novissimi. Matth. xx, 12: Hi novissimi una hora fecerunt, et pares novissimi una hora fecerunt, et pares illos nobis fecisti. Adhuc autem, novis- illos nobis fecisti. Adhuc autem, novis- simi in mundo, primi erunt in judicio : simi in mundo, primi erunt in judicio : et primi in mundo, novissimi erunt in et primi in mundo, novissimi erunt in judicio. Jacob. 11, 5: Nonne Deus elegit judicio. Jacob. 11, 5: Nonne Deus elegit pauperes in hoc mundo, divites in fide,et pauperes in hoc mundo, divites in fide,et hæredes regni quod repromisit Deus hæredes regni quod repromisit Deus diligentibus se. Matth. xix, 29: Omnis diligentibus se. Matth. xix, 29: Omnis qui reliquerit domum, centuplum acci- qui reliquerit domum, centuplum acci- piet, et vitam æternam possidebit, etc. piet, et vitam æternam possidebit, etc. Et, ibidem, . 28, dixit Jesus Apostolis: Et, ibidem, . 28, dixit Jesus Apostolis: Vos qui secuti estis me,... sedebitis super Vos qui secuti estis me,... sedebitis super sedes duodecim, judicantes duodecim tri- sedes duodecim, judicantes duodecim tri- bus Israel¹. bus Israel¹.

« In ipsa die accesserunt quidam « In ipsa die accesserunt quidam Pharisæorum, dicentes illi: Exi, et Pharisæorum, dicentes illi: Exi, et vade hinc, quia Herodes vult te occi- vade hinc, quia Herodes vult te occi- dere. » dere. »

Hæc est ultima pars capituli, in qua Hæc est ultima pars capituli, in qua ostendit, quod propter metum corporis ostendit, quod propter metum corporis

1 Cf. Marc. x, 28, et Luc. XVIII. 28. 1 Cf. Marc. x, 28, et Luc. XVIII. 28.

319 319

ab opere divino non est abstinen- ab opere divino non est abstinen- dum. dum.

Et dividitur in partes duas : in qua- Et dividitur in partes duas : in qua- rum prima ostendit hoc quod dictum rum prima ostendit hoc quod dictum est suo exemplo: in secunda autem, est suo exemplo: in secunda autem, plangit eos sub typo Jerusalem, qui plangit eos sub typo Jerusalem, qui veritatem odientes Prophetas occidunt. veritatem odientes Prophetas occidunt.

In prima harum duo sunt prænuntia- In prima harum duo sunt prænuntia- tio eorum qui Christum præmuniunt, et tio eorum qui Christum præmuniunt, et responsio Christi, ostendens, quoniam responsio Christi, ostendens, quoniam propter metum corporis non oportet propter metum corporis non oportet relinquere veritatem doctrinæ et vitæ. relinquere veritatem doctrinæ et vitæ.

In prima harum duo dicit : unum In prima harum duo dicit : unum quidem, quia describit illos qui hæc quidem, quia describit illos qui hæc Christo nuntiant, et secundo ponit nun- Christo nuntiant, et secundo ponit nun- tium illorum. tium illorum.

: :

Dicit ergo: Dicit ergo: « In ipsa die, » quando « In ipsa die, » quando in Galilæa hæc prædicavit Dominus, in Galilæa hæc prædicavit Dominus, « accesserunt, » quasi compatientes, et « accesserunt, » quasi compatientes, et ex amicitia sibi appropinquantes, « qui- ex amicitia sibi appropinquantes, « qui- dam Pharisæorum, » vel ex veritate dam Pharisæorum, » vel ex veritate compassionis vel forte tentantes, utrum compassionis vel forte tentantes, utrum ex timore veritatem doctrinæ postpone- ex timore veritatem doctrinæ postpone- ret. Job, Iv, 5: Nunc autem venit super ret. Job, Iv, 5: Nunc autem venit super te plaga, et defecisti: tetigit te, et con- te plaga, et defecisti: tetigit te, et con- turbatus es. Hoc enim explorare inten- turbatus es. Hoc enim explorare inten- debant in eo. Unde etiam, Matth. xxi, debant in eo. Unde etiam, Matth. xxi, 18, dicit : Quid me tentatis, hypocritæ. 18, dicit : Quid me tentatis, hypocritæ. « Dicentes illi, » quasi ex compassione « Dicentes illi, » quasi ex compassione eum præmunientes : eum præmunientes :

« Exi, et vade hinc. »> « Exi, et vade hinc. »>

In Galilæa tunc prædicavit Dominus, In Galilæa tunc prædicavit Dominus, ubi fuit tetrachia Herodis, qui a pro- ubi fuit tetrachia Herodis, qui a pro- genitoribus suis habuit, quod Christum genitoribus suis habuit, quod Christum persequeretur: quia pater suus pueros persequeretur: quia pater suus pueros Christum quærendo occiderat, et ipse Christum quærendo occiderat, et ipse Joannem Christo testimonium perhi- Joannem Christo testimonium perhi- bentem decollaverat, et Christum ad bentem decollaverat, et Christum ad perdendum quærebat : sicut adhuc fa- perdendum quærebat : sicut adhuc fa- ciunt quidam, omne quod Christum ciunt quidam, omne quod Christum confitetur quærentes occidere : et in confitetur quærentes occidere : et in hoc sunt Herodianæ participes malitiæ. hoc sunt Herodianæ participes malitiæ. Job, xxi, 14 Dixerunt Deo: Recede a Job, xxi, 14 Dixerunt Deo: Recede a nobis, et scientiam viarum tuarum no- nobis, et scientiam viarum tuarum no- lumus. Vel, si ex devotione Christum lumus. Vel, si ex devotione Christum

32 32

320 320

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

præmuniunt, tunc simile est. II ad Co- præmuniunt, tunc simile est. II ad Co- rinth. x1, 33 : Per fenestram in sporta rinth. x1, 33 : Per fenestram in sporta dimissus sum per murum, et sic effugi dimissus sum per murum, et sic effugi manus ejus. manus ejus.

Dicunt autem : « Vade hinc, » hoc Dicunt autem : « Vade hinc, » hoc est, exeas de Herodis potestate. Apocal. est, exeas de Herodis potestate. Apocal. XVIII, 4 Exite de illa, populus meus. XVIII, 4 Exite de illa, populus meus. 11, 60, o fugite de terra 11, 60, o fugite de terra

Zachar. Zachar. Aquilonis. Aquilonis.

« Quia Herodes vult te occidere. » « Quia Herodes vult te occidere. »

Quasi dicat Jam in hoc habet, mali- Quasi dicat Jam in hoc habet, mali- tiam confirmatam: quia (sicut Athalia) tiam confirmatam: quia (sicut Athalia) confirmatam habet malitiam, ut occidat confirmatam habet malitiam, ut occidat omne semen regium 1. omne semen regium 1.

« Et ait illis Ite, et dicite vulpi illi : « Et ait illis Ite, et dicite vulpi illi : Ecce ejicio dæmonia, et sanitates Ecce ejicio dæmonia, et sanitates perficio hodie et cras, et tertia die perficio hodie et cras, et tertia die

consummor. » consummor. »

in in

Hæc est responsio Christi ad illos. Hæc est responsio Christi ad illos. Dividitur autem in duas partes Dividitur autem in duas partes quarum prima ponit Herodis increpatio- quarum prima ponit Herodis increpatio- nem et in secunda, ponit tentationis nem et in secunda, ponit tentationis responsionem. responsionem.

dræ, iv, 3 Si ascenderit vulpes, tran- dræ, iv, 3 Si ascenderit vulpes, tran- siliet murum eorum. Dolosus enim sem- siliet murum eorum. Dolosus enim sem- per machinationibus suis omnia trans- per machinationibus suis omnia trans- greditur, quæ alii ad muniendum se greditur, quæ alii ad muniendum se paraverunt. Isa. xxxII, 7: Fraudulenti paraverunt. Isa. xxxII, 7: Fraudulenti vasa pessima sunt ipse enim cogita- vasa pessima sunt ipse enim cogita- tiones concinnavit ad perdendos mites tiones concinnavit ad perdendos mites in sermone mendacii, cum loqueretur in sermone mendacii, cum loqueretur pauper judicium. pauper judicium.

De nomine, quia interpretatur versi- De nomine, quia interpretatur versi- pellis, hoc est, astutus dictus. Cantic. pellis, hoc est, astutus dictus. Cantic. 11, 13 Capite nobis vulpes parvulas, 11, 13 Capite nobis vulpes parvulas, quæ demoliuntur vineas. Astutiis suis quæ demoliuntur vineas. Astutiis suis Herodiana malitia in hæreticis et tyran- Herodiana malitia in hæreticis et tyran- nis semper demolitur Ecclesias. nis semper demolitur Ecclesias.

De tertio, hoc est, de latebris insidia- De tertio, hoc est, de latebris insidia- rum dicit Psalmus LXII, 10 et 11 Intro- rum dicit Psalmus LXII, 10 et 11 Intro- ibunt in inferiora terræ, tradentur in ibunt in inferiora terræ, tradentur in manus gladii, partes vulpium erunt. manus gladii, partes vulpium erunt. Psal. ix, 8: Sedet in insidiis сит Psal. ix, 8: Sedet in insidiis сит divitibus in occultis, ut interficiat inno- divitibus in occultis, ut interficiat inno-

centem. centem.

De nocumentis autem, quæ quando De nocumentis autem, quæ quando potest infert, dicitur, Thren. v, 18: potest infert, dicitur, Thren. v, 18: Propter montem Sion quia disperiit, Propter montem Sion quia disperiit, vulpes ambulaverunt in eo, plurima vulpes ambulaverunt in eo, plurima nocumenta inferentes. Est enim animal nocumenta inferentes. Est enim animal sua calliditate partes corporis incendens, sua calliditate partes corporis incendens, et lepram inducens. Et ita faciunt dolo- et lepram inducens. Et ita faciunt dolo-

De primo dicit : « Ite, et dicite vulpi si, astuti, hypocritæ, tyranni, et hære- De primo dicit : « Ite, et dicite vulpi si, astuti, hypocritæ, tyranni, et hære- illi. » illi. »

Et dicit duo quorum unum est, quod Et dicit duo quorum unum est, quod tales a se discedere præcipit, cum dicit: tales a se discedere præcipit, cum dicit: « Ite, » hoc est, quia tentatores, vel « Ite, » hoc est, quia tentatores, vel timidi estis, a me discedite, et illi appro- timidi estis, a me discedite, et illi appro- pinquate. Psal. CXVIII, 115: Declinate a pinquate. Psal. CXVIII, 115: Declinate a me, maligni, et scrutabor mandata Dei me, maligni, et scrutabor mandata Dei mei. mei.

» Dicite vulpi illi. « » Dicite vulpi illi. «

Ecce increpatio. Dicitur maute vulpes Ecce increpatio. Dicitur maute vulpes Herodes propter dolum, propter nomen, Herodes propter dolum, propter nomen, propter occultas insidias, propter late- propter occultas insidias, propter late- bras, et propter nocumenta quæ in- bras, et propter nocumenta quæ in- fert. fert.

De dolis dicitur, Nehemiæ seu II Es- De dolis dicitur, Nehemiæ seu II Es-

1 Cf. IV Regum, x1, 1. 1 Cf. IV Regum, x1, 1.

tici quia licet capita habeant diversa, tici quia licet capita habeant diversa, tamen caudis nocumentorum sunt col- tamen caudis nocumentorum sunt col- ligati, sicut dicitur, Judicum, xv, 5, de ligati, sicut dicitur, Judicum, xv, 5, de vulpibus Samsonis, quæ incenderunt vulpibus Samsonis, quæ incenderunt segetes arearum. segetes arearum.

« Ecce ejicio dæmonia, etc. » « Ecce ejicio dæmonia, etc. »

In hac responsione Dominus dicit In hac responsione Dominus dicit duo in quorum primo determinat opus duo in quorum primo determinat opus quod intendit, quod Herodes non in- quod intendit, quod Herodes non in- tellexit in secundo, respondet quæ- tellexit in secundo, respondet quæ- stioni. stioni.

Dicit ergo primo: «Dicite illi » opus Dicit ergo primo: «Dicite illi » opus propter quod veni, quod impedire non propter quod veni, quod impedire non potest. potest.

« Ecce. » Quasi dicat: In evidenti « Ecce. » Quasi dicat: In evidenti

IN EVANG. LUCÆ, XIII-32, 33. IN EVANG. LUCÆ, XIII-32, 33.

est, quod ego ejicio dæmonia » ab est, quod ego ejicio dæmonia » ab anima, et a corpore. Luc. IV, 41 Exi- anima, et a corpore. Luc. IV, 41 Exi- bant autem dæmonia a multis, claman- bant autem dæmonia a multis, claman- tia et dicentia: Quia tu es Filius Dei. tia et dicentia: Quia tu es Filius Dei. Luc. VIII, 2, inter quas erat Maria Mag- Luc. VIII, 2, inter quas erat Maria Mag- dalena, de qua septem dæmonia ex- dalena, de qua septem dæmonia ex- ierant. Matth. VIII, 28, et Marc. 5, 9: ierant. Matth. VIII, 28, et Marc. 5, 9: Legio mihi nomen est : quia multi Legio mihi nomen est : quia multi

sumus. sumus.

» Perfectæ » Perfectæ

« Et sanitates perficio. « Et sanitates perficio. sanitates sunt in corpore et anima. Joan. sanitates sunt in corpore et anima. Joan. VII, 23 Totum hominem sanum feci in VII, 23 Totum hominem sanum feci in sabbato. Psal. cII, 3 Qui propitiatur sabbato. Psal. cII, 3 Qui propitiatur omnibus iniquitatibus tuis, qui sanat omnibus iniquitatibus tuis, qui sanat omnes infirmitates tuas. Hæc est enim omnes infirmitates tuas. Hæc est enim perfecta sanitas. perfecta sanitas.

« Hodie et cras, » hoc est, modo et « Hodie et cras, » hoc est, modo et postea. Hodie enim cognominatur tem- postea. Hodie enim cognominatur tem- pus præsens cras autem vocatur tem- pus præsens cras autem vocatur tem- pus futurum. Psal. xciv, 8: Hodie si pus futurum. Psal. xciv, 8: Hodie si vocem ejus audieritis, nolite obdurare vocem ejus audieritis, nolite obdurare corda vestra. De futuro autem dicitur, corda vestra. De futuro autem dicitur, Genes. xxx, 33: Respondebit mihi cras Genes. xxx, 33: Respondebit mihi cras justitia mea, quando placiti tempus justitia mea, quando placiti tempus advenerit coram te. advenerit coram te.

321 321

nare his qui in tenebris et in umbra nare his qui in tenebris et in umbra mortis sedent, ad dirigendos pedes no- mortis sedent, ad dirigendos pedes no- stros in viam pacis¹. Isa. ix, 2: Populus stros in viam pacis¹. Isa. ix, 2: Populus qui ambulabat in tenebris, vidit lucem qui ambulabat in tenebris, vidit lucem magnam : habitantibus in regione um- magnam : habitantibus in regione um- bræ mortis, lux orta est eis. bræ mortis, lux orta est eis.

Secunda autem dies, fuit dies Passio- Secunda autem dies, fuit dies Passio- nis et mortis quando sol ad occasum nis et mortis quando sol ad occasum tendens, illuminavit inferiores partes tendens, illuminavit inferiores partes terræ. Eccli. xxiv, 45: Penetrabo omnes terræ. Eccli. xxiv, 45: Penetrabo omnes inferiores partes terræ, et inspiciam... inferiores partes terræ, et inspiciam... omnes sperantes in Domino. Et sicut in omnes sperantes in Domino. Et sicut in prima die luxit lux veritatis in prædi- prima die luxit lux veritatis in prædi- catione, ita secunda die luxit lux gratiæ catione, ita secunda die luxit lux gratiæ in sacramentorum perfectione. Joan. 1, in sacramentorum perfectione. Joan. 1, 5 Lux in tenebris lucet, et tenebræ eam 5 Lux in tenebris lucet, et tenebræ eam non comprehenderunt. Mich. VII, 18: non comprehenderunt. Mich. VII, 18: Cum sedero in tenebris, Dominus lux Cum sedero in tenebris, Dominus lux mea est. mea est.

Tertia autem dies, est lux surgentis Tertia autem dies, est lux surgentis auroræ in luce Resurrectionis ad lucem auroræ in luce Resurrectionis ad lucem gloriæ Psal. CXVII, 24: Hæc est dies gloriæ Psal. CXVII, 24: Hæc est dies quam fecit Dominus exsultemus, et quam fecit Dominus exsultemus, et lætemur in ea. Omnes enim quos Chri- lætemur in ea. Omnes enim quos Chri- stus luce veritatis per fidem illuminat, stus luce veritatis per fidem illuminat,

Hoc est ergo quod dicit. Ac si dice- hos sacramentis ad justitiam regenerat, Hoc est ergo quod dicit. Ac si dice- hos sacramentis ad justitiam regenerat, ret Tempus mortis meæ non est in ret Tempus mortis meæ non est in potestate Herodis. Quia, sicut dicitur, potestate Herodis. Quia, sicut dicitur, Joan. x, 18 Nemo tollit eam, scilicet Joan. x, 18 Nemo tollit eam, scilicet animam meam, a me : sed ego pono animam meam, a me : sed ego pono rum a meipso, et potestatem habeo po- rum a meipso, et potestatem habeo po- mendi eam, et potestatem habeo iterum mendi eam, et potestatem habeo iterum sumendi eam. Joan. VII, 6 : Tempus sumendi eam. Joan. VII, 6 : Tempus meum nondum advenit. meum nondum advenit.

« Et tertia die consummor, » « Et tertia die consummor, »

Hoc est, consummabor. Hæc autem Hoc est, consummabor. Hæc autem tertia dies, est dies glorificationis, quan- tertia dies, est dies glorificationis, quan- do consummatus est Dominus. do consummatus est Dominus.

Prima enim dies fuit lux suæ præsen- Prima enim dies fuit lux suæ præsen- tie in carne et prædicationis quando, tie in carne et prædicationis quando, sicut dicitur, Malach. Iv, 2: Et orietur sicut dicitur, Malach. Iv, 2: Et orietur vobis timentibus nomen meum sol ju- vobis timentibus nomen meum sol ju-

stitiæ, et sanitas in pennis ejus. Quia stitiæ, et sanitas in pennis ejus. Quia tunc ortus est sol oriens ex alto, illumi- tunc ortus est sol oriens ex alto, illumi-

1 Luc. 1, 79. 1 Luc. 1, 79.

XXIII XXIII

et regeneratos in gloria Resurrectionis et regeneratos in gloria Resurrectionis beatificat. Osee, VI, 3: Vivificabit nos beatificat. Osee, VI, 3: Vivificabit nos post duos dies. In die tertia suscitabit post duos dies. In die tertia suscitabit nos,... sequemurque, ut cognoscamus nos,... sequemurque, ut cognoscamus Dominum. Sic dictum est de Christo, Dominum. Sic dictum est de Christo, Sapient. IV, 13: Consummatus in brevi Sapient. IV, 13: Consummatus in brevi explevit tempora multa. explevit tempora multa.

« Verumtamen oportet me hodie « Verumtamen oportet me hodie et cras et sequenti die ambulare: quia et cras et sequenti die ambulare: quia non capit prophetam perire extra non capit prophetam perire extra Jerusalem. » Jerusalem. »

Hic respondet eis quod illi dixerunt. Hic respondet eis quod illi dixerunt. Et nota quod ad litteram, de Galilæa Et nota quod ad litteram, de Galilæa tres dictæ sunt in Jerusalem. tres dictæ sunt in Jerusalem.

Et hoc est quod secundum litteram Et hoc est quod secundum litteram dicit «Verumtamen » sciat Herodes, dicit «Verumtamen » sciat Herodes, quod « oportet me, » hoc est, opportu- quod « oportet me, » hoc est, opportu-