37 37

232 232

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

devotionis, timendum est quod transeat: devotionis, timendum est quod transeat: sicut, Ibidem, y. 6, sequitur: At ille sicut, Ibidem, y. 6, sequitur: At ille declinaverat, atque transierat. declinaverat, atque transierat.

De apertione respondente secundo De apertione respondente secundo adventui et pulsationi, quando per de- adventui et pulsationi, quando per de- siderium moriendi desiderat anima trans- siderium moriendi desiderat anima trans- ire cum judice desiderato ad requiem, ire cum judice desiderato ad requiem, dicitur in Psalmo cxvII, 19 et 20: Ape- dicitur in Psalmo cxvII, 19 et 20: Ape- rite mihi portas justitiæ, ingressus in rite mihi portas justitiæ, ingressus in eas confitebor Domino: hæc porta Do- eas confitebor Domino: hæc porta Do- mini, justi intrabunt in eam. Qui enim mini, justi intrabunt in eam. Qui enim scit se ad requiem transiturum, quod scit se ad requiem transiturum, quod mors sua introitus est vitæ, iste statim mors sua introitus est vitæ, iste statim dicit cum Paulo, ad Philip. 1, 23: Desi- dicit cum Paulo, ad Philip. 1, 23: Desi- derium habens dissolvi, et esse сит derium habens dissolvi, et esse сит Christo, multo magis melius. Christo, multo magis melius.

« Beati servi illi, quos, cum venerit « Beati servi illi, quos, cum venerit dominus, invenerit vigilantes. » dominus, invenerit vigilantes. »

culo ad Dominum qui fecit illum, et in culo ad Dominum qui fecit illum, et in conspectu Altissimi deprecabitur. Vi- conspectu Altissimi deprecabitur. Vi- gilia enim, sicut dicit Philosophus, est gilia enim, sicut dicit Philosophus, est expansio caloris et spiritus ad exteriora expansio caloris et spiritus ad exteriora organa sensuum. Et summum ejus est, organa sensuum. Et summum ejus est, quod ad Deum et sapientiam extendatur. quod ad Deum et sapientiam extendatur. Iste enim semper vigilat, qui spiritum Iste enim semper vigilat, qui spiritum totum ad Domini adventum extendit. totum ad Domini adventum extendit. Et ille talis est beatus qui semper corde Et ille talis est beatus qui semper corde ad Deum vigilat. Cantic. v, 2: Ego dor- ad Deum vigilat. Cantic. v, 2: Ego dor- mio, et cor meum vigilat. Si enim sem- mio, et cor meum vigilat. Si enim sem- per homo sit vigil, et quando dormit per homo sit vigil, et quando dormit pro necessitate corporis, quod etiam pro necessitate corporis, quod etiam somniat Domini adventum, ille vigilia somniat Domini adventum, ille vigilia sua beatus est. Isa. xxvi, 9: Anima mea sua beatus est. Isa. xxvi, 9: Anima mea desideravit te in nocte, sed et spiritu desideravit te in nocte, sed et spiritu meo in præcordiis meis de mane vigilabo meo in præcordiis meis de mane vigilabo ad te. Psal. LXII, 2: Deus, Deus meus, ad te. Psal. LXII, 2: Deus, Deus meus, ad te de luce vigilo. Somnus enim pigri ad te de luce vigilo. Somnus enim pigri est. Piger autem omnia negligit. Pro- est. Piger autem omnia negligit. Pro- verb. VI, 9, 10 et 11: Usquequo, piger, verb. VI, 9, 10 et 11: Usquequo, piger,

Hic post admonitionem, tangit hujus dormies? Quando consurges e somno Hic post admonitionem, tangit hujus dormies? Quando consurges e somno sollicitudinis rationem. sollicitudinis rationem.

Tangit autem duas rationes. Unam Tangit autem duas rationes. Unam quidem sumptam a ratione mercedis : quidem sumptam a ratione mercedis : aliam autem a ratione periculi furis, aliam autem a ratione periculi furis, quod imminet ei qui non vigilat sollicite. quod imminet ei qui non vigilat sollicite.

Illa autem quæ sumitur a ratione Illa autem quæ sumitur a ratione mercedis tres habet paragraphos. Unus mercedis tres habet paragraphos. Unus quidem sumitur a ratione beatitudinis in quidem sumitur a ratione beatitudinis in genere alius autem sumitur a quadam genere alius autem sumitur a quadam illius beatitudinis in specie: tertius illius beatitudinis in specie: tertius autem est quasi conclusio istorum autem est quasi conclusio istorum duorum. Et explicat vigilandi modum, duorum. Et explicat vigilandi modum, secundum distinctiones vigiliarum. secundum distinctiones vigiliarum.

De primo autem exprimit tria: ra- De primo autem exprimit tria: ra- tionem mercedis et laudis, conditionem tionem mercedis et laudis, conditionem et debitum vigilantis, et vigilantis me- et debitum vigilantis, et vigilantis me- ritum laboris. ritum laboris.

De primo dicit : « Beati. » Jamdudum De primo dicit : « Beati. » Jamdudum dictum est quod beatitudo sonat ali- dictum est quod beatitudo sonat ali- quid perfectum : unde beatus in vigi- quid perfectum : unde beatus in vigi- lando est, perfectionem attingens vigiliæ. lando est, perfectionem attingens vigiliæ. Vigiliæ autem beatitudo est, sobrieta- Vigiliæ autem beatitudo est, sobrieta- tem sensuum ab ineunte ætate ad Do- tem sensuum ab ineunte ætate ad Do- minum et sapientiam extendere, et om- minum et sapientiam extendere, et om- nem modum observantiæ ostendere ad nem modum observantiæ ostendere ad studium sapientiæ. Eccli. xXXIX, 6: studium sapientiæ. Eccli. xXXIX, 6: Cor suum tradet ad vigilandum dilu- Cor suum tradet ad vigilandum dilu-

tuo? Paululum dormies, paululum tuo? Paululum dormies, paululum dormitabis, paululum conseres manus dormitabis, paululum conseres manus ut dormias et veniet tibi quasi viator ut dormias et veniet tibi quasi viator egestas, et pauperies quasi vir armatus. egestas, et pauperies quasi vir armatus. Est ergo beatitudo ista in hoc quod Est ergo beatitudo ista in hoc quod homo corde vigilet, et sollicitudine homo corde vigilet, et sollicitudine continua, sensus et spiritum extendat ad continua, sensus et spiritum extendat ad ea quæ Dei sunt, quæ sunt sibi com- ea quæ Dei sunt, quæ sunt sibi com- missa de cura proximorum. missa de cura proximorum.

Conditionem autem tangit, quando Conditionem autem tangit, quando dicit : « Servi illi, » in domo nati, pretio dicit : « Servi illi, » in domo nati, pretio sanguinis comparati, et in bello acqui- sanguinis comparati, et in bello acqui- siti et reservati. Psal. cxv, 16: O Do- siti et reservati. Psal. cxv, 16: O Do- mine, quia ego servus tuus, ego servus mine, quia ego servus tuus, ego servus tuus, et filius ancillæ tuæ. Servus, in- tuus, et filius ancillæ tuæ. Servus, in- quam, in bello acquisitus et reservatus, quam, in bello acquisitus et reservatus, et iterum servus pretio sanguinis emp- et iterum servus pretio sanguinis emp- tus, et filius ancillæ, hoc est, Ecclesiæ tus, et filius ancillæ, hoc est, Ecclesiæ in domo natus, ejus a sacramentis nu- in domo natus, ejus a sacramentis nu- tritus. tritus.

Causam autem beatitudinis istorum Causam autem beatitudinis istorum enumerat, quando dicit : enumerat, quando dicit :

« Quos cum venerit dominus, inve- « Quos cum venerit dominus, inve- nerit vigilantes. » nerit vigilantes. »

Venit enim Dominus sicut fur, I ad Venit enim Dominus sicut fur, I ad

IN EVANG. LUCÆ, XII-37. IN EVANG. LUCÆ, XII-37.

253 253

tem mollis pater signat carnis mollitiem. tem mollis pater signat carnis mollitiem. Hi intrant in domum viri confusionis in- Hi intrant in domum viri confusionis in- terne dormientis in fervore diei, hoc est, terne dormientis in fervore diei, hoc est, in domum concupiscentiæ carnali ser- in domum concupiscentiæ carnali ser- vientis et lascivientis in strato suo: osti- vientis et lascivientis in strato suo: osti- aria ancilla, hoc est, ratione (quæ pur- aria ancilla, hoc est, ratione (quæ pur- gare deberet triticum, hoc est, animi in gare deberet triticum, hoc est, animi in verbo Dei refectionem) dormiente. Et verbo Dei refectionem) dormiente. Et percusserunt eum in inguine, per appe- percusserunt eum in inguine, per appe- titum fornicationis. Et mortuus est, et titum fornicationis. Et mortuus est, et regnum et honor regni ablata sunt ab regnum et honor regni ablata sunt ab ipso. Hæc omnia effugit qui sobrietatem ipso. Hæc omnia effugit qui sobrietatem et vigilias diligit. Et ideo dicit etiam et vigilias diligit. Et ideo dicit etiam

Thessal. v, Thessal. v, 2 Dies Domini sicut fur 2 Dies Domini sicut fur in nocte ita veniet. Apocal. III, 3 : Ve- in nocte ita veniet. Apocal. III, 3 : Ve- niam ad te tamquam fur, et nescies qua niam ad te tamquam fur, et nescies qua hora veniam ad te. Hoc enim in bonis hora veniam ad te. Hoc enim in bonis magis est laudabile, quod fit ex habitu magis est laudabile, quod fit ex habitu plusquam ex præmeditatione, sicut dicit plusquam ex præmeditatione, sicut dicit Philosophus. Et ideo si non prævisos, Philosophus. Et ideo si non prævisos, invenire paratos, signum est quod ex invenire paratos, signum est quod ex habitu vigilent. Et illi non vigilant nisi habitu vigilent. Et illi non vigilant nisi propter bonum, et ideo præ omnibus propter bonum, et ideo præ omnibus sunt laudabiles. Matth. xxvi, 41: Vigi- sunt laudabiles. Matth. xxvi, 41: Vigi- late et orate, ut non intretis in tentatio- late et orate, ut non intretis in tentatio- nem. I Petr. v, 8 et 9: Sobrii estote, et nem. I Petr. v, 8 et 9: Sobrii estote, et vigilate quia adversarius vester dia- vigilate quia adversarius vester dia- bolus tamquam leo rugiens circuit, bolus tamquam leo rugiens circuit, quærens quem devoret, cui resistite for- Plus vigila semper, nec somno deditus esto. quærens quem devoret, cui resistite for- Plus vigila semper, nec somno deditus esto. tes in fide. tes in fide.

Summa enim sollicitudine vigilandum Summa enim sollicitudine vigilandum est, tum propter adventus Domini incer- est, tum propter adventus Domini incer- titudinem, tum propter studium adipi- titudinem, tum propter studium adipi- scendæ sapientiæ et laborem, tum pro- scendæ sapientiæ et laborem, tum pro- pter commissorum provisionem, tum pter commissorum provisionem, tum propter ipsius vigiliæ utilitatem. De ad- propter ipsius vigiliæ utilitatem. De ad- ventus quidem incertitudine dicitur, ventus quidem incertitudine dicitur, Matth. xxiv, 42: Vigilate, quia nescitis Matth. xxiv, 42: Vigilate, quia nescitis qua hora Dominus vester venturus sit. qua hora Dominus vester venturus sit. De studio autem sapientiæ, cui semper De studio autem sapientiæ, cui semper attendendum, Cantic. v, 2: Ego dormio, attendendum, Cantic. v, 2: Ego dormio, et cor meum vigilat. De vigilia commis- et cor meum vigilat. De vigilia commis- sorum, Luc. 11, 8: Pastores erant in re- sorum, Luc. 11, 8: Pastores erant in re- gione eadem vigilantes, et custodientes gione eadem vigilantes, et custodientes vigilias noctis super gregem suum. Psal. vigilias noctis super gregem suum. Psal. cxx, 4 Ecce non dormitabit, neque cxx, 4 Ecce non dormitabit, neque dormiet, qui custodit Israel. De utilitate dormiet, qui custodit Israel. De utilitate vigiliæ et sobrietate, Eccli. xxx), 1: Vi- vigiliæ et sobrietate, Eccli. xxx), 1: Vi- gilia honestatis tabefaciet carnes, hoc gilia honestatis tabefaciet carnes, hoc est, carnalem concupiscentiam, et cogi- est, carnalem concupiscentiam, et cogi- tatus illius auferet somnum, hoc est, tatus illius auferet somnum, hoc est, pigritiam dormitantem. Vigil enim præ- pigritiam dormitantem. Vigil enim præ- parat seipsum somnolentus autem præ- parat seipsum somnolentus autem præ- occupatur a periculo. II Reg. iv, 6 et occupatur a periculo. II Reg. iv, 6 et seq., Baana et Rechab interfecerunt Is- seq., Baana et Rechab interfecerunt Is- boseth (vir confusionis) dormientem in boseth (vir confusionis) dormientem in ferventi die, dormientem super lectum, ferventi die, dormientem super lectum, cum ostiaria purgans triticum obdormi- cum ostiaria purgans triticum obdormi- visset. Baana respondens significat pœ- visset. Baana respondens significat pœ- nam peccato respondentem. Rechab au- nam peccato respondentem. Rechab au-

1 Marc. XIV, 37. 1 Marc. XIV, 37.

Cato: Cato:

Ideo etiam dixit Dominus Petro: Ideo etiam dixit Dominus Petro: Simon, dormis ? non potuisti una hora Simon, dormis ? non potuisti una hora vigilare ¹. vigilare ¹.

Et hoc est quod dicit: « Quos cum ve- Et hoc est quod dicit: « Quos cum ve- nerit dominus, invenerit vigilantes. » nerit dominus, invenerit vigilantes. »

« Amen dico vobis, quod præcinget « Amen dico vobis, quod præcinget se, et faciet illos discumbere, et trans- se, et faciet illos discumbere, et trans- iens ministrabit illis. » iens ministrabit illis. »

Hic ponit retributionis promissionem, Hic ponit retributionis promissionem, præmittens promissionis confirmatio- præmittens promissionis confirmatio- nem, cum dicit : « Amen dico vobis, » nem, cum dicit : « Amen dico vobis, » hoc est, vere dico vobis. Quamvis im- hoc est, vere dico vobis. Quamvis im- mobile sit Dei verbum simplicis promis- mobile sit Dei verbum simplicis promis- sionis, tamen humano modo nobis et in- sionis, tamen humano modo nobis et in- firmitati nostræ condescendens ad pro- firmitati nostræ condescendens ad pro- missionem ponit assertionis et juramenti missionem ponit assertionis et juramenti confirmationis. Ad Hebr. vi, 17 et seq. : confirmationis. Ad Hebr. vi, 17 et seq. : Abundantius volens Deus ostendere pol- Abundantius volens Deus ostendere pol- licitationis hæredibus immobilitatem licitationis hæredibus immobilitatem consilii sui, interposuit jusjurandum, ut consilii sui, interposuit jusjurandum, ut per duas res immobiles, quibus impos- per duas res immobiles, quibus impos- sibile est mentiri Deum, fortissimum ha- sibile est mentiri Deum, fortissimum ha- beamus solatium, qui confugimus ad beamus solatium, qui confugimus ad tenendam propositam spem: quam sicut tenendam propositam spem: quam sicut anchoram habemus animæ tutam ac fir- anchoram habemus animæ tutam ac fir-

mam. mam.

254 254

« Quod præcinget se. » « Quod præcinget se. »

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

Ecce promissio retributionis. Ecce promissio retributionis.

Et tangit tria gloriosam scilicet re- Et tangit tria gloriosam scilicet re- tribuentis præparationem, nostri commo- tribuentis præparationem, nostri commo- dam dispositionem, ad suscipiendum dam dispositionem, ad suscipiendum retributionem, et honorificam nimis in retributionem, et honorificam nimis in retribuente remunerationem. retribuente remunerationem.

De primo dicit quod « præcinget se, » De primo dicit quod « præcinget se, » hoc est, gloriose se ad retribuendum per hoc est, gloriose se ad retribuendum per seipsum præparabit. Præcinxit enim se seipsum præparabit. Præcinxit enim se humiliter in obsequio, Joan. XII, 4 et 5, humiliter in obsequio, Joan. XII, 4 et 5, quando adhuc mortalis, surgit a cœna, quando adhuc mortalis, surgit a cœna, et ponit vestimenta sua, et cum accepis- et ponit vestimenta sua, et cum accepis- set linteum præcinxit se. Deinde mittit set linteum præcinxit se. Deinde mittit aquam in pelvim, et cæpit lavare pe- aquam in pelvim, et cæpit lavare pe- des discipulorum suorum, et extergere des discipulorum suorum, et extergere linteo quo erat præcinctus. Et quod linteo quo erat præcinctus. Et quod tunc fecit ad humilitatis obsequium, tunc fecit ad humilitatis obsequium, in gloria immortali exhibet ad decoris in gloria immortali exhibet ad decoris præmium. Sicut autem dicit Augustinus præmium. Sicut autem dicit Augustinus super illud Psalmi xcu, 1: Dominus super illud Psalmi xcu, 1: Dominus regnavit, decorem indutus est: indutus regnavit, decorem indutus est: indutus est fortitudinem, et præcinxit se, scili- est fortitudinem, et præcinxit se, scili- cet virtute. « Nos cingimur ad operan- cet virtute. « Nos cingimur ad operan- dum, succingimur ad ambulandum, ac- dum, succingimur ad ambulandum, ac- cingimur ad pugnandum, præcingimur cingimur ad pugnandum, præcingimur autem ad ministrandum. » autem ad ministrandum. »

Et de cinctione quidem dicitur, Isa. Et de cinctione quidem dicitur, Isa. x1,5 Erit justitia cingulum lumbo- x1,5 Erit justitia cingulum lumbo- rum ejus, et fides cinctorium renum rum ejus, et fides cinctorium renum ejus. Quia non bene operatur cujus lum- ejus. Quia non bene operatur cujus lum- bi per fluxum defluunt: nec bene accepta bi per fluxum defluunt: nec bene accepta est Deo operatio in qua delectamenta est Deo operatio in qua delectamenta carnalia fides non restringit. carnalia fides non restringit.

De accinctione autem dicit Psalmus De accinctione autem dicit Psalmus XLIV, 4 Accingere gladio tuo super fe- XLIV, 4 Accingere gladio tuo super fe- mur tuum,potentissime. Gladius enim ver. mur tuum,potentissime. Gladius enim ver. bi Dei peccatores transverberans, femur bi Dei peccatores transverberans, femur premit, quando in nobis illecebras occidit. premit, quando in nobis illecebras occidit. Et tunc dicere possumus illud Apostoli, Et tunc dicere possumus illud Apostoli, I ad Corinth. IX, 27: Castigo corpus I ad Corinth. IX, 27: Castigo corpus meum, et in servitutem redigo, ne forte meum, et in servitutem redigo, ne forte cum aliis prædicaverim, ipse reprobus cum aliis prædicaverim, ipse reprobus efficiar. efficiar.

De succinctione autem dicitur, I Petr. De succinctione autem dicitur, I Petr. I, 13 Propter quod succincti lumbos I, 13 Propter quod succincti lumbos mentis vestræ, sobrii perfecte sperate in mentis vestræ, sobrii perfecte sperate in eam, quæ offertur vobis, gratiam. Ad eam, quæ offertur vobis, gratiam. Ad

Ephes. vi, 14 State ergo succincti lum- Ephes. vi, 14 State ergo succincti lum- bos vestros in veritate, præparati ad bos vestros in veritate, præparati ad iter coeptum in profectu meritorum. iter coeptum in profectu meritorum.

De præcinctione autem dicitur, Job, De præcinctione autem dicitur, Job, x11, 18 Balteum regum dissolvit, et x11, 18 Balteum regum dissolvit, et præcing it fune renes eorum, hoc est, in præcing it fune renes eorum, hoc est, in ministris suis, sæculari pompa deposita, ministris suis, sæculari pompa deposita, in asperitate et humilitate facit eos sibi in asperitate et humilitate facit eos sibi ministrare. Sicut et ipse Dominus sæcu- ministrare. Sicut et ipse Dominus sæcu- laribus pompis dimissis, asperitate et laribus pompis dimissis, asperitate et humifitate præcinctus, discipulis mini- humifitate præcinctus, discipulis mini- stravit. In gloria autem jam indutus de- stravit. In gloria autem jam indutus de- core gloriæ corporis, præcinget se quan- core gloriæ corporis, præcinget se quan- do decorem omnium Angelorum et bea- do decorem omnium Angelorum et bea- torum anterius sibi adhibebit. Hoc enim torum anterius sibi adhibebit. Hoc enim est præcingi, anterius sibi aliquid adhi- est præcingi, anterius sibi aliquid adhi- bere. Adhibebit igitur sibi anterius illum bere. Adhibebit igitur sibi anterius illum pretiosum decorem beatorum, quos om- pretiosum decorem beatorum, quos om- nes in gloriam Sanctorum convertet, et nes in gloriam Sanctorum convertet, et sic se ad obsequendum præparabit. Sic sic se ad obsequendum præparabit. Sic enim etiam verum est quod dicitur, ad enim etiam verum est quod dicitur, ad Hebr. 1, 14: Nonne omnes sunt admini- Hebr. 1, 14: Nonne omnes sunt admini- stratorii spiritus, in ministerium missi stratorii spiritus, in ministerium missi propter eos qui hæreditatem capient sa- propter eos qui hæreditatem capient sa- lutis. Job, XL, 5: Circumda tibi deco- lutis. Job, XL, 5: Circumda tibi deco- rem, et in sublime erigere, et esto glo- rem, et in sublime erigere, et esto glo- riosus. riosus.

« Et faciet illos discumbere. » « Et faciet illos discumbere. »

Ecce commoda multum nostra dispo- Ecce commoda multum nostra dispo- sitio. Sicut enim dicit Glossa: sitio. Sicut enim dicit Glossa: « No- « No- strum discumbere est in regno quie- strum discumbere est in regno quie- scere. » Discubitus enim est commoda scere. » Discubitus enim est commoda corporis positio, composita ex jacendo et corporis positio, composita ex jacendo et sedendo, quando dorsum molli recipitur sedendo, quando dorsum molli recipitur reclinatorio, et inferiora molli culcitra reclinatorio, et inferiora molli culcitra recipiuntur. Matth. VIII, 11: Recumbent recipiuntur. Matth. VIII, 11: Recumbent cum Abraham, et Isaac, et Jacob in regno cum Abraham, et Isaac, et Jacob in regno cælorum. Recubitus autem iste sive dis- cælorum. Recubitus autem iste sive dis- cubitus est secundum sedes, et loca, et cubitus est secundum sedes, et loca, et mansiones paratas in gloriosa: de quibus mansiones paratas in gloriosa: de quibus dicitur, Joan. xiv, 2 et 3 : Vado parare dicitur, Joan. xiv, 2 et 3 : Vado parare vobis locum. Et si abiero, et præpara- vobis locum. Et si abiero, et præpara- vero vobis locum, iterum venio, et acci- vero vobis locum, iterum venio, et acci- piam vos ad meipsum. Et, ante, v. 2: piam vos ad meipsum. Et, ante, v. 2: In domo Patris mei mansiones multæ In domo Patris mei mansiones multæ sunt. In his gloriæ sempiternæ rece- sunt. In his gloriæ sempiternæ rece- ptaculis faciet illos discumbere: sicut, ptaculis faciet illos discumbere: sicut,

IN EVANG. LUCÆ, XII-37, 38. IN EVANG. LUCÆ, XII-37, 38.

Genes. XLIII, 33, fratres Joseph sederunt, Genes. XLIII, 33, fratres Joseph sederunt, et discubuerunt coram eo in gloria sua, et discubuerunt coram eo in gloria sua, remoto omni incommodo corporis et remoto omni incommodo corporis et animæ. Apocal. xxı, 4 : Mors ultra non animæ. Apocal. xxı, 4 : Mors ultra non erit, neque luctus, neque clamor, neque erit, neque luctus, neque clamor, neque dolor erit ultra, quia prima abierunt. dolor erit ultra, quia prima abierunt.

« Et transiens ministrabit illis. » « Et transiens ministrabit illis. »

Transibit qui numquam transibit, qui Transibit qui numquam transibit, qui stabilis manens dat cuncta moveri. Psal. stabilis manens dat cuncta moveri. Psal. CI, 28: Tu autem idem ipse es, et anni CI, 28: Tu autem idem ipse es, et anni tui non deficient. tui non deficient.

: :

Transibit tamen triplici transitu in Transibit tamen triplici transitu in gloria ministrando corporali videlicet, gloria ministrando corporali videlicet, mentali, et corporali simul et mentali. mentali, et corporali simul et mentali. Corporali quidem transibit in seipso, Corporali quidem transibit in seipso, quando post judicium de aere in quo oc- quando post judicium de aere in quo oc- current ei Sancti cum eis movebitur. current ei Sancti cum eis movebitur. I ad Thessal. IV, 17: Rapiemur cum illis I ad Thessal. IV, 17: Rapiemur cum illis in nubibus obviam Christo in aera, et in nubibus obviam Christo in aera, et sic semper cum Domino erimus. Mentali sic semper cum Domino erimus. Mentali autem transitu non transibit in se, sed autem transitu non transibit in se, sed in Sanctis quando novis illuminationi- in Sanctis quando novis illuminationi- bus et consolationibus reficiet Sanctos. bus et consolationibus reficiet Sanctos. Eccli. xxiv, 26: Transite ad me, omnes Eccli. xxiv, 26: Transite ad me, omnes qui concupiscitis me, et a generationibus qui concupiscitis me, et a generationibus meis implemini. Simul autem corporali meis implemini. Simul autem corporali et mentali transibit in Sanctis, quando et mentali transibit in Sanctis, quando sensibus corporis exhibebit gloriam cor- sensibus corporis exhibebit gloriam cor- poris, et menti exhibebit gloriam deita- poris, et menti exhibebit gloriam deita- tis. Joan. x, 9 : Per me si qui introie- tis. Joan. x, 9 : Per me si qui introie- rit, salvabitur, et ingredietur, et egredie- rit, salvabitur, et ingredietur, et egredie- tur, et pascua inveniet. Glossa Augusti tur, et pascua inveniet. Glossa Augusti ni «Foris egrediens pascetur in Salva- ni «Foris egrediens pascetur in Salva- toris humanitate. Intus egrediens pasce- toris humanitate. Intus egrediens pasce- tur in Salvatoris divinitate. Et sic utro- tur in Salvatoris divinitate. Et sic utro-

255 255

Tangit autem duas vigilias, in quibus Tangit autem duas vigilias, in quibus magis laudabile est vigilare. magis laudabile est vigilare.

Ad hoc autem intelligendum notan- Ad hoc autem intelligendum notan- dum est, quod quatuor sunt vigiliæ no- dum est, quod quatuor sunt vigiliæ no- ctis, quæ distinctæ sunt a Sanctis, et in ctis, quæ distinctæ sunt a Sanctis, et in quibus nox nihil de lumine diei habet quibus nox nihil de lumine diei habet admixtum. admixtum.

Quarum prima vocatur intempestum, Quarum prima vocatur intempestum, quæ est quasi primus somnus in primis quæ est quasi primus somnus in primis tribus horis noctis, et tunc somnus est tribus horis noctis, et tunc somnus est valde profundus, et obscurus: et ideo valde profundus, et obscurus: et ideo paucissima somnia sunt illius horæ sive paucissima somnia sunt illius horæ sive vigiliæ quia spissus fumus resolutus a vigiliæ quia spissus fumus resolutus a loco digestionis ita obscurat organa sen- loco digestionis ita obscurat organa sen- suum et oppilat organa, quod phantas- suum et oppilat organa, quod phantas- mata et motus a sensibilibus facti in eis mata et motus a sensibilibus facti in eis apparere non possunt. De hac vigilia apparere non possunt. De hac vigilia mentio fit, III Reg. 111, 20: Consurgens mentio fit, III Reg. 111, 20: Consurgens intempestæ noctis silentio, tulit filium intempestæ noctis silentio, tulit filium meum de latere meo ancillæ tuæ dor- meum de latere meo ancillæ tuæ dor- mientis, et collocavit in sinu meo. Quasi mientis, et collocavit in sinu meo. Quasi dicat Quando gravissimus sopor erat, dicat Quando gravissimus sopor erat, non potui percipere ablationem filii mei non potui percipere ablationem filii mei vivi, et repositionem filii sui mortui in vivi, et repositionem filii sui mortui in sinum meum. sinum meum.

Secunda autem vocatur conticinium, Secunda autem vocatur conticinium, quæ est quasi secundus somnus : quan- quæ est quasi secundus somnus : quan- do jam spissitudo fumorum et cibi ali- do jam spissitudo fumorum et cibi ali- quantulum sunt attenuati, et membra quantulum sunt attenuati, et membra corporis conquiescunt jam suaviori som- corporis conquiescunt jam suaviori som- no, membra reficiente et nutrimentum no, membra reficiente et nutrimentum separante tam in stomacho quam in he- separante tam in stomacho quam in he- pate: ita quod humor cibalis jam infun- pate: ita quod humor cibalis jam infun- di incipit et trahi versus venas, et gravat di incipit et trahi versus venas, et gravat eas. Et quia tunc motus inordinati calo- eas. Et quia tunc motus inordinati calo- ris residere incipiunt, ideo conticinium ris residere incipiunt, ideo conticinium vocatur. Et de hac vigilia mentio fit, vocatur. Et de hac vigilia mentio fit, Sapient. xvi11, 14 et 15: Cum enim quie- Sapient. xvi11, 14 et 15: Cum enim quie- tum silentium contineret omnia, et tum silentium contineret omnia, et nox in suo cursu medium iter haberet, nox in suo cursu medium iter haberet, Sic igitur « transiens ministrabit illis.» omnipotens sermo tuus venit. Hæc enim Sic igitur « transiens ministrabit illis.» omnipotens sermo tuus venit. Hæc enim

bique pascua inveniet. » Ezechiel. xxxiv, bique pascua inveniet. » Ezechiel. xxxiv, 15: Ego pascam oves meas, et ego eas 15: Ego pascam oves meas, et ego eas accubare faciam. accubare faciam.

<< Et si venerit in secunda vigilia, et << Et si venerit in secunda vigilia, et si in tertia vigilia venerit, et ita inve- si in tertia vigilia venerit, et ita inve- nerit, beati sunt servi illi. » nerit, beati sunt servi illi. »

vigilia extenditur usque ad medium no- vigilia extenditur usque ad medium no- ctis, et habet etiam tres horas particu- ctis, et habet etiam tres horas particu- lares. lares.

Tertia autem vigilia vocatur gallici- Tertia autem vigilia vocatur gallici- nium, quando jam ab angulo mediæ no- nium, quando jam ab angulo mediæ no- ctis sub terra sol incipit ascendere. Et ctis sub terra sol incipit ascendere. Et

Hic ponit sub distinctione vigiliarum, de hac vigilia mentionem facit Dominus, Hic ponit sub distinctione vigiliarum, de hac vigilia mentionem facit Dominus, beatitudines vigilantium. beatitudines vigilantium.

Matth. xxvi, 34: Hac nocte, antequam Matth. xxvi, 34: Hac nocte, antequam

256 256

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

gallus cantet, ter me negabis. Tunc gallus cantet, ter me negabis. Tunc enim propter solis ascensum moveri in- enim propter solis ascensum moveri in- cipit nutrimentum ad exteriora organa cipit nutrimentum ad exteriora organa sensuum. Et ideo somniare incipiunt sensuum. Et ideo somniare incipiunt paulatim animalia, et moveri. Et ideo paulatim animalia, et moveri. Et ideo quædam garriunt, et galli cantant. quædam garriunt, et galli cantant.

Quarta autem vigilia vocatur ante- Quarta autem vigilia vocatur ante- lucanum, quando sol versus horizontem lucanum, quando sol versus horizontem appropinquare incipit et ideo tunc nu- appropinquare incipit et ideo tunc nu- trimentum ab interiori motu in tertia vi- trimentum ab interiori motu in tertia vi- gilia incipit superfundi organis sensuum, gilia incipit superfundi organis sensuum, et somnus incipit attenuari et dulcescere, et somnus incipit attenuari et dulcescere, et somnia incipiunt multiplicari ex sua- et somnia incipiunt multiplicari ex sua- vi motu organorum a nutrimento. Et vi motu organorum a nutrimento. Et ideo animalia tunc sunt multi garritus, ideo animalia tunc sunt multi garritus, et gallorum cantus crebrescunt. Et de et gallorum cantus crebrescunt. Et de hac vigilia mentio fit, Exod. xiv, 24 et hac vigilia mentio fit, Exod. xiv, 24 et 25 Jamque advenerat vigilia matuli- 25 Jamque advenerat vigilia matuli- na, et ecce respiciens Dominus super ca- na, et ecce respiciens Dominus super ca- stra Ægyptiorum per columnam ignis stra Ægyptiorum per columnam ignis et nubis, interfecit exercitum eorum: et et nubis, interfecit exercitum eorum: et subvertit rotas curruum, ferebanturque subvertit rotas curruum, ferebanturque in profundum. Matth. xiv, 25: Quarta in profundum. Matth. xiv, 25: Quarta autem vigilia noctis venit ad eos, ambu- autem vigilia noctis venit ad eos, ambu- lans supra mare. lans supra mare.

De omnibus his quatuor vigiliis simul De omnibus his quatuor vigiliis simul dicitur, Marc. XIII, 35: Nescitis quando dicitur, Marc. XIII, 35: Nescitis quando dominus domus veniat : sero, an media dominus domus veniat : sero, an media nocte, an galli cantu, an mane. nocte, an galli cantu, an mane.

Quælibet autem istarum vigiliarum Quælibet autem istarum vigiliarum secundum Astronomos in tres horas dis- secundum Astronomos in tres horas dis- tribuitur et sic nox habet duodecim tribuitur et sic nox habet duodecim horas, sicut et dies. Joan. xI, 9: Non- horas, sicut et dies. Joan. xI, 9: Non- ne duodecim sunt horæ dici? Sed tunc ne duodecim sunt horæ dici? Sed tunc prima hora noctis vocatur crepusculum, prima hora noctis vocatur crepusculum, et ultima vocatur diluculum: quia pri- et ultima vocatur diluculum: quia pri- ma hora noctis lucem solis habet vergen- ma hora noctis lucem solis habet vergen- tem in tenebras, et ultima habet eamdem tem in tenebras, et ultima habet eamdem emersam de tenebris ad lucem diei. Sed emersam de tenebris ad lucem diei. Sed illæ duæ partes horarum non vocantur illæ duæ partes horarum non vocantur vigiliæ quia in illis excubiæ non solent vigiliæ quia in illis excubiæ non solent poni, eo quod in illis communiter homi- poni, eo quod in illis communiter homi- nes vigilant. nes vigilant.

Hæ quatuor vigiliæ solent a Sanctis Hæ quatuor vigiliæ solent a Sanctis attribui quatuor ætatibus hominum : ita attribui quatuor ætatibus hominum : ita quod prima sit pueritia et juventus, ha- quod prima sit pueritia et juventus, ha- bens ante se quasi unam partem horæ bens ante se quasi unam partem horæ infantiam. Secunda autem sit virilis infantiam. Secunda autem sit virilis ætas, quando vita naturæ stat in robore. ætas, quando vita naturæ stat in robore.

Tertia autem sit senectus, quando jam Tertia autem sit senectus, quando jam declinante virtute, stat adhuc substantia, declinante virtute, stat adhuc substantia, et corporum et membrorum habitudo. et corporum et membrorum habitudo. Quarta autem sit senium, quando defe- Quarta autem sit senium, quando defe- cta jam virtute etiam corpus incipit ru- cta jam virtute etiam corpus incipit ru- gari, et incurvari, et deformari. Et secun- gari, et incurvari, et deformari. Et secun- dum hoc de prima vigilia non facit Do- dum hoc de prima vigilia non facit Do- minus mentionem: quia illa mersa est minus mentionem: quia illa mersa est in ætate humida, et nullam habet expe- in ætate humida, et nullam habet expe- rientiam et ideo in illa dormitare habet rientiam et ideo in illa dormitare habet per ignoscentiam et misericordiam. De per ignoscentiam et misericordiam. De ultima etiam non facit mentionem: quia ultima etiam non facit mentionem: quia illa et virtute et corpore deficit et defe- illa et virtute et corpore deficit et defe- cta est, et ideo a labore sollicitudinis cta est, et ideo a labore sollicitudinis excusata, quia quasi enervata est: sed excusata, quia quasi enervata est: sed de secunda quæ est in robore, et virtu- de secunda quæ est in robore, et virtu- tis, et corporis et de tertia, quæ licet tis, et corporis et de tertia, quæ licet jam virtute declinet, non tamen est no- jam virtute declinet, non tamen est no- tabilis defectus, et habet jam experien- tabilis defectus, et habet jam experien- tiam faciendorum. Et ideo illis dua- tiam faciendorum. Et ideo illis dua- bus major indicitur sollicitudo, et fures bus major indicitur sollicitudo, et fures et latrones illis magis insidiantur: quia et latrones illis magis insidiantur: quia in illis horis magis quietus est somnus. in illis horis magis quietus est somnus. Hoc est ergo quod dicit : Hoc est ergo quod dicit :

« Et si venerit in secunda vigilia, « Et si venerit in secunda vigilia, et si in tertia vigilia venerit, » et si in tertia vigilia venerit, »

Quando fures solent insidiari. I ad Quando fures solent insidiari. I ad Thessal. v, 2 Ipsi diligenter scitis quia Thessal. v, 2 Ipsi diligenter scitis quia dies Domini, sicut fur in nocte, ita ve- dies Domini, sicut fur in nocte, ita ve- niet. Apocal. 111, 3: Si ergo non vigila- niet. Apocal. 111, 3: Si ergo non vigila- veris, veniam ad te tamquam fur, et ne- veris, veniam ad te tamquam fur, et ne- scies qua hora veniam ad te. Fur enim, ut scies qua hora veniam ad te. Fur enim, ut Labeo dicit, a furno dicitur, quod est ni- Labeo dicit, a furno dicitur, quod est ni- grum. quia in nigro, hoc est, in obscu- grum. quia in nigro, hoc est, in obscu- ro venit. Voluit enim Dominus incertam ro venit. Voluit enim Dominus incertam et ignoratam nobis esse horam mortis, et ignoratam nobis esse horam mortis, ut semper simus parati. Matth. xxiv, ut semper simus parati. Matth. xxiv, 44 Et vos estote parati, quia qua nes- 44 Et vos estote parati, quia qua nes- citis hora Filius hominis venturus est. citis hora Filius hominis venturus est. Et ideo dicitur, Amos, iv, 12: Præpara- Et ideo dicitur, Amos, iv, 12: Præpara- re occursum Dei tui, Israel. Exod. xix, re occursum Dei tui, Israel. Exod. xix, 15: Estote parati in diem tertium, hoc 15: Estote parati in diem tertium, hoc est, in quodlibet futurum. Genes. xxx, est, in quodlibet futurum. Genes. xxx, 33: Respondebit mihi cras justitia mea, 33: Respondebit mihi cras justitia mea, quando placiti tempus advenerit. quando placiti tempus advenerit.

10 10

IN EVANG. LUCÆ, XII-38, 39. IN EVANG. LUCÆ, XII-38, 39.

Et hoc est quod sequitur : Et hoc est quod sequitur :

« Et ita invenerit, » « Et ita invenerit, »

Vigilantes scilicet et sollicitos: quia Vigilantes scilicet et sollicitos: quia tales numquam præveniuntur a morte tales numquam præveniuntur a morte et a veniente Domino, sed semper præ- et a veniente Domino, sed semper præ- veniunt, et mortem, et Dominum. Unde, veniunt, et mortem, et Dominum. Unde, Sapient. IV, 7 Justus, si morte præoc- Sapient. IV, 7 Justus, si morte præoc- cupatus fuerit, in refrigerio erit: quia cupatus fuerit, in refrigerio erit: quia licet tempore præoccupetur, tamen præ- licet tempore præoccupetur, tamen præ- paratione semper prævenit mortem Job, paratione semper prævenit mortem Job, xiv, 15, dixit Job præparatus: Vocabis xiv, 15, dixit Job præparatus: Vocabis me, et ego respondebo tibi: operi ma- me, et ego respondebo tibi: operi ma- nuum tuarum porriges dexteram. nuum tuarum porriges dexteram.

<< Beati sunt servi illi, » << Beati sunt servi illi, »

Beatitudine actus perfecti secundum Beatitudine actus perfecti secundum vigiliarum sollicitudinem. Proverb. vi, vigiliarum sollicitudinem. Proverb. vi, 34 et 35 Beatus homo qui audit me, 34 et 35 Beatus homo qui audit me, et vigilat ad fores meas quotidie, et ob- et vigilat ad fores meas quotidie, et ob- servat ad postes ostii mei. Qui me in- servat ad postes ostii mei. Qui me in- venerit, inveniet vitam, et hauriet salu- venerit, inveniet vitam, et hauriet salu- tem a Domino. Et sic, ideo vigilantes tem a Domino. Et sic, ideo vigilantes sunt beati. sunt beati.

« Hoc autem scitote, quoniam si sci- « Hoc autem scitote, quoniam si sci- ret paterfamilias, qua hora fur veni- ret paterfamilias, qua hora fur veni- ret, vigilaret utique, et non sineret ret, vigilaret utique, et non sineret perfodi domum suam. » perfodi domum suam. »

257 257

quid scitur est verum, et fallere non pot- quid scitur est verum, et fallere non pot- est. Proverb. VIII, 8 Justi sunt omnes est. Proverb. VIII, 8 Justi sunt omnes sermones mei, non est in eis pravum quid, sermones mei, non est in eis pravum quid, neque perversum. neque perversum.

« Quoniam si sciret paterfamilias, » « Quoniam si sciret paterfamilias, » qui habet curam gubernandæ domus et qui habet curam gubernandæ domus et familiæ. Et huic debet esse similis Do- familiæ. Et huic debet esse similis Do- ctor et gubernator Ecclesiarum. Matth. ctor et gubernator Ecclesiarum. Matth. XIII, 52 Ideo omnis scriba doctus in re- XIII, 52 Ideo omnis scriba doctus in re- gno coelorum, similis est homini patri- gno coelorum, similis est homini patri- familias, qui profert de thesauro suo familias, qui profert de thesauro suo

nova et vetera. nova et vetera.

« Qua hora fur veniret, » qui in nigro, « Qua hora fur veniret, » qui in nigro, hoc est, in obscuro aufert : quia ille est hoc est, in obscuro aufert : quia ille est diabolus qui aufert. Joan. x, 10: Fur diabolus qui aufert. Joan. x, 10: Fur non venit nisi ut furetur, et mactet, et non venit nisi ut furetur, et mactet, et perdat. Qui autem improvisus venit, non perdat. Qui autem improvisus venit, non ut perdat, sed ut secundum merita retri- ut perdat, sed ut secundum merita retri- buat, nec est fur, sed in adventu habet buat, nec est fur, sed in adventu habet furis similitudinem, ille est judex Filius furis similitudinem, ille est judex Filius hominis quia ille sicut fur venit im- hominis quia ille sicut fur venit im- provisus. Matth. xxv, 6: Media nocte provisus. Matth. xxv, 6: Media nocte clamor factus est: Ecce sponsus venit. clamor factus est: Ecce sponsus venit. Eccle. ix, 12: Nescit homo finem suum: Eccle. ix, 12: Nescit homo finem suum: sed sicut capiuntur pisces hamo, et sicut sed sicut capiuntur pisces hamo, et sicut aves laqueo comprehenduntur, sic ca- aves laqueo comprehenduntur, sic ca- piuntur homines in tempore malo. I ad piuntur homines in tempore malo. I ad Thessal. v, 3: Cum dixerint: Pax, et Thessal. v, 3: Cum dixerint: Pax, et securitas, tunc repentinus eis superveniet securitas, tunc repentinus eis superveniet interitus. interitus.

« Vigilaret utique, « Vigilaret utique,

>> >>

Hoc est, oculos et sensus ad lumen Hoc est, oculos et sensus ad lumen aperiret. Et ita vigilat homo de salute sua aperiret. Et ita vigilat homo de salute sua

Ecce secunda ratio a præcautela peri- sollicitus, oculos et sensus ad æternum Ecce secunda ratio a præcautela peri- sollicitus, oculos et sensus ad æternum

culi culi

Duo autem facit in hac ratione, quo- Duo autem facit in hac ratione, quo- rum primum est similitudo præmissa hu- rum primum est similitudo præmissa hu- mana in cautela periculi: secundum au- mana in cautela periculi: secundum au- tem admonitio cautelæ sumpta a dicta tem admonitio cautelæ sumpta a dicta similitudine. similitudine.

De primo dicit duo. Præmittit enim De primo dicit duo. Præmittit enim assertionem, et secundo supponit simili- assertionem, et secundo supponit simili- tudinem. tudinem.

De assertione dicit sic: « Hoc autem De assertione dicit sic: « Hoc autem scitote. » Quasi dicat: Ex verbis meis, et scitote. » Quasi dicat: Ex verbis meis, et humana ratione « scitote, » quia quid- humana ratione « scitote, » quia quid-

XXII XXII

lumen aperiendo, et cavendo ne domus lumen aperiendo, et cavendo ne domus corporis sui improvisa morte suff diatur, corporis sui improvisa morte suff diatur, et thesaurus animæ perdatur. Domus et thesaurus animæ perdatur. Domus enini corporis, domus lutea est, et de fa- enini corporis, domus lutea est, et de fa- cili suffoditur. Job, 1v, 19: Qui habitant cili suffoditur. Job, 1v, 19: Qui habitant domos luteas, qui terrenum habent fun- domos luteas, qui terrenum habent fun- damentum, consumentur velut a tinea. damentum, consumentur velut a tinea. II ad Corinth. v, 1: Scimus quoniam si II ad Corinth. v, 1: Scimus quoniam si terrestris domus nostra hujus habitatio- terrestris domus nostra hujus habitatio- nis dissolvatur, quod ædificationem ex nis dissolvatur, quod ædificationem ex Deo habemus, domum non manufactam, Deo habemus, domum non manufactam, æternam in cœlis. æternam in cœlis.

17 17

40 40

258 258

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

Et hoc est quod sequitur: Et hoc est quod sequitur:

« Et non sineret perfodi domum « Et non sineret perfodi domum

suam, » suam, »

Supple, improvise: quia fundavit eam Supple, improvise: quia fundavit eam supra petram, ubi suffodi non potest. supra petram, ubi suffodi non potest. Matth. v, 25: Venerunt flumina, et Matth. v, 25: Venerunt flumina, et flaverunt venti, et irruerunt in domum flaverunt venti, et irruerunt in domum illam, et non cecidit: fundata enim illam, et non cecidit: fundata enim erat supra petram. Thesaurum etiam re- erat supra petram. Thesaurum etiam re- poneret in coelo, et tunc insidias a furi- poneret in coelo, et tunc insidias a furi- bus non pateretur. Matth. vi, 20: The- bus non pateretur. Matth. vi, 20: The- saurizate vobis thesauros in cœlo, ubi saurizate vobis thesauros in cœlo, ubi neque ærugo, neque tinea demolitur, et neque ærugo, neque tinea demolitur, et ubi fures non effodiunt, nec furantur. ubi fures non effodiunt, nec furantur. Ideo, I Petr. 1, 4, dicitur: In hæredita- Ideo, I Petr. 1, 4, dicitur: In hæredita- tem incorruptibilem, et incontaminatam, tem incorruptibilem, et incontaminatam, et immarcescibilem, conservatam et immarcescibilem, conservatam cœlis. cœlis.

in in

« Et vos estote parati, quia qua hora « Et vos estote parati, quia qua hora non putatis, Filius hominis veniet. »> non putatis, Filius hominis veniet. »>

Conclusio est a simili. « Et, » conjun- Conclusio est a simili. « Et, » conjun- ctio quæ videtur copulativa, illativa est : ctio quæ videtur copulativa, illativa est : et est sensus: ergo « et vos estote pa- et est sensus: ergo « et vos estote pa- rati, » quia ad similitudinem furis conti- rati, » quia ad similitudinem furis conti- nuo perfoditur domus inhabitationis nuo perfoditur domus inhabitationis vestræ. Psal. CXVII, 60: Paralus sum, vestræ. Psal. CXVII, 60: Paralus sum, et non sum turbatus. II ad Corinth. ix, et non sum turbatus. II ad Corinth. ix, 2: Achaia parata est ab anno præterito, 2: Achaia parata est ab anno præterito, et vestra æmulatio provocavit plurimos. et vestra æmulatio provocavit plurimos. Emulando parati esse debemus ut alios Emulando parati esse debemus ut alios ad similem præparationem provocemus. ad similem præparationem provocemus. « Quia qua hora non putatis, « Quia qua hora non putatis, quod eam prævidere non potestis. Act. 1, quod eam prævidere non potestis. Act. 1, 7: Non est vestrum nosse tempora vel 7: Non est vestrum nosse tempora vel momenta quæ Pater posuit in sua potes- momenta quæ Pater posuit in sua potes- tate. Sicut enim nihil certius est morte, tate. Sicut enim nihil certius est morte, ita nihil incertius est hora mortis. ita nihil incertius est hora mortis.

« Filius hominis veniet. >> « Filius hominis veniet. >>

» eo » eo

Hoc dicit, quia in humana natura in Hoc dicit, quia in humana natura in qua judicatus est, alios judicabit. Apo- qua judicatus est, alios judicabit. Apo- cal. 1, 7 Ecce venit cum nubibus, et cal. 1, 7 Ecce venit cum nubibus, et videbit eum omnis oculus, et qui eum videbit eum omnis oculus, et qui eum

pupugerunt. Primo in judicio particulari pupugerunt. Primo in judicio particulari uniuscujusque, et deinde in judicio uni- uniuscujusque, et deinde in judicio uni- versali omnium. Joan. xix, 37: Videbunt versali omnium. Joan. xix, 37: Videbunt in quem transfixerunt. Joan. v, 22: Pa- in quem transfixerunt. Joan. v, 22: Pa- ter non judicat quemquam, sed omne ter non judicat quemquam, sed omne judicium dedit Filio. Et,ibidem, yy. 27 judicium dedit Filio. Et,ibidem, yy. 27 et 28: Potestatem dedit ei judicium et 28: Potestatem dedit ei judicium facere, quia Filius hominis est. Nolite facere, quia Filius hominis est. Nolite mirari hoc. mirari hoc.

Sic ergo per rationes ad vigilandum Sic ergo per rationes ad vigilandum inducit. inducit.

« Ait autem ei Petrus Domine, ad « Ait autem ei Petrus Domine, ad nos dicis hanc parabolam, an et ad nos dicis hanc parabolam, an et ad omnes? >> omnes? >>

Hic incipit pars illa de quæstione et Hic incipit pars illa de quæstione et responsione Petri. Multa enim dixerat responsione Petri. Multa enim dixerat Dominus quædam communiter perti- Dominus quædam communiter perti- nentia ad omnes: quædam autem specia- nentia ad omnes: quædam autem specia- liter ad discipulos: quædam figurative liter ad discipulos: quædam figurative dicta quædam aperte. Et ideo quærit dicta quædam aperte. Et ideo quærit Petrus dicens: « Domine, ad nos di- Petrus dicens: « Domine, ad nos di- cis. » cis. »

Et dividitur in partes duas, in quarum Et dividitur in partes duas, in quarum prima ponitur quæstio Petri: et in se- prima ponitur quæstio Petri: et in se- cunda, responsio Domini. cunda, responsio Domini.

Dicit ergo: «Domine, ad nos, » ne Dicit ergo: «Domine, ad nos, » ne tangat discipulos et Apostolos tantum, tangat discipulos et Apostolos tantum, «< dicis, » præmonendo nos, « hanc pa- «< dicis, » præmonendo nos, « hanc pa- rabolam, » hoc est, similitudinarium ser- rabolam, » hoc est, similitudinarium ser-

monem. monem.

« An ad omnes ? » scilicet Prælatos et « An ad omnes ? » scilicet Prælatos et subditos, Apostolos, sive discipulos: an subditos, Apostolos, sive discipulos: an et ad alios omnes indifferentes homines? et ad alios omnes indifferentes homines?

Parabolam autem vocat similitudina- Parabolam autem vocat similitudina- rium sermonem: sicut de lumborum rium sermonem: sicut de lumborum præcinctione, et adventu furis, et hujus- præcinctione, et adventu furis, et hujus- modi. Sublimia enim instituta sunt, quæ modi. Sublimia enim instituta sunt, quæ oportet observare exspectantes Domi- oportet observare exspectantes Domi- num. Et ideo quærit Petrus, Si hæc tan- num. Et ideo quærit Petrus, Si hæc tan- tum pertineant ad Apostolos, et succes- tum pertineant ad Apostolos, et succes- sores eorum: an etiam ad alios omnes sores eorum: an etiam ad alios omnes exspectantes Domini judicium ? Ad Ti- exspectantes Domini judicium ? Ad Ti- tum, 11, 12 et 13: Sobrie et juste et pie tum, 11, 12 et 13: Sobrie et juste et pie vivamus in hoc sæculo, exspectantes bea- vivamus in hoc sæculo, exspectantes bea- tam spem, et adventum gloriæ magni tam spem, et adventum gloriæ magni Dei. Malach. III, 1 et 2: Ecce venit... et Dei. Malach. III, 1 et 2: Ecce venit... et

IN EVANG. LUCÆ, XII-41, 42. IN EVANG. LUCÆ, XII-41, 42.

quis poterit cogitare diem adventus ejus? quis poterit cogitare diem adventus ejus? et quis stabit ad videndum eum ? Et ideo et quis stabit ad videndum eum ? Et ideo non est mirum, si dubitat Petrus de his, non est mirum, si dubitat Petrus de his, quæ pertinent ad tanti adventus præpa- quæ pertinent ad tanti adventus præpa-

rationem. rationem.

Ex quibusdam enim verbis, adventus Ex quibusdam enim verbis, adventus ad judicium videtur pertinere ad Aposto- ad judicium videtur pertinere ad Aposto- los solum, et eorum successores: sicut los solum, et eorum successores: sicut ex illo, Matth. xIx, 28: Cum sederit Fi- ex illo, Matth. xIx, 28: Cum sederit Fi- lius hominis in sede majestatis suæ, se- lius hominis in sede majestatis suæ, se- debitis et vos super sedes duodecim, ju- debitis et vos super sedes duodecim, ju- dicantes duodecim tribus Israel. Ex dicantes duodecim tribus Israel. Ex quibusdam autem videtur pertinere ad quibusdam autem videtur pertinere ad omnes electos, Matth. xxiv, 28: Ubi- omnes electos, Matth. xxiv, 28: Ubi- cumque fuerit corpus, illuc congrega- cumque fuerit corpus, illuc congrega- buntur et aquila. Sed quoad judiciariam buntur et aquila. Sed quoad judiciariam potestatem pertinet ad Apostolos et suc- potestatem pertinet ad Apostolos et suc- cessores Apostolorum, qui judicabunt cessores Apostolorum, qui judicabunt cum Chri-to. Quoad bened ctionem au- cum Chri-to. Quoad bened ctionem au- tem et possesionem beatitudinis, pertinet tem et possesionem beatitudinis, pertinet ad omnes electos hoc quod in ante habi- ad omnes electos hoc quod in ante habi- tis dictum est. Et ideo licet principaliter tis dictum est. Et ideo licet principaliter hujusmodi sollicitudo indicatur Prælatis, hujusmodi sollicitudo indicatur Prælatis, qui sunt successores Apostolorum, ta- qui sunt successores Apostolorum, ta- men secundum modum uniuscujusque men secundum modum uniuscujusque pertinet ad omnes. Unde hæc fuit causa pertinet ad omnes. Unde hæc fuit causa dubitationis Petri. dubitationis Petri.

« Dixit autem Dominus: Quis, pu- « Dixit autem Dominus: Quis, pu- las, est fidelis dispensator, et pru- las, est fidelis dispensator, et pru- dens. » dens. »

Ilic incipit responsio Domini de solu- Ilic incipit responsio Domini de solu- tione quæstionis inductæ. tione quæstionis inductæ.

In hac autem responsione tria conti- In hac autem responsione tria conti- nentur in quorum primo beatitudine nentur in quorum primo beatitudine magna extollitur vigilans, et se ad ad- magna extollitur vigilans, et se ad ad- ventum Domini præparans, et ostenditur ventum Domini præparans, et ostenditur esse rarus in secundo, mali servi osten- esse rarus in secundo, mali servi osten- duntur stipendia malorum meritorum: duntur stipendia malorum meritorum: in tert o, per modum supradictum dis- in tert o, per modum supradictum dis- solvitur Petri quæstio. Dicitur, quod ad solvitur Petri quæstio. Dicitur, quod ad unum plus pertinet cui plus commi-sum unum plus pertinet cui plus commi-sum est, et ad alterum minus cui minus con- est, et ad alterum minus cui minus con- mittitur. mittitur.

In primo horum tria continentur: ejus In primo horum tria continentur: ejus scilicet, qui dicta observat raritas, et scilicet, qui dicta observat raritas, et

259 259

observantis beatitudo, et ejusdem beati observantis beatitudo, et ejusdem beati

remuneratio. remuneratio.

Horum autem primum rursus sex Horum autem primum rursus sex continet, quorum primum est hæc obser- continet, quorum primum est hæc obser- vantis raritas, secundum in dispensando vantis raritas, secundum in dispensando utilitas, tertium in commisso fidelitas, utilitas, tertium in commisso fidelitas, quartum prudentiæ et circumspectionis quartum prudentiæ et circumspectionis ejus sagacitas, quintum vocationis ejus- ejus sagacitas, quintum vocationis ejus- dem puritas, sextum est finis vocationis dem puritas, sextum est finis vocationis ejus, ostensa sinceritas. ejus, ostensa sinceritas. De primo horum dicit: De primo horum dicit:

« Quis, putas, est, etc. » « Quis, putas, est, etc. »

Quasi dicat: Tu quæris, Petre, an ad Quasi dicat: Tu quæris, Petre, an ad omnes dicam præparationis inductæ et omnes dicam præparationis inductæ et sollicitudinis parabolam. Sed, « quis, pu- sollicitudinis parabolam. Sed, « quis, pu- tas, est, » qui teneat ea quæ dicta sunt? tas, est, » qui teneat ea quæ dicta sunt? Heu rara enim avis est in terris tantæ Heu rara enim avis est in terris tantæ perfectionis homo, qui sollicitudinem il- perfectionis homo, qui sollicitudinem il- lum exhibeat, et illam fidem ad me os- lum exhibeat, et illam fidem ad me os- tendat. Luc. xvIII, 8: Filius hominis ve- tendat. Luc. xvIII, 8: Filius hominis ve- niens, putas, inveniet fidem in terra? niens, putas, inveniet fidem in terra? Eccle. VII, 29: Virum de mille unum re- Eccle. VII, 29: Virum de mille unum re- peri, mulierem ex omnibus non inveni. peri, mulierem ex omnibus non inveni. I ad Corinth. IV, 2: Jam quæritur inter I ad Corinth. IV, 2: Jam quæritur inter dispensatores ut fidelis quis inveniatur. dispensatores ut fidelis quis inveniatur. Psal. x, 3: Omnes declinaverunt, si- Psal. x, 3: Omnes declinaverunt, si- mul inutiles facti sunt: non est qui fa- mul inutiles facti sunt: non est qui fa- ciat bonum, non est usque ad unum. Ad ciat bonum, non est usque ad unum. Ad Philip. II, 21 Omnes quæ sua sunt quæ- Philip. II, 21 Omnes quæ sua sunt quæ- runt, non quæ sunt Jesu Christi. II Reg. runt, non quæ sunt Jesu Christi. II Reg. XIX, 10: Derelictus sum ego solus, et XIX, 10: Derelictus sum ego solus, et quærunt animam meam. quærunt animam meam.

« Quis ergo, putas, est » talis? et quis « Quis ergo, putas, est » talis? et quis

tam tam

<< Fidelis >> << Fidelis >>

In commisso sibi grege? vel talento In commisso sibi grege? vel talento donorum Domini sui? Fides enim, ut di- donorum Domini sui? Fides enim, ut di- cit Augustinus, componitur a fiant, et cit Augustinus, componitur a fiant, et dicta. Et dicitur fides quando dictis facta dicta. Et dicitur fides quando dictis facta compensantur. In commisso enim grege, compensantur. In commisso enim grege, et commisso talento donorum magna et commisso talento donorum magna promittuntur et si compensantur factis, promittuntur et si compensantur factis, tunc est fidelis in commisso qui hæc fa- tunc est fidelis in commisso qui hæc fa- cit. Si autem non fit vel minus fit, ille cit. Si autem non fit vel minus fit, ille non est fidelis. Proverb. xx, 6: Multi non est fidelis. Proverb. xx, 6: Multi

260 260

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

homines misericordes vocantur, virum homines misericordes vocantur, virum autem fidelem quis inveniet? Sic fidelis autem fidelem quis inveniet? Sic fidelis in commisso fuit de quo dicitur, I Reg. in commisso fuit de quo dicitur, I Reg. 111, 20 Cognovit universus Israel a Dan 111, 20 Cognovit universus Israel a Dan usque Bersabee, quod fidelis Samuel usque Bersabee, quod fidelis Samuel propheta esset Domini. Et ideo ipse propheta esset Domini. Et ideo ipse summus sacerdos, bona pro tam fideli summus sacerdos, bona pro tam fideli dispensatore imprecatus est, dicens: dispensatore imprecatus est, dicens: Reddat tibi Dominus... pro fœnore quod Reddat tibi Dominus... pro fœnore quod commodasti Domino. Ille enim fidelis commodasti Domino. Ille enim fidelis fuit, quia omnia quæ promisit, exhibuit fuit, quia omnia quæ promisit, exhibuit

in facto. in facto.

Est autem et alter fidelis in commisso Est autem et alter fidelis in commisso præcepto, qui omnia sibi imposita et præcepto, qui omnia sibi imposita et imperata ad honorem Domini sui fideli- imperata ad honorem Domini sui fideli- ter peragit. I Reg. xxn, 14: Quis in om- ter peragit. I Reg. xxn, 14: Quis in om- nibus servis tuis, sicut David fidelis, et nibus servis tuis, sicut David fidelis, et gener regis et pergens ad imperium tuum, gener regis et pergens ad imperium tuum, et gloriosus in domo tuo? et gloriosus in domo tuo?

Est tertio modo fidel's in obsequio, Est tertio modo fidel's in obsequio, non serviens ad oculum vel pro mercede, non serviens ad oculum vel pro mercede, sed ex fide quam habet ad Dominum. sed ex fide quam habet ad Dominum. Eccli. xxxIII, 31: Si est tibi servus fide- Eccli. xxxIII, 31: Si est tibi servus fide- lis, sit tibi quasi anima tua. lis, sit tibi quasi anima tua.

Quarto modo adhuc fidelis est, qui Quarto modo adhuc fidelis est, qui omnes divitias et gloriam Domini in po- omnes divitias et gloriam Domini in po- testate accipiens, nihil de omnibus sibi testate accipiens, nihil de omnibus sibi attribuit. Bernardus « Fidelis profecto attribuit. Bernardus « Fidelis profecto « minister eris: si de universa gloria « minister eris: si de universa gloria « Domini tui, etsi transeunte per te, ni- « Domini tui, etsi transeunte per te, ni- << hil manibus tuis adhærere contingat. » << hil manibus tuis adhærere contingat. » Et sic fidelis fuit Joseph, Genes. xxxix, Et sic fidelis fuit Joseph, Genes. xxxix, 8 et 9: Ecce dominus meus omnibus 8 et 9: Ecce dominus meus omnibus mihi traditis, ignorat quid habeat in mihi traditis, ignorat quid habeat in domo sua, nec quidquam est quod non in domo sua, nec quidquam est quod non in mea sit potestate, vel non tradiderit mihi, mea sit potestate, vel non tradiderit mihi, præter te, quæ uxor ejus es: quomodo præter te, quæ uxor ejus es: quomodo ergo possum hoc malum facere, infide- ergo possum hoc malum facere, infide- litatis scilicet, et peccare in Deum litatis scilicet, et peccare in Deum meum? meum?

Est quinto modo fidelis, qui omnia ad Est quinto modo fidelis, qui omnia ad Deum refert, fidei Domini omnia com- Deum refert, fidei Domini omnia com- mittens, et propter solam spem quam in mittens, et propter solam spem quam in Deum habet serviens. Eccli. XLV, 4: In Deum habet serviens. Eccli. XLV, 4: In fide et lenitate ipsius sanctum fecit fide et lenitate ipsius sanctum fecit illum, et elegit eum ex omni carne. Et illum, et elegit eum ex omni carne. Et sic fidelis fuit Abraham, ad Roman, iv, sic fidelis fuit Abraham, ad Roman, iv,

1 I Reg. 11, 20. 1 I Reg. 11, 20.

20 et 21: In repromissione Dei non hæ- 20 et 21: In repromissione Dei non hæ- sitavit diffidentia, sed confortatus est sitavit diffidentia, sed confortatus est fide dans gloriam Deo, plenissime sciens fide dans gloriam Deo, plenissime sciens quia quæcumque promisit, potens est et quia quæcumque promisit, potens est et facere. facere.

Sexto modo fidelis est, qui omnia quæ Sexto modo fidelis est, qui omnia quæ credit operibus ostendit, sola dilectione credit operibus ostendit, sola dilectione omnia complens, ad quæ fides illuminat. omnia complens, ad quæ fides illuminat. Ad Galat. v,6: Fides quæ per charitatem Ad Galat. v,6: Fides quæ per charitatem operatur. Jacob. 11, 26: Fides sine ope- operatur. Jacob. 11, 26: Fides sine ope- ribus mortua est. Et, ibidem, y. 18: Ego ribus mortua est. Et, ibidem, y. 18: Ego ostendam tibi ex operibus fidem meam. ostendam tibi ex operibus fidem meam.

Omnibus ergo his modis, « quis, pu- Omnibus ergo his modis, « quis, pu- tas, est fidelis ? » Si enim aliquis isto- tas, est fidelis ? » Si enim aliquis isto- rum modorum deficiat, non potest dici rum modorum deficiat, non potest dici fidelis: aut enim promissa non complet, fidelis: aut enim promissa non complet, aut præcepta non implet, aut fraudat aut præcepta non implet, aut fraudat obsequium, aut bona subtrahit, aut ea obsequium, aut bona subtrahit, aut ea quæ facit infideliter ad Dominum non quæ facit infideliter ad Dominum non refert, aut fide mortua, sicut dæmones refert, aut fide mortua, sicut dæmones credunt, et in rem creditam apud Deum credunt, et in rem creditam apud Deum non habens spem, non tendit: et ideo non habens spem, non tendit: et ideo fidelis non reputatur. fidelis non reputatur.

« «

Dispensator. » Dispensator. »

Hic notatur in dispensando utilitas. Hic notatur in dispensando utilitas. Dicitur enim dispensator, qui pro diver- Dicitur enim dispensator, qui pro diver- sitate personarum, et temporum, et loco- sitate personarum, et temporum, et loco- rum, et bonorum sibi commissorum uti- rum, et bonorum sibi commissorum uti- liter distribuit distribuenda, et utiliter liter distribuit distribuenda, et utiliter reservat reservanda. Talis ergo proprie reservat reservanda. Talis ergo proprie est dispensator. Talis fuit dispensator do- est dispensator. Talis fuit dispensator do- mus Joseph 2. mus Joseph 2.

Oportet autem dispensatorem tria ha- Oportet autem dispensatorem tria ha- bere primum quidem ut sit idoneus sine bere primum quidem ut sit idoneus sine crimine existens: secundum autem ut crimine existens: secundum autem ut gratiam, quam accepit in bonis interio- gratiam, quam accepit in bonis interio- ribus vel exterioribus, libenter admini- ribus vel exterioribus, libenter admini- stret ex dilectione quam habet ad fami- stret ex dilectione quam habet ad fami- liam, supra quam constituitur : tertium liam, supra quam constituitur : tertium ut ex timore Dei, postposito timore ho- ut ex timore Dei, postposito timore ho- minum, familiæ Dei nihil subtrahat bo- minum, familiæ Dei nihil subtrahat bo- norum Domini sui. norum Domini sui.

Et de primo quidem horum dicitur, Et de primo quidem horum dicitur, I ad Timoth II, 2: Oportet Episcopum I ad Timoth II, 2: Oportet Episcopum irreprehensibilem esse, scilicet sicut Dei irreprehensibilem esse, scilicet sicut Dei

2 Cf. Genes. XLIII, 19 et seq. 2 Cf. Genes. XLIII, 19 et seq.

IN EVANG. LUCÆ, XII-42. IN EVANG. LUCÆ, XII-42.

dispensatorem. De secundo autem dici- dispensatorem. De secundo autem dici- tur, I Petr. IV, 10: Unusquisque, sicut tur, I Petr. IV, 10: Unusquisque, sicut accepit gratiam, in alterutrum illam ad- accepit gratiam, in alterutrum illam ad- ministrantes sicut boni dispensatores ministrantes sicut boni dispensatores multiformis gratiæ Dei. De tertio autem multiformis gratiæ Dei. De tertio autem dicitur, III Reg. xvш, 3 et 4: Vocavit dicitur, III Reg. xvш, 3 et 4: Vocavit Achab Abdiam dispensatorem domus Achab Abdiam dispensatorem domus suæ : Abdias autem timebat Dominum suæ : Abdias autem timebat Dominum valde. Nam cum interficeret, Jezabel valde. Nam cum interficeret, Jezabel prophetas Domini, tulit ille centum pro- prophetas Domini, tulit ille centum pro- phetas, et abscondit eos quinquagenos et phetas, et abscondit eos quinquagenos et quinquagenos in speluncis, et pavit eos quinquagenos in speluncis, et pavit eos pane et aqua. Iste ergo bonus fuit dis- pane et aqua. Iste ergo bonus fuit dis- pensator, qui licet mali hominis fuerit pensator, qui licet mali hominis fuerit dispensator et malæ mulieris, non veri- dispensator et malæ mulieris, non veri- tus est malitiam regis et reginæ, quomi- tus est malitiam regis et reginæ, quomi- nus pabula servis Dei etiam de propriis nus pabula servis Dei etiam de propriis sumptibus dispensaret. Hæc igitur tria ad sumptibus dispensaret. Hæc igitur tria ad bonum exiguntur dispensatorem. bonum exiguntur dispensatorem.

Quidam autem quartum his apponunt, Quidam autem quartum his apponunt, quod est bona opinio sive fama. I ad quod est bona opinio sive fama. I ad Corinth. v, 1 Sic nos existimet homo Corinth. v, 1 Sic nos existimet homo ut ministros Christi, et dispensatores ut ministros Christi, et dispensatores mysteriorum Dei. Sed hæc necessaria mysteriorum Dei. Sed hæc necessaria est propter alios, et non propter seip- est propter alios, et non propter seip-

sum. sum.

His igitur tribus vel quatuor habitis, His igitur tribus vel quatuor habitis, bonus erit dispensator eorum quæ sibi bonus erit dispensator eorum quæ sibi committuntur. committuntur.

Hoc ergo est quod dicit: Quis, putas, Hoc ergo est quod dicit: Quis, putas, est fidelis dispensator? » est fidelis dispensator? »

« Et prudens. » « Et prudens. »

Prudentia est (ut dicit Philosophus) Prudentia est (ut dicit Philosophus) cum latione activus habitus. Est autem cum latione activus habitus. Est autem prudens in dispensando, qui pecuniam prudens in dispensando, qui pecuniam domini et alia bona prudenter multipli- domini et alia bona prudenter multipli- cat, et caute damna domini sui excludit : cat, et caute damna domini sui excludit : sicut sapientiam per doctrinam multipli- sicut sapientiam per doctrinam multipli- cans, et per cautelam serpentinam exclu- cans, et per cautelam serpentinam exclu- dit nequitiam, ne virus in subditos effun- dit nequitiam, ne virus in subditos effun- dat. De primo horum dicitur, Proverb. dat. De primo horum dicitur, Proverb. XIV, 33 In corde prudentis requiescit XIV, 33 In corde prudentis requiescit sapientia, et indoctos quosque erudiet. sapientia, et indoctos quosque erudiet. Daniel. xu, 3: Qui docti fuerint, ful- Daniel. xu, 3: Qui docti fuerint, ful- gebunt quasi splendor firmamenti: et gebunt quasi splendor firmamenti: et qui ad justitiam erudiunt multos, quasi qui ad justitiam erudiunt multos, quasi stellæ in perpetuas æternitates. De se- stellæ in perpetuas æternitates. De se-

261 261

cundo autem dicitur, Matth. x, 16: cundo autem dicitur, Matth. x, 16: Estote ergo prudentes sicut serpentes, et Estote ergo prudentes sicut serpentes, et simplices sicut columbæ. Quia excludunt simplices sicut columbæ. Quia excludunt astutia boni serpentis, venenum serpen- astutia boni serpentis, venenum serpen- tis mali bonus enim serpens curat a mali tis mali bonus enim serpens curat a mali serpentis morsu. Numer. xx1, 8 : Fac ser- serpentis morsu. Numer. xx1, 8 : Fac ser- pentem æneum, et pone eum pro signo, et pentem æneum, et pone eum pro signo, et qui percussus adspexerit eum,vivet. Joan. qui percussus adspexerit eum,vivet. Joan. III, 14 et 15 Sicut Moyses exaltavit, III, 14 et 15 Sicut Moyses exaltavit, serpentem in deserto, ita exallari oportet serpentem in deserto, ita exallari oportet Filium hominis: ut omnis qui credit in Filium hominis: ut omnis qui credit in ipsum non pereat, sed habeat vitam æter- ipsum non pereat, sed habeat vitam æter- nam. Sic ergo prudens bonum bene dis- nam. Sic ergo prudens bonum bene dis- pensat. Et taliter prudens debet esse pensat. Et taliter prudens debet esse dispensator Ecclesiæ Dei. dispensator Ecclesiæ Dei.

E contra autem insipiens in dispen- E contra autem insipiens in dispen- sando, et fraudulentus in retinendo, non sando, et fraudulentus in retinendo, non debet Ecclesiæ Dei præponi. Isa. XXXII, debet Ecclesiæ Dei præponi. Isa. XXXII, 5 et 7 Non vocabitur ultra is qui insi- 5 et 7 Non vocabitur ultra is qui insi- piens est princeps, neque fraudulentus piens est princeps, neque fraudulentus appellabitur major... Fraudulenti vasa appellabitur major... Fraudulenti vasa pessima sunt ipse enim cogitationes pessima sunt ipse enim cogitationes concinnavit ad perdendos mites in ser- concinnavit ad perdendos mites in ser- mone mendacii, cum loqueretur pauper mone mendacii, cum loqueretur pauper judicium. judicium.

« Quem constituit dominus supra « Quem constituit dominus supra familiam suam. » familiam suam. »

Ecce puritas vocationis. Ecce puritas vocationis.

Et notantur hic duo: stabilitas et au- Et notantur hic duo: stabilitas et au- ctoritas. ctoritas.

Stabilitas notatur in hoc quod dicit: Stabilitas notatur in hoc quod dicit: « Quem constituit, » hoc est, stabiliter et « Quem constituit, » hoc est, stabiliter et immobiliter posuit: ut nec terrore, nec immobiliter posuit: ut nec terrore, nec pretio moveatur. Sed potius principibus pretio moveatur. Sed potius principibus exhibeat se Eliam, populis Joannem. De exhibeat se Eliam, populis Joannem. De Elia enim dicitur, Eccli. XLVIII, 13: In Elia enim dicitur, Eccli. XLVIII, 13: In diebus suis non pertimuit principem. Et diebus suis non pertimuit principem. Et hoc implevit, III Reg. xvi, 17 et seq., hoc implevit, III Reg. xvi, 17 et seq., ubi Achab et Jezabel non extimuit. Joan- ubi Achab et Jezabel non extimuit. Joan- nes autem nec ad favorem populi, nec nes autem nec ad favorem populi, nec ad terrorem movebatur. Matth. x1, 7: ad terrorem movebatur. Matth. x1, 7: Quid existis in desertum videre ? arundi- Quid existis in desertum videre ? arundi- nem vento agitatam ? Quasi dicat: Non. nem vento agitatam ? Quasi dicat: Non. Ergo constitutus est a Deo immobiliter. Ergo constitutus est a Deo immobiliter. Isa. xx11, 23 : Figam illum paxillum in Isa. xx11, 23 : Figam illum paxillum in loco fideli, et erit in solium gloriæ domui loco fideli, et erit in solium gloriæ domui patris ejus. Psal. XLIV, 17: Constitues patris ejus. Psal. XLIV, 17: Constitues