192 192

<< Primas cathedras, » << Primas cathedras, »

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

Propter dignitatem. Hæ autem sunt Propter dignitatem. Hæ autem sunt cathedræ quæ dicuntur catechizantium, cathedræ quæ dicuntur catechizantium, hoc est, docentium ædes. Et est cathedra hoc est, docentium ædes. Et est cathedra ædes, hoc est, solemnis sedes docentis, ædes, hoc est, solemnis sedes docentis, qui auctoritatem et officium docendi ac- qui auctoritatem et officium docendi ac- cepit. Et hanc sedem suscipere in doctri- cepit. Et hanc sedem suscipere in doctri- nam veritatis non debet nisi idoneus ex nam veritatis non debet nisi idoneus ex vita, et potens in opere et sermone. Tales vita, et potens in opere et sermone. Tales enim sunt sedes Episcoporum et Magi- enim sunt sedes Episcoporum et Magi- strorum Theologiæ. Unde inidonei vita et strorum Theologiæ. Unde inidonei vita et scientia et eloquentia, idola quædam scientia et eloquentia, idola quædam sunt Doctorum et magistri erroris. Isa. sunt Doctorum et magistri erroris. Isa. xxu, 15 et 16: Ingredere ad eum qui xxu, 15 et 16: Ingredere ad eum qui habitat in tabernaculo, ad Sobnam præ- habitat in tabernaculo, ad Sobnam præ- positum templi, et dices ad eum: Quid positum templi, et dices ad eum: Quid tu hic? aut quasi quis hic? Zachar. XI, tu hic? aut quasi quis hic? Zachar. XI, 170 pastor, et idolum, derelinquens 170 pastor, et idolum, derelinquens gregem gladius super brachium ejus, gregem gladius super brachium ejus, et super oculum dexterum ejus. Isti sunt et super oculum dexterum ejus. Isti sunt qui docent errores. Jerem. v, 31: Pro- qui docent errores. Jerem. v, 31: Pro- phetæ prophetabant mendacium, et sa- phetæ prophetabant mendacium, et sa- cerdotes applaudebant manibus suis: et cerdotes applaudebant manibus suis: et populus meus dilexit talia. Psal. 1, 1, populus meus dilexit talia. Psal. 1, 1, de sancto viro dicit quod in cathedra de sancto viro dicit quod in cathedra pestilentiæ non sedit. pestilentiæ non sedit.

Simile aliud faciunt sæculares, nihil Simile aliud faciunt sæculares, nihil religionis prætendentes, et bonos perse- religionis prætendentes, et bonos perse- quentes Christi discipulos: et tamen quentes Christi discipulos: et tamen cathedras ascendere præsumentes. Psal. cathedras ascendere præsumentes. Psal. XLIX, 16 et 17: Peccatori dixit Deus: XLIX, 16 et 17: Peccatori dixit Deus: Quare tu enarras justitias meas, et assu- Quare tu enarras justitias meas, et assu- mis testamentum meum per os tuum. Tu mis testamentum meum per os tuum. Tu vero odisti disciplinam, et projecisti ser- vero odisti disciplinam, et projecisti ser- mones meos retrorsum. mones meos retrorsum.

«< In synagogis, » «< In synagogis, »

Hoc est, quo conveniunt hi qui ver- Hoc est, quo conveniunt hi qui ver- bum Dei discere et audire intendunt, ubi bum Dei discere et audire intendunt, ubi non debent incathedrari nisi digni. Psal. non debent incathedrari nisi digni. Psal. CVI, 32: Exaltent eum in ecclesia ple- CVI, 32: Exaltent eum in ecclesia ple- bis, et in cathedra seniorum laudent bis, et in cathedra seniorum laudent eum. Eccli. xv, 5: In medio ecclesiæ eum. Eccli. xv, 5: In medio ecclesiæ aperiet os ejus. In locis ergo sanctorum aperiet os ejus. In locis ergo sanctorum Pontificum et Doctorum isti hostes omnis Pontificum et Doctorum isti hostes omnis boni sedere cupiebant. Daniel. xi, 20: boni sedere cupiebant. Daniel. xi, 20:

Stabit in loco ejus vilissimus, et indi- Stabit in loco ejus vilissimus, et indi- gnus decore regio. gnus decore regio.

« Et salutationes in foro. »> « Et salutationes in foro. »>

Ecce favor popularis. Quærebant enim Ecce favor popularis. Quærebant enim applausum et acclamationem populi. applausum et acclamationem populi. Tunc enim consuetum fuit, sicut adhuc Tunc enim consuetum fuit, sicut adhuc est in quibusdam terris, salutari præpo- est in quibusdam terris, salutari præpo- tentes ab inferioribus. Contra quod dicit tentes ab inferioribus. Contra quod dicit Psalmista, Psal. LI, 6: Qui hominibus Psalmista, Psal. LI, 6: Qui hominibus placent, confusi sunt, quoniam Deus placent, confusi sunt, quoniam Deus sprevit eos. Ad Galat. I, 10: Si adhuc sprevit eos. Ad Galat. I, 10: Si adhuc hominibus placerem, hoc est, placere hominibus placerem, hoc est, placere quærerem, Christi servus non essem. De quærerem, Christi servus non essem. De talibus salutationibus dicitur, IV Reg. talibus salutationibus dicitur, IV Reg. 1v, 20 Si occurrerit tibi homo, non 1v, 20 Si occurrerit tibi homo, non salutes eum. Luc. x, 4: Neminem per salutes eum. Luc. x, 4: Neminem per viam salutaveritis. Isti non attendunt viam salutaveritis. Isti non attendunt quod dicitur, Act. XII, 22 et 23, quod quod dicitur, Act. XII, 22 et 23, quod cum populus acclamaret Herodi voces cum populus acclamaret Herodi voces Dei et non hominum, confestim percussit Dei et non hominum, confestim percussit eum Angelus Domini,... et consumptus eum Angelus Domini,... et consumptus a vermibus, exspiravit. a vermibus, exspiravit.

« In foro » autem dicit:quia in foris « In foro » autem dicit:quia in foris et theatris voces populorum extolluntur et theatris voces populorum extolluntur cum tumultu: et talis turba forensis cum tumultu: et talis turba forensis magis ducitur tumultu erroris, quam magis ducitur tumultu erroris, quam attentione veritatis. Isa. III, 12: Popule attentione veritatis. Isa. III, 12: Popule meus, qui te beatum dicunt, ipsi te deci- meus, qui te beatum dicunt, ipsi te deci- piunt, et viam gressuum tuorum dissi- piunt, et viam gressuum tuorum dissi- pant. pant.

Dicit etiam «In foro, » quia ibi sunt Dicit etiam «In foro, » quia ibi sunt venales laudes. Matth. xxv, 9: Ite po- venales laudes. Matth. xxv, 9: Ite po- tius ad vendentes oleum laudis vanæ, et tius ad vendentes oleum laudis vanæ, et emite vobis. Psal. CXL, 5 Oleum pec- emite vobis. Psal. CXL, 5 Oleum pec- catoris non impinguet caput meum. catoris non impinguet caput meum.

« Væ vobis, »> « Væ vobis, »>

Pharisæis scilicet. Isa. II, 11: Væ Pharisæis scilicet. Isa. II, 11: Væ impio in malum: retributio enim ma- impio in malum: retributio enim ma- nuum ejus fiet ei. Eccli. 11, 14: Væ du- nuum ejus fiet ei. Eccli. 11, 14: Væ du- plici corde, et labiis scelestis, et manibus plici corde, et labiis scelestis, et manibus malefacientibus, et peccatori terram in- malefacientibus, et peccatori terram in- gredienti duabus viis. gredienti duabus viis.

Causam autem subjungit maledictio- Causam autem subjungit maledictio- nis esse hypocrisim, dicens : nis esse hypocrisim, dicens :

10 10

IN EVANG. LUCÆ, XI-44, 45, 46. IN EVANG. LUCÆ, XI-44, 45, 46.

« Quia estis ut monumenta. » « Quia estis ut monumenta. »

Matth. xxi, 27: Similes estis sepul- Matth. xxi, 27: Similes estis sepul- cris dealbatis. Monumentum autem vo- cris dealbatis. Monumentum autem vo- catur quasi monimentum, quia monet catur quasi monimentum, quia monet transeuntes de eo qui ibi sepultus est, ne transeuntes de eo qui ibi sepultus est, ne a memoria pereat. Et ideo sepulcra ædi- a memoria pereat. Et ideo sepulcra ædi- ficata et picta memoriis defunctorum, ficata et picta memoriis defunctorum, monumenta vocantur. Et illa, sicut dici- monumenta vocantur. Et illa, sicut dici- tur, Matth. xxIII, 27, a foris parent tur, Matth. xxIII, 27, a foris parent hominibus speciosa. In qua parte pul- hominibus speciosa. In qua parte pul- chræ imagines et magna facta defuncto- chræ imagines et magna facta defuncto- rum, et qualiter in cœlum recipiantur ab rum, et qualiter in cœlum recipiantur ab Angelis in eo autem quod occultum est, Angelis in eo autem quod occultum est, fortor est, et corruptio, et horror ossium fortor est, et corruptio, et horror ossium defunctorum. defunctorum.

Et hoc est quod dicit : « Quia estis ut Et hoc est quod dicit : « Quia estis ut monumenta. » Act. XXIII, 9: Percutiet monumenta. » Act. XXIII, 9: Percutiet te Deus, paries dealbate. te Deus, paries dealbate.

« Quæ non apparent, » extra secun- « Quæ non apparent, » extra secun- dum spurcitiam quam intus continent : dum spurcitiam quam intus continent : quia exteriora videntur, quæ picta sunt. quia exteriora videntur, quæ picta sunt. Reg.xvi, 7: Homo videt ea quæ parent. Reg.xvi, 7: Homo videt ea quæ parent. « Et homines, » adhuc vivi, « ambu- « Et homines, » adhuc vivi, « ambu- lantes supra, » prætereuntes sepulcra, lantes supra, » prætereuntes sepulcra, nesciunt quid foetoris intus concludatur. nesciunt quid foetoris intus concludatur. Sic est hypocrita extra pictus simulata et Sic est hypocrita extra pictus simulata et falsa pietate et intus plenus fœtore falsa pietate et intus plenus fœtore peccatorum, quæ in occultis facit, vel peccatorum, quæ in occultis facit, vel facere concupiscit. Psal. XIII, 3: Sepul- facere concupiscit. Psal. XIII, 3: Sepul- crum patens est guttur eorum : linguis crum patens est guttur eorum : linguis suis dolose agebant: venenum aspidum suis dolose agebant: venenum aspidum sub labiis eorum. Isa. xiv, 19: Tu pro- sub labiis eorum. Isa. xiv, 19: Tu pro- jectus es de sepulcro tuo, quasi stirps jectus es de sepulcro tuo, quasi stirps inutilis, sicut sanie pollutus, et obvolu- inutilis, sicut sanie pollutus, et obvolu- tus. Ideo dicitur, Ezechiel. xxx11, 27, de tus. Ideo dicitur, Ezechiel. xxx11, 27, de sepultis, quod iniquitates eorum sunt in sepultis, quod iniquitates eorum sunt in ossibus eorum. Matth. xxi, 28: Intus ossibus eorum. Matth. xxi, 28: Intus pleni estis hypocrisi et iniquitate. pleni estis hypocrisi et iniquitate.

« Respondens autem quidam ex « Respondens autem quidam ex legisperitis, ait illi: Magister, hæc legisperitis, ait illi: Magister, hæc dicens etiam contumeliam nobis facis. dicens etiam contumeliam nobis facis. At ille ait. » At ille ait. »

Hic incipit reprehensio Legisperitorum Hic incipit reprehensio Legisperitorum qui præsumebant de falsi nominis scien- qui præsumebant de falsi nominis scien-

XXIII XXIII

193 193

tia, et cæteros simplices aspernabantur. tia, et cæteros simplices aspernabantur.

Dicuntur autem in ista parte duo : Dicuntur autem in ista parte duo : in quorum primo ponitur qualiter fastum in quorum primo ponitur qualiter fastum cordis in zelo laudis prodidit Legisperi- cordis in zelo laudis prodidit Legisperi- tus in secundo autem qualiter occasione tus in secundo autem qualiter occasione accepta Dominus Legisperitis maledicit, accepta Dominus Legisperitis maledicit, et justam ostendit eorum maledictio- et justam ostendit eorum maledictio-

nem. nem.

In prima dicit sic : « Respondens au- In prima dicit sic : « Respondens au- tem, » ad ea quæ ad alios dicebantur tem, » ad ea quæ ad alios dicebantur propter conscientiam similis delicti. propter conscientiam similis delicti. Proverb. xvIII, 13: Qui prius respondet Proverb. xvIII, 13: Qui prius respondet quam audiat, stultum se esse demon- quam audiat, stultum se esse demon- strat, et confusione dignum. strat, et confusione dignum.

« Quidam, » qui exceptos reputabat « Quidam, » qui exceptos reputabat præ aliis promptulus ad loquendum. præ aliis promptulus ad loquendum. Proverb. XII, 16: Fatuus statim indicat Proverb. XII, 16: Fatuus statim indicat iram suam: qui autem dissimulat in- iram suam: qui autem dissimulat in- juriam suam, callidus est. juriam suam, callidus est.

« «

Ex Legisperitis, » qui verum intel- Ex Legisperitis, » qui verum intel- lectum legis non habuit: sed apud Ju- lectum legis non habuit: sed apud Ju- dæos, narratores mendaciorum impossi- dæos, narratores mendaciorum impossi- bilium, Legisperiti vocantur. Matth. xx11, bilium, Legisperiti vocantur. Matth. xx11, 29 Erratis nescientes Scripturam, ne- 29 Erratis nescientes Scripturam, ne- que virtutem Dei. II ad Corinth. III, 15: que virtutem Dei. II ad Corinth. III, 15: Usque in hodiernum diem cum legitur Usque in hodiernum diem cum legitur Moyses, velamen positum est super cor Moyses, velamen positum est super cor

eorum. eorum.

« Ait illi, » manifestans cordis sui « Ait illi, » manifestans cordis sui stultitiam. Job, iv, 2: Conceptum ser- stultitiam. Job, iv, 2: Conceptum ser- monem tenere quis poterit ? Matth. xn, monem tenere quis poterit ? Matth. xn, 34 et 35: Ex abundantia cordis os lo- 34 et 35: Ex abundantia cordis os lo- quitur... Malus homo de malo thesauro quitur... Malus homo de malo thesauro cordis sui profert malum. cordis sui profert malum.

<< Magister. << Magister.

" "

Magistrum vocat, ut dicit Chrysosto- Magistrum vocat, ut dicit Chrysosto- mus, cujus non vult esse discipulus. mus, cujus non vult esse discipulus. Matth. xx, 16: Magister, scimus quia Matth. xx, 16: Magister, scimus quia verax es, etc. verax es, etc.

« Hæc dicens. >> « Hæc dicens. >>

Tu qui videris authenticus, eo quod Tu qui videris authenticus, eo quod verba tua sunt sicut potestatem habentis: verba tua sunt sicut potestatem habentis: et ideo attendit tibi populus. Joan. et ideo attendit tibi populus. Joan. Numquam sic locutus est homo, sicut hic Numquam sic locutus est homo, sicut hic

homo. homo.

13 13

194 194

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

« Etiam nobis. » Quasi dicat: Laude « Etiam nobis. » Quasi dicat: Laude sumus dignissimi, et principes populi. sumus dignissimi, et principes populi. Exod. xxII, 28: Principi populi tui non Exod. xxII, 28: Principi populi tui non maledices. Quasi dicat: Tolerabile esset maledices. Quasi dicat: Tolerabile esset de aliis sed cum etiam nobis facis con- de aliis sed cum etiam nobis facis con- tumeliam, amplius non est toleran- tumeliam, amplius non est toleran-

dum. dum.

« Contumeliam nobis facis. >> « Contumeliam nobis facis. >>

Talis enim est fastus magnorum, quod Talis enim est fastus magnorum, quod mala licenter facere volunt, et argui de mala licenter facere volunt, et argui de malis dedignantur: dicentes ea quibus malis dedignantur: dicentes ea quibus arguuntur in contumeliam honoris sui arguuntur in contumeliam honoris sui dici, et non ad emendationem delicti. dici, et non ad emendationem delicti. Unde, Joan. XVIII, 22: Unus assistens Unde, Joan. XVIII, 22: Unus assistens ministrorum dedit alapam Jesu, dicens : ministrorum dedit alapam Jesu, dicens : Sic respondes Pontifici ? Act. xxiii, 2 : Sic respondes Pontifici ? Act. xxiii, 2 : Princeps Sacerdotum Ananias præcepit Princeps Sacerdotum Ananias præcepit adstantibus sibi percutere os Pauli. adstantibus sibi percutere os Pauli. Quasi dicat Magnam meruisti pœnam, Quasi dicat Magnam meruisti pœnam, ex quo et nobis facis contumeliam. Tales ex quo et nobis facis contumeliam. Tales enim valde parati sunt contumeliam bo- enim valde parati sunt contumeliam bo- nis facere, sed increpationes nolunt sus- nis facere, sed increpationes nolunt sus- tinere tinere

non attendentes quod in laudem non attendentes quod in laudem Eliæ dicit Ecclesiasticus, XLVIII, 13 et 14: Eliæ dicit Ecclesiasticus, XLVIII, 13 et 14: In diebus suis non pertimuit principem, In diebus suis non pertimuit principem, et potentia nemo vicit illum: nec supe- et potentia nemo vicit illum: nec supe- ravit illum verbum aliquod. ravit illum verbum aliquod.

Et ideo sequitur : Et ideo sequitur :

« At ille,» imperterritus, « ait. » « At ille,» imperterritus, « ait. » Ezechiel. 111, 8 Ecce dedi faciem tuam Ezechiel. 111, 8 Ecce dedi faciem tuam valentiorem faciebus eorum, et frontem valentiorem faciebus eorum, et frontem tuam duriorem frontibus eorum. tuam duriorem frontibus eorum.

« Et vobis legisperitis væ: quia one- « Et vobis legisperitis væ: quia one- ratis homines oneribus, quæ portare ratis homines oneribus, quæ portare non possunt, et ipsi uno digito vestro non possunt, et ipsi uno digito vestro non tangitis sarcinas. » non tangitis sarcinas. »

interfecerunt : tertius autem continet interfecerunt : tertius autem continet maledictionem, eo quod legis intellectum maledictionem, eo quod legis intellectum verum perverterunt. verum perverterunt.

In primo horum duo continentur, In primo horum duo continentur, quorum primum est, quod aliis dura quorum primum est, quod aliis dura imponebant: secundum autem, quod imponebant: secundum autem, quod sibi etiam parva non imponenda dixe- sibi etiam parva non imponenda dixe-

runt. runt.

Dicit igitur: Dicit igitur:

« Et vobis Legisperitis væ. » « Et vobis Legisperitis væ. »

Causa dicitur, Matth. xxIII, 3: Dicunt Causa dicitur, Matth. xxIII, 3: Dicunt enim, et non faciunt. Ad Roman. 11, 21 : enim, et non faciunt. Ad Roman. 11, 21 : Qui alium doces, teipsum non doces. Qui alium doces, teipsum non doces.

« Quia oneratis homines, » « Quia oneratis homines, »

Graves poenitentias et importabiles Graves poenitentias et importabiles imponentes, et præcipue poenas pecunia- imponentes, et præcipue poenas pecunia- rias imponentes. Dicunt enim quod illa rias imponentes. Dicunt enim quod illa poena infligenda est quæ magis timetur : poena infligenda est quæ magis timetur : et hanc dicunt esse pœnam pecuniariam : et hanc dicunt esse pœnam pecuniariam : non corrigentes peccatum, sed implentes non corrigentes peccatum, sed implentes crumenas : dicentes cum Roboam, crumenas : dicentes cum Roboam, III Reg. xi, 1 : Pater meus posuit super III Reg. xi, 1 : Pater meus posuit super vos jugum grave, ego autem addam vos jugum grave, ego autem addam super jugum vestrum: pater meus ceci- super jugum vestrum: pater meus ceci- dit vos flagellis, ego autem cædam vos dit vos flagellis, ego autem cædam vos scorpionibus. Tales sunt, qui omnia dura scorpionibus. Tales sunt, qui omnia dura Scripturarum interpretantur de Laicis, Scripturarum interpretantur de Laicis, et de se nihil dicentes Laicos pecora et de se nihil dicentes Laicos pecora esse nec judicant parcendum esse pe- esse nec judicant parcendum esse pe- coribus. Contra quod dicitur, Proverb. coribus. Contra quod dicitur, Proverb. x11, 10 Novit justus jumentorum suo- x11, 10 Novit justus jumentorum suo- rum animas, viscera autem impiorum rum animas, viscera autem impiorum crudelia. Matth. xxii, 4: Alligant enim crudelia. Matth. xxii, 4: Alligant enim onera gravia et importabilia, et impo- onera gravia et importabilia, et impo- nunt in humeros hominum. Contra quod nunt in humeros hominum. Contra quod dicitur, Isa. LVIII, 6 Dissolve colliga- dicitur, Isa. LVIII, 6 Dissolve colliga- tiones impietatis, solve fasciculos de- tiones impietatis, solve fasciculos de-

Hic incipit interminatio maledictio- primentes, dimitte eos qui confracti sunt Hic incipit interminatio maledictio- primentes, dimitte eos qui confracti sunt nis. nis.

Et dividitur in tres paragraphos, quo- Et dividitur in tres paragraphos, quo- rum primus continet maledictionem de rum primus continet maledictionem de duritia, quam habebant in commissos: duritia, quam habebant in commissos: secundus autem, maledictionem quam secundus autem, maledictionem quam meruerunt, verbo quidem colentes San- meruerunt, verbo quidem colentes San- ctos, et actu imitatores eorum qui Sanctos ctos, et actu imitatores eorum qui Sanctos

liberos, et omne onus dirumpe. Isti au- liberos, et omne onus dirumpe. Isti au- tem omne onus legis imponebant hume- tem omne onus legis imponebant hume- ris subditorum. Act. xv, 10: Nunc ergo ris subditorum. Act. xv, 10: Nunc ergo quid tentatis Deum, imponere jugum quid tentatis Deum, imponere jugum super cervices discipulorum, quod neque super cervices discipulorum, quod neque patres nostri neque nos portare potui- patres nostri neque nos portare potui-

mus. mus.

IN EVANG. LUCÆ, XI-46, 47, 48. IN EVANG. LUCÆ, XI-46, 47, 48.

195 195

Et hoc est quod sequitur : Et hoc est quod sequitur :

« «

ore laudabant Sanctos, et opere cum ore laudabant Sanctos, et opere cum interfectoribus Sanctorum conveniebant. interfectoribus Sanctorum conveniebant.

Oneribus quæ portare non pos- Et ideo iterum reprehenduntur de crude- Oneribus quæ portare non pos- Et ideo iterum reprehenduntur de crude-

sunt. » sunt. »

Parum enim portare possunt infirmı- Parum enim portare possunt infirmı- Unde Dominus compatiens infirmis, et Unde Dominus compatiens infirmis, et super afflictos pia gestans viscera, dicit, super afflictos pia gestans viscera, dicit, Joan. xvi, 12: Adhuc multa habeo vobis Joan. xvi, 12: Adhuc multa habeo vobis dicere: sed non potestis portare modo. dicere: sed non potestis portare modo.

« Et ipsi uno digito, » « Et ipsi uno digito, »

Hoc est, adjutorio minimæ compassio- Hoc est, adjutorio minimæ compassio- nis, vel demonstratione minimi adjutorii. nis, vel demonstratione minimi adjutorii. Matth. xxii, 4 : Digito autem suo no- Matth. xxii, 4 : Digito autem suo no- lunt ea movere. Contra quod dicitur, lunt ea movere. Contra quod dicitur, Isa. XL, 12 Qui appendit tribus digitis Isa. XL, 12 Qui appendit tribus digitis molem terræ, hoc est, tribus adjutoriis molem terræ, hoc est, tribus adjutoriis *ublevat onera infirmorum adhuc terre- *ublevat onera infirmorum adhuc terre- norum, hoc est, compassione cordis, norum, hoc est, compassione cordis, consolatione oris, et supportatione ope- consolatione oris, et supportatione ope- ris. Isti autem aggravant quotidie et de- ris. Isti autem aggravant quotidie et de- primunt. primunt.

« Et ipsi, » per vos ipsos, « uno di- « Et ipsi, » per vos ipsos, « uno di- gito vestro, » hoc est, unius adjutorii gito vestro, » hoc est, unius adjutorii demonstratione, « non tangitis, » nedum demonstratione, « non tangitis, » nedum dicam quod sublevatis, « sarcinas. » dicam quod sublevatis, « sarcinas. » Contra quod dicit Apostolus, ad Galat. Contra quod dicit Apostolus, ad Galat. 1,2 Alter alterius onera portate, et sic 1,2 Alter alterius onera portate, et sic adimplebitis legem Christi. Ad Roman. adimplebitis legem Christi. Ad Roman. wv, 1 Debemus nos firmiores imbecilli- wv, 1 Debemus nos firmiores imbecilli- tales infirmorum sustinere, et non nobis tales infirmorum sustinere, et non nobis placere. De istis dicitur, Amos, vi, 6: placere. De istis dicitur, Amos, vi, 6: Optimo unguento delibuti, et nihil pa- Optimo unguento delibuti, et nihil pa- tiebantur super contritione Joseph. tiebantur super contritione Joseph.

« Væ vobis, qui ædificatis monu- « Væ vobis, qui ædificatis monu- menta Prophetarum patres autem menta Prophetarum patres autem vestri occiderunt illos. vestri occiderunt illos.

Profecto testificamini quod consen- Profecto testificamini quod consen- titis operibus patrum vestrorum : titis operibus patrum vestrorum : quoniam ipsi quidem eos occiderunt, quoniam ipsi quidem eos occiderunt, vos autem ædificatis eorum sepul- vos autem ædificatis eorum sepul-

('ra. » ('ra. »

Secunda maledictio est de hoc quod Secunda maledictio est de hoc quod

litate simul et avaritia. Sanctos enim litate simul et avaritia. Sanctos enim laudabant propter oblationes et vota laudabant propter oblationes et vota Sanctorum quæ accipiebant: cum ta- Sanctorum quæ accipiebant: cum ta- men in persecutione Sanctorum vivo- men in persecutione Sanctorum vivo- rum convenirent cum occisoribus San- rum convenirent cum occisoribus San- ctorum. ctorum.

Dicit autem in hac maledictione duo. Dicit autem in hac maledictione duo. Primo enim ponit maledictionis intermi- Primo enim ponit maledictionis intermi- nationem, et secundo ponit causam. nationem, et secundo ponit causam.

De primo dicit sic : « Væ vobis. » De primo dicit sic : « Væ vobis. » Michææ, 111, 9 et 10: Audite hoc, prin- Michææ, 111, 9 et 10: Audite hoc, prin- cipes domus Jacob, et judices domus cipes domus Jacob, et judices domus Israel qui abominamini judicium, et Israel qui abominamini judicium, et omnia recta pervertitis: qui ædificatis omnia recta pervertitis: qui ædificatis Sion in sanguinibus, et Jerusalem in Sion in sanguinibus, et Jerusalem in iniquitate. iniquitate.

« Qui ædificatis monumenta Pro- « Qui ædificatis monumenta Pro- phetarum, phetarum,

>> >>

: :

Solemni structura. Populus enim vi- Solemni structura. Populus enim vi- dens solemnitatem ædificationis, facilius dens solemnitatem ædificationis, facilius inclinatur ad supplicationes, et ad vota, inclinatur ad supplicationes, et ad vota, et oblationes. Accipiebant tamen aucto- et oblationes. Accipiebant tamen aucto- ritatem hujus ædificationis, Isa. x1, 10, ritatem hujus ædificationis, Isa. x1, 10, ubi dicitur Erit sepulcrum ejus glo- ubi dicitur Erit sepulcrum ejus glo- riosum. Et, I Machab. xi, 27 et seq., riosum. Et, I Machab. xi, 27 et seq., ubi Simon supra sepulcra parentum et ubi Simon supra sepulcra parentum et fratrum suorum structuram fecit solem- fratrum suorum structuram fecit solem- nem. Et posuit in eis pyramides et naves, nem. Et posuit in eis pyramides et naves, quæ longe a navigantibus mare videri quæ longe a navigantibus mare videri possent. Nec reprehendit Dominus ho- possent. Nec reprehendit Dominus ho- nestatem sepulturæ exhibitam Sanctis, nestatem sepulturæ exhibitam Sanctis, sed intentionem: quia hoc causa avari- sed intentionem: quia hoc causa avari- tiæ fecerunt, et in vita occisoribus con- tiæ fecerunt, et in vita occisoribus con- senserunt. Genes. XXIII, 6 Domine, senserunt. Genes. XXIII, 6 Domine, princeps Dei es apud nos in electis se- princeps Dei es apud nos in electis se- pulcris nostris sepeli mortuum tuum. pulcris nostris sepeli mortuum tuum.

<< Patres autem vestri. » << Patres autem vestri. »

Unde non tantum hæreditatem terræ Unde non tantum hæreditatem terræ ad vos mittentes, sed etiam malitiæ. ad vos mittentes, sed etiam malitiæ. Exod. xx, 5 Visitans iniquitatem pa- Exod. xx, 5 Visitans iniquitatem pa- trum in filios, in tertiam et quartam ge. trum in filios, in tertiam et quartam ge. nerationem eorum qui oderunt me. nerationem eorum qui oderunt me.

196 196

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

Ezechiel. XVI, Ezechiel. XVI, 3 et 4 Pater tuus Amor- 3 et 4 Pater tuus Amor- rhæus, et mater tua Cethæa. Et quando rhæus, et mater tua Cethæa. Et quando nata es, in die ortus tui non est præcisus nata es, in die ortus tui non est præcisus umbilicus tuus. umbilicus tuus.

« Occiderunt illos. » « Occiderunt illos. »

Act. VII, 52 Quem Prophetarum non Act. VII, 52 Quem Prophetarum non sunt persecuti patres vestri ? Et occide- sunt persecuti patres vestri ? Et occide- runt eos qui prænuntiabant de adventu runt eos qui prænuntiabant de adventu Justi, cujus vos nunc proditores et ho- Justi, cujus vos nunc proditores et ho- micidæ fuistis. micidæ fuistis.

Sed Sed

<< Profecto testificamini, » << Profecto testificamini, »

Per hoc quod adhuc quæritis me inter- Per hoc quod adhuc quæritis me inter- ficere, et Apostolos, et eos qui testimo- ficere, et Apostolos, et eos qui testimo- nium de me perhibuerunt: sicut Joan- nium de me perhibuerunt: sicut Joan- nes, et Zacharias, pater ejus. Sapient. nes, et Zacharias, pater ejus. Sapient. IV, 6 Ex iniquis somnis filii qui na- IV, 6 Ex iniquis somnis filii qui na- scuntur, testes sunt malitiæ adversus scuntur, testes sunt malitiæ adversus parentes in interrogatione sua. Testifi- parentes in interrogatione sua. Testifi- cantur enim per imitationem operum cantur enim per imitationem operum quod sunt filii homicidarum. quod sunt filii homicidarum.

Et hoc est quod sequitur: Et hoc est quod sequitur:

« Quod censentitis operibus patrum « Quod censentitis operibus patrum vestrorum. » vestrorum. »

Joan. v, 41 Vos facitis opera pa- Joan. v, 41 Vos facitis opera pa- tris vestri. Et, Infra, y. 44: Vos ex patre tris vestri. Et, Infra, y. 44: Vos ex patre diabolo estis, et desideria patris vestri diabolo estis, et desideria patris vestri vultis facere. vultis facere.

Explanat autem quod dixerat: Explanat autem quod dixerat:

« Quoniam quidem ipsi, » « Quoniam quidem ipsi, »

Scilicet patres vestri, « eos occide- Scilicet patres vestri, « eos occide- runt. » Et, ideo dicuntur, Matth. xxIII, runt. » Et, ideo dicuntur, Matth. xxIII, 33, serpentes, genimina viperarum : quia 33, serpentes, genimina viperarum : quia sunt venenati venenatorum filii, ut dicit sunt venenati venenatorum filii, ut dicit Chrysostomus. Chrysostomus.

Scilicet Prophetarum dissimili qui- Scilicet Prophetarum dissimili qui- dem causa, sed pari malitia: quia avari- dem causa, sed pari malitia: quia avari- tia est causa ædificationis: sed crudelitas tia est causa ædificationis: sed crudelitas causa interfectionis. Et ideo nec illi ne- causa interfectionis. Et ideo nec illi ne- que isti poterunt effugere a ventura ira. que isti poterunt effugere a ventura ira. Matth. xv, Matth. xv, 8 Populus hic labiis me 8 Populus hic labiis me honorat, cor autem eorum longe est a honorat, cor autem eorum longe est a me. Et ita corde longe isti distabant a me. Et ita corde longe isti distabant a Prophetis. Isa. LXII, 16 Abraham ne- Prophetis. Isa. LXII, 16 Abraham ne- scivit vos, et Israel ignoravit vos. Job, scivit vos, et Israel ignoravit vos. Job, v, 1: Voca si est qui tibi respondeat, et v, 1: Voca si est qui tibi respondeat, et ad aliquem Sanctorum convertere. Quasi ad aliquem Sanctorum convertere. Quasi dicat Nullus te exaudit Sanctorum, dicat Nullus te exaudit Sanctorum, quem non imitaris per effectum ope- quem non imitaris per effectum ope-

rum. rum.

: :

« Propterea et sapientia Dei dixit: « Propterea et sapientia Dei dixit: Mittam ad illos Prophetas et Aposto- Mittam ad illos Prophetas et Aposto- los, et ex illis occident, et persequen- los, et ex illis occident, et persequen-

tur: tur:

Ut inquiratur sanguis omnium Pro. Ut inquiratur sanguis omnium Pro. phetarum, qui effusus est a constitu- phetarum, qui effusus est a constitu- tione mundi a generatione ista, tione mundi a generatione ista,

A sanguine Abel usque ad sangui- A sanguine Abel usque ad sangui- nem Zachariæ, qui periit inter altare nem Zachariæ, qui periit inter altare et ædem. Ita dico vobis, requiretur ab et ædem. Ita dico vobis, requiretur ab hac generatione. hac generatione.

Væ vobis legisperitis, quia tulistis Væ vobis legisperitis, quia tulistis clavem scientiæ: ipsi non introistis, clavem scientiæ: ipsi non introistis, et eos qui introibant prohibuistis. et eos qui introibant prohibuistis.

» »

Hic confirmat quod dixit per auctorita- Hic confirmat quod dixit per auctorita- tem Scripturarum. tem Scripturarum.

Dicit ergo «Propterea, » et sciatis vos Dicit ergo «Propterea, » et sciatis vos maledictos, et condemnandos: « et, » maledictos, et condemnandos: « et, » hoc est, etiam « sapientia Dei dixit. » hoc est, etiam « sapientia Dei dixit. » Sapientiam Dei dicere dicit, quod non in Sapientiam Dei dicere dicit, quod non in uno loco scriptum promulgat auctoritas. uno loco scriptum promulgat auctoritas.

Quod enim dicit : « Mittam ad illos Quod enim dicit : « Mittam ad illos Prophetas,» dicitur, Jerem. vII, 25 et Prophetas,» dicitur, Jerem. vII, 25 et 26 Misi ad vos omnes servos meos Pro- 26 Misi ad vos omnes servos meos Pro-

« Vos autem ædificatis sepulcra phetas per diem, consurgens diluculo, et « Vos autem ædificatis sepulcra phetas per diem, consurgens diluculo, et

eorum, » eorum, »

mittens. Et non audierunt me, nec incli- mittens. Et non audierunt me, nec incli- naverunt aurem suam: sed induraverunt naverunt aurem suam: sed induraverunt

48 48

1 Cf. Isa. xxix, 13. 1 Cf. Isa. xxix, 13.

IN EVANG. LUCÆ, XI-49, 50, 51, 52. IN EVANG. LUCÆ, XI-49, 50, 51, 52.

197 197

rervicem suam, rervicem suam, et pejus operati sunt Apocal. VI, 19: Usquequo, Domine (san- et pejus operati sunt Apocal. VI, 19: Usquequo, Domine (san- quam patres eorum. quam patres eorum. ctus et verus) non judicas, et non vindi- ctus et verus) non judicas, et non vindi- cas sanguinem nostrum de iis qui habi- cas sanguinem nostrum de iis qui habi-

« Et Apostolos, » hoc est, nuntios. Je- « Et Apostolos, » hoc est, nuntios. Je- rem. vi, 13 Locutus sum ad vos mane rem. vi, 13 Locutus sum ad vos mane consurgens, et loquens, et non audistis: consurgens, et loquens, et non audistis: et vocavi vos, et non respondistis. Hæc et vocavi vos, et non respondistis. Hæc enim locutio facta est per Apostolos, hoc enim locutio facta est per Apostolos, hoc est, per nuntios. est, per nuntios.

« Et ex illis occident. » « Et ex illis occident. »

Hoc dicitur, III Reg. xix, 10: Domine, Hoc dicitur, III Reg. xix, 10: Domine, altaria tua suffoderunt, prophetas tuos altaria tua suffoderunt, prophetas tuos occiderunt, et derelictus sum ego solus, et occiderunt, et derelictus sum ego solus, et querunt animam meam. Psal. LXXVIII, querunt animam meam. Psal. LXXVIII, 3: Effuderunt sanguinem eorum tam- 3: Effuderunt sanguinem eorum tam- quam aquam in circuitu Jerusalem: et quam aquam in circuitu Jerusalem: et non erat qui sepeliret. In libro II Para- non erat qui sepeliret. In libro II Para- lip. xxx, 1 et seq., dicitur quod Ma- lip. xxx, 1 et seq., dicitur quod Ma- nasses replevit Jerusalem cruore inno- nasses replevit Jerusalem cruore inno- centium usque ad os 1. centium usque ad os 1.

" "

Et persequentur, » sicut Eliam sunt Et persequentur, » sicut Eliam sunt persecuti. II ad Timoh. 1, 12: Omnes persecuti. II ad Timoh. 1, 12: Omnes qui pie volunt vivere in Christo Jesu, per- qui pie volunt vivere in Christo Jesu, per- secutionem patientur. Matth. x, 23: secutionem patientur. Matth. x, 23: Tum persequentur vos in civitate ista, Tum persequentur vos in civitate ista, fugite in aliam. fugite in aliam.

« Ut inquiratur, etc. » « Ut inquiratur, etc. »

tant in terra. tant in terra.

« Qui effusus est, » tanquam profanus « Qui effusus est, » tanquam profanus fuerit et immundus, « a constitutione fuerit et immundus, « a constitutione mundi, » in quibus omnibus ipse Agnus mundi, » in quibus omnibus ipse Agnus Dei occisus est. Apocal. XIII, 8: Agnus Dei occisus est. Apocal. XIII, 8: Agnus qui occisus est ab origine mundi. Zachar. qui occisus est ab origine mundi. Zachar. 11, 8: Qui tetigerit vos, tangit pupillam 11, 8: Qui tetigerit vos, tangit pupillam oculi mei. oculi mei.

« A generatione ista» homicidarum, « A generatione ista» homicidarum, qui nequitias paternas hæreditate posse- qui nequitias paternas hæreditate posse- derunt. Deuter. XXXII, 5 et 6: Generatio derunt. Deuter. XXXII, 5 et 6: Generatio prava atque perversa. Hæccine reddis prava atque perversa. Hæccine reddis Domino, popule stulte et insipiens? Et Domino, popule stulte et insipiens? Et post, . 20 Generatio enim perversa est, post, . 20 Generatio enim perversa est, et infideles filii. Psal. LXXVII, 8: Gene- et infideles filii. Psal. LXXVII, 8: Gene- ratio quæ non direxit cor suum, et non ratio quæ non direxit cor suum, et non est creditus cum Deo spiritus ejus. Hæc est creditus cum Deo spiritus ejus. Hæc est generatio viperarum. Luc. 111, 7: Ge- est generatio viperarum. Luc. 111, 7: Ge- nimina viperarum. nimina viperarum.

« A sanguine Abel, » « A sanguine Abel, »

Quem primo hujus generationis pes- Quem primo hujus generationis pes- simæ et viperæ occidit Cain, a quo ge- simæ et viperæ occidit Cain, a quo ge- neratio homicidarum incepit 2. neratio homicidarum incepit 2.

« Usque ad sanguinem Zachariæ, » « Usque ad sanguinem Zachariæ, » qui fuit filius Joiada sacerdotis, quem qui fuit filius Joiada sacerdotis, quem Ecce tangit pro tanto reatu condem- Joas rex præcepit lapidari, II Paralip. Ecce tangit pro tanto reatu condem- Joas rex præcepit lapidari, II Paralip.

nationem. nationem.

Quod autem dicit: « Ut, » non est cau- Quod autem dicit: « Ut, » non est cau- Nativum sed consecutivum : quia talis in- Nativum sed consecutivum : quia talis in- quisitio sequitur tale peccatum, licet non quisitio sequitur tale peccatum, licet non faciant propter illud. faciant propter illud.

« Inquiratur, » hoc est, requiratur. Ge- « Inquiratur, » hoc est, requiratur. Ge- nos. 1x, 5: Sanguinem enim animarum nos. 1x, 5: Sanguinem enim animarum vestrarum requiram de manu cunctarum vestrarum requiram de manu cunctarum bestiarum, et de manu hominis, de manu bestiarum, et de manu hominis, de manu riri, et fratris ejus. Bestias vocat quasi riri, et fratris ejus. Bestias vocat quasi vastias dictas viros autem ab animosi- vastias dictas viros autem ab animosi- tate et homines ab humo. Et ideo quo- tate et homines ab humo. Et ideo quo- cumque modo, sive in ira bestiali, sive cumque modo, sive in ira bestiali, sive pro humo, sive pro animositate sanguis pro humo, sive pro animositate sanguis Sanctorum effundatur, requiretur a Do- Sanctorum effundatur, requiretur a Do- mino sanguis omnium Prophetarum. mino sanguis omnium Prophetarum.

1 Cf. IV Regum, xxiv, 4, de rege Joakim. 1 Cf. IV Regum, xxiv, 4, de rege Joakim.

XXIV, XXIV,

20 et 21, ubi sic dicitur: Spiritus 20 et 21, ubi sic dicitur: Spiritus Domini induit Zachariam, filium Joia- Domini induit Zachariam, filium Joia- dæ sacerdotem, et stetit in conspectu po- dæ sacerdotem, et stetit in conspectu po- puli, et dicit eis: Hæc dicit Dominus puli, et dicit eis: Hæc dicit Dominus Deus: Quare transgredimini præceptum Deus: Quare transgredimini præceptum Domini, quod vobis non proderit, et de- Domini, quod vobis non proderit, et de- reliquistis Dominum ut derelinqueret reliquistis Dominum ut derelinqueret vos? Qui congregati adversus eum, vos? Qui congregati adversus eum, serunt lapides juxta regis imperium in serunt lapides juxta regis imperium in atrio domus Domini. atrio domus Domini.

mi- mi-

Et hoc est quod sequitur: « Qui per- Et hoc est quod sequitur: « Qui per- iit, » lapidatus, « inter altare » holo- iit, » lapidatus, « inter altare » holo- caustorum, « et ædem, » hoc est, tem- caustorum, « et ædem, » hoc est, tem- plum: quod inter ostium templi juxta plum: quod inter ostium templi juxta vestibulum et altare lapidaverunt eum. vestibulum et altare lapidaverunt eum. Hic, Matth. xx, 35, dicitur fuisse filius Hic, Matth. xx, 35, dicitur fuisse filius

2 Cf. Genes. IV, 8. 2 Cf. Genes. IV, 8.

198 198

: :

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

Barachiæ licet Joiada vocaretur pater Barachiæ licet Joiada vocaretur pater ejus vero nomine, tamen propter ex- ejus vero nomine, tamen propter ex- cellentem justitiam ejus vocatur Bara- cellentem justitiam ejus vocatur Bara- chias, hoc est, benedictus Domini. Hos chias, hoc est, benedictus Domini. Hos autem duos nominat: quia uterque cau- autem duos nominat: quia uterque cau- sam sui martyrii non habuit nisi gratiam sam sui martyrii non habuit nisi gratiam Domini. Abel quidem in signo, quia re- Domini. Abel quidem in signo, quia re- spexit Dominus ad Abel, et ad munera spexit Dominus ad Abel, et ad munera ejus. Zacharias autem in verbo prophe- ejus. Zacharias autem in verbo prophe- tiæ et prædicationis. tiæ et prædicationis.

« Ita dico vobis. » « Ita dico vobis. »

Assertio est. Quasi dicat: Vere dico Assertio est. Quasi dicat: Vere dico vobis cujus verba non excident. Marc. vobis cujus verba non excident. Marc. XIII, 31 Coelum et terra transibunt: XIII, 31 Coelum et terra transibunt: verba autem mea non transibunt. verba autem mea non transibunt.

« Requirentur » hæc omnia, « ab hac » « Requirentur » hæc omnia, « ab hac » pessimorum homicidarum « genera- pessimorum homicidarum « genera- tione. » Ezechiel. xvi, 3: Radix tua et tione. » Ezechiel. xvi, 3: Radix tua et generatio tua de terra Chanaan. Isa. generatio tua de terra Chanaan. Isa. XIV, 20 Non vocabitur in æternum se- XIV, 20 Non vocabitur in æternum se- men pessimorum. Sapient. XII, 10 et 11: men pessimorum. Sapient. XII, 10 et 11: Naturalis est malitia ipsorum, et quo- Naturalis est malitia ipsorum, et quo- niam non poterat mutari cogitatio illo- niam non poterat mutari cogitatio illo- rum in perpetuum. Semen enim erat ma- rum in perpetuum. Semen enim erat ma- ledictum ab initio. ledictum ab initio.

« Væ vobis Legisperitis. » « Væ vobis Legisperitis. »

Isa. v, 21: Væ qui sapientes estis in Isa. v, 21: Væ qui sapientes estis in oculis vestris, et coram vobismetipsis oculis vestris, et coram vobismetipsis prudentes. Isa. xxix, 15: Væ qui pro- prudentes. Isa. xxix, 15: Væ qui pro- fundi estis corde, ut a Domino abscon- fundi estis corde, ut a Domino abscon- datis consilium : quorum sunt in tenebris datis consilium : quorum sunt in tenebris opera, et dicunt: Quis videt nos, et quis opera, et dicunt: Quis videt nos, et quis novit nos? novit nos?

Causam autem hujus maledictionis Causam autem hujus maledictionis subjungit, dicens: subjungit, dicens:

« Quia tulistis, » « Quia tulistis, »

: :

Hoc est, de Scriptura abstulistis, «< cla- Hoc est, de Scriptura abstulistis, «< cla- vem scientiæ, » quæ est spiritualis in- vem scientiæ, » quæ est spiritualis in- tellectus de qua dicitur, Isa. xxII, 22: tellectus de qua dicitur, Isa. xxII, 22: Dabo clavem domus David super hume- Dabo clavem domus David super hume- rum ejus: et aperiet, et non erit qui clau- rum ejus: et aperiet, et non erit qui clau-

1 Genes. IV, 4. 1 Genes. IV, 4.

dat et claudet et non erit qui aperiat. dat et claudet et non erit qui aperiat. Matth. xvi, 19 Tibi dabo claves regni cœ- Matth. xvi, 19 Tibi dabo claves regni cœ- lorum. Ibi Glossa: «Clavis una est, scien lorum. Ibi Glossa: «Clavis una est, scien tia judicandi. » Hanc clavem spiritualis tia judicandi. » Hanc clavem spiritualis intellectus abstulerunt Scribæ, dicentes intellectus abstulerunt Scribæ, dicentes Scripturam non nisi carnaliter esse in- Scripturam non nisi carnaliter esse in- telligendam. II ad Corinth. 111, 6 : Littera telligendam. II ad Corinth. 111, 6 : Littera occidit spiritus autem vivificat, hoc occidit spiritus autem vivificat, hoc est, spiritualis intellectus. est, spiritualis intellectus.

« Ipsi non introistis >> « Ipsi non introistis >>

In mysteria spiritualis intelligentiæ. In mysteria spiritualis intelligentiæ. Baruch, 1, 14 Disce ubi sit pru- Baruch, 1, 14 Disce ubi sit pru- dentia, ubi sit virtus, ubi sit intelle- dentia, ubi sit virtus, ubi sit intelle- ctus. Et post pauca, y. 15: Quis ctus. Et post pauca, y. 15: Quis invenit locum ejus ? et quis intravit in invenit locum ejus ? et quis intravit in thesauros ejus ? Hac clave usus est thesauros ejus ? Hac clave usus est Paulus, I ad Corinth. II, 10: Nobis au- Paulus, I ad Corinth. II, 10: Nobis au- tem relevavit Deus per Spiritum suum. tem relevavit Deus per Spiritum suum. Et paulo post, y. 12: Nos autem non Et paulo post, y. 12: Nos autem non spiritum hujus mundi accepimus, sed spiritum hujus mundi accepimus, sed Spiritum qui ex Deo est, ut sciamus Spiritum qui ex Deo est, ut sciamus quæ a Deo donata sunt nobis. Et de hac quæ a Deo donata sunt nobis. Et de hac eadem clave dicit, Ibidem, y. 15: Spiri- eadem clave dicit, Ibidem, y. 15: Spiri- tualis homo judicat omnia: et ipse a tualis homo judicat omnia: et ipse a nemine judicatur, hoc est, intelligitur. nemine judicatur, hoc est, intelligitur.

« «

Ipsi non introistis, » per spiritualem Ipsi non introistis, » per spiritualem intellectum. Joan. v, 46: Si crederetis intellectum. Joan. v, 46: Si crederetis Moysi, crederetis et forsitan mihi : de me Moysi, crederetis et forsitan mihi : de me enim ille scripsit. Ad Roman, x, 4 : Fi- enim ille scripsit. Ad Roman, x, 4 : Fi- nis legis Christus ad justitiam omni nis legis Christus ad justitiam omni credenti. Et ad hunc finem isti non ve- credenti. Et ad hunc finem isti non ve- niunt, quia per spiritum non intrant. niunt, quia per spiritum non intrant. Ostium enim est Christi veritas. Clavis Ostium enim est Christi veritas. Clavis autem, spiritualis intellectus. Ezechiel. autem, spiritualis intellectus. Ezechiel. 1, 20 Quocumque ibat spiritus impetus, 1, 20 Quocumque ibat spiritus impetus, illuc gradiebantur animalia sequentia spi- illuc gradiebantur animalia sequentia spi- ritum. Et similiter rotæ duorum testa- ritum. Et similiter rotæ duorum testa- mentorum quia spiritus vitæ erat in mentorum quia spiritus vitæ erat in rotis. Joan. vi, 64: Verba quæ ego locu- rotis. Joan. vi, 64: Verba quæ ego locu- tus sum vobis, spiritus et vita sunt. Glos- tus sum vobis, spiritus et vita sunt. Glos- sa, hoc est spiritualiter intellecta, vita sa, hoc est spiritualiter intellecta, vita sunt. Quod autem isti non intrant, signi- sunt. Quod autem isti non intrant, signi- ficatum est, Genes. xx1, 5, ubi servi ficatum est, Genes. xx1, 5, ubi servi Abrahæ cum asino exspectabant, donec Abrahæ cum asino exspectabant, donec Patriarcha cum filio reverteretur ad eos. Patriarcha cum filio reverteretur ad eos.

IN EVANG. LUCÆ, XI-52, 53, 54. IN EVANG. LUCÆ, XI-52, 53, 54.

Servi enim sunt serviliter in lege ser- Servi enim sunt serviliter in lege ser- vientes et asinus, sensus carnalis asini- vientes et asinus, sensus carnalis asini- nus. Sed filius, filialiter legem implens nus. Sed filius, filialiter legem implens per spiritum et hic non nisi in fine per spiritum et hic non nisi in fine mundi revertetur ad istos. mundi revertetur ad istos.

« Et eos qui introibant, » « Et eos qui introibant, »

Iloc est, introire coeperant, per fidem Iloc est, introire coeperant, per fidem spiritualis intellectus ad me venientes, spiritualis intellectus ad me venientes, a prohibuistis. » Hoc autem fecerunt, a prohibuistis. » Hoc autem fecerunt, Joan. ix, 22: Jam enim conspiraverant Joan. ix, 22: Jam enim conspiraverant Judæi, ut si quis confiteretur ipsum esse Judæi, ut si quis confiteretur ipsum esse Christum, extra Synagogam fieret. Christum, extra Synagogam fieret.

Ista tria væ Dominus Legisperitis vel Ista tria væ Dominus Legisperitis vel Scribis interminavit, juxta tria quæ Scribis interminavit, juxta tria quæ sunt de officio Doctorum. Doctor enim sunt de officio Doctorum. Doctor enim aut consideratur ad hominem se habens: aut consideratur ad hominem se habens: vel ad Deum cujus docet doctrinam. Si vel ad Deum cujus docet doctrinam. Si ad subditum quem docet: hoc est aut ad subditum quem docet: hoc est aut secundum facienda quæ docet, aut se- secundum facienda quæ docet, aut se- cundum intelligenda. Et secundum per- cundum intelligenda. Et secundum per- versitatem primi actus accipitur pri- versitatem primi actus accipitur pri- mum væ: quia alligant onera gravia su- mum væ: quia alligant onera gravia su- per humeros aliorum. Secundum autem per humeros aliorum. Secundum autem perversitatem secundi actus accipitur væ perversitatem secundi actus accipitur væ tertium quia docent et tollunt clavem tertium quia docent et tollunt clavem veræ intelligentiæ et sic destruunt ea veræ intelligentiæ et sic destruunt ea quæ docere videbantur. Ad Galat. II, 18: quæ docere videbantur. Ad Galat. II, 18: Si hæc quæ destruxi, iterum ædifico, Si hæc quæ destruxi, iterum ædifico, prævaricatorem me constituo. In com- prævaricatorem me constituo. In com- paratione autem ad Deum, in docendo paratione autem ad Deum, in docendo perverse accipitur væ secundum, quia perverse accipitur væ secundum, quia pro pietate reverentiam debebant facere pro pietate reverentiam debebant facere exhibere divinis, et ipsi fecerunt pro exhibere divinis, et ipsi fecerunt pro avaritia nihil pietatis in se Deo, vel San- avaritia nihil pietatis in se Deo, vel San- ctis exhibentes. ctis exhibentes.

« Cum autem hæc ad illos diceret, « Cum autem hæc ad illos diceret, coeperunt Pharisæi et Legisperiti gra- coeperunt Pharisæi et Legisperiti gra- viter insistere, et os ejus opprimere de viter insistere, et os ejus opprimere de multis, multis,

Insidiantes ei, et quærentes aliquid Insidiantes ei, et quærentes aliquid capere ex ore ejus, ut accusarent capere ex ore ejus, ut accusarent

cum. » cum. »

Ultima est clausula hujus doctrinæ, in Ultima est clausula hujus doctrinæ, in

199 199

qua ostenditur obstinatio Scribarum et qua ostenditur obstinatio Scribarum et Pharisæorum, qui neque rationibus in- Pharisæorum, qui neque rationibus in- struebantur, neque instructionibus illu- struebantur, neque instructionibus illu- minabantur, neque promissionibus tra- minabantur, neque promissionibus tra- hebantur, neque comminationibus terre- hebantur, neque comminationibus terre- bantur. bantur.

Et hoc est quod dicit : « Cum hoc ad Et hoc est quod dicit : « Cum hoc ad illos diceret » convertendos. II ad Ti- illos diceret » convertendos. II ad Ti- moth. iv, 2: Argue, obsecra, increpa in moth. iv, 2: Argue, obsecra, increpa in omni patientia et doctrina. omni patientia et doctrina.

« Cœperunt, » manifeste, ante enim « Cœperunt, » manifeste, ante enim fecerunt illud idem occulte, « Pharisæi,» fecerunt illud idem occulte, « Pharisæi,» de justitia suæ religionis præsumentes, de justitia suæ religionis præsumentes, « et Scribæ, » de falsi nominis scientia « et Scribæ, » de falsi nominis scientia superbientes, « graviter, >> cum clamore superbientes, « graviter, >> cum clamore et tumultu, « insistere, » conclamando. et tumultu, « insistere, » conclamando. Act. vi, 57: Impetum fecerunt unanimi- Act. vi, 57: Impetum fecerunt unanimi- ter in eum. ter in eum.

« Et os ejus opprimere. » Non mani- « Et os ejus opprimere. » Non mani- bus, sed interrumpentes verba ipsius, bus, sed interrumpentes verba ipsius, et non peraudientes eum. Isa. VI, 10: et non peraudientes eum. Isa. VI, 10: Excæca cor populi hujus, et aures ejus Excæca cor populi hujus, et aures ejus aggrava, et oculos ejus claude: ne forte aggrava, et oculos ejus claude: ne forte videat oculis suis, et auribus audiat, videat oculis suis, et auribus audiat, et corde suo intelligat, et convertatur, et corde suo intelligat, et convertatur,

et sanem eum. et sanem eum.

« De multis, » quæ dicere volebat. « De multis, » quæ dicere volebat.

« Insidiantes ei, » « Insidiantes ei, »

Ut perverterent verum verborum ejus Ut perverterent verum verborum ejus intellectum.Psal.x sec. Hebr. 9: Insidiatur intellectum.Psal.x sec. Hebr. 9: Insidiatur in abscondito, quasi leo in spelunca sua. in abscondito, quasi leo in spelunca sua. Jerem. Ix, 8: Sagitta vulnerans lingua Jerem. Ix, 8: Sagitta vulnerans lingua eorum, dolum locuta est. Psal. XIII, 3: eorum, dolum locuta est. Psal. XIII, 3: Linguis suis dolose agebant: venenum Linguis suis dolose agebant: venenum aspidum sub labiis eorum. Venenum aspidum sub labiis eorum. Venenum aspidum est, qui sicut surdus verba re- aspidum est, qui sicut surdus verba re- spondentis non audit, et tamen graviter spondentis non audit, et tamen graviter insistit impugnando. insistit impugnando.

« Et quærentes capere aliquid,» ad « Et quærentes capere aliquid,» ad reprehendendum, « ex ore ejus. » Job, reprehendendum, « ex ore ejus. » Job, VI, 29: Respondete, obsecro, absque con- VI, 29: Respondete, obsecro, absque con- tentione et loquentes id quod justum est, tentione et loquentes id quod justum est, judicate. judicate.

« Ut accusarent eum. » « Ut accusarent eum. »

Ecce mala intentio. Matth. xXII, 15: Ecce mala intentio. Matth. xXII, 15:

200 200

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

Consilium inierunt Pharisæi ut caperent Consilium inierunt Pharisæi ut caperent Jesum in sermone. Matth. XII, 10: In- Jesum in sermone. Matth. XII, 10: In- terrogabant eum dicentes: Si licet sab- terrogabant eum dicentes: Si licet sab- batis curare? ut accusarent eum. Unde batis curare? ut accusarent eum. Unde etiam in Passione, Luc. XXIII, 10: Sta- etiam in Passione, Luc. XXIII, 10: Sta-

bant autem Principes Sacerdotum et bant autem Principes Sacerdotum et Scribæ, constanter accusantes eum. Scribæ, constanter accusantes eum.

Sic ergo terminatur pars in qua docet Sic ergo terminatur pars in qua docet facienda. facienda.

CAP. XII LUCÆ. CAP. XII LUCÆ.

201 201

CAPUT XII. CAPUT XII.

Cavendum docet a fermento Pharisæorum, et quod omne occultum detegetur : Cavendum docet a fermento Pharisæorum, et quod omne occultum detegetur : quis etiam timendus sit : de blasphemia in Spiritum sanctum : roborat Apo- quis etiam timendus sit : de blasphemia in Spiritum sanctum : roborat Apo- stolos adversus persecutiones : non vult se immiscere in dividenda fratrum hæ- stolos adversus persecutiones : non vult se immiscere in dividenda fratrum hæ- reditate per parabolam divitis revocat ab avaritia, vetans sollicitum esse de reditate per parabolam divitis revocat ab avaritia, vetans sollicitum esse de victu et vestitu : hortaturque ut lumbi præcingantur : et quis sit fidelis aut victu et vestitu : hortaturque ut lumbi præcingantur : et quis sit fidelis aut infidelis dispensator: venit ut mittat ignem in terram et separationem : re- infidelis dispensator: venit ut mittat ignem in terram et separationem : re- prehendit quod tempus gratiæ non dijudicent: monet ut quisque conetur ab prehendit quod tempus gratiæ non dijudicent: monet ut quisque conetur ab adversariis se liberare. adversariis se liberare.

1. Multis autem turbis circumstanti- 1. Multis autem turbis circumstanti-

bus, ita ut se invicem conculca- bus, ita ut se invicem conculca- rent, coepit dicere ad discipulos rent, coepit dicere ad discipulos suos Attendite 'a fermento suos Attendite 'a fermento Pharisæorum, quod est hypo- Pharisæorum, quod est hypo- crisis. crisis.

2. Nihil autem opertum est, quod 2. Nihil autem opertum est, quod non reveletur: neque abscon- non reveletur: neque abscon- ditum, quod non sciatur 2. ditum, quod non sciatur 2.

3. Quoniam quæ in tenebris dixi- 3. Quoniam quæ in tenebris dixi- stis,in lumine dicentur : et quod stis,in lumine dicentur : et quod in aurem locuti estis in cubicu- in aurem locuti estis in cubicu- lis, prædicabitur in tectis. lis, prædicabitur in tectis. 4. Dico autem vobis amicis meis: 4. Dico autem vobis amicis meis: Ne terreamini ab his qui occi- Ne terreamini ab his qui occi- dunt corpus, et post hæc non dunt corpus, et post hæc non habent amplius quid faciant. habent amplius quid faciant. 5. Ostendam autem vobis quem ti- 5. Ostendam autem vobis quem ti- meatis timete eum qui, post- meatis timete eum qui, post- quam occiderit, habet potesta- quam occiderit, habet potesta- tem mittere in gehennam. Ita tem mittere in gehennam. Ita dico vobis, hunc timete. dico vobis, hunc timete.

6. Nonne quinque passeres veneunt 6. Nonne quinque passeres veneunt dipondio, et unus ex illis non dipondio, et unus ex illis non est in oblivione coram Deo ? est in oblivione coram Deo ? 7. Sed et capilli capitis vestri omnes 7. Sed et capilli capitis vestri omnes numerati sunt. Nolite ergo ti- numerati sunt. Nolite ergo ti-

mere multis passeribus pluris mere multis passeribus pluris estis vos. estis vos.

8. Dico autem vobis: Omnis qui- 8. Dico autem vobis: Omnis qui- cumque confessus fuerit me co- cumque confessus fuerit me co- ram hominibus, et Filius homi- ram hominibus, et Filius homi- nis confitebitur illum coram nis confitebitur illum coram Angelis Dei ³: Angelis Dei ³:

9. Qui autem negaverit me coram 9. Qui autem negaverit me coram hominibus, negabitur hominibus, negabitur Angelis Dei. Angelis Dei.

coram coram

10. Et omnis qui dicit verbum in Fi- 10. Et omnis qui dicit verbum in Fi- lium hominis, remittetur illi* : lium hominis, remittetur illi* : ei autem qui in Spiritum san- ei autem qui in Spiritum san- ctum blasphemaverit, non re- ctum blasphemaverit, non re- mittetur. mittetur.

II. Cum autem inducent vos in syna- II. Cum autem inducent vos in syna- gogas, et ad magistratus, et po- gogas, et ad magistratus, et po- testates, nolite solliciti esse testates, nolite solliciti esse qualiter aut quid respondeatis, qualiter aut quid respondeatis, aut quid dicatis. aut quid dicatis.

12. Spiritus enim sanctus docebit vos 12. Spiritus enim sanctus docebit vos in ipsa hora, quid oporteat vos in ipsa hora, quid oporteat vos

dicere. dicere.

13. Ait autem ei quidam de turba: 13. Ait autem ei quidam de turba: Magister, dic fratri meo ut divi- Magister, dic fratri meo ut divi- dat mecum hæreditatem. dat mecum hæreditatem. 14. At ille dixit illi: Homo, quis me 14. At ille dixit illi: Homo, quis me

1 Matth. XVI, 6; Marc. VIII, 15. 1 Matth. XVI, 6; Marc. VIII, 15.

2 Matth. x, 26; Marc. IV, 22. 2 Matth. x, 26; Marc. IV, 22.

II, 12. II, 12.

3 Matth. x, 32; Marc. VIII, 38; II ad Timoth. 3 Matth. x, 32; Marc. VIII, 38; II ad Timoth.

* Matth. x1, 32; Marc. III, 29. * Matth. x1, 32; Marc. III, 29.

202 202

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

constituit judicem aut diviso- constituit judicem aut diviso- rem super vos? rem super vos?

15. Dixitque ad illos: Videte, et ca- 15. Dixitque ad illos: Videte, et ca- vete ab omni avaritia: quia non vete ab omni avaritia: quia non in abundantia cujusquam vita in abundantia cujusquam vita ejus est ex his quæ possidet. ejus est ex his quæ possidet. 16. Dixit autem similitudinem ad il- 16. Dixit autem similitudinem ad il- los, dicens Hominis cujusdam los, dicens Hominis cujusdam divitis uberes fructus ager attu- divitis uberes fructus ager attu- lit¹ : lit¹ :

17. Et cogitabat intra se, dicens : 17. Et cogitabat intra se, dicens : Quid faciam, quia non habeo Quid faciam, quia non habeo quo congregem fructus meos? quo congregem fructus meos? 18. Et dixit Hoc faciam destruam 18. Et dixit Hoc faciam destruam horrea mea, et majora faciam : horrea mea, et majora faciam : et illuc congregabo omnia quæ et illuc congregabo omnia quæ nata sunt mihi, et bona mea. nata sunt mihi, et bona mea. 19. Et dicam animæ meæ: Anima, 19. Et dicam animæ meæ: Anima, habes multa bona posita in an- habes multa bona posita in an- nos plurimos requiesce, com- nos plurimos requiesce, com- edc, bibe, epulare. edc, bibe, epulare.

20. Dixit autem illi Deus: Stulte, hac 20. Dixit autem illi Deus: Stulte, hac nocte animam tuam repetunt a nocte animam tuam repetunt a te quæ autem parasti, cujus te quæ autem parasti, cujus

erunt? erunt?

21. Sic est qui sibi thesaurizat, et non 21. Sic est qui sibi thesaurizat, et non

est in Deum dives. est in Deum dives.

27. Considerate lilia, quomodo cre- 27. Considerate lilia, quomodo cre- scunt : non laborant, neque scunt : non laborant, neque nent dico autem vobis, nec Sa- nent dico autem vobis, nec Sa- lomon in omni gloria sua ve- lomon in omni gloria sua ve- stiebatur sicut unum ex istis. stiebatur sicut unum ex istis. 28. Si autem foenum, quod hodie est 28. Si autem foenum, quod hodie est in agro, et cras in clibanum in agro, et cras in clibanum mittitur, Deus sic vestit, quan- mittitur, Deus sic vestit, quan- to magis vos pusillæ fidei! to magis vos pusillæ fidei! 29. Et vos nolite quærere quid man- 29. Et vos nolite quærere quid man- ducetis, aut quid bibatis et ducetis, aut quid bibatis et nolite in sublime tolli: nolite in sublime tolli: 30. Hæc enim omnia gentes mundi 30. Hæc enim omnia gentes mundi quærunt. Pater autem vester quærunt. Pater autem vester scit quoniam his indigetis. scit quoniam his indigetis. 31. Verumtamen quærite primum re- 31. Verumtamen quærite primum re- gnum Dei, et justitiam ejus et gnum Dei, et justitiam ejus et hæc omnia adjicientur vobis. hæc omnia adjicientur vobis. Nolite timere, pusillus grex, quia Nolite timere, pusillus grex, quia complacuit Patri vestro dare vo- complacuit Patri vestro dare vo- bis regnum. bis regnum.

32. 32.

33. Vendite quæ possidetis, et date 33. Vendite quæ possidetis, et date eleemosynam³. Facite vobis sac- eleemosynam³. Facite vobis sac- culos qui non veterascunt, the- culos qui non veterascunt, the- saurum non deficientem in cœ- saurum non deficientem in cœ- lis, quo fur non appropiat, lis, quo fur non appropiat, neque tinea corrumpit.. neque tinea corrumpit..

22. Dixitque ad discipulos suos: Ideo 34. Ubi enim thesaurus vester est, 22. Dixitque ad discipulos suos: Ideo 34. Ubi enim thesaurus vester est,

dico vobis: Nolite solliciti dico vobis: Nolite solliciti esse animæ vestræ quid mandu- esse animæ vestræ quid mandu- cetis, neque corpori quid in- cetis, neque corpori quid in- duamini 2. duamini 2.

23. Anima plus est quam esca, et cor- 23. Anima plus est quam esca, et cor- pus plus quam vestimentum. pus plus quam vestimentum.

24. Considerate corvos, quia non se- 24. Considerate corvos, quia non se- minant, neque metunt, quibus minant, neque metunt, quibus non est cellarium, neque hor- non est cellarium, neque hor-

ibi et cor vestrum erit. ibi et cor vestrum erit. 35. Sint lumbi vestri præcincti, et lu- 35. Sint lumbi vestri præcincti, et lu- cernæ ardentes in manibus ve- cernæ ardentes in manibus ve- stris. stris.

36. Et vos similes hominibus exspe- 36. Et vos similes hominibus exspe- ctantibus dominum suum quản- ctantibus dominum suum quản- do revertatur a nuptiis, ut, cum do revertatur a nuptiis, ut, cum venerit et pulsaverit, confestim venerit et pulsaverit, confestim aperiant ei. aperiant ei.

reum : et Deus pascit illos. 37. Beati servi illi, quos, cum venerit reum : et Deus pascit illos. 37. Beati servi illi, quos, cum venerit

Quanto magis vos pluris estis Quanto magis vos pluris estis

illis! illis!

25. Quis autem vestrum cogitando 25. Quis autem vestrum cogitando potest adjicere ad staturam potest adjicere ad staturam suam cubitum unum? suam cubitum unum?

26. Si ergo neque quod minimum est 26. Si ergo neque quod minimum est potestis, quid de cæteris solli- potestis, quid de cæteris solli- citi estis? citi estis?

1 Eccli. xi, 19. 1 Eccli. xi, 19.

Psal. LIV, 23; Matth. vi, 25; I Petr. v, 7. Psal. LIV, 23; Matth. vi, 25; I Petr. v, 7.

dominus, invenerit vigilantes: dominus, invenerit vigilantes: amen dico vobis, quod præcin- amen dico vobis, quod præcin- get se, et faciet illos discumbe- get se, et faciet illos discumbe- re, et transiens ministrabit illis. re, et transiens ministrabit illis. 38. Et si venerit in secunda vigilia, et 38. Et si venerit in secunda vigilia, et si in tertia vigilia venerit, et ita si in tertia vigilia venerit, et ita invenerit, beati sunt servi illi. invenerit, beati sunt servi illi. 39. Hoc autem scitote, quoniam si 39. Hoc autem scitote, quoniam si

3 Matth. xix, 21; Matth. v, 20. 3 Matth. xix, 21; Matth. v, 20.

CAP. XII LUCÆ. CAP. XII LUCÆ.

sciret paterfamilias qua hora sciret paterfamilias qua hora fur veniret, vigilaret utique, et fur veniret, vigilaret utique, et non sineret perfodi domum non sineret perfodi domum suam ¹. suam ¹.

40. Et vos estote parati, quia qua ho- 40. Et vos estote parati, quia qua ho- ra non putatis, Filius hominis ra non putatis, Filius hominis veniet 2. veniet 2.

41. Ait autem ei Petrus: Domine, ad 41. Ait autem ei Petrus: Domine, ad nos dicis hanc parabolam, an et nos dicis hanc parabolam, an et ad omnes? ad omnes?

42. Dixit autem Dominus: Quis, pu- 42. Dixit autem Dominus: Quis, pu- tas, est fidelis dispensator, et tas, est fidelis dispensator, et prudens, quem constituit do- prudens, quem constituit do- minus supra familiam suam, ut minus supra familiam suam, ut det illis in tempore tritici men- det illis in tempore tritici men- suram? suram?

43. Beatus ille servus, quem, cum 43. Beatus ille servus, quem, cum venerit dominus, invenerit ita venerit dominus, invenerit ita

facientem. facientem.

49. 49.

203 203

est, multum quæretur ab eo : est, multum quæretur ab eo :

et cui commendaverunt mul- et cui commendaverunt mul- tum, plus petent ab eo. tum, plus petent ab eo. Ignem veni mittere in terram, et Ignem veni mittere in terram, et quid volo nisi ut accendatur? quid volo nisi ut accendatur? 50. Baptismo autem habeo baptizari: 50. Baptismo autem habeo baptizari: et quomodo coarctor usquedum et quomodo coarctor usquedum perficiatur? perficiatur?

51. Putatis quia pacem veni dare in 51. Putatis quia pacem veni dare in terram? Non, dico vobis, sed terram? Non, dico vobis, sed separationem. separationem.

52. Erunt enim ex hoc quinque in 52. Erunt enim ex hoc quinque in domo una divisi, tres in duos, domo una divisi, tres in duos, et duo in tres. et duo in tres.

53. Dividentur : pater in filium et 53. Dividentur : pater in filium et filius in patrem suum, mater in filius in patrem suum, mater in filiam et filia in matrem, socrus filiam et filia in matrem, socrus in nurum suam et nurus in so- in nurum suam et nurus in so-

crum suam. crum suam.

44. Vere dico vobis, quoniam supra 54. Dicebat autem et ad turbas: 44. Vere dico vobis, quoniam supra 54. Dicebat autem et ad turbas:

omnia quæ possidet constituet omnia quæ possidet constituet

illum. illum.

45. Quod si dixerit servus ille in cor- 45. Quod si dixerit servus ille in cor-

de suo Moram facit dominus de suo Moram facit dominus meus venire et coeperit percu- meus venire et coeperit percu- tere servos et ancillas, et edere, tere servos et ancillas, et edere, et bibere, et inebriari : et bibere, et inebriari :

46. Veniet dominus servi illius, in die 46. Veniet dominus servi illius, in die

Cum videritis nubem orientem Cum videritis nubem orientem

ab occasu, statim dicitis: Nim- ab occasu, statim dicitis: Nim- bus venit et ita fit. bus venit et ita fit.

55. Et cum austrum flantem, dicitis: 55. Et cum austrum flantem, dicitis: Quia æstus erit, et fit. Quia æstus erit, et fit. 56. Hypocritæ, faciem coeli et terræ 56. Hypocritæ, faciem coeli et terræ nostis probare : hoc autem tem- nostis probare : hoc autem tem- pus quomodo non probatis? pus quomodo non probatis? Quid autem et a vobis ipsis non Quid autem et a vobis ipsis non judicatis quod justum est ? judicatis quod justum est ?