132 132

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

salem sibi fecerunt, et sibi panem appo- salem sibi fecerunt, et sibi panem appo- suerunt frangendum. Unde,ibidem, .35, suerunt frangendum. Unde,ibidem, .35, dicitur, quod cognoverunt eum in dicitur, quod cognoverunt eum in fractione panis : ut dicit Gregorius, fractione panis : ut dicit Gregorius, « merito tantæ hospitalitatis. » Pauperi « merito tantæ hospitalitatis. » Pauperi autem transeunti, qui sola fortuna pau- autem transeunti, qui sola fortuna pau- per est, et non spiritu pauper, frangen- per est, et non spiritu pauper, frangen- dus est panis sicut dicitur, Isa. LVIII, dus est panis sicut dicitur, Isa. LVIII, 7 Frange esurienti panem tuum, et 7 Frange esurienti panem tuum, et egenos vagosque induc in domum tuam. egenos vagosque induc in domum tuam.

« Et ille deintus respondens dicat: « Et ille deintus respondens dicat: Noli mihi molestus esse. >> Noli mihi molestus esse. >>

xxv, 10 Venit sponsus: et quæ paratæ xxv, 10 Venit sponsus: et quæ paratæ erant, intraverunt cum eo ad nuptias, et erant, intraverunt cum eo ad nuptias, et clausa est janua. clausa est janua.

«< «<

Respondens, dicat. » Respondens, dicat. »

Non enim sic recluditur ut pulsans non Non enim sic recluditur ut pulsans non audiatur sed auditur, et responsa dan- audiatur sed auditur, et responsa dan- tur petentibus. Isa. LVIII, 9: Tunc invo- tur petentibus. Isa. LVIII, 9: Tunc invo- cabis, et Dominus exaudiet: clamabis, cabis, et Dominus exaudiet: clamabis, et dicet Ecce adsum: quia misericors et dicet Ecce adsum: quia misericors sum Dominus Deus tuus. Erit autem tem- sum Dominus Deus tuus. Erit autem tem- pus cum nec exaudiet, neque respondebit. pus cum nec exaudiet, neque respondebit. Thren. 111,8 Cum clamavero, et rogavero, Thren. 111,8 Cum clamavero, et rogavero,

II II

Hic tangit similitudinem ad orationis exclusit orationem meam.Psal.LXXIV, 3 : Hic tangit similitudinem ad orationis exclusit orationem meam.Psal.LXXIV, 3 :

instantiam. instantiam.

Tangit autem tria: scilicet, amici ad Tangit autem tria: scilicet, amici ad quem tempore necessitatis recurritur ex- quem tempore necessitatis recurritur ex- cusationem, petentis perseverantem im- cusationem, petentis perseverantem im- portuninatem, et importune instantis vi- portuninatem, et importune instantis vi- ctoriam. ctoriam.

Circa primum tria tangit primum Circa primum tria tangit primum quidem amici ad amicum difficilem adi- quidem amici ad amicum difficilem adi- tum, quia unus est intus, et alter est tum, quia unus est intus, et alter est foris secundum autem petitionis pro- foris secundum autem petitionis pro- positæ contrarietatem : tertium vero positæ contrarietatem : tertium vero accusationis causam multiplicem. accusationis causam multiplicem.

>> >>

De primo dicit: « Et ille, scilicet, De primo dicit: « Et ille, scilicet, amicus dives. Ad Roman. x, 12: Dives in amicus dives. Ad Roman. x, 12: Dives in omnes qui invocant illum. omnes qui invocant illum.

« Deintus, » quia ipse est intus in se- « Deintus, » quia ipse est intus in se- creto et gaudio contemplationis beato- creto et gaudio contemplationis beato- rum. Joan. XIV, 2: In domo Patris mei rum. Joan. XIV, 2: In domo Patris mei mansiones multæ suut. Ad hoc intus vo- mansiones multæ suut. Ad hoc intus vo- cat, Matth. xx, 21 et 23: Intra in gau- cat, Matth. xx, 21 et 23: Intra in gau- dium domini tui. Ad Hebr. iv, 11: dium domini tui. Ad Hebr. iv, 11: Festinemus ingredi in illam requiem. Et Festinemus ingredi in illam requiem. Et non obduretur quis ex nobis fallacia pec- non obduretur quis ex nobis fallacia pec- cati. Psal. xcix, 1: Introite in conspectu cati. Psal. xcix, 1: Introite in conspectu ejus in exsultatione. Intus enim esse, est ejus in exsultatione. Intus enim esse, est in intimis secreti faciei Dei manere. in intimis secreti faciei Dei manere. Psal. xxx, Psal. xxx, 21 Abscondes eos in abscon- 21 Abscondes eos in abscon- dito faciei tuæ, a conturbatione homi- dito faciei tuæ, a conturbatione homi- пит. Sic ergo Deus noster amicus, пит. Sic ergo Deus noster amicus, nullo indigens, omnibus bonis abundans nullo indigens, omnibus bonis abundans est intus et nos stantes ad ostium mi- est intus et nos stantes ad ostium mi- sericordiæ ejus pulsantes foris. Matth. sericordiæ ejus pulsantes foris. Matth.

1 Cf. Luc. XVI, 24 et seq. 1 Cf. Luc. XVI, 24 et seq.

Cum accepero tempus, ego justitias judi- Cum accepero tempus, ego justitias judi- cabo. Modo autem clamantes aliquando cabo. Modo autem clamantes aliquando audit et respondet, sed non exaudit: sicut audit et respondet, sed non exaudit: sicut audivit divitem purpuratum in inferno et audivit divitem purpuratum in inferno et respondit, sed non exaudivit '. Aliquan- respondit, sed non exaudivit '. Aliquan- do audit et respondet, sed exauditionem do audit et respondet, sed exauditionem differt, ut ad instantiam orationis provo- differt, ut ad instantiam orationis provo- cet, Jacob. v, 16: Multum valet depre- cet, Jacob. v, 16: Multum valet depre- catio justi assidua. Aliquando statim catio justi assidua. Aliquando statim orantem exaudit, Jerem. xxXIII, 3: Cla- orantem exaudit, Jerem. xxXIII, 3: Cla- ma ad me, et ego exaudiam te, et an- ma ad me, et ego exaudiam te, et an- nuntiabo tibi grandia et firma quæ nescis. nuntiabo tibi grandia et firma quæ nescis. Aliquando exaudit desiderium ante cla- Aliquando exaudit desiderium ante cla- morem, Psal. x, 17: Præparationem morem, Psal. x, 17: Præparationem cordis eorum audivit auris tua. Exod. cordis eorum audivit auris tua. Exod. XIV, XIV, 15 Quid clamas ad me ? Hoc enim 15 Quid clamas ad me ? Hoc enim ad Moysem dixit Dominus, cum non ore, ad Moysem dixit Dominus, cum non ore, sed corde clamaret. sed corde clamaret.

Sic igitur clamanti et pulsanti amico Sic igitur clamanti et pulsanti amico deintus respondens, dixit: deintus respondens, dixit:

« Noli mihi molestus esse. » « Noli mihi molestus esse. »

Ecce petitionis dispensatoria contra- Ecce petitionis dispensatoria contra- rietas, ut avidius et instantius petatur. rietas, ut avidius et instantius petatur. Job, xxx, 20 et 21: Clamo ad te, et non Job, xxx, 20 et 21: Clamo ad te, et non exaudis mesto, et non respicis me. Mu- exaudis mesto, et non respicis me. Mu- tatus es mihi in crudelem, et in duritia tatus es mihi in crudelem, et in duritia manus tuæ adversaris mihi. Habacuc, manus tuæ adversaris mihi. Habacuc, I, 2 Usquequo, Domine, clamabo, et I, 2 Usquequo, Domine, clamabo, et non exaudies? vociferabor ad te vim non exaudies? vociferabor ad te vim patiens, et non salvabis ? Sic enim se patiens, et non salvabis ? Sic enim se

IN EVANG. LUCÆ, X1-7. IN EVANG. LUCÆ, X1-7.

habet aliquando Dominus, ac si sibi habet aliquando Dominus, ac si sibi molestus sit orans et pulsans et hoc molestus sit orans et pulsans et hoc dispensatorie facit, ut instantius requira- dispensatorie facit, ut instantius requira-

tur. tur.

Attendendum autem quod molestum Attendendum autem quod molestum dicitur, quasi mole est lassum: et hoc dicitur, quasi mole est lassum: et hoc est idem quod supergravans : et ideo est idem quod supergravans : et ideo molesta est petitio tripliciter. molesta est petitio tripliciter.

Aliquando enim molesta est petitio Aliquando enim molesta est petitio propter ingratitudinem petentis, quia propter ingratitudinem petentis, quia molestus est Domino. II Machab. ix, 13: molestus est Domino. II Machab. ix, 13: Orabat autem hic scelestus Dominum, Orabat autem hic scelestus Dominum, a quo non erat misericordiam consecutu- a quo non erat misericordiam consecutu-

rus. rus.

Aliquando molesta est propter petitio- Aliquando molesta est propter petitio- nem, quia mala, et male petuntur. Ja- nem, quia mala, et male petuntur. Ja- cob. iv, 3 Petitis et non accipitis, eo cob. iv, 3 Petitis et non accipitis, eo quod male petatis. quod male petatis.

Aliquando molesta est propter propor- Aliquando molesta est propter propor- tionem petentis ad rem petitam, quia tionem petentis ad rem petitam, quia non expedit petenti neque decet cum non expedit petenti neque decet cum oratio sit petitio decentium a Deo, ut di- oratio sit petitio decentium a Deo, ut di- cit Damascenus. I ad Corinth. x11, 8 et cit Damascenus. I ad Corinth. x11, 8 et 9: Ter Dominum rogavi ut discederet a 9: Ter Dominum rogavi ut discederet a me et dixit mihi, scilicet Dominus : me et dixit mihi, scilicet Dominus : Sufficit tibi gratia mea. Et hoc est Sufficit tibi gratia mea. Et hoc est quando homo petit pro seipso. Uno au- quando homo petit pro seipso. Uno au- tem modo est molesta quando petitur tem modo est molesta quando petitur pro alio, scilicet, propter finalem abje- pro alio, scilicet, propter finalem abje- ctionem ipsius. I Reg. xvi, 1: Usquequo ctionem ipsius. I Reg. xvi, 1: Usquequo tu luges Saul, cum ego projecerim eum? tu luges Saul, cum ego projecerim eum? Ilic autem ista petitio dispensatorie di- Ilic autem ista petitio dispensatorie di- citur esse molesta, ut instantius petatur, citur esse molesta, ut instantius petatur, ut avidius requiratur. Psal. civ, 4 : Quæ- ut avidius requiratur. Psal. civ, 4 : Quæ- rite Dominum, et confirmamini: quærite rite Dominum, et confirmamini: quærite faciem ejus semper. faciem ejus semper.

« Jam ostium clausum est, et pueri « Jam ostium clausum est, et pueri mei mecum sunt in cubili: non pos- mei mecum sunt in cubili: non pos- sum surgere, et dare tibi. »> sum surgere, et dare tibi. »>

Ecce multimoda excusatio exaudiendi. Ecce multimoda excusatio exaudiendi. Præmittit autem hic duas causas dif- Præmittit autem hic duas causas dif- ficultatis exaudiendi et secundo, subjun- ficultatis exaudiendi et secundo, subjun- git surgendi impotentiam. git surgendi impotentiam.

Una quidem causa est quod intempe- Una quidem causa est quod intempe- stiva est petitio, quia ostium est clausum : stiva est petitio, quia ostium est clausum : secunda autem est quies familiæ, quam secunda autem est quies familiæ, quam non est conveniens inquietare. non est conveniens inquietare.

133 133

De prima dicit: « Jam enim, » tempo- De prima dicit: « Jam enim, » tempo- re quietis, « ostium meum clausum est. » re quietis, « ostium meum clausum est. » Est enim tempus laboris dum vivimus, et Est enim tempus laboris dum vivimus, et sani et fortes sumus: et tunc patet nobis sani et fortes sumus: et tunc patet nobis ostium divinæ misericordiæ et largitatis. ostium divinæ misericordiæ et largitatis. Ad Galat. vi, 10: Dum tempus habemus, Ad Galat. vi, 10: Dum tempus habemus, operemur bonum ad omnes. Isa. Lv, 6: operemur bonum ad omnes. Isa. Lv, 6: Quærite Dominum dum inveniri potest : Quærite Dominum dum inveniri potest : invocate eum dum prope est. Et, Isa. invocate eum dum prope est. Et, Isa. xɩɩx, 8: In tempore placito exaudivi te, xɩɩx, 8: In tempore placito exaudivi te, et in die salutis auxiliatus sum tui. Tunc et in die salutis auxiliatus sum tui. Tunc enim ostium patet, aditus divinæ miseri- enim ostium patet, aditus divinæ miseri- cordiæ. Quando autem jam defessa est cordiæ. Quando autem jam defessa est virtus, vel vita functus est homo, ostium virtus, vel vita functus est homo, ostium est clausum et tunc magis difficulter est clausum et tunc magis difficulter impetratur quod petitur. Psal. cxvi, 19 impetratur quod petitur. Psal. cxvi, 19 et 20 Aperite mihi portas justitiæ, in- et 20 Aperite mihi portas justitiæ, in- gressus in eas confitebor Domino: hæc gressus in eas confitebor Domino: hæc porta Domini, justi intrabunt in eam. porta Domini, justi intrabunt in eam.

Ostium etiam misericordiæ aliquando Ostium etiam misericordiæ aliquando est clausum. Aliquando etiam est repa- est clausum. Aliquando etiam est repa- gulis perpetuis obfirmatum. Modo enim gulis perpetuis obfirmatum. Modo enim dum vivitur ex aliqua causa dissimulatio- dum vivitur ex aliqua causa dissimulatio- nis misericordiæ divinæ et dilationis es nis misericordiæ divinæ et dilationis es clausum. Post mortem autem erit obfir- clausum. Post mortem autem erit obfir- matum. De primo dicitur, Genes. vII, 16: matum. De primo dicitur, Genes. vII, 16: Inclusit deforis eum, scilicet Noe et alios Inclusit deforis eum, scilicet Noe et alios in arcam, Dominus. Quod tamen postea in arcam, Dominus. Quod tamen postea ad misericordiam conversus aperuit. De ad misericordiam conversus aperuit. De firmatura perpetua dicitur, Matth. xxv, firmatura perpetua dicitur, Matth. xxv, 10-12 Clausa est janua. Et ideo ibi 10-12 Clausa est janua. Et ideo ibi pulsantibus respondetur: Nescio vos. pulsantibus respondetur: Nescio vos. Hoc est ergo quod dicit primo modo Hoc est ergo quod dicit primo modo loquens «Jam ostium meum clausum loquens «Jam ostium meum clausum

est. » est. »

: :

« Et pueri mei mecum sunt in cu- « Et pueri mei mecum sunt in cu- bili. bili.

Secunda causa est excusationis. Secunda causa est excusationis. Dicuntur autem pueri a puritate, qui Dicuntur autem pueri a puritate, qui sunt cum Domino. Isa. vin, 18: Ecce sunt cum Domino. Isa. vin, 18: Ecce ego et pueri mei, quos dedit mihi Domi- ego et pueri mei, quos dedit mihi Domi- nus. 1 Reg. xx1, 5 : Sunt vasa puerorum nus. 1 Reg. xx1, 5 : Sunt vasa puerorum sancta, hoc est, corda pura sunt puero- sancta, hoc est, corda pura sunt puero- rum. Hi sunt cum Domimo vel præsen- rum. Hi sunt cum Domimo vel præsen- tialiter in beatitudine. Deuter. xxxIII, 3: tialiter in beatitudine. Deuter. xxxIII, 3: Omnes Sancti in manu illius sunt. Vel Omnes Sancti in manu illius sunt. Vel sunt cum ipso per intentionem piæ con- sunt cum ipso per intentionem piæ con-

134 134

D. ALB. MAG. ORD, PRÆD. D. ALB. MAG. ORD, PRÆD.

versationis. Ad Philip. I, 20: Nostra versationis. Ad Philip. I, 20: Nostra conversatio in cælis est. Et est ac si di- conversatio in cælis est. Et est ac si di- cat Si purus esses, et de puris, et tu cat Si purus esses, et de puris, et tu mecum esses. Et quia purus non es, non mecum esses. Et quia purus non es, non dignus es ut statim tibi detur: sed stude dignus es ut statim tibi detur: sed stude puritati, et insta petitioni. Oportet enim puritati, et insta petitioni. Oportet enim semper orare, et non deficere 1. semper orare, et non deficere 1.

Dicit autem « In cubili, » cubile vo- Dicit autem « In cubili, » cubile vo- cans vel secretum beatitudiuis, ve' se- cans vel secretum beatitudiuis, ve' se- cretum contemplationis. Matth. vi, 6: cretum contemplationis. Matth. vi, 6: Intra in cubiculum tuum, et clauso ostio, Intra in cubiculum tuum, et clauso ostio, ora Patrem tuum. Isa. xxvi, 20: Vade, ora Patrem tuum. Isa. xxvi, 20: Vade, populus meus, intra in cubicula tua : populus meus, intra in cubicula tua : claude ostia tua super te, abscondere claude ostia tua super te, abscondere modicum ad momentum, donec pertrans- modicum ad momentum, donec pertrans- eat indignatio. eat indignatio.

« Non possum surgere. » « Non possum surgere. »

Quasi conclusio est ex præmissis. Et Quasi conclusio est ex præmissis. Et dicit se non posse, quod non commode dicit se non posse, quod non commode potest vel congruit fieri propter tempus potest vel congruit fieri propter tempus neglectum, in quo facilius poterat inve- neglectum, in quo facilius poterat inve- niri misericordia. Sicut quando aliquis niri misericordia. Sicut quando aliquis usque ad ultimam ætatem, vel usque ad usque ad ultimam ætatem, vel usque ad ultimam ægritudinem differt conversio- ultimam ægritudinem differt conversio- nem. Illius enim amicus, animus scilicet, nem. Illius enim amicus, animus scilicet, vel spiritus, semper est in via de qua di- vel spiritus, semper est in via de qua di- citur, Sapient. v, 7: Lassati sumus in citur, Sapient. v, 7: Lassati sumus in via iniquitatis et perditionis, et ambula- via iniquitatis et perditionis, et ambula- vimus vias difficiles. Tarde igitur iste vimus vias difficiles. Tarde igitur iste revertitur ad cor. Contra quod dicitur, revertitur ad cor. Contra quod dicitur, Eccli. v, 8 et 9: Non tardes converti ad Eccli. v, 8 et 9: Non tardes converti ad Dominum, et ne differas de die in diem. Dominum, et ne differas de die in diem. Subito enim veniet ira illius, et in tem- Subito enim veniet ira illius, et in tem- pore vindictæ disperdet te. Dicit enim pore vindictæ disperdet te. Dicit enim Gregorius, quod « qui non vult converti Gregorius, quod « qui non vult converti « ad Dominum cum potest, justum est « ad Dominum cum potest, justum est « ut infligatur ei non posse cum volue- « ut infligatur ei non posse cum volue- << rit. >> << rit. >>

Et quantum ad hoc hic dicit: «Non Et quantum ad hoc hic dicit: «Non possum, » quia quoad hoc non congruit, possum, » quia quoad hoc non congruit, quod horam in qua ostium apertum fuit quod horam in qua ostium apertum fuit neglexit, « surgere. » Hoc dicit per effe- neglexit, « surgere. » Hoc dicit per effe- etum quia, sicut dicit Psalmus cxx, 4: etum quia, sicut dicit Psalmus cxx, 4: Ecce non dormitabit neque dormiet qui Ecce non dormitabit neque dormiet qui custodit Israel. Sed quia exterius opera- custodit Israel. Sed quia exterius opera-

: :

1 Luc. XVIII, 1. 1 Luc. XVIII, 1.

tur circa nos, et nos donis suis et devo- tur circa nos, et nos donis suis et devo- tione surgere facit, ideo surgere dicitur. tione surgere facit, ideo surgere dicitur. Et dicitur non surgere, quando hoc non Et dicitur non surgere, quando hoc non facit. Cantic. v, 5 et 6: Surrexi ut ape- facit. Cantic. v, 5 et 6: Surrexi ut ape- rirem dilecto meo ... at ille declinave- rirem dilecto meo ... at ille declinave- rat, atque transierat. rat, atque transierat.

« Et dare tibi. >> « Et dare tibi. >>

Attende quod amicus petit accommo- Attende quod amicus petit accommo- dari panes. Deus autem amicus tacet de dari panes. Deus autem amicus tacet de accommodatione, et dicit de datione : accommodatione, et dicit de datione : quia gratis sunt dona, et vocatio Dei: sic- quia gratis sunt dona, et vocatio Dei: sic- ut dicit Apostolus, ad Romanos, xi, 1 et ut dicit Apostolus, ad Romanos, xi, 1 et seq. seq.

Et sensus est « Non possum, » de Et sensus est « Non possum, » de congruentia ex culpa negligentiæ tuæ, congruentia ex culpa negligentiæ tuæ, statim « surgere et dare tibi. » Sed in statim « surgere et dare tibi. » Sed in poenam negligentiæ tuæ donum differtur: poenam negligentiæ tuæ donum differtur: ut instantia devotionis recuperes, quod ut instantia devotionis recuperes, quod negligentia temporis neglexisti. Jerem. negligentia temporis neglexisti. Jerem. XLVII, 10: Maledictus qui facit opus XLVII, 10: Maledictus qui facit opus Domini fraudulenter. Matth. xx, 6 : Domini fraudulenter. Matth. xx, 6 : Quid hic statis tota die otiosi? Ideo di- Quid hic statis tota die otiosi? Ideo di- citur, Eccle. Ix, 10: Quodcumque facere citur, Eccle. Ix, 10: Quodcumque facere potest manus tua, instanter operare: potest manus tua, instanter operare: quia nec opus, nec ratio, nec sapientia, quia nec opus, nec ratio, nec sapientia, nec scientia erunt apud inferos, quo tu nec scientia erunt apud inferos, quo tu properas. properas.

« Et si ille perseveraverit pulsans, di- « Et si ille perseveraverit pulsans, di- co vobis, etsi non dabit illi surgens eo co vobis, etsi non dabit illi surgens eo quod amicus ejus sit, propter impro- quod amicus ejus sit, propter impro- bitatem tamen ejus surget, et dabit bitatem tamen ejus surget, et dabit illi quotquot habet necessarios. » illi quotquot habet necessarios. »

Tangit alteram partem similitudinis. Tangit alteram partem similitudinis. Et dicit tria perseverantiam pul- Et dicit tria perseverantiam pul- sationis, causam donationis, et sufficien- sationis, causam donationis, et sufficien- tiam collatorum. tiam collatorum.

De primo dicit : « Et ille, » scilicet De primo dicit : « Et ille, » scilicet pulsans, et indigens, «si perseveraverit, » pulsans, et indigens, «si perseveraverit, » cum instantia et devotione et humilitate, cum instantia et devotione et humilitate, « pulsans » ad ostium misericordiæ. « pulsans » ad ostium misericordiæ. Matth. x, 22 Qui perseveraverit usque Matth. x, 22 Qui perseveraverit usque

IN EVANG. LUCÆ, XI-8. IN EVANG. LUCÆ, XI-8.

in finem, hic salvus erit. Ideo dicitur, in finem, hic salvus erit. Ideo dicitur, ad Hebr. xu, 7: In disciplina persevera- ad Hebr. xu, 7: In disciplina persevera- 1. Tamquam filiis vobis offert se Deus. 1. Tamquam filiis vobis offert se Deus. Ideo etiam docet, Cantic. v, 2, cum per- Ideo etiam docet, Cantic. v, 2, cum per- everantia pulsare misericordiam,dicens : everantia pulsare misericordiam,dicens : Aperi mihi, soror mea, amica mea, co- Aperi mihi, soror mea, amica mea, co- Tumba mea, immaculata mea: quia ca- Tumba mea, immaculata mea: quia ca- put meum plenum est rore, et cincinni put meum plenum est rore, et cincinni mei gultis noctium. Si enim contingat nos mei gultis noctium. Si enim contingat nos gari rore tribulationum, et infundi gut- gari rore tribulationum, et infundi gut- tis adversitatis in sæculo tenebroso ta- tis adversitatis in sæculo tenebroso ta- men non remittere debemus de instantia men non remittere debemus de instantia orationum. orationum.

« Dico vobis. >> « Dico vobis. >>

Confirmatio est, humana utens simi- Confirmatio est, humana utens simi- tudine. Matth. xxiv, 35, et Luc. xxi, 33: tudine. Matth. xxiv, 35, et Luc. xxi, 33: Verba mea non transibunt. Verba mea non transibunt.

« Etsi non dabit ei. » Non quia libe- « Etsi non dabit ei. » Non quia libe- ralis non sit, sed quia differt ex causa ralis non sit, sed quia differt ex causa donationem. Psal. LXXVII, 21: Audivil donationem. Psal. LXXVII, 21: Audivil Dominus, et distulit. Ideo dicit Psal- Dominus, et distulit. Ideo dicit Psal-

mus xxxix, 2 : Exspectans exspectavi mus xxxix, 2 : Exspectans exspectavi Dominum. Et iterum, Psal. xxv, Dominum. Et iterum, Psal. xxv, 14: 14: Erspecta Dominum, viriliter age, et Erspecta Dominum, viriliter age, et confortetur cor tuum, et sustine Domi- confortetur cor tuum, et sustine Domi-

num. num.

« «

Surgens. » Surgens. »

Circa nos in exterioribus agens, et non Circa nos in exterioribus agens, et non ulterius pulsationem dissimulans. Psal. ulterius pulsationem dissimulans. Psal. Aun, 23 et 24: Exsurge, quare obdormis, Aun, 23 et 24: Exsurge, quare obdormis, Domine? exsurge, et ne repellas in Domine? exsurge, et ne repellas in finem. Quare faciem tuam avertis ? finem. Quare faciem tuam avertis ?

« Eo quod amicus ejus sit. » « Eo quod amicus ejus sit. »

Quia pulsans tempus negligendo ami- Quia pulsans tempus negligendo ami- catias non meruit. Proverb. xv, 9: catias non meruit. Proverb. xv, 9: Qui celat delictum, quærit amicitias : Qui celat delictum, quærit amicitias : qui altero sermone repetit, separat fœ- qui altero sermone repetit, separat fœ- deratos. Celare delictum, est post recon- deratos. Celare delictum, est post recon- ciliationem ad Deum factam delictum ciliationem ad Deum factam delictum non repetere. Altero autem sermone re- non repetere. Altero autem sermone re- petere, est post reconciliationem factam petere, est post reconciliationem factam per ingratitudinis vitium iterum pecca- per ingratitudinis vitium iterum pecca- tum innovare. Et ille separat amicitias, tum innovare. Et ille separat amicitias,

135 135

et non meretur quod Deus ei aliquid fa- et non meretur quod Deus ei aliquid fa- ciat, « eo quod amicus ejus sit, » nisi ciat, « eo quod amicus ejus sit, » nisi evincat per instantiam devotionis. Psal. evincat per instantiam devotionis. Psal. LIV, 13, 15 et seq. : Quoniam si inimicus LIV, 13, 15 et seq. : Quoniam si inimicus meus maledixisset mihi, sustinuissem meus maledixisset mihi, sustinuissem utique... Tu vero, homo, unanimis, dux utique... Tu vero, homo, unanimis, dux meus et notus meus, qui simul mecum meus et notus meus, qui simul mecum dulces capiebas cibos in domo Dei am- dulces capiebas cibos in domo Dei am- bulavimus cum consensu. Veniat mors bulavimus cum consensu. Veniat mors super illos, et descendant in infernum super illos, et descendant in infernum viventes. Et ideo non merentur cito exau- viventes. Et ideo non merentur cito exau- diri. diri.

Et hoc est quod sequitur : Et hoc est quod sequitur :

Propter improbitatem tamen ejus, » Propter improbitatem tamen ejus, »

Hoc est, propter importunam instan- Hoc est, propter importunam instan- tiam ipsius. II ad Timoth. IV, 2: Insta tiam ipsius. II ad Timoth. IV, 2: Insta opportune, importune. Psal. LXXIX, 19: opportune, importune. Psal. LXXIX, 19: Non discedimus a te vivificabis nos. Non discedimus a te vivificabis nos. IV Reg. 11, 2, 4, 6: Vivit Dominus, et IV Reg. 11, 2, 4, 6: Vivit Dominus, et vivit anima tua, quia non derelinquam vivit anima tua, quia non derelinquam te. Isa. xxxvi, 14: Sicut pullus hirun- te. Isa. xxxvi, 14: Sicut pullus hirun- dinis, sic clamabo: meditabor ut colum- dinis, sic clamabo: meditabor ut colum- ba. Attenuati sunt oculi mei, suspicien- ba. Attenuati sunt oculi mei, suspicien- tes in excelsum. tes in excelsum.

<< Surget, » << Surget, »

In exterioribus circa nos operando. In exterioribus circa nos operando. Psal. LXXVII, Psal. LXXVII, 65 Excitatus est tamquam 65 Excitatus est tamquam dormiens Dominus. Matth. v, 26: dormiens Dominus. Matth. v, 26: Tunc surgens, imperavit ventis et mari: Tunc surgens, imperavit ventis et mari: et facta est tranquillitas magna. et facta est tranquillitas magna.

« Et dabit illi. >> « Et dabit illi. >>

Quia etiam in se liberalis est, et libenter Quia etiam in se liberalis est, et libenter dandi accipit occasionem. Jacob. 1, 5: dandi accipit occasionem. Jacob. 1, 5: Dat omnibus affluenter, et non impro- Dat omnibus affluenter, et non impro- perat. perat.

" "

Quotquot habet necessarios. » Quotquot habet necessarios. »

Fece sufficientia dati, quod ille ad nu- Fece sufficientia dati, quod ille ad nu- merum parvum petierat. Esther, II, 18: merum parvum petierat. Esther, II, 18: Dona largitus est juxta magnificentiam Dona largitus est juxta magnificentiam principalem. Et quomodo non daret, qui principalem. Et quomodo non daret, qui abiens ad secretum coeli, servis commisit abiens ad secretum coeli, servis commisit

10 10

136 136

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

ut darent omnia necessaria, etiam ante- ut darent omnia necessaria, etiam ante- quam peterentur ? Matth. xxiv, 45 : Fi- quam peterentur ? Matth. xxiv, 45 : Fi- delis servus et prudens, quem constituit delis servus et prudens, quem constituit Dominus suus super familiam suam, Dominus suus super familiam suam, ut det illis cibum in tempore 1. Psal. ut det illis cibum in tempore 1. Psal. CXLIV, 16 Aperis tu manum tuam, et CXLIV, 16 Aperis tu manum tuam, et imples omne animal benedictione. Ideo, imples omne animal benedictione. Ideo, Luc. xx, 35 et 36, dicit: Quando misi Luc. xx, 35 et 36, dicit: Quando misi vos sinesacculo, et pera, et calceamentis, vos sinesacculo, et pera, et calceamentis, numquid aliquid defuit vobis ? At illi numquid aliquid defuit vobis ? At illi dixerunt Nihil. Tob. XII, 3: Bonis om- dixerunt Nihil. Tob. XII, 3: Bonis om- nibus per eum repleti sumus. nibus per eum repleti sumus.

« Et ego dico vobis: Petite, et da- « Et ego dico vobis: Petite, et da- bitur vobis quærite, et invenietis : bitur vobis quærite, et invenietis : pulsate, et aperietur vobis. pulsate, et aperietur vobis.

Omnis enim qui petit, accipit: et Omnis enim qui petit, accipit: et qui quærit, invenit: et pulsanti ape- qui quærit, invenit: et pulsanti ape- rietur. » rietur. »

Explanatio est similitudinis. Explanatio est similitudinis.

Et tangit hic duo. Primo enim con- Et tangit hic duo. Primo enim con- cludit a similitudine inductæ similitudi- cludit a similitudine inductæ similitudi- nis. Secundo, ulteriorem rationem inducit nis. Secundo, ulteriorem rationem inducit a minori, in qua probat utilitatem rei a minori, in qua probat utilitatem rei petitæ. petitæ.

Dicit ergo: Dicit ergo: Et ego, » qui veritas Et ego, » qui veritas sum. Joan. xiv, 6: Ego sum via, et ve- sum. Joan. xiv, 6: Ego sum via, et ve- ritas, et vita. ritas, et vita.

« Dico vobis. » Matth: v, 18: Iota « Dico vobis. » Matth: v, 18: Iota unum aut unus apex non præteribit a unum aut unus apex non præteribit a lege, donec omnia fiant. lege, donec omnia fiant.

« Petite, et dabitur vobis. » « Petite, et dabitur vobis. »

Duo dicit exhortationem ad peten- Duo dicit exhortationem ad peten- dum, et fiduciam dat ad impetrandum. dum, et fiduciam dat ad impetrandum. Et de expositione hujus loci et sequen- Et de expositione hujus loci et sequen- tium, plurima secundum expositiones tium, plurima secundum expositiones Sanctorum a nobis notata sunt in capitulo Sanctorum a nobis notata sunt in capitulo sexto Matthæi 2, quæ hic repetere non sexto Matthæi 2, quæ hic repetere non oportet. Et est ac si dicat: Ex quo per in- oportet. Et est ac si dicat: Ex quo per in- stantiam vincitur Deus ut det petita, stantiam vincitur Deus ut det petita, « Petite, et dabitur vobis. » Petitur autem « Petite, et dabitur vobis. » Petitur autem

1 Cf. Luc. XII, 42. 1 Cf. Luc. XII, 42.

2 Cf. etiam Matth. VII, 7 et xx1, 22; Marc. xi, 2 Cf. etiam Matth. VII, 7 et xx1, 22; Marc. xi,

donum per quod vita bona inchoatur: donum per quod vita bona inchoatur: et hoc est gratia præveniens hominem: et hoc est gratia præveniens hominem: et ideo petitio est ante quæstionem: quia et ideo petitio est ante quæstionem: quia nec quærere quisquam potest, nisi prius nec quærere quisquam potest, nisi prius accepta gratia, quæ dat vires ad quæ- accepta gratia, quæ dat vires ad quæ-

rendum. rendum.

Petitur igitur donum gratiæ et virtu- Petitur igitur donum gratiæ et virtu- tis ad merendum, «et dabitur vobis » tis ad merendum, «et dabitur vobis » illud et adjicietur bonum æternitatis ad illud et adjicietur bonum æternitatis ad beate vivendum, et feliciter regnandum. beate vivendum, et feliciter regnandum. Matth. vi, 33 Quærite primum regnum Matth. vi, 33 Quærite primum regnum Dei et justitiam ejus, et hæc omnia ad- Dei et justitiam ejus, et hæc omnia ad- jicientur vobis. jicientur vobis.

Attendendum autem qualiter sit pe- Attendendum autem qualiter sit pe- tendum bonum virtutis, et quid peten- tendum bonum virtutis, et quid peten- dum, et pro quo. dum, et pro quo.

Petendum enim est pie, hoc est, quod Petendum enim est pie, hoc est, quod ipse petens pietate fidei dilectionem ope- ipse petens pietate fidei dilectionem ope-

rantis sit informatus. Et hæc fides debet rantis sit informatus. Et hæc fides debet movere ad petendum. Jacob. 1, 6 et 7: movere ad petendum. Jacob. 1, 6 et 7: Postulet in fide nihil hæsitans: qui Postulet in fide nihil hæsitans: qui enim hæsitat similis est fluctui maris, enim hæsitat similis est fluctui maris, qui a vento movetur et circumfertur. qui a vento movetur et circumfertur. Non ergo æstimet homo ille quod acci- Non ergo æstimet homo ille quod acci- piat aliquid a Domino. Joan. xvi, 23: piat aliquid a Domino. Joan. xvi, 23: Si quid petieritis Patrem in nomine meo, Si quid petieritis Patrem in nomine meo, hoc est, in pietate et fide nominis mei, hoc est, in pietate et fide nominis mei, dabit vobis. Jacob.. IV, 3: Petitis, et dabit vobis. Jacob.. IV, 3: Petitis, et non accipitis, eo quod mal petatis: ut non accipitis, eo quod mal petatis: ut in concupiscentiis vestris insumatis. in concupiscentiis vestris insumatis.

Est autem petendum donum virtutis Est autem petendum donum virtutis ad meritum, quia hoc est ad salutem. ad meritum, quia hoc est ad salutem. Joan. xvi, 24 Usque modo non petistis Joan. xvi, 24 Usque modo non petistis quidquam in nomine meo: petite, et ac- quidquam in nomine meo: petite, et ac- cipietis, ut gaudium vestrum sit ple- cipietis, ut gaudium vestrum sit ple- num. Nullius enim boni perfectum habet num. Nullius enim boni perfectum habet gaudium nisi virtus meritoria: quæ, sic- gaudium nisi virtus meritoria: quæ, sic- ut dicit Ambrosius, sincera et sancta de- ut dicit Ambrosius, sincera et sancta de- lectatione suos delectat possessores. Psal. lectatione suos delectat possessores. Psal. XXVI, 4 Unam petii a Domino, hanc XXVI, 4 Unam petii a Domino, hanc requiram, ut inhabitem in domo Domini requiram, ut inhabitem in domo Domini omnibus diebus vitæ meæ. Hoc autem non omnibus diebus vitæ meæ. Hoc autem non fit nisi per meritum virtutis. Hoc consi- fit nisi per meritum virtutis. Hoc consi- derans Eliseus, IV Reg. 11,9, cum dicere- derans Eliseus, IV Reg. 11,9, cum dicere- tur sibi ab Elia, quod peteret ab eo quod tur sibi ab Elia, quod peteret ab eo quod vellet antequam tolleretur ab co, dixit: vellet antequam tolleretur ab co, dixit:

24. Vide enarrationes B. Alberti in tom. XX et 24. Vide enarrationes B. Alberti in tom. XX et XXI. XXI.

IN EVANG. LUCÆ, XI-9, 10. IN EVANG. LUCÆ, XI-9, 10.

Obsecro ut fiat in me duplex spiritus Obsecro ut fiat in me duplex spiritus tuus. Spiritus enim meriti duplex est, tuus. Spiritus enim meriti duplex est, dum per virtutem operatur ad meritum, dum per virtutem operatur ad meritum, et per eamdem virtutem operatur ad ve- et per eamdem virtutem operatur ad ve- niam delictorum et satisfactionem. Hoc niam delictorum et satisfactionem. Hoc igitur est petendum. igitur est petendum.

Pro se autem est petendum, quia non Pro se autem est petendum, quia non semper pro alio exauditur petens: sicut semper pro alio exauditur petens: sicut patet, I Reg. xv, 11 et seq., ubi Samuel patet, I Reg. xv, 11 et seq., ubi Samuel non est exauditus pro Saul petens. Sed non est exauditus pro Saul petens. Sed qui pie ad salutem petit pro seipso, sem- qui pie ad salutem petit pro seipso, sem- per accipit quod petit. Psal. xvII, 7: per accipit quod petit. Psal. xvII, 7: Eraudivit de templo sancto suo vocem Eraudivit de templo sancto suo vocem meam, et clamor meus introivit in au- meam, et clamor meus introivit in au- res ejus. II ad Corinth. x, 8 et 9, cum res ejus. II ad Corinth. x, 8 et 9, cum Paulus peteret a se removeri stimulum, Paulus peteret a se removeri stimulum, non est exauditus: quia amotio stimuli non est exauditus: quia amotio stimuli non fuit ad salutem: sed potius exerci- non fuit ad salutem: sed potius exerci- tium stimuli operabatur ad virtutem me- tium stimuli operabatur ad virtutem me- riti. Aliquando tamen aliquis exauditur riti. Aliquando tamen aliquis exauditur pro alio petens, sicut Stephanus pro pro alio petens, sicut Stephanus pro Paulo. Sed hoc non fit semper, ut prius Paulo. Sed hoc non fit semper, ut prius dictum est. Pro se autem semper exau- dictum est. Pro se autem semper exau- diuntur Sancti. Ad Hebr. v, 7: In omnibus diuntur Sancti. Ad Hebr. v, 7: In omnibus erauditus est pro sua reverentia. Joan. erauditus est pro sua reverentia. Joan. xt, 12 Ego sciebam quia semper me xt, 12 Ego sciebam quia semper me audis. Hæc enim non tantum de Christo audis. Hæc enim non tantum de Christo vera sunt secundum se, sed etiam vera vera sunt secundum se, sed etiam vera sunt de membris. sunt de membris.

Addunt etiam quidam quod perseve- Addunt etiam quidam quod perseve- ranter petat qui petit. Luc. XI, 8: Si ranter petat qui petit. Luc. XI, 8: Si perseveraverit pulsans, dico vobis, etsi perseveraverit pulsans, dico vobis, etsi non dabit illi surgens eo quod amicus non dabit illi surgens eo quod amicus jus sit, propter improbitatem tamen jus sit, propter improbitatem tamen jus surget, et dabit illi quotquot habet jus surget, et dabit illi quotquot habet

necessarios. necessarios.

Sic ergo petite donum virtutis. Sic ergo petite donum virtutis.

« Et dabitur vobis, » « Et dabitur vobis, »

Quia liberalis Pater bene sibi reputat Quia liberalis Pater bene sibi reputat fieri, si inveniat locum dandi et opportu- fieri, si inveniat locum dandi et opportu- nitatem. Et hoc habetur, si aliquis ad nitatem. Et hoc habetur, si aliquis ad ipsum manus ad accipiendum petens ex- ipsum manus ad accipiendum petens ex- tendat. Psal. CXLIV, 5: Magnificentiam tendat. Psal. CXLIV, 5: Magnificentiam gloriæ sanctitatis tuæ loquentur, et mi- gloriæ sanctitatis tuæ loquentur, et mi- rabilia tua narrabunt. Magnificentia rabilia tua narrabunt. Magnificentia

Esther, II, 18 Esther, II, 18

137 137

autem, ut dicit Philosophus, est magno- autem, ut dicit Philosophus, est magno- rum et in magnis liberalitas. Deuter. rum et in magnis liberalitas. Deuter. XXXII, 3 Date magnificentiam Deo no- XXXII, 3 Date magnificentiam Deo no- stro. Hic enim dat omnibus, et abunde stro. Hic enim dat omnibus, et abunde juxta magnificentiam principalem 1. juxta magnificentiam principalem 1. Exod. xv, 11 Magnificus in sanctitate, Exod. xv, 11 Magnificus in sanctitate, hoc est, in donis ad sanctitatem pertinen- hoc est, in donis ad sanctitatem pertinen- tibus. Sic ergo a magnifico principe Deo tibus. Sic ergo a magnifico principe Deo magnifice dabitur vobis. Ad Ephes. Iv, magnifice dabitur vobis. Ad Ephes. Iv, 8 Dedit dona hominibus. Ad Roman. 8 Dedit dona hominibus. Ad Roman. x, 12 Dives in omnes qui invocant x, 12 Dives in omnes qui invocant illum. Ideo dicitur, I ad Corinth. 1, 5 et illum. Ideo dicitur, I ad Corinth. 1, 5 et 7: In omnibus divites facti estis in illo, 7: In omnibus divites facti estis in illo, in omni verbo, et in omnia scientia :... in omni verbo, et in omnia scientia :... ita ut nihil vobis desit in ulla gratia. ita ut nihil vobis desit in ulla gratia.

« Quærite, et invenietis, » « Quærite, et invenietis, »

Lumen scilicet veritatis. Non enim. Lumen scilicet veritatis. Non enim. quæritur (dicit Augustinus) nisi quod quæritur (dicit Augustinus) nisi quod jam secundum aliquid noscitur, quia jam secundum aliquid noscitur, quia aliter inventum non cognosceretur. Est aliter inventum non cognosceretur. Est enim principium veritatis in nobis con- enim principium veritatis in nobis con- creatum, ut dicit Damascenus, ad cujus creatum, ut dicit Damascenus, ad cujus lumen cognoscitur inventa in conclusio- lumen cognoscitur inventa in conclusio- nibus veritas. Sic enim dicit Philoso- nibus veritas. Sic enim dicit Philoso- phus, quod omnis scientia intellectiva phus, quod omnis scientia intellectiva ex præexistenti fit cognitione. Nemo ex præexistenti fit cognitione. Nemo enim quærit hoc, quod si inveniat nescit enim quærit hoc, quod si inveniat nescit se invenisse: quia sic semper quæreret se invenisse: quia sic semper quæreret post inventionem, sicut antequam inve- post inventionem, sicut antequam inve- niat. Sic ergo et hac de causa lumen niat. Sic ergo et hac de causa lumen quæritur veritatis, cujus principia sunt quæritur veritatis, cujus principia sunt in nobis. Et attende ordinem: quia per in nobis. Et attende ordinem: quia per donum virtutis quod petitur, datur vir- donum virtutis quod petitur, datur vir- tus quærendi et tunc imperatur ut quæ- tus quærendi et tunc imperatur ut quæ- ramus. Psal. CIV, 4: Quærite Dominum ramus. Psal. CIV, 4: Quærite Dominum et confirmamini: quærite faciem ejus et confirmamini: quærite faciem ejus semper, hoc est, præsentiam veritatis ejus. semper, hoc est, præsentiam veritatis ejus.

« Quærite » autem diligenter, et sa- « Quærite » autem diligenter, et sa- pienter, et cum humili intellectu, et cum pienter, et cum humili intellectu, et cum pietate. pietate.

Diligenter, sicut docet Dominus, Luc. Diligenter, sicut docet Dominus, Luc. xv, 8 Accendit lucernam, et everrit do- xv, 8 Accendit lucernam, et everrit do- mum, et quærit diligenter donec inve- mum, et quærit diligenter donec inve- niat. Accendere lucernam est devotione niat. Accendere lucernam est devotione et confessione cor purificare, et flamma et confessione cor purificare, et flamma

138 138

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

scientiæ Scripturarum illuminare. Ever- scientiæ Scripturarum illuminare. Ever- rere domum est evolvere sacramenta Ec- rere domum est evolvere sacramenta Ec- clesiæ triumphantis et militantis, et clesiæ triumphantis et militantis, et considerare effectus divinos in rebus considerare effectus divinos in rebus mundi hujus, et in his investigare veri- mundi hujus, et in his investigare veri- tatem. Quærere diligenter, est medita- tatem. Quærere diligenter, est medita- tione et contemplatione per rationem tione et contemplatione per rationem continuo in admiratione esse suspensum continuo in admiratione esse suspensum donec inveniat. Quærere, est usque ad donec inveniat. Quærere, est usque ad illuminationem veritatis perseverare: et illuminationem veritatis perseverare: et tunc de inventa veritate maximum gau- tunc de inventa veritate maximum gau- dium concipere. Psal. cxvIII, 18: Re- dium concipere. Psal. cxvIII, 18: Re- vela oculos meos, et considerabo mira- vela oculos meos, et considerabo mira- bilia de lege tua. bilia de lege tua.

Sapienter quærere, est Deum ubi est Sapienter quærere, est Deum ubi est quærere, et quando potest inveniri. Job, quærere, et quando potest inveniri. Job, XXVIII, 13 Non invenitur in terra sua- XXVIII, 13 Non invenitur in terra sua- viter viventium. Oportet ergo studere viter viventium. Oportet ergo studere difficilibus, circa quæ est omnis discipli- difficilibus, circa quæ est omnis discipli- na et virtus. Ad Hebr. xII, 11: Omnis na et virtus. Ad Hebr. xII, 11: Omnis disciplina in præsenti quidem videtur disciplina in præsenti quidem videtur non esse gaudii, sed moeroris. Adhuc, non esse gaudii, sed moeroris. Adhuc, I ad Corinth. II, 7 et 8: Loquimur Dei I ad Corinth. II, 7 et 8: Loquimur Dei sapientiam in mysterio, quæ abscondita sapientiam in mysterio, quæ abscondita est,... quam nemo principum hujus sæ- est,... quam nemo principum hujus sæ- culi cognovit. Ergo inter potentes sæculi culi cognovit. Ergo inter potentes sæculi et Philosophos mundi non invenitur. et Philosophos mundi non invenitur. Job, xxvIII, 18: Trahitur sapientia de Job, xxvIII, 18: Trahitur sapientia de occultis, scilicet humilibus, absconditis a occultis, scilicet humilibus, absconditis a sæcularibus. Matth. xI, 25 et 26: Abs- sæcularibus. Matth. xI, 25 et 26: Abs- condisti hæc a sapientibus et prudenti- condisti hæc a sapientibus et prudenti- bus, et revelasti ea parvulis. Ita, Pater, bus, et revelasti ea parvulis. Ita, Pater, quoniam sic fuit placitum ante te. I ad quoniam sic fuit placitum ante te. I ad Corinth. II, 7 Loquimur Dei sapien- Corinth. II, 7 Loquimur Dei sapien- tiam in mysterio, quæ abscondita est, tiam in mysterio, quæ abscondita est, hoc est, in occultis divinis susurris, et hoc est, in occultis divinis susurris, et devota contemplatione in secreto acce- devota contemplatione in secreto acce- ptum. Job, iv, 12: Ad me dictum est ptum. Job, iv, 12: Ad me dictum est verbum absconditum, et quasi furtive verbum absconditum, et quasi furtive suscepit auris mea venas susurri ejus. suscepit auris mea venas susurri ejus.

Cum humilitate autem intellectus quæ- Cum humilitate autem intellectus quæ- rendum est, ut in captivitatem fidei in- rendum est, ut in captivitatem fidei in- tellectus redigatur. II ad Corinth x, 5: tellectus redigatur. II ad Corinth x, 5: In captivitatem redigentes omnem intel- In captivitatem redigentes omnem intel- lectum in obsequium Christi. Psal. lectum in obsequium Christi. Psal. CXVIII, 130 Intellectum dat parvulis. CXVIII, 130 Intellectum dat parvulis. Proverb. I, 4: Ut detur parvulis astu- Proverb. I, 4: Ut detur parvulis astu- tia, adolescenti autem scientia et intelle- tia, adolescenti autem scientia et intelle- ctus. Ptolemæus Philosophus : « Qui ctus. Ptolemæus Philosophus : « Qui

« inter sapientes est humilior, inter sa- « inter sapientes est humilior, inter sa- « pientes est sapientior: sicut profun- « pientes est sapientior: sicut profun- << diores lacunæ plures capiunt aquas. » << diores lacunæ plures capiunt aquas. » Sic humilis Salomon accepit sapientiam. Sic humilis Salomon accepit sapientiam. Sapient. 1x, 4 et 5: Da mihi sedium Sapient. 1x, 4 et 5: Da mihi sedium tuarum assistricem sapientiam, et noli tuarum assistricem sapientiam, et noli me reprobare a pueris tuis quoniam me reprobare a pueris tuis quoniam servus tuus sum ego, et filius ancillæ servus tuus sum ego, et filius ancillæ

tuæ. tuæ.

meæ, meæ,

Quærendum est etiam pie cum devo- Quærendum est etiam pie cum devo- tione, quæ totum cor affluere faciat ad tione, quæ totum cor affluere faciat ad veritatis admirationem. Isa. LX, 5: Vide- veritatis admirationem. Isa. LX, 5: Vide- bis, et afflues, mirabitur, et dilatabitur bis, et afflues, mirabitur, et dilatabitur cor tuum. Sicut dicitur, Daniel. x, 16: cor tuum. Sicut dicitur, Daniel. x, 16: In visione tua dissolutæ sunt compages In visione tua dissolutæ sunt compages et nihil in me remansit virium. et nihil in me remansit virium. Hoc significatum est, Exod. II, 3, ubi Hoc significatum est, Exod. II, 3, ubi dicit Moyses Vadam, et videbo visio- dicit Moyses Vadam, et videbo visio- nem hanc magnam. Non enim magna nem hanc magnam. Non enim magna veritas videtur, nisi per pietatem et de- veritas videtur, nisi per pietatem et de- votionem ad eam accedatur. Sic ergo votionem ad eam accedatur. Sic ergo quærenda est veritas et præsentia divina quærenda est veritas et præsentia divina diligenter, sapienter, humiliter, et pie. diligenter, sapienter, humiliter, et pie. Et hoc est quod dicit : « Quærite. » Et hoc est quod dicit : « Quærite. »

« Et invenietis, « Et invenietis,

» »

Hoc est, intus venietis qui foris fui- Hoc est, intus venietis qui foris fui- stis. Cantic. III, 4: Cum petransissem stis. Cantic. III, 4: Cum petransissem eos, inveni quem diligit anima mea, hoc eos, inveni quem diligit anima mea, hoc est, pertransissem vigiles qui custodiunt est, pertransissem vigiles qui custodiunt civitatem. Vigiles autem dicuntur Angeli civitatem. Vigiles autem dicuntur Angeli propter suam insomnem naturam, ut di- propter suam insomnem naturam, ut di- cit Chrysostomus. Inter quos conversan- cit Chrysostomus. Inter quos conversan- dum, et cum quibus confabulandum est, dum, et cum quibus confabulandum est, et a quibus quærenda est veritas divina: et a quibus quærenda est veritas divina: quæ tamen ultra eos invenitur in seipsa, quæ tamen ultra eos invenitur in seipsa, quamvis in eis resplendeat per multa quamvis in eis resplendeat per multa decoris et gloriæ argumenta. Baruch, decoris et gloriæ argumenta. Baruch, III, 37 Deus noster adinvenit omnem III, 37 Deus noster adinvenit omnem viam disciplinæ, et tradidit illam Jacob viam disciplinæ, et tradidit illam Jacob puero suo, et Israel dilecto suo. Via dis- puero suo, et Israel dilecto suo. Via dis- ciplinæ dicitur veritas divina, quam in- ciplinæ dicitur veritas divina, quam in- venit Deus quando nos invenire facit. venit Deus quando nos invenire facit. Tradit autem cam inveniendam Jacob Tradit autem cam inveniendam Jacob luctanti in oratione cum sapientia et luctanti in oratione cum sapientia et Israel rectissimo in mandatis Dei tradit Israel rectissimo in mandatis Dei tradit percipiendam. Quoniam, sicut dicitur, percipiendam. Quoniam, sicut dicitur, Sapient. 1, 4: In malevolam animam Sapient. 1, 4: In malevolam animam

IN EVANG. LUCÆ, XI-9, 10. IN EVANG. LUCÆ, XI-9, 10.

mom introibit sapientia, nec habitabit mom introibit sapientia, nec habitabit in corpore subdito peccatis. in corpore subdito peccatis.

139 139

domus David (qui adspectu desiderabilis domus David (qui adspectu desiderabilis interpretatur) super humerum ejus: et interpretatur) super humerum ejus: et Sic autem inventa veritate, et data aperiet, et non erit qui claudat : et clau- Sic autem inventa veritate, et data aperiet, et non erit qui claudat : et clau- virtute, virtute,

« Pulsate, et aperietur vobis. » « Pulsate, et aperietur vobis. »

Pulsat enim qui jam pervenit. Pulsat Pulsat enim qui jam pervenit. Pulsat autem ad ostium beatitudinis et perfe- autem ad ostium beatitudinis et perfe- etionis, de quo dicitur, Joan. x, 9: Ego etionis, de quo dicitur, Joan. x, 9: Ego sum ostium. Per me si quis introierit, sum ostium. Per me si quis introierit, salvabitur: et ingredietur, et egredietur, salvabitur: et ingredietur, et egredietur, et pascua inveniet. Hæc autem beatitudo et pascua inveniet. Hæc autem beatitudo perfectionis non est tantum patriæ, ad perfectionis non est tantum patriæ, ad quam pulsans continuo dicit illud Aposto- quam pulsans continuo dicit illud Aposto- li, ad Philip. 1, 23: Desiderium habens li, ad Philip. 1, 23: Desiderium habens dissolvi, et esse cum Christo. Sed etiam est dissolvi, et esse cum Christo. Sed etiam est beatitudo perfectionis viæ, ut homo jam beatitudo perfectionis viæ, ut homo jam virtute proficiens, et veritate intus re- virtute proficiens, et veritate intus re- splendens, totus divinus in Deo delectatus splendens, totus divinus in Deo delectatus inveniatur. Psal. xxxvi, 4: Delectare in inveniatur. Psal. xxxvi, 4: Delectare in Domino, et dabit tibi petitiones cordis Domino, et dabit tibi petitiones cordis tui ita quod jam desipiat quidquid tui ita quod jam desipiat quidquid Deus non est. Hic enim jam ad secreta Deus non est. Hic enim jam ad secreta Dei pulsat, alibi permanere non valens: Dei pulsat, alibi permanere non valens: dicens cum Psalmista, Psal. xv, 2: Dixi dicens cum Psalmista, Psal. xv, 2: Dixi Domino: Deus meus es tu : quoniam mihi Domino: Deus meus es tu : quoniam mihi bene non est sine te. Sic enim habet ve- bene non est sine te. Sic enim habet ve- ritas hebraica in loco ubi nos habemus : ritas hebraica in loco ubi nos habemus : Quoniam bonorum meorum non eges. Quoniam bonorum meorum non eges.

Ad hoc ergo ostium instanter manu Ad hoc ergo ostium instanter manu boni operis, et clamore orationis et de- boni operis, et clamore orationis et de- votionis pulsandum est. votionis pulsandum est.

« Et aperietur vobis. » « Et aperietur vobis. »

Aperitur autem cum introitus panditur Aperitur autem cum introitus panditur ad divinas pulchritudines et delectatio- ad divinas pulchritudines et delectatio- nes. Psal. XCIX, 1 et 3: Introite in con- nes. Psal. XCIX, 1 et 3: Introite in con- spectu ejus in exsultatione...Introite por- spectu ejus in exsultatione...Introite por- us ejus in confessione, atria ejus in us ejus in confessione, atria ejus in hymnis confitemini illi. Hymnizantes hymnis confitemini illi. Hymnizantes enim ingrediuntur, qui divinas in se sen- enim ingrediuntur, qui divinas in se sen- tiunt delectationes. Hi sunt qui claves tiunt delectationes. Hi sunt qui claves accipiunt habitationis divinæ, et intrant accipiunt habitationis divinæ, et intrant cum voluerint. Isa. xx11,22: Dabo clavem cum voluerint. Isa. xx11,22: Dabo clavem

Joan. XIV, 6. Joan. XIV, 6.

Cf. Enarrationes B. Alberti super Matthæum, Cf. Enarrationes B. Alberti super Matthæum,

det, et non erit qui aperiat. Hi sunt illi det, et non erit qui aperiat. Hi sunt illi felices de quibus dicitur in Psalmo XLI, felices de quibus dicitur in Psalmo XLI, 5 Transibo in locum tabernaculi ad- 5 Transibo in locum tabernaculi ad- mirabilis, usque ad domum Dei. mirabilis, usque ad domum Dei.

Propter hæc tria dicit Christus: Ego Propter hæc tria dicit Christus: Ego sum via, et veritas, et vita ¹. Via enim sum via, et veritas, et vita ¹. Via enim est proficientibus in merito virtutis. Ve- est proficientibus in merito virtutis. Ve- ritas autem splendentibus in scientia ve- ritas autem splendentibus in scientia ve- ritatis. Vita autem pervenientibus ad de- ritatis. Vita autem pervenientibus ad de- lectationem divinæ dulcedinis. lectationem divinæ dulcedinis.

Sic (secundum Augustinum) petitur Sic (secundum Augustinum) petitur fide operante per dilectionem, quæ est fide operante per dilectionem, quæ est forma omnis meritoriæ virtutis: quæri- forma omnis meritoriæ virtutis: quæri- tur spe semper illuminantis veritatis: tur spe semper illuminantis veritatis: pulsatur charitate perfectæ beatitudinis. pulsatur charitate perfectæ beatitudinis. Sed de his in enarrationibus super Mat- Sed de his in enarrationibus super Mat- thæum dictum est ?. thæum dictum est ?.

Dat autem fiduciam impetrandi cum Dat autem fiduciam impetrandi cum subjungit : subjungit :

« Omnis enim qui petit accipit. » « Omnis enim qui petit accipit. »

Tantæ enim magnificentiæ congruit, Tantæ enim magnificentiæ congruit, ut omnis qui petit accipiat, et nullus a ut omnis qui petit accipiat, et nullus a tanta magnificentia repellatur. I Machab. tanta magnificentia repellatur. I Machab. II, 61 Cogitate per generationem et ge- II, 61 Cogitate per generationem et ge- nerationem, quia omnes qui sperant in nerationem, quia omnes qui sperant in eum, non infirmantur. Psal. CXLIV, 15: eum, non infirmantur. Psal. CXLIV, 15: Oculi omnium in te sperant, Domine: Oculi omnium in te sperant, Domine: et tu das illis, etc. Joel, 11, 32: Omnis qui et tu das illis, etc. Joel, 11, 32: Omnis qui invocaverit nomen Domini, salvus erit. invocaverit nomen Domini, salvus erit.

« Et qui quærit invenit, » « Et qui quærit invenit, »

Quia lumen veritatis seipsum ostendit. Quia lumen veritatis seipsum ostendit. Sol enim dum quæritur, statim luce Sol enim dum quæritur, statim luce propria manifestatus invenitur. Sapient. propria manifestatus invenitur. Sapient. 1, 2 Invenitur ab his qui non tentant 1, 2 Invenitur ab his qui non tentant illum, apparet autem eis qui fidem ha- illum, apparet autem eis qui fidem ha- bent in illum. Et quid dicam de quæ- bent in illum. Et quid dicam de quæ- rentibus, quia etiam non quærentibus se rentibus, quia etiam non quærentibus se ultro ingerit se veritas. Isa. LXV, 1: Quæ- ultro ingerit se veritas. Isa. LXV, 1: Quæ- sierunt me qui ante non interrogabant, sierunt me qui ante non interrogabant,

VII, 7. Tom. XX hujusce novæ editionis. VII, 7. Tom. XX hujusce novæ editionis.

140 140

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

invenerunt qui non quæsierunt me. Et invenerunt qui non quæsierunt me. Et ideo, sicut dicit Apostolus, ad Romanos, ideo, sicut dicit Apostolus, ad Romanos, I, 19, nullus est excusabilis, quia quod I, 19, nullus est excusabilis, quia quod notum est Dei, manifestum est in illis : notum est Dei, manifestum est in illis : Deus enim illis manifestavit. Sicut jam Deus enim illis manifestavit. Sicut jam enim superius dictum est, nihil quæritur enim superius dictum est, nihil quæritur nisi id quod secundum aliquid sui jam nisi id quod secundum aliquid sui jam intus manifestum habetur. Et ideo cul- intus manifestum habetur. Et ideo cul- pabiles sunt qui non quærunt: et per pabiles sunt qui non quærunt: et per naturam suam propriam quam negligunt naturam suam propriam quam negligunt condemnabuntur : quia omnes homines condemnabuntur : quia omnes homines Dei veritatem natura scire desiderant. Dei veritatem natura scire desiderant. Et ideo qui dissimulat naturæ lumen ut Et ideo qui dissimulat naturæ lumen ut sequatur illud quærens Deum, juste sequatur illud quærens Deum, juste condemnatur. Psal. IV, 7: Signatum est condemnatur. Psal. IV, 7: Signatum est super nos lumen vultus tui, Domine. De- super nos lumen vultus tui, Domine. De- disti lætitiam in corde meo. Act. XVIII, disti lætitiam in corde meo. Act. XVIII, 26 et seq. Definiens statuta tempora, 26 et seq. Definiens statuta tempora, et terminos habitationis hominum, quæ- et terminos habitationis hominum, quæ- rere Deum, si forte attrectent eum, aut rere Deum, si forte attrectent eum, aut inveniant, quamvis non longe sit ab uno- inveniant, quamvis non longe sit ab uno- quoque nostrum. In ipso enim vivimus, quoque nostrum. In ipso enim vivimus, et movemur, et sumus. Vivimus per gra- et movemur, et sumus. Vivimus per gra- tiam virtutis, movemur per inquisitio- tiam virtutis, movemur per inquisitio- nem veritatis, sumus per adeptionem et nem veritatis, sumus per adeptionem et introitum beatitudinis. introitum beatitudinis.

« Et pulsanti aperietur. » « Et pulsanti aperietur. »

Tantum enim desiderium habet ut in- Tantum enim desiderium habet ut in- tremus ad beatitudinem ipsius, quod non tremus ad beatitudinem ipsius, quod non sicut homo amicus quærit dilatationem : sicut homo amicus quærit dilatationem : sed statim irruptis repagulis, et dissi- sed statim irruptis repagulis, et dissi- lientibus valvis aperit nobis, dicens illud lientibus valvis aperit nobis, dicens illud Genesis, xxiv, 31: Ingredere, benedicte Genesis, xxiv, 31: Ingredere, benedicte Domini, cur foris stas ? Sic enim ad in- Domini, cur foris stas ? Sic enim ad in- grediendum invitat, Isa. xxvi, 2: Ape- grediendum invitat, Isa. xxvi, 2: Ape- rite portas, et ingrediatur gens justa, rite portas, et ingrediatur gens justa, custodiens veritatem. Nec sustinet quin custodiens veritatem. Nec sustinet quin ruptis repagulis volentem intrare et pul- ruptis repagulis volentem intrare et pul- santem introducat. Psal. cvi, 16: Con- santem introducat. Psal. cvi, 16: Con- trivit portas æreas, et vectes ferreos con- trivit portas æreas, et vectes ferreos con- fregit. Suscepit eos de via iniquitatis eo- fregit. Suscepit eos de via iniquitatis eo- rum. Nihil enim dividit inter nos et rum. Nihil enim dividit inter nos et Deum nisi iniquitas. Isa. LIX, 2: Iniqui- Deum nisi iniquitas. Isa. LIX, 2: Iniqui- tates vestræ diviserunt inter vos et Deum tates vestræ diviserunt inter vos et Deum

vestrum. vestrum.

Sic ergo pulsanti ad januam beatitudi- Sic ergo pulsanti ad januam beatitudi- nis et misericordiæ libenter aperietur. nis et misericordiæ libenter aperietur.

« Quis autem ex vobis patrem petit « Quis autem ex vobis patrem petit panem, numquid lapidem dabit illi? panem, numquid lapidem dabit illi? Aut piscem, numquid pro pisce ser- Aut piscem, numquid pro pisce ser- pentem dabit illi ? pentem dabit illi ?

Aut si petierit ovum, numquid por- Aut si petierit ovum, numquid por- riget illi scorpionem ? riget illi scorpionem ?

Si ergo vos, cum sitis mali, nostis Si ergo vos, cum sitis mali, nostis bona data dare filiis vestris: quanto bona data dare filiis vestris: quanto magis Pater vester de coelo dabit spi- magis Pater vester de coelo dabit spi- ritum bonum petentibus se. » ritum bonum petentibus se. »

Hic determinat utilitatem doni Patris Hic determinat utilitatem doni Patris coelestis cum fiducia impetrandi quod coelestis cum fiducia impetrandi quod petitur. petitur.

Et in hac parte facit duo quorum Et in hac parte facit duo quorum primum est, quod præmittit similitudi- primum est, quod præmittit similitudi- nem. Secundo autem ex proposita simili- nem. Secundo autem ex proposita simili- tudine doni arguit utilitatem, et Patris ad tudine doni arguit utilitatem, et Patris ad nos benignitatem. nos benignitatem.

In primo horum tria facit, secundum In primo horum tria facit, secundum tria petita quæ a Patre carnali petuntur. tria petita quæ a Patre carnali petuntur. Petitur enim aliquando quod necessa- Petitur enim aliquando quod necessa- rium est communiter ad vitæ sustenta- rium est communiter ad vitæ sustenta- mentum. Petitur etiam aliquando quod mentum. Petitur etiam aliquando quod est delectationis dulcoramentum. Petitur est delectationis dulcoramentum. Petitur item aliquando quod promittit utilitatis item aliquando quod promittit utilitatis futuræ fructum. Et in his tribus omne futuræ fructum. Et in his tribus omne genus petibilium intelligitur. genus petibilium intelligitur.

De primo igitur duo dicit: petiti ne- De primo igitur duo dicit: petiti ne- cessitatem a patre naturali, et arguit ex cessitatem a patre naturali, et arguit ex impossibili dati nocivi collationem. impossibili dati nocivi collationem. In primo dicit tria: dispositionem pe- In primo dicit tria: dispositionem pe- tentis, affectum ejus a quo petitur, et pe- tentis, affectum ejus a quo petitur, et pe- titi necessitatem. Dicit ergo : titi necessitatem. Dicit ergo :

« Quis ex vobis, » « Quis ex vobis, »

Qui patris affectum non demeruistis, Qui patris affectum non demeruistis, sed mandata patris custodistis ut boni sed mandata patris custodistis ut boni discipuli et obedientiæ filii. Luc. xv, 29: discipuli et obedientiæ filii. Luc. xv, 29: Ecce tot annis servio tibi, et numquam Ecce tot annis servio tibi, et numquam mandatum tuum præterivi. Non enim mandatum tuum præterivi. Non enim

假: 假:

03 03

IN EVANG. LUCÆ, XI-11, 12, 13. IN EVANG. LUCÆ, XI-11, 12, 13.

estis filii contumaces, qui lapidandi sunt'. estis filii contumaces, qui lapidandi sunt'. Sed ex vobis nullus est talis, qui estis Sed ex vobis nullus est talis, qui estis dilectissimi filii, quos Pater semper au- dilectissimi filii, quos Pater semper au- dit. Ad Ephes. v, 1: Estote imitatores dit. Ad Ephes. v, 1: Estote imitatores Dei sicut filii charissimi. Dei sicut filii charissimi.

" "

141 141

cordis duritiam,« dabit illi? » Quasi di- cordis duritiam,« dabit illi? » Quasi di- cat: Non est possibile. Quin potius pater cat: Non est possibile. Quin potius pater pius dicat lapidi, hoc est, cordi duro, ut pius dicat lapidi, hoc est, cordi duro, ut panis fiat 2. Ezechiel.xxxv1,26 : Auferam panis fiat 2. Ezechiel.xxxv1,26 : Auferam cor lapideum de carne vestra, et dabo vo- cor lapideum de carne vestra, et dabo vo-

Quis ergo ex vobis, » qui Patrem bis cor carneum. Sapient. xvi, 20 et 21 : Quis ergo ex vobis, » qui Patrem bis cor carneum. Sapient. xvi, 20 et 21 : sic vobis obligastis. sic vobis obligastis.

« Patrem, » « Patrem, »

Qui tantum ad vos habet affectum. Qui tantum ad vos habet affectum. Jerem. xxxi, 20: Si filius honorabilis Jerem. xxxi, 20: Si filius honorabilis mihi Ephraim, si puer delicatus! Quia mihi Ephraim, si puer delicatus! Quia er quo sum locutus de eo, adhuc recor- er quo sum locutus de eo, adhuc recor- dabor ejus. Isa. XLIX, 15: Numquid dabor ejus. Isa. XLIX, 15: Numquid oblivisci potest mulier infantem suum, oblivisci potest mulier infantem suum, ut non misereatur filio uteri sui ? Et si ut non misereatur filio uteri sui ? Et si illa oblita fuerit, ego tamen non obli- illa oblita fuerit, ego tamen non obli-

riscar tui. riscar tui.

« Petit panem, » « Petit panem, »

loc est, cordis confirmationem, quæ loc est, cordis confirmationem, quæ fit per virtutem: et præcipue per chari- fit per virtutem: et præcipue per chari- tatem, quæ est forma et mater et virtus tatem, quæ est forma et mater et virtus virtutum. Quia sicut cætera fercula sine virtutum. Quia sicut cætera fercula sine pane, sic cæteræ virtutes nihil nutrimenti pane, sic cæteræ virtutes nihil nutrimenti et confirmationis habent sine charitate. et confirmationis habent sine charitate. Psal. cu, 5: Panis cor hominis confir- Psal. cu, 5: Panis cor hominis confir- mat. Hic est panis supremorum Sera- mat. Hic est panis supremorum Sera- phin, qui ab incendio amoris denomi- phin, qui ab incendio amoris denomi- nantur. Hoc calore calidi panes in con- nantur. Hoc calore calidi panes in con- spectu Domini proponuntur per singula spectu Domini proponuntur per singula sabbata, hoc est, cordis quietes et dele- sabbata, hoc est, cordis quietes et dele- ctationes. 1 Reg. xx1, 6: Ut ponerentur ctationes. 1 Reg. xx1, 6: Ut ponerentur panes calidi, scilicet in conspectu Do- panes calidi, scilicet in conspectu Do- mini, hoc est, panis sanctus, ut ibidem mini, hoc est, panis sanctus, ut ibidem dicitur, . 4 Non habeo laicos panes dicitur, . 4 Non habeo laicos panes ad manum, sed tantum panem sanctum. ad manum, sed tantum panem sanctum.

« «

Numquid lapidem dabit illi ? Numquid lapidem dabit illi ?

Arguit ab impossibili apud affectum Arguit ab impossibili apud affectum paternum. Lapis autem significat cordis paternum. Lapis autem significat cordis duritiam ad charitatis et virtutis donum. duritiam ad charitatis et virtutis donum.

Dicit ergo « Numquid » pater tam Dicit ergo « Numquid » pater tam pius et bonus, « lapidem, » hoc est, pius et bonus, « lapidem, » hoc est,

1 Cf. Deuter. xxi, 20 et 21. 1 Cf. Deuter. xxi, 20 et 21.

Paratum panem de cœlo præstitisti illis Paratum panem de cœlo præstitisti illis sine labore, omne delectamentum in se sine labore, omne delectamentum in se habentem, et omnis saporis suavitatem. habentem, et omnis saporis suavitatem. Substantia enim tua dulcedinem tuam Substantia enim tua dulcedinem tuam quam in filios habes, ostendebat. quam in filios habes, ostendebat.

« Aut piscem. » « Aut piscem. »

Secundum petitum est, quod est ne- Secundum petitum est, quod est ne- cessitatis præsentis dulcoramentum : cessitatis præsentis dulcoramentum : quia aliter præsens necessitas esset im- quia aliter præsens necessitas esset im- portabilis. portabilis.

Et attende, quod boni filii non petunt Et attende, quod boni filii non petunt libidinis fomentum, sed potius castum libidinis fomentum, sed potius castum præsentis necessitatis dulcoramentum : præsentis necessitatis dulcoramentum : quia pisces et dulces sunt, et frigidum quia pisces et dulces sunt, et frigidum et castum faciunt humoris nutrimentum. et castum faciunt humoris nutrimentum. Et hujus signum est, quod Dominus cum Et hujus signum est, quod Dominus cum suis pisces sæpe in usum nutrimenti le- suis pisces sæpe in usum nutrimenti le- gitur habuisse. Piscis autem qui in aquis gitur habuisse. Piscis autem qui in aquis nutritur, fidem formatam, et operantem nutritur, fidem formatam, et operantem per dilectionem significat, quæ a Patre per dilectionem significat, quæ a Patre petitur inquisitione veritatis, quæ est se- petitur inquisitione veritatis, quæ est se- cundum pietatem. Ad Titum, 1, 1 : Pau- cundum pietatem. Ad Titum, 1, 1 : Pau- lus, servus Dei, apostolus autem Jesu lus, servus Dei, apostolus autem Jesu Christi, secundum fidem electorum Dei, Christi, secundum fidem electorum Dei, et agnitionem veritatis, quæ secundum et agnitionem veritatis, quæ secundum pietatem est. Hæc enim veritas limpida pietatem est. Hæc enim veritas limpida nutrit fidem, sicut aqua limpida bonum nutrit fidem, sicut aqua limpida bonum piscem. Luc. xxiv, 42: Obtulerunt Do- piscem. Luc. xxiv, 42: Obtulerunt Do- mino partem piscis assi, et favum mellis, mino partem piscis assi, et favum mellis, hoc est, dulcedinem spiritus. Ezechiel. hoc est, dulcedinem spiritus. Ezechiel. XLVII, 9: Erunt pisces multis satis. Joan. XLVII, 9: Erunt pisces multis satis. Joan. XXI, 10: Afferte de piscibus quos pren- XXI, 10: Afferte de piscibus quos pren- didistis nunc. didistis nunc.

« Numquid pro pisce serpentem da- « Numquid pro pisce serpentem da- bit illi ?>> bit illi ?>>