IN EVANG. LUCÆ, X-40, 41, 42. IN EVANG. LUCÆ, X-40, 41, 42.

ad lassitudinem ancilla humilis Domini ad lassitudinem ancilla humilis Domini

feretur ab ea. » feretur ab ea. »

87 87

Hic ponitur hujus quæstionis diffinitio Hic ponitur hujus quæstionis diffinitio per Dominum. per Dominum.

Porro unum est necessarium. Maria 42 Porro unum est necessarium. Maria 42 sarpe laboravit. Unde etiam in Psalmo optimam partem elegit, quæ non au- sarpe laboravit. Unde etiam in Psalmo optimam partem elegit, quæ non au- CXXII, 2: Sicut oculi ancillæ in manibus CXXII, 2: Sicut oculi ancillæ in manibus dominæ suæ, ita oculi nostri ad Domi- dominæ suæ, ita oculi nostri ad Domi- num Deum nostrum. Propter hunc labo- num Deum nostrum. Propter hunc labo- rem actuosis compatiens Dominus, jus- rem actuosis compatiens Dominus, jus- Mit interponi laboribus diem sabbati, et Mit interponi laboribus diem sabbati, et alios festos dies, Exod. VIII, 10, ut re- alios festos dies, Exod. VIII, 10, ut re- quiescat (inquit) servus et ancilla tua. Et quiescat (inquit) servus et ancilla tua. Et præcipue illa, quæ ipsi Deo ancillata est. præcipue illa, quæ ipsi Deo ancillata est. « Quod soror mea, » quæ ex natu- « Quod soror mea, » quæ ex natu- rali mihi obligatur pietate. Frater enim rali mihi obligatur pietate. Frater enim qui adjuvatur a fratre, est quasi civitas qui adjuvatur a fratre, est quasi civitas firma'. firma'.

« Reliquit, » sedens in otio quietis, « Reliquit, » sedens in otio quietis, me solam. » Cum dicat Salomon, Ec- me solam. » Cum dicat Salomon, Ec- cle. iv, 10 Væ soli, quia cum ceciderit, cle. iv, 10 Væ soli, quia cum ceciderit, num habet sublevantem se. Et, ibidem, num habet sublevantem se. Et, ibidem, v. 9 Melius est duos esse simul quam v. 9 Melius est duos esse simul quam unum habent enim emolumentum so- unum habent enim emolumentum so- cietatis suæ. Et infra, y. 11: Si dor- cietatis suæ. Et infra, y. 11: Si dor- mierint duo, fovebuntur mutuo. mierint duo, fovebuntur mutuo.

« Ministrare: » quod tam utile est, ut « Ministrare: » quod tam utile est, ut tibi et tuis inde provideatur. II ad Co- tibi et tuis inde provideatur. II ad Co- rinth. ix, 12: Ministerium hujus officii rinth. ix, 12: Ministerium hujus officii nom solum supplet ea quæ desunt San- nom solum supplet ea quæ desunt San- rtis, sed etiam abundat per multas gra- rtis, sed etiam abundat per multas gra- liarum actiones in Domino. liarum actiones in Domino.

« Dic ergo illi, ut me adjuvet. « Dic ergo illi, ut me adjuvet.

» »

Putabat Martha ex utilitate ministerii Putabat Martha ex utilitate ministerii persuasum esse Domino, quod sororem persuasum esse Domino, quod sororem revocaret a contemplatione, et mitteret revocaret a contemplatione, et mitteret cam in ministerium : et ideo ante re- cam in ministerium : et ideo ante re- sponsionem Domini infert: « Dic ergo sponsionem Domini infert: « Dic ergo lli, ut me adjuvet. » Consuetum enim lli, ut me adjuvet. » Consuetum enim st, ut quilibet opus, quo occupatur et st, ut quilibet opus, quo occupatur et cui deditus est, melius reputet. Ad Ga- cui deditus est, melius reputet. Ad Ga- lat. v, 2: Alter alterius onera portate, et lat. v, 2: Alter alterius onera portate, et sie adimplebitis legem Christi. sie adimplebitis legem Christi.

■ Et respondens dixit illi Domi- ■ Et respondens dixit illi Domi- mus Martha, Martha, sollicita es, et mus Martha, Martha, sollicita es, et turbaris erga plurima. turbaris erga plurima.

Proverb. xvIII, 19. Proverb. xvIII, 19.

S. BERNARDUS, Serm. 3 in Assumpt. B. S. BERNARDUS, Serm. 3 in Assumpt. B.

Ad objecta enim sororis penitus con- Ad objecta enim sororis penitus con- ticuit Maria ne dum respondendo cum ticuit Maria ne dum respondendo cum sorore altercaretur, et a contemplationis sorore altercaretur, et a contemplationis intensione remitteretur, sicut dicit Am- intensione remitteretur, sicut dicit Am- brosius. Cantic. II, 16: Dilectus meus brosius. Cantic. II, 16: Dilectus meus mihi, et ego illi, hoc est, dilectus inten- mihi, et ego illi, hoc est, dilectus inten- dit mihi, et ego illi: et ideo non adverto dit mihi, et ego illi: et ideo non adverto quid dicat vel faciat mihi homo. Felix quid dicat vel faciat mihi homo. Felix tamen, ut dicit beatus Bernardus 2, do- tamen, ut dicit beatus Bernardus 2, do- mus, et beata semper congregatio est, mus, et beata semper congregatio est, ubi de Maria Martha conqueritur. Quia ubi de Maria Martha conqueritur. Quia frequenter ubi propter tædium contem- frequenter ubi propter tædium contem- plationis jam Maria de Martha conque- plationis jam Maria de Martha conque- rebatur: potius eligentes esse in hujus rebatur: potius eligentes esse in hujus mundi laboribus, quam sedere ad pedes mundi laboribus, quam sedere ad pedes Domini in otio contemplationis, et au- Domini in otio contemplationis, et au- dire verbum illius. Qui significantur, dire verbum illius. Qui significantur, Numer. x1, 4, et seq., per cos, qui man- Numer. x1, 4, et seq., per cos, qui man- na fastidientes flagrabant desiderio Ægy- na fastidientes flagrabant desiderio Ægy- ptiacarum carnium, et desiderabant pe- ptiacarum carnium, et desiderabant pe- pones, et cepas, et allia lacrymosis oculis pones, et cepas, et allia lacrymosis oculis manducare quam cibum Angelorum, manducare quam cibum Angelorum, in se habentem (sicut dicitur, Sapient. xvi, in se habentem (sicut dicitur, Sapient. xvi, 20) omnis saporis suavitatem. Carnes 20) omnis saporis suavitatem. Carnes enim Ægyptiacæ carnalem significant enim Ægyptiacæ carnalem significant voluptatem pepones fœtentes, vanita- voluptatem pepones fœtentes, vanita- tum factas deductiones: cepæ, negotio- tum factas deductiones: cepæ, negotio- rum lacrymosas angustias: allia acuta et rum lacrymosas angustias: allia acuta et fœtentia, libidinum impedimenta, in fœtentia, libidinum impedimenta, in quibus quærunt occupari. quibus quærunt occupari.

Felix etiam Maria est, quæ tacet ad Felix etiam Maria est, quæ tacet ad querelas sororis. Signum est interioris querelas sororis. Signum est interioris abstractionis, quod etiam ea quæ præ abstractionis, quod etiam ea quæ præ oculis et auribus habet, non percepit. oculis et auribus habet, non percepit. Obdormivit cum Joanne in pectore Do- Obdormivit cum Joanne in pectore Do- mini 3 et ideo non percipit ea, quæ ex- mini 3 et ideo non percipit ea, quæ ex- terius eam perturbare nituntur. terius eam perturbare nituntur.

Dominus ergo se medium objiciens, Dominus ergo se medium objiciens, querelas determinat, tria faciendo: lau- querelas determinat, tria faciendo: lau-

Mariæ. Mariæ.

* Cf. Joan. xx1, 20. * Cf. Joan. xx1, 20.

88 88

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

dat enim Marthæ ministeria, ostendit dat enim Marthæ ministeria, ostendit quid necessarium ad vitam, determinat quid necessarium ad vitam, determinat quid optimum quod post hanc vitam non quid optimum quod post hanc vitam non est auferendum. est auferendum. Dicit ergo: Dicit ergo:

« Et respondens « Et respondens

>> >>

Ad querelas Marthæ, « dixit illi, » ad Ad querelas Marthæ, « dixit illi, » ad commendationem ejus, « Dominus. » commendationem ejus, « Dominus. » Multum enim valet ad compescendum Multum enim valet ad compescendum murmur laborantis, quando commenda- murmur laborantis, quando commenda- tur opus laboris, et acceptum esse com- tur opus laboris, et acceptum esse com- probatur. Jerem xxxI, 16: Quiescat vox probatur. Jerem xxxI, 16: Quiescat vox tua a ploratu, et oculi tui a lacrymis: tua a ploratu, et oculi tui a lacrymis: quia est merces operi tuo, ait Dominus. quia est merces operi tuo, ait Dominus.

« Martha, etc. >> « Martha, etc. >>

Tria dicit: ingeminat nomen in signum Tria dicit: ingeminat nomen in signum acceptationis, commendat sollicitudi- acceptationis, commendat sollicitudi- nem, compassionem exhibet ad turba- nem, compassionem exhibet ad turba- tionem. tionem.

De primo dicit « Martha, Martha, » De primo dicit « Martha, Martha, » in signum firmæ recordationis nominis in signum firmæ recordationis nominis ejus et notitiæ, quæ est per dilectionem ejus et notitiæ, quæ est per dilectionem et approbationem. Apocal. III, 5: Non et approbationem. Apocal. III, 5: Non delebo nomen ejus de libro vitæ, hoc delebo nomen ejus de libro vitæ, hoc est, de corde et mente mea. Psal. est, de corde et mente mea. Psal. CXXXVIII, 16: Imperfectum meum vide- CXXXVIII, 16: Imperfectum meum vide- runt oculi tui: quod scilicet facio quod runt oculi tui: quod scilicet facio quod possum verumtamen in libro tuo omnes possum verumtamen in libro tuo omnes scribentur, qui faciunt hoc quod possunt. scribentur, qui faciunt hoc quod possunt. Et ideo Martha ibi nominatur in gratia Et ideo Martha ibi nominatur in gratia virtutis, et nominatur in gratia operis. virtutis, et nominatur in gratia operis. II ad Corinth. VIII, 3: Secundum virtu- II ad Corinth. VIII, 3: Secundum virtu- tem testimonium illis reddo, et supra vir- tem testimonium illis reddo, et supra vir- tulem voluntarii fuerunt. Ibidem, infra, tulem voluntarii fuerunt. Ibidem, infra, y. 12 Si voluntas prompta est, secun- y. 12 Si voluntas prompta est, secun- dum id quod habet, accepta est, non se- dum id quod habet, accepta est, non se- cundum id quod non habet. cundum id quod non habet.

« Sollicita es ⟫ « Sollicita es ⟫

Ad ministrandum ea, de quibus solli- Ad ministrandum ea, de quibus solli- cita fuisti ad acquirendum. Ad Hebr. VI, cita fuisti ad acquirendum. Ad Hebr. VI, 10: Non injustus Deus ut obliviscatur 10: Non injustus Deus ut obliviscatur operis vestri, et dilectionis quam osten- operis vestri, et dilectionis quam osten- distis in nomine ipsius, qui ministrastis distis in nomine ipsius, qui ministrastis

Sanctis, et ministratis. Mich. v1, 8: In- Sanctis, et ministratis. Mich. v1, 8: In- dicabo tibi, o homo, quid sit bonum, et dicabo tibi, o homo, quid sit bonum, et quid Deus requirat a te : Utique facere quid Deus requirat a te : Utique facere judicium, et diligere misericordiam, et judicium, et diligere misericordiam, et sollicitum ambulare cum Deo tuo. Igitur sollicitum ambulare cum Deo tuo. Igitur hac sollicitudine ministrandi sollicita es. hac sollicitudine ministrandi sollicita es.

« Et turbaris. >> « Et turbaris. >>

Quia in plurimis necessariis et neces- Quia in plurimis necessariis et neces- sitatibus sunt tua ministeria, multa ca- sitatibus sunt tua ministeria, multa ca- pientia impedimenta, necesse est ut tur- pientia impedimenta, necesse est ut tur- beris « erga plurima. » Psal. cv, 32 et beris « erga plurima. » Psal. cv, 32 et 33: Vexatus est Moyses propter eos: 33: Vexatus est Moyses propter eos: quia exacerbaverunt spiritum ejus. Nu- quia exacerbaverunt spiritum ejus. Nu- mer. xi, 10 et 11: Sed et Moysi intole- mer. xi, 10 et 11: Sed et Moysi intole- randa res visa est et ait ad Dominum : randa res visa est et ait ad Dominum : Cur afflixisti servum tuum? Quare non Cur afflixisti servum tuum? Quare non invenio gratiam coram te? et cur impo- invenio gratiam coram te? et cur impo- suisti pondus universi populi hujus su- suisti pondus universi populi hujus su- per me? Dum ergo omnium pondus per me? Dum ergo omnium pondus Marthæ imponitur, necesse est ut erga Marthæ imponitur, necesse est ut erga plurima turbetur. Et si non turbatur plurima turbetur. Et si non turbatur omnibus ministrans, hoc donum Dei omnibus ministrans, hoc donum Dei est speciale: sicut in beata Virgine, quæ est speciale: sicut in beata Virgine, quæ sine murmuris turbatione omnibus mi- sine murmuris turbatione omnibus mi- nistravit. Sicut dicitur, ad Roman. XII, nistravit. Sicut dicitur, ad Roman. XII, 11: Sollicitudine non pigri. Spiritu fer- 11: Sollicitudine non pigri. Spiritu fer- ventes Domino servientes. Et, Infra, ventes Domino servientes. Et, Infra, .13 Necessitatibus Sanctorum commu- .13 Necessitatibus Sanctorum commu- nicantes: hospitalitatem sectantes. nicantes: hospitalitatem sectantes.

« Porro unum est necessarium. » « Porro unum est necessarium. »

Hæc littera diversimode exponitur. Hæc littera diversimode exponitur. Secundum meam opinionem ad com- Secundum meam opinionem ad com- mendationem partis activæ sive Marthæ mendationem partis activæ sive Marthæ sic exponenda est: Tu quidem, Martha, sic exponenda est: Tu quidem, Martha, turbaris erga plurima: sed unum est, turbaris erga plurima: sed unum est, quod hoc quod agis est necessarium, et quod hoc quod agis est necessarium, et a vitæ hujus necessitate exactum, et ideo a vitæ hujus necessitate exactum, et ideo mihi et Sanctis acceptum : quia sine hoc mihi et Sanctis acceptum : quia sine hoc Maria nec contemplari poterit. Augusti- Maria nec contemplari poterit. Augusti- nus tamen videtur exponere pro parte nus tamen videtur exponere pro parte Mariæ. Dicit enim quod unum est ne- Mariæ. Dicit enim quod unum est ne- cessarium, quasi formaliter accipiendo cessarium, quasi formaliter accipiendo unum, hoc est, unicum: quia multa ab unum, hoc est, unicum: quia multa ab uno, non unum a multis: sed multa sunt uno, non unum a multis: sed multa sunt necessaria ut perveniatur ad unum. Hoc necessaria ut perveniatur ad unum. Hoc

IN EVANG. LUCÆ, X-41, 42. IN EVANG. LUCÆ, X-41, 42.

autem unum a quo multa sunt, et non autem unum a quo multa sunt, et non ipsum a multis, Deus est, quem quærit ipsum a multis, Deus est, quem quærit diligendo et contemplando Maria: et ad diligendo et contemplando Maria: et ad quem per multa, circa quæ turbatur, quem per multa, circa quæ turbatur, vult venire Martha. Et hoc est illud de vult venire Martha. Et hoc est illud de quo dicit Psalmus xxvi, 4: Unam petii quo dicit Psalmus xxvi, 4: Unam petii a Domino, etc. Tob. x, 5: Omnia simul a Domino, etc. Tob. x, 5: Omnia simul in te uno habentes,te non debuimus dimit- in te uno habentes,te non debuimus dimit- tere a nobis. Deuter. vi, 4: Dominus Deus tere a nobis. Deuter. vi, 4: Dominus Deus noster, Dominus unus est. I ad Corinth. noster, Dominus unus est. I ad Corinth. vu, 6: Nobis tamen unus Deus, ex quo vu, 6: Nobis tamen unus Deus, ex quo omnia, et nos in illum. Hoc ego solum omnia, et nos in illum. Hoc ego solum unum est necessarium: quia sine omni- unum est necessarium: quia sine omni- bus aliis vivitur propter illud. Act. xvi, bus aliis vivitur propter illud. Act. xvi, 28: In ipso vivimus, et movemur, et su- 28: In ipso vivimus, et movemur, et su- mus. Psal. LXXII, 28: Mihi autem adhæ- mus. Psal. LXXII, 28: Mihi autem adhæ- re Deo bonum est, ponere in Domino Deo re Deo bonum est, ponere in Domino Deo

spem meam. spem meam.

Sic et Maria Virgo, in qua omnia hæc Sic et Maria Virgo, in qua omnia hæc perficiuntur, unum quærebat a quo sunt perficiuntur, unum quærebat a quo sunt omnia, et in ipso spem totam posuit. omnia, et in ipso spem totam posuit. Thren. 1, 24 Pars mea Dominus, dixit Thren. 1, 24 Pars mea Dominus, dixit anima mea: propterea exspectabo eum. anima mea: propterea exspectabo eum.

« Maria optimam partem elegit, « Maria optimam partem elegit, quæ non auferetur ab ea. » quæ non auferetur ab ea. »

Postquam partem laudavit Marthæ ab Postquam partem laudavit Marthæ ab utilitate: quia necessitati præsenti utili- utilitate: quia necessitati præsenti utili- ter deservit, et in hoc etiam parti Mariæ ter deservit, et in hoc etiam parti Mariæ praefertur laudat partem Mariæ in hoc, praefertur laudat partem Mariæ in hoc, quod non auferetur. quod non auferetur.

: :

Si enim consideretur ex parte intelle- Si enim consideretur ex parte intelle- clus in visione, auferetur quidem modus clus in visione, auferetur quidem modus cognitionis, sed remanet genus visionis, cognitionis, sed remanet genus visionis, quod est videre Deum. I ad Corinth. quod est videre Deum. I ad Corinth. x, 8 et seq.: Scientia destruetur. Ex x, 8 et seq.: Scientia destruetur. Ex parte enim cognoscimus, et ex parte pro- parte enim cognoscimus, et ex parte pro- phetamus. Cum autem venerit quod per- phetamus. Cum autem venerit quod per- fectum est, evacuabitur quod ex parte fectum est, evacuabitur quod ex parte

est. est.

Si autem consideratur ex parte affe- Si autem consideratur ex parte affe- ctus in amore Dei, fortior erit amor in ctus in amore Dei, fortior erit amor in futuro quam nunc est. Isa. xxx1, 9: futuro quam nunc est. Isa. xxx1, 9: Dixit Dominus, cujus ignis est in Sion, Dixit Dominus, cujus ignis est in Sion, el caminus in Jerusalem. Quia, sicut di- el caminus in Jerusalem. Quia, sicut di- cit Glossa: " Ignis charitatis qui nunc cit Glossa: " Ignis charitatis qui nunc calescit, in futuro (quando per speciem calescit, in futuro (quando per speciem Deus videbitur) amplius exardescet. » Deus videbitur) amplius exardescet. »

89 89

I ad Corinth. XIII, 13: Nunc autem ma- I ad Corinth. XIII, 13: Nunc autem ma- nent fides, spes et charitas, tria hæc : ma- nent fides, spes et charitas, tria hæc : ma- jor autem horum est charitas. Ibidem, jor autem horum est charitas. Ibidem, y. 8: Charitas numquam excidit. In y. 8: Charitas numquam excidit. In hoc ergo major est, quia permanentior hoc ergo major est, quia permanentior est, quia manet in æternum. est, quia manet in æternum.

Tamen a multis quæritur de compara- Tamen a multis quæritur de compara- tione activæ et contemplativæ et ideo tione activæ et contemplativæ et ideo notandum, quod contemplativa præfer- notandum, quod contemplativa præfer- tur activæ unitate, puritate, æternitate, tur activæ unitate, puritate, æternitate, firmitate, delectatione. Unitate quidem, firmitate, delectatione. Unitate quidem, quia est circa unum: puritate, quia non quia est circa unum: puritate, quia non sordidatur pulvere venialium æternita- sordidatur pulvere venialium æternita- te, quia hic et in patria permanet in te, quia hic et in patria permanet in æternum firmitate, quia est in luce quæ æternum firmitate, quia est in luce quæ non fallitur fallacia errorum delectatio- non fallitur fallacia errorum delectatio- ne, quia consolatione spiritus jugiter oble- ne, quia consolatione spiritus jugiter oble- ctat animum. In horum oppositis postpo- ctat animum. In horum oppositis postpo- nitur sibi activa. Hæc enim est circa plu- nitur sibi activa. Hæc enim est circa plu- rima, quibus indiget proximus. Et hæc rima, quibus indiget proximus. Et hæc sunt frequenter non pura a venialibus, sunt frequenter non pura a venialibus, propter eos inter quos conversamur. Isa. propter eos inter quos conversamur. Isa. VI, 5: Vir pollutus labiis ego sum: et in VI, 5: Vir pollutus labiis ego sum: et in medio populi polluta labia habentis ego medio populi polluta labia habentis ego habito. Hæc est etiam circa transitoria: habito. Hæc est etiam circa transitoria: quia in futuro nec panem porriget, cum quia in futuro nec panem porriget, cum non sit egenus: nec docebit, cum non non sit egenus: nec docebit, cum non sit ignorans nec corriget, cum non sit sit ignorans nec corriget, cum non sit errans nec visitabit, cum non sit aliquis errans nec visitabit, cum non sit aliquis in carcere neque infirmus. Est etiam cir- in carcere neque infirmus. Est etiam cir- ca probabilia, quæ per nos fieri possunt, ca probabilia, quæ per nos fieri possunt, quæ non habent firmam probationem: quæ non habent firmam probationem: et turbatur potius quam delectetur. Est et turbatur potius quam delectetur. Est autem contemplativa circa omnia intelli- autem contemplativa circa omnia intelli- gibilia, et meditabilia, et considerabilia gibilia, et meditabilia, et considerabilia ad finem veritatis et circa affectiva ad ad finem veritatis et circa affectiva ad finem dulcenis et bonitatis. Activa autem finem dulcenis et bonitatis. Activa autem circa effectibilia et effecta ad proximi circa effectibilia et effecta ad proximi utilitatem et necessitatem. Si ergo con- utilitatem et necessitatem. Si ergo con- sideretur activa in pluralitatis utilitate, in sideretur activa in pluralitatis utilitate, in merendi virtute, in operandi fortitudine merendi virtute, in operandi fortitudine et vigore, in necessitatis hujus subven- et vigore, in necessitatis hujus subven- tione, in ea quæ per multos, quibus tione, in ea quæ per multos, quibus subvenitur, fit gratiarum actione: in subvenitur, fit gratiarum actione: in quinque his præponitur activa contem- quinque his præponitur activa contem- plativæ. Et ideo dicunt quidam quod plativæ. Et ideo dicunt quidam quod habent se sicut excedentia et excessa. habent se sicut excedentia et excessa. Quia tamen totum quod activæ est non Quia tamen totum quod activæ est non habet rationem boni, nisi in quantum habet rationem boni, nisi in quantum

90 90

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

utile est bonum: et totum quod est con- utile est bonum: et totum quod est con- templativæ, habet rationem boni, in templativæ, habet rationem boni, in quantum honestum est bonum et delecta- quantum honestum est bonum et delecta- bile bonum autem utile est bonum per bile bonum autem utile est bonum per hoc, quod est ad finem boni: honestum hoc, quod est ad finem boni: honestum autem et delectabile bonum est, quia ip- autem et delectabile bonum est, quia ip- sum est finis simpliciter loquendo: tunc sum est finis simpliciter loquendo: tunc contemplativa est optima, et propter se contemplativa est optima, et propter se volita et ideo libera. Activa autem non volita et ideo libera. Activa autem non est optima, sed ad aliud bona, et propter est optima, sed ad aliud bona, et propter aliud volita: et ideo ancilla. aliud volita: et ideo ancilla.

Hoc autem ultimum verbum : « Maria Hoc autem ultimum verbum : « Maria optimam partem elegit, »ita convenit optimam partem elegit, »ita convenit beatæ Virgini, quod nulli alii. In bono beatæ Virgini, quod nulli alii. In bono enim corporis, et in bono animæ, et in enim corporis, et in bono animæ, et in bono meriti, et in bono gloriæ semper bono meriti, et in bono gloriæ semper elegit partem optimam. elegit partem optimam.

In bono enim corporis virginitatis ele- In bono enim corporis virginitatis ele- git pudorem, et habet florem honestatis, git pudorem, et habet florem honestatis, et cum hoc elegit matris utilitatem: et et cum hoc elegit matris utilitatem: et ideo habet gaudium matris: et ideo nec ideo habet gaudium matris: et ideo nec primam similem visa est, nec habere se- primam similem visa est, nec habere se- quentem significata, Exod. 1, 2, per quentem significata, Exod. 1, 2, per rubum ardentem incombustum, qui præ- rubum ardentem incombustum, qui præ- tendit ignem divini fructus: et viror car- tendit ignem divini fructus: et viror car- nis remanet incombustus. nis remanet incombustus.

In bono autem animæ etiam habet In bono autem animæ etiam habet splendorem divinæ lucis in intellectu et splendorem divinæ lucis in intellectu et non deest sibi fructus virtutis in opere: non deest sibi fructus virtutis in opere: significata, Isa. XI, 1, per virgam recti- significata, Isa. XI, 1, per virgam recti- tudinis virtutis, quæ ascendit de radice tudinis virtutis, quæ ascendit de radice Jesse, hoc est, incendio charitatis, super Jesse, hoc est, incendio charitatis, super quam stat flos divinæ lucis, qui candor quam stat flos divinæ lucis, qui candor est lucis æternæ, et speculum sine macu- est lucis æternæ, et speculum sine macu- la. Et super hunc florem superveniens la. Et super hunc florem superveniens in eam requiescit Spiritus sanctus. Ani- in eam requiescit Spiritus sanctus. Ani- ma ergo ejus ultra perfecta est in omni ma ergo ejus ultra perfecta est in omni bono, candens flore lucis, ardens incen- bono, candens flore lucis, ardens incen- dio charitatis, in altum consurgens omni dio charitatis, in altum consurgens omni rectitudine virtutis. rectitudine virtutis.

In opere autem sive in bono meriti In opere autem sive in bono meriti habet omnem activæ proprietatem bo- habet omnem activæ proprietatem bo- nam et omnem contemplativæ purita- nam et omnem contemplativæ purita- tem: et nihil habet de defectu utriusque. tem: et nihil habet de defectu utriusque. Utilis enim multis, et circa multa me- Utilis enim multis, et circa multa me- rendi virtutem tantam habuit, quod pri- rendi virtutem tantam habuit, quod pri-

1 Sapient. VII, 26. 1 Sapient. VII, 26.

Cant. IV, 17: Tota pulchra es, Cant. IV, 17: Tota pulchra es,

amica mea, amica mea,

vilegia singularia promeruit. Tam fortis vilegia singularia promeruit. Tam fortis in operando, quod invincibilem omnibus in operando, quod invincibilem omnibus superavit. Multis, et omnibus ipsam superavit. Multis, et omnibus ipsam quærentibus in necessitatis subvenit ar- quærentibus in necessitatis subvenit ar- ticulo et ideo per multos, quibus ticulo et ideo per multos, quibus subvenit, abundat gratiarum actio subvenit, abundat gratiarum actio Deo. Habet cum contemplativa unum, Deo. Habet cum contemplativa unum, quod omni intentione quæsivit et inve- quod omni intentione quæsivit et inve- nit. Habet puritatem, quam numquam nit. Habet puritatem, quam numquam etiam in minimo (sicut tota pulchra 2) etiam in minimo (sicut tota pulchra 2) sordidavit. Habet æternitatem, quam sordidavit. Habet æternitatem, quam constantia propositi, et vultus constan- constantia propositi, et vultus constan- tia, et immutabilitate prætendit. I Reg. 1, tia, et immutabilitate prætendit. I Reg. 1, 18: Vultus illius non sunt amplius in di- 18: Vultus illius non sunt amplius in di- versa mutati. Habet veritatis firmitatem, versa mutati. Habet veritatis firmitatem, quia ad nugas et fallacias se numquam quia ad nugas et fallacias se numquam miscuit. Tob. 111, 17: Numquam cum his miscuit. Tob. 111, 17: Numquam cum his qui in levitate ambulant, participem me qui in levitate ambulant, participem me præbui. Habet cordis delectationem ju- præbui. Habet cordis delectationem ju- cundissimam, quia delectabatur in Do- cundissimam, quia delectabatur in Do- mino, et dedit ei petitionem cordis sui. mino, et dedit ei petitionem cordis sui. Agens ergo est circa plura non turbata, cir- Agens ergo est circa plura non turbata, cir- ca maculata venialibus non sordidata, cir- ca maculata venialibus non sordidata, cir- ca transitoria non immutata, circa infir- ca transitoria non immutata, circa infir- ma fortissima, circa tristia jucundissima: ma fortissima, circa tristia jucundissima: significata, Numer. XVII, 8, per virgam significata, Numer. XVII, 8, per virgam Aaron, quæ in rebellione filiorum Israel Aaron, quæ in rebellione filiorum Israel viruit, fronduit, floruit, et amygdalinum viruit, fronduit, floruit, et amygdalinum fructum produxit. Viruit virtute, fron- fructum produxit. Viruit virtute, fron- duit benedictione, floruit gravidatione duit benedictione, floruit gravidatione cordis, quo nos concepit, et corporis, cordis, quo nos concepit, et corporis, quo Filium Verbum incarnatum susce- quo Filium Verbum incarnatum susce- pit. Fructificavit in partu salutis cibum pit. Fructificavit in partu salutis cibum et refectionem salutarem. et refectionem salutarem.

In bono autem gloriæ optimam par- In bono autem gloriæ optimam par- tem elegit. Pars enim bona, stola corpo- tem elegit. Pars enim bona, stola corpo- ris pars melior, stola animæ: pars opti- ris pars melior, stola animæ: pars opti- ma, consortium imperii et Regis nostri ma, consortium imperii et Regis nostri in imperatoria majestate: dicente Scri- in imperatoria majestate: dicente Scri- ptura, III Reg. 11, 19 et 20, quod positus ptura, III Reg. 11, 19 et 20, quod positus est thronus matri regis juxta thronum est thronus matri regis juxta thronum regis, rege dicente: Pete, mater mea, regis, rege dicente: Pete, mater mea, neque enim fas est ut avertam faciem neque enim fas est ut avertam faciem tuam. Non enim (salva pace Hieronymi) tuam. Non enim (salva pace Hieronymi) ratio esset, quare esset ibi corpus Christi, ratio esset, quare esset ibi corpus Christi, et non essat ibi id unde sumptum est cor- et non essat ibi id unde sumptum est cor-

etc. etc.

IN EVANG. LUCÆ, X-42. IN EVANG. LUCÆ, X-42.

pus Christi dicente Apostolo, ad Ro- pus Christi dicente Apostolo, ad Ro- man. xi, 16: Quod si delibatio sancta man. xi, 16: Quod si delibatio sancta est, et massa et si radix sancta, et est, et massa et si radix sancta, et rami. rami.

Hoc significatum est, I Reg. vi, 14, Hoc significatum est, I Reg. vi, 14, ubi arca ascendens de terra Philistiim, ubi arca ascendens de terra Philistiim, stetit in agro Josue Bethsamitis. Arca stetit in agro Josue Bethsamitis. Arca enim Virgo mater Dei est terra Phili- enim Virgo mater Dei est terra Phili- stiim, mundus hic est in quo arca Dei stiim, mundus hic est in quo arca Dei capta et peregrinata fuit. Solutis autem capta et peregrinata fuit. Solutis autem mortis nexibus, quibus deprimi non po- mortis nexibus, quibus deprimi non po- tuit, libera de hoc mundo rediens, in tuit, libera de hoc mundo rediens, in agro, hoc est, in beatitudinis mansione: agro, hoc est, in beatitudinis mansione: Josue, hoc est, Salvatoris: stetit in Josue, hoc est, Salvatoris: stetit in Bethsames quæ interpretatur domus so- Bethsames quæ interpretatur domus so- lis, vel domus illuminationis: quia lis, vel domus illuminationis: quia exaltata super omnes choros Angelorum exaltata super omnes choros Angelorum ad coelestia regna, ad thronum, et illumi- ad coelestia regna, ad thronum, et illumi- nationem Flii sui proxima ascendit. Et nationem Flii sui proxima ascendit. Et ideo, Cantic. VI, 9, dicitur quasi aurora ideo, Cantic. VI, 9, dicitur quasi aurora consurgens, pulchra ut luna, electa ut consurgens, pulchra ut luna, electa ut sol, terribilis ut castrorum acies ordi- sol, terribilis ut castrorum acies ordi- nata. Ut aurora enim lucem gratiæ soli nata. Ut aurora enim lucem gratiæ soli miscuit quando gratiam in gloriam miscuit quando gratiam in gloriam commutavit, quæ est lux plena. Pulchra commutavit, quæ est lux plena. Pulchra ut luna fuit quando æterni solis Filii ut luna fuit quando æterni solis Filii sui lux se in corpore ejus collegit. Eccli. sui lux se in corpore ejus collegit. Eccli. 1., 6 : Quasi luna plena in diebus suis 1., 6 : Quasi luna plena in diebus suis lucet. Electa autem fuit ut sol: quando lucet. Electa autem fuit ut sol: quando in anima immaculata imago lucis æter- in anima immaculata imago lucis æter- ne apparuit.Apocal.x11,1 : Mulier amicta ne apparuit.Apocal.x11,1 : Mulier amicta sole, et luna sub pedibus ejus. Terribilis sole, et luna sub pedibus ejus. Terribilis autem fuit ut castrorum cœlestium acies: autem fuit ut castrorum cœlestium acies: quando omnium coelestium agminum quando omnium coelestium agminum splendores expressit. Apocal. XII, 1: splendores expressit. Apocal. XII, 1: In capite ejus corona duodecim stella- In capite ejus corona duodecim stella- rum, hoc est, novem ordinum Angelo- rum, hoc est, novem ordinum Angelo- rum, et trium statuum Sanctorum : rum, et trium statuum Sanctorum : conjugum, virginum, et viduarum : vel conjugum, virginum, et viduarum : vel trium aureolas portantium: Doctorum, trium aureolas portantium: Doctorum, que Apostolos docuit: Virginum, quæ que Apostolos docuit: Virginum, quæ los virginum fuit: Martyrum, cujus ani- los virginum fuit: Martyrum, cujus ani-

91 91

mam gladius doloris Filii sui petransivit. mam gladius doloris Filii sui petransivit. Ipsa enim custodiam exhibuit Angelo- Ipsa enim custodiam exhibuit Angelo- rum, secreta consilia Archangelorum, rum, secreta consilia Archangelorum, justa decreta Principatuum, severitates justa decreta Principatuum, severitates contra malitiam exhibuit Potestatum, contra malitiam exhibuit Potestatum, conterendo caput dæmonis, intermina- conterendo caput dæmonis, intermina- bilem virtutem in miraculis ostendit Vir- bilem virtutem in miraculis ostendit Vir- tutum, altitudinem non inclinabilem tutum, altitudinem non inclinabilem ostendit Dominationum, quietem in rece- ostendit Dominationum, quietem in rece- ptione sessionis divinæ præbuit Throno- ptione sessionis divinæ præbuit Throno- rum altitudinem scientiæ et contem- rum altitudinem scientiæ et contem- plationis Cherubim transcendit, et affe- plationis Cherubim transcendit, et affe- ctione charitatis incendium Seraphim ctione charitatis incendium Seraphim superavit. Doctrix autem, Virgo, et Mar- superavit. Doctrix autem, Virgo, et Mar- tyr fuit. Et ideo omni luce coelesti (quæ tyr fuit. Et ideo omni luce coelesti (quæ in duodecim stellis figuratur) coronata de- in duodecim stellis figuratur) coronata de- coratur. coratur.

Hoc etiam significatur, III Reg. xviii, Hoc etiam significatur, III Reg. xviii, 44, ubi dicitur, quod nubes parvula qua- 44, ubi dicitur, quod nubes parvula qua- si vestigium hominis elevata est de mari, si vestigium hominis elevata est de mari, Elia statim clamante et dicente, quia Elia statim clamante et dicente, quia sonus multæ pluviæ est. Nubes enim so- sonus multæ pluviæ est. Nubes enim so- lis calore attracta, terrena est inhabitatio lis calore attracta, terrena est inhabitatio corporalis beatæ Virginis, quæ attracta corporalis beatæ Virginis, quæ attracta sursum calore dilectionis solis veri, Filii sursum calore dilectionis solis veri, Filii sui elevata autem per assumptionem sui elevata autem per assumptionem in cœlum de mari amaritudinis et in- in cœlum de mari amaritudinis et in- quietudinis hujus mundi ad thronum quietudinis hujus mundi ad thronum summæ dignitatis et regiæ majestatis. summæ dignitatis et regiæ majestatis. Statim autem clamat sermo propheticus, Statim autem clamat sermo propheticus, et omnis bonorum coetus, quod sonus et omnis bonorum coetus, quod sonus inundantis est multæ pluviæ: qua terre- inundantis est multæ pluviæ: qua terre- stres compluit in gratia et venia, cœlestes stres compluit in gratia et venia, cœlestes in illuminationum gloria, et infernales in in illuminationum gloria, et infernales in indulgentia ut sibi pro honore Filii sui indulgentia ut sibi pro honore Filii sui curvetur omne genu coelestium, terre- curvetur omne genu coelestium, terre- strium, et infernorum, et omnis lingua strium, et infernorum, et omnis lingua confiteatur quia ipsa est ut domina ma- confiteatur quia ipsa est ut domina ma- jestatis in gloria Jesu Christi Filii ejus 1, jestatis in gloria Jesu Christi Filii ejus 1, cui cum Patre et Spiritu sancto est honor cui cum Patre et Spiritu sancto est honor et gloria pro honore tantæ reginæ in sæ- et gloria pro honore tantæ reginæ in sæ- cula sæculorum. Amen. cula sæculorum. Amen.

Cf. Ad Philip. 11, 10. Cf. Ad Philip. 11, 10.

92 92

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

CAPUT XI. CAPUT XI.

Docet discipulos orare, ostendens perseveranti oratione omnia impetrari : ejecto Docet discipulos orare, ostendens perseveranti oratione omnia impetrari : ejecto dæmonio muto, confutat dicentes quod in Beelzebub ejiceret dæmonia: mulier dæmonio muto, confutat dicentes quod in Beelzebub ejiceret dæmonia: mulier quædam dicit beata ubera quæ Jesus suxerat: de signo Jonæ, de regina Au- quædam dicit beata ubera quæ Jesus suxerat: de signo Jonæ, de regina Au- stri, et Ninivitis, oculoque simplici et nequam : Pharisæum qui ipsum invita- stri, et Ninivitis, oculoque simplici et nequam : Pharisæum qui ipsum invita- verat reprehendit, murmurantem quod illotis pranderet manibus: taxat hy- verat reprehendit, murmurantem quod illotis pranderet manibus: taxat hy- pocrisim Pharisæorum et Scribarum, dicens quod ab hac generatione exquire- pocrisim Pharisæorum et Scribarum, dicens quod ab hac generatione exquire- tur sanguis omnium Prophetarum. tur sanguis omnium Prophetarum.

1. Et factum est, cum esset in quo- 1. Et factum est, cum esset in quo- dam loco orans, ut cessavit, di- dam loco orans, ut cessavit, di- xit unus ex discipulis ejus ad xit unus ex discipulis ejus ad eum Domine, doce nos ora- eum Domine, doce nos ora- re, sicut docuit et Joannes re, sicut docuit et Joannes discipulos suos. discipulos suos.

2. Et ait illis 2. Et ait illis

Pater, Pater,

Cum oratis, dicite: Cum oratis, dicite: sanctificetur nomen sanctificetur nomen tuum. Adveniat regnum tuum. tuum. Adveniat regnum tuum. 3. Panem nostrum quotidianum da 3. Panem nostrum quotidianum da nobis hodie. nobis hodie.

4. Et dimitte nobis peccata nostra, 4. Et dimitte nobis peccata nostra, siquidem et ipsi dimittimus siquidem et ipsi dimittimus omni debenti nobis. Et ne nos omni debenti nobis. Et ne nos inducas in tentationem. inducas in tentationem.

5. Et ait ad illos: Quis vestrum ha- 5. Et ait ad illos: Quis vestrum ha-

bebit amicum, et ibit ad illum bebit amicum, et ibit ad illum media nocte, et dicet illi: Ami- media nocte, et dicet illi: Ami- ce, commoda mihi tres panes, ce, commoda mihi tres panes, 6. Quoniam amicus meus venit de 6. Quoniam amicus meus venit de via ad me, et non habeo quod via ad me, et non habeo quod ponam ante illum: ponam ante illum:

7. Et ille deintus respondens dicat: 7. Et ille deintus respondens dicat: Noli mihi molestus esse: jam Noli mihi molestus esse: jam ostium clausum est, et pueri ostium clausum est, et pueri mei mecum sunt in cubili: non mei mecum sunt in cubili: non possum surgere, et dare tibi. possum surgere, et dare tibi.

dico vobis, et si non dabit illi dico vobis, et si non dabit illi surgens eo quod amicus ejus surgens eo quod amicus ejus sit, propter improbitatem ta- sit, propter improbitatem ta- men ejus surget, et dabit illi men ejus surget, et dabit illi quotquot habet necessarios. quotquot habet necessarios. 9. Et ego dico vobis: Petite, et da- 9. Et ego dico vobis: Petite, et da- bitur vobis quærite, et inve- bitur vobis quærite, et inve- nietis pulsate, et aperietur vo- nietis pulsate, et aperietur vo- bis". bis".

10. Omnis enim qui petit, accipit: et 10. Omnis enim qui petit, accipit: et qui quærit, invenit: et pulsanti qui quærit, invenit: et pulsanti aperietur. aperietur.

11. Quis autem ex vobis patrem petit 11. Quis autem ex vobis patrem petit panem³, numquid lapidem da- panem³, numquid lapidem da- bit illi? Aut piscem, numquid bit illi? Aut piscem, numquid pro pisce serpentem dabit illi ? pro pisce serpentem dabit illi ? 12. Aut si petierit ovum, numquid 12. Aut si petierit ovum, numquid porriget illi scorpionem? porriget illi scorpionem? 13. Si ergo vos, cum sitis mali, nostis 13. Si ergo vos, cum sitis mali, nostis bona data dare filiis vestris, bona data dare filiis vestris, quanto magis Pater vester de quanto magis Pater vester de coelo dabit spiritum bonum pe- coelo dabit spiritum bonum pe- tentibus se! tentibus se!

14. Et erat ejiciens dæmonium ^, et il- 14. Et erat ejiciens dæmonium ^, et il- lud erat mutum. Et cum ejecis- lud erat mutum. Et cum ejecis-

set dæmonium, locutus est mu- set dæmonium, locutus est mu- tus, et admiratæ sunt turbæ. tus, et admiratæ sunt turbæ.

8. Et si ille perseveraverit pulsans, 15. Quidam autem ex eis dixerunt: 8. Et si ille perseveraverit pulsans, 15. Quidam autem ex eis dixerunt:

1 Matth. vi, 9. 1 Matth. vi, 9.

2 Matth. VII, 7 et xxi, 22; Marc. x1, 24; 2 Matth. VII, 7 et xxi, 22; Marc. x1, 24;

3 Matth. vii, 9. 3 Matth. vii, 9.

4 Matth. 1x, 32 et XII, 22. 4 Matth. 1x, 32 et XII, 22.

Joan. XIV, Joan. XIV,

13 %; 13 %; Jacob. 1, 5. Jacob. 1, 5.

CAP. XI LUCÆ. CAP. XI LUCÆ.

In Beelzebub, principe dæmo- In Beelzebub, principe dæmo- niorum, ejicit dæmonia ¹. niorum, ejicit dæmonia ¹.

16. Et alii tentantes, signum de colo 16. Et alii tentantes, signum de colo

quærebant ab eo. quærebant ab eo.

93 93

ret, extollens vocem quædam ret, extollens vocem quædam mulier de turba, dixit illi : mulier de turba, dixit illi : Beatus venter qui te portavit, et Beatus venter qui te portavit, et ubera quæ suxisti. ubera quæ suxisti.

17. Ipse autem ut vidit cogitationes 28. At ille dixit : Quinimmo beati qui 17. Ipse autem ut vidit cogitationes 28. At ille dixit : Quinimmo beati qui

eorum, eorum,

dixit eis Omne reg- dixit eis Omne reg-

num in seipsum divisum deso- num in seipsum divisum deso-

audiunt verbum Dei, et custo- audiunt verbum Dei, et custo- diunt illud. diunt illud.

labitur, et domus supra do- labitur, et domus supra do-

29. Turbis 29. Turbis

mum cadet mum cadet

divisus est, quomodo stabit re- divisus est, quomodo stabit re-

18. Si autem et Satanas in seipsum 18. Si autem et Satanas in seipsum

gnum ejus? quia dicitis in gnum ejus? quia dicitis in Beelzebub me ejicere dæmonia: Beelzebub me ejicere dæmonia:

autem autem

concurrentibus, concurrentibus,

coepit dicere: Generatio hæc, coepit dicere: Generatio hæc, generatio nequam est 2 : signum generatio nequam est 2 : signum quærit, et signum non dabitur quærit, et signum non dabitur ei, nisi signum Jonæ prophe- ei, nisi signum Jonæ prophe-

tæ. tæ.

19. Si autem ego in Beelzebub ejicio 30. Nam sicut fuit Jonas signum Ni- 19. Si autem ego in Beelzebub ejicio 30. Nam sicut fuit Jonas signum Ni- dæmonia, filii vestri in quo eji- dæmonia, filii vestri in quo eji- ciunt? Ideo ipsi judices vestri ciunt? Ideo ipsi judices vestri

erunt. erunt.

20. Porro si in digito Dei ejicio dæ- 20. Porro si in digito Dei ejicio dæ- monia, profecto pervenit in vos monia, profecto pervenit in vos regnum Dei. regnum Dei.

21. Cum fortis armatus custodit atri- 21. Cum fortis armatus custodit atri- um suum, in pace sunt ea quæ um suum, in pace sunt ea quæ possidet. possidet. 22. Si autem fortior eo superveniens 22. Si autem fortior eo superveniens

vicerit eum, universa arma ejus vicerit eum, universa arma ejus auferet, in quibus confidebat, et auferet, in quibus confidebat, et spolia ejus distribuet. spolia ejus distribuet.

23. Qui non est mecum, contra me 23. Qui non est mecum, contra me est et qui non colligit mecum, est et qui non colligit mecum, dispergit. dispergit.

24. Cum immundus spiritus exierit 24. Cum immundus spiritus exierit de homine, ambulat per loca de homine, ambulat per loca inaquosa, quærens requiem : inaquosa, quærens requiem :

nivitis ita erit et Filius homi- nivitis ita erit et Filius homi- nis generationi isti. nis generationi isti.

31. Regina Austri surget in judicio 31. Regina Austri surget in judicio cum viris generationis hujus, cum viris generationis hujus, et condemnabit illos: quia ve- et condemnabit illos: quia ve- nit a finibus terræ audire sa- nit a finibus terræ audire sa- pientiam Salomonis 4: et ecce pientiam Salomonis 4: et ecce plus quam Salomon hic. plus quam Salomon hic. 32. Viri Ninivitæ surgent in judicio 32. Viri Ninivitæ surgent in judicio cum generatione hac, et con- cum generatione hac, et con- demnabunt illam : quia pœni- demnabunt illam : quia pœni- tentiam egerunt ad prædicatio- tentiam egerunt ad prædicatio- nem Jonæ 5, et ecce plus quam nem Jonæ 5, et ecce plus quam Jonas hic. Jonas hic. 33. Nemo lucernam accendit, et in 33. Nemo lucernam accendit, et in abscondito ponit, neque sub abscondito ponit, neque sub modio sed supra candela- modio sed supra candela- brum, ut qui ingrediuntur, lu- brum, ut qui ingrediuntur, lu- men videant. men videant.

et non inveniens, dicit: Rever- 34. Lucerna corporis tui, est oculus et non inveniens, dicit: Rever- 34. Lucerna corporis tui, est oculus tar in domum meam unde exi- tar in domum meam unde exi- vi. vi.

25. Et cum venerit, invenit eam sco- 25. Et cum venerit, invenit eam sco- pis mundatam, et ornatam. pis mundatam, et ornatam.

26. Tunc vadit, et assumit septem 26. Tunc vadit, et assumit septem

tuus. Si oculus tuus fuerit tuus. Si oculus tuus fuerit

simplex, totum corpus tuum simplex, totum corpus tuum lucidum erit: si autem nequam lucidum erit: si autem nequam fuerit, etiam corpus tuum tene- fuerit, etiam corpus tuum tene- brosum erit. brosum erit.

est, tenebræ sint. est, tenebræ sint.

alios spiritus secum, nequiores 35. Vide ergo ne lumen, quod in te alios spiritus secum, nequiores 35. Vide ergo ne lumen, quod in te se, et ingressi habitant ibi. Et se, et ingressi habitant ibi. Et fiunt novissima hominis illius fiunt novissima hominis illius pejora prioribus. pejora prioribus.

27. Factum est autem, cum hæc dice- 27. Factum est autem, cum hæc dice-

Matth. 1x, 34; Marc. 111, 22. Matth. 1x, 34; Marc. 111, 22.

2 Matth. XII, 39. 2 Matth. XII, 39.

Joan. II, 1. Joan. II, 1.

III Reg. x, 1; II Paralip. ix, 1. III Reg. x, 1; II Paralip. ix, 1.

36. Si ergo corpus tuum totum luci- 36. Si ergo corpus tuum totum luci- dum fuerit, non habens ali- dum fuerit, non habens ali- quam partem tenebrarum, erit quam partem tenebrarum, erit

5 Jonæ, III, 5 Jonæ, III,

5. 5.

6 Matth. v, 15; Marc. iv, 21. 6 Matth. v, 15; Marc. iv, 21.

7 Matth. vi, 22. 7 Matth. vi, 22.

94 94

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

lucidum totum, et sicut lucerna lucidum totum, et sicut lucerna fulgoris illuminabit te. fulgoris illuminabit te.

37. Et cum loqueretur, rogavit illum 37. Et cum loqueretur, rogavit illum quidam Pharisæus ut pranderet quidam Pharisæus ut pranderet apud se. Et ingressus recubuit. apud se. Et ingressus recubuit. 38. Pharisæus autem coepit intra se 38. Pharisæus autem coepit intra se reputans dicere, quare non ba- reputans dicere, quare non ba- ptizatus esset ante prandium. ptizatus esset ante prandium. 39. Et ait Dominus ad illum: Nunc 39. Et ait Dominus ad illum: Nunc vos Pharisæi, quod deforis est vos Pharisæi, quod deforis est calicis et catini, mundatis': calicis et catini, mundatis': quod autem intus est vestrum, quod autem intus est vestrum, plenum est rapina et iniquitate. plenum est rapina et iniquitate. 40. Stulti, nonne qui fecit quod defo- 40. Stulti, nonne qui fecit quod defo- ris est, etiam id, quod deintus ris est, etiam id, quod deintus est, fecit? est, fecit?

41. Verumtamen quod superest, date 41. Verumtamen quod superest, date eleemosynam et ecce omnia eleemosynam et ecce omnia munda sunt vobis. munda sunt vobis.

42. Sed væ vobis Pharisæis, quia de- 42. Sed væ vobis Pharisæis, quia de- cimatis mentham, et rutam, et cimatis mentham, et rutam, et omne olus, et præteritis judi- omne olus, et præteritis judi- cium et charitatem Dei: hæc cium et charitatem Dei: hæc autem oportuit facere, et illa autem oportuit facere, et illa non omittere. non omittere.

43. Væ vobis Pharisæis, quia diligitis 43. Væ vobis Pharisæis, quia diligitis primas cathedras in synagogis, primas cathedras in synagogis, et salutationes in foro 2. et salutationes in foro 2. 44. Væ vobis, quia estis ut monumen- 44. Væ vobis, quia estis ut monumen- ta quæ non apparent, et homi- ta quæ non apparent, et homi- nes ambulantes supra nesciunt. nes ambulantes supra nesciunt. 45. Respondens autem quidam ex le- 45. Respondens autem quidam ex le- gisperitis, ait illi: Magister, gisperitis, ait illi: Magister, hæc dicens etiam contumeliam hæc dicens etiam contumeliam nobis facis. nobis facis.

46. At ille ait Et vobis legisperitis 46. At ille ait Et vobis legisperitis

48. 48.

væ : quia oneratis homines væ : quia oneratis homines oneribus, quæ portare non pos- oneribus, quæ portare non pos- sunt, et ipsi uno digito vestro sunt, et ipsi uno digito vestro non tangitis sarcinas ³. non tangitis sarcinas ³. 47. Væ vobis, qui ædificatis monu- 47. Væ vobis, qui ædificatis monu- menta Prophetarum : patres menta Prophetarum : patres autem vestri occiderunt illos. autem vestri occiderunt illos. Profecto testificamini quod con- Profecto testificamini quod con- sentitis operibus patrum ve- sentitis operibus patrum ve- strorum quoniam ipsi quidem strorum quoniam ipsi quidem eos occiderunt, vos autem ædifi- eos occiderunt, vos autem ædifi- catis eorum sepulcra. catis eorum sepulcra. Propterea et sapientia Dei dixit: Propterea et sapientia Dei dixit: Mittam ad illos prophetas, et Mittam ad illos prophetas, et Apostolos, et ex illis occident et Apostolos, et ex illis occident et persequentur : persequentur :

49. 49.

50. Ut inquiratur sanguis omnium 50. Ut inquiratur sanguis omnium Prophetarum, qui effusus est a Prophetarum, qui effusus est a constitutione mundi a generati- constitutione mundi a generati-

que ista. que ista.

51. A sanguine Abel* usque ad san- 51. A sanguine Abel* usque ad san- guinem Zachariæ, qui periit guinem Zachariæ, qui periit inter altare et ædem. Ita dico inter altare et ædem. Ita dico vobis, requiretur ab hac gene- vobis, requiretur ab hac gene- ratione. ratione.

52. Væ vobis legisperitis, quia tulistis 52. Væ vobis legisperitis, quia tulistis clavem scientiæ, ipsi non in- clavem scientiæ, ipsi non in- troistis, et eos qui introibant troistis, et eos qui introibant prohibuistis. prohibuistis.

53. Cum autem hæc ad illos diceret, 53. Cum autem hæc ad illos diceret, coeperunt Pharisæi et Legispe- coeperunt Pharisæi et Legispe- riti graviter insistere, et os ejus riti graviter insistere, et os ejus opprimere de multis, opprimere de multis, 54. Insidiantes ei, et quærentes ali- 54. Insidiantes ei, et quærentes ali- quid capere de ore ejus, ut ac- quid capere de ore ejus, ut ac-

cusarent eum. cusarent eum.

6. 6.

Matth. XXIII, 25. Matth. XXIII, 25.

2 Matth. XXIII, 6%; Marc. XII, 39; Infra, xx, 2 Matth. XXIII, 6%; Marc. XII, 39; Infra, xx,

3 Matth. XXIII, 4. 3 Matth. XXIII, 4.

* Genes. IV, 8. * Genes. IV, 8.

5 II Paralip. xxiv, 22. 5 II Paralip. xxiv, 22.

IN EVANG. LUCÆ, XI-1. IN EVANG. LUCÆ, XI-1.

IN CAPUT XI LUCE IN CAPUT XI LUCE

95 95

tria continentur, scilicet, facti hujus oc- tria continentur, scilicet, facti hujus oc- casio, doctrinæ orationis a discipulo ex- casio, doctrinæ orationis a discipulo ex- postulatio, et doctrina orationis. postulatio, et doctrina orationis. Facti hujus occasio importatur cum Facti hujus occasio importatur cum dicitur; dicitur;

ENARRATIO. ENARRATIO.

« Et factum est, cum esset in quo- « Et factum est, cum esset in quo- dam loco orans, ut cessavit. » dam loco orans, ut cessavit. »

Habito de doctrina et revelatione facta Habito de doctrina et revelatione facta parvulis, et confirmatione eorum, agit parvulis, et confirmatione eorum, agit hie de eo, cujus virtute omnia ea quæ hie de eo, cujus virtute omnia ea quæ dicta sunt perficiuntur, hoc est, de vir- dicta sunt perficiuntur, hoc est, de vir- tute boni spiritus, quem Pater coelestis tute boni spiritus, quem Pater coelestis dat per virtutem orationis. Hæc enim dat per virtutem orationis. Hæc enim provehit ad hoc parvulos, quod eis cœ- provehit ad hoc parvulos, quod eis cœ- lestia tam in activa quam in contempla- lestia tam in activa quam in contempla- tiva revelantur. Et fere idem dicit Glos- tiva revelantur. Et fere idem dicit Glos- Na continuans Ambrosii sic: « Post hi- Na continuans Ambrosii sic: « Post hi- « storiam sororum, quæ duas vitas signi- « storiam sororum, quæ duas vitas signi- ficant, inducit Dominum orasse, et ficant, inducit Dominum orasse, et discipulos ad orandum informasse : discipulos ad orandum informasse : « quia oratio quam docuit, utriusque vi- « quia oratio quam docuit, utriusque vi- «te continet mysterium: et ipsarum «te continet mysterium: et ipsarum perfectio vitarum, non nostris viribus, perfectio vitarum, non nostris viribus, « sed precibus est obtinenda. » « sed precibus est obtinenda. »

" "

" "

་་ ་་

Dividitur autem pars ista, quæ in hoc Dividitur autem pars ista, quæ in hoc capitulo tota continetur, in duas partes: capitulo tota continetur, in duas partes: in quarum prima ostendit id, per quod in quarum prima ostendit id, per quod omnia præcedentia habentur et confir- omnia præcedentia habentur et confir- mantur hoc enim fit virtute orationis. mantur hoc enim fit virtute orationis. In secunda ostendit, quod totum hoc In secunda ostendit, quod totum hoc fundatur in interiori munditia, et non fundatur in interiori munditia, et non in observantia exteriori. in observantia exteriori.

In prima harum partium adhuc duo In prima harum partium adhuc duo facit. Primo enim docet orationem, cu- facit. Primo enim docet orationem, cu- jus virtute omnia hæc fiunt. Secundo jus virtute omnia hæc fiunt. Secundo autem omnia hæc effici per spiritum qui autem omnia hæc effici per spiritum qui datur in oratione, probat per effectum, datur in oratione, probat per effectum, et ostendit per rationem. et ostendit per rationem.

Adhuc, Prior istarum duo continet, Adhuc, Prior istarum duo continet, in quorum primo docet orationem: in in quorum primo docet orationem: in secundo, orationis persuadet instantiam secundo, orationis persuadet instantiam per utilitatem exauditionis. per utilitatem exauditionis.

Adhuc autem in harum partium prima Adhuc autem in harum partium prima

« Et factum est. >> « Et factum est. >>

Et hoc refertur ad dispositionem di- Et hoc refertur ad dispositionem di- vinam, quæ omnia facta Christi dispo- vinam, quæ omnia facta Christi dispo- suit sicut ipse dicit, Joan. VIII, 29: Qui suit sicut ipse dicit, Joan. VIII, 29: Qui me misit mecum est, et non reliquit me me misit mecum est, et non reliquit me solum : quia ego, quæ placita sunt ei, solum : quia ego, quæ placita sunt ei, facio semper. facio semper.

« Cum esset in loco » quodam a tu- « Cum esset in loco » quodam a tu- multibus hominum. Matth. vI, 6: Tu multibus hominum. Matth. vI, 6: Tu autem, cum oraveris, intra in cubiculum autem, cum oraveris, intra in cubiculum tuum, et clauso ostio, ora Patrem tuum, et clauso ostio, ora Patrem tuum. tuum.

<< Orans. » << Orans. »

Ad Hebr. vi, 7: In diebus carnis suæ Ad Hebr. vi, 7: In diebus carnis suæ preces supplicationesque ad Deum... preces supplicationesque ad Deum... cum clamore valido et lacrymis offerens, cum clamore valido et lacrymis offerens, exauditus est pro sua reverentia. Oratio exauditus est pro sua reverentia. Oratio enim sua aliis exemplum orandi dedit, enim sua aliis exemplum orandi dedit, et desiderium aliorum ad orandum ac- et desiderium aliorum ad orandum ac- cendit. De primo, Joan. xi, 15 : Exem- cendit. De primo, Joan. xi, 15 : Exem- plum dedi vobis, ut quemadmodum ego plum dedi vobis, ut quemadmodum ego feci, ita et vos faciatis. De secundo. feci, ita et vos faciatis. De secundo. Cantic. III, 6 Quæ est ista quæ ascendit Cantic. III, 6 Quæ est ista quæ ascendit per desertum, sicut virgula fumi ex per desertum, sicut virgula fumi ex aromatibus myrrhæ et thuris ? Hæc aromatibus myrrhæ et thuris ? Hæc enim verba sunt adolescentularum desi- enim verba sunt adolescentularum desi- derantium sic devote et ferventer orare derantium sic devote et ferventer orare sicut sponsa oravit cujus maxime per- sicut sponsa oravit cujus maxime per- sonam gerit anima Christi. Discipuli au- sonam gerit anima Christi. Discipuli au- tem exhibent personas adolescentula- tem exhibent personas adolescentula- rum et in desiderio imitandi, et admira- rum et in desiderio imitandi, et admira- tionis, quæ est ista. Psal. CXL, 2: Diri- tionis, quæ est ista. Psal. CXL, 2: Diri- gatur oratio mea sicut incensum in con- gatur oratio mea sicut incensum in con- spectu tuo: elevatio manuum mearum spectu tuo: elevatio manuum mearum sacrificium vespertinum. Et quia sic in sacrificium vespertinum. Et quia sic in devotione orationis inarserunt, devotione orationis inarserunt,

96 96

« Ut cessavit, » « Ut cessavit, »

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

Scilicet ab oratione Dominus: quia Scilicet ab oratione Dominus: quia aliquando in oratione, pro nobis orat aliquando in oratione, pro nobis orat cum Patre aliquando pro honore Pa- cum Patre aliquando pro honore Pa- tris docens, erat nobiscum. Cum Patre tris docens, erat nobiscum. Cum Patre existens, orat pro nobis: nobiscum exi- existens, orat pro nobis: nobiscum exi- stens, orat pro Patre: sic se utroque mo- stens, orat pro Patre: sic se utroque mo- do probans esse Mediatorem et Pontifi- do probans esse Mediatorem et Pontifi- rem futurorum bonorum. I ad Timoth. rem futurorum bonorum. I ad Timoth. II, 5 Mediator Dei et hominum homo II, 5 Mediator Dei et hominum homo Christus Jesus. De pontificatu autem di- Christus Jesus. De pontificatu autem di- citur, ad Hebr. 1x, 11: Christus assistens citur, ad Hebr. 1x, 11: Christus assistens Pontifex futurorum bonorum. Ibi Glos- Pontifex futurorum bonorum. Ibi Glos- sa « Assistens Patri, et assidens no- sa « Assistens Patri, et assidens no- bis,» Sic Moyses intrat tabernaculum ad bis,» Sic Moyses intrat tabernaculum ad Deum, et egreditur iterum ad populum ¹. Deum, et egreditur iterum ad populum ¹. Sic docet nos aliquando in secreto esse Sic docet nos aliquando in secreto esse cum hominibus. II ad Corinth. cum hominibus. II ad Corinth. 13: 13: V, V, Sive mente excedimus, Deo: sive so- Sive mente excedimus, Deo: sive so- brii sumus, vobis. Eccle. II, 1 et 5 : brii sumus, vobis. Eccle. II, 1 et 5 : Omnia tempus habent... tempus am- Omnia tempus habent... tempus am- plexandi, et tempus longe fieri ab am- plexandi, et tempus longe fieri ab am- plexibus. Amplexandi enim tempus est plexibus. Amplexandi enim tempus est in oratione, et tempus vacandi ab am- in oratione, et tempus vacandi ab am- plexibus est in utili cum exterioribus plexibus est in utili cum exterioribus occupatione. Sic inter tabernacula Ra- occupatione. Sic inter tabernacula Ra- chelis et Liæ mutabatur Jacob 2. chelis et Liæ mutabatur Jacob 2.

« Ut » ergo « cessavit » ab oratione, « Ut » ergo « cessavit » ab oratione,

<< Dixit unus ex discipulis ejus ad << Dixit unus ex discipulis ejus ad eum Dominė, doce nos orare, sicut eum Dominė, doce nos orare, sicut docuit et Joannes discipulos suos. » docuit et Joannes discipulos suos. »

Hic expostulatio est doctrinæ orationis Hic expostulatio est doctrinæ orationis a discipulis. a discipulis.

Et tanguntur tria tempus expostu- Et tanguntur tria tempus expostu- lationis, dispositio expostulantis, et ipsa lationis, dispositio expostulantis, et ipsa expostulatio. expostulatio.

Tempus expostulationis fuit, « ut ces- Tempus expostulationis fuit, « ut ces- savit » ab oratione quia dum esset in savit » ab oratione quia dum esset in oratione, non erat inquietandus. Cantic. oratione, non erat inquietandus. Cantic. 111, 5 Adjuro vos, filiæ Jerusalem, per 111, 5 Adjuro vos, filiæ Jerusalem, per capreas cervosque camporum, ne susci- capreas cervosque camporum, ne susci- tetis, neque evigilare faciatis dilectam, tetis, neque evigilare faciatis dilectam, donec ipsa velit. Capreæ visu præemi- donec ipsa velit. Capreæ visu præemi- nent cervi autem saltibus. Unde ad- nent cervi autem saltibus. Unde ad-

4 Cf. Numer. xI et XII, passim. 4 Cf. Numer. xI et XII, passim.

jurare adolescentulas per capreas cer- jurare adolescentulas per capreas cer- vosque camporum, est adjurare per vosque camporum, est adjurare per limpidas contemplationes in visu in- limpidas contemplationes in visu in- tellectus, et per saltus gaudiorum in tellectus, et per saltus gaudiorum in jucunditate affectus, quæ apparent in jucunditate affectus, quæ apparent in orantibus cum in devotione sunt cum orantibus cum in devotione sunt cum Domino sopiti in sensibus exteriori- Domino sopiti in sensibus exteriori- bus, et interioribus instantius vigilan- bus, et interioribus instantius vigilan- tes. Scientes igitur hanc adjurationem tes. Scientes igitur hanc adjurationem discipuli, interpellare Dominum non au- discipuli, interpellare Dominum non au- debant dum oraret. debant dum oraret.

Sed ut cessavit, » Sed ut cessavit, »

<< Dixit unus ex discipulis ejus ad << Dixit unus ex discipulis ejus ad

eum. » eum. »

Ecce dispositio expostulantis. Ecce dispositio expostulantis.

« Unus » enim erat qui non in multa « Unus » enim erat qui non in multa se diviserat, et ideo orare et scire orare se diviserat, et ideo orare et scire orare cupiebat. Similiter de potioribus disci- cupiebat. Similiter de potioribus disci- pulis fuit, qui cætera audita a Domino pulis fuit, qui cætera audita a Domino sic memoriæ commendaverat, quod ut sic memoriæ commendaverat, quod ut alia potiora doceretur, dignus erat. Utrum- alia potiora doceretur, dignus erat. Utrum- que enim horum exigitur ad orandum, que enim horum exigitur ad orandum, scilicet, cordis in unum collectio, et dis- scilicet, cordis in unum collectio, et dis- ciplinæ ad mentem revocatio. ciplinæ ad mentem revocatio.

De unitate dicitur, Cantic. vi, 8: Una De unitate dicitur, Cantic. vi, 8: Una est columba mea. Et hoc est ad com- est columba mea. Et hoc est ad com- mendationem uniti spiritus et cordis. E mendationem uniti spiritus et cordis. E contra de dividentibus cor per multa contra de dividentibus cor per multa dicitur, Osee, x, 2: Divisum est cor dicitur, Osee, x, 2: Divisum est cor eorum, nunc interibunt. eorum, nunc interibunt.

De memoria disciplinæ præteritæ di- De memoria disciplinæ præteritæ di- citur, Joan. VIII, 31 et 32: Si vos manse- citur, Joan. VIII, 31 et 32: Si vos manse- ritis in sermone meo, vere discipuli mei ritis in sermone meo, vere discipuli mei eritis et cognoscetis veritatem, et ve- eritis et cognoscetis veritatem, et ve- ritas liberabit vos. ritas liberabit vos.

Sic ergo fuit << unus ex discipulis, » Sic ergo fuit << unus ex discipulis, » qui dixit ad eum : qui dixit ad eum :

« Domine, doce nos orare. » « Domine, doce nos orare. »

Duo dicit petitionemem enim propo- Duo dicit petitionemem enim propo- nit, et rationem impetrandi subjungit. nit, et rationem impetrandi subjungit.

Petitio est « Domine, doce nos ora- Petitio est « Domine, doce nos ora- re. » Domine, dicit: reponens ei reveren- re. » Domine, dicit: reponens ei reveren- tiam sive timorem reverentialem. Malach. tiam sive timorem reverentialem. Malach.

2 Cf. Genes. xxix, passim. 2 Cf. Genes. xxix, passim.

IN EVANG. LUCÆ, XI-1. IN EVANG. LUCÆ, XI-1.

1, 6: Si Dominus ego sum, ubi est 1, 6: Si Dominus ego sum, ubi est timor meus? Dominus etiam qui ora- timor meus? Dominus etiam qui ora- tur pro majestate, scientiam habet quali- tur pro majestate, scientiam habet quali- ter orandus sit. Psal. XLIV, 12: Ipse est ter orandus sit. Psal. XLIV, 12: Ipse est Dominus Deus tuus, et adorabunt eum. Dominus Deus tuus, et adorabunt eum. « Doce nos, » qui discipuli tui sumus, « Doce nos, » qui discipuli tui sumus, et doctrinam tuam profitemur. Et dicit et doctrinam tuam profitemur. Et dicit «nos » communiter, petens pro se et «nos » communiter, petens pro se et pro aliis affectus charitate fraternitatis. pro aliis affectus charitate fraternitatis. Ad Roman. xi, 10: Charitate fraterni- Ad Roman. xi, 10: Charitate fraterni- tatis invicem diligentes. Joan. XIII, 35: tatis invicem diligentes. Joan. XIII, 35: In hoc cognoscent omnes quia discipuli In hoc cognoscent omnes quia discipuli mei estis, si dilectionem habueritis ad mei estis, si dilectionem habueritis ad invicem. Ad Hebr. x, 1: Charitas invicem. Ad Hebr. x, 1: Charitas fraternitatis maneat in vobis. fraternitatis maneat in vobis.

Sic ergo in communi pro se et pro fra- Sic ergo in communi pro se et pro fra- tribus affectus dicit : tribus affectus dicit :

« Doce nos orare. » Hoc enim neces- « Doce nos orare. » Hoc enim neces- Marium est. Ad Roman. VIII, 26: Nam Marium est. Ad Roman. VIII, 26: Nam quid oremus, sicut oportet, nescimus. quid oremus, sicut oportet, nescimus.

In hoc autem quod dicunt : « Doce In hoc autem quod dicunt : « Doce nos orare, » volunt dicere: Doce nos nos orare, » volunt dicere: Doce nos orare, et modum orationis, et quid ore- orare, et modum orationis, et quid ore- mus, et orationis virtutem, et effectum. mus, et orationis virtutem, et effectum. Oratio enim est pius mentis affectus in Oratio enim est pius mentis affectus in Deum directus, ut dicit Augustinus. Deum directus, ut dicit Augustinus. Modus autem orationis in corde quidem Modus autem orationis in corde quidem exprimitur, Joan. IV, 23 et 24 Veri exprimitur, Joan. IV, 23 et 24 Veri adoratores adorabunt Patrem in spiritu adoratores adorabunt Patrem in spiritu et veritate. Nam et Pater tales quærit, et veritate. Nam et Pater tales quærit, qui adorent eum. Spiritus est Deus: et qui adorent eum. Spiritus est Deus: et cos qui adorant eum, in spiritu et veri- cos qui adorant eum, in spiritu et veri- tale oportet adorare. In corpore autem tale oportet adorare. In corpore autem proprius modus exprimitur, I ad Timoth. proprius modus exprimitur, I ad Timoth. 11, 8 Volo viros orare in omni loco, 11, 8 Volo viros orare in omni loco, Irvantes puras manus sine ira et disce- Irvantes puras manus sine ira et disce- platione. Virtus autem orationis est sub- platione. Virtus autem orationis est sub- levare mentem, et cor in Deum. Et hoc levare mentem, et cor in Deum. Et hoc multis rationibus et exemplis probat multis rationibus et exemplis probat Dionysius in libro de Divinis nomini- Dionysius in libro de Divinis nomini- bus « Quia si etiam in oratione vide- bus « Quia si etiam in oratione vide- tur homini quod Deum in se trahat: tur homini quod Deum in se trahat: " tamen e contrario est: quia se potius " tamen e contrario est: quia se potius « trahit in Deum orando, quam e conver- « trahit in Deum orando, quam e conver- "NO Deum in seipsum. Sicut si multi lu- "NO Deum in seipsum. Sicut si multi lu- ■ minis catenam de coelo pendentem ali- ■ minis catenam de coelo pendentem ali-

• S. DIONYSIUS, Lib. de Divinis nominibus, • S. DIONYSIUS, Lib. de Divinis nominibus, cap. 4, quod est de virtute orationis. cap. 4, quod est de virtute orationis.

XXIII XXIII

97 97

« quis ad se trahere videretur, non trahe- « quis ad se trahere videretur, non trahe- «ret quidem ad se catenam cœli, quæ «ret quidem ad se catenam cœli, quæ « non est declinabilis sed per manuum « non est declinabilis sed per manuum « exaltatam vicissitudinem in catena se « exaltatam vicissitudinem in catena se « ad catenam exaltaret et sic ad cœlum « ad catenam exaltaret et sic ad cœlum «< appropinquans exaltaretur. Et sic oran- «< appropinquans exaltaretur. Et sic oran- «< do trahit se in Deum, et non attrahit ad «< do trahit se in Deum, et non attrahit ad « aliquid Deum ubique præsentem ¹. » « aliquid Deum ubique præsentem ¹. » Ista autem orationis virtus significatur, Ista autem orationis virtus significatur, Judic. XIII, 20, ubi dicitur, quod cum Judic. XIII, 20, ubi dicitur, quod cum ascenderet flamma altaris in cœlum, ascenderet flamma altaris in cœlum, Angelus Domini pariter in flamma Angelus Domini pariter in flamma ascendit. Altare enim cor est. Flamma ascendit. Altare enim cor est. Flamma autem est flamma devotionis in corde. autem est flamma devotionis in corde. Angelus autem Domini, spiritus Dei est, Angelus autem Domini, spiritus Dei est, nostro unitus et conjunctus spiritui, qui nostro unitus et conjunctus spiritui, qui in flamma devotionis in cælum ascendit. in flamma devotionis in cælum ascendit. Sic enim præveniunt principes cœli con- Sic enim præveniunt principes cœli con- juncti psallentibus: ut in virtutibus ora- juncti psallentibus: ut in virtutibus ora- tionum et profectuum nostrorum, nos tionum et profectuum nostrorum, nos secum reducant in coelum. Sicut dicit secum reducant in coelum. Sicut dicit Damascenus, quod « oratio est ascensus Damascenus, quod « oratio est ascensus « intellectus in Deum. » « intellectus in Deum. »