19 19

IN EVANG. LUCÆ, X-12, 13, 14, 15, 16. IN EVANG. LUCÆ, X-12, 13, 14, 15, 16.

prout gessit. Unde sensus est: Non sem- prout gessit. Unde sensus est: Non sem- per regnabitis vos, sed regnum justitiæ per regnabitis vos, sed regnum justitiæ Dei prope est. Jam ventilabrum habet in Dei prope est. Jam ventilabrum habet in manu, et permundabit aream suam : et manu, et permundabit aream suam : et vos qui estis palea, comburet igne inex- vos qui estis palea, comburet igne inex- stinguibili triticum autem, hoc est, bo- stinguibili triticum autem, hoc est, bo- nos colliget in horreum suum . Jam se- nos colliget in horreum suum . Jam se- curis ad radicem arborum posita est 2: curis ad radicem arborum posita est 2: et vos qui estis infructuosæ arbores, exci- et vos qui estis infructuosæ arbores, exci- demini et in ignem mittemini. Hoc enim demini et in ignem mittemini. Hoc enim regno fiet quod dicit Psalmista in Psalmo regno fiet quod dicit Psalmista in Psalmo 11, 9: Reges eos in virga ferrea, et tam- 11, 9: Reges eos in virga ferrea, et tam- quam vas figuli confringes eos. Hoc etiam quam vas figuli confringes eos. Hoc etiam regno fiet quod dicitur, I ad Corinth. xv, regno fiet quod dicitur, I ad Corinth. xv, 23: Oportet illum regnare, donec ponat 23: Oportet illum regnare, donec ponat omnes inimicos sub pedibus ejus. Et hæc omnes inimicos sub pedibus ejus. Et hæc omnia facta sunt populo synagogæ, qui omnia facta sunt populo synagogæ, qui repulit verbum Apostolorum. Osee, II, repulit verbum Apostolorum. Osee, II, 4: Dies multos sedebunt filii Israel sine 4: Dies multos sedebunt filii Israel sine rege, et sine principe, et sine sacrificio, et rege, et sine principe, et sine sacrificio, et sine altari, et sine ephod, et sine thera- sine altari, et sine ephod, et sine thera- phim. phim.

« Dico vobis, quia Sodomis in dié « Dico vobis, quia Sodomis in dié illa remissius erit quam illi civitati. » illa remissius erit quam illi civitati. »

Ilic tangitur condemnatio in generali. Ilic tangitur condemnatio in generali. Dicit autem duo: confirmationem di- Dicit autem duo: confirmationem di- cti, et condemnationem. cti, et condemnationem.

Confirmationem tangit cum Confirmationem tangit cum

dicit: dicit:

« Dico vobis, » in cujus dicto veritas est. « Dico vobis, » in cujus dicto veritas est. I ad Corinth. I, 18 et 19: Non est in I ad Corinth. I, 18 et 19: Non est in illo, Est et Non:... sed Est in illo fuit. illo, Est et Non:... sed Est in illo fuit. Matth. xxiv, 35: Verba mea non præter- Matth. xxiv, 35: Verba mea non præter- ibunt. ibunt.

« Quia Sodomis in illa die, » scilicet « Quia Sodomis in illa die, » scilicet judicii, remissius erit, » quoad con- judicii, remissius erit, » quoad con- demnationem pœnæ, « quam illi civi- demnationem pœnæ, « quam illi civi- tali, vel domui scienter et ex contem- tali, vel domui scienter et ex contem- ptu verbum repellenti. ptu verbum repellenti.

Cujus contrarium videtur esse verum: Cujus contrarium videtur esse verum: quia, Isa. xxvi, 8: In mensura contra quia, Isa. xxvi, 8: In mensura contra mensuram, cum abjecta fuerit,judicabis mensuram, cum abjecta fuerit,judicabis eam ergo mensura pœnæ erit contra eam ergo mensura pœnæ erit contra

1 Cf. Matth. III, 12. 1 Cf. Matth. III, 12.

2 Matth. III, 10. Cf. Luc. II, 9 et 17. 2 Matth. III, 10. Cf. Luc. II, 9 et 17.

27 27

mensuram culpæ. Culpa autem Sodomo- mensuram culpæ. Culpa autem Sodomo- rum in peccato sodomitico major est, rum in peccato sodomitico major est, quam culpa repulsionis verbi Dei: ergo quam culpa repulsionis verbi Dei: ergo poena Sodomorum major est, quam poena Sodomorum major est, quam poena verbum repellentium. RESPONSIO. poena verbum repellentium. RESPONSIO. Dicendum, quod sicut dicit Glossa, non Dicendum, quod sicut dicit Glossa, non fit comparatio peccati ad peccatum in fit comparatio peccati ad peccatum in substantia peccatorum, sed potius fit substantia peccatorum, sed potius fit comparatio circumstantiæ ad circum- comparatio circumstantiæ ad circum- stantiam. Quia Sodomam ad pœnitentiam stantiam. Quia Sodomam ad pœnitentiam invitavit Lot Judæam autem ad pœni- invitavit Lot Judæam autem ad pœni- tentiam invitaverunt Prophetæ, et Apo- tentiam invitaverunt Prophetæ, et Apo- stoli, et Discipuli, et præcipue Christus: stoli, et Discipuli, et præcipue Christus: et ideo major est contemptus Judææ in et ideo major est contemptus Judææ in hoc quod majores se ad pœnitentiam hoc quod majores se ad pœnitentiam hortantes contempsit. Glossa: «< Sodo- hortantes contempsit. Glossa: «< Sodo- mitæ etiamsi in vitiis exardebant, et in- mitæ etiamsi in vitiis exardebant, et in- hospitales erant, tamen apud illos nulli hospitales erant, tamen apud illos nulli tales hospites erant, quales apud Judæos tales hospites erant, quales apud Judæos fuerunt Prophetæ, et Apostoli reperti fuerunt Prophetæ, et Apostoli reperti sunt. Lot inter eos etsi justus, non ta- sunt. Lot inter eos etsi justus, non ta- men aliquid docuit, nulla signa fecit : et men aliquid docuit, nulla signa fecit : et ideo cui multum donatum est, multum ideo cui multum donatum est, multum ab eo requiritur: et potentes potenter ab eo requiritur: et potentes potenter tormenta patientur³. » Ezechiel. xvI, 48: tormenta patientur³. » Ezechiel. xvI, 48: Vivo ego, dicit Dominus Deus, quia non Vivo ego, dicit Dominus Deus, quia non fecit Sodoma soror tua ipsa, et filiæ fecit Sodoma soror tua ipsa, et filiæ ejus, sicut fecisti, tu et filiæ tuæ. Et, ejus, sicut fecisti, tu et filiæ tuæ. Et, ibidem, y. 51: Vicisti sceleribus tuis, et ibidem, y. 51: Vicisti sceleribus tuis, et justificasti sorores tuas in omnibus abo- justificasti sorores tuas in omnibus abo- minationibus tuis. minationibus tuis.

« Væ tibi, Corozain! væ tibi, Beth- 13 « Væ tibi, Corozain! væ tibi, Beth- 13 saida! quia si in Tyro et Sidone factæ saida! quia si in Tyro et Sidone factæ fuissent virtutes quæ factæ sunt in vo- fuissent virtutes quæ factæ sunt in vo- bis, olim in cilicio et cinere sedentes bis, olim in cilicio et cinere sedentes pœniterent. pœniterent.

Verumtamen Tyro et Sidoni remis- Verumtamen Tyro et Sidoni remis- sius erit in judicio, quam vobis. sius erit in judicio, quam vobis. Et tu, Capharnaum, usque ad cœlum Et tu, Capharnaum, usque ad cœlum exaltata, usque ad infernum demerge- exaltata, usque ad infernum demerge- ris. ris.

Qui vos audit, me audit: et qui vos Qui vos audit, me audit: et qui vos

3 Sapient. v1, 7. 3 Sapient. v1, 7.

14 14

16 16

28 28

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

spernit, me spernit. Qui autem me spernit, me spernit. Qui autem me spernit, spernit eum qui misit me. » spernit, spernit eum qui misit me. »

Hic tangit condemnationem in speciali. Hic tangit condemnationem in speciali. Dividitur autem hæc pars in duas in Dividitur autem hæc pars in duas in quarum prima sub nomine et specie quarum prima sub nomine et specie trium civitatum confirmat hanc condem- trium civitatum confirmat hanc condem- nationem in secunda autem generaliter nationem in secunda autem generaliter quasi a simili concludit de condemnatio- quasi a simili concludit de condemnatio- ne omnium discipulos contemnentium. ne omnium discipulos contemnentium.

In prima harum duo sunt. Primo enim In prima harum duo sunt. Primo enim inducit condemnationem duarum civita- inducit condemnationem duarum civita- tum simul, et similiter peccantium: se- tum simul, et similiter peccantium: se- cundo autem inducit unam civitatem præ cundo autem inducit unam civitatem præ aliis quæ condemnabitur, eo quod præ aliis quæ condemnabitur, eo quod præ aliis excellentias signorum suorum et præ- aliis excellentias signorum suorum et præ- dicationum suscepit, et non se correxit. dicationum suscepit, et non se correxit.

In prima harum partium dicit duo. In prima harum partium dicit duo. Primo enim interminatur maledictio- Primo enim interminatur maledictio- nem et secundo, per comparationem nem et secundo, per comparationem exaggerat culpam. exaggerat culpam.

Dicit ergo « Væ tibi, Corozain! » quæ Dicit ergo « Væ tibi, Corozain! » quæ est quædam civitas Galilææ, et interpre- est quædam civitas Galilææ, et interpre- tatur mysterium, vel secretum mihi. tatur mysterium, vel secretum mihi.

« Væ tibi, Bethsaida! » quæ est alia « Væ tibi, Bethsaida! » quæ est alia civitas Galilææ, et interpretatur domus civitas Galilææ, et interpretatur domus frugum, vel domus venatorum. frugum, vel domus venatorum.

Sunt autem duæ civitates, in quibus Sunt autem duæ civitates, in quibus Dominus plura signa cum discipulis suis Dominus plura signa cum discipulis suis fecit. Et etiam a Bethsaida gloriosiores fecit. Et etiam a Bethsaida gloriosiores inter alios multos discipulos vocavit: inter alios multos discipulos vocavit: Andream scilicet, et Petrum, et Philip- Andream scilicet, et Petrum, et Philip- pum. Joan, 1, 44: Erat autem Philip- pum. Joan, 1, 44: Erat autem Philip- pus a Bethsaida, civitate Andreæ et Pe- pus a Bethsaida, civitate Andreæ et Pe- tri. tri.

Est ergo sensus: « Væ tibi, Corozain! » Est ergo sensus: « Væ tibi, Corozain! » hoc est, interminatio æternæ damnatio- hoc est, interminatio æternæ damnatio- nis tibi imminet. « Væ tibi, Bethsai- nis tibi imminet. « Væ tibi, Bethsai- da!» hoc est, æternæ damnationis ma- da!» hoc est, æternæ damnationis ma- Hedictio te apprehendet. Et divisim dicit Hedictio te apprehendet. Et divisim dicit de utraque quia licet in genere simile de utraque quia licet in genere simile sit peccatum utriusque, tamen in quan- sit peccatum utriusque, tamen in quan- titate et specie divisa erant peccata civi- titate et specie divisa erant peccata civi- tatum illarum. Ad Galat. vI, 5: Unus- tatum illarum. Ad Galat. vI, 5: Unus- quisque onus suum portabit. Matth. x, quisque onus suum portabit. Matth. x, 30: Colligite primum zizania, et alligate 30: Colligite primum zizania, et alligate ea in fasciculos ad comburendum. ea in fasciculos ad comburendum.

Sic igitur imminet vobis maledictio. Sic igitur imminet vobis maledictio.

- -

<< Corozain >> << Corozain >>

Autem significat eos qui per scientiam Autem significat eos qui per scientiam multum de mysteriis Dei cognoverunt: multum de mysteriis Dei cognoverunt: quia scientia aggravat peccatum et con- quia scientia aggravat peccatum et con- temptum. Il Petr. 11, 21: Melius erat illis temptum. Il Petr. 11, 21: Melius erat illis non cognoscere viam justitiæ, quam post non cognoscere viam justitiæ, quam post agnitionem retrorsum converti ab co, agnitionem retrorsum converti ab co, quod illis traditum est, sancto mandato. quod illis traditum est, sancto mandato. Jacob. 1v, 17 Scienti bonum facere, et Jacob. 1v, 17 Scienti bonum facere, et non facienti, peccatum est illi. Luc. XII, non facienti, peccatum est illi. Luc. XII, 47: Servus, qui cognovit voluntatem 47: Servus, qui cognovit voluntatem domini sui,... et non fecit secundum domini sui,... et non fecit secundum voluntatem ejus, vapulabit multis. voluntatem ejus, vapulabit multis.

« Bethsaida >> « Bethsaida >>

r r

Autem nomine et re significat eos qui Autem nomine et re significat eos qui multa temporalia a Domino receperunt multa temporalia a Domino receperunt in divitiis, et potestate, et honore: qui in divitiis, et potestate, et honore: qui secundum ea quæ venati sunt etiam con- secundum ea quæ venati sunt etiam con- demnabuntur. Amos, vi, 1 et seq.: Væ demnabuntur. Amos, vi, 1 et seq.: Væ qui opulenti estis in Sion, et confiditis qui opulenti estis in Sion, et confiditis in monte Samariæ optimates capita po- in monte Samariæ optimates capita po- pulorum, ingredientes pompatice do- pulorum, ingredientes pompatice do- mum Israel! Transite in Chalane, et vi- mum Israel! Transite in Chalane, et vi- dete, et ite inde in Emath magnam, et dete, et ite inde in Emath magnam, et descendite in Geth Palæstinorum, et ad descendite in Geth Palæstinorum, et ad optima quæque regna horum: si latior optima quæque regna horum: si latior terminus eorum termino vestro est. Qui terminus eorum termino vestro est. Qui separati estis in diem malum, scilicet oc- separati estis in diem malum, scilicet oc- cisionis, et appropinquatis solio iniqui- cisionis, et appropinquatis solio iniqui- tatis. Quasi dicat: Væ vobis divitibus tatis. Quasi dicat: Væ vobis divitibus et potentibus in Ecclesia, quorum ter- et potentibus in Ecclesia, quorum ter- mini possessionum et prædiorum latio- mini possessionum et prædiorum latio- res sunt omnibus terminis aliorum et res sunt omnibus terminis aliorum et ideo separati estis in diem occisionis, se- ideo separati estis in diem occisionis, se- paratas præ aliis poenas exspectantes : paratas præ aliis poenas exspectantes : quia solio iniquitatis appropinquastis. quia solio iniquitatis appropinquastis. Et hæc duo competere videntur Religio- Et hæc duo competere videntur Religio- sis et Clericis in Ecclesia. sis et Clericis in Ecclesia.

Sequitur exaggeratio culpæ per com- Sequitur exaggeratio culpæ per com- parationem : parationem :

« Quia si in Tyrɔ, » « Quia si in Tyrɔ, »

Quæ est civitas Gentilium, et inter- Quæ est civitas Gentilium, et inter- pretatur angustia, « et Sidone, » quæ est pretatur angustia, « et Sidone, » quæ est provincia Gentilium, in qua sita est Ty- provincia Gentilium, in qua sita est Ty-

IN EVANG. LUCÆ, X-13, 14, 15, 16. IN EVANG. LUCÆ, X-13, 14, 15, 16.

rus. Quæ provincia et civitas olim fue- rus. Quæ provincia et civitas olim fue- runt amicæ David et Salomonis: et post- runt amicæ David et Salomonis: et post- ca evangelizantibus Christi discipulis, ca evangelizantibus Christi discipulis, devote fidem receperunt, sicut dicit devote fidem receperunt, sicut dicit Glossa. Glossa.

« Factæ fuissent, » « Factæ fuissent, »

A David et Salomone, « virtutes » si- A David et Salomone, « virtutes » si- gnorum et exemplorum, « quæ in vobis gnorum et exemplorum, « quæ in vobis factæ sunt, » per me et discipulos meos. factæ sunt, » per me et discipulos meos. Joan. xv, 24: Si opera non fecissem in Joan. xv, 24: Si opera non fecissem in eis quæ nemo alius fecit, peccatum non eis quæ nemo alius fecit, peccatum non haberent nunc autem et viderunt, et haberent nunc autem et viderunt, et oderunt et me, et Patrem meum. oderunt et me, et Patrem meum.

29 29

tur: et illis repellentibus verbum fidei, tur: et illis repellentibus verbum fidei, postea prædicatores ad Gentes credituras postea prædicatores ad Gentes credituras converterentur. Act. XIII, 46: Vobis converterentur. Act. XIII, 46: Vobis oportebat primum loqui verbum Dei : oportebat primum loqui verbum Dei : sed quoniam repellitis illud, et indignos sed quoniam repellitis illud, et indignos vos judicatis æternæ vitæ, ecce converti- vos judicatis æternæ vitæ, ecce converti- mur ad Gentes. mur ad Gentes.

Si autem dicitur, quod tunc qui ante Si autem dicitur, quod tunc qui ante illos fuerunt, perierunt: quia verbum illos fuerunt, perierunt: quia verbum fidei non audierunt. Dicendum, quod hoc fidei non audierunt. Dicendum, quod hoc factum est quia in naturali lege tunc factum est quia in naturali lege tunc salvari poterant. Ad Roman. II, 27: Ju- salvari poterant. Ad Roman. II, 27: Ju- dicabit id quod ex natura est præpu- dicabit id quod ex natura est præpu- tium, legem consummans, te, qui per lit- tium, legem consummans, te, qui per lit- teram et circumcisionem prævaricator teram et circumcisionem prævaricator es. es.

De comparatione autem condemnatio- De comparatione autem condemnatio- nis subjungit, dicens: nis subjungit, dicens:

« Olim, » tempore David et Salomo-legis « Olim, » tempore David et Salomo-legis nis, « in cilicio, » quod asperitate pun- nis, « in cilicio, » quod asperitate pun- clionis ad memoriam reducit compunctio- clionis ad memoriam reducit compunctio- nem peccatorum, «et cinere, » qui ad nem peccatorum, «et cinere, » qui ad mentem revocat mortalitatis humilita- mentem revocat mortalitatis humilita- tem. Eccli. x, 9: Quid superbit terra et tem. Eccli. x, 9: Quid superbit terra et cinis? Genes. 11, 19: Pulvis es, et in cinis? Genes. 11, 19: Pulvis es, et in pulverem reverteris. pulverem reverteris.

« Sedentes,» in pœnitentia quiescentes « Sedentes,» in pœnitentia quiescentes et morantes: quia quies debet esse pec- et morantes: quia quies debet esse pec- catori pœnitentia. Peccasti, quiesce. Isa. catori pœnitentia. Peccasti, quiesce. Isa. 1, 16 et 17: Quiescite agere perverse, 1, 16 et 17: Quiescite agere perverse, discite benefacere. Moram autem dicit discite benefacere. Moram autem dicit ipsa poenitentia, quæ quasi pœnæ tenen- ipsa poenitentia, quæ quasi pœnæ tenen-

tia vocatur. tia vocatur.

« Pœniterent, » hoc est, pœnam vo- « Pœniterent, » hoc est, pœnam vo- luntariam pro peccato tenerent: et puni- luntariam pro peccato tenerent: et puni- rent in se ipsos quod se dolerent commi- rent in se ipsos quod se dolerent commi- sisse. Jerem. IV, 8: Accingite vos ciliciis, sisse. Jerem. IV, 8: Accingite vos ciliciis, plangite et ululate: quia non est aversa plangite et ululate: quia non est aversa ira furoris Domini a nobis. Jerem. vi, ira furoris Domini a nobis. Jerem. vi, 26: Filia populi mei, accingere cilicio, 26: Filia populi mei, accingere cilicio, el conspergere cinere: luctum unigeniti el conspergere cinere: luctum unigeniti fac tibi, planctum amarum, quia repente fac tibi, planctum amarum, quia repente veniet vastator super nos. veniet vastator super nos.

Si autem quæratur, quare Dominus Si autem quæratur, quare Dominus prædicavit, et discipulos prædicare fecit prædicavit, et discipulos prædicare fecit non credituris et non prædicavit, nec non credituris et non prædicavit, nec prædicari fecit credituris? Dicit Glossa, prædicari fecit credituris? Dicit Glossa, quod novit ille qui omnia novit. » Ta- quod novit ille qui omnia novit. » Ta- men dicendum, quod quamvis non tunc men dicendum, quod quamvis non tunc prædicari fecerit, tamen postea prædi- prædicari fecerit, tamen postea prædi- cari jussit quia ordo ille observandus cari jussit quia ordo ille observandus fuit, ut primum filiis Israel prædicare- fuit, ut primum filiis Israel prædicare-

« Verumtamen Tyro et Sidoni, » « Verumtamen Tyro et Sidoni, »

Civitati et provinciæ Gentilium, « re- Civitati et provinciæ Gentilium, « re- missius erit,» in condemnatione, « in missius erit,» in condemnatione, « in judicio, quam vobis, » Corozain et judicio, quam vobis, » Corozain et Bethsaidæ. Et hujus causa dicta est: Bethsaidæ. Et hujus causa dicta est: quia tales illuminatores et doctores, et quia tales illuminatores et doctores, et talia signa non contempserunt. Matth. talia signa non contempserunt. Matth. x11, 41: Viri Ninivitæ surgent in judicio x11, 41: Viri Ninivitæ surgent in judicio cum generatione ista, et condemnabunt cum generatione ista, et condemnabunt eam quia poenitentiam egerunt in præ- eam quia poenitentiam egerunt in præ- dicatione Jonæ. Et ecce plus quam Jonas dicatione Jonæ. Et ecce plus quam Jonas

hic. hic.

« Et tu, Capharnaum, » « Et tu, Capharnaum, »

Quæ villa pulchritudinis, vel villa pin- Quæ villa pulchritudinis, vel villa pin- guedinis interpretaris: eo quod juxta guedinis interpretaris: eo quod juxta nomen tuum in pinguedine temporalium nomen tuum in pinguedine temporalium et spiritualium plantata es. Isa. v, 1 : et spiritualium plantata es. Isa. v, 1 : Vinea facta est dilecto meo in cornu Vinea facta est dilecto meo in cornu filio olei. filio olei.

« Usque ad coelum exaltata, » corrus- « Usque ad coelum exaltata, » corrus- catione miraculorum de coelo factorum, catione miraculorum de coelo factorum, et virtutibus coelestium. Isa. vi, 11: et virtutibus coelestium. Isa. vi, 11: Pete tibi signum a Domino Deo tuo in Pete tibi signum a Domino Deo tuo in profundum inferni, sive in excelsum su- profundum inferni, sive in excelsum su- pra. Joel, 11, 30, et Act. 11, 19: Dabo pra. Joel, 11, 30, et Act. 11, 19: Dabo prodigia in cælo sursum, et signa in prodigia in cælo sursum, et signa in terra deorsum. Talibus enim signis ho- terra deorsum. Talibus enim signis ho-

30 30

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

norata, in cœlum exaltata est præ aliis cipit, «me audit. » Ideo dicit Aposto- norata, in cœlum exaltata est præ aliis cipit, «me audit. » Ideo dicit Aposto- civitatibus. civitatibus.

Et ideo contemnens, Et ideo contemnens,

« Usque ad infernum demergeris, » « Usque ad infernum demergeris, »

Scilicet per condemnationem: quia Scilicet per condemnationem: quia quanto altior gradus, tanto profundior quanto altior gradus, tanto profundior casus. Isa. XIV, 15: Verumtamen ad in- casus. Isa. XIV, 15: Verumtamen ad in- fernum detraheris in profundum laci. fernum detraheris in profundum laci.

Hæc autem civitas pinguissimas et Hæc autem civitas pinguissimas et collegiatas significat Ecclesias : quæ collegiatas significat Ecclesias : quæ quanto plus donis Dei exaltatæ sunt, quanto plus donis Dei exaltatæ sunt, tanto profundius ceciderunt, et acerbior tanto profundius ceciderunt, et acerbior erit earum condemnatio. Matth. x1, 20: erit earum condemnatio. Matth. x1, 20: Capit exprobrare Jesus civitatibus, in Capit exprobrare Jesus civitatibus, in quibus factæ sunt plurimæ virtutes ejus, quibus factæ sunt plurimæ virtutes ejus, quia non egissent pœnitentiam. Abdiæ, quia non egissent pœnitentiam. Abdiæ, . 4 Si exaltatus fueris ut aquila, et . 4 Si exaltatus fueris ut aquila, et si inter sidera posueris nidum tuum, si inter sidera posueris nidum tuum, inde detraham te, dicit Dominus. Job, inde detraham te, dicit Dominus. Job, xx, 6 et 7: Si ascenderit usque ad cœ- xx, 6 et 7: Si ascenderit usque ad cœ- lum superbia ejus, et caput ejus nubes lum superbia ejus, et caput ejus nubes tetigerit, quasi sterquilinium in fine per- tetigerit, quasi sterquilinium in fine per- detur. detur.

Vel legatur sic: « Usque in cœlum Vel legatur sic: « Usque in cœlum exaltata, » tua reputatione, « usque in exaltata, » tua reputatione, « usque in infernum demergeris, » judicio divino : infernum demergeris, » judicio divino : quia frangit Deus omnem superbum, sic- quia frangit Deus omnem superbum, sic- ut dicit Sallustius. Luc. xiv, 11: Qui se ut dicit Sallustius. Luc. xiv, 11: Qui se exaltat, humiliabitur. Sic enim cecidit exaltat, humiliabitur. Sic enim cecidit lucifer qui mane oriebatur. Sic de me- lucifer qui mane oriebatur. Sic de me- dio lapidum ignitorum, de monte Dei dio lapidum ignitorum, de monte Dei cecidit rex Tyri: eo quod posuit cor cecidit rex Tyri: eo quod posuit cor suum sicut cor Dei 2. suum sicut cor Dei 2.

« Qui vos audit, me audit. » « Qui vos audit, me audit. »

Quod in speciali dixit, universaliter Quod in speciali dixit, universaliter adaptans concludit. Et est ac si dicat: adaptans concludit. Et est ac si dicat: In istarum civitatum peccato non est si- In istarum civitatum peccato non est si- mile quia me contempserunt, non dis- mile quia me contempserunt, non dis- cipulos et ideo ut par intelligatur pec- cipulos et ideo ut par intelligatur pec- catum quantum ad veritatis contemp- catum quantum ad veritatis contemp- tum, subjungit : « Qui vos audit, » tum, subjungit : « Qui vos audit, » hoc est, audiens in cordis hospitio sus- hoc est, audiens in cordis hospitio sus-

1 Cf. Isa. xiv, 12. 1 Cf. Isa. xiv, 12.

Cf. Ezechiel. xxvIII, 2. Cf. Ezechiel. xxvIII, 2.

lus, I ad Thessal. 11, 13: Accepi- lus, I ad Thessal. 11, 13: Accepi- stis verbum, non ut verbum hominum, stis verbum, non ut verbum hominum, sed (sicut est vere) verbum Dei. Et majo- sed (sicut est vere) verbum Dei. Et majo- ris reverentiæ et meriti est, bene susci- ris reverentiæ et meriti est, bene susci- pere nuntium quam Dominum. Matth. pere nuntium quam Dominum. Matth. xxv, 40 Quamdiu fecistis uni ex his xxv, 40 Quamdiu fecistis uni ex his fratribus meis minimis, mihi fecistis. fratribus meis minimis, mihi fecistis.

« Et qui vos spernit, me spernit. » « Et qui vos spernit, me spernit. »

Ezechiel. 1, 7: Domus Israel nolunt Ezechiel. 1, 7: Domus Israel nolunt audire te, quia nolunt audire me. Idco audire te, quia nolunt audire me. Idco confidenter dicit Apostolus, II ad Co- confidenter dicit Apostolus, II ad Co- rinth. XIII, 3: An experimentum quæri- rinth. XIII, 3: An experimentum quæri- tis ejus,qui in me loquitur Christus ? tis ejus,qui in me loquitur Christus ? Sic enim Christus in suis auditur, et in Sic enim Christus in suis auditur, et in suis contemnitur. Isa. xxx, 1: Væ qui suis contemnitur. Isa. xxx, 1: Væ qui spernis, nonne et ipse sperneris ? Et, In- spernis, nonne et ipse sperneris ? Et, In- fra, eodem: Cum fatigatus desieris fra, eodem: Cum fatigatus desieris contemnere, contemneris. contemnere, contemneris.

Attendendum autem est, quod Chri- Attendendum autem est, quod Chri- stus licet a civitatibus quibus maledixit, stus licet a civitatibus quibus maledixit, sæpe corporali hospitio sit receptus: ta- sæpe corporali hospitio sit receptus: ta- men quia non fuit receptus per fidem in men quia non fuit receptus per fidem in cordis hospitio, maledixit. Et ideo omnia cordis hospitio, maledixit. Et ideo omnia quæ inducta sunt, de spirituali receptione quæ inducta sunt, de spirituali receptione sunt intelligenda, sicut etiam exposita sunt intelligenda, sicut etiam exposita

sunt. sunt.

« Qui autem me spernit, » « Qui autem me spernit, »

Deum in homine latentem. Joan. 1, Deum in homine latentem. Joan. 1, 11 In propria venit, et sui eum non re- 11 In propria venit, et sui eum non re- ceperunt. Luc. XXIII, 11: Sprevit autem ceperunt. Luc. XXIII, 11: Sprevit autem illum Herodes cum exercitu suo, et illu- illum Herodes cum exercitu suo, et illu- sit indutum veste alba. Job, xxx, 9: sit indutum veste alba. Job, xxx, 9: Nunc in stultorum canticum versus sum, Nunc in stultorum canticum versus sum, et factus sum eis in proverbium. et factus sum eis in proverbium.

« Spernit eum,» Patrem, « qui me mi- « Spernit eum,» Patrem, « qui me mi- sit,» quia ego et Pater unum sumus.Joan. sit,» quia ego et Pater unum sumus.Joan. XIV, 10: Ego in Patre, et Pater in me XIV, 10: Ego in Patre, et Pater in me est. Ideo enim contemnitur in eo Pater, est. Ideo enim contemnitur in eo Pater, quia Pater et in voce ³ testimonium per- quia Pater et in voce ³ testimonium per- hibuit Filio et in opere testificatus est. hibuit Filio et in opere testificatus est. Joan. v, 36 Opera enim quæ dedit mihi Joan. v, 36 Opera enim quæ dedit mihi

3 3

3 Cf. Matth. III, 17 et xv, 5, et Luc. II, 22 3 Cf. Matth. III, 17 et xv, 5, et Luc. II, 22 et 1x, 35. et 1x, 35.

17 17

IN EVANG. LUCÆ, X-17. IN EVANG. LUCÆ, X-17.

Pater ut perficiam ea, ipsa opera quæ Pater ut perficiam ea, ipsa opera quæ ego facio, testimonium perhibent de me. ego facio, testimonium perhibent de me. Psal. cxvi, 129: Mirabilia testimonia Psal. cxvi, 129: Mirabilia testimonia tua, Domine: ideo scrutata est ea anima tua, Domine: ideo scrutata est ea anima

mea. mea.

« Reversi sunt autem septuaginta « Reversi sunt autem septuaginta duo cum gaudio, dicentes : Domine, duo cum gaudio, dicentes : Domine, etiam dæmonia subjiciuntur nobis in etiam dæmonia subjiciuntur nobis in nomine tuo. » nomine tuo. »

Hic incipit agere de reversione disci- Hic incipit agere de reversione disci- pulorum, et instructione eorumdem su- pulorum, et instructione eorumdem su- per profectu legationis. per profectu legationis.

Et ideo duo tanguntur: Legatorum Et ideo duo tanguntur: Legatorum reversorum narratio, et secundum nar- reversorum narratio, et secundum nar- rala eorumdem instructio. rala eorumdem instructio.

In prima harum adhuc duo tangun- In prima harum adhuc duo tangun- tur reversio, et profectus relatio. tur reversio, et profectus relatio.

Reversio tangitur cum dicitur : « Re- Reversio tangitur cum dicitur : « Re- versi sunt autem septuaginta duo. » versi sunt autem septuaginta duo. » Mali enim nuntii signum est non reverti Mali enim nuntii signum est non reverti ad mittentem, apostasiæ enim signum ad mittentem, apostasiæ enim signum est sic corvus requievit in cadavere, est sic corvus requievit in cadavere, et non est reversus ad arcam 1. Cor- et non est reversus ad arcam 1. Cor- vus niger, vorax cadaveris, significat vus niger, vorax cadaveris, significat nuntium pro qualibet carnali avaritia a nuntium pro qualibet carnali avaritia a fideli legatione apostatantem: quia sta- fideli legatione apostatantem: quia sta- tim oblato concupiscibili oculorum vel tim oblato concupiscibili oculorum vel carnis, non curat nuntiare mittenti, sed carnis, non curat nuntiare mittenti, sed requiescit in eo quod invenit. Sophon. requiescit in eo quod invenit. Sophon. 11, 14 Vox cantantis in fenestra, cor- 11, 14 Vox cantantis in fenestra, cor- vus in superliminari. Isti autem non vus in superliminari. Isti autem non sic. Sicut enim Apostoli, ita et illi re- sic. Sicut enim Apostoli, ita et illi re- versi sunt, referentes profectus suos ad versi sunt, referentes profectus suos ad Christum. Tob. x11, 20: Tempus est ut Christum. Tob. x11, 20: Tempus est ut revertar ad eum qui me misit: vos au- revertar ad eum qui me misit: vos au- tem benedicite Deum, et narrate omnia tem benedicite Deum, et narrate omnia mirabilia ejus. Eccle. 1, 7: Ad locum mirabilia ejus. Eccle. 1, 7: Ad locum unde exeunt flumina, revertuntur ut unde exeunt flumina, revertuntur ut iterum fluant. iterum fluant.

Sic enim continuo revertendum est Sic enim continuo revertendum est ad Dominum a quocumque officio nobis ad Dominum a quocumque officio nobis injuncto quia aliter deficiet in nobis et injuncto quia aliter deficiet in nobis et spiritus, et sensus, et omnis vigor. Sicut spiritus, et sensus, et omnis vigor. Sicut

1 Cf. Genes. vII1, 7. 1 Cf. Genes. vII1, 7.

31 31

etiam spiritus et sensus ad cor rever- etiam spiritus et sensus ad cor rever- tuntur, ut ibi vigorentur. Omnis illumi- tuntur, ut ibi vigorentur. Omnis illumi- natio a Deo exiens in nos, ita manat ut natio a Deo exiens in nos, ita manat ut nos apprehensos reducat ad Patrem. Sic nos apprehensos reducat ad Patrem. Sic Filius ad Patrem revertitur. Sic legati ad Filius ad Patrem revertitur. Sic legati ad Christum revertuntur. Joan. xvi, 28: Christum revertuntur. Joan. xvi, 28: Exivi a Patre, et veni in mundum : Exivi a Patre, et veni in mundum : iterum relinquo mundum, et vado ad iterum relinquo mundum, et vado ad Patrem. Supra etiam quædam de hoc Patrem. Supra etiam quædam de hoc sunt notata. Mali enim nuntii signum sunt notata. Mali enim nuntii signum est, non audere redire ad eum qui misit est, non audere redire ad eum qui misit

eum. eum.

« Cum gaudio. » « Cum gaudio. »

Duplici gaudio, scilicet, elationis cu- Duplici gaudio, scilicet, elationis cu- jusdam de signorum operatione: quod jusdam de signorum operatione: quod corda eorum tetigit, quia adhuc carnales corda eorum tetigit, quia adhuc carnales erant. Ad Roman, x1, 20 Noli altum erant. Ad Roman, x1, 20 Noli altum sapere, sed time. Vel, cum gaudio de sapere, sed time. Vel, cum gaudio de virtute spirituali ostensa in signis fidei. virtute spirituali ostensa in signis fidei. Ad Philip. iv, 4 et 5: Gaudete in Do- Ad Philip. iv, 4 et 5: Gaudete in Do- mino semper iterum dico gaudete. Mo- mino semper iterum dico gaudete. Mo- destia vestra nota sit omnibus homini- destia vestra nota sit omnibus homini- bus. bus.

« Dicentes. » « Dicentes. »

Ecce relatio de profectu legationis. Ecce relatio de profectu legationis. In relatione autem ista tria dicuntur : In relatione autem ista tria dicuntur : professio majestatis quam in virtute si- professio majestatis quam in virtute si- gnorum per experimentum didicerunt, gnorum per experimentum didicerunt, relatio profectus potissimi quem virtute relatio profectus potissimi quem virtute Domini fecerunt, et quod hunc profe- Domini fecerunt, et quod hunc profe- ctum nomini Domini et non sibi attribue- ctum nomini Domini et non sibi attribue- runt. runt.

De primo dicunt : De primo dicunt :

<< Domine, »> << Domine, »>

Cujus dominium jam cognoscimus per Cujus dominium jam cognoscimus per effectum, quod omnia tibi subjiciuntur. effectum, quod omnia tibi subjiciuntur. Ad Philip. II, 10: In nomine Jesu omne Ad Philip. II, 10: In nomine Jesu omne genu flectatur cœlestium, terrestrium, et genu flectatur cœlestium, terrestrium, et infernorum. I ad Corinth. xv, 26, et infernorum. I ad Corinth. xv, 26, et Psal. VII, Psal. VII, 8 Omnia subjecisti sub 8 Omnia subjecisti sub pedibus ejus. pedibus ejus.

32 32

« Etiam dæmonia, » « Etiam dæmonia, »

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

Quæ sunt auctores malitiæ tibi con- Quæ sunt auctores malitiæ tibi con- trariæ et quorum fortitudo omnia alia trariæ et quorum fortitudo omnia alia vincit. Job, XLI, 24: Non est potestas vincit. Job, XLI, 24: Non est potestas super terram, quæ compararetur ei, qui super terram, quæ compararetur ei, qui factus est ut nullum timeret. In dæmone factus est ut nullum timeret. In dæmone enim notatur excellens posse, et excel- enim notatur excellens posse, et excel- lens nosse, lens nosse, et excellens ad nocendum et excellens ad nocendum malitia. Et jam habitum est de excellenti malitia. Et jam habitum est de excellenti posse. Aaluwv autem in græco sonat posse. Aaluwv autem in græco sonat scientem, vel intellectum : et in hoc no- scientem, vel intellectum : et in hoc no- tatur excellens nosse. II ad Corinth.. tatur excellens nosse. II ad Corinth.. 11, 11 Non circumveniamur a Satana : 11, 11 Non circumveniamur a Satana : non enim ignoramus cogitationes ejus. non enim ignoramus cogitationes ejus. Genes. III, 1 Serpens erat callidior Genes. III, 1 Serpens erat callidior cunctis animantibus terræ. cunctis animantibus terræ.

De malitia, Habacuc, 1, 17: Expandit De malitia, Habacuc, 1, 17: Expandit sagenam suam, et semper interficere sagenam suam, et semper interficere gentes non parcet. Isa. x, 7 : Ad conte- gentes non parcet. Isa. x, 7 : Ad conte- rendum erit cor ejus, et ad internecio- rendum erit cor ejus, et ad internecio- nem gentium non paucarum. nem gentium non paucarum.

De omnibus his tribus dicitur simul, De omnibus his tribus dicitur simul, Isa. x, 13 Dixit enim: In fortitudine Isa. x, 13 Dixit enim: In fortitudine manus meæ feci in sapientia mea in- manus meæ feci in sapientia mea in- tellexi et abstuli terminos populorum. tellexi et abstuli terminos populorum. Quod enim in fortitudine se fecisse ja- Quod enim in fortitudine se fecisse ja- ctat, superbia est de potestate. Quod in ctat, superbia est de potestate. Quod in sapientia sua se jactat intellexisse, jactat sapientia sua se jactat intellexisse, jactat astutiam. Quod terminos se populorum astutiam. Quod terminos se populorum jactat abstulisse, jactat quod non posuit jactat abstulisse, jactat quod non posuit finem malitiæ. finem malitiæ.

« Subjiciuntur nobis. » « Subjiciuntur nobis. »

subjiciuntur, omnis effectus potestatis et subjiciuntur, omnis effectus potestatis et astutiæ et malitiæ eorum subjicietur. Sic astutiæ et malitiæ eorum subjicietur. Sic enim sedet a dextris, donec ponat ini- enim sedet a dextris, donec ponat ini- micos suos scabellum pedum suorum. micos suos scabellum pedum suorum.

« In nomine tuo, » « In nomine tuo, »

Hoc est, ubicumque in nobis est nota- Hoc est, ubicumque in nobis est nota- men bonitatis tuæ et divinitatis, ut tua men bonitatis tuæ et divinitatis, ut tua sit gloria, non nostra. Psal. cxını, 1 : sit gloria, non nostra. Psal. cxını, 1 : Non nobis, Domine, non nobis: sed no- Non nobis, Domine, non nobis: sed no- mini tuo da gloriam. II ad Corinth. iv, mini tuo da gloriam. II ad Corinth. iv, 7: Ut sublimitas sit virtutis Dei, et non 7: Ut sublimitas sit virtutis Dei, et non ex nobis. Sic igitur verum est quod dici- ex nobis. Sic igitur verum est quod dici- tur, II ad Corinth. x, 4 et 5: Arma mi- tur, II ad Corinth. x, 4 et 5: Arma mi- litiæ nostræ non carnalia sunt, sed po- litiæ nostræ non carnalia sunt, sed po- tentia Deo ad destructionem munitio- tentia Deo ad destructionem munitio- num, consilia destruentes, et omnem al- num, consilia destruentes, et omnem al- titudinem extollentem se adversus scien- titudinem extollentem se adversus scien- tiam Dei, et in captivitatem redigentes tiam Dei, et in captivitatem redigentes omnem intellectum in obsequium Christi. omnem intellectum in obsequium Christi.

« Et ait illis: Videbam Satanam 18 « Et ait illis: Videbam Satanam 18 sicut fulgur de coelo cadentem. » sicut fulgur de coelo cadentem. »

Ecce redeuntium secundum relationem Ecce redeuntium secundum relationem factam eruditio. factam eruditio.

Hæc autem eruditio dividitur in par- Hæc autem eruditio dividitur in par- tes tres in quarum prima dat eruditio- tes tres in quarum prima dat eruditio- nem cautelæ contra subortam de pote- nem cautelæ contra subortam de pote- state elationem in secunda, de bonis state elationem in secunda, de bonis factis agit gratiarum actionem in ter- factis agit gratiarum actionem in ter- tia, magna laude extollit bonorum a Deo tia, magna laude extollit bonorum a Deo perceptorum virtutem. perceptorum virtutem.

In harum prima tria facit primo In harum prima tria facit primo enim omnis potestatis collatæ discipulis enim omnis potestatis collatæ discipulis ostendit originem, ne glorientur se- ostendit originem, ne glorientur se- cundo, ostendit in potestate percepta cundo, ostendit in potestate percepta non esse gaudendum, ne inflentur: ter- non esse gaudendum, ne inflentur: ter- tio, ostendit in quo secundum veram tio, ostendit in quo secundum veram

Prævalet enim potestas tua potestati, Prævalet enim potestas tua potestati, et sapientia astutæ calliditati, et bonitas et sapientia astutæ calliditati, et bonitas tua prævalet malitiæ et ita tibi nihil tua prævalet malitiæ et ita tibi nihil resistere potest. Esther, x11, 9: Domine, resistere potest. Esther, x11, 9: Domine, Domine rex omnipotens, in ditione enim Domine rex omnipotens, in ditione enim tua cuncta sunt posita et non est qui tua cuncta sunt posita et non est qui possit tuæ resistere voluntati. Et ideo possit tuæ resistere voluntati. Et ideo conscientiam conscientiam subjiciuntur nobis, » quia tibi resistere subjiciuntur nobis, » quia tibi resistere non possunt. Qui enim subjicitur tibi non possunt. Qui enim subjicitur tibi subjicitur et nobis, qui tuam habemus subjicitur et nobis, qui tuam habemus virtutem. Isa. L, 9: Ecce Dominus Deus virtutem. Isa. L, 9: Ecce Dominus Deus auxiliator meus : quis est qui condemnet auxiliator meus : quis est qui condemnet me? Ecce omnes quasi vestimentum con- me? Ecce omnes quasi vestimentum con- terentur: tinea comedet eos. Si hæc ergo terentur: tinea comedet eos. Si hæc ergo

« «

est gaudendum, ut ad est gaudendum, ut ad omne internum bonum ædificentur. omne internum bonum ædificentur.

In primo horum adhuc duo sunt pa- In primo horum adhuc duo sunt pa- ragraphi, in quorum primo casus Sata- ragraphi, in quorum primo casus Sata- næ propter elationem se notat esse cum næ propter elationem se notat esse cum Patre approbatorem et causam efficien- Patre approbatorem et causam efficien- tem propter malum meritum : in se- tem propter malum meritum : in se-

IN EVANG. LUCÆ, X-18. IN EVANG. LUCÆ, X-18.

cundo, potestatis acceptæ se notat au- cundo, potestatis acceptæ se notat au- clorem. clorem.

De primo dicit : « Videbam. » Et De primo dicit : « Videbam. » Et tangit quinque : casus approbationem, tangit quinque : casus approbationem, causam, modum, et a quo, et in quid causam, modum, et a quo, et in quid cecidit. cecidit.

33 33

componens. Omnia enim composuit, et componens. Omnia enim composuit, et nihil inordinatum reliquit : quando nihil inordinatum reliquit : quando etiam superbiam cœli præcipitavit et in etiam superbiam cœli præcipitavit et in bonum ordinavit. bonum ordinavit.

« Satanam, »> « Satanam, »>

Qui adversarius interpretatur. Qui adversarius interpretatur.

Et in hoc notat causam casus, quia Et in hoc notat causam casus, quia Deo adversabatur. Isa. xiv, 14: Similis Deo adversabatur. Isa. xiv, 14: Similis ero Altissimo. Zachar. 111, 1: Satan sta- ero Altissimo. Zachar. 111, 1: Satan sta- bat a dextris ejus, ut adversaretur ei. bat a dextris ejus, ut adversaretur ei. Ab initio enim se de potestate sibi tradita Ab initio enim se de potestate sibi tradita erexit, et adversari Deo coepit. Et ideo, erexit, et adversari Deo coepit. Et ideo, Jerem. LI, 25, dicitur mons pestifer qui Jerem. LI, 25, dicitur mons pestifer qui corrumpit Gentes: quia ab initio se ele- corrumpit Gentes: quia ab initio se ele- vavit, et Gentes corrumpere nitebatur, vavit, et Gentes corrumpere nitebatur, ut Deo contraria sentirent. Joan. VIII, ut Deo contraria sentirent. Joan. VIII, 44 Ille homicida erat ab initio, et in 44 Ille homicida erat ab initio, et in veritate non stetit,... quia mendax est, veritate non stetit,... quia mendax est, et pater ejus. Hæc igitur superbia causa et pater ejus. Hæc igitur superbia causa est casus. Psal. xxxv, est casus. Psal. xxxv, 12 et 13 Non ve- 12 et 13 Non ve-

Approbatio casus tangitur cum dici- Approbatio casus tangitur cum dici- tur: «Videbam. » Visus enim Filii ap- tur: «Videbam. » Visus enim Filii ap- probatio est judicii Patris, qui tamen probatio est judicii Patris, qui tamen secum judicat. Videns enim iniquitatem secum judicat. Videns enim iniquitatem illius Pater, judicavit esse casurum : illius Pater, judicavit esse casurum : quod secum et fecit et judicavit Filius. quod secum et fecit et judicavit Filius. Habacuc, 1, 13: Mundi sunt oculi tui, Habacuc, 1, 13: Mundi sunt oculi tui, ne videas malum, et respicere ad iniqui- ne videas malum, et respicere ad iniqui- talem non poteris. Hoc est dicere: talem non poteris. Hoc est dicere: Mundi sunt oculi tui, ne approbando Mundi sunt oculi tui, ne approbando videas malum, et ideo dejicis omnem videas malum, et ideo dejicis omnem qui male operatur : et respicere bene- qui male operatur : et respicere bene- placiti oculo (qui beneplacitum visum placiti oculo (qui beneplacitum visum sarpe ad id quod placet reducit) non pot- sarpe ad id quod placet reducit) non pot- eris ad iniquitatem: sed potius visu eris ad iniquitatem: sed potius visu averso condemnas statim ut orta est averso condemnas statim ut orta est iniquitas. Et ideo visus est Domini super niat mihi pes superbiæ, et manus pec- iniquitas. Et ideo visus est Domini super niat mihi pes superbiæ, et manus pec- casum iniquitatis, quia ille placet: ini- caloris non moveat me. Ibi ceciderunt casum iniquitatis, quia ille placet: ini- caloris non moveat me. Ibi ceciderunt quitas autem videtur averso visu. quitas autem videtur averso visu. qui operantur iniquitatem. qui operantur iniquitatem.

In verbo autem « videbam, » notan- In verbo autem « videbam, » notan- tur tria Eternitas Filii, præsentia, et tur tria Eternitas Filii, præsentia, et approbatio casus. Æternitas quidem et approbatio casus. Æternitas quidem et præsentia notantur in consignificato : præsentia notantur in consignificato : quia est præteriti imperfecti verbum: et quia est præteriti imperfecti verbum: et in præterito quidem notatur æternitas : in præterito quidem notatur æternitas : in imperfecto autem quod includit præ- in imperfecto autem quod includit præ- sens nunc, notatur præsentia. Unde sens nunc, notatur præsentia. Unde sensus est: Ante hoc fui, et præsens sensus est: Ante hoc fui, et præsens tunc aderam. In significato autem verbi tunc aderam. In significato autem verbi notatur casus approbatio, et beneplaci- notatur casus approbatio, et beneplaci- tum. De primo, Proverb. vi, 23: Ab tum. De primo, Proverb. vi, 23: Ab arterno ordinata sum, et ex antiquis, arterno ordinata sum, et ex antiquis, antequam terra fieret, primogenita ante antequam terra fieret, primogenita ante omnem creaturam. Eccli. xxiv, 5: Ego omnem creaturam. Eccli. xxiv, 5: Ego er ore Altissimi prodivi. Ordinata enim er ore Altissimi prodivi. Ordinata enim est ordine generationis Verbi (per quod est ordine generationis Verbi (per quod facta sunt omnia) ad creaturæ produ- facta sunt omnia) ad creaturæ produ- ctionem,quæ facta est per Verbum: sicut ctionem,quæ facta est per Verbum: sicut est ordo causæ ad causatum. De præsen- est ordo causæ ad causatum. De præsen- tia sui ad casum dicitur, ibidem, Pro- tia sui ad casum dicitur, ibidem, Pro- verb. vin, 27: Quando præparabat cœ- verb. vin, 27: Quando præparabat cœ- los, aderam. De approbationis benepla- los, aderam. De approbationis benepla- cito, ibidem, . 30: Cum eo eram cuncta cito, ibidem, . 30: Cum eo eram cuncta

XXIII XXIII

« Sicut fulgur. » « Sicut fulgur. »

Ecce modus cadendi, et notantur tria: Ecce modus cadendi, et notantur tria: velocitas, expulsio, et forma luminis. velocitas, expulsio, et forma luminis.

Velocitas quia velociter cadit, et ideo Velocitas quia velociter cadit, et ideo subito statim elatione concepta cecidit.. subito statim elatione concepta cecidit.. Isa. XIV, 12: Quomodo cecidisti de cœlo, Isa. XIV, 12: Quomodo cecidisti de cœlo, Lucifer,qui mane oriebaris ? corruisti in Lucifer,qui mane oriebaris ? corruisti in terram. Quasi dicat: Dum adhuc mane terram. Quasi dicat: Dum adhuc mane oriebaris, cecidisti. Isa. xxxvш, 12 : oriebaris, cecidisti. Isa. xxxvш, 12 : Dum adhuc ordirer, succidit me. Dum adhuc ordirer, succidit me.

Expulsioquia fulgur cum impetu Expulsioquia fulgur cum impetu cadit violentia contraria naturæ (quæ in cadit violentia contraria naturæ (quæ in loco dominatur) expulsum. Psal. v, 11 : loco dominatur) expulsum. Psal. v, 11 : Secundum multitudinem impietatum Secundum multitudinem impietatum eorum expelle eos: quoniam irritaverunt eorum expelle eos: quoniam irritaverunt te, Domine. Isa. LXIV, 6: Iniquitates te, Domine. Isa. LXIV, 6: Iniquitates nostræ quasi ventus abstulerunt nos. nostræ quasi ventus abstulerunt nos. Fulgur enim expellitur frigore et humore Fulgur enim expellitur frigore et humore loci et nubis ex qua cadit, cum impetu loci et nubis ex qua cadit, cum impetu venti et sic contrario judicio Dei, et venti et sic contrario judicio Dei, et optimis voluntatibus sanctorum Angelo- optimis voluntatibus sanctorum Angelo- et conatibus ad conformitatem et conatibus ad conformitatem

rum, rum,

3 3

31 31

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

justitiæ et voluntatis divinæ, expulsus justitiæ et voluntatis divinæ, expulsus est Diabolus. Et hoc Petrus vocat ru- est Diabolus. Et hoc Petrus vocat ru- dentes detrahentes Satanam, II Petr. dentes detrahentes Satanam, II Petr. 11, 4 Si Deus angelis peccantibus non 11, 4 Si Deus angelis peccantibus non pepercit, sed rudentibus inferni detractos pepercit, sed rudentibus inferni detractos in tartarum tradidit cruciandos. in tartarum tradidit cruciandos.

Lumen autem micans notatur in hoc, Lumen autem micans notatur in hoc, quod splendorem naturalium cadens non quod splendorem naturalium cadens non amisit, sicut nec fulgura. Et hoc splen- amisit, sicut nec fulgura. Et hoc splen- dore aliquando utitur ad deceptionem. dore aliquando utitur ad deceptionem. II ad Corinth. XI, 14: Ipse Satanas II ad Corinth. XI, 14: Ipse Satanas transfigurat se in Angelum lucis. Hoc transfigurat se in Angelum lucis. Hoc autem splendore in malum (sicut dixi- autem splendore in malum (sicut dixi- mus) abutitur : et propter hunc Lucifer mus) abutitur : et propter hunc Lucifer nominatur 1. nominatur 1.

<< De cœlo. » << De cœlo. »

tellectu tellectu

Ecce unde cecidit, quia de coelo, hoc Ecce unde cecidit, quia de coelo, hoc est, de decore summo coelesti. Et ideo, est, de decore summo coelesti. Et ideo, Ezechiel. xxvш, 12 et 13, dicitur : Si- Ezechiel. xxvш, 12 et 13, dicitur : Si- gnaculum similitudinis, plenus sapien- gnaculum similitudinis, plenus sapien- tia, et perfectus decore, in deliciis para- tia, et perfectus decore, in deliciis para- disi Dei fuisti: omnis lapis pretiosus disi Dei fuisti: omnis lapis pretiosus operimentum tuum. Quo enim similitudo operimentum tuum. Quo enim similitudo Dei profundius fuit in co impressa præ Dei profundius fuit in co impressa præ cæteris, eo magis signaculum similitudi- cæteris, eo magis signaculum similitudi- nis dicebatur plenus sapientia in in- nis dicebatur plenus sapientia in in- perfectus decore in splendore perfectus decore in splendore naturalium virtutum. Ita quod omni naturalium virtutum. Ita quod omni lapide pretioso, hoc est, aliorum Angelo- lapide pretioso, hoc est, aliorum Angelo- rum decore videbatur ornatus. Ab hoc rum decore videbatur ornatus. Ab hoc ergo cecidit in tenebras, et lucis suæ ergo cecidit in tenebras, et lucis suæ globos amisit: quia quamvis etiam ali- globos amisit: quia quamvis etiam ali- quid decoris retinuit naturali, tamen hoc quid decoris retinuit naturali, tamen hoc in malum convertit: et ideo, Job, 111, 6, in malum convertit: et ideo, Job, 111, 6, 4, dicitur tenebrosus turbo possidens 4, dicitur tenebrosus turbo possidens noctem peccati: Noctem illam tenebro- noctem peccati: Noctem illam tenebro- sus turbo possideat, et non illustretur sus turbo possideat, et non illustretur lumine. lumine.

<< Cadentem. << Cadentem.

» »

Ecce casus, et in quid cecidit. Cecidit Ecce casus, et in quid cecidit. Cecidit enim, qui non amplius stetit. Apocal.xu, enim, qui non amplius stetit. Apocal.xu, 9 et 8 Projectus est draco ille ma- 9 et 8 Projectus est draco ille ma- gnus,... et angeli ejus : gnus,... et angeli ejus :

1 Isa. xiv, 12. 1 Isa. xiv, 12.

... ...

et locus non et locus non

est inventus eorum amplius in cœlo. est inventus eorum amplius in cœlo. Ezechiel. xxvi, 17, de cœlo in terram Ezechiel. xxvi, 17, de cœlo in terram projeci te. Isa. xiv, 15 Ad infernum projeci te. Isa. xiv, 15 Ad infernum detraheris, in profundum laci. detraheris, in profundum laci.

In quid autem cecidit, notatur in con- In quid autem cecidit, notatur in con- significato participii, quod formatur a significato participii, quod formatur a præterito imperfecto, et est præsentis et præterito imperfecto, et est præsentis et præteriti imperfecti temporis. Et notat præteriti imperfecti temporis. Et notat quod casus ejus quoad terminum sem- quod casus ejus quoad terminum sem- per est imperfectus: quia semper cadit, per est imperfectus: quia semper cadit, et cadet usque in finem. Psal. Lxviii, 3 : et cadet usque in finem. Psal. Lxviii, 3 : Infixus sum in limo profundi : et non Infixus sum in limo profundi : et non est substantia. Esther, vi, 13 Ante est substantia. Esther, vi, 13 Ante quem cadere cœpisti, non poteris ei re- quem cadere cœpisti, non poteris ei re- sistere, sed cades in conspectu ejus. sistere, sed cades in conspectu ejus.

Hujus autem dicti sensus est : « Vi- Hujus autem dicti sensus est : « Vi- debam Satanam de cælo cadentem, » debam Satanam de cælo cadentem, » et qui primo in cœlo in conspectu meo et qui primo in cœlo in conspectu meo stare non valens cecidit, non est mirum stare non valens cecidit, non est mirum si etiam in terra in conspectu meo et si etiam in terra in conspectu meo et meorum cadit. Sed tamen cavete: quia meorum cadit. Sed tamen cavete: quia elatio quæ eum dejecit, etiam vos deji- elatio quæ eum dejecit, etiam vos deji- ceret; si de concessa vobis potestate, ceret; si de concessa vobis potestate, superbia vos per consensum tentaret. superbia vos per consensum tentaret.

« Ecce dedi vobis potestatem cal- 19 « Ecce dedi vobis potestatem cal- 19 candi supra serpentes, et scorpiones, candi supra serpentes, et scorpiones, et super omnem virtutem inimici : et et super omnem virtutem inimici : et

nihil vobis nocebit. nihil vobis nocebit.

Verumtamen in hoc nolite gaudere, Verumtamen in hoc nolite gaudere, quia spiritus vobis subjiciuntur : gau- quia spiritus vobis subjiciuntur : gau- dete autem quod nomina vestra scrip- dete autem quod nomina vestra scrip- ta sunt in cœlis. » ta sunt in cœlis. »

Sic continua: Non est mirum si dæ- Sic continua: Non est mirum si dæ- monia vobis subjiciuntur: quia ego pri- monia vobis subjiciuntur: quia ego pri- mus sum præcipitator Satanæ. « Ecce mus sum præcipitator Satanæ. « Ecce dedi vobis potestatem : » et ideo in con- dedi vobis potestatem : » et ideo in con- spectu vestro stare non potest. Psal. xc, spectu vestro stare non potest. Psal. xc,

: :

7 Cadent a latere tuo mille, et decem 7 Cadent a latere tuo mille, et decem millia a dextris tuis. millia a dextris tuis.

Dicit autem principaliter quatuor : Dicit autem principaliter quatuor : communicatam discipulis potestatem : communicatam discipulis potestatem : et secundo, determinat in specie super et secundo, determinat in specie super quid hanc potestatem acceperint et ter- quid hanc potestatem acceperint et ter-

20 20

IN EVANG. LUCÆ, X-19, 20. IN EVANG. LUCÆ, X-19, 20.

tio, ex illis infert in genere super omnem tio, ex illis infert in genere super omnem inimicum eos potestatem accepisse : inimicum eos potestatem accepisse : quarto autem, quoad quid potestatem quarto autem, quoad quid potestatem acceperint explanat. acceperint explanat.

De primo dicit tria: collationem, col- De primo dicit tria: collationem, col- latam potestatem, et modum utendi po- latam potestatem, et modum utendi po- testate collata. testate collata.

Collatio notatur in hoc quod dicit : Collatio notatur in hoc quod dicit : « Ecce dedi vobis, » quia nihil boni ha- « Ecce dedi vobis, » quia nihil boni ha- betis nisi a me, et a Patre et Spiritu betis nisi a me, et a Patre et Spiritu sancto datum vobis. I ad Corinth. iv, 7: sancto datum vobis. I ad Corinth. iv, 7: Quid habes quod non accepisti ? Si au- Quid habes quod non accepisti ? Si au- tem accepisti, quid gloriaris quasi non tem accepisti, quid gloriaris quasi non acceperis? Ad Ephes. iv, 8: Dedit dona acceperis? Ad Ephes. iv, 8: Dedit dona hominibus. Esther, 11, 18 : Dona largi- hominibus. Esther, 11, 18 : Dona largi- tus est juxta magnificentiam principa- tus est juxta magnificentiam principa- lem. Inter cætera autem dona potestas lem. Inter cætera autem dona potestas super superiorem naturam non habetur super superiorem naturam non habetur ab inferiori, nisi data a Deo : et ideo ab inferiori, nisi data a Deo : et ideo potestas signa faciendi, et dæmones ex- potestas signa faciendi, et dæmones ex- pellendi, non nisi a Deo haberi potest. pellendi, non nisi a Deo haberi potest. Ad Roman. XII, 1 : Non est potestas Ad Roman. XII, 1 : Non est potestas nisi a Deo. nisi a Deo.

« Potestatem. »> « Potestatem. »>

Potestas est potentia stans ordine Potestas est potentia stans ordine juris et rationis. Sic enim est potestas juris et rationis. Sic enim est potestas discipulorum et ministrorum Ecclesiæ. discipulorum et ministrorum Ecclesiæ. Et ideo abuti continget hac potestate, si Et ideo abuti continget hac potestate, si non ordine juris et secundum rationem non ordine juris et secundum rationem quis utatur, sicut usi sunt discipuli. I ad quis utatur, sicut usi sunt discipuli. I ad Corinth. ix, 18: Ut non abutar potestate Corinth. ix, 18: Ut non abutar potestate mea in Evangelio. II ad Corinth. XIII, 10: mea in Evangelio. II ad Corinth. XIII, 10: Secundum potestatem quam dedit mihi Secundum potestatem quam dedit mihi Dominus in ædificationem, et non in Dominus in ædificationem, et non in destructionem. Et in hoc differt potestas destructionem. Et in hoc differt potestas a potentia. Et hæc est causa quod pote- a potentia. Et hæc est causa quod pote- stas numquam est passiva: potentia au- stas numquam est passiva: potentia au- tem quædam est passiva, et quædam tem quædam est passiva, et quædam activa. Hæc est etiam causa quod pote- activa. Hæc est etiam causa quod pote- stas quantumcumque sit magna, non ti- stas quantumcumque sit magna, non ti- metur ab eo qui bene agit. Ad Roman. metur ab eo qui bene agit. Ad Roman. XIII, 3: Vis non timere potestatem: bonum XIII, 3: Vis non timere potestatem: bonum fac, et habebis laudem ex illa. Unde fac, et habebis laudem ex illa. Unde quod quidam successores Apostolorum quod quidam successores Apostolorum et vicarii Christi conterunt potestate sua et vicarii Christi conterunt potestate sua bonos, pro certo non habent a concessa bonos, pro certo non habent a concessa

35 35

sibi potestate, sed potius a Diaboli furore sibi potestate, sed potius a Diaboli furore et indignatione. et indignatione.

Modum autem utendi potestate contra Modum autem utendi potestate contra malum dicit : malum dicit :

« Calcandi. » « Calcandi. »

Et in hoc duo notantur. Qui enim cal- Et in hoc duo notantur. Qui enim cal- cat, fine quidem sui corporis tangit, et cat, fine quidem sui corporis tangit, et toto corpore premit, et toto pondere. Ita toto corpore premit, et toto pondere. Ita et discipuli Christi, fine, hoc est, inten- et discipuli Christi, fine, hoc est, inten- tione quæ præstituit operi finem, Sata- tione quæ præstituit operi finem, Sata- nam tangunt sed tota operis virtute nam tangunt sed tota operis virtute premunt, et ideo conterunt. Genes. II, 15: premunt, et ideo conterunt. Genes. II, 15: Ipsa conteret caput tuum : et tu insidia- Ipsa conteret caput tuum : et tu insidia- beris calcaneo ejus. Malach. IV, 3: Calca- beris calcaneo ejus. Malach. IV, 3: Calca- bitis impios, cum fuerint cinis sub plan-` bitis impios, cum fuerint cinis sub plan-` ta pedum vestorrum. Judicum, v, 21: ta pedum vestorrum. Judicum, v, 21: Conculca, anima mea, robustos. Ad Ro- Conculca, anima mea, robustos. Ad Ro- man. xvi, 20 Deus pacis conterat Sata- man. xvi, 20 Deus pacis conterat Sata- nam sub pedibus vestris velociter. Nisi nam sub pedibus vestris velociter. Nisi enim toto pondere prematur, tortuosus enim toto pondere prematur, tortuosus elabitur serpens : et ideo calce premen- elabitur serpens : et ideo calce premen- dus est. Judicum, v, 27: Volvebatur an- dus est. Judicum, v, 27: Volvebatur an- te pedes ejus, et jacebat examinis et mi- te pedes ejus, et jacebat examinis et mi- serabilis. serabilis.

«Supra serpentes et scorpiones. » «Supra serpentes et scorpiones. »

Tangit duas in specie virtutes inimici Tangit duas in specie virtutes inimici Satanæ. Serpens autem a serpendo di- Satanæ. Serpens autem a serpendo di- ctus, principio sui corporis, hoc est, ore ctus, principio sui corporis, hoc est, ore nocet, et sic se totum intrahit paulatim nocet, et sic se totum intrahit paulatim serpendo. Scorpio autem principio vul- serpendo. Scorpio autem principio vul- tus et ore blanditur, et cauda infigit acu- tus et ore blanditur, et cauda infigit acu- leum in eum qui innititur super ipsum. leum in eum qui innititur super ipsum. Et ita facit Diabolus: in apertis enim Et ita facit Diabolus: in apertis enim tentationibus malorum statim dentes figit, tentationibus malorum statim dentes figit, et venena diffundit, donec se totum in- et venena diffundit, donec se totum in- trahat in perfectam hominis possessio- trahat in perfectam hominis possessio- nem: in occultis autem tentationibus in- nem: in occultis autem tentationibus in- sidiando circumvolat, et suadendo blan- sidiando circumvolat, et suadendo blan- ditur, et promittendo decipit, donec ho- ditur, et promittendo decipit, donec ho- minem sibi inniti sentit et tunc in fine minem sibi inniti sentit et tunc in fine pungit, et venena deceptionis infundit. pungit, et venena deceptionis infundit. De primo dicit Psalmus xc, 23: Super De primo dicit Psalmus xc, 23: Super aspidem et basiliscum ambulabis, et aspidem et basiliscum ambulabis, et conculcabis leonem et draconem. Quæ conculcabis leonem et draconem. Quæ sunt diversitates significatæ in morsu sunt diversitates significatæ in morsu

36 36

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

serpentis. De secundo, Ezechiel. 11, 6: serpentis. De secundo, Ezechiel. 11, 6: Increduli et subversores sunt tecum, et Increduli et subversores sunt tecum, et cum scorpionibus habitas. Ad litteram cum scorpionibus habitas. Ad litteram tamen ista completa sunt in quibusdam tamen ista completa sunt in quibusdam Sanctis unde, Marc. xvi, 18 : Serpentes Sanctis unde, Marc. xvi, 18 : Serpentes tollent. tollent.

« Et super omnem virtutem inimici. « Et super omnem virtutem inimici.

Inimicus hic dicitur Diabolus, qui sem. Inimicus hic dicitur Diabolus, qui sem. per ad Deum et ad hominem agit inimi- per ad Deum et ad hominem agit inimi- citias. Matth. XIII, 28: Inimicus homo citias. Matth. XIII, 28: Inimicus homo hoc fecit. hoc fecit.

Virtus ejus dicitur omne illud, per Virtus ejus dicitur omne illud, per quod potest consummare malitiam suam quod potest consummare malitiam suam in nocendo, in quantum conceditur sibi in nocendo, in quantum conceditur sibi potestas a Deo : sicut sunt venenosa ani- potestas a Deo : sicut sunt venenosa ani- malia, per quæ lædit aliquando corpora. malia, per quæ lædit aliquando corpora. Sicut præcipiente Domino, Numer. Sicut præcipiente Domino, Numer. xx1, 6, immisit ignitos serpentes in castra xx1, 6, immisit ignitos serpentes in castra filiorum Israel, hoc est, calidum valde filiorum Israel, hoc est, calidum valde venenum habentes. Aliquando in gene- venenum habentes. Aliquando in gene- ribus tentationum accipit hanc virtutem. ribus tentationum accipit hanc virtutem. Job, XL, 11 Fortitudo ejus in lumbis Job, XL, 11 Fortitudo ejus in lumbis ejus, et virtus illius in umbilico ventris ejus, et virtus illius in umbilico ventris ejus. Et in quocumque summum suæ ejus. Et in quocumque summum suæ malitiæ constituit Diabolus, in hoc po- malitiæ constituit Diabolus, in hoc po- testatem Christus dedit suis. Et in hoc testatem Christus dedit suis. Et in hoc verificavit quod in I Canonica Joannes, verificavit quod in I Canonica Joannes, 1, 8, dicit In hoc apparuit Filius Dei, 1, 8, dicit In hoc apparuit Filius Dei, ut dissolvat opera diaboli. Sic etiam in- ut dissolvat opera diaboli. Sic etiam in- travit in domum fortis et alligavit cum, travit in domum fortis et alligavit cum, et universa arma ejus abstulit, et spolia et universa arma ejus abstulit, et spolia ejus distribuit in quibus confidebat 1. ejus distribuit in quibus confidebat 1.

Sic ergo dedit discipulis « potestatem Sic ergo dedit discipulis « potestatem super omnem virtutem inimici. » Deuter. super omnem virtutem inimici. » Deuter. XXXIII, 27 Ejiciet a facie tua inimicum XXXIII, 27 Ejiciet a facie tua inimicum tuum dicetque: Conterere. tuum dicetque: Conterere.

« Et nihil vobis nocebit. >> « Et nihil vobis nocebit. >>

Ecce in quantum discipulorum pote- Ecce in quantum discipulorum pote- stas est supra virtutem inimici : quia us- stas est supra virtutem inimici : quia us- que ad hoc, quod nihil eis noceat: quin que ad hoc, quod nihil eis noceat: quin potius quod exercendæ eorum virtuti potius quod exercendæ eorum virtuti proficiat. I ad Corinth. x, 13: Fidelis proficiat. I ad Corinth. x, 13: Fidelis

1 Cf. Matth. XII, 29 et Luc. XI, 22. 1 Cf. Matth. XII, 29 et Luc. XI, 22.

2 Ad Hebr. VI, 1: Quapropter intermittentes 2 Ad Hebr. VI, 1: Quapropter intermittentes

Deus est, qui non patietur vos tentari Deus est, qui non patietur vos tentari supra id quod potestis sed faciet etiam supra id quod potestis sed faciet etiam cum tentatione proventum, ut possitis cum tentatione proventum, ut possitis sustinere. Beatus Bernardus : « Jucun- sustinere. Beatus Bernardus : « Jucun- « dum plane judicium ut ille iniquus « dum plane judicium ut ille iniquus « omnium humilium malleator, fabricet « omnium humilium malleator, fabricet « eis invitus coronas perpetuas, dum « eis invitus coronas perpetuas, dum « omnes tentat, et ab omnibus supera- « omnes tentat, et ab omnibus supera- « tur. » Isa. xi, 8 et 9: Super foramine « tur. » Isa. xi, 8 et 9: Super foramine aspidis, et in caverna reguli, qui ablacta- aspidis, et in caverna reguli, qui ablacta- tus fuerit, manum suam mittet. Non tus fuerit, manum suam mittet. Non nocebunt, et non occident in universo nocebunt, et non occident in universo monte sanclo meo, quia repleta est terra monte sanclo meo, quia repleta est terra scientia Domini. Mons Domini est excel- scientia Domini. Mons Domini est excel- sum sanctitatis ministrorum Ecclesiæ et sum sanctitatis ministrorum Ecclesiæ et discipulorum Christi. Hi sunt perfecti, discipulorum Christi. Hi sunt perfecti, jaındudum ablactati, qui sicut dicitur, ad jaındudum ablactati, qui sicut dicitur, ad Hebr. vi, 1, intermiserunt inchoationis Hebr. vi, 1, intermiserunt inchoationis Christianæ vitæ sermones, et ad perfe- Christianæ vitæ sermones, et ad perfe- ctionem ejus jam se transtulerunt 2. Illi ctionem ejus jam se transtulerunt 2. Illi sunt enim, qui repleti sunt scientia et sunt enim, qui repleti sunt scientia et virtutibus divinis et ideo virtus inimici virtutibus divinis et ideo virtus inimici nihil eis nocere poterit. Incipientes au- nihil eis nocere poterit. Incipientes au- tem parvuli sunt, et indigent lacte. Isa. tem parvuli sunt, et indigent lacte. Isa. XXVIII, 9: Quem docebit scientiam, et XXVIII, 9: Quem docebit scientiam, et quem intelligere faciet auditum ? abla- quem intelligere faciet auditum ? abla- ctatos a lacte, avulsos ab uberibus. Ad ctatos a lacte, avulsos ab uberibus. Ad Hebr. v, 12 Facti estis quibus lacte Hebr. v, 12 Facti estis quibus lacte opus sit, non solido cibo. Perfectorum opus sit, non solido cibo. Perfectorum autem est solidus cibus eorum qui per autem est solidus cibus eorum qui per consuetudinem exercitatos habent sensus consuetudinem exercitatos habent sensus ad discretionem boni et mali. ad discretionem boni et mali.

« Verumtamen in hoc nolite gau- « Verumtamen in hoc nolite gau- dere. » dere. »

Ecce eruditio cautelæ contra potestatis Ecce eruditio cautelæ contra potestatis delectationem quia gaudere de pote- delectationem quia gaudere de pote- state vanum est et eo ipso virtus ini- state vanum est et eo ipso virtus ini- mici prævalere incipit contra gaudentem. mici prævalere incipit contra gaudentem. Jerem. ix, 23 et 24: Hæc dicit Domi- Jerem. ix, 23 et 24: Hæc dicit Domi- nus Non glorietur sapiens in sapientia nus Non glorietur sapiens in sapientia sua et non glorietur fortis in fortitudi- sua et non glorietur fortis in fortitudi- ne sua et non glorietur dives in divitiis ne sua et non glorietur dives in divitiis suis sed in hoc glorietur qui gloriatur, suis sed in hoc glorietur qui gloriatur, scire et nossa me. scire et nossa me.

inchoationis Christi sermonem, ad perfectiora fe- inchoationis Christi sermonem, ad perfectiora fe- ramur, etc. ramur, etc.

IN EVANG. LUCÆ, X-20. IN EVANG. LUCÆ, X-20.

In potestate ergo non est gaudendum: In potestate ergo non est gaudendum: et hoc est quod dicit : « Quia spiritus et hoc est quod dicit : « Quia spiritus scilicet maligni, subjiciuntur vobis, » ad scilicet maligni, subjiciuntur vobis, » ad recedendum ab obsessis ad vestrum im- recedendum ab obsessis ad vestrum im- perium quia hoc etiam malis aliquando perium quia hoc etiam malis aliquando conceditur. Matth. vII, 25 et 23: Multi conceditur. Matth. vII, 25 et 23: Multi dicent mihi in illa die: Domine, Domi- dicent mihi in illa die: Domine, Domi- ne, nonne in nomine tuo prophetavimus, ne, nonne in nomine tuo prophetavimus, et in nomine tuo dæmonia ejecimus, et in et in nomine tuo dæmonia ejecimus, et in nomine tuo virtutes multas fecimus ? et nomine tuo virtutes multas fecimus ? et tunc confitebor illis: Quia numquam no- tunc confitebor illis: Quia numquam no- vi vos. Hoc enim est invocationis nominis vi vos. Hoc enim est invocationis nominis divini, et non vestrum. Ezechiel. xxxvi, divini, et non vestrum. Ezechiel. xxxvi, 23 Non propter vos ego faciam, domus 23 Non propter vos ego faciam, domus Israel, sed propter nomen sanctum Israel, sed propter nomen sanctum meum. Nolite ergo gaudere in eo quod meum. Nolite ergo gaudere in eo quod vestrum non est meritum quia hoc est vestrum non est meritum quia hoc est