De primo dicit: De primo dicit:

« Factum est autem, » « Factum est autem, »

IN EVANG. LUCÆ, IX-51. IN EVANG. LUCÆ, IX-51.

Supple, in opere, sicut ordinatum fuit Supple, in opere, sicut ordinatum fuit in Patris præfinitione. Joan. xvIII, 11: in Patris præfinitione. Joan. xvIII, 11: Calicem, quem dedit mihi Pater, non Calicem, quem dedit mihi Pater, non bibam illum ? Matth. xxv1, 54: Quomodo bibam illum ? Matth. xxv1, 54: Quomodo ergo implebuntur Scripiuræ, quia sic ergo implebuntur Scripiuræ, quia sic oportet fieri? oportet fieri?

« Dum complerentur, » « Dum complerentur, »

Hoc est, per omnia sacramenta in Hoc est, per omnia sacramenta in Lege et Prophetis præfigurata, ad com- Lege et Prophetis præfigurata, ad com- plementum deducerentur. Luc. xvni, plementum deducerentur. Luc. xvni, 31 Consummabuntur omnia quæ scri- 31 Consummabuntur omnia quæ scri- pta sunt per Prophetas de Filio homi- pta sunt per Prophetas de Filio homi- nis. Ad Galat. IV, 4 et 5: At ubi venit nis. Ad Galat. IV, 4 et 5: At ubi venit plenitudo temporis, misit Deus Filium plenitudo temporis, misit Deus Filium suum factum ex muliere, factum sub suum factum ex muliere, factum sub lege: ut eos, qui sub lege erant, redime- lege: ut eos, qui sub lege erant, redime- ret. Sicut enim misit in mundum, ita ret. Sicut enim misit in mundum, ita sub lege misit, ut legis sacramenta com- sub lege misit, ut legis sacramenta com- pleret. Et deinde misit ad Passionem ut pleret. Et deinde misit ad Passionem ut redimeret eos, et gratiæ libertate dona- redimeret eos, et gratiæ libertate dona- ret: quia sub jugo legis pressi, per le ret: quia sub jugo legis pressi, per le gem redimi non poterant. gem redimi non poterant.

« Dies, » hoc est, illuminationes ad « Dies, » hoc est, illuminationes ad omnium tenebrarum expulsionem. Joan.. omnium tenebrarum expulsionem. Joan.. 1, 5 Lux in tenebris lucet, et tene- 1, 5 Lux in tenebris lucet, et tene- bræ eam non comprehenderunt. Esther, bræ eam non comprehenderunt. Esther, VIII, 16 Judæis nova lux oriri visa est. VIII, 16 Judæis nova lux oriri visa est. Psal. cxxxvIII, 12: Nox sicut dies illu- Psal. cxxxvIII, 12: Nox sicut dies illu- minabitur. Mich. vu, 8: Cum sedero in minabitur. Mich. vu, 8: Cum sedero in tenebris, Dominus lux mea est. tenebris, Dominus lux mea est.

« «

Assumptionis ejus. » Assumptio Assumptionis ejus. » Assumptio enim hic significat id quod de nostro as- enim hic significat id quod de nostro as- sumpsit, et causa assumptionis. Causa sumpsit, et causa assumptionis. Causa enim assumptionis fuit sacramentum red- enim assumptionis fuit sacramentum red- emptionis cum omnibus ad hoc perti- emptionis cum omnibus ad hoc perti- nentibus et præordinatis a Deo. Unde, nentibus et præordinatis a Deo. Unde, Psal. xx1, 1, etiam intitulatur pro as- Psal. xx1, 1, etiam intitulatur pro as- sumptione matutina: Deus, Deus meus, sumptione matutina: Deus, Deus meus, respice in me: quia agit de Passione. respice in me: quia agit de Passione. Hanc enim passibilitatem et Passionem Hanc enim passibilitatem et Passionem Dominus de nostro assumpsit. Psal. Dominus de nostro assumpsit. Psal. XVII, 17 et 18: Misit de summo et acce- XVII, 17 et 18: Misit de summo et acce- pit me, et assumpsit me de aquis multis. pit me, et assumpsit me de aquis multis.

XXII XXII

: :

689 689

Eripuit me de inimicis meis fortissimis. Eripuit me de inimicis meis fortissimis. Dicitur autem assumptio: quia per pas- Dicitur autem assumptio: quia per pas- sionem a Patre in cœlum assumptus est. sionem a Patre in cœlum assumptus est. Joan. XII, 1 Sciens quia venit hora ejus, Joan. XII, 1 Sciens quia venit hora ejus, ut transeat ex hoc mundo ad Patrem. ut transeat ex hoc mundo ad Patrem. « Dies » ergo, hoc est, splendores « Dies » ergo, hoc est, splendores gratiæ, assumptionis,» hic pro nobis gratiæ, assumptionis,» hic pro nobis assumptæ passionis completi sunt, quia assumptæ passionis completi sunt, quia venit Pascha, quando in cruce pro nobis venit Pascha, quando in cruce pro nobis

« «

oblatus est Dominus. oblatus est Dominus.

« Et ipse, »> « Et ipse, »>

Scilicet Dominus, Scilicet Dominus,

« Faciem suam firmavit. »> « Faciem suam firmavit. »>

Glossa Interlinearis: « Obstinata et im- Glossa Interlinearis: « Obstinata et im- perterrita mente, locum quo pati decre- perterrita mente, locum quo pati decre- verat petit. » Obstinatio autem in malo verat petit. » Obstinatio autem in malo poni consuevit, sed hic ponitur pro poni consuevit, sed hic ponitur pro constantia. Unde constanti et imperter- constantia. Unde constanti et imperter- rita mente semetipsum crucifixoribus rita mente semetipsum crucifixoribus præsentavit. præsentavit.

« Faciem suam, » in cujus immuta- « Faciem suam, » in cujus immuta- tione deprehenditur audacia, quando non tione deprehenditur audacia, quando non pallescit nec trepidat. Ezechiel. III, 8 et pallescit nec trepidat. Ezechiel. III, 8 et 9: Ecce dedi faciem tuam valentiorem 9: Ecce dedi faciem tuam valentiorem faciebus eorum, et frontem tuam durio- faciebus eorum, et frontem tuam durio- rem frontibus eorum: ut adamantem et rem frontibus eorum: ut adamantem et ut silicem dedi faciem tuam. Isa. L1, 12: ut silicem dedi faciem tuam. Isa. L1, 12: Quis tu, ut timeres ab homine mortali, Quis tu, ut timeres ab homine mortali, et a filio hominis qui quasi foenum ita et a filio hominis qui quasi foenum ita arescet? I Machab. 11, 62 et 63: A verbis arescet? I Machab. 11, 62 et 63: A verbis viri peccatoris ne timueritis, cujus gloria viri peccatoris ne timueritis, cujus gloria stercus et vermis est: hodie extollitur, et stercus et vermis est: hodie extollitur, et cras non invenietur: quia conversus est in cras non invenietur: quia conversus est in terram suam. Sic etiam fecit quod do- terram suam. Sic etiam fecit quod do- cuit, Matth. x, 28: Nolite timere eos qui cuit, Matth. x, 28: Nolite timere eos qui occidunt corpus, animam autem non pos- occidunt corpus, animam autem non pos- sunt occidere. Sic ergo imperterrite se sunt occidere. Sic ergo imperterrite se loco Passionis repræsentans, faciem suam loco Passionis repræsentans, faciem suam dicitur obfirmasse. dicitur obfirmasse.

Et hoc est quod sequitur : Et hoc est quod sequitur :

«< Ut iret in Jerusalem, » «< Ut iret in Jerusalem, »

Ad locum Passionis. Matth. xvIII, 21 Ad locum Passionis. Matth. xvIII, 21 et 22, et Luc. XVIII, 31: Ecce ascendi- et 22, et Luc. XVIII, 31: Ecce ascendi-

44 44

52 52

690 690

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

mus Jerosolymam, et consummabuntur mus Jerosolymam, et consummabuntur omnia quæ scripta sunt per Prophe- omnia quæ scripta sunt per Prophe- tas de Filio hominis. Vadens enim Je- tas de Filio hominis. Vadens enim Je- rusalem, non ivit tunc nisi ut vetus pa- rusalem, non ivit tunc nisi ut vetus pa- scha consummaret, et novum initiaret scha consummaret, et novum initiaret sua passione. Sicut etiam agnus pa- sua passione. Sicut etiam agnus pa- schalis primo ad locum immolationis fe- schalis primo ad locum immolationis fe- rebatur, et postea occidebatur, et im- rebatur, et postea occidebatur, et im- molabatur. Et ideo, Joan. xvm, 8, ob- molabatur. Et ideo, Joan. xvm, 8, ob- jiciens se crucifixoribus, dixit: Ego sum. jiciens se crucifixoribus, dixit: Ego sum. Si ergo me quæritis, sinite hos abire. Si ergo me quæritis, sinite hos abire. Psal. xxxix, 8 et 9: Dixi: Ecce venio. Psal. xxxix, 8 et 9: Dixi: Ecce venio. In capite libri scriptum est de me, ut fa- In capite libri scriptum est de me, ut fa- cerem voluntatem tuam, Deus meus. cerem voluntatem tuam, Deus meus.

Sic ergo, et hac de causa ivit in Je- Sic ergo, et hac de causa ivit in Je- rusalem. Luc. X11, 50: Baptismo habeo rusalem. Luc. X11, 50: Baptismo habeo baptizari: et quomodo coarctor usque- baptizari: et quomodo coarctor usque- dum perficiatur ? Sic enim in charitate, dum perficiatur ? Sic enim in charitate, et in zelo redemptionis urgebatur, ut et in zelo redemptionis urgebatur, ut firmata facie festinaret pati pro nobis. firmata facie festinaret pati pro nobis. Psal. LXVI, 10 Zelus domus tuæ com- Psal. LXVI, 10 Zelus domus tuæ com- edit me. edit me.

« Et misit nuntios ante conspectum « Et misit nuntios ante conspectum suum et euntes intraverunt in civi- suum et euntes intraverunt in civi- tatem Samaritanorum, ut pararent tatem Samaritanorum, ut pararent

illi. » illi. »

Agitur hic de discretione euntis, quia Agitur hic de discretione euntis, quia præmisit nuntios ut reciperetur: ne si præmisit nuntios ut reciperetur: ne si personaliter abjiceretur, vilificaretur in personaliter abjiceretur, vilificaretur in oculis eorum qui credituri erant in eum. oculis eorum qui credituri erant in eum. Præmisit etiam nuntios, ut teneret for- Præmisit etiam nuntios, ut teneret for- mam doctrinæ quam tradidit, Matth. x, mam doctrinæ quam tradidit, Matth. x, 11 In quamcumque civitatem aut ca- 11 In quamcumque civitatem aut ca- stellum intraveritis, interrogate quis in stellum intraveritis, interrogate quis in ea dignus sit et ibi manete, donec exea- ea dignus sit et ibi manete, donec exea- tis. Discipuli igitur præmissi quærebant, tis. Discipuli igitur præmissi quærebant, quis dignus esset in civitate, ut tantum quis dignus esset in civitate, ut tantum reciperet hospitem et.non invenerunt. reciperet hospitem et.non invenerunt.

: :

Vel forte verius est: quia etiam dixe- Vel forte verius est: quia etiam dixe- rat discipulis, quod ad prædicandum rat discipulis, quod ad prædicandum non intrarent in civitates Samaritano- non intrarent in civitates Samaritano- rum, rum,

forte misit ut emerent, et propriis forte misit ut emerent, et propriis manibus pararent. Et quia, sicut dicitur, manibus pararent. Et quia, sicut dicitur,

1 Cf. Exod. XII, 6 1 Cf. Exod. XII, 6

Joan. IV, 9: Non coutuntur Judæi Sa- Joan. IV, 9: Non coutuntur Judæi Sa- maritanis, etiam non invenerunt apud maritanis, etiam non invenerunt apud quem cibos emptos præpararent. Et quem cibos emptos præpararent. Et quamvis hoc totum præsciret Dominus, quamvis hoc totum præsciret Dominus, tamen præmisit: ut ex eventu non re- tamen præmisit: ut ex eventu non re- ceptionis, instruendi acciperet opportu- ceptionis, instruendi acciperet opportu- nitatem. nitatem.

Et hoc est quod dicit: « Et misit Et hoc est quod dicit: « Et misit nuntios, » Joannem et Jacobum, « ut nuntios, » Joannem et Jacobum, « ut pararent illi. » Misit autem « ante con- pararent illi. » Misit autem « ante con- spectum suum, » ut corda etiam excita- spectum suum, » ut corda etiam excita- rent ad occurrendum in devotione et rent ad occurrendum in devotione et gratitudine conspectui suo. Luc. x, 1 : gratitudine conspectui suo. Luc. x, 1 : Misit illos binos ante faciem suam, in Misit illos binos ante faciem suam, in omnem civitatem et locum quo erat ipse omnem civitatem et locum quo erat ipse

venturus. venturus.

« Et non receperunt eum, quia fa- « Et non receperunt eum, quia fa- cies ejus erat euntis in Jerusalem. » cies ejus erat euntis in Jerusalem. »

Ecce ingratitudo. Propter contentio- Ecce ingratitudo. Propter contentio- nem enim et æmulationem, quia Sama- nem enim et æmulationem, quia Sama- ritani contenderunt, quod in monte Sa- ritani contenderunt, quod in monte Sa- mer esset adorandum, ubi patres adora- mer esset adorandum, ubi patres adora- verunt Judæi autem, quia Jerosolymis verunt Judæi autem, quia Jerosolymis est locus, ubi adorare oportet, non rece- est locus, ubi adorare oportet, non rece- perunt aliquem qui pergebat in Jerusa- perunt aliquem qui pergebat in Jerusa-

lem adorare. lem adorare.

Et hoc est quod sequitur : Et hoc est quod sequitur :

« Quia facies ejus erat euntis in Je- « Quia facies ejus erat euntis in Je- rusalem. »> rusalem. »>

Facies exterior. Facies exterior.

Prætendebat enim Prætendebat enim in habitu et gestu peregrinum euntem in habitu et gestu peregrinum euntem in Jerusalem ad adorandum. Luc. xxiv, in Jerusalem ad adorandum. Luc. xxiv, 18: Tu solus peregrinus es in Jerusa- 18: Tu solus peregrinus es in Jerusa- lem. Joan. IV, 20 Patres nostri in lem. Joan. IV, 20 Patres nostri in monte hoc adoraverunt, et vos dicitis, monte hoc adoraverunt, et vos dicitis, quia Jerosolymis est locus ubi adorare quia Jerosolymis est locus ubi adorare oportet. Est autem factum Samaritano- oportet. Est autem factum Samaritano- rum adhuc simile operibus hominum rum adhuc simile operibus hominum sæcularium, qui derident et abjiciunt sæcularium, qui derident et abjiciunt omnes in Jerusalem coelestem euntes. omnes in Jerusalem coelestem euntes. Job, xxx, 1: Derident me juniores tem- Job, xxx, 1: Derident me juniores tem- pore, quorum non dignabar patres po- pore, quorum non dignabar patres po-

53 53

54 54

IN EVANG. LUCÆ, IX-54. IN EVANG. LUCÆ, IX-54.

nere cum canibus gregis mei. Hi sunt qui nere cum canibus gregis mei. Hi sunt qui abjiciunt eum, et non recipiunt Salvato- abjiciunt eum, et non recipiunt Salvato- rem. I ad Corinth. iv, 13 : Tamquam rem. I ad Corinth. iv, 13 : Tamquam purgamenta hujus mundi facti sumus, purgamenta hujus mundi facti sumus, omnium peripsema usque adhuc. Genes. omnium peripsema usque adhuc. Genes. XLIII, 32 Illicitum est Ægyptiis come- XLIII, 32 Illicitum est Ægyptiis come- dere cum Hebræis, et profanum putant dere cum Hebræis, et profanum putant hujuscemodi convivium. Genes. XLVI, hujuscemodi convivium. Genes. XLVI, 34 Detestantur Ægyptii omnes pasto- 34 Detestantur Ægyptii omnes pasto- res ovium, hoc est, custodes animarum, res ovium, hoc est, custodes animarum, vel virtutum, quæ per oves significantur. vel virtutum, quæ per oves significantur. Eccli. XIII, 21 Si communicabit lupus Eccli. XIII, 21 Si communicabit lupus agno aliquando, sic peccator justo. agno aliquando, sic peccator justo.

discipuli discipuli

« Cum vidissent autem « Cum vidissent autem ejus Jacobus et Joannes, dixerunt : ejus Jacobus et Joannes, dixerunt : Domine, vis dicimus ut ignis descen- Domine, vis dicimus ut ignis descen- dat de coelo, et consumat illos? » dat de coelo, et consumat illos? »

Hic ponitur instructio discipulorum in Hic ponitur instructio discipulorum in exsecutione potestatis. exsecutione potestatis.

Tanguntur autem duo: zelus indigna- Tanguntur autem duo: zelus indigna- tionis discipulorum, et instructio zelum tionis discipulorum, et instructio zelum cohibens et ordinans. cohibens et ordinans.

Tanguntur autem tria, scilicet, zeli Tanguntur autem tria, scilicet, zeli excitatio, zelantium nominatio, et zeli excitatio, zelantium nominatio, et zeli sub voluntate Domini ordinatio. sub voluntate Domini ordinatio.

De primo dicit: Cum vidissent autem De primo dicit: Cum vidissent autem discipuli ejus. » Visus enim malitiæ eo- discipuli ejus. » Visus enim malitiæ eo- rum, et ingratitudinis, et invidiæ, exci- rum, et ingratitudinis, et invidiæ, exci- tavit zelum. Zelus enim est virtus, ut di- tavit zelum. Zelus enim est virtus, ut di- cit Beda, quæ quælibet mala videns, cit Beda, quæ quælibet mala videns, corrigit si potest: si non potest, tolerat corrigit si potest: si non potest, tolerat et gemit. Acceperunt autem exemplum et gemit. Acceperunt autem exemplum zelandi a Phinees, Numer. xxv, 11: zelandi a Phinees, Numer. xxv, 11: Phinees, filius Eleazari, filii Aaron sa- Phinees, filius Eleazari, filii Aaron sa- cerdotis, avertit iram meam a filiis Is- cerdotis, avertit iram meam a filiis Is- rael: quia zelo meo commotus est contra rael: quia zelo meo commotus est contra eos. I Machab. 11, 54: Phinees pater no- eos. I Machab. 11, 54: Phinees pater no- ster, dum zelando zelum Dei, accepit ster, dum zelando zelum Dei, accepit testamentum sacerdotii æterni. Hac ergo testamentum sacerdotii æterni. Hac ergo de causa accensus est in zelo furor eo- de causa accensus est in zelo furor eo-

rum. rum.

« Jacobus et Joannes, » « Jacobus et Joannes, »

Qui filii tonitrui dicuntur et ideo Qui filii tonitrui dicuntur et ideo

691 691

per ignem coruscare voluerunt et com- per ignem coruscare voluerunt et com- minationibus intonare. Jacobus autem minationibus intonare. Jacobus autem

luctator, perfectionem sonat in activa, luctator, perfectionem sonat in activa, Joannes autem, in quo est gratia, per- Joannes autem, in quo est gratia, per- fectionem in contemplativa vita. Ista fectionem in contemplativa vita. Ista enim duo debent esse præparantia Do- enim duo debent esse præparantia Do- mino Jesu. Luc. x, 38 et 39: Mulier mino Jesu. Luc. x, 38 et 39: Mulier quædam, Martha nomine, excepit Je- quædam, Martha nomine, excepit Je- sum in domum suam. Et huic erat so- sum in domum suam. Et huic erat so- ror nomine Maria. ror nomine Maria.

<< Dixerunt. » << Dixerunt. »

Ecce zeli sub voluntate Domini cohi- Ecce zeli sub voluntate Domini cohi- bitio. bitio.

Tanguntur autem tria: professio au- Tanguntur autem tria: professio au- ctoritatis in Domino, conformatio volun- ctoritatis in Domino, conformatio volun- tatis cum Domino, ultio iniquitatis pro tatis cum Domino, ultio iniquitatis pro Domino. Domino.

es. es.

De primo dicit: De primo dicit:

<< Domine. » << Domine. »

Esther, x, 11 Dominus omnium Esther, x, 11 Dominus omnium

« Domine » ergo dicunt, cujus legem « Domine » ergo dicunt, cujus legem præterire illicitum est, et cujus omne præterire illicitum est, et cujus omne dictum legis habet vigorem. Isa. xxxill, dictum legis habet vigorem. Isa. xxxill, 22 Dominus legifer noster. 22 Dominus legifer noster.

«< Vis. » «< Vis. »

Ecce conformatio voluntatis cum Do- Ecce conformatio voluntatis cum Do- mino. Luc. xx11, 42 : Non mea voluntas, mino. Luc. xx11, 42 : Non mea voluntas, sed tua fiat. Matth. xxvi, 39: Non sic- sed tua fiat. Matth. xxvi, 39: Non sic- ut ego volo, sed sicut tu. Item, idem, vi, ut ego volo, sed sicut tu. Item, idem, vi, 10 Fiat voluntas tua sicut in cælo et 10 Fiat voluntas tua sicut in cælo et in terra. in terra.

« Dicimus, etc. >> « Dicimus, etc. >>

Ultionis zelus pro Domino assumptus. Ultionis zelus pro Domino assumptus. III Reg. xix, 14: Zelo zelatus sum pro III Reg. xix, 14: Zelo zelatus sum pro Domino Deo exercituum, quia dereli- Domino Deo exercituum, quia dereli- querunt pactum tuum. querunt pactum tuum.

« Ut ignis descendat de cælo, » ad « Ut ignis descendat de cælo, » ad

35 35

692 692

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

modum Eliæ 1. Dixerunt autem hoc, modum Eliæ 1. Dixerunt autem hoc, quia potestatem quam acceperant, jam quia potestatem quam acceperant, jam experti fuerant in operatione signorum. experti fuerant in operatione signorum. Et putabant maxime pro Domino hanc Et putabant maxime pro Domino hanc potestatem esse exercendam : sicut Elias potestatem esse exercendam : sicut Elias fecit ab igne Dei consumi adversarios, fecit ab igne Dei consumi adversarios, dicens: Si homo Dei sum, descendat dicens: Si homo Dei sum, descendat ignis de cælo, et devoret te, et quinqua- ignis de cælo, et devoret te, et quinqua- ginta tuos. ginta tuos.

Acceperant autem isti nomen a Domi- Acceperant autem isti nomen a Domi- no, quo Boanerges, hoc est, filii toni- no, quo Boanerges, hoc est, filii toni- trui dicebantur. Et ideo præ aliis sicut trui dicebantur. Et ideo præ aliis sicut tonitrua reputabant se debere coruscare tonitrua reputabant se debere coruscare per ignem in Christi ultionem. Psal. per ignem in Christi ultionem. Psal. XCVI, 3 Ignis ante ipsum præcedet, et XCVI, 3 Ignis ante ipsum præcedet, et inflammabit in circuitu inimicos ejus. inflammabit in circuitu inimicos ejus. Ad Hebr. x, 27: Terribilis autem est Ad Hebr. x, 27: Terribilis autem est quædam exspectatio judicii, et ignis quædam exspectatio judicii, et ignis æmulatio, quæ consumptura est adversa- æmulatio, quæ consumptura est adversa- rios. Deuter. xXXII, 22: Ignis succensus rios. Deuter. xXXII, 22: Ignis succensus est in furore meo, et ardebit usque ad est in furore meo, et ardebit usque ad inferni novissima: devorabitque terram inferni novissima: devorabitque terram cum germine suo, et montium funda- cum germine suo, et montium funda- menta comburet. menta comburet.

Omnia igitur hæc induxerunt Aposto- Omnia igitur hæc induxerunt Aposto- los, quod voluerunt ulcisci per ignem. los, quod voluerunt ulcisci per ignem. Et præcipue quia dixerat Dominus : Et præcipue quia dixerat Dominus : Ignem veni mittere in terram, et quid Ignem veni mittere in terram, et quid volo nisi ut accendatur. Hoc enim volo nisi ut accendatur. Hoc enim forsitan de igne materiali discipuli adhuc forsitan de igne materiali discipuli adhuc carnales intellexerunt. carnales intellexerunt.

« Et conversus increpavit illos, di- « Et conversus increpavit illos, di- cens: Nescitis cujus spiritus estis. » cens: Nescitis cujus spiritus estis. »

Hic tangitur discipulorum instructio, Hic tangitur discipulorum instructio, qualiter in spiritu lenitatis et mansuetu- qualiter in spiritu lenitatis et mansuetu- dinis oporteret exercere potestatem ec- dinis oporteret exercere potestatem ec- clesiasticam et censuram, et non in fu- clesiasticam et censuram, et non in fu- rore vel livore vindictæ. rore vel livore vindictæ.

Dicit autem tria increpationem vin- Dicit autem tria increpationem vin- dictæ, instructionem ignorantiæ, et dis- dictæ, instructionem ignorantiæ, et dis- simulationem dispensatoriam culpæ. simulationem dispensatoriam culpæ.

De increpatione dicit duo. Ex gestu De increpatione dicit duo. Ex gestu enim corporis ostendit interiorem volun- enim corporis ostendit interiorem volun- tatem mentis, cum dicitur: « Et conver- tatem mentis, cum dicitur: « Et conver-

1 Cf. IV Reg. 1, '0. 1 Cf. IV Reg. 1, '0.

sus, » hoc est, conversione corporis dure sus, » hoc est, conversione corporis dure respexit discipulos sequentes : ut osten- respexit discipulos sequentes : ut osten- deret se nolle vindictam quam intendebant deret se nolle vindictam quam intendebant infligere peccatoribus. Ezechiel. xv, 23: infligere peccatoribus. Ezechiel. xv, 23: Numquid voluntatis meæ est mors impii, Numquid voluntatis meæ est mors impii, dicit Dominus Deus, et non ut conver- dicit Dominus Deus, et non ut conver- tatur a viis suis, et vivat? Sapient. I, tatur a viis suis, et vivat? Sapient. I, 13 et 16: Deus mortem non fecit,.. impii 13 et 16: Deus mortem non fecit,.. impii autem manibus et verbis accersierunt il- autem manibus et verbis accersierunt il- lam. Probavit autem Christus per hoc lam. Probavit autem Christus per hoc se esse filium Jacob, qui de filiis ultio- se esse filium Jacob, qui de filiis ultio- nem quærentibus dixit, Genes. XLIX, 6 et nem quærentibus dixit, Genes. XLIX, 6 et 7 In consilium eorum non veniat ani- 7 In consilium eorum non veniat ani- ma mea ... maledictus furor eorum, ma mea ... maledictus furor eorum, quia pertinax : et indignatio eorum, quia quia pertinax : et indignatio eorum, quia dura. Probavit etiam se esse filium Da- dura. Probavit etiam se esse filium Da- vid, qui filiis Sarviæ quærentibus ultio- vid, qui filiis Sarviæ quærentibus ultio- nem facere pro eo, dixit, II Reg. xix, nem facere pro eo, dixit, II Reg. xix, 22 Cur efficimini mihi hodie in satan? 22 Cur efficimini mihi hodie in satan? Ergone hodie interficietur vir in Israel? Ergone hodie interficietur vir in Israel?

Increpavit illos. » Increpavit illos. »

Secundum est, in quo ponitur incre- Secundum est, in quo ponitur incre- patio verborum. Psal. LXVII, 31: Incre- patio verborum. Psal. LXVII, 31: Incre- pa feras arundinis, hoc est, feroces et pa feras arundinis, hoc est, feroces et vacuos. Job, v, 17: Increpationem Do- vacuos. Job, v, 17: Increpationem Do- mini ne reprobes. Ad Hebr. x11, 7 : Quis mini ne reprobes. Ad Hebr. x11, 7 : Quis filius quem non corripit pater? filius quem non corripit pater?

« Dicens, » hoc est, insipientiam eo- « Dicens, » hoc est, insipientiam eo- rum arguens : « Nescitis, » hoc est, non rum arguens : « Nescitis, » hoc est, non attenditis, « cujus spiritus estis, » hoc attenditis, « cujus spiritus estis, » hoc est, in cujus spiritu signati estis in disci- est, in cujus spiritu signati estis in disci- pulatum meum? ille enim est spiritus pulatum meum? ille enim est spiritus charitatis, et benignitatis, et sufferrentiæ charitatis, et benignitatis, et sufferrentiæ malorum. Charitatis quidem, quæ etiam malorum. Charitatis quidem, quæ etiam pro inimicis animam ponit. Ad Roman. pro inimicis animam ponit. Ad Roman. v, 8 et 9 Commendat autem charitatem v, 8 et 9 Commendat autem charitatem suam Deus in nobis, quoniam cum adhuc suam Deus in nobis, quoniam cum adhuc peccatores essemus, secundum tempus peccatores essemus, secundum tempus Christus pro nobis mortuus est. Benigni- Christus pro nobis mortuus est. Benigni- tatis autem quæ bonum pro malo etiam tatis autem quæ bonum pro malo etiam malis impendit, ut ad pœnitentiam ad- malis impendit, ut ad pœnitentiam ad- ducat. Ad Roman. 11, 4: An divitias ducat. Ad Roman. 11, 4: An divitias bonitatis ejus, et patientiæ, et longani- bonitatis ejus, et patientiæ, et longani- mitatis contemnis? Ignoras quoniam mitatis contemnis? Ignoras quoniam benignitas Dei ad pœnitentiam te addu- benignitas Dei ad pœnitentiam te addu-

2 Luc. XII, 49. 2 Luc. XII, 49.

56 56

IN EVANG. LUCÆ, IX-53, 56, 57. IN EVANG. LUCÆ, IX-53, 56, 57.

cit? Sufferentiæ autem, quia sæpe suffe- cit? Sufferentiæ autem, quia sæpe suffe- rentia mali plus valet ad correctionem, rentia mali plus valet ad correctionem, quam vindicta. Unde etiam Samaritani quam vindicta. Unde etiam Samaritani postea per mulierem et Dominum con- postea per mulierem et Dominum con- fusi, pœnitentiam egerunt': et qui mo- fusi, pœnitentiam egerunt': et qui mo- do recipere noluerunt ad se mittentem, do recipere noluerunt ad se mittentem, tunc per se exeuntes de civitate, ad se tunc per se exeuntes de civitate, ad se vocaverunt absentem. Unde Glossa: vocaverunt absentem. Unde Glossa: «Non semper in eos qui peccant, est «Non semper in eos qui peccant, est vindicandum quia nonnumquam am- vindicandum quia nonnumquam am- plius prodest clementia ad patientiam, plius prodest clementia ad patientiam, lapso ad correctionem. Denique sic Sa- lapso ad correctionem. Denique sic Sa- maritani citius crediderunt, a quibus hoc maritani citius crediderunt, a quibus hoc loco ignis arcetur. » loco ignis arcetur. »

Vel, «Nescitis cujus spiritus estis, » Vel, «Nescitis cujus spiritus estis, » hoc est, quod non habetis in potestate hoc est, quod non habetis in potestate spiritum ? quia spiritus sonat iram, quod spiritum ? quia spiritus sonat iram, quod in ira, naribus ampliatis, sufflatur spiri- in ira, naribus ampliatis, sufflatur spiri- tus. Isa. 11, 22: Quiescite ab homine, tus. Isa. 11, 22: Quiescite ab homine, cujus spiritus in naribus ejus est. Et cujus spiritus in naribus ejus est. Et hunc sensum adjuvat Glossa interlinea- hunc sensum adjuvat Glossa interlinea- ris dicens : « Perfecta virtus non habet ris dicens : « Perfecta virtus non habet studium ultionis : nec ulla iracundia, studium ultionis : nec ulla iracundia, ubi charitatis est plenitudo. » Jacob, 1, ubi charitatis est plenitudo. » Jacob, 1, 4 Patientia opus perfectum habet, ut 4 Patientia opus perfectum habet, ut sitis perfecti et integri, in nullo defi- sitis perfecti et integri, in nullo defi-

cientes. cientes.

« Filius hominis non venit animas « Filius hominis non venit animas perdere, sed salvare. Et abierunt in perdere, sed salvare. Et abierunt in aliud castellum. >> aliud castellum. >>

Tangit causam, simul et exemplum. Tangit causam, simul et exemplum. Dicit autem « Filius hominis, » quia Dicit autem « Filius hominis, » quia in humanitate nostram salutem est ope- in humanitate nostram salutem est ope- ratus, « non venit, » in mundum, « ani- ratus, « non venit, » in mundum, « ani- mas hominum, » hoc est, animales vitas mas hominum, » hoc est, animales vitas hominum, «perdere, » quibus perditis, hominum, «perdere, » quibus perditis, etiam anima perderetur in gehennam, etiam anima perderetur in gehennam, « sed salvare. » Ideo enim et Jesus, hoc « sed salvare. » Ideo enim et Jesus, hoc est, Salvator, appellatur. Joan. 11, 17 : est, Salvator, appellatur. Joan. 11, 17 : Non enim misit Deus Filium suum in Non enim misit Deus Filium suum in mundum ut judicet mundum, sed ut sal- mundum ut judicet mundum, sed ut sal- vetur mundus per ipsum. Joan. XVII, vetur mundus per ipsum. Joan. XVII, 12: Quos dedisti mihi custodivi: et ne- 12: Quos dedisti mihi custodivi: et ne-

1 Cf. Joan. IV, 40. 1 Cf. Joan. IV, 40.

2 Cf. Act. v, 1 et seq. 2 Cf. Act. v, 1 et seq.

693 693

mo ex eis periit, nisi filius perditionis. mo ex eis periit, nisi filius perditionis. Aliquando tamen in spiritualibus factis, Aliquando tamen in spiritualibus factis, Apostolis talem vindictam exercendi po- Apostolis talem vindictam exercendi po- testatem dedit: sicut Petro in Ananiam testatem dedit: sicut Petro in Ananiam et Saphiram, uxorem ejus : quia mors et Saphiram, uxorem ejus : quia mors talium obstinatorum, viventibus utilem talium obstinatorum, viventibus utilem metum incussit. Et tunc zelo ædificatio- metum incussit. Et tunc zelo ædificatio- nis et justitiæ exercetur in tales: sicut nis et justitiæ exercetur in tales: sicut et Dominus ait, Exod. XXII, 18: Malefi- et Dominus ait, Exod. XXII, 18: Malefi- cos non patieris vivere. cos non patieris vivere.

Isti autem Samaritani magis ex igno- Isti autem Samaritani magis ex igno- rantia, quam ex malitia peccaverunt. rantia, quam ex malitia peccaverunt. Putabant enim eos non recipi debere, Putabant enim eos non recipi debere, qui in Jerusalem adorabant: eo quod qui in Jerusalem adorabant: eo quod Patriarchæ spiritu Dei præditi in monte Patriarchæ spiritu Dei præditi in monte adoraverant, et sua auctoritate locum adoraverant, et sua auctoritate locum orationi consecraverant. orationi consecraverant.

« Et abierunt in aliud castellum. » « Et abierunt in aliud castellum. »

Ecce dissimulatio culpæ ingratitudinis Ecce dissimulatio culpæ ingratitudinis ad tempus. ad tempus.

« Abierunt » ergo, dissimulantes pa- « Abierunt » ergo, dissimulantes pa- tienter, «in aliad castellum, » ubi sunt tienter, «in aliad castellum, » ubi sunt recepti juxta doctrinam Domini: Cum recepti juxta doctrinam Domini: Cum persequentur vos in civitate ista, fugite persequentur vos in civitate ista, fugite in aliam. Dicitur tamen, Joan. x1, 54, in aliam. Dicitur tamen, Joan. x1, 54, quod exspectabant si quis eos invitaret : quod exspectabant si quis eos invitaret : et non invenientes, tunc demum ibant et non invenientes, tunc demum ibant ad castellum aliud. De his tamen super ad castellum aliud. De his tamen super Marcum plura dicta sunt. Marcum plura dicta sunt.

« Factum est autem, ambulantibus « Factum est autem, ambulantibus illis in via, dixit quidam ad illum : illis in via, dixit quidam ad illum : Sequar te quocumque ieris. » Sequar te quocumque ieris. »

Hic incipit pars illa, in qua agitur de Hic incipit pars illa, in qua agitur de sequela potestatem Christi accipientium. sequela potestatem Christi accipientium.

Introducuntur autem hic tria, quorum Introducuntur autem hic tria, quorum primum ostendit sequentium simplicita- primum ostendit sequentium simplicita- tem secundum autem, sequentium et tem secundum autem, sequentium et operis finem: tertium autem, sequen- operis finem: tertium autem, sequen- tium expeditionem. Et secundum hæc tium expeditionem. Et secundum hæc tria, tres introducuntur hic historiæ. tria, tres introducuntur hic historiæ.

In prima harum historiarum dicit In prima harum historiarum dicit

3 Matth. x, 23. 3 Matth. x, 23.

57 57

694 694

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

tria quando, et ubi factum est: dolum tria quando, et ubi factum est: dolum accedentis, et duplicitatem determina- accedentis, et duplicitatem determina- tæ responsionem eruditionis de simplici- responsionem eruditionis de simplici- tate præcedentis. tate præcedentis.

De primo dicit : « Factum est autem, » De primo dicit : « Factum est autem, » secundum Dei dispositionem, « ambu- secundum Dei dispositionem, « ambu- lantibus illis in via, » non immediate lantibus illis in via, » non immediate post præmissa, sed diu ante: sicut patet, post præmissa, sed diu ante: sicut patet, Matth. v, 1, ubi eadem historia indu- Matth. v, 1, ubi eadem historia indu- citur, post descensum de monte. Quia, citur, post descensum de monte. Quia, sicut jamdudum diximus, historiæ ab sicut jamdudum diximus, historiæ ab Evangelistis non introducuntur secun- Evangelistis non introducuntur secun- dum ordinem temporis, sed potius se- dum ordinem temporis, sed potius se- cundum quod faciunt ad suorum propo- cundum quod faciunt ad suorum propo- sitorum declarationem. sitorum declarationem.

« Dixit quidam ad illum. » Matth. « Dixit quidam ad illum. » Matth. v, 19, dicitur, quod fuit unus de Scri- v, 19, dicitur, quod fuit unus de Scri- bis qui præsumptionem habuit scientiæ. bis qui præsumptionem habuit scientiæ.

« Sequar te. » « Sequar te. »

Duo tangit in dicto, et unum innuit in Duo tangit in dicto, et unum innuit in intentione dicendi. intentione dicendi.

In dicto speciem prætendit pietatis, et In dicto speciem prætendit pietatis, et fastum promittit præsumptionis. fastum promittit præsumptionis.

Speciem pietatis prætendit cum dicit : Speciem pietatis prætendit cum dicit : « Sequar te. » Hoc enim pietatis est, et « Sequar te. » Hoc enim pietatis est, et religionis. Matth. VII, 15: Veniunt ad religionis. Matth. VII, 15: Veniunt ad vos in vestimentis ovium, intrinsecus vos in vestimentis ovium, intrinsecus autem sunt lupi rapaces. II ad Corinth. autem sunt lupi rapaces. II ad Corinth. XI, 14 et 15: Ipse Satanas transfigurat XI, 14 et 15: Ipse Satanas transfigurat se in angelum lucis. Non est ergo mag- se in angelum lucis. Non est ergo mag- num, si ministri ejus transfigurentur num, si ministri ejus transfigurentur velut ministri justitiæ, quorum finis erit velut ministri justitiæ, quorum finis erit secundum opera ipsorum. Isti sunt hy- secundum opera ipsorum. Isti sunt hy- pocritæ significati per Gabaonitas', qui pocritæ significati per Gabaonitas', qui vestibus vilibus et utribus scissis atque vestibus vilibus et utribus scissis atque consutis deceperunt filios Israel. consutis deceperunt filios Israel.

Addit autem hoc, quod est fastuosæ Addit autem hoc, quod est fastuosæ præsumptionis, cum dicit: præsumptionis, cum dicit:

« Quocumque ieris. » « Quocumque ieris. »

Qui nec per unam viam perfectionis Qui nec per unam viam perfectionis ducem sequi posset. Isa. xvi, 6: Audi- ducem sequi posset. Isa. xvi, 6: Audi- vimus superbiam Moab superbus est vimus superbiam Moab superbus est valde superbia ejus, et arrogantia ejus, valde superbia ejus, et arrogantia ejus,

1 Cf. Josue, IX, 4. 1 Cf. Josue, IX, 4.

et indignatio ejus plus quam fortitudo et indignatio ejus plus quam fortitudo ejus. Propter hoc irrisorie de talibus di- ejus. Propter hoc irrisorie de talibus di- citur, Job, x1, 7: Forsilan vestigia Dei citur, Job, x1, 7: Forsilan vestigia Dei comprehendes, et usque ad perfectum comprehendes, et usque ad perfectum Omnipotentem reperies? Perfectissima Omnipotentem reperies? Perfectissima cum Deo sponsa trahi ut sequatur desi- cum Deo sponsa trahi ut sequatur desi- derat et iste vento plenus, sequi pro- derat et iste vento plenus, sequi pro- mittit Deum quocumque ierit. Psal. mittit Deum quocumque ierit. Psal. XVIII, 6 et 7 Exsultavit ut gigas ad XVIII, 6 et 7 Exsultavit ut gigas ad currendam viam, a summo cœlo egressio currendam viam, a summo cœlo egressio ejus. Et quis sequi posset sic præcurren- ejus. Et quis sequi posset sic præcurren- tem? Eccle. 11, 12 Quid est homo, ut tem? Eccle. 11, 12 Quid est homo, ut sequi possit regem Factorem suum ? sequi possit regem Factorem suum ?

Tertium autem quod innuitur in dicto Tertium autem quod innuitur in dicto suo, est intentio dolosa. Intentione enim suo, est intentio dolosa. Intentione enim lucrandi sequi voluit, ut potestatem ac- lucrandi sequi voluit, ut potestatem ac- ceptam ad miracula facienda ad lucrum ceptam ad miracula facienda ad lucrum converteret, sicut Simon, Act. vi, 19, converteret, sicut Simon, Act. vi, 19, qui oblato pretio dixit Apostolis: Date qui oblato pretio dixit Apostolis: Date et mihi hanc potestatem, ut cuicumque et mihi hanc potestatem, ut cuicumque imposuero manus, accipiat Spiritum imposuero manus, accipiat Spiritum sanctum. Psal. xxxv, 5: Iniquitatem sanctum. Psal. xxxv, 5: Iniquitatem meditatus est in cubili suo: adstitit om- meditatus est in cubili suo: adstitit om- ni viæ non bonæ, malitiam autem non ni viæ non bonæ, malitiam autem non odivit, etc. Eccli. 1, 40 Accessisti ma- odivit, etc. Eccli. 1, 40 Accessisti ma- ligne ad Dominum, et cor tuum plenum ligne ad Dominum, et cor tuum plenum est dolo et fallacia. est dolo et fallacia.

« Dixit illi Jesus: Vulpes foveas ha- « Dixit illi Jesus: Vulpes foveas ha- bent, et volucres cœli nidos: Filius bent, et volucres cœli nidos: Filius autem hominis non habet ubi caput autem hominis non habet ubi caput

reclinet. » reclinet. »

Hic ponitur doli confutatio per Domini Hic ponitur doli confutatio per Domini responsionem. Et quia dolosus fuit et responsionem. Et quia dolosus fuit et præsumptuosus propter hoc utrumque præsumptuosus propter hoc utrumque per similitudinem in eo arguit, ostendens per similitudinem in eo arguit, ostendens se in neutro eorum præcedere: et ideo se in neutro eorum præcedere: et ideo tales se sequi non posse. tales se sequi non posse.

Et hoc est quod dicit contra dolum : Et hoc est quod dicit contra dolum :

« Vulpes foveas habent. » « Vulpes foveas habent. »

Vulpes, ut dicit Isidorus, dicitur quasi Vulpes, ut dicit Isidorus, dicitur quasi volvipes, quia pedes facile in quoslibet volvipes, quia pedes facile in quoslibet

IN EVANG. LUCÆ, IX-58. IN EVANG. LUCÆ, IX-58.

volvit anfractus. Est etiam animal astu- volvit anfractus. Est etiam animal astu- tum, callidum, dolosum, insidiativum, tum, callidum, dolosum, insidiativum, venativum, in latebrosis cavernis anfra- venativum, in latebrosis cavernis anfra- ctuosis habitativum. Et talis fuit iste in ctuosis habitativum. Et talis fuit iste in astutia accedens et calliditate, in callidi- astutia accedens et calliditate, in callidi- tate concupiscentiæ et avaritiæ Dominum tate concupiscentiæ et avaritiæ Dominum quærens, in dolo tentans, in insidiis ob- quærens, in dolo tentans, in insidiis ob- servans, per lucrorum appetitum se- servans, per lucrorum appetitum se- quens, in latebrosis anfractibus se abs- quens, in latebrosis anfractibus se abs- condere putans. condere putans.

De primo, Genes. III, 1: Serpens erat De primo, Genes. III, 1: Serpens erat callidior cunctis animantibus terræ. callidior cunctis animantibus terræ. Cantic. 11, 15 Capite nobis vulpes par- Cantic. 11, 15 Capite nobis vulpes par- vulas, quæ demoliuntur vineas. vulas, quæ demoliuntur vineas.

De secundo, Osee, VII, 6: Applicue- De secundo, Osee, VII, 6: Applicue- runt quasi clibanum cor suum, cum in- runt quasi clibanum cor suum, cum in- sidiaretur eis. sidiaretur eis.

De dolo, Jerem. 1x, 8: Sagitta vulne- De dolo, Jerem. 1x, 8: Sagitta vulne- rans lingua eorum, dolum locuta est. rans lingua eorum, dolum locuta est. Ideo Dominus, Luc. XIII, 32, Herodem Ideo Dominus, Luc. XIII, 32, Herodem vocat vulpem dicens: Dicite vulpi illi : vocat vulpem dicens: Dicite vulpi illi : Ecce ejicio dæmonia, et sanitates perficio Ecce ejicio dæmonia, et sanitates perficio hodie et cras, et tertia die consummor. hodie et cras, et tertia die consummor. Callidæ autem vulpes sunt Samsonis, Callidæ autem vulpes sunt Samsonis, quæ igneæ sunt : comburunt segetes, quæ igneæ sunt : comburunt segetes, quia attrahunt quidquid est fructiferum, quia attrahunt quidquid est fructiferum, aut lucrosum. aut lucrosum.

De insidiis dicit Psalmus x sec. He- De insidiis dicit Psalmus x sec. He- bræos, 8 Sedet in insidiis cum divitibus bræos, 8 Sedet in insidiis cum divitibus in occultis, ut interficiat innocentem. in occultis, ut interficiat innocentem.

De venatione, Psal. x sec. Hebræos, 9: De venatione, Psal. x sec. Hebræos, 9: Insidiatur ut rapiat pauperem : rapere Insidiatur ut rapiat pauperem : rapere pauperem dum attrahit eum. Thren. v, pauperem dum attrahit eum. Thren. v, 18 Propter montem Sion quia disperiit, 18 Propter montem Sion quia disperiit, vulpes ambulaverunt in eo. vulpes ambulaverunt in eo.

Habitat autem in cavernis: quia se- Habitat autem in cavernis: quia se- quens lucrorum appetitum, in abscondi- quens lucrorum appetitum, in abscondi- tis ambulat: nec possunt deprehendi viæ tis ambulat: nec possunt deprehendi viæ ejus. Psal. LXII, 10 et 11: Introibunt in ejus. Psal. LXII, 10 et 11: Introibunt in inferiora terræ, tradentur in manus gla- inferiora terræ, tradentur in manus gla- dii, partes vulpium erunt. Isa. xxix, 15: dii, partes vulpium erunt. Isa. xxix, 15: Væ qui profundi estis corde, ut a Domi- qui profundi estis corde, ut a Domi- no abscondatis consilium, quorum sunt no abscondatis consilium, quorum sunt in tenebris opera, et dicunt: Quis videt in tenebris opera, et dicunt: Quis videt nos? nos?

Sic ergo vulpes, hoc est, volvipedes in Sic ergo vulpes, hoc est, volvipedes in omnem dolum, sunt in hypocrisi loquen- omnem dolum, sunt in hypocrisi loquen-

1 II ad Timoth. III, 5. 1 II ad Timoth. III, 5.

695 695

tes mendacium, habentes speciem quidem tes mendacium, habentes speciem quidem pietatis, virtutem autem ejus abnegan- pietatis, virtutem autem ejus abnegan- tes¹. tes¹.

Isti « habent foveas, » hoc est, decipu- Isti « habent foveas, » hoc est, decipu- las, in quas alii incidant, et sæpe cadunt las, in quas alii incidant, et sæpe cadunt in eas. Psal. LVI, 7: Foderunt ante fa- in eas. Psal. LVI, 7: Foderunt ante fa- ciem meam foveam, et inciderunt in eam. ciem meam foveam, et inciderunt in eam. Jerem. XVIII, 20: Foderunt foveam ani- Jerem. XVIII, 20: Foderunt foveam ani- mæ meæ. Per istam ergo similitudinem meæ. Per istam ergo similitudinem percussa est astutia dolosa istius. percussa est astutia dolosa istius. Sequitur: Sequitur:

« Et volucres cœli nidos. >> « Et volucres cœli nidos. >>

Volucres alta petentes, sunt præsu- Volucres alta petentes, sunt præsu- mentes et superbi: sicut iste qui ad ma- mentes et superbi: sicut iste qui ad ma- gna Dei dona cogitavit ascendere, et ma- gna Dei dona cogitavit ascendere, et ma- gna de se præsumpsit. Apocal. xvIII, 2 : gna de se præsumpsit. Apocal. xvIII, 2 : Facta est Babylon custodia omnis volu- Facta est Babylon custodia omnis volu- cris immundæ. Dæmones enim alta pe- cris immundæ. Dæmones enim alta pe- tentes tales custodiunt. Istæ volucres in tentes tales custodiunt. Istæ volucres in altis habent nidos. Abdiæ, y. 6: Si exal- altis habent nidos. Abdiæ, y. 6: Si exal- tatus fueris ut aquila, et inter sidera po- tatus fueris ut aquila, et inter sidera po- sueris nidum tuum, inde detraham te, sueris nidum tuum, inde detraham te, dicit Dominus. Ambitiosus enim semper dicit Dominus. Ambitiosus enim semper in altissimo nidificat, in corde suo di- in altissimo nidificat, in corde suo di- cens illud Isaiæ, XIV, 23: In cœlum cens illud Isaiæ, XIV, 23: In cœlum conscendam, super astra Dei exaltabo so- conscendam, super astra Dei exaltabo so- lium meum. lium meum.

Ostendit autem in se nihil talium esse Ostendit autem in se nihil talium esse dicens. dicens.

<< Filius autem hominis, etc. » << Filius autem hominis, etc. »

Minorà de se prædicans propter humi- Minorà de se prædicans propter humi- litatem, dicit se Filium hominis qui est litatem, dicit se Filium hominis qui est Dei Filius. Ad Roman. XII, 16 : Non alta Dei Filius. Ad Roman. XII, 16 : Non alta sapientes, sed humilibus consentientes : sapientes, sed humilibus consentientes : formam servi prætendens qui est Domi- formam servi prætendens qui est Domi- nus omnium. nus omnium.

« Non habet. » Simplicem prætendit « Non habet. » Simplicem prætendit paupertatem. Quasi diceret: Nihil ego paupertatem. Quasi diceret: Nihil ego ipse potestate mea lucratus sum, quia non ipse potestate mea lucratus sum, quia non habet Filius hominis in humanis habet Filius hominis in humanis

« Ubi caput reclinet, » quæ tamen mi- « Ubi caput reclinet, » quæ tamen mi- nima quies inter necessarias quietes. Ideo nima quies inter necessarias quietes. Ideo natus in præsepio, caput in mutuato natus in præsepio, caput in mutuato

59 59

696 696

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

crucifixus crucifixus

quievit diversorio juvenis prædicans, quievit diversorio juvenis prædicans, non propria quievit domo non propria quievit domo moriens, ad caput nullo sustentatus est moriens, ad caput nullo sustentatus est receptaculout in omnibus verum sit receptaculout in omnibus verum sit quod dicitur, Joan. 1, 11 : In propria ve- quod dicitur, Joan. 1, 11 : In propria ve- nit, et sui eum non receperunt. Jerem. nit, et sui eum non receperunt. Jerem. XIV, 8 Quasi colonus futurus es in terra, XIV, 8 Quasi colonus futurus es in terra, et quasi viator declinans ad manendum. et quasi viator declinans ad manendum. Psal. LXXXVII, 16 Pauper sum ego, et Psal. LXXXVII, 16 Pauper sum ego, et in laboribus a juventute mea exaltatus in laboribus a juventute mea exaltatus autem, scilicet in cruce, humiliatus sum, autem, scilicet in cruce, humiliatus sum, turpatione ignominiosæ crucis, et contur- turpatione ignominiosæ crucis, et contur- batus, mulcta poenalitatis. Natum enim batus, mulcta poenalitatis. Natum enim sui non receperunt. Prædicans, quasi sui non receperunt. Prædicans, quasi viator colonus cordium, instabilis de loco viator colonus cordium, instabilis de loco ad locum declinavit, ad diversa deserti, ad locum declinavit, ad diversa deserti, et habitationis hominum loca. Moriens et habitationis hominum loca. Moriens autem, in cruce elevatus, et oblatus, autem, in cruce elevatus, et oblatus, etiam capitis caruit receptaculo: et ideo etiam capitis caruit receptaculo: et ideo inclinato capite tradidit spiritum. Quia inclinato capite tradidit spiritum. Quia nihil fuit quod nutans caput mortui reti- nihil fuit quod nutans caput mortui reti- neret. neret.

Sic præcessit veritas : per quas vias, Sic præcessit veritas : per quas vias, dolus vel hypocrisis mendax sequi non dolus vel hypocrisis mendax sequi non desiderat. desiderat.

« Ait autem ad alterum: Sequere « Ait autem ad alterum: Sequere me. Ille autem dixit: Domine, permitte me. Ille autem dixit: Domine, permitte mihi primum ire, et sepelire patrem mihi primum ire, et sepelire patrem

meum. » meum. »

Hic agitur de sinceritate intentionis se- Hic agitur de sinceritate intentionis se- quentium, et de fine operis eorum. quentium, et de fine operis eorum.

Tanguntur autem hic tria. Primum est Tanguntur autem hic tria. Primum est invitatio devoti ad sequendum. Secun- invitatio devoti ad sequendum. Secun- dum, dilatio sequelæ, ad pietatis officium dum, dilatio sequelæ, ad pietatis officium explendum. Tertium est instructio sim- explendum. Tertium est instructio sim- plicis, quod non melius bonum propter plicis, quod non melius bonum propter minus bonum intermittendum. minus bonum intermittendum.

Attendendum autem, quod iste disci- Attendendum autem, quod iste disci- pulus quem hic Dominus invitat ad se- pulus quem hic Dominus invitat ad se- quendum, a quibusdam dicitur fuisse quendum, a quibusdam dicitur fuisse Philippus Apostolus: qui licet, Joan. I, Philippus Apostolus: qui licet, Joan. I, 43 et seq., venerit ad Dominum, et etiam 43 et seq., venerit ad Dominum, et etiam alios induxerit, tamen postea ad propria alios induxerit, tamen postea ad propria

1 Joan. xix, 30. 1 Joan. xix, 30.

rediens, et cognitionem Domini assecu- rediens, et cognitionem Domini assecu- tus sit, et nunc in toto ad relinquendum tus sit, et nunc in toto ad relinquendum propria sit vocatus: hoc tamen non est propria sit vocatus: hoc tamen non est authenticum. Quicumque autem fuerit, authenticum. Quicumque autem fuerit, constat quod devotus et sincerus fuit, constat quod devotus et sincerus fuit, motus ex sermone Domini in monte, et motus ex sermone Domini in monte, et sanctificatus. Et ideo desiderium suum sanctificatus. Et ideo desiderium suum ad sequendum per verbum Domini est ad sequendum per verbum Domini est præventum. præventum.

Et ideo dicit : Et ideo dicit :

« Ait autem ad alterum. » « Ait autem ad alterum. »

Videns eum devotum, et ideo vocan- Videns eum devotum, et ideo vocan- do præveniens desiderium ejus. Psal. xx, do præveniens desiderium ejus. Psal. xx, 4: Domine, prævenisti eum in benedictio- 4: Domine, prævenisti eum in benedictio- nibus dulcedinis. Job, XIV, 15: Vocabis nibus dulcedinis. Job, XIV, 15: Vocabis me, et ego respondebo tibi: operi manu- me, et ego respondebo tibi: operi manu- um tuarum porriges dexteram. Deside- um tuarum porriges dexteram. Deside- rio enim cupiebat trahi. Cantic, 1, 3: Trahe rio enim cupiebat trahi. Cantic, 1, 3: Trahe me post te curremus in odorem unguen- me post te curremus in odorem unguen- torum tuorum. Vidit enim unctiones sa- torum tuorum. Vidit enim unctiones sa- nitatis eum in omnibus perficere infirmis: nitatis eum in omnibus perficere infirmis: et ideo toto corde sequi desiderans, et et ideo toto corde sequi desiderans, et humilis, se ad sequendum indignum tan- humilis, se ad sequendum indignum tan- tum Dominum reputans, exspectabat de- tum Dominum reputans, exspectabat de- sideratam vocantis invitationem. sideratam vocantis invitationem.

« Sequere me, » « Sequere me, »

Relictis omnibus: quia tuis rebus fa- Relictis omnibus: quia tuis rebus fa- miliaribus oneratus, sequi me non pos- miliaribus oneratus, sequi me non pos-

ses. ses.

« Sequere » quidem toto corde: non « Sequere » quidem toto corde: non aliquam cordis tui de cætero portionem aliquam cordis tui de cætero portionem familiaribus rebus impendens. Daniel. familiaribus rebus impendens. Daniel. III, 41 Nunc sequimur te in toto corde, III, 41 Nunc sequimur te in toto corde, et timemus te, et quærimus faciem et timemus te, et quærimus faciem tuam. tuam.

« Sequere me, » inquam, vitam: ne « Sequere me, » inquam, vitam: ne occupatus cum mortuis impediaris et occupatus cum mortuis impediaris et moriaris. Osee, VI, 3: Vivemus in con- moriaris. Osee, VI, 3: Vivemus in con- spectu ejus. Sciemus, sequemurque, ut spectu ejus. Sciemus, sequemurque, ut cognoscamus Dominum. cognoscamus Dominum.

« Sequere » adhuc, nullo retardatus, « Sequere » adhuc, nullo retardatus, ut præcedentem comprehendas. Ad Phi- ut præcedentem comprehendas. Ad Phi-

IN EVANG. LUCÆ, IX-59, 60. IN EVANG. LUCÆ, IX-59, 60.

lip. I, 12 Sequor, si quomodo compre- lip. I, 12 Sequor, si quomodo compre- hendam in quo et comprehensus sum. hendam in quo et comprehensus sum.

« «

Sequere » igitur « me » signanter, et Sequere » igitur « me » signanter, et non alium : non æstum avaritiæ: sicut non alium : non æstum avaritiæ: sicut dicitur, Osee, XII, 1: Ephraim pascit dicitur, Osee, XII, 1: Ephraim pascit ventum, et sequitur æstum tota die ventum, et sequitur æstum tota die mendacium et vastitatem multiplicat. mendacium et vastitatem multiplicat. Sic enim sequi voluit ille, quém vulpi Sic enim sequi voluit ille, quém vulpi et volucris cœli comparavi. et volucris cœli comparavi.

Sed tu, «me» ad superna vocantem Sed tu, «me» ad superna vocantem << sequere. » Ad Philip. 111, 13 et 14: Quæ << sequere. » Ad Philip. 111, 13 et 14: Quæ quidem retro sunt obliviscens, ad ea vero quidem retro sunt obliviscens, ad ea vero quæ sunt priora extendens meipsum, ad quæ sunt priora extendens meipsum, ad destinatum persequor, ad bravium super- destinatum persequor, ad bravium super- næ vocationis Dei in Christo Jesu. vocationis Dei in Christo Jesu.

« Ille autem dixit, » « Ille autem dixit, »

Differens obedientiam insecutionis per Differens obedientiam insecutionis per occupationem officii pietatis. occupationem officii pietatis.

In hac autem dilatione dicit tria: pro- In hac autem dilatione dicit tria: pro- fessionem fidei ejus qui sequendus est : fessionem fidei ejus qui sequendus est : petitionem indulgentiæ carnalis affectus, petitionem indulgentiæ carnalis affectus, qui ab ipso Creatore inditus est : et alle- qui ab ipso Creatore inditus est : et alle- gationem officii pietatis, quod a Patriar- gationem officii pietatis, quod a Patriar- chis est observatum, a Sanctis institutum, chis est observatum, a Sanctis institutum, et ab Angelis commendatum. et ab Angelis commendatum.

De primo dicit : De primo dicit :

<< Domine. »> << Domine. »>

Profitetur enim dictum, cujus jussioni Profitetur enim dictum, cujus jussioni credit obediendum esse. Act. v, 29 : credit obediendum esse. Act. v, 29 : Obedire oportet Deo magis quam homi- Obedire oportet Deo magis quam homi- nibus. Psal. cxv, 16 : 0 Domine, quia nibus. Psal. cxv, 16 : 0 Domine, quia ego servus tuus. ego servus tuus.

« Permitte mihi, » « Permitte mihi, »

Hoc est, indulge naturæ quam fecisti. Hoc est, indulge naturæ quam fecisti. Exod. XX, 12 Honora patrem tuum et Exod. XX, 12 Honora patrem tuum et matrem tuam. Impium videtur si non matrem tuam. Impium videtur si non exhibet officium paterno funeri, super exhibet officium paterno funeri, super quo etiam sacerdos contaminandus'. quo etiam sacerdos contaminandus'.

Et ideo indulge Et ideo indulge

1 Cf. Levit. xx, 9. 1 Cf. Levit. xx, 9.

« Primum ire. » « Primum ire. »

697 697

Non enim renuo obedientiam, sed or- Non enim renuo obedientiam, sed or- dine charitatis differo, quæ primo ordi- dine charitatis differo, quæ primo ordi- nat ad proximos, et postea ad alios. nat ad proximos, et postea ad alios. Cantic. 11, 4 Ordinavit me in charita- Cantic. 11, 4 Ordinavit me in charita- tem. Gregorius: «Per obedientiam num- tem. Gregorius: «Per obedientiam num- « quam præcipitur malum fieri: sed non- « quam præcipitur malum fieri: sed non- « numquam per obedientiam bonum quod « numquam per obedientiam bonum quod « fieri posset, præcipitur intermitti. »> « fieri posset, præcipitur intermitti. »>

« Sepelire patrem meum. » « Sepelire patrem meum. »

Hoc a Patriarcha Joseph est observa- Hoc a Patriarcha Joseph est observa- tum, Genes. L, 5: Ascendam, et sepe- tum, Genes. L, 5: Ascendam, et sepe- liam patrem meum, ac revertar. A San- liam patrem meum, ac revertar. A San- ctis est hoc institutum, Tob. iv, 3 Cum ctis est hoc institutum, Tob. iv, 3 Cum acceperit Deus animam meam, corpus acceperit Deus animam meam, corpus meum sepeli. Hoc est ab Angelis com- meum sepeli. Hoc est ab Angelis com- mendatum, Tob. XII, 12, dixit Raphael mendatum, Tob. XII, 12, dixit Raphael Angelus Tobiæ: Quando orabas cum la- Angelus Tobiæ: Quando orabas cum la- crymis, et sepeliebas mortuos, et derelin- crymis, et sepeliebas mortuos, et derelin- quebas prandium tuum, et mortuos abs- quebas prandium tuum, et mortuos abs- condebas per diem in domo tua, et no- condebas per diem in domo tua, et no- cte sepeliebas eos, ego obtuli orationem cte sepeliebas eos, ego obtuli orationem tuam Domino. tuam Domino.

« Dixitque ei Jesus: Sine ut mortui « Dixitque ei Jesus: Sine ut mortui sepeliant mortuos suos. » sepeliant mortuos suos. »

Ecce simplicitatis instructio. Ecce simplicitatis instructio. Dicit autem duo, quorum primum est Dicit autem duo, quorum primum est discretionis. Secundum autem, privile- discretionis. Secundum autem, privile- giatæ dignitatis. giatæ dignitatis.

Id quod est discretionis, innuit tria: Id quod est discretionis, innuit tria: quorum unum est, ut quod est vanitatis, quorum unum est, ut quod est vanitatis, dimittatur etiamsi conjunctum sit pie- dimittatur etiamsi conjunctum sit pie- tatis officio. Secundum autem, quod dis- tatis officio. Secundum autem, quod dis- cretio habenda est in officiis pietatis. cretio habenda est in officiis pietatis. Tertium, quod id quod minus est, com- Tertium, quod id quod minus est, com- mittatur vicariis et id quod majus est, mittatur vicariis et id quod majus est, fiat per nosipsos. fiat per nosipsos.

Primum innuit in hoc quod dicit : Primum innuit in hoc quod dicit :

60 60

698 698

<< Sine, » << Sine, »

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

Hoc est, permitte. Et non permitti Hoc est, permitte. Et non permitti tur nisi malum. Quasi dicat: Solemni- tur nisi malum. Quasi dicat: Solemni- tas sepulturæ quam vanitas hominum tas sepulturæ quam vanitas hominum sibi ad solatium, non mortuis ad suffra- sibi ad solatium, non mortuis ad suffra- gium invenit, sinenda est aliis, et non a gium invenit, sinenda est aliis, et non a te, qui ad æterna festinas exercenda. te, qui ad æterna festinas exercenda. Quid enim profuit diviti purpurato so- Quid enim profuit diviti purpurato so- lemnis tumba, et multa deflens turba, lemnis tumba, et multa deflens turba, quando sepultus est in inferno in anima¹? quando sepultus est in inferno in anima¹? hoc tamen propter tristitiæ temperamen- hoc tamen propter tristitiæ temperamen- tum sinendum est. Genes. xxIII, 6: tum sinendum est. Genes. xxIII, 6: Princeps Dei es apud nos, in electis se- Princeps Dei es apud nos, in electis se- pulcris nostris sepeli mortuum tuum. pulcris nostris sepeli mortuum tuum.

« Ut mortui sepeliant mortuos « Ut mortui sepeliant mortuos

suos. » suos. »

In hoc notatur discretio habenda in of- In hoc notatur discretio habenda in of- ficiis pietatis. ficiis pietatis.

Et notantur tria discernenda, scilicet, Et notantur tria discernenda, scilicet, sepulturæ necessitas, sepelientium indi- sepulturæ necessitas, sepelientium indi- gnitas, et sepulti inidoneitas. gnitas, et sepulti inidoneitas.

Nulla enim instans necessitas sepe- Nulla enim instans necessitas sepe- liendi nobis incumbit, ubi multi alii sunt liendi nobis incumbit, ubi multi alii sunt se ultro offerentes ad sepulturæ officium : se ultro offerentes ad sepulturæ officium : sed esset necessarium per nos fieri, si sed esset necessarium per nos fieri, si alii sepelientes non invenirentur: sicut, alii sepelientes non invenirentur: sicut, Tob. 11, 3 et 4, dicitur, quod sepelivit Tob. 11, 3 et 4, dicitur, quod sepelivit jugulatos in platea jacentes. jugulatos in platea jacentes.

Secundum est indignitas sepelientium, Secundum est indignitas sepelientium, quam notat cum dicit : quam notat cum dicit :

« Ut mortui. » Et notatur quod isti fue- « Ut mortui. » Et notatur quod isti fue- runt infideles in peccatis mortui. Job, runt infideles in peccatis mortui. Job, XXXVI, 14: Morietur in tempestate ani- XXXVI, 14: Morietur in tempestate ani- ma eorum, et vita eorum inter effæmina- ma eorum, et vita eorum inter effæmina- tos. I ad Timoth. v, 6: Quæ in deliciis tos. I ad Timoth. v, 6: Quæ in deliciis est, vivens mortua est. Et cum talibus est, vivens mortua est. Et cum talibus participare, viro justo est incongruum : participare, viro justo est incongruum : quia quamvis aliquando pietati dent ope- quia quamvis aliquando pietati dent ope- ram, tamen in modo habent vanitatem, ram, tamen in modo habent vanitatem, et in fine magis attendunt sæculi pom- et in fine magis attendunt sæculi pom- pam quam pietatem divinam. pam quam pietatem divinam.

Tertium est mortui inidoneitas : et hanc Tertium est mortui inidoneitas : et hanc notat, cum dicit: notat, cum dicit:

« Mortuos suos. » Non enim diceretur « Mortuos suos. » Non enim diceretur

1 Luc. XVI, 22. 1 Luc. XVI, 22.

esse mortuus eorum, hoc est, mortuo- esse mortuus eorum, hoc est, mortuo- rum, nisi esset omnino a Sanctorum rum, nisi esset omnino a Sanctorum morte separatus. Sancti enim, mortui morte separatus. Sancti enim, mortui dicuntur Dei. Isa. xxvi, 19: Vivent mor- dicuntur Dei. Isa. xxvi, 19: Vivent mor- tui tui, interfecti mei resurgent. Apocal. tui tui, interfecti mei resurgent. Apocal. XIV, 13 Beati mortui, qui in Domino XIV, 13 Beati mortui, qui in Domino

moriuntur. Iste autem suus mortuorum moriuntur. Iste autem suus mortuorum mortuus dicitur: quia filio credente, pa- mortuus dicitur: quia filio credente, pa- ter in infidelitate et peccatis remansit, et ter in infidelitate et peccatis remansit, et sic vita functus est. Psal. CXLV, 4: Exi- sic vita functus est. Psal. CXLV, 4: Exi- bit spiritus ejus, et revertetur in terram bit spiritus ejus, et revertetur in terram suam in illa die peribunt omnes cogita- suam in illa die peribunt omnes cogita- tiones eorum. I Machab. 11, 62 et 63: tiones eorum. I Machab. 11, 62 et 63: Gloria viri peccatoris stercus et vermis Gloria viri peccatoris stercus et vermis est hodie extollitur, et cras non invenie- est hodie extollitur, et cras non invenie- tur quia conversus est in terram suam. tur quia conversus est in terram suam. Tales autem indigni sunt sepultura, et Tales autem indigni sunt sepultura, et maxime ut viri sancti occupentur exse- maxime ut viri sancti occupentur exse- quiis eorum. Isa. xiv, 19 et 20: Quasi quiis eorum. Isa. xiv, 19 et 20: Quasi cadaver putridum, non habebis cum San- cadaver putridum, non habebis cum San- ctis consortium in sepultura. Et patet ex ctis consortium in sepultura. Et patet ex hoc peccare eos, qui intra sancta loca se- hoc peccare eos, qui intra sancta loca se- peliunt peccatores, et multum occupan- peliunt peccatores, et multum occupan- tur funeribus eorum. Et ex his tertio col- tur funeribus eorum. Et ex his tertio col- ligitur, quando non urget necessitas, hoc ligitur, quando non urget necessitas, hoc esse propter meliora dimittendum. Levit. esse propter meliora dimittendum. Levit. xv, 31 Docebitis filios Israel ut ca- xv, 31 Docebitis filios Israel ut ca- veant immunditiam, et non moriantur veant immunditiam, et non moriantur in sordibus suis. Non enim communi- in sordibus suis. Non enim communi- candum est talibus. candum est talibus.

« Tu autem vade, et annuntia re- « Tu autem vade, et annuntia re- gnum Dei. »> gnum Dei. »>

Ecce quid in intentione et operis ex- Ecce quid in intentione et operis ex- secutione principaliter est habendum. Sic secutione principaliter est habendum. Sic Paulus prædicavit, et propter prædicare, Paulus prædicavit, et propter prædicare, baptizare intermisit. I ad Corinth. 1, 14, baptizare intermisit. I ad Corinth. 1, 14, 16 et 17 Neminem vestrum baptizavi, 16 et 17 Neminem vestrum baptizavi, nisi Crispum et Caium... Baptizavi au- nisi Crispum et Caium... Baptizavi au- tem et Stephanæ domum. Non enim misit tem et Stephanæ domum. Non enim misit me Christus baptizare, sed evangelizare. me Christus baptizare, sed evangelizare.

Et hoc est quod dicit : « Vade, » pro- Et hoc est quod dicit : « Vade, » pro- ficiendo ad vicos, villas, castella, civita- ficiendo ad vicos, villas, castella, civita- tes. Marc. xvi, 15: Euntes in mundum tes. Marc. xvi, 15: Euntes in mundum universum prædicate Evangelium omni universum prædicate Evangelium omni creaturæ. Luc. x, 3: Ecce ego mitto vos. creaturæ. Luc. x, 3: Ecce ego mitto vos.

61 61

IN EVANG. LUCÆ, IX-61, 62. IN EVANG. LUCÆ, IX-61, 62.

« Et annuntia, » hoc est, ad capacita- « Et annuntia, » hoc est, ad capacita- tem auditorum nuntia. Isa. xII, 5: An- tem auditorum nuntia. Isa. xII, 5: An- nuntiate hoc in universa terra. nuntiate hoc in universa terra.

« Regnum Dei, » hoc est distributio « Regnum Dei, » hoc est distributio justitiæ divinæ pro qualitate meritorum. justitiæ divinæ pro qualitate meritorum. Matth. XI, 12: Regnum cælorum vim Matth. XI, 12: Regnum cælorum vim patitur, et violenti rapiunt illud. Matth. patitur, et violenti rapiunt illud. Matth. 111, 2: Poenitentiam agite: appropinqua- 111, 2: Poenitentiam agite: appropinqua- vit enim regnum cœlorum. vit enim regnum cœlorum.

« Et ait alter: Sequar te, Domine. »> « Et ait alter: Sequar te, Domine. »>

Hic agitur de sequentium expeditione. Hic agitur de sequentium expeditione. Dicuntur autem hic tria. Primo enim Dicuntur autem hic tria. Primo enim tangitur istius ad sequendum libera et tangitur istius ad sequendum libera et spontanea oblatio. Secundo autem, quæ- spontanea oblatio. Secundo autem, quæ- sita ad sequendum utilis, ut sibi videba- sita ad sequendum utilis, ut sibi videba- tur, dilatio. Tertio autem ponitur diffe- tur, dilatio. Tertio autem ponitur diffe- rentis sequelam instructio. rentis sequelam instructio.

De primo dicit: « Et ait alter, » alte- De primo dicit: « Et ait alter, » alte- ritate animi a primo vulpino separatus : ritate animi a primo vulpino separatus : quia iste bonus, ille autem malus fuit. quia iste bonus, ille autem malus fuit. Numer. xiv, 6 et seq., Caleb, qui plenus Numer. xiv, 6 et seq., Caleb, qui plenus est alio spiritu. A secundo autem alter: est alio spiritu. A secundo autem alter: quia ille pietate officii instantis, iste au- quia ille pietate officii instantis, iste au- tem utilitate rei familiaris distulit. tem utilitate rei familiaris distulit.

« Sequar te, Domine, » « Sequar te, Domine, »

Spontanee me offerens ad te Domi- Spontanee me offerens ad te Domi- num meum sequendum. I Reg. XII, 14: num meum sequendum. I Reg. XII, 14: Si timueritis Dominum, et servieritis ei, Si timueritis Dominum, et servieritis ei, et audieritis vocem ejus, et non exaspe- et audieritis vocem ejus, et non exaspe- raveritis os Domini, eritis et vos, et rex raveritis os Domini, eritis et vos, et rex qui imperat vobis, sequentes Dominum qui imperat vobis, sequentes Dominum Deum vestrum. Timor enim facit rece- Deum vestrum. Timor enim facit rece- dere a peccato, ne eatur per devium. dere a peccato, ne eatur per devium. Audire antem vocem, illuminat viam ad Audire antem vocem, illuminat viam ad sequendum quia lucerna pedibus meis sequendum quia lucerna pedibus meis verbum tuum, et lumen semitis meis 1. verbum tuum, et lumen semitis meis 1. Servire autem illi, facit de familia se- Servire autem illi, facit de familia se- quente. Non exasperare autem sermo- quente. Non exasperare autem sermo- nes, conservat ne avertamur a sequela: nes, conservat ne avertamur a sequela: et tunc perfecte sequimur. et tunc perfecte sequimur.

1 Psal. CXVIII, 105. 1 Psal. CXVIII, 105.

699 699

« Sed permitte mihi primum renun- « Sed permitte mihi primum renun- tiare his quæ domi sunt. » tiare his quæ domi sunt. »

Ecce dilatio. Ecce dilatio.

Et tangit duo, quorum primum est Et tangit duo, quorum primum est humanæ infirmitatis: secundum autem humanæ infirmitatis: secundum autem est utilitas rei familiaris. est utilitas rei familiaris.

Primum notatur in hoc quod dicit: Primum notatur in hoc quod dicit: « Permitte me primum ire, » hoc est, « Permitte me primum ire, » hoc est, indulge quod infirmitati humanæ debe- indulge quod infirmitati humanæ debe- tur. Hæc enim non potest carere sola- tur. Hæc enim non potest carere sola- tiis. Et hoc est quod dicitur, Genes. xix, tiis. Et hoc est quod dicitur, Genes. xix, 20: Est civitas hæc juxta, ad quam 20: Est civitas hæc juxta, ad quam possum fugere, parva, et salvabor in ea: possum fugere, parva, et salvabor in ea: numquid non modica est, et vivet anima numquid non modica est, et vivet anima mea? Hæc enim civitas est rei familiaris mea? Hæc enim civitas est rei familiaris utilitas, in qua salvatur vita animalis. Et utilitas, in qua salvatur vita animalis. Et hanc iste sibi petit indulgeri. hanc iste sibi petit indulgeri.

« Et renuntiare, » hoc est, ordinare « Et renuntiare, » hoc est, ordinare cum relictione, « his quæ domi sunt, » cum relictione, « his quæ domi sunt, » quæ ad vitæ hujus ordinata sunt necessi- quæ ad vitæ hujus ordinata sunt necessi-

tatem. tatem.

Hic enim et sequi Dominum voluit, et Hic enim et sequi Dominum voluit, et tamen ordinare de provisione futuræ ne- tamen ordinare de provisione futuræ ne- cessitatis: ut ex ordinatione illa futuræ cessitatis: ut ex ordinatione illa futuræ necessitati per suos provideret: atten- necessitati per suos provideret: atten- dens hoc quod dicit Apostolus, I ad Ti- dens hoc quod dicit Apostolus, I ad Ti- moth. v, 8: Si quis suorum, et maxime moth. v, 8: Si quis suorum, et maxime domesticorum curam non habet, fidem domesticorum curam non habet, fidem negavit, et est infideli deterior. Voluit negavit, et est infideli deterior. Voluit ergo domui suæ disponere, et sibi. Isa. ergo domui suæ disponere, et sibi. Isa. XXXVIII, 1: Dispone domui tuæ. Proverb. XXXVIII, 1: Dispone domui tuæ. Proverb. XXXI, 27 Consideravit semitas domus XXXI, 27 Consideravit semitas domus suæ, et panem otiosa non comedit. Hæc suæ, et panem otiosa non comedit. Hæc enim ordinata charitas esse videbatur. enim ordinata charitas esse videbatur.

« Ait ad illum Jesus: Nemo mittens « Ait ad illum Jesus: Nemo mittens manum suam ad aratrum, et respi- manum suam ad aratrum, et respi- ciens retro, aptus est regno Dei. » ciens retro, aptus est regno Dei. »

Ecce instructio. Psal. cxvIII, 66: Boni- Ecce instructio. Psal. cxvIII, 66: Boni- tatem, et disciplinam, et scientiam doce tatem, et disciplinam, et scientiam doce me, Domine. me, Domine.

« Nemo mittens manum suam ad ara- « Nemo mittens manum suam ad ara- trum. » Attende quod Dominus per me- trum. » Attende quod Dominus per me- taphoram arantis viam docet perfectionis. taphoram arantis viam docet perfectionis.

700 700

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

Iste enim et temporalium voluit habere Iste enim et temporalium voluit habere solatium, et tamen sequi Dominum in solatium, et tamen sequi Dominum in via perfectionis, et verbi Dei prædicatio- via perfectionis, et verbi Dei prædicatio- nis putans eamdem viam perfectis et nis putans eamdem viam perfectis et imperfectis esse propositam. Quamvis imperfectis esse propositam. Quamvis enim infirmis hoc sufficiat, tamen per- enim infirmis hoc sufficiat, tamen per- fectis viris, et præcipue in primitiva Ec- fectis viris, et præcipue in primitiva Ec- clesia hoc non fuit concessum, ut simul clesia hoc non fuit concessum, ut simul saperent ea quæ sursum sunt, et ea quæ saperent ea quæ sursum sunt, et ea quæ super terram. Aratrum igitur in quo sunt super terram. Aratrum igitur in quo sunt duæ stivæ, vel una: duæ quidem prop- duæ stivæ, vel una: duæ quidem prop- ter duo præcepta dilectionis Dei, et pro- ter duo præcepta dilectionis Dei, et pro- ximi. In quo etiam est lignum longitu- ximi. In quo etiam est lignum longitu- dinale, quod est signum rectitudinis ju- dinale, quod est signum rectitudinis ju- stitiæ mandatorum: et in quo est vomer stitiæ mandatorum: et in quo est vomer verbi Dei, et ferrum de subtus cavans verbi Dei, et ferrum de subtus cavans terram divini timoris, datur in manu terram divini timoris, datur in manu ejus qui res familiares postposuit, et uti- ejus qui res familiares postposuit, et uti- litatibus propriis renuntiavit. Sic, III litatibus propriis renuntiavit. Sic, III Reg. xix, 19 et 20: Eliseus in duodecim Reg. xix, 19 et 20: Eliseus in duodecim jugis boum arantibus, propter duode- jugis boum arantibus, propter duode- num Apostolorum numeruni, unus erat, num Apostolorum numeruni, unus erat, parentum pietate affectus, cum dicitur: parentum pietate affectus, cum dicitur: Osculer, oro patrem meum et matrem Osculer, oro patrem meum et matrem

meam. meam.

Dicit ergo quod sic « mittens manum, » Dicit ergo quod sic « mittens manum, » sollicitudinis susceptæ, « ad aratrum » sollicitudinis susceptæ, « ad aratrum » arationis, et processiones cordium : ut arationis, et processiones cordium : ut inferat divinæ gratiæ semen, ad meren- inferat divinæ gratiæ semen, ad meren- dum fidei et bonorum operum fructum: dum fidei et bonorum operum fructum:

1 Cf. Genes. XIX, 26. 1 Cf. Genes. XIX, 26.

et cum uxore Lot', « respiciens retro, » ad et cum uxore Lot', « respiciens retro, » ad rei familiaris solatium et sollicitudinem, rei familiaris solatium et sollicitudinem, non « aptus est regno Dei, » hoc est, non « aptus est regno Dei, » hoc est, regimini et operi regni Dei, hoc est, Ec- regimini et operi regni Dei, hoc est, Ec- clesiæ: quia, sicut supra diximus, re- clesiæ: quia, sicut supra diximus, re- gnum Dei ex multis conficitur, et ideo gnum Dei ex multis conficitur, et ideo multis comparatur. II ad Timoth. 11, 4: multis comparatur. II ad Timoth. 11, 4: Nemo militans Deo implicat se negotiis Nemo militans Deo implicat se negotiis sæcularibus, ut ei placeat, cui se proba- sæcularibus, ut ei placeat, cui se proba- vit. I ad Corinth. 1x, 25: Omnis qui in vit. I ad Corinth. 1x, 25: Omnis qui in agone contendit, ab omnibus se abstinet. agone contendit, ab omnibus se abstinet. Et ideo inter omnes Apostolos, unus so- Et ideo inter omnes Apostolos, unus so- lus curam rei familiaris nimis diligens, lus curam rei familiaris nimis diligens, dum ultra modum propriam utilitatem dum ultra modum propriam utilitatem procurare voluit, Dominum tradidit et procurare voluit, Dominum tradidit et vendidit et seipsum tandem laqueo sus- vendidit et seipsum tandem laqueo sus- pendit. I ad Timoth. vi, 9: Qui volunt pendit. I ad Timoth. vi, 9: Qui volunt divites fieri, incidunt in tentationem, et divites fieri, incidunt in tentationem, et in laqueum diaboli. Ideo dicit Apostolus, in laqueum diaboli. Ideo dicit Apostolus, ad Philip. 11, 7: Quæ mihi fuerunt lu- ad Philip. 11, 7: Quæ mihi fuerunt lu- cra, hæc arbitratus sum propter Christum cra, hæc arbitratus sum propter Christum detrimenta. Verumtamen existimo omnia detrimenta. Verumtamen existimo omnia detrimentum esse, propter eminentem detrimentum esse, propter eminentem scientiam Jesu Christi Domini mei, pro- scientiam Jesu Christi Domini mei, pro- pter quem omnia detrimentum feci, et pter quem omnia detrimentum feci, et arbitror ut stercora, ut Christum lucri- arbitror ut stercora, ut Christum lucri- faciam, etc. faciam, etc.

Hoc igitur est, quod intendit in para- Hoc igitur est, quod intendit in para- bola. bola.

2 Cf. Matth. xXVII, 5. 2 Cf. Matth. xXVII, 5.

INDEX INDEX

Capitum in Evangelium secundum Lucam. Capitum in Evangelium secundum Lucam.

(I - IX) (I - IX)

CAPUT CAPUT

In caput In caput

CAPUT CAPUT

In caput In caput

PROCEMIUM S. LUCE. PROCEMIUM S. LUCE.

In prooemium S. Lucæ enarratio. In prooemium S. Lucæ enarratio.

I. Zachariæ sacerdoti annuntiat Gabriel Joannis conceptum ex I. Zachariæ sacerdoti annuntiat Gabriel Joannis conceptum ex Elisabeth sterili, qui Angelo non credens mutus efficitur : Elisabeth sterili, qui Angelo non credens mutus efficitur : idemque Gabriel Mariæ annnuntiat conceptum Jesu filii Dei de idemque Gabriel Mariæ annnuntiat conceptum Jesu filii Dei de Spiritu Sancto ad Mariæ salutationem Joannes exultat in ute- Spiritu Sancto ad Mariæ salutationem Joannes exultat in ute- ro, et Elisabeth prophetat, ipsaque Maria canticum gratiarum ro, et Elisabeth prophetat, ipsaque Maria canticum gratiarum actionis Domino decantat: in nati Joannis circumcisione Za- actionis Domino decantat: in nati Joannis circumcisione Za- charias pater, recepta loquela, canticum gratiarum actionis edit. charias pater, recepta loquela, canticum gratiarum actionis edit. 1 Lucæ ennarratio. 1 Lucæ ennarratio.

II. Ex Augusti decreto Joseph cum Maria ascendit in Bethlehem, II. Ex Augusti decreto Joseph cum Maria ascendit in Bethlehem, ubi illa peperit Salvatorem, cujus nativitate ab Angelo audita, ubi illa peperit Salvatorem, cujus nativitate ab Angelo audita, pastores festini veniunt illum visuri: puer circumcisus vocatur pastores festini veniunt illum visuri: puer circumcisus vocatur Jesus quem post dies purificationis in Jerusalem delatum ut Jesus quem post dies purificationis in Jerusalem delatum ut Domino sisteretur, Simeon senex benedicit, ac de matris in pas- Domino sisteretur, Simeon senex benedicit, ac de matris in pas- sione doloribus prophetat, Annaque prophetissa vetula Domino sione doloribus prophetat, Annaque prophetissa vetula Domino confitetur Jesus duodecim annorum plenus sapientia et gratia, confitetur Jesus duodecim annorum plenus sapientia et gratia, perditus a parentibus, in medio doctorum invenitur, descenditque perditus a parentibus, in medio doctorum invenitur, descenditque Nazareth factus illis subditus. Nazareth factus illis subditus.

II Lucæ enarratio. II Lucæ enarratio.

2 2

6 6

9 9

184 184

186 186

702 702

CAPUT CAPUT

In caput In caput

INDEX CAPITUM INDEX CAPITUM

III. Joannes mittitur a Domino impleturus sua prædicatione Isaiæ va- III. Joannes mittitur a Domino impleturus sua prædicatione Isaiæ va- ticinium et turbis, publicanis ac militibus dat consilium, di- ticinium et turbis, publicanis ac militibus dat consilium, di- cens quid singulos facere oporteat, testaturque Christi excel- cens quid singulos facere oporteat, testaturque Christi excel- lentiam et baptismi ipsius, super quem ab ipso baptizatum de- lentiam et baptismi ipsius, super quem ab ipso baptizatum de- scendit columba, ac vox Patris auditur: texiturque ejus genea- scendit columba, ac vox Patris auditur: texiturque ejus genea- logia a Joseph usque ad Adam ascendens. logia a Joseph usque ad Adam ascendens. III Lucæ ennaratio. III Lucæ ennaratio.

CAPUT CAPUT

In caput In caput

259 259

261 261

IV. Jesus post jejunium quadraginta dierum, ac devictas satanæ ten- IV. Jesus post jejunium quadraginta dierum, ac devictas satanæ ten- tationes, in synagaga Nazareth legit factam de se Isaiæ prophe- tationes, in synagaga Nazareth legit factam de se Isaiæ prophe- tiam dicitque prophetam non esse acceptum in patria propria, tiam dicitque prophetam non esse acceptum in patria propria, quapropter volunt eum de monte præcipitare: ejicit in Ca- quapropter volunt eum de monte præcipitare: ejicit in Ca- pharnaum dæmonium, sanatque socrum Simonis, et plures alios pharnaum dæmonium, sanatque socrum Simonis, et plures alios a variis languoribus, ac dæmonia ejicit. a variis languoribus, ac dæmonia ejicit. IV Lucæ enarratio. IV Lucæ enarratio.

305 305

307 307

CAPUT CAPUT

In caput In caput

CAPUT CAPUT

In caput In caput

V. Ubi de navicula Petri docuisset, ille laxato ipsius jussu reti V. Ubi de navicula Petri docuisset, ille laxato ipsius jussu reti conclusit copiosam piscium multitudinem curatum leprosum conclusit copiosam piscium multitudinem curatum leprosum mittit ad sacerdotes paralytico, remissis primum pcccatis, ju- mittit ad sacerdotes paralytico, remissis primum pcccatis, ju- bet ut lectum suum tollat: discumbens cum Levi, quem ex telo- bet ut lectum suum tollat: discumbens cum Levi, quem ex telo- nio vocaverat, causam dat murmurantibus Pharisæis, quare nio vocaverat, causam dat murmurantibus Pharisæis, quare cum peccatoribus conversetur, et cur ipsius discipuli non jeju- cum peccatoribus conversetur, et cur ipsius discipuli non jeju- nent. nent.

V Lucæ enarratio. V Lucæ enarratio.

VI. Discipulos spicas sabbato vellentes excusat, alioque sabbato ma- VI. Discipulos spicas sabbato vellentes excusat, alioque sabbato ma- num curat aridam electos duodecim nominat Apostolos, et num curat aridam electos duodecim nominat Apostolos, et cum illis ac multitudine copiosa stans in loco campestri docet cum illis ac multitudine copiosa stans in loco campestri docet beatitudines aliaque consilia ac præcepta evangelica: de festuca beatitudines aliaque consilia ac præcepta evangelica: de festuca in oculo fratris, et arbore bona ac mala ex fructu dignoscen- in oculo fratris, et arbore bona ac mala ex fructu dignoscen- da audiens Christi verba cui comparetur si ea opere com- da audiens Christi verba cui comparetur si ea opere com- pleat, et si non compleat. pleat, et si non compleat. VI Lucæ enarratio. VI Lucæ enarratio.

352 352 354 354

393 393 395 395

CAPUT CAPUT

VII. Admiratus centurionis fidem absens sanat illius servum juxta VII. Admiratus centurionis fidem absens sanat illius servum juxta portam civitatis Naim filium unicum viduæ resuscitat: coram portam civitatis Naim filium unicum viduæ resuscitat: coram discipulis Joannis Baptistæ per eos interrogantis an esset qui discipulis Joannis Baptistæ per eos interrogantis an esset qui venturus erat, multa edit signa: illisque abeuntibus Joannem venturus erat, multa edit signa: illisque abeuntibus Joannem plurimum extollit: Judæis nec Joannis nec Christi vita placuit, plurimum extollit: Judæis nec Joannis nec Christi vita placuit, quos pueris invicem in foro acclamantibus assimilat: a muliere quos pueris invicem in foro acclamantibus assimilat: a muliere peccatrice pedes inunctus, respondet Simoni ob hoc murmu- peccatrice pedes inunctus, respondet Simoni ob hoc murmu- ranti, proposita ad hoc parabola duorum debitorum, et remissis ranti, proposita ad hoc parabola duorum debitorum, et remissis mulieri peccatis. mulieri peccatis.

In caput VII Lucæ enarratio. In caput VII Lucæ enarratio.

CAPUT VIII. Parobolam de seminante proponit, ac discipulis interpretatur : CAPUT VIII. Parobolam de seminante proponit, ac discipulis interpretatur : nihil occultum quod non manifestetur: quos dicat suam esse nihil occultum quod non manifestetur: quos dicat suam esse matrem, suosque fratres: in mari a somno excitatus, ventum matrem, suosque fratres: in mari a somno excitatus, ventum increpat dæmoniacum ferocissimum a dæmonum legione libe- increpat dæmoniacum ferocissimum a dæmonum legione libe-

460 460

462 462

IN EVANG. LUCÆ. IN EVANG. LUCÆ.

rat, permittens dæmonibus ut in porcos introeant: tacta fimbria rat, permittens dæmonibus ut in porcos introeant: tacta fimbria vestimenti ejus mulier a fluxu sanguinis curatur, et filia Jairi vestimenti ejus mulier a fluxu sanguinis curatur, et filia Jairi archisynagogi verbo ipsius resuscitatur. archisynagogi verbo ipsius resuscitatur.

In caput VIII Lucæ enarratio. In caput VIII Lucæ enarratio.

CAPUT CAPUT

In caput In caput

IX. Discipulos ad prædicandum mittens, servanda tradit eis præce- IX. Discipulos ad prædicandum mittens, servanda tradit eis præce- pta Herodes audita Christi fama cupit eum videre :,ex quin- pta Herodes audita Christi fama cupit eum videre :,ex quin- que panibus et duobus piscibus satiat Jesus quinque virorum mil- que panibus et duobus piscibus satiat Jesus quinque virorum mil- lia: Petrus illum confitetur Christum Dei: suam prædicit pas- lia: Petrus illum confitetur Christum Dei: suam prædicit pas- sionem, et de propria cruce tollenda: transfigurato junguntur sionem, et de propria cruce tollenda: transfigurato junguntur Moyses et Elias in majestate ad preces patris dæmonium a Moyses et Elias in majestate ad preces patris dæmonium a filio ejicit contentio oritur inter Apostolos de primatu: filii filio ejicit contentio oritur inter Apostolos de primatu: filii Zebedæi volunt igne cœlesti consumi Samaritanos nolentes Zebedæi volunt igne cœlesti consumi Samaritanos nolentes Jesum suscipere: volentem sequi non suscipit, alterum autem Jesum suscipere: volentem sequi non suscipit, alterum autem vocat, nec permittit ut primum sepeliat patrem. vocat, nec permittit ut primum sepeliat patrem. IX Lucæ enarratio. IX Lucæ enarratio.

703 703

517 517

520 520

597 597

600 600