30 30

IN EVANG. LUCÆ, IX-30, 31. IN EVANG. LUCÆ, IX-30, 31.

ejus corona stellarum duodecim. Sic, ejus corona stellarum duodecim. Sic, Genes. xxxvi1, 3, Jacob filio suo dilectis- Genes. xxxvi1, 3, Jacob filio suo dilectis- simo tunicam facit polymitam, coloribus simo tunicam facit polymitam, coloribus suis splendores stellarum superantem. suis splendores stellarum superantem. Sic igitur transfiguratus est Dominus. Sic igitur transfiguratus est Dominus. Nec moveat aliquem istud nomen Nec moveat aliquem istud nomen transfigurationis, quasi Dominus alte- transfigurationis, quasi Dominus alte- ram figuram acceperit: quia hoc ne- ram figuram acceperit: quia hoc ne- quaquam est sentiendum. Sed nomine quaquam est sentiendum. Sed nomine figuræ dicitur transfiguratio propter figuræ dicitur transfiguratio propter figuras radiorum ab ipso in magnifica figuras radiorum ab ipso in magnifica gloria refulgentium illi enim in oculis gloria refulgentium illi enim in oculis intuentium varias figuras depinxerunt, intuentium varias figuras depinxerunt, sicut faciunt radii cujuslibet corporis lu- sicut faciunt radii cujuslibet corporis lu- minosi. Unde, Eccli. XLII, 4: Radios minosi. Unde, Eccli. XLII, 4: Radios igneos exsufflans suos. Per modum igneos exsufflans suos. Per modum enim linearum radii exeunt, et inci- enim linearum radii exeunt, et inci- dentes oculis intuentium, varias figuras dentes oculis intuentium, varias figuras depingunt. Et ideo transfiguratio voca- depingunt. Et ideo transfiguratio voca- tur a Matthæo et Marco. tur a Matthæo et Marco.

« Et ecce duo viri loquebantur cum « Et ecce duo viri loquebantur cum illo. Erant autem Moyses et Elias, illo. Erant autem Moyses et Elias, Visi in majestate et dicebant ex- Visi in majestate et dicebant ex- cessum ejus, quem completurus erat cessum ejus, quem completurus erat in Jerusalem. >> in Jerusalem. >>

Dicit igitur: Dicit igitur:

« Et ecce. » « Et ecce. »

659 659

Demonstrabile pro reverentia. « Duo, » Demonstrabile pro reverentia. « Duo, » propter testimonium legis et prophetiæ propter testimonium legis et prophetiæ « viri, » pro strenuitate et animi virore. « viri, » pro strenuitate et animi virore. Et sic tria significantur: reverentia, vir- Et sic tria significantur: reverentia, vir- tus, et veritas legis et Prophetarum. tus, et veritas legis et Prophetarum.

De singulari reverentia ipsorum qui De singulari reverentia ipsorum qui cum Jesu fuerunt, dicitur, Zachar. 111, cum Jesu fuerunt, dicitur, Zachar. 111, 8 Audi, Jesu, sacerdos magne, tu et 8 Audi, Jesu, sacerdos magne, tu et amici tui, qui habitant coram te, quia amici tui, qui habitant coram te, quia viri portendentes sunt, hoc est, pro re- viri portendentes sunt, hoc est, pro re- verentia sua magna portendentes. Et sic verentia sua magna portendentes. Et sic sunt ad honorem demonstrabiles. sunt ad honorem demonstrabiles.

Strenuitate autem mentis et virore Strenuitate autem mentis et virore viri dicuntur. Viri enim singularis virtu- viri dicuntur. Viri enim singularis virtu- tis fuerunt, de quorum uno, Numer. x11, tis fuerunt, de quorum uno, Numer. x11, 3, dicitur Erat Moyses vir mitissimus 3, dicitur Erat Moyses vir mitissimus super omnes homines qui morabantur in super omnes homines qui morabantur in terra. De altero autem, Eccli. XLVIII, terra. De altero autem, Eccli. XLVIII, 4 et 5 Quis potest similiter sic gloriari 4 et 5 Quis potest similiter sic gloriari tibi, qui sustulisti mortuum ab inferis? tibi, qui sustulisti mortuum ab inferis? Et sic uterque singulariter vir fuit. Et sic uterque singulariter vir fuit.

« Duo, » ut dictum est, propter le- « Duo, » ut dictum est, propter le- gem et prophetiam. Habacuc, 111, 2, se- gem et prophetiam. Habacuc, 111, 2, se- cundum translationem Septuaginta : cundum translationem Septuaginta : << In medio duum animalium cognosce- << In medio duum animalium cognosce- Hic agitur de attestatione transfigu- ris. » Lex enim data est per Dei vocem Hic agitur de attestatione transfigu- ris. » Lex enim data est per Dei vocem

rati Domini. rati Domini.

Dividitur autem hæc pars in duas Dividitur autem hæc pars in duas partes in quarum prima ponit attesta- partes in quarum prima ponit attesta- tionem legis et prophetiæ: in secunda tionem legis et prophetiæ: in secunda vero attestationem Patris, et Spiritus vero attestationem Patris, et Spiritus sancti. Prima est attestatio facta sacra- sancti. Prima est attestatio facta sacra- mentis gratiæ completis per Christum mentis gratiæ completis per Christum hominem. Secunda est attestatio magni- hominem. Secunda est attestatio magni- ficæ gloriæ revelatæ per hominem ficæ gloriæ revelatæ per hominem Deum. Deum.

Prima dividitur in partes duas in Prima dividitur in partes duas in quarum prima ponit attestationem legis quarum prima ponit attestationem legis et prophetiæ. In secunda discipulorum et prophetiæ. In secunda discipulorum et nostræ mortalitatis ostendit infirmita- et nostræ mortalitatis ostendit infirmita- tem ad revelatam gloriam. tem ad revelatam gloriam.

In prima harum tria facit. Dat enim In prima harum tria facit. Dat enim testimonium per nomen. Ostendit ido- testimonium per nomen. Ostendit ido- neitatem testium. Et testium tantorum neitatem testium. Et testium tantorum describit depositionem. describit depositionem.

auribus populi intonantem, prophetia auribus populi intonantem, prophetia vero per divinam inspirationem. Et sic vero per divinam inspirationem. Et sic utrumque testimonium immobilis est utrumque testimonium immobilis est veritatis. veritatis.

Isti ergo duo viri « loquebantur » Isti ergo duo viri « loquebantur » cum Legislatore et Domino Propheta- cum Legislatore et Domino Propheta- rum. Loquebantur autem ad ipsum, quia rum. Loquebantur autem ad ipsum, quia veritatem sibi revelatam retulerunt, et veritatem sibi revelatam retulerunt, et pro synagoga (ut dicit Origenes) inter- pro synagoga (ut dicit Origenes) inter-

cesserunt. cesserunt.

« Erant autem Moyses et Elias. »> « Erant autem Moyses et Elias. »>

Ecce a nominibus describit idoneita- Ecce a nominibus describit idoneita- tem horum testium, et dicit duo: no- tem horum testium, et dicit duo: no- mina eorum, et gloriam. Ex nominibus mina eorum, et gloriam. Ex nominibus enim erant famosi. Ex gloria autem in enim erant famosi. Ex gloria autem in qua apparuerunt sibi a Deo facta, erant qua apparuerunt sibi a Deo facta, erant idonei et majores exceptione. idonei et majores exceptione.

660 660

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

Dicit ergo «Erant autem Moyses, » Dicit ergo «Erant autem Moyses, » unus de quo dicitur, Numer. XII, 6 et unus de quo dicitur, Numer. XII, 6 et seq. Si quis fuerit inter vos propheta seq. Si quis fuerit inter vos propheta Domini, in visione apparebo ei, vel per Domini, in visione apparebo ei, vel per somnium loquar ad illum. At non talis somnium loquar ad illum. At non talis servus meus Moyses, qui in omni domo servus meus Moyses, qui in omni domo mea fidelissimus est: ore enim ad os lo- mea fidelissimus est: ore enim ad os lo- quar ei, et palam, et non per ænigmata quar ei, et palam, et non per ænigmata et figuras Dominum videt. Sic igitur et figuras Dominum videt. Sic igitur testimonium Moysi idoneum est et fide_ testimonium Moysi idoneum est et fide_ lissimum, Unde, Joan. v, 45 et seq., lissimum, Unde, Joan. v, 45 et seq., convincens Judæos de infidelitate, dicit: convincens Judæos de infidelitate, dicit: Est qui accusat vos Moyses, in quo vos Est qui accusat vos Moyses, in quo vos speratis. Si enim crederetis Moysi, cre- speratis. Si enim crederetis Moysi, cre- deretis forsitan et mihi: de me enim deretis forsitan et mihi: de me enim ille scripsit. Si autem illius litteris non ille scripsit. Si autem illius litteris non creditis, quomodo verbis meis credetis? creditis, quomodo verbis meis credetis?

: :

« Et Elias. » Qui fuit Prophetarum « Et Elias. » Qui fuit Prophetarum eximius, Jordanem dividens, in coelum eximius, Jordanem dividens, in coelum elevatus, et in paradiso reservatus¹. Ec- elevatus, et in paradiso reservatus¹. Ec- cli. XLVIII, 1 Surrexit Elias propheta, cli. XLVIII, 1 Surrexit Elias propheta, quasi ignis, et verbum ipsius quasi fa- quasi ignis, et verbum ipsius quasi fa- cula ardebat. IV Reg. 11, 12 Pater mi, cula ardebat. IV Reg. 11, 12 Pater mi, pater mi, currus Israel, et auriga ejus. pater mi, currus Israel, et auriga ejus. Hic pro affectu bis pater dictus est: pro Hic pro affectu bis pater dictus est: pro subvectione infirmorum, currus: pro subvectione infirmorum, currus: pro regimine revelationis, cœlestis dictus est regimine revelationis, cœlestis dictus est auriga pro zelo, ignis: pro spiritu auriga pro zelo, ignis: pro spiritu eloquii sui, verba ejus ardebant ut facu- eloquii sui, verba ejus ardebant ut facu- la. Bis autem pater, pro affectu for- la. Bis autem pater, pro affectu for- mante eos in lumine prophetiæ, et pro mante eos in lumine prophetiæ, et pro affectu formante in charitate. affectu formante in charitate.

Hi ergo ipso nomine sunt majores om- Hi ergo ipso nomine sunt majores om- ni exceptione. ni exceptione.

« Visi in majestate » magnificæ glo- « Visi in majestate » magnificæ glo- riæ ne putarentur apud Deum gloriosi riæ ne putarentur apud Deum gloriosi non esse. Isa. LX, 21: Germen planta- non esse. Isa. LX, 21: Germen planta- tionis meæ, opus manus meæ ad glorifi- tionis meæ, opus manus meæ ad glorifi- candum. Psal. XLVI, 10: Principes po- candum. Psal. XLVI, 10: Principes po- pulorum congregati sunt cum Deo Abra- pulorum congregati sunt cum Deo Abra- ham. Et ideo sicut principes cum rege ham. Et ideo sicut principes cum rege fulgent in honore, ita et isti revelantur fulgent in honore, ita et isti revelantur in majestate Regis nostri. in majestate Regis nostri.

Est autem advertendum, quod Moy- Est autem advertendum, quod Moy- ses mortuus ex mortuis venit, et Elias ses mortuus ex mortuis venit, et Elias vivus ex vivis ut ostenderetur quod vivus ex vivis ut ostenderetur quod dicitur, Sapient. XVI, 13: Tu es, Domi- dicitur, Sapient. XVI, 13: Tu es, Domi-

1 Cf. IV Reg 11, 11. 1 Cf. IV Reg 11, 11.

ne, qui vitæ et mortis habes potestatem. ne, qui vitæ et mortis habes potestatem. Ad Roman. XIV, 9: In hoc Christus Ad Roman. XIV, 9: In hoc Christus mortuus est et resurrexit, ut et mor- mortuus est et resurrexit, ut et mor- tuorum et vivorum dominetur. Unus tuorum et vivorum dominetur. Unus autem de inferno venit de limbo patrum, autem de inferno venit de limbo patrum, et alter de paradiso: ut ostendatur quia et alter de paradiso: ut ostendatur quia et inferiorum est redemptor, et ad para- et inferiorum est redemptor, et ad para- disum reductor. Zachar. 1x, 11: Tu in disum reductor. Zachar. 1x, 11: Tu in sanguine testamenti tui emisisti vinctos sanguine testamenti tui emisisti vinctos tuos de lacu, in quo non est aqua. De tuos de lacu, in quo non est aqua. De tertio, Cantic. IV, 13: Emissiones tuæ tertio, Cantic. IV, 13: Emissiones tuæ paradisus malorum punicorum cum po- paradisus malorum punicorum cum po- morum fructibus. Omnia enim hæc quæ morum fructibus. Omnia enim hæc quæ sunt divini fructus ad paradisum reducit sunt divini fructus ad paradisum reducit Christus. Sic ergo per Moysen signum Christus. Sic ergo per Moysen signum dedit de profundo inferni per Eliam au- dedit de profundo inferni per Eliam au- tem receptum in cœlum dedit signum in tem receptum in cœlum dedit signum in excelsis supra. Isa. vi, 11: Pete tibi excelsis supra. Isa. vi, 11: Pete tibi signum a Domino Deo tuo in profun- signum a Domino Deo tuo in profun- dum inferni, sive in excelsum supra. dum inferni, sive in excelsum supra. Quia autem et tres Apostoli ibi fuerunt, Quia autem et tres Apostoli ibi fuerunt, venientes de mundo, ostendit id quod venientes de mundo, ostendit id quod dicitur, ad Philip. 11, 10 et 11: Ut in dicitur, ad Philip. 11, 10 et 11: Ut in nomine Jesu omne genu flectatur, cœ- nomine Jesu omne genu flectatur, cœ- lestium, terrestrium, et infernorum, et lestium, terrestrium, et infernorum, et omnis lingua confiteatur quia Dominus omnis lingua confiteatur quia Dominus Jesus Christus in gloria est Dei Patris. Jesus Christus in gloria est Dei Patris.

Quæritur autem, Qualiter visus sit ibi Quæritur autem, Qualiter visus sit ibi Moyses: cum dicat auctoritas quod ante Moyses: cum dicat auctoritas quod ante Christi descensum nullus liberatus sit de Christi descensum nullus liberatus sit de limbo? Sed ad hoc dicendum, quod li- limbo? Sed ad hoc dicendum, quod li- cet apparuerit in mundo, tamen a pœna cet apparuerit in mundo, tamen a pœna limbi non adhuc fuit redemptus. Et quod limbi non adhuc fuit redemptus. Et quod dicitur, quod nullus liberatus sit a limbo, dicitur, quod nullus liberatus sit a limbo, intelligitur de pœna limbi. Quia et Sa- intelligitur de pœna limbi. Quia et Sa- muel apparuit, et a limbo quoad locum muel apparuit, et a limbo quoad locum exivit *. exivit *.

Sed adhuc objicitur: Quia si Christum Sed adhuc objicitur: Quia si Christum in gloria Dei Patris adspexit, tunc a pœ- in gloria Dei Patris adspexit, tunc a pœ- na limbi liber fuit: quia poena limbi non na limbi liber fuit: quia poena limbi non est nisi carentia visionis. Sed ad hoc di- est nisi carentia visionis. Sed ad hoc di- cendum, quod majestas Christi visa fuit cendum, quod majestas Christi visa fuit et fulgor deitatis suæ per causam, et non et fulgor deitatis suæ per causam, et non per essentiam. Essentialiter enim fulgor per essentiam. Essentialiter enim fulgor ille fuit claritas corporalis. Et sic Moyses ille fuit claritas corporalis. Et sic Moyses Deum immediate in monte non vidit. Deum immediate in monte non vidit. Adhuc quæritur, Qualiter ibi Moyses Adhuc quæritur, Qualiter ibi Moyses

2 Cf. I Reg. xxvIII, 15. - 2 Cf. I Reg. xxvIII, 15. -

IN EVANG. LUCÆ, IX-30, 31. IN EVANG. LUCÆ, IX-30, 31.

apparuit? Utrum in corpore proprio, vel apparuit? Utrum in corpore proprio, vel assumpto? Vel in propria persona vel assumpto? Vel in propria persona vel Angelorum ministerio, qui in persona Angelorum ministerio, qui in persona ejus visionem hanc exhibent? Ad hoc ejus visionem hanc exhibent? Ad hoc sine præjudicio dicendum videtur, quod sine præjudicio dicendum videtur, quod Moyses in persona propria ibi videba- Moyses in persona propria ibi videba- tur quia aliter suum parum valeret te- tur quia aliter suum parum valeret te- stimonium. Et non erat ibi in corpore stimonium. Et non erat ibi in corpore proprio, sed potius in corpore sibi ab proprio, sed potius in corpore sibi ab Angelis aptato et assumpto ad intentio- Angelis aptato et assumpto ad intentio- nem apparitionis sensibilis: sicut in nem apparitionis sensibilis: sicut in ante habitis diximus. Corpus enim pro- ante habitis diximus. Corpus enim pro- prium putridum erat: et non est credi- prium putridum erat: et non est credi- bile quod resurrexerat tunc ad istam vi- bile quod resurrexerat tunc ad istam vi- sionem peragendam. sionem peragendam.

De Elia autem constanter dicendum De Elia autem constanter dicendum est, quod ibi in corpore et anima fuerit est, quod ibi in corpore et anima fuerit de paradiso illuc translatus: et peracto de paradiso illuc translatus: et peracto testificationis ministerio, iterum in pa- testificationis ministerio, iterum in pa- radisum revectus. radisum revectus.

Moraliter autem docemur et nos: quia Moraliter autem docemur et nos: quia in montem meditationis et spiritualis in montem meditationis et spiritualis transfigurationis ascendentes, revolvere transfigurationis ascendentes, revolvere debemus infernalia ad timendum, cœle- debemus infernalia ad timendum, cœle- stia ad appetendum, ea quæ mundi sunt stia ad appetendum, ea quæ mundi sunt ad conterendum et deserendum. Unde de ad conterendum et deserendum. Unde de infernalibus dicitur, Psal. LIV, 16: De- infernalibus dicitur, Psal. LIV, 16: De- scendant in infernum viventes. Vivens scendant in infernum viventes. Vivens enim in infernum descendit, qui medi- enim in infernum descendit, qui medi- tando ea quæ in inferno sunt, timore tando ea quæ in inferno sunt, timore concutitur, et satagit ne in infernum concutitur, et satagit ne in infernum post mortem descendat. Genes. xXXVII, post mortem descendat. Genes. xXXVII, 35 Descendam ad filium meum lugens 35 Descendam ad filium meum lugens in infernum. In paradisum autem et in in infernum. In paradisum autem et in coelum similiter est ascendendum. Psal. coelum similiter est ascendendum. Psal. CV1, 26 Ascendunt usque ad cœlos, et CV1, 26 Ascendunt usque ad cœlos, et descendunt usque ad abyssos: anima eo- descendunt usque ad abyssos: anima eo- rum in malis tabescebat, hoc est, in rum in malis tabescebat, hoc est, in sollicitudinibus salutis. De his autem sollicitudinibus salutis. De his autem quæ in mundo sunt, meditatur ad con- quæ in mundo sunt, meditatur ad con- temnendum qui dicit: Quid enim mihi temnendum qui dicit: Quid enim mihi est in cælo? et a te quid volui super ter- est in cælo? et a te quid volui super ter- ram¹? Sic enim ad montem meditatio- ram¹? Sic enim ad montem meditatio- nis est ascendendum. nis est ascendendum.

Redeamus autem ad litteram, et videa- Redeamus autem ad litteram, et videa- mus quid isti testes deponant. mus quid isti testes deponant.

1 Psal. LXXII, 25. 1 Psal. LXXII, 25.

« Et dicebant, » « Et dicebant, »

661 661

Concorditer, « excessum ejus, » chari- Concorditer, « excessum ejus, » chari- tatis, humilitatis, passionis ejus. tatis, humilitatis, passionis ejus.

De charitatis excessu, Joan. xx, 13: De charitatis excessu, Joan. xx, 13: Majorem hac dilectionem nemo habet, Majorem hac dilectionem nemo habet, ut animam suam ponat quis pro amicis ut animam suam ponat quis pro amicis suis. Cantic. vIII, 6: Fortis est ut mors suis. Cantic. vIII, 6: Fortis est ut mors dilectio, dura sicut infernus æmulatio. dilectio, dura sicut infernus æmulatio.

De excessu humilitatis, ad Philip. 11, De excessu humilitatis, ad Philip. 11, 7 Semetipsum exinanivit formam servi 7 Semetipsum exinanivit formam servi accipiens. Et post, y. 8 : Humiliavit se- accipiens. Et post, y. 8 : Humiliavit se- metipsum, factus obediens, scilicet Patri, metipsum, factus obediens, scilicet Patri, usque ad mortem, mortem autem crucis. usque ad mortem, mortem autem crucis. Act. VIII, 33 In humilitate judicium Act. VIII, 33 In humilitate judicium ejus sublatum est. ejus sublatum est.

De excessu passionis dicitur, Thren. 1, De excessu passionis dicitur, Thren. 1, 12: O vos omnes qui transitis per viam, 12: O vos omnes qui transitis per viam, attendite, et videte si est dolor sicut do- attendite, et videte si est dolor sicut do- lor meus. Thren. III, 19: Recordare lor meus. Thren. III, 19: Recordare paupertatis et transgressionis meæ, ab- paupertatis et transgressionis meæ, ab- synthii et fellis. synthii et fellis.

« Quem completurus erat in Jerusa- « Quem completurus erat in Jerusa- lem, » lem, »

Hoc est, usque ad complementum om- Hoc est, usque ad complementum om- nium quæ scripta sunt perducturus. Luc. nium quæ scripta sunt perducturus. Luc. XXIV, 44 Necesse est impleri omnia XXIV, 44 Necesse est impleri omnia quæ scripta sunt in lege Moysi, et Pro- quæ scripta sunt in lege Moysi, et Pro- phetis, et Psalmis de me. Luc. xviii, 31: phetis, et Psalmis de me. Luc. xviii, 31: Ecce ascendimus Jerosolymam, et con- Ecce ascendimus Jerosolymam, et con- summabuntur omnia quæ scripta sunt summabuntur omnia quæ scripta sunt per prophetas de Filio hominis. Joan. per prophetas de Filio hominis. Joan. xix, 30, dixit: Consummatum est. xix, 30, dixit: Consummatum est.

Vel, Completurus, » hoc est, ad Vel, Completurus, » hoc est, ad complementum perfectionis deducturus. complementum perfectionis deducturus. Joan. XIII, 1 Cum dilexisset suos qui Joan. XIII, 1 Cum dilexisset suos qui erant in hoc mundo, in finem dilexit erant in hoc mundo, in finem dilexit eos. Psal. cxvIII, 96: Omnis consumma- eos. Psal. cxvIII, 96: Omnis consumma- tionis vidi finem latum mandatum tionis vidi finem latum mandatum tuum nimis. Unde, Mich. vi, 3 et 4, et tuum nimis. Unde, Mich. vi, 3 et 4, et Isa. v, 4 : Quid est quod debui ultra fa- Isa. v, 4 : Quid est quod debui ultra fa- cere vineæ meæ, et non feci ei? cere vineæ meæ, et non feci ei?

« Jerusalem » autem ad hoc eligitur, « Jerusalem » autem ad hoc eligitur, quia in medio est habitabilis terræ. Psal. quia in medio est habitabilis terræ. Psal. LXXIII, 12 Operatus est salutem in me- LXXIII, 12 Operatus est salutem in me-

2 Cf. Matth. xx, 18 et 19. 2 Cf. Matth. xx, 18 et 19.

32 32

662 662

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

dio terræ. Hoc autem qualiter sit, jam Adam, cumque obdormisset, tulit unam dio terræ. Hoc autem qualiter sit, jam Adam, cumque obdormisset, tulit unam in ante habitis expositum est. in ante habitis expositum est.

« Petrus vero, et qui cum illo erant, « Petrus vero, et qui cum illo erant, gravati erant somno. Et evigilantes gravati erant somno. Et evigilantes viderunt majestatem ejus, et duos vi- viderunt majestatem ejus, et duos vi- ros qui stabant cum illo. » ros qui stabant cum illo. »

ad ad

Tangit hic qualiter infirmitas humana Tangit hic qualiter infirmitas humana se habet ad visam beatitudinem, se habet ad visam beatitudinem, quam nata est et ordinata humanitas. quam nata est et ordinata humanitas. Tangit autem tria, scilicet, qualiter Tangit autem tria, scilicet, qualiter excessu beatitudinis infirmitas gravatur: excessu beatitudinis infirmitas gravatur: secundum, secundum quid beatitudo ab secundum, secundum quid beatitudo ab infirmitate percipitur et tertio, qualiter infirmitate percipitur et tertio, qualiter delectatione beatitudinis humana infir- delectatione beatitudinis humana infir- mitas illicitur. mitas illicitur.

De primo dicit : De primo dicit :

« Petrus vero, » vertex Apostolorum « Petrus vero, » vertex Apostolorum et princeps, qui sibi fortis videbatur, et princeps, qui sibi fortis videbatur, « et qui cum illo erant, » Jacobus et « et qui cum illo erant, » Jacobus et Joannes specialiter inter alios privilegia- Joannes specialiter inter alios privilegia- ti, sicut ante diximus, « gravati erant ti, sicut ante diximus, « gravati erant somno, » hoc est, ligatione sensuum. somno, » hoc est, ligatione sensuum.

Est autem duplex gravitas capitis Est autem duplex gravitas capitis somnum perficiens. Una quidem natu- somnum perficiens. Una quidem natu- ralis, quando a loco digestionis fumus ralis, quando a loco digestionis fumus elevatur ad cerebrum, et a frigiditate elevatur ad cerebrum, et a frigiditate cerebri ingrossatus et infrigidatus, re- cerebri ingrossatus et infrigidatus, re- flectitur ad organum sensus communis, flectitur ad organum sensus communis, et in ipso alia sensuum organa gravan- et in ipso alia sensuum organa gravan- tur frigiditate, et immobilitantur et li- tur frigiditate, et immobilitantur et li- gantur ita quod vis sensibilis avertitur gantur ita quod vis sensibilis avertitur ab eis. Et sic discipuli somno non gra- ab eis. Et sic discipuli somno non gra- vabantur. Alia autem est, quando supe- vabantur. Alia autem est, quando supe- rioris visionis quæ est supermundana, rioris visionis quæ est supermundana, sic anima capitur et rapitur ad superius, sic anima capitur et rapitur ad superius, quod inferiora derelinquit sensuum quod inferiora derelinquit sensuum gana, et ideo clauduntur ac si dormiant. gana, et ideo clauduntur ac si dormiant. Et hoc modo discipuli gravati erant som- Et hoc modo discipuli gravati erant som- no, tamquam in exstasi existentes. Da- no, tamquam in exstasi existentes. Da- niel. x, 16 Domine mi, in visione tua niel. x, 16 Domine mi, in visione tua dissolutæ sunt compages meæ, et nihil dissolutæ sunt compages meæ, et nihil in me remansit virium. Sic, Genes. II, in me remansit virium. Sic, Genes. II, 21 Immisit Dominus Deus soporem in 21 Immisit Dominus Deus soporem in

1 Cf. Joan. XXI, 20. 1 Cf. Joan. XXI, 20.

or- or-

de costis ejus. Unde dicit ibi Glossa, de costis ejus. Unde dicit ibi Glossa, quod in illo sopore interfuit cœlesti cu- quod in illo sopore interfuit cœlesti cu- riæ, et cognovit qualiter de Christi la- riæ, et cognovit qualiter de Christi la- tere fabricanda esset Ecclesia, et Christo tere fabricanda esset Ecclesia, et Christo

conjungenda. Unde Glossa : « Somno conjungenda. Unde Glossa : « Somno gravantur, quia splendore incomprehen- gravantur, quia splendore incomprehen- sibilis deitatis premitur sensus humani sibilis deitatis premitur sensus humani corporis. » Job, xxx, 15 et 16: Per corporis. » Job, xxx, 15 et 16: Per somnium in visione nocturna, quando somnium in visione nocturna, quando irruit sopor super homines, et dormiunt irruit sopor super homines, et dormiunt in lectulo, tunc aperit aures virorum, et in lectulo, tunc aperit aures virorum, et erudiens eos instruit disciplina. Sic, erudiens eos instruit disciplina. Sic, Numer. xxiv, 3 et 4, dicitur: Dixit ho- Numer. xxiv, 3 et 4, dicitur: Dixit ho- mo, cujus obturatus est oculus: dixit mo, cujus obturatus est oculus: dixit auditor sermonum Dei, qui visionem auditor sermonum Dei, qui visionem Omnipotentis intuitus est, qui cadit, et Omnipotentis intuitus est, qui cadit, et sic aperiuntur oculi ejus. Cantic. v, 2: sic aperiuntur oculi ejus. Cantic. v, 2: Ego dormio, et cor meum vigilat. Sic Ego dormio, et cor meum vigilat. Sic gravatus somno Joannes super pectus gravatus somno Joannes super pectus Domini recubuit. Sic in somnis Jacob Domini recubuit. Sic in somnis Jacob vidit scalam cujus summitas coelos tan- vidit scalam cujus summitas coelos tan- gebat : quia sic somniare est divina gebat : quia sic somniare est divina oracula percipere, et veras et mysticas oracula percipere, et veras et mysticas visiones oculo mentis illustrato videre. visiones oculo mentis illustrato videre.

« Et evigilantes, » « Et evigilantes, »

Hic tangit secundum quid beatitudo Hic tangit secundum quid beatitudo gloriæ Dei ab humana mente percipi- gloriæ Dei ab humana mente percipi-

tur. tur.

Dicit ergo « Et evigilantes,» intus Dicit ergo « Et evigilantes,» intus magis quam extra. Hæc autem vigilia magis quam extra. Hæc autem vigilia non est redundantia lucis superioris ad non est redundantia lucis superioris ad organa sensus. Vigilia enim dupliciter organa sensus. Vigilia enim dupliciter fit sicut et somnus. Est enim vigilia ex- fit sicut et somnus. Est enim vigilia ex- passio caloris et spiritus ab interioribus passio caloris et spiritus ab interioribus ad organa sensuum. Vel melius, solutio ad organa sensuum. Vel melius, solutio sensuum per expassionem caloris natura- sensuum per expassionem caloris natura- lis et spiritus in organa. Hoc autem con- lis et spiritus in organa. Hoc autem con- tingit dupliciter. Aliquando contingit di- tingit dupliciter. Aliquando contingit di- gestione jam facta, quando jam cessat gestione jam facta, quando jam cessat fumus ad cerebrum ascendens. Et ideo fumus ad cerebrum ascendens. Et ideo etiam cessat reflexio ingrossati fumi a etiam cessat reflexio ingrossati fumi a cerebro ad sensuum organa: et tunc sub- cerebro ad sensuum organa: et tunc sub- tilis calor et purus spiritus ad organa tilis calor et purus spiritus ad organa sensuum habent influxum, et sic solvun- sensuum habent influxum, et sic solvun-

* Cf. Genes. xxvIII, 12. * Cf. Genes. xxvIII, 12.

IN EVANG. LUCÆ, IX-32, 33. IN EVANG. LUCÆ, IX-32, 33.

tur ad sentiendum. Et hæc est naturalis tur ad sentiendum. Et hæc est naturalis solutio sensuum, et vigilia. Aliquando solutio sensuum, et vigilia. Aliquando autem contingit quando aliquid magnum autem contingit quando aliquid magnum acceptum attonitam facit mentem homi- acceptum attonitam facit mentem homi- nis, et hoc per redundantiam paulatim nis, et hoc per redundantiam paulatim defluit ad sensus: sicut quando visio in- defluit ad sensus: sicut quando visio in- tellectualis convertitur ad imagines my- tellectualis convertitur ad imagines my- sticas, et imagines mysticæ formantur in sticas, et imagines mysticæ formantur in oculis et auribus corporali visione. Et sic oculis et auribus corporali visione. Et sic factum est in discipulis. Tunc enim quan- factum est in discipulis. Tunc enim quan- do revehitur forma sensibilis, revehitur do revehitur forma sensibilis, revehitur etiam calor et spiritus sensibilis, et sol- etiam calor et spiritus sensibilis, et sol- vunt sensus ad vigiliam. Sic solutus est ad vunt sensus ad vigiliam. Sic solutus est ad vigiliam Eliphaz, qui, Job, Iv, 13 et seq., vigiliam Eliphaz, qui, Job, Iv, 13 et seq., sic dicit In horrore visionis nocturnæ, sic dicit In horrore visionis nocturnæ, quando solet sopor occupare homines, quando solet sopor occupare homines, pavor tenuit me, et tremor, et omnia pavor tenuit me, et tremor, et omnia ossa mea perterrita sunt. Et cum spiritus ossa mea perterrita sunt. Et cum spiritus me præsente transiret, inhorruerunt pili me præsente transiret, inhorruerunt pili carnis meæ. Stetit quidam, cujus non carnis meæ. Stetit quidam, cujus non agnoscebam vultum, imago coram oculis agnoscebam vultum, imago coram oculis meis, et vocem quasi auræ lenis audivi. meis, et vocem quasi auræ lenis audivi. Quasi dicat: Prius in magnitudine visio- Quasi dicat: Prius in magnitudine visio- nis imaginariæ anima aversa a sensibus, nis imaginariæ anima aversa a sensibus, infrigidatum est cor meum, inhorruerunt infrigidatum est cor meum, inhorruerunt pili quod non contingit nisi frigiditate pili quod non contingit nisi frigiditate poros pilorum comprimente. Sed cum poros pilorum comprimente. Sed cum spiritus qui visiones præsentabat, trans- spiritus qui visiones præsentabat, trans- iret ad organa sensuum, tunc vigilans iret ad organa sensuum, tunc vigilans vidi visione corporea, quod quidam per vidi visione corporea, quod quidam per imaginem stetit ante oculos, et aure leni- imaginem stetit ante oculos, et aure leni- ta (per calorem et spiritum auditivum) ta (per calorem et spiritum auditivum) quæ prius obturata erat, audivi vocem quæ prius obturata erat, audivi vocem ipsius mecum sensibiliter loquentis. Et ipsius mecum sensibiliter loquentis. Et per omnem eumdem modum accidit hic per omnem eumdem modum accidit hic discipulis. discipulis.

Et hoc est quod dicit : « Et evigilan- Et hoc est quod dicit : « Et evigilan- tes, » sensu redeunte ab interius oppri- tes, » sensu redeunte ab interius oppri-

mente visione. mente visione.

« Viderunt, » « Viderunt, »

Corporalibus oculis, « majestatem, » Corporalibus oculis, « majestatem, » hoc est, lumen ingens quod significabat hoc est, lumen ingens quod significabat majestatem ejus. II Petr. 1, 16: Non majestatem ejus. II Petr. 1, 16: Non enim doctas fabulas secuti notam fe- enim doctas fabulas secuti notam fe- cimus vobis Domini nostri Jesu Christi cimus vobis Domini nostri Jesu Christi

1 Matth. v, 18. 1 Matth. v, 18.

663 663

virtutem et præsentiam, sed speculatores virtutem et præsentiam, sed speculatores facti illius magnitudinis. Et, I Joan. 1, facti illius magnitudinis. Et, I Joan. 1, 3 Quod vidimus et audivimus, annun- 3 Quod vidimus et audivimus, annun- tiamus vobis. tiamus vobis.

« Et duos viros, » Moysen et Eliam, « Et duos viros, » Moysen et Eliam, « qui stabant cum illo. » Dicit autem « qui stabant cum illo. » Dicit autem hic Glossa quædam : Sciendum non hic Glossa quædam : Sciendum non corpora vel animas Eliæ et Moysi appa- corpora vel animas Eliæ et Moysi appa- ruisse, sed ex aliqua subjecta creatura ruisse, sed ex aliqua subjecta creatura illa corpora fuisse formata. » Potest etiam illa corpora fuisse formata. » Potest etiam credi Angelico ministerio illud factum credi Angelico ministerio illud factum esse, ut Angeli eorum personas assume- esse, ut Angeli eorum personas assume- rent. Hæc autem Glossa ex opinionibus rent. Hæc autem Glossa ex opinionibus antiquorum sumpta est. Et mihi videtur antiquorum sumpta est. Et mihi videtur verius quod superius diximus: quia hoc verius quod superius diximus: quia hoc magis consonat verbis Evangelii. magis consonat verbis Evangelii.

Mystice autem notat hic quædam Glos- Mystice autem notat hic quædam Glos- sa, quod post somnum mortis melius vi- sa, quod post somnum mortis melius vi- debitur in illa æterna et suprema vigilia debitur in illa æterna et suprema vigilia gloria resurrectionis. Et tunc etiam co- gloria resurrectionis. Et tunc etiam co- gnoscetur qualiter duo viri Moyses et gnoscetur qualiter duo viri Moyses et Elias sunt cum Domino: quia melius in- Elias sunt cum Domino: quia melius in- telligent quomodo iota unum aut unus telligent quomodo iota unum aut unus apex non præteribit a lege : et quomo- apex non præteribit a lege : et quomo- do Dominus legem et prophetias non do Dominus legem et prophetias non solverit, sed adimplevit. solverit, sed adimplevit.

1 1

« Et factum est, cum discederent « Et factum est, cum discederent ab illo, ait Petrus ad Jesum: Præce- ab illo, ait Petrus ad Jesum: Præce- ptor, bonum est nos hic esse: et facia- ptor, bonum est nos hic esse: et facia- mus tria tabernacula, unum tibi, et mus tria tabernacula, unum tibi, et unum Moysi, et unum Eliæ, nesciens unum Moysi, et unum Eliæ, nesciens quid diceret. » quid diceret. »

Hic tangitur qualiter humana mens ex Hic tangitur qualiter humana mens ex visa delectatione beatitudinis æternæ illi- visa delectatione beatitudinis æternæ illi- citur ad manendum in ea. citur ad manendum in ea.

Tangit autem tria: quia videlicet illi- Tangit autem tria: quia videlicet illi- citur et trahitur, et illectionis expressio- citur et trahitur, et illectionis expressio- nem, et ignorantiam sive sui status obli- nem, et ignorantiam sive sui status obli- vionem. vionem.

Dicit igitur « Et factum est, cum dis- Dicit igitur « Et factum est, cum dis- cederent, » scilicet Moyses et Elias, « ab cederent, » scilicet Moyses et Elias, « ab illo, » hoc est, a Jesu. Ante enim Petrus illo, » hoc est, a Jesu. Ante enim Petrus occupatus magnitudine visionis et totus occupatus magnitudine visionis et totus

33 33

664 664

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

absorptus, nihil de recessione temporali absorptus, nihil de recessione temporali cogitavit. Videns autem jam paulatim cogitavit. Videns autem jam paulatim visionem se subducere, dolens tunc ince- visionem se subducere, dolens tunc ince- pit sollicitari de permanendo: sentiens pit sollicitari de permanendo: sentiens in se quod non parvo affectu in Psalmo in se quod non parvo affectu in Psalmo LXXXIII, 11, dictum est: Melior est dies LXXXIII, 11, dictum est: Melior est dies una in atriis tuis, super millia. una in atriis tuis, super millia.

Et ideo illis quorum societatem toto Et ideo illis quorum societatem toto corde desideravit, se subducentibus, « ait corde desideravit, se subducentibus, « ait Petrus ad Jesum, » quem scivit aucto- Petrus ad Jesum, » quem scivit aucto- rem hujus majestatis. rem hujus majestatis.

«<< Præceptor. » «<< Præceptor. »

Exprimit qualiter illectus sit, et dicit Exprimit qualiter illectus sit, et dicit professionem majestatis in Christo, affe- professionem majestatis in Christo, affe- ctum dulcedinis ex parte, et desiderium ctum dulcedinis ex parte, et desiderium et modum permanentiæ. et modum permanentiæ.

De primo dicit : « Præceptor, » hoc De primo dicit : « Præceptor, » hoc est, quem credimus et experti sumus est, quem credimus et experti sumus præceptorem gratiæ et gloriæ, vitæ et præceptorem gratiæ et gloriæ, vitæ et mortis, miseriæ et beatitudinis. Esther, mortis, miseriæ et beatitudinis. Esther, XIII, 9 In ditione tua cuncta sunt posi- XIII, 9 In ditione tua cuncta sunt posi- ta, et non est qui possit tuæ resistere vo- ta, et non est qui possit tuæ resistere vo- luntati. luntati.

<< Bonum est nos hic esse, » << Bonum est nos hic esse, »

Hoc est, in dulcedine hujus beatitudi- Hoc est, in dulcedine hujus beatitudi- nis permanere. Et dixit hoc affectus dulce- nis permanere. Et dixit hoc affectus dulce- dine beatitudinis, et in ea exutus omnibus dine beatitudinis, et in ea exutus omnibus vitæ mortalis oblectamentis unde Glos- vitæ mortalis oblectamentis unde Glos- sa: « Qui ad montana conscenderat, non sa: « Qui ad montana conscenderat, non vult ad terram descendere, sed semper vult ad terram descendere, sed semper in sublimi perseverare. » Ad Philip. 1, in sublimi perseverare. » Ad Philip. 1, 23 23

Desiderium habens dissolvi, et esse Desiderium habens dissolvi, et esse cum Christo, multo magis melius. II ad cum Christo, multo magis melius. II ad Corinth. v, 8 Audemus autem, et bo- Corinth. v, 8 Audemus autem, et bo- nam voluntatem habemus magis peregri- nam voluntatem habemus magis peregri- nari a corpore, et præsentes esse ad Do- nari a corpore, et præsentes esse ad Do- minum. minum.

« Faciamus hic tria tabernacula. » « Faciamus hic tria tabernacula. »

phetiam, et Evangelium: ignorans adhuc phetiam, et Evangelium: ignorans adhuc quod horum non tria sunt tabernacula, quod horum non tria sunt tabernacula, sed unum tricameratum, propter tria sed unum tricameratum, propter tria quæ dicta sunt, et propter habitationem quæ dicta sunt, et propter habitationem præeuntium et concomitantium et subse- præeuntium et concomitantium et subse- quentium, et propter fidem Trinitatis. quentium, et propter fidem Trinitatis. Apocal. xxi, 3: Ecce tabernaculum Dei Apocal. xxi, 3: Ecce tabernaculum Dei cum hominibus, et habitabit cum eis. Et cum hominibus, et habitabit cum eis. Et ipsi populus ejus erunt, et ipse Deus cum ipsi populus ejus erunt, et ipse Deus cum eis erit eorum Deus. Isa. iv, 6: Tabernaçu- eis erit eorum Deus. Isa. iv, 6: Tabernaçu- lum erit in umbraculum diei ab æstu, et lum erit in umbraculum diei ab æstu, et in securitatem et absconsionem a turbine in securitatem et absconsionem a turbine et a pluvia. Hoc autem tabernaculum et a pluvia. Hoc autem tabernaculum est absconditum lucidissimæ faciei Dei. est absconditum lucidissimæ faciei Dei. Psal. xxx, 21: Abscondes eos in abscon- Psal. xxx, 21: Abscondes eos in abscon- dito faciei tuæ a conturbatione homi- dito faciei tuæ a conturbatione homi- num, proteges eos in tabernaculo tuo a num, proteges eos in tabernaculo tuo a contradictione linguarum. contradictione linguarum.

Hanc ergo lucem conspexerat Petrus, Hanc ergo lucem conspexerat Petrus, et vidit se protegi turbine turbarum : et vidit se protegi turbine turbarum : et ideo manere desiderabat : et ut impi- et ideo manere desiderabat : et ut impi- ger operarius exhibet obsequium sui ope- ger operarius exhibet obsequium sui ope- ris, cum dicit : « Faciamus. » Errat er- ris, cum dicit : « Faciamus. » Errat er- go cum dicit « tria» facienda, cum Chri- go cum dicit « tria» facienda, cum Chri- stus unire venerat. Joan. x, 16: Fiet stus unire venerat. Joan. x, 16: Fiet unum ovile, et unus pastor. Sed tamen unum ovile, et unus pastor. Sed tamen error non est præsumptionis, sed pieta- error non est præsumptionis, sed pieta- tis cum totam intentionem refert ad tis cum totam intentionem refert ad permanendum in beatitudine et ideo permanendum in beatitudine et ideo non arguitur. Præmisit etiam conformita- non arguitur. Præmisit etiam conformita- tem voluntatis suæ ad voluntatem divi- tem voluntatis suæ ad voluntatem divi- nam. Et hoc tangit Matthæus, xvi, 4, nam. Et hoc tangit Matthæus, xvi, 4, dicens eum dixisse: Si vis, faciamus, etc. dicens eum dixisse: Si vis, faciamus, etc. Quod Chrysostomus ideo dicit eum di- Quod Chrysostomus ideo dicit eum di- xisse, quia ante redargutus fuerat cum xisse, quia ante redargutus fuerat cum diceret Absit a te, Domine: non erit diceret Absit a te, Domine: non erit tibi hoc. Et ideo ne iterum redarguatur, tibi hoc. Et ideo ne iterum redarguatur, præmittit: Si vis, faciamus. præmittit: Si vis, faciamus.

Hæc autem tabernacula distribuit, di- Hæc autem tabernacula distribuit, di-

cens : cens :

« Unum tibi. » « Unum tibi. »

Noluit enim Petrus, ut dicit Beatus Noluit enim Petrus, ut dicit Beatus Modum et desiderium tangit perma- Bernardus, seorsum habitare : et ideo Modum et desiderium tangit perma- Bernardus, seorsum habitare : et ideo nendi. nendi. nullum sibi et discipulis singulariter di- nullum sibi et discipulis singulariter di-

Tria autem dicit,propter Legem, et Pro- cit ædificandum, cupiens habitare cum Tria autem dicit,propter Legem, et Pro- cit ædificandum, cupiens habitare cum

1 Matth. xv1, 22. 1 Matth. xv1, 22.

IN EVANG. LUCÆ, IX-33, 34. IN EVANG. LUCÆ, IX-33, 34.

Christo et sociis, eo quod sint de fami- Christo et sociis, eo quod sint de fami- lia Christi. Moysi autem qui familiam ha- lia Christi. Moysi autem qui familiam ha- buerat synagogam, vult ædificari taber- buerat synagogam, vult ædificari taber- naculum quia familia Moysi videbatur naculum quia familia Moysi videbatur a familia novæ gratiæ divisa. Similiter a familia novæ gratiæ divisa. Similiter vult ædificari tabernaculum Eliæ, qui in vult ædificari tabernaculum Eliæ, qui in hoc divisus a Moyse, quod futurus erat hoc divisus a Moyse, quod futurus erat medius inter gratiam et legem, sicut dici- medius inter gratiam et legem, sicut dici- citur, Malach. IV, 5 et 6. Et sic secun- citur, Malach. IV, 5 et 6. Et sic secun- dum tres familias putabat distribuenda dum tres familias putabat distribuenda esse tria tabernacula, nesciens intelle- esse tria tabernacula, nesciens intelle- ctum Isaiæ dicentis, xxxIII, 20: Oculi ctum Isaiæ dicentis, xxxIII, 20: Oculi tui videbunt Jerusalem, habitationem tui videbunt Jerusalem, habitationem opulentam, tabernaculum, quod nequa- opulentam, tabernaculum, quod nequa- quam transferri poterit: nec auferentur quam transferri poterit: nec auferentur clavi ejus in sempiternum. Nullum ergo clavi ejus in sempiternum. Nullum ergo faciendum nisi Domino, cujus familia faciendum nisi Domino, cujus familia sunt omnes electi. Isa. Lx, 21: Populus sunt omnes electi. Isa. Lx, 21: Populus tuus omnes justi, in perpetuum hæredi- tuus omnes justi, in perpetuum hæredi- tabunt terram. tabunt terram.

« Moysi unum. » « Moysi unum. »

1, 1,

Absit quia sicut dicitur, Ezechiel. Absit quia sicut dicitur, Ezechiel. 16, Rota est in rota: vetus in novo, et 16, Rota est in rota: vetus in novo, et non separatum ab eo. Osee, 1, 11: Po- non separatum ab eo. Osee, 1, 11: Po- nent sibimet caput unum, et ascendent nent sibimet caput unum, et ascendent de terra: quia magnus dies Jezrahel. de terra: quia magnus dies Jezrahel.

« Et Eliæ unum. » « Et Eliæ unum. »

Quod iterum stare non potest: quia Quod iterum stare non potest: quia licet ut mediator convertat corda pa- licet ut mediator convertat corda pa- trum in filios, et corda filiorum ad pa- trum in filios, et corda filiorum ad pa- tres eorum, tamen non convertit eos tres eorum, tamen non convertit eos ad se, sed ad Christum. Et ideo non erit ad se, sed ad Christum. Et ideo non erit nisi tabernaculum Christi. nisi tabernaculum Christi.

Hæretici autem secundum dictum Pe- Hæretici autem secundum dictum Pe- tri volunt ædificare diversa tabernacula tri volunt ædificare diversa tabernacula suorum conventiculorum: sed hæc cor- suorum conventiculorum: sed hæc cor- ruent et peribunt. Psal. xv, 4 : Non con- ruent et peribunt. Psal. xv, 4 : Non con- gregabo conventicula eorum de sangui- gregabo conventicula eorum de sangui- nibus, nec memor ero nominum eorum nibus, nec memor ero nominum eorum per labia mea. per labia mea.

Errorem autem Petri corrigit Evan- Errorem autem Petri corrigit Evan- gelista dicens : gelista dicens :

« Nesciens quid diceret. » « Nesciens quid diceret. »

665 665

Absorptus enim deliciis, in mentis Absorptus enim deliciis, in mentis excessu dixit: non considerans non esse excessu dixit: non considerans non esse manendum in monte, sed ad redemptio- manendum in monte, sed ad redemptio- nem properandum: non quærendam esse nem properandum: non quærendam esse habitationem divisam, sed divisos in cru- habitationem divisam, sed divisos in cru- ce Christi et fide esse uniendos. Ad ce Christi et fide esse uniendos. Ad Ephes. 11, 15 Ut duos condat in semet- Ephes. 11, 15 Ut duos condat in semet- ipso in unum novum hominem, faciens ipso in unum novum hominem, faciens pacem. Sic angularis lapis unit utrum- pacem. Sic angularis lapis unit utrum- que parietem. Sic, I ad Corinth. xv, 28: que parietem. Sic, I ad Corinth. xv, 28: Fiet Deus omnia in omnibus. Sic, Can- Fiet Deus omnia in omnibus. Sic, Can- tic. vi, 8 Una est columba, scilicet Ec- tic. vi, 8 Una est columba, scilicet Ec- clesia. Prædictis tamen rationibus divisa clesia. Prædictis tamen rationibus divisa habitacula facere voluit Petrus, << nesciens habitacula facere voluit Petrus, << nesciens quid diceret. » quid diceret. »

Dicit autem Glossa quædam, quod Dicit autem Glossa quædam, quod transfigurationis hujus tres habemus te- transfigurationis hujus tres habemus te- stes de terra, Apostolos tres de cœlo, stes de terra, Apostolos tres de cœlo, Moysen, et Eliam, et vocem Patris. Et Moysen, et Eliam, et vocem Patris. Et secundum hoc tres de coelo dicuntur : secundum hoc tres de coelo dicuntur : non quod habitaverint in coelo, sed quia non quod habitaverint in coelo, sed quia coelesti virtute sunt allati. Et sic veritas coelesti virtute sunt allati. Et sic veritas constat quia unum sunt isti testes in constat quia unum sunt isti testes in depositione testimonii. depositione testimonii.

<< Hæc autem illo loquente, facta est << Hæc autem illo loquente, facta est nubes, et obumbravit eos et timue- nubes, et obumbravit eos et timue- runt. runt.

Hic incipit ostendere testimonium di- Hic incipit ostendere testimonium di- vinum Patris, et Spiritus sancti de trans- vinum Patris, et Spiritus sancti de trans- figurato Domino. figurato Domino.

Tangit autem duo: testimonium Tangit autem duo: testimonium ipsum, et disciplinam silentii qua se ipsum, et disciplinam silentii qua se cohibuerunt a prædicatione visionis is- cohibuerunt a prædicatione visionis is- tius. tius.

In prima harum partium quatuor di- In prima harum partium quatuor di- cuntur. Unum quidem signum præsen- cuntur. Unum quidem signum præsen- tiæ sancti Spiritus. Alterum autem, ex- tiæ sancti Spiritus. Alterum autem, ex- perimentum debilissimi hujus miseriæ perimentum debilissimi hujus miseriæ status, qui hoc ferre non potuit nisi per status, qui hoc ferre non potuit nisi per protectionem obumbrationis. Tertium, te- protectionem obumbrationis. Tertium, te- stimonium vocis. Quartum autem, ne stimonium vocis. Quartum autem, ne error sit cui feratur testimonium, solitu- error sit cui feratur testimonium, solitu- do Filii, qui ante cum aliis magnis viris do Filii, qui ante cum aliis magnis viris apparuerat. apparuerat.

34 34

666 666

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

Dicit ergo continuando historiam: Dicit ergo continuando historiam:

« Hæc autem, » in exstasi mentis, « Hæc autem, » in exstasi mentis, « illo, » Petro, « loquente. » II ad Co- « illo, » Petro, « loquente. » II ad Co- rinh. V, 13 Sive mente excedimus, Deo : rinh. V, 13 Sive mente excedimus, Deo : sive sobrii sumus, vobis. Psal. LXVII, sive sobrii sumus, vobis. Psal. LXVII, 28 Ibi Benjamin adolescentulus in 28 Ibi Benjamin adolescentulus in mentis excessu. Benjamin qui interpre- mentis excessu. Benjamin qui interpre- tatur filius dexteræ significat Petrum tatur filius dexteræ significat Petrum æterni gaudii prægustantem dulcedinem, æterni gaudii prægustantem dulcedinem, et in ea voces inordinatas emittentem et in ea voces inordinatas emittentem affectus ebrii. Cantic. 1, 3: Introduxit me affectus ebrii. Cantic. 1, 3: Introduxit me rex in cellaria sua. rex in cellaria sua.

« Facta est nubes. » « Facta est nubes. »

Addit Matthæus, lucida: quia de luce Addit Matthæus, lucida: quia de luce ætheris formata, non de opacis elemen- ætheris formata, non de opacis elemen- tis assumpta. Hæc autem nubes non fuit tis assumpta. Hæc autem nubes non fuit aliud nisi reflexio multiplicati luminis aliud nisi reflexio multiplicati luminis super ipsos sicut per modum nubis super ipsos sicut per modum nubis multiplicantur radii in pariete, quando multiplicantur radii in pariete, quando sol incidit super speculum, vel super cry- sol incidit super speculum, vel super cry- stallum, aut alium lapidem purum et stallum, aut alium lapidem purum et pretiosum. Isa. XIX, 1: Dominus ascen- pretiosum. Isa. XIX, 1: Dominus ascen- det super nubem levem, et ingredietur det super nubem levem, et ingredietur Ægyptum. In tali enim nube Dominus Ægyptum. In tali enim nube Dominus venit, et assumptus est. Act. 1, 9: Nubes venit, et assumptus est. Act. 1, 9: Nubes suscepit eum ab oculis eorum. Psal. xvii, suscepit eum ab oculis eorum. Psal. xvii, 12 In circuitu ejus tabernaculum ejus. 12 In circuitu ejus tabernaculum ejus. Quia tale lumen ad modum tabernaculi Quia tale lumen ad modum tabernaculi circumfunditur et dilatatur. Et si aliquan- circumfunditur et dilatatur. Et si aliquan- do dicitur caligo, non dicitur hoc quia do dicitur caligo, non dicitur hoc quia in se sit caliginosum, sed quia reverbe- in se sit caliginosum, sed quia reverbe- rat oculos sua claritate, et sic obvolvun- rat oculos sua claritate, et sic obvolvun- tur caligine in seipsis. Et sic dicitur, tur caligine in seipsis. Et sic dicitur, Exod. xix, 9 Jam nunc veniam ad te in Exod. xix, 9 Jam nunc veniam ad te in caligine nubis, ut audiat me populus caligine nubis, ut audiat me populus loquentem ad te. loquentem ad te.

« Et obumbravit eos. » « Et obumbravit eos. »

Confortavit ut aliquatenus ferre pos- Confortavit ut aliquatenus ferre pos- sent claritatem. Luc. 1, 35: Virtus Altis- sent claritatem. Luc. 1, 35: Virtus Altis- simi obumbrabit tibi. Obumbravit enim simi obumbrabit tibi. Obumbravit enim dupliciter temperamentum præstando, dupliciter temperamentum præstando, et se in ipsis formando ad modum eis et se in ipsis formando ad modum eis possibilem. possibilem.

1 Cf. Exod. xix, 9. 1 Cf. Exod. xix, 9.

Et ideo claritate ejus nimia circumvo- Et ideo claritate ejus nimia circumvo- luti, luti,

« Et timuerunt. » « Et timuerunt. »

Tanta enim est infirmitas humana, Tanta enim est infirmitas humana, quod hoc ipsum ferre non potuerit pro- quod hoc ipsum ferre non potuerit pro- pter quod facta subsistit, ut dicit Grego- pter quod facta subsistit, ut dicit Grego- rius. Matth. xxvIII, 4, simile: Præ timo- rius. Matth. xxvIII, 4, simile: Præ timo- re autem ejus exterriti sunt custodes, et re autem ejus exterriti sunt custodes, et facti sunt velut mortui. facti sunt velut mortui.

Hæc autem nubes signum fuit pœni- Hæc autem nubes signum fuit pœni- tentiæ Spiritus sancti, qui (sicut in ba- tentiæ Spiritus sancti, qui (sicut in ba- ptismo) diffundebatur in charismatibus ptismo) diffundebatur in charismatibus supra Christum, sed ibi ad sanctificatio- supra Christum, sed ibi ad sanctificatio- nis operationem: et ideo venit in colum- nis operationem: et ideo venit in colum- ba. Hic autem ad majestatis demonstra- ba. Hic autem ad majestatis demonstra- tionem et ideo venit in nube. tionem et ideo venit in nube.

« Intrantibus illis in nubem. « Intrantibus illis in nubem.

Et vox facta est de nube, dicens: Et vox facta est de nube, dicens: Hic est Filius meus dilectus: ipsum Hic est Filius meus dilectus: ipsum audite. audite.

Et dum fieret vox, inventus est Jesus Et dum fieret vox, inventus est Jesus solus. Et ipsi tacuerunt, et nemini solus. Et ipsi tacuerunt, et nemini dixerunt in illis diebus quidquam ex dixerunt in illis diebus quidquam ex his quæ viderant. » his quæ viderant. »

Tangit testimonium Patris. Tangit testimonium Patris.

Tangit autem tria: consonantiam Pa- Tangit autem tria: consonantiam Pa- tris cum Spiritu sancto, demonstratio- tris cum Spiritu sancto, demonstratio- nem Filii, et præceptum obediendi. nem Filii, et præceptum obediendi.

Consonantia Patris cum Spiritu nota- Consonantia Patris cum Spiritu nota- tur in hoc, quod non sonat Pater nisi in tur in hoc, quod non sonat Pater nisi in nube. Oportet enim quod obumbretur nube. Oportet enim quod obumbretur nube Spiritus, qui audire debet vocem nube Spiritus, qui audire debet vocem Patris quia Spiritus vehit in cor vocem Patris quia Spiritus vehit in cor vocem Patris, et docet eam. Joan. xvi, 13: Cum Patris, et docet eam. Joan. xvi, 13: Cum venerit ille Spiritus veritatis, docebit vos venerit ille Spiritus veritatis, docebit vos omnem veritatem,.... et quæ ventura sunt omnem veritatem,.... et quæ ventura sunt annuntiabit vobis. Ideo etiam de nube annuntiabit vobis. Ideo etiam de nube sonuit ad legislationem 1. Nec aliqua vox sonuit ad legislationem 1. Nec aliqua vox sonat secundum naturam nisi in spiritu. sonat secundum naturam nisi in spiritu. Et ideo vox facta est in eis, « intrantibus Et ideo vox facta est in eis, « intrantibus illis in nubem. » illis in nubem. »

35 35

38 38

IN EVANG. LUCÆ, IX-35, 36. IN EVANG. LUCÆ, IX-35, 36.

Cum enim dicit: « Intrantibus illis, » Cum enim dicit: « Intrantibus illis, » non intelligitur de introitu pedum, quia non intelligitur de introitu pedum, quia jacebant cadentes: sed de introitu cor- jacebant cadentes: sed de introitu cor- dium, quando significatum nubis perci- dium, quando significatum nubis perci- pere in cordibus inceperunt. Psal. c1, 3: pere in cordibus inceperunt. Psal. c1, 3: Ponis nubem ascensum tuum. Non enim Ponis nubem ascensum tuum. Non enim ascendit super corda hominum, nec eos ascendit super corda hominum, nec eos ascendere facit nisi in nube ista. ascendere facit nisi in nube ista. Et hoc est quod dicit: Et hoc est quod dicit:

« Et vox facta est de nube, » « Et vox facta est de nube, »

Hoc est, de claritatis illius nubis diffu- Hoc est, de claritatis illius nubis diffu- sione quæ diffusionem Spiritus significa- sione quæ diffusionem Spiritus significa- bat in corde. Ad Roman. v, 5. Charitas bat in corde. Ad Roman. v, 5. Charitas Dei diffusa est in cordibus nostris per Dei diffusa est in cordibus nostris per Spiritum sanctum qui datus est nobis. Spiritum sanctum qui datus est nobis.

« Dicens. » Ecce Filii demonstratio in « Dicens. » Ecce Filii demonstratio in eadem nube : « Hic, » corporaliter in ma- eadem nube : « Hic, » corporaliter in ma- jestate demonstratus, « est Filius, » na- jestate demonstratus, « est Filius, » na- turalis, «meus, » de substantia mea ge- turalis, «meus, » de substantia mea ge- nitus. Joan, 1, 14: Vidimus gloriam nitus. Joan, 1, 14: Vidimus gloriam ejus, gloriam quasi Unigeniti a Patre. ejus, gloriam quasi Unigeniti a Patre. Dicit autem «Dilectus, » in Spiritu Dicit autem «Dilectus, » in Spiritu sancto connexus mihi, et ejusdem Spiri- sancto connexus mihi, et ejusdem Spiri- tus sive dilectionis mecum est unum prin- tus sive dilectionis mecum est unum prin- cipium quia a me fluit in eum, et ab cipium quia a me fluit in eum, et ab eo in me reciproca dilectione, et a nobis eo in me reciproca dilectione, et a nobis in mundum. Sapient. 1, 7: Spiritus Do- in mundum. Sapient. 1, 7: Spiritus Do- mini replevit orbem terrarum, et hoc mini replevit orbem terrarum, et hoc quod continet omnia, hoc est, cœlum, quod continet omnia, hoc est, cœlum, scientiam habet vocis. Ad Coloss. I, 13: scientiam habet vocis. Ad Coloss. I, 13: Transtulit nos in regnum Filii dilectio- Transtulit nos in regnum Filii dilectio- nis suæ, hoc est, Filii sui dilecti: sicut nis suæ, hoc est, Filii sui dilecti: sicut dicit ibidem Glossa Augustini. Quæ dile- dicit ibidem Glossa Augustini. Quæ dile- ctio a Filio sicut a Patre procedit. ctio a Filio sicut a Patre procedit.

« Ipsum audite. »> « Ipsum audite. »>

Ecce obediendi præceptum. Audiendus Ecce obediendi præceptum. Audiendus est enim in omnibus quæ dixerit, et obe- est enim in omnibus quæ dixerit, et obe- diendum est ei. Exod. xxiv, 7: Omnia diendum est ei. Exod. xxiv, 7: Omnia quæ locutus est Dominus, faciemus, et quæ locutus est Dominus, faciemus, et erimus obedientes. Psal. xcIv, 8: Hodie erimus obedientes. Psal. xcIv, 8: Hodie si vocem ejus audieritis, nolite obdurare si vocem ejus audieritis, nolite obdurare corda vestra. corda vestra.

1 Psal. XLIV, 3. 1 Psal. XLIV, 3.

* Cant. IV, 11. * Cant. IV, 11.

667 667

Cum desiderio enim est audiendus, Cum desiderio enim est audiendus, cum obedientia exaudiendus. Cum desi- cum obedientia exaudiendus. Cum desi- derio audiendus: quia diffusa est gratia derio audiendus: quia diffusa est gratia in labiis ejus¹: mel et lac sub lingua in labiis ejus¹: mel et lac sub lingua ejus. Et ideo dicit sponsa, Cantic. vII, ejus. Et ideo dicit sponsa, Cantic. vII, 13: Fac me audire vocem tuam. Et, Can- 13: Fac me audire vocem tuam. Et, Can- tic. II, 14: Sonet vox tua in auribus meis: tic. II, 14: Sonet vox tua in auribus meis: vox enim tua dulcis. Cum obedientia vox enim tua dulcis. Cum obedientia autem exaudiendus: quia ad id quod autem exaudiendus: quia ad id quod utile est, erudit et præcipit. Ad Hebr. x11, utile est, erudit et præcipit. Ad Hebr. x11, 9 et 10 Patres quidem carnis nostræ 9 et 10 Patres quidem carnis nostræ eruditores habuimus, et reverebamur eos: eruditores habuimus, et reverebamur eos: non multo magis obtemperabimus Patri non multo magis obtemperabimus Patri spirituum, et vivemus? Et illi quidem spirituum, et vivemus? Et illi quidem in tempore paucorum dierum secundum in tempore paucorum dierum secundum voluntatem suam erudiebant nos, hic au- voluntatem suam erudiebant nos, hic au- tem ad id quod utile est in recipiendo tem ad id quod utile est in recipiendo sanctificationem ejus. Est etiam cum ti- sanctificationem ejus. Est etiam cum ti- more audiendus: sicut dicitur, ad Hebr. more audiendus: sicut dicitur, ad Hebr. IV, 3, quia quibusdam non audientibus IV, 3, quia quibusdam non audientibus eum in ira sua juravit, dicens, Psal. eum in ira sua juravit, dicens, Psal. 11: Si introibunt in requiem meam. 11: Si introibunt in requiem meam. Ipsum ergo audite libenti charitate, reve- Ipsum ergo audite libenti charitate, reve- renti obedientia, cum timore suæ aucto- renti obedientia, cum timore suæ aucto- ritatis quam habet ad judicandum. ritatis quam habet ad judicandum.

XCIV, XCIV,

« Et dum fieret vox. » « Et dum fieret vox. »

Istud inducitur, ut sciant Apostoli cui Istud inducitur, ut sciant Apostoli cui perhibetur testimonium. Quod si sonante perhibetur testimonium. Quod si sonante voce adhuc in majestate viderentur voce adhuc in majestate viderentur Moyses et Elias, forsitan discipuli visio- Moyses et Elias, forsitan discipuli visio- nis magnitudine attoniti, putarent alicui nis magnitudine attoniti, putarent alicui aliorum testimonium perhiberi. Quod ne aliorum testimonium perhiberi. Quod ne putetur, « Dum fieret vox » Patris te- putetur, « Dum fieret vox » Patris te- stificans solum Dominum esse majestatis, stificans solum Dominum esse majestatis, « inventus est Jesus solus. » Sicut enim « inventus est Jesus solus. » Sicut enim in baptismo solus dicitur voce Patris au- in baptismo solus dicitur voce Patris au- ctor sanctificationis, et in passione solus ctor sanctificationis, et in passione solus hæres claritatis 3, hic solus dicitur esse hæres claritatis 3, hic solus dicitur esse Dominus majestatis: ideo solus est in- Dominus majestatis: ideo solus est in- ventus in loco sonantis vocis. Digne ventus in loco sonantis vocis. Digne enim solus dignus est majestate, qui so- enim solus dignus est majestate, qui so- lus et unicus hæres est paternæ gloriæ. lus et unicus hæres est paternæ gloriæ. Daniel. iv, 31: Potestas ejus, potestas sem- Daniel. iv, 31: Potestas ejus, potestas sem- piterna, et regnum ejus in generationem piterna, et regnum ejus in generationem

3 Cf. Joan. XII, 28. 3 Cf. Joan. XII, 28.

668 668

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

et generationem. Ibidem, vi, 14: Pote- et generationem. Ibidem, vi, 14: Pote- stas ejus,potestas æterna, quæ non aufe- stas ejus,potestas æterna, quæ non aufe- retur, et regnum ejus, quod non corrum- retur, et regnum ejus, quod non corrum- petur. Luc. 1, 32 et 33: Dabit illi Do- petur. Luc. 1, 32 et 33: Dabit illi Do- minus Deus sedem David patris sui: et minus Deus sedem David patris sui: et regnabit in domo Jacob in æternum, et regnabit in domo Jacob in æternum, et regni ejus non erit finis. Isa. Ix, 7 : Mul- regni ejus non erit finis. Isa. Ix, 7 : Mul- tiplicabitur ejus imperium, et pacis non tiplicabitur ejus imperium, et pacis non erit finis. Huic ergo soli testimonium da- erit finis. Huic ergo soli testimonium da- tur, et soli majestas attribuitur, et soli tur, et soli majestas attribuitur, et soli nomen deitatis. Ad Philip. it, 9: Do- nomen deitatis. Ad Philip. it, 9: Do- navit illi nomen quod est super omne navit illi nomen quod est super omne nomen. Moysi ergo et Eliæ ut servis, da- nomen. Moysi ergo et Eliæ ut servis, da- tur testimonium laudis: Christo vero ut tur testimonium laudis: Christo vero ut Filio, sicut dicitur, ad Hebr. III, 5 et 6. Filio, sicut dicitur, ad Hebr. III, 5 et 6. Et non solum præ illis, sed etiam præ An- Et non solum præ illis, sed etiam præ An- gelis habet testimonium. Ad Hebr. 1, 4 et gelis habet testimonium. Ad Hebr. 1, 4 et 5: Tanto melior Angelis effectus, quanto 5: Tanto melior Angelis effectus, quanto differentius præ illis nomen hæreditavit. differentius præ illis nomen hæreditavit. Cui enim dixit aliquando Angelorum: Cui enim dixit aliquando Angelorum: Filius meus es tu, ego hodie genui te? Filius meus es tu, ego hodie genui te? Et rursum Ego ero illi in patrem, et Et rursum Ego ero illi in patrem, et ipse erit mihi in filium. ipse erit mihi in filium.

Sic igitur ostenditur quod nulli datur Sic igitur ostenditur quod nulli datur testimonium majestatis nisi Filio. Et ideo testimonium majestatis nisi Filio. Et ideo aliis subductis, « inventus est jesus solus,» aliis subductis, « inventus est jesus solus,» sonante voce Patris. sonante voce Patris.

« Et ipsi tacuerunt, etc. » « Et ipsi tacuerunt, etc. »

Hic ponitur instructio disciplinæ con- Hic ponitur instructio disciplinæ con- sequens visionem ex parte Apostolorum. sequens visionem ex parte Apostolorum. Et tanguntur duo: occultatio videlicet Et tanguntur duo: occultatio videlicet visionis, et tempus occultationis. In visionis, et tempus occultationis. In Matthæo autem, xvII, 9, legitur, quod Matthæo autem, xvII, 9, legitur, quod Jesus præcepit eis ut nemini dicerent, Jesus præcepit eis ut nemini dicerent, donec Filius hominis a mortuis resurgat. donec Filius hominis a mortuis resurgat.

Sic ergo ad præceptum Domini tacue- Sic ergo ad præceptum Domini tacue- runt tribus de causis. Ut jactantiam vitare runt tribus de causis. Ut jactantiam vitare doceret, et laudes fugere. Eccli. x1, 2: doceret, et laudes fugere. Eccli. x1, 2: Non laudes hominem in specie sua. Et, Non laudes hominem in specie sua. Et, ibidem, . 30: Ante mortem ne laudes ho- ibidem, . 30: Ante mortem ne laudes ho- minem quemquam. Psal. cı, 9: Qui lau- minem quemquam. Psal. cı, 9: Qui lau- dabant me, adversum me jurabant. dabant me, adversum me jurabant.

Secunda causa est, ut doceat maxime Secunda causa est, ut doceat maxime in revelationibus secretorum tenendam in revelationibus secretorum tenendam esse humilitatem. Unde Paulus, II ad esse humilitatem. Unde Paulus, II ad Corinth. XI, 5 et seq., tacuit per quatuor- Corinth. XI, 5 et seq., tacuit per quatuor- decim annos. Et nec tunc dixisset, nisi decim annos. Et nec tunc dixisset, nisi

quod pseudoapostoli qui populum specie quod pseudoapostoli qui populum specie talium falsarum revelationum subverte- talium falsarum revelationum subverte- bant, compulissent. Eccli. 111, 20: Quan- bant, compulissent. Eccli. 111, 20: Quan- to magnus es, humilia te in omnibus. to magnus es, humilia te in omnibus. Gregorius: «Deprædari desiderat qui Gregorius: «Deprædari desiderat qui « thesaurum publice portat in via.» Matth. « thesaurum publice portat in via.» Matth. XIII, 44: Simile est regnum cœlorum XIII, 44: Simile est regnum cœlorum thesauro abscondito in agro, quem qui thesauro abscondito in agro, quem qui invenit homo, abscondit. invenit homo, abscondit.

Tertia causa est, quia non erat tempus Tertia causa est, quia non erat tempus opportunum ad hæc prædicanda. Si enim opportunum ad hæc prædicanda. Si enim majestas visa prædicaretur et postea pa- majestas visa prædicaretur et postea pa- teret infirmitas in morte, et confusio ma- teret infirmitas in morte, et confusio ma- nifestaretur in cruce, excitaretur scanda- nifestaretur in cruce, excitaretur scanda- lum, et nulla ædificatio sequeretur. Sed lum, et nulla ædificatio sequeretur. Sed cum surrexerit a mortuis, tunc victoria cum surrexerit a mortuis, tunc victoria mortis fides erit majestatis, et tunc op- mortis fides erit majestatis, et tunc op- portunis prædicabitur. Eccli. xx, 22: Ex portunis prædicabitur. Eccli. xx, 22: Ex ore fatui reprobabitur parabola: non ore fatui reprobabitur parabola: non enim dicit illam in tempore suo. enim dicit illam in tempore suo. Et hoc est quod sequitur: Et hoc est quod sequitur:

« Et nemini dixerunt in illis die- « Et nemini dixerunt in illis die- bus, » bus, »

Ante Passionem, « quidquam, » nec de Ante Passionem, « quidquam, » nec de apparentibus cum Christo, nec de ma- apparentibus cum Christo, nec de ma- jestate Christi, « ex his quæ viderant, » jestate Christi, « ex his quæ viderant, » (sicut dictum est) corporalibus oculis in (sicut dictum est) corporalibus oculis in magnifica gloria. Daniel. XII, 4: Claude magnifica gloria. Daniel. XII, 4: Claude sermones, et signa librum usque ad tem- sermones, et signa librum usque ad tem- pus statutum. pus statutum.

Factum est autem in sequenti die, Factum est autem in sequenti die, descendentibus illis de monte, occur- descendentibus illis de monte, occur- rit illis turba multa. » rit illis turba multa. »

Hic incipit pars illa quæ est de confir- Hic incipit pars illa quæ est de confir- matione traditæ potestatis, in qua duo matione traditæ potestatis, in qua duo sunt consideranda: modus videlicet uten- sunt consideranda: modus videlicet uten- di potestate, et modus sequendi Christum di potestate, et modus sequendi Christum eorum qui in potestate sunt ponendi. Et eorum qui in potestate sunt ponendi. Et hæc duo ordine eodem quo hic dicta sunt, hæc duo ordine eodem quo hic dicta sunt, determinat. determinat.

Usus autem potestatis, aut est in eo Usus autem potestatis, aut est in eo qui constituitur in potestate ecclesiastica, qui constituitur in potestate ecclesiastica, aut in eo super quem potestas accipitur. aut in eo super quem potestas accipitur. Si autem consideratur in eo super quem Si autem consideratur in eo super quem

37 37

IN EVANG. LUCÆ, IX-37. IN EVANG. LUCÆ, IX-37.

potestas accipitur, sciendum quod ex potestas accipitur, sciendum quod ex parte illa semper potest impediri potestas parte illa semper potest impediri potestas ecclesiastica ne consequatur effectum. Et ecclesiastica ne consequatur effectum. Et quoad hoc inducitur historia de lunatico, quoad hoc inducitur historia de lunatico, quem Apostoli curare non potuerunt. quem Apostoli curare non potuerunt.

Si autem attenditur potestas in eo qui Si autem attenditur potestas in eo qui in potestate constituitur, consideratur in potestate constituitur, consideratur adhuc tripliciter, quoad tria quæ sunt in adhuc tripliciter, quoad tria quæ sunt in eo qui habet super alios potestatem : quo- eo qui habet super alios potestatem : quo- rum primum, quia potestas constituit in rum primum, quia potestas constituit in gradu dignitatis et altitudinis: et sic abuti gradu dignitatis et altitudinis: et sic abuti potestate est inflari potestate, et bene uti potestate est inflari potestate, et bene uti potestate est humilem se recognoscere. potestate est humilem se recognoscere. Et quoad hoc ordinatur potestas in hi- Et quoad hoc ordinatur potestas in hi- storia quæ secundo inducitur. storia quæ secundo inducitur.

Secundum (quod est in eo cui potestas Secundum (quod est in eo cui potestas committitur) est vita idonea in hoc quod committitur) est vita idonea in hoc quod in vita utatur potestate secundum for- in vita utatur potestate secundum for- mam qua Christus præcessit. Et posset cre- mam qua Christus præcessit. Et posset cre- dere aliquis, quod non sequens Christum dere aliquis, quod non sequens Christum in vita, non haberet potestatem ecclesia- in vita, non haberet potestatem ecclesia- sticam, quod non est verum: et quoad sticam, quod non est verum: et quoad hoc ordinatur potestas in historia tertio hoc ordinatur potestas in historia tertio loco inducta. loco inducta.