644 644

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

ad meipsum. Omnia enim sibi per cru- ad meipsum. Omnia enim sibi per cru- cem in cruce attraxit. Sic de omnibus cem in cruce attraxit. Sic de omnibus communem sententiam dedit, Isa. LI, 10: communem sententiam dedit, Isa. LI, 10: Posuisti profundum maris viam, ut Posuisti profundum maris viam, ut transirent liberati. Profundum enim ma- transirent liberati. Profundum enim ma- ris est profundum Christi passionis, per ris est profundum Christi passionis, per quam transeunt liberati. Et ideo statim quam transeunt liberati. Et ideo statim sequitur, . 11: Et nunc qui redempti sequitur, . 11: Et nunc qui redempti sunt a Domino, revertentur: et venient sunt a Domino, revertentur: et venient in Sion laudantes, et lætitia sempiterna in Sion laudantes, et lætitia sempiterna super capita eorum, gaudium et lætitiam super capita eorum, gaudium et lætitiam tenebunt fugiet dolor et gemitus. tenebunt fugiet dolor et gemitus.

: :

« Abneget semetipsum. « Abneget semetipsum.

» »

Hic monet sequentem a se removere Hic monet sequentem a se removere insecutionis et consecutionis impedi- insecutionis et consecutionis impedi- menta. menta.

Notantur autem circa hoc duo: modus Notantur autem circa hoc duo: modus removendi, et quid sit removendum. removendi, et quid sit removendum.

Modus removendi est in hoc quod di- Modus removendi est in hoc quod di- cit « Abneget. » Est autem verbum de- cit « Abneget. » Est autem verbum de- compositum. Componitur autem a præ- compositum. Componitur autem a præ- positione ab, et nego verbo, quod est positione ab, et nego verbo, quod est compositum ex non et ago. Et sic abne- compositum ex non et ago. Et sic abne- get, verbum decompositum est ex præpo- get, verbum decompositum est ex præpo- sitione, quæ notat remotionem, et adver- sitione, quæ notat remotionem, et adver- bio negandi significationem habente. Et bio negandi significationem habente. Et notat negationem ut exercitam, et verbo notat negationem ut exercitam, et verbo actionem denotante: ut intelligatur quod actionem denotante: ut intelligatur quod abnegando, removeamur ab his abnegando, removeamur ab his quæ ab- quæ ab- negamus, nihil penitus agentes. De illis, negamus, nihil penitus agentes. De illis, ad Titum, 11, 12: Abnegantes impieta- ad Titum, 11, 12: Abnegantes impieta- tem et sæcularia desideria, sobrie, et tem et sæcularia desideria, sobrie, et juste, et pie vivamus in hoc sæculo. Iste juste, et pie vivamus in hoc sæculo. Iste ergo est modus abnegandi, ut negantes ergo est modus abnegandi, ut negantes actiones eorum quæ abneganda sunt, actiones eorum quæ abneganda sunt, etiam removeamur ab his. Hoc signifi- etiam removeamur ab his. Hoc signifi- catum est, Genes. xix, 17, ubi Angelus catum est, Genes. xix, 17, ubi Angelus compulit Lot exire de Sodomis, et præ- compulit Lot exire de Sodomis, et præ- cepit ut non staret in omni circa regione, cepit ut non staret in omni circa regione, sed in monte se salvum faceret. Non enim sed in monte se salvum faceret. Non enim sufficit talia infanda non agere, sed opor- sufficit talia infanda non agere, sed opor- tet etiam ab agentibus per discessum se tet etiam ab agentibus per discessum se elongare. Ad Roman. 1, 32: Non intelle- elongare. Ad Roman. 1, 32: Non intelle- xerunt quoniam qui talia agunt, digni xerunt quoniam qui talia agunt, digni sunt morte: non solum qui ea faciunt, sunt morte: non solum qui ea faciunt, sed etiam qui consentiunt facientibus. sed etiam qui consentiunt facientibus.

Dicit autem Glossa ibidem, quod « con- Dicit autem Glossa ibidem, quod « con- sentit qui tacet, cum arguere possit. » sentit qui tacet, cum arguere possit. » Quæ autem abneganda sint, tangit cum Quæ autem abneganda sint, tangit cum dicit: Abneget dicit: Abneget

« «

Semetipsum. » Semetipsum. »

Quod item decompositum est: quia Quod item decompositum est: quia sunt ibi duo pronomina, et in medio sunt ibi duo pronomina, et in medio syllabica adjectio. Et est sensus, quod syllabica adjectio. Et est sensus, quod abneget se quod est, et hoc cujus ipse abneget se quod est, et hoc cujus ipse per se causa est, et quod sibi per seipsum per se causa est, et quod sibi per seipsum inest. Homo enim de se humus et terre- inest. Homo enim de se humus et terre- nus est. Eccli. XVII, 1: Deus creavit de nus est. Eccli. XVII, 1: Deus creavit de terra hominem. Genes. 11, 7: Formavit terra hominem. Genes. 11, 7: Formavit Dominus Deus hominem de limo terræ. Dominus Deus hominem de limo terræ. I ad Corinth. xv, 49: Portavimus imagi- I ad Corinth. xv, 49: Portavimus imagi- nem terreni. Quia autem terra est, pon- nem terreni. Quia autem terra est, pon- dere suo gravis est ad sequendum. Hanc dere suo gravis est ad sequendum. Hanc autem terram abnegare oportet, et vir- autem terram abnegare oportet, et vir- tute cœlesti supergredi, ut totus homo, tute cœlesti supergredi, ut totus homo, cœlestis in conversatione et intellectu cœlestis in conversatione et intellectu efficiatur. Joan. 1, 31: Qui est de terra, efficiatur. Joan. 1, 31: Qui est de terra, de terra est, et de terra loquitur. Qui de de terra est, et de terra loquitur. Qui de coelo venit, super omnes est. I ad Corinth. coelo venit, super omnes est. I ad Corinth. xv, 47 et 48 Primus homo de terra, terre- xv, 47 et 48 Primus homo de terra, terre- nus secundus homo de cœlo, cœlestis. nus secundus homo de cœlo, cœlestis. Qualis terrenus, tales et terreni : et qualis Qualis terrenus, tales et terreni : et qualis cœlestis, tales et cœlestes. Unde unus cœ- cœlestis, tales et cœlestes. Unde unus cœ- lestium dicit, ad Philip. 11, 20 et 21 : No- lestium dicit, ad Philip. 11, 20 et 21 : No- stra conversatio in cœlis est: unde etiam stra conversatio in cœlis est: unde etiam Salvatorem exspectamus Dominum no- Salvatorem exspectamus Dominum no- strum Jesum Christum, qui reformabit strum Jesum Christum, qui reformabit corpus humilitatis nostræ, configuratum corpus humilitatis nostræ, configuratum corpori claritatis suæ. Hoc ergo et in hoc corpori claritatis suæ. Hoc ergo et in hoc abneget se. abneget se.

Semet autem abneget in hoc, cujus Semet autem abneget in hoc, cujus ipse secundum seipsum causa est. Hoc ipse secundum seipsum causa est. Hoc enim non est nisi malum. Quod enim enim non est nisi malum. Quod enim per nos sine Deo facimus, malum est. per nos sine Deo facimus, malum est. Unde, Joan. xv, 5 : Sine me nihil pot- Unde, Joan. xv, 5 : Sine me nihil pot- estis facere. Nihil autem est peccatum, estis facere. Nihil autem est peccatum, quia annihilat: et pejus quam nihil fiunt quia annihilat: et pejus quam nihil fiunt homines, cum peccant. Unde, Ezechiel. homines, cum peccant. Unde, Ezechiel. XXVIII, 19 Nihil factus es, et non eris XXVIII, 19 Nihil factus es, et non eris in perpetuum. Joan. 1, 3: Sine ipso fa- in perpetuum. Joan. 1, 3: Sine ipso fa- ctum est nihil. Osee, x111, 9: Perditio tua, ctum est nihil. Osee, x111, 9: Perditio tua, scilicet ex te, Israel. Quasi dicat: Quid- scilicet ex te, Israel. Quasi dicat: Quid- quid tu ex te agis, perditio est. Et hoc quid tu ex te agis, perditio est. Et hoc

IN EVANG. LUCÆ, IX-23. IN EVANG. LUCÆ, IX-23.

quod sine me discrete agis, abnegan- quod sine me discrete agis, abnegan- dum est, ut ex me agas omne quod agis, dum est, ut ex me agas omne quod agis, et dicas illud Isaiæ, xxvi, 12: Omnia et dicas illud Isaiæ, xxvi, 12: Omnia opera nostra operatus es nobis. Joan. xv, opera nostra operatus es nobis. Joan. xv, 4 Sicut palmes non potest ferre fructum 4 Sicut palmes non potest ferre fructum a semetipso nisi manserit in vite, sic nec a semetipso nisi manserit in vite, sic nec vos, vos, nisi in me manseritis. Quidquid nisi in me manseritis. Quidquid enim profert palmes quod non est ex enim profert palmes quod non est ex vite, non proficit ad fructum, sed ad vite, non proficit ad fructum, sed ad ignem ita quidquid profert homo cogi- ignem ita quidquid profert homo cogi- tationum, et verborum, et operum quæ tationum, et verborum, et operum quæ non sunt ex Deo, non proficit ad vitæ non sunt ex Deo, non proficit ad vitæ æternæ fructum, sed ad gehennæ incen- æternæ fructum, sed ad gehennæ incen- dium. Et ideo hæc abneganda sunt. dium. Et ideo hæc abneganda sunt. Unde, ad Roman. XIII, 12: Abjiciamus Unde, ad Roman. XIII, 12: Abjiciamus opera tenebrarum, et induamur arma opera tenebrarum, et induamur arma lucis. lucis.

« Abneget semetipsum, » « Abneget semetipsum, »

645 645

xv, 10: Gratia Dei sum id quod sum, xv, 10: Gratia Dei sum id quod sum, et gratia ejus in me vacua non fuit, sed et gratia ejus in me vacua non fuit, sed abundantius illis omnibus laboravi. Sic abundantius illis omnibus laboravi. Sic perditus et damnatus homo liberatur, perditus et damnatus homo liberatur, Spiritu cœlesti reddente imaginem Patris Spiritu cœlesti reddente imaginem Patris coelestis, virtute vitium quod fecit ex- coelestis, virtute vitium quod fecit ex- pellente, et Dei gratia in omnibus adju- pellente, et Dei gratia in omnibus adju- vante. Ad Roman. vII, 24 et 25: Infelix vante. Ad Roman. vII, 24 et 25: Infelix ego homo quis me liberabit de corpore ego homo quis me liberabit de corpore mortis hujus ? Et respondet: Gratia mortis hujus ? Et respondet: Gratia Dei Jesum Christum Dominum no- per Dei Jesum Christum Dominum no- per strum. strum.

Sic igitur abneget semetipsum, et a se Sic igitur abneget semetipsum, et a se sequendi Christum removeat impedimen- sequendi Christum removeat impedimen-

tum. tum.

Sequitur: Sequitur:

« Et tollat crucem suam. >> « Et tollat crucem suam. >>

Ecce forma ducis præcedentis. Et est Ecce forma ducis præcedentis. Et est ac si dicat: « Tollat crucem suam, » ac si dicat: « Tollat crucem suam, » sicut ego tuli meam. sicut ego tuli meam.

Unde in hoc tria notantur: crucis Unde in hoc tria notantur: crucis exaltatio, crucis cruciatus, et proportio exaltatio, crucis cruciatus, et proportio passionum quæ quemlibet contingit. passionum quæ quemlibet contingit.

Etiam quando præter hæc quæ dicta Etiam quando præter hæc quæ dicta sunt, abnegat quod in se habitat, hoc sunt, abnegat quod in se habitat, hoc est, fomitem mali, exstinguendo illum est, fomitem mali, exstinguendo illum quantum potest. Ad Roman. VII, 18: quantum potest. Ad Roman. VII, 18: Scio quia non habitat in me, hoc est, Scio quia non habitat in me, hoc est, in carne mea bonum. Nam velle adjacet in carne mea bonum. Nam velle adjacet mihi, perficere autem bonum non inve- mihi, perficere autem bonum non inve- nio. Item, ibidem, y. 23: Video aliam nio. Item, ibidem, y. 23: Video aliam legem in membris meis repugnantem legised extollenda, et sic in altitudine por- legem in membris meis repugnantem legised extollenda, et sic in altitudine por- mentis meæ, et captivantem me in lege mentis meæ, et captivantem me in lege peccati, quæ est in membris meis. peccati, quæ est in membris meis.

Et hæc omnia oportet abnegare, ter- Et hæc omnia oportet abnegare, ter- ram pro coelo commutare: vitium (cujus ram pro coelo commutare: vitium (cujus causa sumus) pro virtute: fomitem, sive causa sumus) pro virtute: fomitem, sive concupiscentiæ ignem, sive ad malum concupiscentiæ ignem, sive ad malum pronitatem, pro gratia Dei, ad bonum pronitatem, pro gratia Dei, ad bonum nos juvante ut expediti simus a spiritu nos juvante ut expediti simus a spiritu coelesti, confortati a virtute Dei, adjuti a coelesti, confortati a virtute Dei, adjuti a gratia. Tunc enim sequi possumus Cruci- gratia. Tunc enim sequi possumus Cruci- fixum. Per primum dat nobis Deus po- fixum. Per primum dat nobis Deus po- testatem filios Dei fieri ¹. Per secundum testatem filios Dei fieri ¹. Per secundum mutat fortitudinem, Isa. XL, 31: Qui mutat fortitudinem, Isa. XL, 31: Qui sperant in Domino, mutabunt fortitu- sperant in Domino, mutabunt fortitu- dinem, assument pennas sicut aquilæ, dinem, assument pennas sicut aquilæ, current et non laborabunt, ambulabunt current et non laborabunt, ambulabunt et non deficient. Per tertium ad omne et non deficient. Per tertium ad omne opus bonum sufficimus, I ad Corinth. opus bonum sufficimus, I ad Corinth.

1 Joan. 1, 12. 1 Joan. 1, 12.

Primum notatur in hoc quod dicit: Primum notatur in hoc quod dicit: « Tollat. » Crux enim est arbor alta, « Tollat. » Crux enim est arbor alta, non deponenda, non in terra trahenda, non deponenda, non in terra trahenda,

tanda. Extollit enim crucem, qui cum tanda. Extollit enim crucem, qui cum Paulo in cruce gloriatur, Ad Galat. vi, 14: Paulo in cruce gloriatur, Ad Galat. vi, 14: Mihi absit gloriari nisi in cruce Domini Mihi absit gloriari nisi in cruce Domini nostri Jesu Christi, per quem mihi mun- nostri Jesu Christi, per quem mihi mun- dus crucifixus est, et ego mundo. Daniel. dus crucifixus est, et ego mundo. Daniel. IV, 7 et 8 Ecce arbor in medio terræ, IV, 7 et 8 Ecce arbor in medio terræ, et altitudo ejus nimia. Magna arbor, et et altitudo ejus nimia. Magna arbor, et fortis: et proceritas ejus contingens cœ- fortis: et proceritas ejus contingens cœ- lum. Hæc recognoscit, qui crucem suam lum. Hæc recognoscit, qui crucem suam in ea glorians extollit. in ea glorians extollit.

Extollit autem qui quotidie quantum Extollit autem qui quotidie quantum potest in ea Crucifixo appropinquat, ut potest in ea Crucifixo appropinquat, ut dicat cum sponsa, Cantic. VII, 8: Dixi: dicat cum sponsa, Cantic. VII, 8: Dixi: Ascendam in palmam, et apprehendam Ascendam in palmam, et apprehendam fructus ejus. Fructum enim apprehen- fructus ejus. Fructum enim apprehen- dit qui dulcissimæ redemptionis saporem dit qui dulcissimæ redemptionis saporem in ea jam prægustavit. Hæc enim arbor in ea jam prægustavit. Hæc enim arbor in medio terræ est, ut ab omnibus com- in medio terræ est, ut ab omnibus com-

646 646

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

muniter scandatur. Altitudo ejus nimia : muniter scandatur. Altitudo ejus nimia : quia quantumcumque quis in altum in ea quia quantumcumque quis in altum in ea ascendat, usque ad Christi Passionem ascendat, usque ad Christi Passionem non perveniet. Arbor hæc magna latitudi- non perveniet. Arbor hæc magna latitudi- ne eo quod umbra protectionis et esca ne eo quod umbra protectionis et esca nutrimenti est in ea, et requies lassitudi- nutrimenti est in ea, et requies lassitudi- nis. Fortis virtute: quia et diabolum vi- nis. Fortis virtute: quia et diabolum vi- cit, et domum ejus infernum fregit, et cit, et domum ejus infernum fregit, et vasa in quibus confidebat distribuit, học vasa in quibus confidebat distribuit, học est, corda quæ possederat diabolus. Et est, corda quæ possederat diabolus. Et proceritas ejus contingens coelum : quia proceritas ejus contingens coelum : quia cœlum ante clausum aperuit. Igitur arbor cœlum ante clausum aperuit. Igitur arbor hæc si dejiciatur, cœlum non contingit. hæc si dejiciatur, cœlum non contingit.

Dejicitur autem quando deponitur, et Dejicitur autem quando deponitur, et cruciatus Christi in terrena lucra et com- cruciatus Christi in terrena lucra et com- moda commutatur: sicut quidam de qui- moda commutatur: sicut quidam de qui- bus dicitur, ad Galat. 111, 3: Cum spiri- bus dicitur, ad Galat. 111, 3: Cum spiri- tu cœperitis, nunc carne consummemini. tu cœperitis, nunc carne consummemini. Qui signati sunt per Asa, regem Juda, de Qui signati sunt per Asa, regem Juda, de quo, III Reg. xv, 8 et seq., multa bona quo, III Reg. xv, 8 et seq., multa bona et optima prædicantur, quod idola destru- et optima prædicantur, quod idola destru- xit avaritiæ et pomparum sæculi, quod xit avaritiæ et pomparum sæculi, quod lucos succidit deliciarum luxuriæ, quod lucos succidit deliciarum luxuriæ, quod in bellis vicit tentationem diaboli. Sequi- in bellis vicit tentationem diaboli. Sequi- tur, quod in senectute doluit pedes, et tur, quod in senectute doluit pedes, et nec tunc requisivit Dominum, sed magis nec tunc requisivit Dominum, sed magis in medicorum arte confisus est, et mor- in medicorum arte confisus est, et mor- tuus est in unguentis meretriciis. Pedes tuus est in unguentis meretriciis. Pedes enim dolere, est in extremo vitæ a cruce enim dolere, est in extremo vitæ a cruce mollescere. Tunc Dominum non requi- mollescere. Tunc Dominum non requi- rere, est cum proposito Dei timorem et rere, est cum proposito Dei timorem et amorem, devotionem, et cultum Dei, et amorem, devotionem, et cultum Dei, et laudes ejus consuetas abjicere. In medi- laudes ejus consuetas abjicere. In medi- corum arte confidere, est fomenta libidi- corum arte confidere, est fomenta libidi- nis carnalis cum sollicitudine sibi præ- nis carnalis cum sollicitudine sibi præ- parare. Mori autem in meretriciis un- parare. Mori autem in meretriciis un- guentis, est in illecebrosis concupiscen- guentis, est in illecebrosis concupiscen- tiæ delectationibus vitam finire. tiæ delectationibus vitam finire.

Trahit autem in terra crucem, qui Trahit autem in terra crucem, qui eam quidem manu tenet, sed non ascen- eam quidem manu tenet, sed non ascen- dit nec tollit, sed de loco in locum humi- dit nec tollit, sed de loco in locum humi- lem crucem ducit. Et isti sunt hypocri- lem crucem ducit. Et isti sunt hypocri- tæ, qui crucem quidem manu, hoc est, tæ, qui crucem quidem manu, hoc est, exteriori opere videntur tenere: sed de exteriori opere videntur tenere: sed de terra in terram trahunt, quando pro tem- terra in terram trahunt, quando pro tem- porali commodo vel lucro faciunt. Et porali commodo vel lucro faciunt. Et non ascendunt: quia in occulto nihil de non ascendunt: quia in occulto nihil de Passione Christi sentiunt, de quibus di- Passione Christi sentiunt, de quibus di- citur, ad Philip. II, 18 et 19: Multi citur, ad Philip. II, 18 et 19: Multi

enim ambulant, quos sæpe dicebam vo- enim ambulant, quos sæpe dicebam vo- bis, nunc autem et flens dico, inimicos bis, nunc autem et flens dico, inimicos crucis Christi quorum finis interitus, crucis Christi quorum finis interitus, quorum Deus venter est et gloria in quorum Deus venter est et gloria in confusione ipsorum, qui terrena sapiunt, confusione ipsorum, qui terrena sapiunt, Isti enim crucem vilem ducunt, qui per Isti enim crucem vilem ducunt, qui per sordes crucem trahunt et non tollunt in sordes crucem trahunt et non tollunt in altum. altum.

Sic igitur tollitur crux. Sic igitur tollitur crux.

« Crucem, » « Crucem, »

Hoc est, cruciatum. Cruciatus autem Hoc est, cruciatum. Cruciatus autem ille est triplex unus quidem in tristitia ille est triplex unus quidem in tristitia absentiæ delectabilium pro Christo: se- absentiæ delectabilium pro Christo: se- cundus autem in assumptione contrista- cundus autem in assumptione contrista- bilium, sicut vigiliarum, jejuniorum, et bilium, sicut vigiliarum, jejuniorum, et hujusmodi, et eleemosynarum tertius hujusmodi, et eleemosynarum tertius autem, in sustinentia passionum, si infe- autem, in sustinentia passionum, si infe- rantur pro Christo. Primus cruciatus rantur pro Christo. Primus cruciatus cruciat, et domat concupiscentiam : se- cruciat, et domat concupiscentiam : se- cundus gravat petulantem naturam : cundus gravat petulantem naturam : tertius autem pro Christo expendit ani- tertius autem pro Christo expendit ani-

mam. mam.

De primo dicitur, ad Galat. v, 24 : De primo dicitur, ad Galat. v, 24 : Qui sunt Christi, carnem suam crucifi- Qui sunt Christi, carnem suam crucifi- xerunt cum vitiis et concupiscentiis. xerunt cum vitiis et concupiscentiis. Ad Galat. II, 19: Ego per legem legi Ad Galat. II, 19: Ego per legem legi mortuus suum, ut Deo vivam: Christo mortuus suum, ut Deo vivam: Christo confixus sum cruci. Per legem enim (quæ confixus sum cruci. Per legem enim (quæ concupiscentiam fecit et lex membrorum concupiscentiam fecit et lex membrorum vocatur) mortuus sum, abstinendo a de- vocatur) mortuus sum, abstinendo a de- lectabilibus hujus legis. Et Christo, hoc lectabilibus hujus legis. Et Christo, hoc est, ad honorem Christi confixus sum est, ad honorem Christi confixus sum cruci, concruciatus ei. cruci, concruciatus ei.

De secundo cruciatu dicitur, ad Galat. De secundo cruciatu dicitur, ad Galat. VI, 17 De cætero nemo mihi molestus VI, 17 De cætero nemo mihi molestus sit ego enim stigmata Domini Jesu sit ego enim stigmata Domini Jesu in corpore meo porto. Crucio enim me in corpore meo porto. Crucio enim me cruciatu suo : quia denudo me eleemosy- cruciatu suo : quia denudo me eleemosy- nis, extendo me devotione, exalto con- nis, extendo me devotione, exalto con- templatione, amarico jejuniis et ciborum templatione, amarico jejuniis et ciborum et potuum asperitate, flagello disciplina- et potuum asperitate, flagello disciplina- rum acceptione, morior charitatis amo- rum acceptione, morior charitatis amo- re, confodior clavis, verborum ejus in re, confodior clavis, verborum ejus in animam meam penetratione. Eccle. xi, animam meam penetratione. Eccle. xi, 11 Verba sapientium sicut stimuli, et 11 Verba sapientium sicut stimuli, et quasi clavi in altum defixi. Lanceor quasi clavi in altum defixi. Lanceor

IN EVANG. LUCÆ, IX-23. IN EVANG. LUCÆ, IX-23.

647 647

compassionis pauperum Christi perfora- mori lucrum. Ad Galat. VI, 5: Unus- compassionis pauperum Christi perfora- mori lucrum. Ad Galat. VI, 5: Unus- quisque onus suum portabit. quisque onus suum portabit.

tione. tione.

De tertio cruciatu dicitur, I Petr. iv, De tertio cruciatu dicitur, I Petr. iv, 13 Communicantes Christi passionibus 13 Communicantes Christi passionibus gaudete, ut et in revelatione gloriæ ejus gaudete, ut et in revelatione gloriæ ejus gaudeatis exsultantes. gaudeatis exsultantes.

Primus cruciatus fit per voluntariam Primus cruciatus fit per voluntariam concupiscentiæ cohibitionem, secundus concupiscentiæ cohibitionem, secundus per devotam pœnitentiæ assumptionem, per devotam pœnitentiæ assumptionem, tertius per patienter portatam immissam tertius per patienter portatam immissam a Domino tribulationem. a Domino tribulationem.

De primo dicitur, Eccli. XVIII, 30 et 31: De primo dicitur, Eccli. XVIII, 30 et 31: Post concupiscentias tuas non eas, et a Post concupiscentias tuas non eas, et a voluntate tua avertere. Si præstes ani- voluntate tua avertere. Si præstes ani- mæ tuæ concupiscentias ejus, faciet te mæ tuæ concupiscentias ejus, faciet te in gaudium inimicis tuis. in gaudium inimicis tuis.

De secundo dicitur, Levit. xx111, 29: De secundo dicitur, Levit. xx111, 29: Anima quæ afflicta non fuerit die hac, Anima quæ afflicta non fuerit die hac, peribit de populis suis. peribit de populis suis.

De tertio dicitur, Jacob. I, et 3 : De tertio dicitur, Jacob. I, et 3 : Omne gaudium existimate, fratres mei, Omne gaudium existimate, fratres mei, cum in tentationes varias incideritis: cum in tentationes varias incideritis: scientes quod probatio fidei vestræ pa- scientes quod probatio fidei vestræ pa- tientiam operatur. I Petr. 1, 7: Ut pro- tientiam operatur. I Petr. 1, 7: Ut pro- batio vestræ fidei multo pretiosior auro, batio vestræ fidei multo pretiosior auro, quod per ignem probatur, inveniatur in quod per ignem probatur, inveniatur in laudem, et gloriam, et honorem, in re- laudem, et gloriam, et honorem, in re-

velatione Jesu Christi. velatione Jesu Christi.

Ista est ergo crux quæ tollitur. Ista est ergo crux quæ tollitur. Dicit autem : Dicit autem :

<< Suam. >> << Suam. >>

Est autem crux uniuscujusque propor- Est autem crux uniuscujusque propor- tionabilis viribus et statui suo, Christi tionabilis viribus et statui suo, Christi cruciatus assumptus. Ad plura enim cruciatus assumptus. Ad plura enim tenetur fortis quam debilis, ad plura sa- tenetur fortis quam debilis, ad plura sa- nus quam infirmus, ad plura prælatus nus quam infirmus, ad plura prælatus quam subditus. Unde Apostolus, ad Co- quam subditus. Unde Apostolus, ad Co- loss. 1, 24, dicit: Adimpleo ea quæ de- loss. 1, 24, dicit: Adimpleo ea quæ de- sunt passionum Christi in carne mea. sunt passionum Christi in carne mea. Semper enim ita proportionandum est, Semper enim ita proportionandum est, ut viribus sit onus portabile, et statui ut viribus sit onus portabile, et statui competens, et quod honoretur Christus. competens, et quod honoretur Christus. Ad Philip. 1, 20: Sicut semper, et nunc Ad Philip. 1, 20: Sicut semper, et nunc magnificabitur Christus in corpore meo, magnificabitur Christus in corpore meo, sive per vitam, sive per mortem. Et, ibi- sive per vitam, sive per mortem. Et, ibi- dem, y. 21 Mihi vivere Christus est, et dem, y. 21 Mihi vivere Christus est, et

Sic ergo tollat crucem suam quilibet. Sic ergo tollat crucem suam quilibet.

« Quotidie. » « Quotidie. »

Ut semper novus sit in ea, nec deficiat Ut semper novus sit in ea, nec deficiat a crucis salutari mortificatione. Hoc si- a crucis salutari mortificatione. Hoc si- gnificatum est, Numer. xxv, 4: Tolle gnificatum est, Numer. xxv, 4: Tolle cunctos principes populi, et suspende eos cunctos principes populi, et suspende eos contra solem in patibulis: ut avertatur contra solem in patibulis: ut avertatur furor meus ab Israel. Principes enim furor meus ab Israel. Principes enim suspenduntur, quando principes vitio- suspenduntur, quando principes vitio- rum, scilicet, concupiscentia carnis, et rum, scilicet, concupiscentia carnis, et concupiscentia oculorum, et superbia vi- concupiscentia oculorum, et superbia vi- tæ crucifiguntur. Contra solem autem tæ crucifiguntur. Contra solem autem suspenduntur, quando quotidie ad ortum suspenduntur, quando quotidie ad ortum novi caloris et fulgoris hujus mundi cru- novi caloris et fulgoris hujus mundi cru- cifixio hæc teritur. Et sic furor Domini cifixio hæc teritur. Et sic furor Domini ab Israel, viro præ oculis habente Deum, ab Israel, viro præ oculis habente Deum, avertitur. II ad Corinth. IV, 10: Semper avertitur. II ad Corinth. IV, 10: Semper mortificationem Jesu in corpore nostro mortificationem Jesu in corpore nostro circumferentes, ut et vita Jesu manife- circumferentes, ut et vita Jesu manife- stetur in corporibus vestris. Job, vii, 15: stetur in corporibus vestris. Job, vii, 15: Elegit suspendium anima mea, et mor- Elegit suspendium anima mea, et mor- tem ossa mea. I ad Corinth. xv, 31 : Quo- tem ossa mea. I ad Corinth. xv, 31 : Quo- tidie morior per vestram gloriam, fra- tidie morior per vestram gloriam, fra- tres, quam habeo in Christo Jesu, etc. tres, quam habeo in Christo Jesu, etc. II ad Corinth. 1v, 11: Semper enim nos II ad Corinth. 1v, 11: Semper enim nos qui vivimus, in mortem tradimur propter qui vivimus, in mortem tradimur propter Jesum ut et vita Jesu manifestetur in Jesum ut et vita Jesu manifestetur in carne nostra mortali. Ideo dicit, ad carne nostra mortali. Ideo dicit, ad Philip. I, 10 et 11: Configuratus morti Philip. I, 10 et 11: Configuratus morti ejus, si quo modo occurram ad resur- ejus, si quo modo occurram ad resur- rectionem quæ est ex mortuis. rectionem quæ est ex mortuis.

« Et sequatur nie » « Et sequatur nie »

Crucifixum, sicut est forma meæ cru- Crucifixum, sicut est forma meæ cru- cifixionis ut in ipso moriatur animalis cifixionis ut in ipso moriatur animalis vita, quæ in me mortua est : et destrua- vita, quæ in me mortua est : et destrua- tur corpus peccati, quod ego destruxi: tur corpus peccati, quod ego destruxi: et construatur nova vita, quam ego in et construatur nova vita, quam ego in cruce construxi. Ad Roman. VI, 5: Si cruce construxi. Ad Roman. VI, 5: Si enim complantati facti sumus similitu- enim complantati facti sumus similitu- dini mortis ejus, simul et resurrectionis dini mortis ejus, simul et resurrectionis erimus. Talis crucifixio optime significa- erimus. Talis crucifixio optime significa- ta est, II Reg. xx1, 6, ubi dixerunt Ga- ta est, II Reg. xx1, 6, ubi dixerunt Ga- baonitæ ad David Dentur nobis septem baonitæ ad David Dentur nobis septem

648 648

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

viri de filiis Saul, ut crucifigamus eos viri de filiis Saul, ut crucifigamus eos Domino in Gabaa Saul. Gabaonitæ pro- Domino in Gabaa Saul. Gabaonitæ pro- clives iniquitati interpretantur, qui cru- clives iniquitati interpretantur, qui cru- cifixione magna indigent. Saul autem cifixione magna indigent. Saul autem abutens interpretatur, qui ratione ad abutens interpretatur, qui ratione ad concupiscentias abutitur. Septem autem concupiscentias abutitur. Septem autem filii sui, septem sunt capitalia vitia cru- filii sui, septem sunt capitalia vitia cru- cifigenda ad honorem Domini. Qui enim cifigenda ad honorem Domini. Qui enim sic crucifigit se, ut animalitati et vitiis sic crucifigit se, ut animalitati et vitiis moriatur, in crucifixione Dominum se- moriatur, in crucifixione Dominum se- quitur, qui et regnum peccati in cruce quitur, qui et regnum peccati in cruce sua destruxit, et vitæ animali mortuus sua destruxit, et vitæ animali mortuus fuit. Unde, Joan. xxi, 19, significans Pe- fuit. Unde, Joan. xxi, 19, significans Pe- tri crucifixionem dixit: Sequere me, hoc tri crucifixionem dixit: Sequere me, hoc est, ad modum meæ crucifixionis oportet est, ad modum meæ crucifixionis oportet te crucifigi. te crucifigi.

Sunt autem qui hoc non faciunt, sed Sunt autem qui hoc non faciunt, sed potius suspensi sequuntur Absalom in potius suspensi sequuntur Absalom in quercu suspensum inter cœlum et ter- quercu suspensum inter cœlum et ter- ram. Alii autem sequuntur pistorem ram. Alii autem sequuntur pistorem Pharaonis in cruce suspensum cujus Pharaonis in cruce suspensum cujus carnes aves lacerabant. Alii sequuntur carnes aves lacerabant. Alii sequuntur Aman, qui in domo sua in excelsa trabe Aman, qui in domo sua in excelsa trabe suspensus est 3. Alii sequuntur Achito- suspensus est 3. Alii sequuntur Achito- phel, qui suspendit seipsum ordinata phel, qui suspendit seipsum ordinata domo sua. Alii sequuntur Judam pro- domo sua. Alii sequuntur Judam pro- ditorem, qui suspensus crepuit medius: ditorem, qui suspensus crepuit medius: et diffusa sunt omnia viscera ejus. Alii et diffusa sunt omnia viscera ejus. Alii sequuntur Simonem Cyrenæum qui cru- sequuntur Simonem Cyrenæum qui cru- cem portavit in angaria 6. Alii sequuntur cem portavit in angaria 6. Alii sequuntur latronem in sinistra parte crucifixum latronem in sinistra parte crucifixum cum Domino. Alii sequuntur latronem cum Domino. Alii sequuntur latronem in dextra parte pendentem³. in dextra parte pendentem³.

Ambitiosi enim crucem patiuntur in Ambitiosi enim crucem patiuntur in angustia obtinendæ altitudinis : sicut di- angustia obtinendæ altitudinis : sicut di- cit Bernardus: « O ambitio ambientium cit Bernardus: « O ambitio ambientium «< crux, quomodo omnes crucians omnibus «< crux, quomodo omnes crucians omnibus << places? » Et hi semper pendent inter << places? » Et hi semper pendent inter cœlum et terram, cœlum contingere ni- cœlum et terram, cœlum contingere ni- tentes et non valentes. Terræ autem quie- tentes et non valentes. Terræ autem quie- tem humilem spernentes, cum Absalom tem humilem spernentes, cum Absalom ambitioso in quercu (quæ porcorum ambitioso in quercu (quæ porcorum fructum facit) pendentes et strangulati. fructum facit) pendentes et strangulati. Vane gloriosi etiam crucem patiuntur, Vane gloriosi etiam crucem patiuntur,

1 Cf. II Reg. XVIII, 9. 1 Cf. II Reg. XVIII, 9.

2 Cf. Genes. XL, 19. 2 Cf. Genes. XL, 19.

3 Cf. Esther, VII, 10. 3 Cf. Esther, VII, 10.

* Cf. II Reg. xv11, 23. * Cf. II Reg. xv11, 23.

affligentes se in vanis quærendo gloriam: affligentes se in vanis quærendo gloriam: et horum carnes aves, id est, vanorum et horum carnes aves, id est, vanorum hominum verba lacerant, et lacerationi hominum verba lacerant, et lacerationi exponunt, et pendent cum pistore Pha- exponunt, et pendent cum pistore Pha- raonis. raonis.

Invidi autem etiam crucem habent, in Invidi autem etiam crucem habent, in qua de prosperitate cruciantur bonorum, qua de prosperitate cruciantur bonorum, et in domo cordis sui afflicti, pendent et in domo cordis sui afflicti, pendent strangulati cum Aman, qui iniquus in- strangulati cum Aman, qui iniquus in- terpretatur. terpretatur.

Proditores autem et fraudulenti de Proditores autem et fraudulenti de quibus dicitur, Isa. xxxII, 7: Fraudu- quibus dicitur, Isa. xxxII, 7: Fraudu- lenti vasa pessima: ipse enim cogitationes lenti vasa pessima: ipse enim cogitationes concinnavit ad perdendos mites. Illi concinnavit ad perdendos mites. Illi (inquam) tales in cruce pendent angustiæ (inquam) tales in cruce pendent angustiæ suæ proditionis et fraudis, et sequuntur suæ proditionis et fraudis, et sequuntur Achitophel proditorem David fraudulen- Achitophel proditorem David fraudulen-

tum. tum.

Avari autem intima sua projicientes, Avari autem intima sua projicientes, et animas suas venales habentes, sicut et animas suas venales habentes, sicut dicitur, Eccli. x, 10, Christum vendentes dicitur, Eccli. x, 10, Christum vendentes pro pecunia, cruciatum magnum pro pro pecunia, cruciatum magnum pro lucris terrenis sustinentes, crucifixi se- lucris terrenis sustinentes, crucifixi se- quuntur Judam suspensum: isti enim in- quuntur Judam suspensum: isti enim in- ciderunt in tentationem, et in laqueum ciderunt in tentationem, et in laqueum diaboli qui strangulat eos, sicut dici- diaboli qui strangulat eos, sicut dici- tur, I ad Timoth. vi, 9. tur, I ad Timoth. vi, 9.

Hypocritæ autem crucis signum et Hypocritæ autem crucis signum et cruciatum extra prætendentes, et falsi cruciatum extra prætendentes, et falsi Religiosi crucem portant in angaria, et Religiosi crucem portant in angaria, et sequuntur Simonem Cyrenæum. sequuntur Simonem Cyrenæum.

Qui autem pro criminibus suis susti- Qui autem pro criminibus suis susti- nent tormenta, et hoc Deo blasphemando nent tormenta, et hoc Deo blasphemando imponunt, crucem quidem portant, et imponunt, crucem quidem portant, et portantur ab ea: sed sequuntur latro- portantur ab ea: sed sequuntur latro- nem sinistrum. I Petr. iv, 15: Nemo ve- nem sinistrum. I Petr. iv, 15: Nemo ve- strum patiatur ut homicida, aut fur, strum patiatur ut homicida, aut fur, aut maledicus, aut alienorum appetitor. aut maledicus, aut alienorum appetitor.

Qui autem patiuntur quidem pro malis Qui autem patiuntur quidem pro malis quæ commiserunt, sed pœnitentes, et quæ commiserunt, sed pœnitentes, et sibi culpam dantes, in dextera Dei pa- sibi culpam dantes, in dextera Dei pa- tiuntur cum latrone dextro: et accipiunt tiuntur cum latrone dextro: et accipiunt spem promissionis ejus, quod secum spem promissionis ejus, quod secum erunt in paradiso. erunt in paradiso.

5 Act. 1, 18. 5 Act. 1, 18.

6 Cf. Matth. xXXVII, 6 Cf. Matth. xXXVII,

7 Cf. Luc. XXIII, 33. 7 Cf. Luc. XXIII, 33.

8 Ibidem. 8 Ibidem.

24 24

25 25

26 26

IN EVANG. LUCÆ, IX-24, 25, 26. IN EVANG. LUCÆ, IX-24, 25, 26.

Verissime autem Crucifixi sunt imita- Verissime autem Crucifixi sunt imita- tores, qui solo Crucifixi amore se cruci- tores, qui solo Crucifixi amore se cruci- figunt, vel ab aliis crucifiguntur, di- figunt, vel ab aliis crucifiguntur, di- cente Petro, in 1 canonica, IV, 1: Christo cente Petro, in 1 canonica, IV, 1: Christo igitur passo in carne, et vos eadem cogi- igitur passo in carne, et vos eadem cogi- tatione armamini. Et iterum, I Petr. 11, tatione armamini. Et iterum, I Petr. 11, 21 Christus passus est pro nobis, vobis 21 Christus passus est pro nobis, vobis relinquens exemplum ut sequamini vesti- relinquens exemplum ut sequamini vesti- gia ejus. Hic enim patienter ferens, non gia ejus. Hic enim patienter ferens, non remurmurat per iram et vindictam, non remurmurat per iram et vindictam, non comminatur per justitiam, peccati regnum comminatur per justitiam, peccati regnum destruit. Hic est de quo dicitur, ad Co- destruit. Hic est de quo dicitur, ad Co- loss. 1, 3 et 4: Mortui enim estis, et loss. 1, 3 et 4: Mortui enim estis, et vita vestra est abscondita cum Christo in vita vestra est abscondita cum Christo in Deo. Cum Christus apparuerit, vita Deo. Cum Christus apparuerit, vita vestra, tunc et vos apparebitis cum ipso vestra, tunc et vos apparebitis cum ipso in gloria. Ad Galat. 11, 19 et 20: Christo in gloria. Ad Galat. 11, 19 et 20: Christo confixus sum cruci: vivo autem, jam confixus sum cruci: vivo autem, jam non ego, vivit vero in me Christus. non ego, vivit vero in me Christus.

Hoc est igitur quod dicit formam no- Hoc est igitur quod dicit formam no- bis dando, in qua sequamur eum : quam bis dando, in qua sequamur eum : quam formam Martyres præ cæteris tenuerunt. formam Martyres præ cæteris tenuerunt. Imitati sunt tamen etiam Confessores, Imitati sunt tamen etiam Confessores, seipsos crucifigendo. seipsos crucifigendo.

« Qui enim voluerit animam suam « Qui enim voluerit animam suam salvam facere, perdet illam : nam qui salvam facere, perdet illam : nam qui perdiderit animam suam propter me, perdiderit animam suam propter me, salvam faciet illam. salvam faciet illam.

Quid enim proficit homo, si lucre- Quid enim proficit homo, si lucre- tur universum mundum, se autem ip- tur universum mundum, se autem ip- sum perdat, et detrimentum sui fa- sum perdat, et detrimentum sui fa- ciat? ciat?

Nam qui me erubuerit et meos ser- Nam qui me erubuerit et meos ser- mones, hunc Filius hominis erubescet mones, hunc Filius hominis erubescet cum venerit in majestate sua, et Pa- cum venerit in majestate sua, et Pa- tris, et sanctorum Angelorum. »> tris, et sanctorum Angelorum. »>

Ejus quod dixit tangit hic rationes Ejus quod dixit tangit hic rationes persuasivas. persuasivas.

Tangit autem hic rationes tres: unam Tangit autem hic rationes tres: unam quidem per consequentiam perditionis quidem per consequentiam perditionis ad salutem animæ: aliam autem econtra ad salutem animæ: aliam autem econtra per consequentiam salutis ad perditio- per consequentiam salutis ad perditio- nem tertiam autem per comparationem nem tertiam autem per comparationem

649 649

lucri temporalis cujuscumque ad animæ lucri temporalis cujuscumque ad animæ perditionem. perditionem.

Prima ratio est hæc. Quicumque vo- Prima ratio est hæc. Quicumque vo- luerit animam salvare, sequitur quod luerit animam salvare, sequitur quod perdet illam: quia ad salutem animæ perdet illam: quia ad salutem animæ sequitur perditio ejusdem. sequitur perditio ejusdem.

: :

Sciendum autem, quod anima dicitur Sciendum autem, quod anima dicitur hic ab actu animandi. Unde anima su- hic ab actu animandi. Unde anima su- mitur hic prout animat corpus. Et se- mitur hic prout animat corpus. Et se- cundum hoc anima intendit corpori, et cundum hoc anima intendit corpori, et corporis delectationibus, et corporeis corporis delectationibus, et corporeis utilitatibus a quibus etiam dicitur ani- utilitatibus a quibus etiam dicitur ani- malis vita. Quibus intendere, et salvare malis vita. Quibus intendere, et salvare tales delectationes sine contristantibus, tales delectationes sine contristantibus, et tales salvare utilitates sine damnis, est et tales salvare utilitates sine damnis, est perdere secundum causam meritoriam perdere secundum causam meritoriam eamdem animam: quia tunc erit cum eamdem animam: quia tunc erit cum contristantibus eam æternaliter in infer- contristantibus eam æternaliter in infer- no, et in damnis æternorum gaudiorum. no, et in damnis æternorum gaudiorum. Et hoc est quod dicitur, Joan. XII, 25: Et hoc est quod dicitur, Joan. XII, 25: Qui amat animam suam, perdet eam : et Qui amat animam suam, perdet eam : et qui odit animam suam in hoc mundo, in qui odit animam suam in hoc mundo, in vitam æternam custodit eam. Eccli. XVIII, vitam æternam custodit eam. Eccli. XVIII, 31 Si præstes animæ tuæ concupiscen- 31 Si præstes animæ tuæ concupiscen- tias ejus, faciet te in gaudium inimicis tias ejus, faciet te in gaudium inimicis tuis. Ab hujusmodi anima dicitur homo tuis. Ab hujusmodi anima dicitur homo animalis et brutalis: quia anima quando animalis et brutalis: quia anima quando immergitur corpori, et intendit per ap- immergitur corpori, et intendit per ap- petitum in quinque corporis sensus, ani- petitum in quinque corporis sensus, ani-

malis et brutalis efficitur. I ad Corinth. malis et brutalis efficitur. I ad Corinth. 11, 14 Animalis homo non percipit ea 11, 14 Animalis homo non percipit ea quæ sunt Spiritus Dei: stultitia enim quæ sunt Spiritus Dei: stultitia enim est illi, et non potest intelligere, quia est illi, et non potest intelligere, quia spiritualiter examinatur. spiritualiter examinatur.

« Qui enim voluerit, » « Qui enim voluerit, »

Voluntate irrationabili, «< animam Voluntate irrationabili, «< animam suam, hoc est, animalem motum ani- suam, hoc est, animalem motum ani- mæ, salvam facere, » hoc est, in de- mæ, salvam facere, » hoc est, in de- lectabilibus suis salvare: ille « perdet lectabilibus suis salvare: ille « perdet illam, » quia cum illa salute perdita et illam, » quia cum illa salute perdita et mortua est anima æternaliter. I ad Ti- mortua est anima æternaliter. I ad Ti- moth. v, 6 Quæ in deliciis est, vivens moth. v, 6 Quæ in deliciis est, vivens mortua est. Unde, Luc, XII, 19 et 20, mortua est. Unde, Luc, XII, 19 et 20, dicitur ei qui dixit: Anima, habes multa dicitur ei qui dixit: Anima, habes multa bona posita in annos plurimos: requiesce bona posita in annos plurimos: requiesce comede, bibe, epulare... Stulte, hac comede, bibe, epulare... Stulte, hac nocte animam tuam repetunt a te: quæ nocte animam tuam repetunt a te: quæ

: :

650 650

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

autem parasti, cujus erunt ? Et sic per autem parasti, cujus erunt ? Et sic per hoc quod putavit salvare animam, perdi- hoc quod putavit salvare animam, perdi-

dit eam. dit eam.

Eadem enim animalis vita, quæ dele- Eadem enim animalis vita, quæ dele- ctata est et salvata, Luc. xvi, 19 et seq., ctata est et salvata, Luc. xvi, 19 et seq., in divite epulone, qui epulabatur splen- in divite epulone, qui epulabatur splen- dide, perdita est in inferno: quia lingua dide, perdita est in inferno: quia lingua ejus cruciabatur in flamma gehennæ. ejus cruciabatur in flamma gehennæ.

Alia tamen hujus expositio est: quia Alia tamen hujus expositio est: quia salus animæ in bonis delectantibus cor- salus animæ in bonis delectantibus cor- pus, pronitatem inducit in anima ad con- pus, pronitatem inducit in anima ad con- cupiscentias carnis: et quo aliquis plus cupiscentias carnis: et quo aliquis plus delectatur in animalitate, eo plus ad con- delectatur in animalitate, eo plus ad con- cupiscendum pronus efficitur: et quo cupiscendum pronus efficitur: et quo plus ad talia pronus efficitur, eo plus ab plus ad talia pronus efficitur, eo plus ab appetitu verorum bonorum et honesto- appetitu verorum bonorum et honesto- rum elongatur: quia pronitas concupi- rum elongatur: quia pronitas concupi- scentiarum adimit bonum naturale, quod scentiarum adimit bonum naturale, quod in veris et in honestis et divinis bonis in veris et in honestis et divinis bonis naturaliter delectatur. Et vocatur bonum naturaliter delectatur. Et vocatur bonum naturale animæ quod inest secundum naturale animæ quod inest secundum ipsam, et non in quantum est in corpore. ipsam, et non in quantum est in corpore. Et sic dicit Augustinus, quod delectatio Et sic dicit Augustinus, quod delectatio in commutabili bono mala est, in quan- in commutabili bono mala est, in quan- tum adimit naturale bonum animæ. Et tum adimit naturale bonum animæ. Et sic quo aliquis salvat animam in animali sic quo aliquis salvat animam in animali delectatione, eo adimit bonum naturale. delectatione, eo adimit bonum naturale. Et sic etiam hic perdit animam secun- Et sic etiam hic perdit animam secun- dum naturale bonum ejus. Sic intelligi- dum naturale bonum ejus. Sic intelligi- tur illud Lucæ, xv, 13, quod filius pro- tur illud Lucæ, xv, 13, quod filius pro- digus perdidit substantiam suam, boni digus perdidit substantiam suam, boni scilicet naturalis, vivendo luxuriose cum scilicet naturalis, vivendo luxuriose cum meretricibus. Sic illud Job, vi, 20: meretricibus. Sic illud Job, vi, 20: Posuisti me contrarium tibi, et factus Posuisti me contrarium tibi, et factus sum mihimetipsi gravis. Ex eo enim sum mihimetipsi gravis. Ex eo enim quod contrarii sumus Deo in bono na- quod contrarii sumus Deo in bono na- turali, nobis graves efficimur. turali, nobis graves efficimur.

« Nam qui perdiderit, » « Nam qui perdiderit, »

Per contrarium, « animam suam,» a Per contrarium, « animam suam,» a salvantibus eam secundum animalem salvantibus eam secundum animalem motum et delectationem, « propter me, » motum et delectationem, « propter me, » hunc finem ponendo, quod subtrahit sibi hunc finem ponendo, quod subtrahit sibi delectantia propter me, « salvam faciet delectantia propter me, « salvam faciet illam, » et in vitam æternam, et in bono illam, » et in vitam æternam, et in bono naturali in hac vita. naturali in hac vita.

Dicit autem « Propter me, » quia Dicit autem « Propter me, » quia quidam philosophi, Stoici vocati, quo- quidam philosophi, Stoici vocati, quo-

rum princeps fuit Socrates, et magnus rum princeps fuit Socrates, et magnus imitator fuit Crates philosophus, multum imitator fuit Crates philosophus, multum abstinuerunt a delectabilibus corporis, abstinuerunt a delectabilibus corporis, propter honestatem virtutis, et salvam propter honestatem virtutis, et salvam fecerunt animam secundum salutem boni fecerunt animam secundum salutem boni naturalis. Sed quia propter Deum non naturalis. Sed quia propter Deum non fecerunt, ideo in vitam æternam animam fecerunt, ideo in vitam æternam animam non salvaverunt. Christus enim est os- non salvaverunt. Christus enim est os- tium vitæ æternæ : et qui non intrat per tium vitæ æternæ : et qui non intrat per Christum, non salvatur, Joan. x, 9: Christum, non salvatur, Joan. x, 9: Ego sum ostium. Per me si quis introie- Ego sum ostium. Per me si quis introie- rit, salvabitur: et ingredietur, et egre- rit, salvabitur: et ingredietur, et egre- dietur, et pascua inveniet. Per salutem dietur, et pascua inveniet. Per salutem ergo animæ, homo adepto bono naturali ergo animæ, homo adepto bono naturali perdit animam, et mutatur in bestiam, perdit animam, et mutatur in bestiam, Psal. XLVIII, 13: Homo, cum in honore Psal. XLVIII, 13: Homo, cum in honore esset, non intellexit: comparatus est ju- esset, non intellexit: comparatus est ju- mentis insipientibus, etc. Per perditio- mentis insipientibus, etc. Per perditio- nem vero animæ, redit a bestialitate ad nem vero animæ, redit a bestialitate ad salutem animæ veræ : sicut dicitur, Da- salutem animæ veræ : sicut dicitur, Da- niel. iv, 33: In ipso tempore sensus meus niel. iv, 33: In ipso tempore sensus meus reversus est ad me, et ad honorem regni reversus est ad me, et ad honorem regni mei, decoremque perveni. mei, decoremque perveni.

Hoc ergo est quod dixit : « Qui volue- Hoc ergo est quod dixit : « Qui volue- rit animam suam, etc. » rit animam suam, etc. »

« Quid enim proficit? etc. » « Quid enim proficit? etc. »

Tertia ratio est a comparatione utili- Tertia ratio est a comparatione utili- tatis. Et est sensus : Quia perdita sub- tatis. Et est sensus : Quia perdita sub- stantia propter quam diligitur quidquid stantia propter quam diligitur quidquid appetitur in mundo, totum aliud inutile appetitur in mundo, totum aliud inutile efficitur. efficitur.

Et hoc est quod dicit: « Quid, » hoc Et hoc est quod dicit: « Quid, » hoc est, ad quid « proficit homo, » qui ratio- est, ad quid « proficit homo, » qui ratio- nalem, immortalem, et ad bona honesta nalem, immortalem, et ad bona honesta et æterna ordinatam habet animam, « si et æterna ordinatam habet animam, « si universum mundum, » quoad mundanas universum mundum, » quoad mundanas delectationes et utilitates, « lucretur, » delectationes et utilitates, « lucretur, » in concupiscentiis omnibus vivens, « se in concupiscentiis omnibus vivens, « se autem ipsum,» secundum quod est ipse autem ipsum,» secundum quod est ipse in imagine Dei consideratus, quia sic in imagine Dei consideratus, quia sic est homo secundum quod homo: dicit est homo secundum quod homo: dicit enim Philosophus, quod « homo suus enim Philosophus, quod « homo suus intellectus est : » « perdat, » in bono intellectus est : » « perdat, » in bono naturali, vel ad æternam vitam, « et de- naturali, vel ad æternam vitam, « et de- trimentum sui faciat? » quia quanto in trimentum sui faciat? » quia quanto in brutalibus et mundanis delectatur, tanto brutalibus et mundanis delectatur, tanto magis in bono naturali diminuitur, et a magis in bono naturali diminuitur, et a

IN EVANG. LUCÆ, IX-25, 26. IN EVANG. LUCÆ, IX-25, 26.

vero bono elongatur. Et tunc etiam illud vero bono elongatur. Et tunc etiam illud quod male dilexit, in tormentum con- quod male dilexit, in tormentum con- vertitur. Sic enim dicitur, Sapient. xiv, vertitur. Sic enim dicitur, Sapient. xiv, 11: Creaturæ in odium factæ sunt, et in 11: Creaturæ in odium factæ sunt, et in tentationem animabus hominum, et in tentationem animabus hominum, et in muscipulam pedibus insipientium. Ista muscipulam pedibus insipientium. Ista est tinea de homine nata, et devorans est tinea de homine nata, et devorans homfnem, Isa. xiv, 11 Subter te ster- homfnem, Isa. xiv, 11 Subter te ster- netur tinea, et operimentum tuum erunt netur tinea, et operimentum tuum erunt vermes. Hoc est densum luctum quod vermes. Hoc est densum luctum quod hominem ut gluten tenet, ne procedat ad hominem ut gluten tenet, ne procedat ad bona naturalia, Habacuc, II, 6: Væ ei bona naturalia, Habacuc, II, 6: Væ ei qui multiplicat non sua? Usquequo et qui multiplicat non sua? Usquequo et aggravat contra se densum lutum ? aggravat contra se densum lutum ?

Subjungit autem ulteriorem probatio- Subjungit autem ulteriorem probatio- nem, quod detrimentum sui faciat, qui nem, quod detrimentum sui faciat, qui lucrandis intendit, dicens: lucrandis intendit, dicens:

« Nam qui me erubuerit. » « Nam qui me erubuerit. »

Duo tangit erubescentiam Dei, et Duo tangit erubescentiam Dei, et erubescentiam sermonum Dei. Loquitur erubescentiam sermonum Dei. Loquitur de his, qui animam salvant præservando de his, qui animam salvant præservando eam a tormentis et ut salvent eam, eam a tormentis et ut salvent eam, negant confessionem veritatis fidei et ju- negant confessionem veritatis fidei et ju- stitiæ de quibus dicit, Matth. v, 28: stitiæ de quibus dicit, Matth. v, 28: Nolite timere eos qui occidunt corpus, Nolite timere eos qui occidunt corpus, animam autem non possunt occidere... animam autem non possunt occidere... sed potius timete eum, qui potest et sed potius timete eum, qui potest et animam et corpus perdere in gehen- animam et corpus perdere in gehen-

nam 1. nam 1.

Qui ergo sic volens salvare animam, Qui ergo sic volens salvare animam, præservans eam a tristitia mortis, quæsi- præservans eam a tristitia mortis, quæsi- tus ad poenam, « me erubuerit, « hoc tus ad poenam, « me erubuerit, « hoc est, me propter erubescentiam negaverit, est, me propter erubescentiam negaverit, « et » erubuerit « meos sermones, » hoc « et » erubuerit « meos sermones, » hoc est, negaverit veros esse sermones meos, est, negaverit veros esse sermones meos, qui sanctificant et salvant animas. Joan. qui sanctificant et salvant animas. Joan. XVI, 17 Sanctifica eos in veritate. Sermo XVI, 17 Sanctifica eos in veritate. Sermo tuus veritas est. Auctorem igitur veritatis tuus veritas est. Auctorem igitur veritatis et veritatem propter salutem temporalem et veritatem propter salutem temporalem animæ negare, est Christum et sermones animæ negare, est Christum et sermones suos erubescere. Et hoc est naturæ homi- suos erubescere. Et hoc est naturæ homi- nis, ut homo est, contrarium: quia (sicut nis, ut homo est, contrarium: quia (sicut dicit Damascenus) verecundia est timor, dicit Damascenus) verecundia est timor,

1 Cf. Luc. XII, 4 et 5: Dico autem vobis amicis 1 Cf. Luc. XII, 4 et 5: Dico autem vobis amicis meis ne terreamini ab his qui occidunt corpus, meis ne terreamini ab his qui occidunt corpus, et post hæc non habent amplius quid faciant. et post hæc non habent amplius quid faciant.

651 651

vel fuga de turpi actu. Confiteri autem vel fuga de turpi actu. Confiteri autem Christum auctorem veritatis, et verita- Christum auctorem veritatis, et verita- tem, honestum est et non turpe : et ideo tem, honestum est et non turpe : et ideo talis erubescentia proprie habet pœnam talis erubescentia proprie habet pœnam debitam. debitam.

De his autem qui in turpibus non De his autem qui in turpibus non erubescunt, dicitur, Jerem. vi, 15: Con- erubescunt, dicitur, Jerem. vi, 15: Con- fusi sunt, quia abominationem fecerunt : fusi sunt, quia abominationem fecerunt : quin potius confusione non sunt confusi, quin potius confusione non sunt confusi, et erubescere nescierunt. De erubescen- et erubescere nescierunt. De erubescen- tibus autem vere in turpibus actis sive tibus autem vere in turpibus actis sive perpetratis, dicitur, Jerem. xxxi, 19: perpetratis, dicitur, Jerem. xxxi, 19: Confusus sum, et erubui, quoniam Confusus sum, et erubui, quoniam sustinui opprobrium adolescentiæ meæ. sustinui opprobrium adolescentiæ meæ. De Deo autem et sermone ejus nullus De Deo autem et sermone ejus nullus debet erubescere, Isa. 1, 7 : Dominus debet erubescere, Isa. 1, 7 : Dominus Deus auxiliator meus, ideo non sum Deus auxiliator meus, ideo non sum confusus. confusus.

Qui ergo erubuerit Deum et sermones Qui ergo erubuerit Deum et sermones veritatis ejus, « hunc Filius hominis, » veritatis ejus, « hunc Filius hominis, » in judicio communi, « erubescet, » hoc in judicio communi, « erubescet, » hoc est, ad modum erubescentis habebit se ad est, ad modum erubescentis habebit se ad eum, in eo quod avertet faciem suam ab eum, in eo quod avertet faciem suam ab eo, ac si non noscat eum, et vituperium eo, ac si non noscat eum, et vituperium habeat de notitia ejus. Matth. v, 23: habeat de notitia ejus. Matth. v, 23: Et tunc confitebor illis : Quia numquam Et tunc confitebor illis : Quia numquam novi vos. Psal. xv, 4: Nec memor ero novi vos. Psal. xv, 4: Nec memor ero nominum eorum per labia mea. nominum eorum per labia mea.

« Cum venerit » judicare particulariter « Cum venerit » judicare particulariter post mortem cujuslibet, vel universaliter post mortem cujuslibet, vel universaliter in judicio communi, « in majestate sua.» in judicio communi, « in majestate sua.» Luc. xx1, 27: Tunc videbunt Filium Luc. xx1, 27: Tunc videbunt Filium hominis venientem in nube cum potestate hominis venientem in nube cum potestate magna et majestate. Apocal. 1, 7: Ecce magna et majestate. Apocal. 1, 7: Ecce venit cum nubibus, et videbit eum omnis venit cum nubibus, et videbit eum omnis oculus, et qui eum pupugerunt. Daniel. oculus, et qui eum pupugerunt. Daniel. VII, 13 et 14 Et ecce cum nubibus cœli VII, 13 et 14 Et ecce cum nubibus cœli quasi Filius hominis veniebat, et usque quasi Filius hominis veniebat, et usque ad antiquum dierum pervenit. Et in ad antiquum dierum pervenit. Et in conspectu ejus obtulerunt eum : et dedit conspectu ejus obtulerunt eum : et dedit ei potestatem, et honorem, et regnum : et ei potestatem, et honorem, et regnum : et omnes populi, tribus, et linguæ ipsi ser- omnes populi, tribus, et linguæ ipsi ser- vient. vient.

Et hoc est quod sequitur: « Et Patris : » Et hoc est quod sequitur: « Et Patris : » quia, Joan. v, 27 et 28, dicitur, quod quia, Joan. v, 27 et 28, dicitur, quod

Ostendam vobis quem timeatis: timete eum, qui Ostendam vobis quem timeatis: timete eum, qui postquam occiderit, habet potestatem mittere in postquam occiderit, habet potestatem mittere in gehennam. gehennam.

27 27

652 652

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

Pater dedit ei judicium facere, quia Fi- Pater dedit ei judicium facere, quia Fi- lius hominis est. Nolite mirari hoc. In lius hominis est. Nolite mirari hoc. In forma enim humana in qua indicatus est, forma enim humana in qua indicatus est, judicaturus est vivos et mortuos. Et hoc judicaturus est vivos et mortuos. Et hoc patet a majestate Patris. Joan. v, 22: patet a majestate Patris. Joan. v, 22: Pater non judicat quemquam, sed omne Pater non judicat quemquam, sed omne judicium dedit Filio. Non enim judicat judicium dedit Filio. Non enim judicat Pater in forma et majestate Dei, sed Pater in forma et majestate Dei, sed omne judicium dedit Filio perficere in omne judicium dedit Filio perficere in forma servi. Et tunc implebitur quod di- forma servi. Et tunc implebitur quod di- citur, Isa. Lu, 13: Ecce intelliget servus citur, Isa. Lu, 13: Ecce intelliget servus meus, exaltabitur, et elevabitur, et su- meus, exaltabitur, et elevabitur, et su- blimis erit valde. blimis erit valde.

« Et sanctorum Angelorum, » qui sic- « Et sanctorum Angelorum, » qui sic- ut ministri judicabunt, et per ministe- ut ministri judicabunt, et per ministe- rium in judicio apparebunt. Matth. XIII, rium in judicio apparebunt. Matth. XIII, 41 Mittet Filius hominis Angelos suos, 41 Mittet Filius hominis Angelos suos, et colligent de regno ejus omnia scanda- et colligent de regno ejus omnia scanda- la, etc. Item, ibidem, y. 42: Exibunt An- la, etc. Item, ibidem, y. 42: Exibunt An- geli, et mittent eos in caminum ignis. Ibi geli, et mittent eos in caminum ignis. Ibi erit fletus, et stridor dentium. erit fletus, et stridor dentium.

Hoc est ergo quod dicit. Hoc est ergo quod dicit.

« Dico autem vobis vere: Sunt ali- « Dico autem vobis vere: Sunt ali- qui hic stantes, qui non gustabunt qui hic stantes, qui non gustabunt mortem donec videant regnum Dei. » mortem donec videant regnum Dei. »

Hic incipit pars illa in qua docet ad Hic incipit pars illa in qua docet ad quid sequendus est Christus: quoniam quid sequendus est Christus: quoniam sicut sequendus est per formam Passio- sicut sequendus est per formam Passio- nis, ita sequendus est ad gloriam Resur- nis, ita sequendus est ad gloriam Resur- rectionis, quam præmonstrat in charitate rectionis, quam præmonstrat in charitate transfigurationis. transfigurationis.

Et hæc pars dividitur in duas partes; Et hæc pars dividitur in duas partes; in quarum prima promittit ostensionem in quarum prima promittit ostensionem illius gloriæ non omnibus, sed quibus- illius gloriæ non omnibus, sed quibus- dam. In secunda autem exhibet sicut dam. In secunda autem exhibet sicut promisit. promisit.

In prima harum tria facit: per modum In prima harum tria facit: per modum consolationis discipulos alloquitur, asser- consolationis discipulos alloquitur, asser- tionem veritatis præmittit, et promissio- tionem veritatis præmittit, et promissio- nem subjungit. nem subjungit.

Dicit ergo primo consolatorie: Dicit ergo primo consolatorie:

« Dico autem vobis. » « Dico autem vobis. »

Acquisitive exponendum est: quia Acquisitive exponendum est: quia hoc nobis ad omnem consolationem est hoc nobis ad omnem consolationem est

dictum. Hoc enim dictum est vere ami- dictum. Hoc enim dictum est vere ami- cis, de quibus dicit, Joan. xv, 15 : Vos cis, de quibus dicit, Joan. xv, 15 : Vos dixi amicos quia omnia quæcumque dixi amicos quia omnia quæcumque audivi a Patre meo, nota feci vobis. Vo- audivi a Patre meo, nota feci vobis. Vo- bis ergo amicis. Vobis qui in tribulatio- bis ergo amicis. Vobis qui in tribulatio- ne posituri estis animas, Luc. xx11, 28: ne posituri estis animas, Luc. xx11, 28: Vos estis qui permansistis mecum in ten- Vos estis qui permansistis mecum in ten- tationibus meis. Vobis (inquam) pusillis tationibus meis. Vobis (inquam) pusillis quibus hæc revelanda sunt, Matth. xi, quibus hæc revelanda sunt, Matth. xi, 25 Confiteor tibi, Pater, Domine cœli 25 Confiteor tibi, Pater, Domine cœli et terræ, quia abscondisti hæc a sapien- et terræ, quia abscondisti hæc a sapien- tibus et prudentibus, et revelasti ea par- tibus et prudentibus, et revelasti ea par- vulis. vulis.

Vobis igitur dico: Vobis igitur dico:

« Vere, » « Vere, »

Assertionem ponendo. Ad Hebr. vi, Assertionem ponendo. Ad Hebr. vi, 17 et 18 Pollicitationis volens Deus os- 17 et 18 Pollicitationis volens Deus os- tendere hæredibus immobilitatem consilii tendere hæredibus immobilitatem consilii sui, interposuit jusjurandum: ut per sui, interposuit jusjurandum: ut per duas res immobiles, quibus impossibile duas res immobiles, quibus impossibile est mentiri Deum, fortissimum solatium est mentiri Deum, fortissimum solatium habeas. Ad Titum, 1, 2: Promisit, qui habeas. Ad Titum, 1, 2: Promisit, qui non mentitur, Deus. non mentitur, Deus.

<< Sunt aliqui. << Sunt aliqui.

>> >>

Petrus, Joannes, et Jacobus, ad omnia Petrus, Joannes, et Jacobus, ad omnia testes idonei, et omni exceptione majo- testes idonei, et omni exceptione majo- res. Isa. vIII, 2 et 3 : Adhibui mihi testes res. Isa. vIII, 2 et 3 : Adhibui mihi testes fideles, Uriam sacerdotem, et Zachariam, fideles, Uriam sacerdotem, et Zachariam, filium Barachiæ: et accessi ad prophe- filium Barachiæ: et accessi ad prophe-

tissam. tissam.

« «

Aliqui» autem, nota specialis fa- Aliqui» autem, nota specialis fa- miliaritatis est istorum Apostolorum, miliaritatis est istorum Apostolorum, qui præ cæteris ad secreta Dei admittun- qui præ cæteris ad secreta Dei admittun- tur, et per quos aliis secreta Dei pandun- tur, et per quos aliis secreta Dei pandun- tur. Et signum fuit illos in veritate Dei tur. Et signum fuit illos in veritate Dei magis fuisse illuminatos, et in charitate magis fuisse illuminatos, et in charitate Dei magis fuisse accensos, et in gratia Dei magis fuisse accensos, et in gratia magis fuisse confirmatos. Et ideo ad om- magis fuisse confirmatos. Et ideo ad om- nia Dei secreta præ cæteris eliguntur : nia Dei secreta præ cæteris eliguntur : sicut Moyses, et Aaron, et Josue in Ve- sicut Moyses, et Aaron, et Josue in Ve- teri Testamento: Moyses plus erat illu- teri Testamento: Moyses plus erat illu- minatus Aaron autem facundus, in his minatus Aaron autem facundus, in his quæ populi fuerunt magis erat acceptus : quæ populi fuerunt magis erat acceptus : Josue autem ad singulare ministerium Josue autem ad singulare ministerium legislatoris electus. Vel, Moyses in man- legislatoris electus. Vel, Moyses in man-

IN EVANG. LUCÆ, IX-27, 28. IN EVANG. LUCÆ, IX-27, 28.

datis, Aaron in sacrificiis, Josue in pro- datis, Aaron in sacrificiis, Josue in pro- liis sub Domino pro populo fecerunt. liis sub Domino pro populo fecerunt.

Isti ergo sunt signanter « aliqui » vo- Isti ergo sunt signanter « aliqui » vo- cati, «hic, » mecum et vobiscum, cati, «hic, » mecum et vobiscum, « stantes » et assistentes. Bene stantes « stantes » et assistentes. Bene stantes qui rectitudine sunt erecti. Psal. v, 5: qui rectitudine sunt erecti. Psal. v, 5: Mane adstabo tibi et videbo, quoniam Mane adstabo tibi et videbo, quoniam non Deus volens iniquitatem tu es. Eze- non Deus volens iniquitatem tu es. Eze- chiel. 11, 1: Fili hominis, sta super pedes chiel. 11, 1: Fili hominis, sta super pedes tuos. Psal. cxx1, 2: Stantes erant pedes tuos. Psal. cxx1, 2: Stantes erant pedes nostri in atriis tuis, Jerusalem. nostri in atriis tuis, Jerusalem.

« Qui non gustabunt mortem, » « Qui non gustabunt mortem, »

Hoc est, mortem non experientur tem- Hoc est, mortem non experientur tem- poralem. Gustus enim quidam tactus est, poralem. Gustus enim quidam tactus est, ut dicit Philosophus. Tactu autem ama- ut dicit Philosophus. Tactu autem ama- ritudinis separationis corporis et animæ ritudinis separationis corporis et animæ mors sentitur. Vel dicatur, quod mors mors sentitur. Vel dicatur, quod mors temporalis non est, nisi quidam transi- temporalis non est, nisi quidam transi- torius gustus mortis. Mors autem æter- torius gustus mortis. Mors autem æter- na tactus mortis est perpetuus. Sapient. na tactus mortis est perpetuus. Sapient. III, 1 et seq. Justorum animæ in manu III, 1 et seq. Justorum animæ in manu Dei sunt, et non tanget illos tormentum Dei sunt, et non tanget illos tormentum mortis. Visi sunt oculis insipientium mo- mortis. Visi sunt oculis insipientium mo- ri... illi autem sunt in pace. Sic ergo ri... illi autem sunt in pace. Sic ergo etiam mortem temporalem non gusta- etiam mortem temporalem non gusta-

bunt. bunt.

: :

« Donec videant, » « Donec videant, »

Corporalibus oculis. Luc. x, 23: Beati Corporalibus oculis. Luc. x, 23: Beati oculi qui vident quæ vos videtis. Pro- oculi qui vident quæ vos videtis. Pro- verb. xx, 12 Aurem audientem, et ocu- verb. xx, 12 Aurem audientem, et ocu- lum videntem, Dominus fecit utrumque. lum videntem, Dominus fecit utrumque.

« Regnum Dei, »> « Regnum Dei, »>

Hoc est, decorem et charitatem beati- Hoc est, decorem et charitatem beati- tudinis regni Dei in transfiguratione, in tudinis regni Dei in transfiguratione, in qua regni Dei claritas præmonstratur. qua regni Dei claritas præmonstratur. Dicunt tamen quidanı regnum Dei hic Dicunt tamen quidanı regnum Dei hic dilatationem Ecclesiæ significare, quam dilatationem Ecclesiæ significare, quam longo post Resurrectionem tempore, vi- longo post Resurrectionem tempore, vi- dens Joannes mortalibus conspexit ocu- dens Joannes mortalibus conspexit ocu- lis. Sed primum est melius secundum lis. Sed primum est melius secundum litteram. Sapient. x, 10: Justum dedu- litteram. Sapient. x, 10: Justum dedu- xit Dominus per vias rectas, et ostendit xit Dominus per vias rectas, et ostendit illi regnum Dei. Exod. xxxIII, 19: Ego illi regnum Dei. Exod. xxxIII, 19: Ego

653 653

ostendam omne bonum tibi. Et supra, ostendam omne bonum tibi. Et supra, . 17: Invenisti enim gratiam coram me, . 17: Invenisti enim gratiam coram me, et teipsum novi ex nomine. et teipsum novi ex nomine.

« Factum est autem post hæc verba « Factum est autem post hæc verba fere dies octo, et assumpsit Petrum, et fere dies octo, et assumpsit Petrum, et Jacobum, et Joannem, et ascendit in Jacobum, et Joannem, et ascendit in montem ut oraret. » montem ut oraret. »

Tangit hic dictæ promissionis exhibi- Tangit hic dictæ promissionis exhibi- tionem. tionem.

Et dicit tria quando scilicet, et co- Et dicit tria quando scilicet, et co- ram quibus, et qualiter transfiguratio ram quibus, et qualiter transfiguratio facta est, et in ipsa regni Dei decor os- facta est, et in ipsa regni Dei decor os-

tensus est. tensus est.

De primo autem dicit : « Factum est De primo autem dicit : « Factum est autem,» per Dei præfinitionem secun- autem,» per Dei præfinitionem secun- dum quam omnia perfecit Christus, dum quam omnia perfecit Christus, « post hæc verba, » dictæ promissionis et « post hæc verba, » dictæ promissionis et confessionis Petri, «fere dies octo. » confessionis Petri, «fere dies octo. »

Contrarium videntur dicere Matth. Contrarium videntur dicere Matth. XVII, 1, et Marc. 1x, 1, qui dicunt post XVII, 1, et Marc. 1x, 1, qui dicunt post dies sex accidisse. dies sex accidisse.

Ad hoc respondet Augustinus, quod Ad hoc respondet Augustinus, quod Matthæus et Marcus non numerant pri- Matthæus et Marcus non numerant pri- mum promissionis diem et ultimum in mum promissionis diem et ultimum in quo facta est transfiguratio, sed interme- quo facta est transfiguratio, sed interme- dios tantum sex. Lucas autem connume- dios tantum sex. Lucas autem connume- ratis primo et ultimo dicit: Post dies ratis primo et ultimo dicit: Post dies octo. octo.