614 614

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

et qui decollavit Joannem, imitatus pa- et qui decollavit Joannem, imitatus pa- ternam malitiam, qua pater pueros occi- ternam malitiam, qua pater pueros occi- dit, quærens Christum puerum. dit, quærens Christum puerum.

« Tetrarcha, » Tetrarcha autem dici- « Tetrarcha, » Tetrarcha autem dici- tur, quia mortuo Herode Ascalonita tur, quia mortuo Herode Ascalonita patre hujus, a Romanis divisum est reg- patre hujus, a Romanis divisum est reg- num in quatuor tetrarchias, quarum num in quatuor tetrarchias, quarum duas habuit Archelaus, tertiam Philip- duas habuit Archelaus, tertiam Philip- pus, et iste Herodes quartam. Et hæc pus, et iste Herodes quartam. Et hæc omnia jam in ante habitis exposita sunt 1. omnia jam in ante habitis exposita sunt 1. Hæc autem famæ solemnitas (quæ Hæc autem famæ solemnitas (quæ apud omnes bonorum memoria digna apud omnes bonorum memoria digna fuit) odor fuit divinorum bonorum in fuit) odor fuit divinorum bonorum in Christo, qui diffusus est in mundum, Christo, qui diffusus est in mundum, aperta per prædicationem Apostolorum aperta per prædicationem Apostolorum apotheca virtutum suarum, et comminu- apotheca virtutum suarum, et comminu- tis et contritis aromatibus per explana- tis et contritis aromatibus per explana- tionem Scripturarum. II ad Corinth. 11, tionem Scripturarum. II ad Corinth. 11, 15 Christi bonus odor sumus Deo, in iis 15 Christi bonus odor sumus Deo, in iis qui salvi fiunt et in iis qui pereunt. Ve- qui salvi fiunt et in iis qui pereunt. Ve- nenata enim ad odoris fragrantiam mo- nenata enim ad odoris fragrantiam mo- riuntur, et munda confortantur. Cantic. riuntur, et munda confortantur. Cantic. IV, 10 Odor vestimentorum tuorum IV, 10 Odor vestimentorum tuorum super omnia aromata. Vestimentum au- super omnia aromata. Vestimentum au- tem contextum est ex lanis agni, sive tem contextum est ex lanis agni, sive virtutibus Christi. Psal. XLIV, 9: Myrrha, virtutibus Christi. Psal. XLIV, 9: Myrrha, et gutta, et casia a vestimentis tuis, sup- et gutta, et casia a vestimentis tuis, sup- ple, spirant. Eccli. XLIX, 1 et 2 : Memoria ple, spirant. Eccli. XLIX, 1 et 2 : Memoria Josiæ in compositionem odoris facta est Josiæ in compositionem odoris facta est opus pigmentarii : in omni ore quasi opus pigmentarii : in omni ore quasi mel indulcabitur ejus memoria. Josias, mel indulcabitur ejus memoria. Josias, in quo est incensum Domini vel in quo est in quo est incensum Domini vel in quo est sacrificium, interpretatur. Et significat sacrificium, interpretatur. Et significat Christum, qui incensum boni odoris fuit Christum, qui incensum boni odoris fuit pro nobis in devotione orationis, et sa- pro nobis in devotione orationis, et sa- crificium pro nobis in oblatione passio- crificium pro nobis in oblatione passio- nis. Et hujus odor coram Deo in fama, nis. Et hujus odor coram Deo in fama, et laude coram hominibus et mirabilis. et laude coram hominibus et mirabilis. Genes. vi, 21 Odoratus est Dominus Genes. vi, 21 Odoratus est Dominus odorem suavitatis. Et ideo per eum cun- odorem suavitatis. Et ideo per eum cun- ctis benedixit. Hoc autem ad ædificatio- ctis benedixit. Hoc autem ad ædificatio- nem fecit Episcoporum, vices suas te- nem fecit Episcoporum, vices suas te- nentium. I ad Timoth. III, 7: Oportet nentium. I ad Timoth. III, 7: Oportet Episcopum et testimonium habere bonum Episcopum et testimonium habere bonum ab iis qui foris sunt. ab iis qui foris sunt.

1 Cf. Supra, 111, 1 et seq. 1 Cf. Supra, 111, 1 et seq.

2 Vulgata habet, unguentorum. 2 Vulgata habet, unguentorum. 3 Cf. Joan. 1, 47. 3 Cf. Joan. 1, 47.

« Omnia quæ fiebant ab eo. » « Omnia quæ fiebant ab eo. »

Ecce famæ generalitas. Omnia enim Ecce famæ generalitas. Omnia enim erant in bona fama : et non sicut quidam erant in bona fama : et non sicut quidam qui maculosam habent famam, quæ sicut qui maculosam habent famam, quæ sicut pellis leprosorum varietate respersa est. pellis leprosorum varietate respersa est. Sed ista universaliter erat pulchra et bo- Sed ista universaliter erat pulchra et bo- na. Cantic. IV, 7: Tota pulchra es, ami- na. Cantic. IV, 7: Tota pulchra es, ami- ca mea, et macula non est in te. Ideo di- ca mea, et macula non est in te. Ideo di- citur agnus immaculatus, Exod. x11, 5: citur agnus immaculatus, Exod. x11, 5: Erit agnus absque macula, masculus, an Erit agnus absque macula, masculus, an niculus. I Petr. 1, 19: Pretioso sanguine niculus. I Petr. 1, 19: Pretioso sanguine redempti estis, quasi agni immaculati redempti estis, quasi agni immaculati Christi. Marc. VII, 37, redditur causa cum Christi. Marc. VII, 37, redditur causa cum dicitur: Bene omnia fecit. Si enim bene dicitur: Bene omnia fecit. Si enim bene omnia fecit, tunc fama bona erat de om- omnia fecit, tunc fama bona erat de om- nibus quæ fiebant. Sicut autem Christus nibus quæ fiebant. Sicut autem Christus omnia fecit bene: sic dicit Beda, quod omnia fecit bene: sic dicit Beda, quod diabolus omnia facit male. diabolus omnia facit male.

« Et hæsitabat, » « Et hæsitabat, »

Hærendo intra se captus, quænam Hærendo intra se captus, quænam esset tam digna persona, de qua ista re- esset tam digna persona, de qua ista re- ferrentur tam universaliter laudalilia. ferrentur tam universaliter laudalilia. Differenter autem hæsitabant Nathanael, Differenter autem hæsitabant Nathanael, et Herodes Nathanael enim ex dictis et Herodes Nathanael enim ex dictis Philippi probabilibus hæsitans, hoc est, Philippi probabilibus hæsitans, hoc est, hærere incipiens, ductus est ad Jesum ³. hærere incipiens, ductus est ad Jesum ³. Et hæsitationem promovit in adhæsio- Et hæsitationem promovit in adhæsio- et a Christo meruit laudem. Hero- et a Christo meruit laudem. Hero- des autem paterni doli imitator, qui hæ- des autem paterni doli imitator, qui hæ- sitaverat in dictis Magorum *, sicut et sitaverat in dictis Magorum *, sicut et iste hæsitavit in dictis Apostolorum, et iste hæsitavit in dictis Apostolorum, et hæsitatipnem convertit in dolum vulpi- hæsitatipnem convertit in dolum vulpi- num, quærens Christum, et Christi no- num, quærens Christum, et Christi no- men exstinguere : et ideo a Christo vul- men exstinguere : et ideo a Christo vul- pes vocatus est 5. pes vocatus est 5.

nem, nem,

« Eo quod diceretur. » « Eo quod diceretur. »

Ecce famæ diversitas, quæ causa fuit Ecce famæ diversitas, quæ causa fuit hæsitationis. Omnis autem diversitas ista hæsitationis. Omnis autem diversitas ista famæ magna est et solemnis: sed tamen famæ magna est et solemnis: sed tamen

4 Cf. Matth. 11, 3. 4 Cf. Matth. 11, 3.

5 Cf. Luc. XIII, 32. Ite et dicite vulpi illi, etc. 5 Cf. Luc. XIII, 32. Ite et dicite vulpi illi, etc.

IN EVANG. LUCÆ, IX-7, 8. IN EVANG. LUCÆ, IX-7, 8.

615 615

penitus insufficiens magnitudini et lau- penitus insufficiens magnitudini et lau- dibus Christi. dibus Christi.

Mittam vobis Eliam prophetam, ante- Mittam vobis Eliam prophetam, ante- quam veniat dies Domini magnus et quam veniat dies Domini magnus et

Est autem triplex diversitas ipsius, sic- horribilis. Et convertet cor patrum ad Est autem triplex diversitas ipsius, sic- horribilis. Et convertet cor patrum ad

ut patet in littera. ut patet in littera.

Et hoc est quod dicit : Et hoc est quod dicit :

« Eo quod diceretur a quibusdam: « Eo quod diceretur a quibusdam: Quia Joannes surrexit a mortis. » Quia Joannes surrexit a mortis. »

Et notantur in hoc duo, scilicet, quid Et notantur in hoc duo, scilicet, quid rationis isti habuerint pro sua opinione, rationis isti habuerint pro sua opinione, et per quid fidem habuerint resurrectio- et per quid fidem habuerint resurrectio- nis mortuorum? nis mortuorum?

Ad primum autem dicendum secun- Ad primum autem dicendum secun- dum Glossam, quod omnia quæ de nati- dum Glossam, quod omnia quæ de nati- vitate Joannis dicta sunt, supra homi- vitate Joannis dicta sunt, supra homi- nem fuerunt: quæ autem in vita appa- nem fuerunt: quæ autem in vita appa- ruerunt, stupenda et supra vires huma- ruerunt, stupenda et supra vires huma- nas et quæ de auctoritate suæ missio- nas et quæ de auctoritate suæ missio- nis erant, penitus erant coelestia. Et ideo nis erant, penitus erant coelestia. Et ideo tantæ opinionis erat, quod Christus tantæ opinionis erat, quod Christus pu- pu- taretur. Et ideo nullum eo majorem re- taretur. Et ideo nullum eo majorem re- putantes, hoc Joanni attribuerunt: præ- putantes, hoc Joanni attribuerunt: præ- cipue cum omnes fere imbuti essent doc- cipue cum omnes fere imbuti essent doc- trinis et baptismo Joannis. trinis et baptismo Joannis.

Fides autem resurrectionis ejus a mor- Fides autem resurrectionis ejus a mor- tuis orta est quia putabant quod sterili tuis orta est quia putabant quod sterili ab utero et emortuo corpore patris na- ab utero et emortuo corpore patris na- tum, impossibile esset morte detineri, tum, impossibile esset morte detineri, sed occultatum esse ad tempus, a Deo, sed occultatum esse ad tempus, a Deo, et iterum surrexisse. Hæc igitur causa et iterum surrexisse. Hæc igitur causa fuit famæ istius. Insufficiens autem fuit, fuit famæ istius. Insufficiens autem fuit, quia ipse Joannes dixit, Joan. 1, 27: quia ipse Joannes dixit, Joan. 1, 27: Cujus ego non sum dignus ut solvam Cujus ego non sum dignus ut solvam ejus corrigiam calceamenti. Joan. Ill, ejus corrigiam calceamenti. Joan. Ill, Non sum ego Christus. Joan. 1, 8: Non Non sum ego Christus. Joan. 1, 8: Non erat ille lux, sed ut testimonium perhi- erat ille lux, sed ut testimonium perhi- beret de lumine. beret de lumine.

28: 28:

« A quibusdam vero Quia Elias. » « A quibusdam vero Quia Elias. »

Secunda est diversitas, rationem suæ Secunda est diversitas, rationem suæ opinionis accipiens in duobus, ut di- opinionis accipiens in duobus, ut di- cunt Sancti a prophetia videlicet, et a cunt Sancti a prophetia videlicet, et a factis. factis.

A prophetia, Malach. IV, 5 et 6: A prophetia, Malach. IV, 5 et 6:

1 Cf. III Reg. XVII, 21 et 22. 1 Cf. III Reg. XVII, 21 et 22.

2 Cf. IV Reg. 11, 8. 2 Cf. IV Reg. 11, 8.

filios, et cor filiorum ad patres eornm : filios, et cor filiorum ad patres eornm : ne forte veniam, et percutiam terram ne forte veniam, et percutiam terram anathemate. Putabant igitur hanc pro- anathemate. Putabant igitur hanc pro- phetiam jam impletam. phetiam jam impletam.

In factis autem sciebant rationem a In factis autem sciebant rationem a duobus a magnitudine videlicet mira- duobus a magnitudine videlicet mira- culorum, quia Elias mortuum suscitavit¹: culorum, quia Elias mortuum suscitavit¹: et a figura baptismi quam exhibuit Elias, et a figura baptismi quam exhibuit Elias, quando Jordanem divisit 2. Discipuli au- quando Jordanem divisit 2. Discipuli au- tem Christi baptizabant, et potestatem tem Christi baptizabant, et potestatem acceperunt mortuos suscitandi, sicut jam acceperunt mortuos suscitandi, sicut jam habitum est. habitum est.

Isti autem de Elia dicunt quod « ap- Isti autem de Elia dicunt quod « ap- paruit, » quia sciverunt Eliam non esse paruit, » quia sciverunt Eliam non esse mortuum, sed per turbinem ascendisse in mortuum, sed per turbinem ascendisse in cœlum 3. cœlum 3.

« Ab aliis autem : Quia propheta « Ab aliis autem : Quia propheta unus de antiquis surrexit. » unus de antiquis surrexit. »

Tertia est diversitas. Et dicunt Sancti, Tertia est diversitas. Et dicunt Sancti, quod isti maxime putabant Eliseum sur- quod isti maxime putabant Eliseum sur- rexisse a mortuis, rationem suæ opinionis rexisse a mortuis, rationem suæ opinionis accipientes a tribus ab uno quidem dicto accipientes a tribus ab uno quidem dicto legis, Deuter. XVIII, 15: Prophetam de legis, Deuter. XVIII, 15: Prophetam de gente tua et de fratribus tuis sicut me, gente tua et de fratribus tuis sicut me, suscitabit tibi Dominus Deus: ipsum suscitabit tibi Dominus Deus: ipsum audies. Unde, Luc. vII, 16, dicebant: audies. Unde, Luc. vII, 16, dicebant: Propheta magnus surrexit in nobis, et Propheta magnus surrexit in nobis, et quia Deus visitavit plebem suam. quia Deus visitavit plebem suam.

Secundum autem fuit a magnalibus Secundum autem fuit a magnalibus quæ fecit Eliseus mortuos suscitando, quæ fecit Eliseus mortuos suscitando, panes multiplicando, leprosum mun- panes multiplicando, leprosum mun- dando, et hujusmodi: quæ late de Christo dando, et hujusmodi: quæ late de Christo prædicabantur. prædicabantur.

Tertium autem fuit de divisione Jorda- Tertium autem fuit de divisione Jorda- nis in figura baptismi: quoniam sicut nis in figura baptismi: quoniam sicut Elias ante, ita Eliseus post exhibuit. Et Elias ante, ita Eliseus post exhibuit. Et quia præcessit in virtute et spiritu Eliæ *, quia præcessit in virtute et spiritu Eliæ *, putabant sequi Christum in perfectione putabant sequi Christum in perfectione Elisei, qui duplicatum in se spiritum Elisei, qui duplicatum in se spiritum Eliæ populis exhibuit. Hunc autem sur- Eliæ populis exhibuit. Hunc autem sur- rexisse fatentur, quia mortuum esse scie- rexisse fatentur, quia mortuum esse scie-

3 IV Reg. 11, 11. 3 IV Reg. 11, 11.

4 Cf. Luc. I, 17. 4 Cf. Luc. I, 17.

616 616

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

bant sed impossibile putabant eum bant sed impossibile putabant eum vinculis mortis detineri, qui postquam vinculis mortis detineri, qui postquam mortuus fuit et sepultus, alium a morte mortuus fuit et sepultus, alium a morte suscitavit. suscitavit.

« Et ait Herodes: Joannem ego de- « Et ait Herodes: Joannem ego de- collavi. Quis est autem iste, de quo collavi. Quis est autem iste, de quo ego talia audio? Et quærebat videre ego talia audio? Et quærebat videre

eum. » eum. »

ipsius. Psal. xxxIII, 6: Accedite ad eum, ipsius. Psal. xxxIII, 6: Accedite ad eum, et illuminamini: et facies vestræ non et illuminamini: et facies vestræ non confundentur. Sed iste in sola ratione confundentur. Sed iste in sola ratione inquisitionis stare voluit, et non exercere inquisitionis stare voluit, et non exercere opera, simile quid faciens istis, de quibus opera, simile quid faciens istis, de quibus dicit Aristoteles in libro IV Ethicorum: dicit Aristoteles in libro IV Ethicorum: « Ad rationem confugientes, quærunt phi- « Ad rationem confugientes, quærunt phi- losophari et esse boni. » Simile aliquid losophari et esse boni. » Simile aliquid faciens infirmis, qui medicos quidem au- faciens infirmis, qui medicos quidem au- diunt studiose, faciunt autem operando- diunt studiose, faciunt autem operando- rum nihil. Et quemadmodum isti num- rum nihil. Et quemadmodum isti num- quam bene habebunt corpus sic curati, quam bene habebunt corpus sic curati,

Hic tangitur Christi ad videndum desi- ita nec illi bene habebunt animam sic Hic tangitur Christi ad videndum desi- ita nec illi bene habebunt animam sic derabilitas, etiam ab iniquis. derabilitas, etiam ab iniquis.

Et tanguntur duo. Primum quidem Et tanguntur duo. Primum quidem popularis famæ reprobatio. Secundo au- popularis famæ reprobatio. Secundo au- tem, veritatis inquisitio et desiderium. tem, veritatis inquisitio et desiderium.

Reprobatio famæ popularis tangitur Reprobatio famæ popularis tangitur cum dicit « Joannem ego decollavi. » cum dicit « Joannem ego decollavi. » Et quia nulla fides apud Herodem fuit Et quia nulla fides apud Herodem fuit resurrectionis, ideo Joannem non esse resurrectionis, ideo Joannem non esse istum supposuit. Alia autem quæ de Elia istum supposuit. Alia autem quæ de Elia et Eliseo dicebant, tamquam fabulosa et Eliseo dicebant, tamquam fabulosa subticuit. subticuit.

Attende autem quod efficienter malum Attende autem quod efficienter malum suum iste jactando protulit. Isa. 11, 9: suum iste jactando protulit. Isa. 11, 9: Peccatum suum quasi Sodoma prædica- Peccatum suum quasi Sodoma prædica- verunt, nec absconderunt. Jerem. III, 3: verunt, nec absconderunt. Jerem. III, 3: Frons mulieris meretricis facta est tibi, Frons mulieris meretricis facta est tibi, noluisti erubescere. Facinus enim ma- noluisti erubescere. Facinus enim ma- gnum fuit decollare Joannem, sacrilegas gnum fuit decollare Joannem, sacrilegas manus injicere Prophetæ, pro turpitudine manus injicere Prophetæ, pro turpitudine adulterii occidere castitatis et justitiæ adulterii occidere castitatis et justitiæ præconem et tamen publice dicit : præconem et tamen publice dicit : « Joannem ego decollavi. » Proverb. 11, « Joannem ego decollavi. » Proverb. 11, 14 Lætantur cum male fecerint, et ex- 14 Lætantur cum male fecerint, et ex- sultant in rebus pessimis. Non enim jam sultant in rebus pessimis. Non enim jam contristatus est propter jusjurandum, sed contristatus est propter jusjurandum, sed lætatus propter homicidium. Psal. v, 7: lætatus propter homicidium. Psal. v, 7: Virum sanguinum et dolosum abomina- Virum sanguinum et dolosum abomina- bitur Dominus. bitur Dominus.

« Quis est autem iste » « Quis est autem iste »

Tam magnus, « de quo ego talia au- Tam magnus, « de quo ego talia au- dio? » Quærit philosophari, et esse bo- dio? » Quærit philosophari, et esse bo- nus. Non est enim quærendum quis erat, nus. Non est enim quærendum quis erat, sed cum Nathanaele accedendum et ex- sed cum Nathanaele accedendum et ex- periendum, ut sic sequeretur vestigia periendum, ut sic sequeretur vestigia

philosophantes. Quid enim valet bona philosophantes. Quid enim valet bona audire, et non facere ? Jacob. 1, 23 et 24 : audire, et non facere ? Jacob. 1, 23 et 24 : Qui auditor est verbi et non factor, com- Qui auditor est verbi et non factor, com- parabitur viro consideranti vultum na- parabitur viro consideranti vultum na- tivitatis suæ in speculo: consideravit tivitatis suæ in speculo: consideravit enim se, et abiit, et statim oblitus est enim se, et abiit, et statim oblitus est qualis fuerit. qualis fuerit.

« Et quærebat videre eum, » « Et quærebat videre eum, »

Non propter devotionem, sed propter Non propter devotionem, sed propter curiositatem. Luc. XXIII, 8: Herodes, viso curiositatem. Luc. XXIII, 8: Herodes, viso Jesu, gavisus est valde: erat enim cu- Jesu, gavisus est valde: erat enim cu- piens ex multo tempore videre eum, eo piens ex multo tempore videre eum, eo quod audierat multa de eo, et sperabat quod audierat multa de eo, et sperabat signum aliquod videre ab eo fieri. Curio- signum aliquod videre ab eo fieri. Curio- sis autem semper se subtraxit Dominus, sis autem semper se subtraxit Dominus, et exhibuit se humilibus et devotis. et exhibuit se humilibus et devotis.

Est autem notandum quam desiderabi- Est autem notandum quam desiderabi- lis est justus, qui etiam ab iniquis videri lis est justus, qui etiam ab iniquis videri desideratur. Cantic. v, 16: Guttur il- desideratur. Cantic. v, 16: Guttur il- lius suavissimum, et totus desiderabilis. lius suavissimum, et totus desiderabilis. III Reg. x, 24 Universa terra desidera- III Reg. x, 24 Universa terra desidera- bat vultum Salomonis, ut audiret sapien- bat vultum Salomonis, ut audiret sapien- tiam ejus quam dederat Deus in corde tiam ejus quam dederat Deus in corde ejus. Joan. XII, 21: Domine, volumus ejus. Joan. XII, 21: Domine, volumus Jesum videre. Jesum videre.

« Et reversi Apostoli, narraverunt 10 « Et reversi Apostoli, narraverunt 10 illi quæcumque fecerunt. » illi quæcumque fecerunt. »

Hic tangitur revertentium Apostolorum Hic tangitur revertentium Apostolorum ad Christum legationis relatio. ad Christum legationis relatio.

Et tanguntur duo. Primum est rever- Et tanguntur duo. Primum est rever- sio. Secundum autem, relatio. sio. Secundum autem, relatio.

IN EVANG. LUCÆ, IX-10. IN EVANG. LUCÆ, IX-10.

Redeundum enim est semper ad prin- Redeundum enim est semper ad prin- cipium, quia aliter egredi apostatare est. cipium, quia aliter egredi apostatare est. Figura istius reditus est revolatio colum- Figura istius reditus est revolatio colum- bæ ad Noe. Et relationis figura est re- bæ ad Noe. Et relationis figura est re- portatio rami virentis olive. Non redeun- portatio rami virentis olive. Non redeun- tes autem apostatæ, per corvum signifi- tes autem apostatæ, per corvum signifi- cantur, cadaveribus delectabilium hujus cantur, cadaveribus delectabilium hujus mundi detenti ne redirent. Et sicut egre- mundi detenti ne redirent. Et sicut egre- diuntur actione, ita revertuntur amore diuntur actione, ita revertuntur amore contemplationis faciei Domini. Job, contemplationis faciei Domini. Job, XXXVIII, 35: Numquid mittes fulgura, et XXXVIII, 35: Numquid mittes fulgura, et ibunt, et revertentia dicent tibi: Adsu- ibunt, et revertentia dicent tibi: Adsu- mus. Fulgura sonum significant Prædi- mus. Fulgura sonum significant Prædi- catorum, coruscationes miraculorum et catorum, coruscationes miraculorum et bonorum exemplorum. bonorum exemplorum.

« Narraverunt illi quæcumque fece- « Narraverunt illi quæcumque fece- runt. » runt. »

Hic tangitur relatio factorum, et fru- Hic tangitur relatio factorum, et fru- ctus legationis injunctæ. Nuntiaverunt ctus legationis injunctæ. Nuntiaverunt enim, ut audirent quid approbaret, vel enim, ut audirent quid approbaret, vel reprobaret in factis eorum et ut bona reprobaret in factis eorum et ut bona illi attribuerunt, cujus virtute facta sunt: illi attribuerunt, cujus virtute facta sunt: mala autem ad arbitrium suum corrige- mala autem ad arbitrium suum corrige- rent. Genes. xXXVII, 14: Vade, et vide rent. Genes. xXXVII, 14: Vade, et vide si cuncta prospera sint erga fratres tuos, si cuncta prospera sint erga fratres tuos, et pecora : et renuntia mihi quid agatur. et pecora : et renuntia mihi quid agatur. Sicut autem apostatæ ad Christum non Sicut autem apostatæ ad Christum non revertuntur, ita quærentes latibula in se revertuntur, ita quærentes latibula in se vel in commissis, ea quæ inveniunt non vel in commissis, ea quæ inveniunt non renuntiant quinimo legationes verbi renuntiant quinimo legationes verbi Dei, et visitationem in lucrum suum de- Dei, et visitationem in lucrum suum de- putant, et furtim sibi usurpant bona Do- putant, et furtim sibi usurpant bona Do- mini sui, sicut infideles servi a Domino mini sui, sicut infideles servi a Domino missi. Zachar. XI, 4 et 5: Pasce pecora missi. Zachar. XI, 4 et 5: Pasce pecora occisionis, quæ qui possederant occide- occisionis, quæ qui possederant occide- bant, et non dolebant, et vendebant ea, bant, et non dolebant, et vendebant ea, dicentes Benedictus Dominus! divites dicentes Benedictus Dominus! divites facti sumus. Ista directe est forma Lega- facti sumus. Ista directe est forma Lega- torum nostri temporis, qui non veniunt torum nostri temporis, qui non veniunt nisi ut occidant corpus et animam, et au- nisi ut occidant corpus et animam, et au- ferant substantiam, et vendunt quidquid ferant substantiam, et vendunt quidquid justitiæ et spiritualium, et revertentes justitiæ et spiritualium, et revertentes dicunt Benedictus Dominus! divites dicunt Benedictus Dominus! divites enim facti sumus. enim facti sumus.

1 Cf. Genes. VI, 6 et seq. 1 Cf. Genes. VI, 6 et seq.

617 617

« Et assumptis illis, secessit seorsum « Et assumptis illis, secessit seorsum in locum desertum, qui est Bethsai- in locum desertum, qui est Bethsai- dæ. » dæ. »

Hic agitur de conformitate et instru- Hic agitur de conformitate et instru- ctione Apostolorum in principatu consti- ctione Apostolorum in principatu consti- tutorum, secundum vitæ formam sibi tutorum, secundum vitæ formam sibi traditam, et secundum potestatem sibi traditam, et secundum potestatem sibi

concessam. concessam.

Et ideo dividitur hæc pars in partes Et ideo dividitur hæc pars in partes duas ita quod primo ponit confirmatio- duas ita quod primo ponit confirmatio- nem et instructionem ad vitæ formam nem et instructionem ad vitæ formam quam tradidit pertinentem. Secundo au- quam tradidit pertinentem. Secundo au- tem dat instructionem debitam potestati tem dat instructionem debitam potestati quam dedit Apostolis. quam dedit Apostolis.

De vita autem sunt duo, quorum unum De vita autem sunt duo, quorum unum est confirmatio formæ traditæ in hoc, est confirmatio formæ traditæ in hoc, quod non sollicitentur de temporalium quod non sollicitentur de temporalium provisione. Quia autem omnis forma vi- provisione. Quia autem omnis forma vi- tæ ad exemplar Christi referenda est, sic- tæ ad exemplar Christi referenda est, sic- ut dicitur, I ad Corinth. x1, 1: Imitato- ut dicitur, I ad Corinth. x1, 1: Imitato- res mei estote, sicut et ego Christi: ideo res mei estote, sicut et ego Christi: ideo in secunda ponit instructionem, qualiter in secunda ponit instructionem, qualiter in omni forma vitæ semper Christus se- in omni forma vitæ semper Christus se- quendus est. quendus est.

ន ន

In prima ergo ostendit nihil tollendum In prima ergo ostendit nihil tollendum esse in via per hoc quod potenti ex esse in via per hoc quod potenti ex paucis vel nullis panibus pascere servi- paucis vel nullis panibus pascere servi- tur, qui in provisione necessariorum tur, qui in provisione necessariorum numquam deserit sperantes in se. Unde numquam deserit sperantes in se. Unde etiam alibi cum diceret, quod attendere etiam alibi cum diceret, quod attendere deberent a fermento Pharisæorum, et deberent a fermento Pharisæorum, et discipuli intelligerent errantes, quod re- discipuli intelligerent errantes, quod re- prehenderet eos quia panes secum non prehenderet eos quia panes secum non accepissent, redarguti sunt a Domino de accepissent, redarguti sunt a Domino de sollicitudine per exemplum septem pa- sollicitudine per exemplum septem pa- num multiplicatorum in quatuor millia, num multiplicatorum in quatuor millia, et per exemplum quinque panum multi- et per exemplum quinque panum multi- plicatorum in quinque millia. Psal. LXXVII, plicatorum in quinque millia. Psal. LXXVII, 19 et 20: Male locuti sunt de Deo: 19 et 20: Male locuti sunt de Deo: dixerunt: Numquid poterit Deus para- dixerunt: Numquid poterit Deus para- re mensam in deserto ?... Numquid et re mensam in deserto ?... Numquid et panem poterit dare, aut parare mensam panem poterit dare, aut parare mensam populo suo ? Luc. xi, 13: Si vos cum si- populo suo ? Luc. xi, 13: Si vos cum si- tis mali, nostis bona data dare filiis ve- tis mali, nostis bona data dare filiis ve- stris quanto magis Pater vester de cœ- stris quanto magis Pater vester de cœ-

2 Cf. Luc. x11, 1 et seq. 2 Cf. Luc. x11, 1 et seq.

618 618

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

lo dabit spiritum bonum petentibus se? lo dabit spiritum bonum petentibus se? Matth. xvi, 8 et seq. Quid cogitatis intra Matth. xvi, 8 et seq. Quid cogitatis intra vos,modicæ fidei, quia panes non habetis? vos,modicæ fidei, quia panes non habetis? Nondum intelligitis, neque recordamini Nondum intelligitis, neque recordamini quinque panum in quinque millia ho- quinque panum in quinque millia ho- minum, et quot cophinos sumpsistis? minum, et quot cophinos sumpsistis? Neque septem panum in quatuor millia Neque septem panum in quatuor millia hominum, et quot sportas sumpsistis? hominum, et quot sportas sumpsistis?

Sic igitur hæc hic inducitur historia. Sic igitur hæc hic inducitur historia. Dividitur autem in partes duas : in qua- Dividitur autem in partes duas : in qua- rum prima seorsum ducit Apostolos tam- rum prima seorsum ducit Apostolos tam- quam ex miraculo specialiter in forma vi- quam ex miraculo specialiter in forma vi- tæ confirmandos. In secunda autem ponit tæ confirmandos. In secunda autem ponit id per quod confirmatur. id per quod confirmatur. Dicit igitur: Dicit igitur:

« Et assumptis illis, » « Et assumptis illis, »

Hoc est, Apostolis, hoc est, ad se tra- Hoc est, Apostolis, hoc est, ad se tra- ctis. Quia sic necesse est quod ad exte- ctis. Quia sic necesse est quod ad exte- riora missi, iterum assumantur a Domi- riora missi, iterum assumantur a Domi- no ne forte exterioribus illecti, oblivi- no ne forte exterioribus illecti, oblivi- scantur veritatis et dulcedinis internæ. scantur veritatis et dulcedinis internæ. Cantic. 1, 3 Memores uberum tuorum Cantic. 1, 3 Memores uberum tuorum super vinum : recti diligunt te. Et præ- super vinum : recti diligunt te. Et præ- cedit, ibidem: Trahe me, post te curre- cedit, ibidem: Trahe me, post te curre- mus in odorem unguentorum tuorum. mus in odorem unguentorum tuorum. Ubera enim Domini sunt sapientia et Ubera enim Domini sunt sapientia et bonitas, quorum unum fundit lac cando- bonitas, quorum unum fundit lac cando- ris in veritate, eo quod sapientia Dei dici- ris in veritate, eo quod sapientia Dei dici- tur candor lucis æternæ, et speculum sine tur candor lucis æternæ, et speculum sine macula. Alterum autem fundit lac con- macula. Alterum autem fundit lac con- ceptæ dulcedinis in consolatione, quia per ceptæ dulcedinis in consolatione, quia per ipsum gustatur dulcedo spiritus ejus, de ipsum gustatur dulcedo spiritus ejus, de quo dicitur, Eccli. xxiv, 27: Spiritus quo dicitur, Eccli. xxiv, 27: Spiritus meus super mel dulcis. Et nisi Prædica- meus super mel dulcis. Et nisi Prædica- tores in ministerium missi semper sint tores in ministerium missi semper sint uberum istorum memores, non trahun- uberum istorum memores, non trahun- tur ab exterioribus ad Dominum. Hæc tur ab exterioribus ad Dominum. Hæc enim ubera plus afficiunt memoriam ex- enim ubera plus afficiunt memoriam ex- pertorum ea, quam vinum temporalis ju- pertorum ea, quam vinum temporalis ju- cunditatis, quod aliquando experiuntur cunditatis, quod aliquando experiuntur procurando salutem proximorum. Veri- procurando salutem proximorum. Veri- tatis igitur et bonitatis uberibus lactatos tatis igitur et bonitatis uberibus lactatos assumit, dulcedine trahens, et dilectione assumit, dulcedine trahens, et dilectione amplexans, et stringens devotione: im- amplexans, et stringens devotione: im- plens quod dixit Isaias, LXVI, 12: Ad ubera plens quod dixit Isaias, LXVI, 12: Ad ubera

* Sapient. v, 26. * Sapient. v, 26.

portabimini, et super genua blandientur portabimini, et super genua blandientur vobis. vobis.

Cum assumptis autem Cum assumptis autem

« Secessit seorsum in locum deser- « Secessit seorsum in locum deser- tum, qui est Bethsaida. »> tum, qui est Bethsaida. »>

Tria dicit. Secessit enim in se, seorsum Tria dicit. Secessit enim in se, seorsum a frequentia venientium et redeuntium, a frequentia venientium et redeuntium, in locum quieti contemplationis aptum. in locum quieti contemplationis aptum.

Seceditur enim, cum homo a suis ex- Seceditur enim, cum homo a suis ex- terioribus occupationibus sensuum rece- terioribus occupationibus sensuum rece- dit quod faciens Dominus, nos secede- dit quod faciens Dominus, nos secede- re docuit in cujus figura, Exod. 111, 3, re docuit in cujus figura, Exod. 111, 3, Moyses minavit gregem a via communi Moyses minavit gregem a via communi ad interiora deserti, cum vellet videre vi- ad interiora deserti, cum vellet videre vi- sionem magnam. Isa. XLVI, 8: Redite, sionem magnam. Isa. XLVI, 8: Redite, prævaricatores, ad cor. Matth. v1, 6: In- prævaricatores, ad cor. Matth. v1, 6: In- tra in cubiculum tuum, et clauso ostio, tra in cubiculum tuum, et clauso ostio, ora Patrem tuum. ora Patrem tuum.

Seorsum autem cedit, quando turbas Seorsum autem cedit, quando turbas frequentantium dimittit. Sicut, Genes. frequentantium dimittit. Sicut, Genes. XXII, 5, Abraham dimisit servos et asinum XXII, 5, Abraham dimisit servos et asinum properaturus cum puero, hoc est, cum properaturus cum puero, hoc est, cum puro spiritu ad Dominum. Thren. 111, puro spiritu ad Dominum. Thren. 111, 28 Sedebit solitarius et tacebit, quia 28 Sedebit solitarius et tacebit, quia levavit super se. Sic Elias dimissa regali levavit super se. Sic Elias dimissa regali frequentia Achab, secessit in desertum, frequentia Achab, secessit in desertum, et sedit et dormivit sub umbra juniperi³, et sedit et dormivit sub umbra juniperi³, cujus lignum præ omnibus lignis diu cujus lignum præ omnibus lignis diu continet ignem, et significat cor non de- continet ignem, et significat cor non de- serens ignem charitatis. serens ignem charitatis.

» »

In locum autem desertum » venit, In locum autem desertum » venit, I qui est Bethsaida. I qui est Bethsaida.

Et tria in hoc notantur. Locus enim Et tria in hoc notantur. Locus enim dicit continentiam: desertum autem ha- dicit continentiam: desertum autem ha- bitationis solitudinem Bethsaida autem bitationis solitudinem Bethsaida autem dicit civitatis illius vicinitatem et jurisdi- dicit civitatis illius vicinitatem et jurisdi- ctionem. Oportet enim redeuntem ad ctionem. Oportet enim redeuntem ad Christum habere locum continentem ne Christum habere locum continentem ne defluat, desertum ne impediatur, et ad defluat, desertum ne impediatur, et ad Bethsaidam pertinentem ut humilietur. Bethsaidam pertinentem ut humilietur.

Locus autem continens ne defluat, lu- Locus autem continens ne defluat, lu- men est incircumscriptum et cœleste. men est incircumscriptum et cœleste. Unde, ad Philip. III, 20: Nostra conver- Unde, ad Philip. III, 20: Nostra conver- satio in cælis est. Exod. xxxi, 21 et satio in cælis est. Exod. xxxi, 21 et 22 Ecce (inquit) est locus apud me, et 22 Ecce (inquit) est locus apud me, et

2 Cf. III Reg. xix, 4 et seq. 2 Cf. III Reg. xix, 4 et seq.

IN EVANG. LUCÆ, IX-10, 11. IN EVANG. LUCÆ, IX-10, 11.

stabis supra petram. Cumque transibit stabis supra petram. Cumque transibit gloria mea, ponam te in foramine pe- gloria mea, ponam te in foramine pe- træ, et protegam dextera mea. Locus iste træ, et protegam dextera mea. Locus iste est æterni luminis. Petra autem solidi- est æterni luminis. Petra autem solidi- tas veritatis. Foramen est diligens inqui- tas veritatis. Foramen est diligens inqui- sitio in veritatis apertione, ut ad interio- sitio in veritatis apertione, ut ad interio- ra perveniatur. Nisi enim cœleste lumen ra perveniatur. Nisi enim cœleste lumen et veritas æterna contineant contemplan- et veritas æterna contineant contemplan- tem, statim defluit per rationem phanta- tem, statim defluit per rationem phanta- sticam, et in diversos defluit errores va- sticam, et in diversos defluit errores va- nitatum. nitatum.

Solitudo autem deserti, est solitudo a Solitudo autem deserti, est solitudo a sæcularibus scientiis et rationibus: quia sæcularibus scientiis et rationibus: quia illæ nihil habitationis habent in divinis, illæ nihil habitationis habent in divinis, Marc. vi, 31: Venite seorsum in deser- Marc. vi, 31: Venite seorsum in deser- tum locum, et requiescite pusillum. Ab- tum locum, et requiescite pusillum. Ab- diæ, . 8 Perdam sapientes de Idumæa, diæ, . 8 Perdam sapientes de Idumæa, et prudentiam de monte Esau, hoc est, et prudentiam de monte Esau, hoc est, carnalium et sæcularium scientiarum. carnalium et sæcularium scientiarum. Hæ enim subserviunt aliquando circa Hæ enim subserviunt aliquando circa frequens ministerium in actione, sed non frequens ministerium in actione, sed non veniunt ad contemplationis divinæ secre- veniunt ad contemplationis divinæ secre- tum. I ad Corinth. 1, 19: Perdam sa- tum. I ad Corinth. 1, 19: Perdam sa- pientiam sapientium, et prudentium pientiam sapientium, et prudentium prudentium reprobabo. In secreto enim prudentium reprobabo. In secreto enim illius deserti Dei sapientiam loquimur in illius deserti Dei sapientiam loquimur in mysterio absconditam, quam nemo prin- mysterio absconditam, quam nemo prin- cipum hujus sæculi cognovit, hoc est, cipum hujus sæculi cognovit, hoc est, Philosophorum, sicut dicit Glossa Au- Philosophorum, sicut dicit Glossa Au- gustini. gustini.

Hoc autem desertum est pertinens ad Hoc autem desertum est pertinens ad Bethsaidam, hoc est, domum pecorum : Bethsaidam, hoc est, domum pecorum : quia interim dum sumus in corpore non quia interim dum sumus in corpore non diu contemplamur nisi intellectu pecori- diu contemplamur nisi intellectu pecori- rino, qui formis corporum perficitur. rino, qui formis corporum perficitur. Quia (sicut sæpe diximus) non sine con- Quia (sicut sæpe diximus) non sine con- tinuo et tempore, diu divina contempla- tinuo et tempore, diu divina contempla- mur. I ad Corinth. XIII, 12: Videmus mur. I ad Corinth. XIII, 12: Videmus nunc per speculum in ænigmate, tunc nunc per speculum in ænigmate, tunc autem facie ad faciem. autem facie ad faciem.

Litteraliter autem videtur contrarium Litteraliter autem videtur contrarium esse, quod de ista refectione dicitur, esse, quod de ista refectione dicitur, Joan. vi, 1, quod abiit Jesus trans mare Joan. vi, 1, quod abiit Jesus trans mare Galilææ, quod est Tiberiadis, et ibi ma- Galilææ, quod est Tiberiadis, et ibi ma- nebat cum discipulis suis, quando istam nebat cum discipulis suis, quando istam perfecit refectionem. perfecit refectionem.

* Cf. Enarrationes in Marcum, v₁, 8 et seq. * Cf. Enarrationes in Marcum, v₁, 8 et seq. Tom. XXI hujusce novæ editionis. Tom. XXI hujusce novæ editionis.

619 619

Sed ad hoc dicendum, quod istud de- Sed ad hoc dicendum, quod istud de- sertum vicinum quidem fuit Tiberiadi, sertum vicinum quidem fuit Tiberiadi, sed tamen pertinet ad jurisdictionem sed tamen pertinet ad jurisdictionem Bethsaidæ. Et sic uterque verum dicit Bethsaidæ. Et sic uterque verum dicit Evangelista. Et hoc tangit Glossa interli- Evangelista. Et hoc tangit Glossa interli- nearis dicens : « Desertum pertinens ad nearis dicens : « Desertum pertinens ad manus Bethsaidæ, hoc est, ad jurisdic- manus Bethsaidæ, hoc est, ad jurisdic- tionem ejus. » tionem ejus. »

Si autem quæritur, Quare Dominus Si autem quæritur, Quare Dominus statim venientibus Apostolis secessit? Di- statim venientibus Apostolis secessit? Di- versas assignant Sancti causas. Verior versas assignant Sancti causas. Verior illarum (ut puto) fuit, ut Apostolos ab ex- illarum (ut puto) fuit, ut Apostolos ab ex- terioribus ad intima revocaret : sicut vi- terioribus ad intima revocaret : sicut vi- detur sentire Marcus, iv, 8 et seq., in au- detur sentire Marcus, iv, 8 et seq., in au- ctoritate superius inducta. Et secundum ctoritate superius inducta. Et secundum hoc littera hic a nobis est exposita¹. Chry- hoc littera hic a nobis est exposita¹. Chry- sostomus tamen videtur sentire quod non sostomus tamen videtur sentire quod non timore mortis ab Herode inferendæ se- timore mortis ab Herode inferendæ se- cessit, quia dixit, Luc. XII, 4: Dico vo- cessit, quia dixit, Luc. XII, 4: Dico vo- bis amicis meis: ne terreamini ab his bis amicis meis: ne terreamini ab his qui occidunt corpus, et post hæc non ha- qui occidunt corpus, et post hæc non ha- bent amplius quid faciant 2. Sed timuit bent amplius quid faciant 2. Sed timuit infelicitati Herodis, qui temere Joannem infelicitati Herodis, qui temere Joannem decollavit. Et nisi cessisset, in tantum decollavit. Et nisi cessisset, in tantum infelicitatis barathrum decidisset, quod infelicitatis barathrum decidisset, quod homicidium Salvatoris homicidio Pro- homicidium Salvatoris homicidio Pro- phetæ et plus quam prophetæ junxisset. phetæ et plus quam prophetæ junxisset. Beda autem dicit quod cessit malitiæ Beda autem dicit quod cessit malitiæ Herodis, ut discipulos opportuno tem- Herodis, ut discipulos opportuno tem- pore cedere doceret, et verbum suum pore cedere doceret, et verbum suum confirmaret, quod, Matth. x, 23, dixit: confirmaret, quod, Matth. x, 23, dixit: Cum persequentur vos in civitate ista, Cum persequentur vos in civitate ista, fugite in aliam. Opportunum enim est fugite in aliam. Opportunum enim est cum grex non quæritur sed pastor tan- cum grex non quæritur sed pastor tan- tum, tyrannidi se tyrannorum subdu- tum, tyrannidi se tyrannorum subdu- cere. Sic secessit Elias a facie Jezabel 3. cere. Sic secessit Elias a facie Jezabel 3.

« Quod cum cognovissent turbæ, « Quod cum cognovissent turbæ, secutæ sunt illum et excepit eos. secutæ sunt illum et excepit eos.

: :

Hic incipit confortare Apostolos ex Hic incipit confortare Apostolos ex miraculo facto, quantum ad hoc quod miraculo facto, quantum ad hoc quod nihil tollant in via. nihil tollant in via.

Dividitur autem in partes tres: in Dividitur autem in partes tres: in quarum prima apponitur opportunitas quarum prima apponitur opportunitas

2 Cf. Matth. x, 28. 2 Cf. Matth. x, 28.

3 Cf. III Reg. xv11, 5. 3 Cf. III Reg. xv11, 5.

11 11

620 620

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

miraculi ex præsentia turbarum, et dis- miraculi ex præsentia turbarum, et dis- positione loci, et qualitate temporis. In positione loci, et qualitate temporis. In secunda, ponitur intenta discipulorum secunda, ponitur intenta discipulorum eruditio. Et in tertia, ponitur miraculi eruditio. Et in tertia, ponitur miraculi perfectio et commendatio. perfectio et commendatio.

In prima harum sunt tres paragraphi: In prima harum sunt tres paragraphi: in quorum primo devotio turbæ descri- in quorum primo devotio turbæ descri- bitur, quæ in se ex congruo meruit fieri bitur, quæ in se ex congruo meruit fieri miraculum. In secundo, qualitas tempo- miraculum. In secundo, qualitas tempo- ris ponitur, quæ exigit faciendum mira- ris ponitur, quæ exigit faciendum mira- culum. In tertio, tangitur loci necessitas, culum. In tertio, tangitur loci necessitas, quæ ad miraculum faciendum fecit op- quæ ad miraculum faciendum fecit op- portunitatem. portunitatem.

In horum paragraphorum primo duo In horum paragraphorum primo duo dicuntur turbæ videlicet ad audiendum dicuntur turbæ videlicet ad audiendum Dominum devotio, et Domini benignita- Dominum devotio, et Domini benignita- tis magnitudo. tis magnitudo.

: :

Devotio turbæ rursus accipitur ex Devotio turbæ rursus accipitur ex duobus ex diligentia cognitionis ejus duobus ex diligentia cognitionis ejus ubi esset Dominus, et ex devotione exse- ubi esset Dominus, et ex devotione exse- cutionis et consecutionis ejus. cutionis et consecutionis ejus.

De primo horum dixit : De primo horum dixit :

« Quod cum cognovissent turbæ, » « Quod cum cognovissent turbæ, »

Per diligentem inquisitionem. Psal. Per diligentem inquisitionem. Psal. CIV, 4 Quærite Dominum, et confirma- CIV, 4 Quærite Dominum, et confirma- mini quærite faciem ejus semper. Isa. mini quærite faciem ejus semper. Isa. LV, 16 LV, 16

Quærite Dominum, dum inve- Quærite Dominum, dum inve- niri potest. Joan. 1, 31: Rabbi, ubi ha- niri potest. Joan. 1, 31: Rabbi, ubi ha- bitas? Cantic. 1, 6: Indica mihi quem bitas? Cantic. 1, 6: Indica mihi quem diligit anima mea, ubi pascas, ubi cubes diligit anima mea, ubi pascas, ubi cubes in meridie, hoc est, in contemplationis in meridie, hoc est, in contemplationis plena luce. Ibi enim lucem inhabitat in- plena luce. Ibi enim lucem inhabitat in- accessibilem 1. accessibilem 1.

« Secutæ sunt illum, » « Secutæ sunt illum, »

Sua commoda derelinquentes, et Sua commoda derelinquentes, et horrorem et sterilitatem deserti non ti- horrorem et sterilitatem deserti non ti- mentes, neque recogitantes. Et alius di- mentes, neque recogitantes. Et alius di- cit Evangelista, scilicet Marc. VI, 33, cit Evangelista, scilicet Marc. VI, 33, quod pedestres sunt secuti, ut labore fa- quod pedestres sunt secuti, ut labore fa- tigationis ostenderent magnitudinem de- tigationis ostenderent magnitudinem de- votionis. Daniel. II, 41 et 42: Nunc se- votionis. Daniel. II, 41 et 42: Nunc se- quimur te in toto corde: et timemus te, quimur te in toto corde: et timemus te, et quærimus faciem tuam: ne confun- et quærimus faciem tuam: ne confun-

1 I ad Timoth. vi, 16. 1 I ad Timoth. vi, 16.

das nos, sed fac nobiscum juxta man- das nos, sed fac nobiscum juxta man- suetudinem tuam, Job, XXIII, 11 Ve- suetudinem tuam, Job, XXIII, 11 Ve- stigia ejus secutus est pes meus, viam stigia ejus secutus est pes meus, viam ejus custodivi. Ad Philip. 111, 12: Se- ejus custodivi. Ad Philip. 111, 12: Se- quor autem, si quomodo comprehendam quor autem, si quomodo comprehendam in quo et comprehensus sum. in quo et comprehensus sum.

« Et excepit eos. » « Et excepit eos. »

Benignitatis Christi magnitudo hic Benignitatis Christi magnitudo hic tangitur in tribus in benigna exceptio- tangitur in tribus in benigna exceptio- ne, in veritatis eruditione, et in ægro- ne, in veritatis eruditione, et in ægro- rum salutari curatione. rum salutari curatione.

De primo dicit: « Et excepit eos. » De primo dicit: « Et excepit eos. » Excipere enim sonat quando affectus in- Excipere enim sonat quando affectus in- terior totus extra diffunditur in eum qui terior totus extra diffunditur in eum qui excipitur. Et ideo dicit: Excepit, et non, excipitur. Et ideo dicit: Excepit, et non, recepit vel suscepit. Et talem benignita- recepit vel suscepit. Et talem benignita- tem oportuit exhiberi, quam docuit, tem oportuit exhiberi, quam docuit, Luc. XV, Luc. XV, 20 et seq., ubi pater adhuc 20 et seq., ubi pater adhuc longe agente filio obviam festinavit, am- longe agente filio obviam festinavit, am- plexibus recepit, et habitu decoris indui plexibus recepit, et habitu decoris indui fecit. Istum etiam modum exceptioni fecit. Istum etiam modum exceptioni specialiter remunerandum præfiguravit, specialiter remunerandum præfiguravit, ad Hebr. x1, 31: Fide Rahab meretrix ad Hebr. x1, 31: Fide Rahab meretrix non periit cum incredulis, excipiens ex- non periit cum incredulis, excipiens ex- ploratores cum pace. Placet enim specia- ploratores cum pace. Placet enim specia- liter Deo talis modus exceptionis lasso- liter Deo talis modus exceptionis lasso- rum peregrinorum. Sicut igitur et se in- rum peregrinorum. Sicut igitur et se in- veniri permisit a quærentibus, et conse- veniri permisit a quærentibus, et conse- qui a sequentibus et obviis, vultu et ma- qui a sequentibus et obviis, vultu et ma- nibus excepit venientes. nibus excepit venientes.

« Et loquebatur illis de regno Dei, « Et loquebatur illis de regno Dei, et eos qui cura indigebant, sanabat. et eos qui cura indigebant, sanabat. Dies autem coeperat declinare. » Dies autem coeperat declinare. »

Hic tangitur eruditio veritatis quæ de- Hic tangitur eruditio veritatis quæ de- betur simplicibus indoctis. betur simplicibus indoctis.

Tangit autem duo: modum eruditio- Tangit autem duo: modum eruditio- nis, et materiam. nis, et materiam.

Modum eruditionis cum dicit : « Lo- Modum eruditionis cum dicit : « Lo- quebatur illis, » hoc est, possibilitati et quebatur illis, » hoc est, possibilitati et capacitati eorum. Psal. LXXXIV, 9: Lo- capacitati eorum. Psal. LXXXIV, 9: Lo- quetur Dominus pacem in plebem suam. quetur Dominus pacem in plebem suam. Altissima enim sapientia Dei, profunda Altissima enim sapientia Dei, profunda

12 12

IN EVANG. LUCÆ, IX-12. IN EVANG. LUCÆ, IX-12.

Dei tacens loquitur rudibus ut capiatur. Dei tacens loquitur rudibus ut capiatur. Isa. XL, 2 Loquimini ad cor Jerusalem, Isa. XL, 2 Loquimini ad cor Jerusalem, et advocate eam. Isa. vIII, 1: Scribe in et advocate eam. Isa. vIII, 1: Scribe in eo stylo hominis. Habacuc, 11, 2: Scri- eo stylo hominis. Habacuc, 11, 2: Scri- be visum, et explana eum super tabulas, be visum, et explana eum super tabulas, ut percurrat qui legerit. I ad Corinth. ut percurrat qui legerit. I ad Corinth. XIV, 19 In Ecclesia volo quinque verba XIV, 19 In Ecclesia volo quinque verba sensu meo loqui, ut et alios instruam, sensu meo loqui, ut et alios instruam, quam decem millia verborum in lingua. quam decem millia verborum in lingua.

: :

« De regno Dei. »> « De regno Dei. »>

Ecce locutionis materia. Quid autem Ecce locutionis materia. Quid autem sit regnum Dei, jam dictum est. I Petr. sit regnum Dei, jam dictum est. I Petr. 1v, 11 Si quis loquitur, quasi sermones 1v, 11 Si quis loquitur, quasi sermones Dei, non sicut qui fabulas loquatur. II ad Dei, non sicut qui fabulas loquatur. II ad Timoth. iv, 3 et 4 : Erit enim tempus, Timoth. iv, 3 et 4 : Erit enim tempus, cum sanam doctrinam non sustinebunt: cum sanam doctrinam non sustinebunt: sed ad sua desideria coacervabunt sibi sed ad sua desideria coacervabunt sibi magistros prurientes auribus et a veri- magistros prurientes auribus et a veri- tate quidem auditum avertent, ad fabu- tate quidem auditum avertent, ad fabu- las autem convertentur. Christi autem et las autem convertentur. Christi autem et suorum omnis sermo de regno Dei est. suorum omnis sermo de regno Dei est. Act. 1, 3 Per dies quadraginta appa- Act. 1, 3 Per dies quadraginta appa- rens eis, et loquens de regno Dei. Adhuc rens eis, et loquens de regno Dei. Adhuc autem quando misit discipulos, præcepit autem quando misit discipulos, præcepit ut prædicarent quia regnum Dei appro- ut prædicarent quia regnum Dei appro- pinquavit. Et ideo nunc confirmans pinquavit. Et ideo nunc confirmans sermones Apostolorum, turbis quæ disci- sermones Apostolorum, turbis quæ disci- pulos audierant, de regno Dei loquitur: pulos audierant, de regno Dei loquitur: ut ex uno fonte Apostolorum et Christi ut ex uno fonte Apostolorum et Christi doctrina procedere cognoscatur. Sicut doctrina procedere cognoscatur. Sicut enim Christus de Patre dicit, Joan. VII, enim Christus de Patre dicit, Joan. VII, 16 et 17 Mea doctrina non est mea, 16 et 17 Mea doctrina non est mea, sed ejus qui misit me. Si quis voluerit sed ejus qui misit me. Si quis voluerit voluntatem ejus facere, cognoscet de doc voluntatem ejus facere, cognoscet de doc trina, utrum ex Deo sit, an ego a me- trina, utrum ex Deo sit, an ego a me- ipso loquar. Ita prædicator veritatis non ipso loquar. Ita prædicator veritatis non suam debet afferre, sed ejus qui misit suam debet afferre, sed ejus qui misit eum doctrinam. Et tunc semper loquitur eum doctrinam. Et tunc semper loquitur de regno Dei. de regno Dei.

Regnum enim Dei docet justitiam ad Regnum enim Dei docet justitiam ad mores, docet beatitudinem ad merita re- mores, docet beatitudinem ad merita re- muneranda, docet veritatem sapientiæ muneranda, docet veritatem sapientiæ Dei et fidei, docet fastigium honoris in Dei et fidei, docet fastigium honoris in præmium virtutis, docet decorem gloriæ præmium virtutis, docet decorem gloriæ in contemplatione speciei divinæ, docet in contemplatione speciei divinæ, docet

1 Cf. Matth. x, 7. 1 Cf. Matth. x, 7.

621 621

potestatem confirmatam in contritione potestatem confirmatam in contritione nequitiæ. De primo horum, Matth. vi, nequitiæ. De primo horum, Matth. vi, 33 Quærite primum regnum Dei, et 33 Quærite primum regnum Dei, et justitiam ejus. De secundo, Matth. v, 3 : justitiam ejus. De secundo, Matth. v, 3 : Beati pauperes spiritu, quoniam ipsorum Beati pauperes spiritu, quoniam ipsorum est regnum coelorum. De tertio, Matth. est regnum coelorum. De tertio, Matth. XII, 44 Simile est regnum cœlorum XII, 44 Simile est regnum cœlorum thesauro abscondito in agro, thesauro abscondito in agro, de quo de quo effodiuntur abscondita sapientiæ, et sa- effodiuntur abscondita sapientiæ, et sa- cramenta fidei. De quarto, Sapient. v, cramenta fidei. De quarto, Sapient. v, 17 Ideo accipient regnum decoris et 17 Ideo accipient regnum decoris et diadema speciei de manu Domini: quo- diadema speciei de manu Domini: quo- niam dextera sua teget eos, et brachio niam dextera sua teget eos, et brachio sancto suo defendet illos. Et in Psalmo sancto suo defendet illos. Et in Psalmo CXVII, 16, dicit quod dextera Domini CXVII, 16, dicit quod dextera Domini fecit virtutem. De quinto dicitur in Psal- fecit virtutem. De quinto dicitur in Psal- mo CXLIV, 11 Gloriam regni tui dicent, mo CXLIV, 11 Gloriam regni tui dicent, et potentiam tuam loquentur. De sexto, et potentiam tuam loquentur. De sexto, Matth. x, 41: Mittet Filius hominis Matth. x, 41: Mittet Filius hominis Angelos suos, et colligent de regno ejus Angelos suos, et colligent de regno ejus omnia scandala. Nihil ergo utilius lo- omnia scandala. Nihil ergo utilius lo- qui poterat turbis, quam de regno Dei. qui poterat turbis, quam de regno Dei.

« Et eos qui cura indigebant, sana- « Et eos qui cura indigebant, sana- bat. » bat. »

Tangit hic salutarem curam ægrorum: Tangit hic salutarem curam ægrorum: quod est consolationis beneficium. quod est consolationis beneficium. Marc. autem, VI, 54, et seq., hoc ple- Marc. autem, VI, 54, et seq., hoc ple- nius dicitur : Cum egressi essent de na- nius dicitur : Cum egressi essent de na- vi, continuo cognoverunt eum : et per- vi, continuo cognoverunt eum : et per- currentes universam regionem illam, currentes universam regionem illam, coeperunt in grabatis eos qui se ma- coeperunt in grabatis eos qui se ma- le habebant circumferre, ubi audie- le habebant circumferre, ubi audie- bant eum esse. Et quocumque in- bant eum esse. Et quocumque in- troibat, in vicos, vel in villas, aut civi- troibat, in vicos, vel in villas, aut civi- tates, in plateis ponebant infirmos, et tates, in plateis ponebant infirmos, et deprecabantur eum ut vel fimbriam ve- deprecabantur eum ut vel fimbriam ve- stimenti ejus tangerent: et quotquot tan- stimenti ejus tangerent: et quotquot tan- gebant eum, salvi fiebant. Sic igitur gebant eum, salvi fiebant. Sic igitur curabat omnem languorem tam corpora- curabat omnem languorem tam corpora- liter quam spiritualiter. liter quam spiritualiter.

Numera igitur Salvatoris beneficia. Numera igitur Salvatoris beneficia. Invenitur a quærentibus, consequitur a Invenitur a quærentibus, consequitur a sequentibus, excipit grate venientes, do- sequentibus, excipit grate venientes, do- cet ignorantes, sanat ægrotantes. Non sic cet ignorantes, sanat ægrotantes. Non sic impii Prælati nostri, non sic, non inve- impii Prælati nostri, non sic, non inve-

622 622

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

niuntur a pauperibus, nisi per pretia val- niuntur a pauperibus, nisi per pretia val- væ dissiliant ut pateat ingressus. Talis væ dissiliant ut pateat ingressus. Talis clausura virtutis est Assyriorum Holo- clausura virtutis est Assyriorum Holo- fernis, et non successorum Christi. Ju- fernis, et non successorum Christi. Ju- dith, xiv, 10 Nullus audebat cubicu- dith, xiv, 10 Nullus audebat cubicu- lum virtutis Assyriorum pulsando aut lum virtutis Assyriorum pulsando aut intrando aperire. Isti sunt quos in via intrando aperire. Isti sunt quos in via positos, nullus pauperum Christi conse- positos, nullus pauperum Christi conse- quitur. Sed potius ab eis strepitu magno quitur. Sed potius ab eis strepitu magno pauper conculcatur: quia cum iniqui pauper conculcatur: quia cum iniqui sint, tenent legem desperatis datam, Sa- sint, tenent legem desperatis datam, Sa- pient. 11, 11 Quod infirmum est, inutile pient. 11, 11 Quod infirmum est, inutile invenitur. Isti sunt qui numquam bo- invenitur. Isti sunt qui numquam bo- num bene recipiunt, sed abominantur et num bene recipiunt, sed abominantur et strident dentibus in eos, et derisioni ex- strident dentibus in eos, et derisioni ex- ponunt. Nullus in eis est sermo doctri- ponunt. Nullus in eis est sermo doctri- næ quia vel nihil legis divinæ, vel pa- næ quia vel nihil legis divinæ, vel pa- rum sciunt et ideo indigni sunt sacerdo- rum sciunt et ideo indigni sunt sacerdo- tio. Osee, iv, 6: Quia tu scientiam repu- tio. Osee, iv, 6: Quia tu scientiam repu- listi, repellam te ne sacerdotio fungaris listi, repellam te ne sacerdotio fungaris mihi. Non curant infirmos, sed sanos mihi. Non curant infirmos, sed sanos vulnerant, et interficiunt valentes. Isa. vulnerant, et interficiunt valentes. Isa. III, 5: Irruet populus, vir ad virum, et III, 5: Irruet populus, vir ad virum, et unusquisque ad proximum suum. unusquisque ad proximum suum.

Sic igitur tactum est de opportunitate Sic igitur tactum est de opportunitate miraculi ex præsentia turbarum. miraculi ex præsentia turbarum.

« Dies autem coeperat declinare. » « Dies autem coeperat declinare. »

Ecce opportunitas causata ex qualitate Ecce opportunitas causata ex qualitate temporis. Dies autem declinat, quando temporis. Dies autem declinat, quando a nona hora sol declinat ad occasum. a nona hora sol declinat ad occasum. Tunc enim non derelinquendi, sed tenen- Tunc enim non derelinquendi, sed tenen- di sunt hospites ad nos venienste. Luc. di sunt hospites ad nos venienste. Luc. XXIV, 29 Coegerunt illum, dicentes: XXIV, 29 Coegerunt illum, dicentes: Mane nobiscum, quoniam advesperascit, Mane nobiscum, quoniam advesperascit, et inclinata est jam dies. Unde, Marc. et inclinata est jam dies. Unde, Marc. VI, 35 et 36, dicitur, quod cum jam hora VI, 35 et 36, dicitur, quod cum jam hora multa fieret, quod tunc discipuli dixe- multa fieret, quod tunc discipuli dixe- runt: Desertus est locus hic, et jam runt: Desertus est locus hic, et jam hora præterit dimitte turbas. hora præterit dimitte turbas.

: :

Est autem attendendum quam dulce Est autem attendendum quam dulce fuit Christi eloquium, quod tamdiu tur- fuit Christi eloquium, quod tamdiu tur- bas in deserto suspensas detinuit. Quan- bas in deserto suspensas detinuit. Quan- tæ bonitatis et largitatis fuit, qui turbis tæ bonitatis et largitatis fuit, qui turbis debentibus sibi pro spiritualibus tempo- debentibus sibi pro spiritualibus tempo- ralia, cedens juri suo præparare necessa- ralia, cedens juri suo præparare necessa- ria disposuit. Quantæ fiduciæ fuit, qui de ria disposuit. Quantæ fiduciæ fuit, qui de modico quod sui secum portaverant, tot modico quod sui secum portaverant, tot

millibus sufficere cogitavit. De primo millibus sufficere cogitavit. De primo horum dicitur, Cantic. II, 14 Ostende horum dicitur, Cantic. II, 14 Ostende mihi faciem tuam, sonet vox tua in au- mihi faciem tuam, sonet vox tua in au- ribus meis: vox enim tua dulcis, et fa- ribus meis: vox enim tua dulcis, et fa- cies tua decora. Psal. XLIV, 3 : Speciosus cies tua decora. Psal. XLIV, 3 : Speciosus forma præ filiis hominum, diffusa est forma præ filiis hominum, diffusa est gratia in labiis tuis. De secundo unicus gratia in labiis tuis. De secundo unicus invenitur imitator Domini Apostolus invenitur imitator Domini Apostolus Paulus, II ad Corinth. x11, 15: Ego, in- Paulus, II ad Corinth. x11, 15: Ego, in- quit, libentissime impendam, et super- quit, libentissime impendam, et super- impendar ipse pro animabus vestris, impendar ipse pro animabus vestris, licet plus vos diligens, minus diligar, licet plus vos diligens, minus diligar, scilicet a vobis. De tertio, II ad Corinth. scilicet a vobis. De tertio, II ad Corinth. 1x, 8 Potens est Deus omnem gratiam 1x, 8 Potens est Deus omnem gratiam abundare facere in vobis, ut in omni- abundare facere in vobis, ut in omni- bus semper omnem sufficientiam haben- bus semper omnem sufficientiam haben- tes, abundetis in omne opus bonum. tes, abundetis in omne opus bonum.

« Et accedentes duodecim dixerunt « Et accedentes duodecim dixerunt illi: Dimitte turbas, ut euntes in ca- illi: Dimitte turbas, ut euntes in ca- stella villasque quæ circa sunt, diver- stella villasque quæ circa sunt, diver- tant, et inveniant escas: quia hic in tant, et inveniant escas: quia hic in loco deserto sumus. » loco deserto sumus. »

Tangit opportunitatem miraculi ex ste- Tangit opportunitatem miraculi ex ste- rilitate loci. rilitate loci.

Tanguntur autem tria. Primum est Tanguntur autem tria. Primum est commonitio Apostolorum secundum sen- commonitio Apostolorum secundum sen- sum humanum, qui majorem habuerunt sum humanum, qui majorem habuerunt ausum apud Christum. Secundum est, ausum apud Christum. Secundum est, ab Apostolis interpellata dimissio pro- ab Apostolis interpellata dimissio pro- pter necessitatem turbarum. Tertium est, pter necessitatem turbarum. Tertium est, allegata loci sterilitas propter quam ne- allegata loci sterilitas propter quam ne- cesse esset dimitti turbas. cesse esset dimitti turbas.

De primo dicit: « Et accedentes, » au- De primo dicit: « Et accedentes, » au- su familiari ad Christum, « duodecim. » su familiari ad Christum, « duodecim. » Psal. CXLVIII, 14: Hymnus omnibus san- Psal. CXLVIII, 14: Hymnus omnibus san- ctis ejus, filiis Israel, populo appropin- ctis ejus, filiis Israel, populo appropin- quanti sibi. Apostoli enim secundæ sunt quanti sibi. Apostoli enim secundæ sunt dignitatis post Christum. Significat au- dignitatis post Christum. Significat au- tem hæc appropinquatio accessum devo- tem hæc appropinquatio accessum devo- tionis Prælatorum pro populo sibi com- tionis Prælatorum pro populo sibi com- misso. Sapient. xv, 21 : Properans ho- misso. Sapient. xv, 21 : Properans ho- mo sine querela deprecari pro populis, mo sine querela deprecari pro populis, proferens servitutis suæ scutum, oratio- proferens servitutis suæ scutum, oratio- nem et per incensum deprecationem al- nem et per incensum deprecationem al- legans, restitit iræ, et finem imposuit legans, restitit iræ, et finem imposuit necessitati. Jerem, xv11, 20: Recordare necessitati. Jerem, xv11, 20: Recordare

IN EVANG. LUCÆ, IX-12, 13, 14. IN EVANG. LUCÆ, IX-12, 13, 14.

quod steterim in conspectu tuo, ut lo- quod steterim in conspectu tuo, ut lo- querer pro eis bonum. querer pro eis bonum.

<< Dixerunt illi, » << Dixerunt illi, »

Non ignoranti, sed ab eo discere cu- Non ignoranti, sed ab eo discere cu- pientes, quare turbam teneret, quæ se- pientes, quare turbam teneret, quæ se- cundum humanam rationem diu dimit- cundum humanam rationem diu dimit- tenda fuerat. tenda fuerat.

« Dimitte turbas, » finiendo sermo- « Dimitte turbas, » finiendo sermo- nem. Simile, Matth. xv, 23: Domine, nem. Simile, Matth. xv, 23: Domine, dimitte eam quia clamat post nos. Dicunt dimitte eam quia clamat post nos. Dicunt autem Dimitte, quia dulcedine ser- autem Dimitte, quia dulcedine ser- monis Domini quasi vinculis quibusdam monis Domini quasi vinculis quibusdam tenebatur. Psal. CXLIX, 8: Ad alligandos tenebatur. Psal. CXLIX, 8: Ad alligandos reges eorum in compedibus, et nobiles eo- reges eorum in compedibus, et nobiles eo- rum in manicis ferreis. Eccli. vI, 25 et rum in manicis ferreis. Eccli. vI, 25 et 26 Injice pedem tuum in compedes 26 Injice pedem tuum in compedes illius, et in torques illius collum tuum. illius, et in torques illius collum tuum. Subjice humerum tuum, et porta illam, Subjice humerum tuum, et porta illam, et ne acedieris vinculis ejus. Ab his ergo et ne acedieris vinculis ejus. Ab his ergo vinculis solutis dimitte turbam. vinculis solutis dimitte turbam.

Et allegant dimissionis necessitatem, Et allegant dimissionis necessitatem, dicentes, dicentes,

« Ut euntes, » « Ut euntes, »

Quia pedestres venerant, « in castel- Quia pedestres venerant, « in castel- la,» in quibus lautiora inveniunt ditio- la,» in quibus lautiora inveniunt ditio- res, « et villas, » ubi grossiora inve- res, « et villas, » ubi grossiora inve- niunt pauperiores, « quæ circa sunt » niunt pauperiores, « quæ circa sunt » propinque, quia ad loca distantiora pro- propinque, quia ad loca distantiora pro- pter occasum diei ire non possunt, « di- pter occasum diei ire non possunt, « di- vertant. » vertant. »

Nota quod domum venire non pote- Nota quod domum venire non pote- rant, sed ad diversoria hospitum opor- rant, sed ad diversoria hospitum opor- tuit declinare. Marc. VIII, 3: Quidam tuit declinare. Marc. VIII, 3: Quidam enim ex eis de longe venerunt. Isa. Lx, enim ex eis de longe venerunt. Isa. Lx, 4: Filii tui de longe venient. 4: Filii tui de longe venient.

« Et inveniant escas, » vel mendican- « Et inveniant escas, » vel mendican- do, vel emendo. do, vel emendo.

Adhuc enim carnales discipuli non in- Adhuc enim carnales discipuli non in- tellexerunt quod dicitur, Deuter. vIII, 3: tellexerunt quod dicitur, Deuter. vIII, 3: Non in solo pane vivit homo, sed Non in solo pane vivit homo, sed in omni verbo quod egreditur de ore Dei. in omni verbo quod egreditur de ore Dei. Et illud Sapientiæ, xvi, 26: Non nati- Et illud Sapientiæ, xvi, 26: Non nati- vitatis fructus pascunt homines, sed ser- vitatis fructus pascunt homines, sed ser- mo tuus hos qui in te crediderint, con- mo tuus hos qui in te crediderint, con- servat. Nec memores fuerant Moysi, servat. Nec memores fuerant Moysi,

623 623

Exod. xxxiv, 28, qui quadraginta die- Exod. xxxiv, 28, qui quadraginta die- bus et noctibus non comedit, pastus dul- bus et noctibus non comedit, pastus dul- cedine sermonis Domini, et consortio cedine sermonis Domini, et consortio suo. Psal. CXVIII, 103 Quam dulcia suo. Psal. CXVIII, 103 Quam dulcia faucibus meis eloquia tua, super mel ori faucibus meis eloquia tua, super mel ori meo! Sed humano sensu loquentes, non meo! Sed humano sensu loquentes, non adverterunt quod fame laborare non pot- adverterunt quod fame laborare non pot- est, quem Deus verbo suo reficit et præ- est, quem Deus verbo suo reficit et præ- sentia suæ faciei. Hæc enim est esca de sentia suæ faciei. Hæc enim est esca de qua dicitur, Sapient. xvi, 20: Ange- qua dicitur, Sapient. xvi, 20: Ange- lorum esca nutrivisti populum tuum: lorum esca nutrivisti populum tuum: et paratum panem de cœlo præstitisti il- et paratum panem de cœlo præstitisti il- lis sine labore, omne delectamentum in lis sine labore, omne delectamentum in se habentem, et omnis saporis suavita- se habentem, et omnis saporis suavita- tem. tem.

Allegant ergo loci sterilitatem, dicen- Allegant ergo loci sterilitatem, dicen-

tes: tes:

« «

Quia hic in loco deserto sumus. » Quia hic in loco deserto sumus. »

Non attendentes non esse Christum Non attendentes non esse Christum minoris potentiæ nunc quam olim, quan- minoris potentiæ nunc quam olim, quan- do multo majorem pavit in deserto qua- do multo majorem pavit in deserto qua- draginta annis sicut dicitur, Exod xvi, draginta annis sicut dicitur, Exod xvi, 35 Patres nostri manducaverunt man- 35 Patres nostri manducaverunt man- na in deserto. Desertum enim vertit in na in deserto. Desertum enim vertit in ubertatem, quando vult. ubertatem, quando vult.

« Ait autem ad illos: Vos date illis « Ait autem ad illos: Vos date illis manducare. At illi dixerunt: Non sunt manducare. At illi dixerunt: Non sunt nobis plus quam quinque panes, et nobis plus quam quinque panes, et duo pisces nisi forte nos eamus, et duo pisces nisi forte nos eamus, et emamus in omnem hanc turbam es- emamus in omnem hanc turbam es-

cas. cas.

Erant autem fere viri quinque mil- Erant autem fere viri quinque mil- lia. » lia. »

Hic incipit Apostolorum ex miraculo Hic incipit Apostolorum ex miraculo faciendo eruditio. faciendo eruditio.

Tanguntur autem tria quæ ad Aposto- Tanguntur autem tria quæ ad Aposto- lorum pertinent eruditionem. Primum lorum pertinent eruditionem. Primum enim erudit eos de debito quod debent enim erudit eos de debito quod debent turbis Prælati. Secundo, non intelligen- turbis Prælati. Secundo, non intelligen- tes Apostoli quid erat facturus, excusa- tes Apostoli quid erat facturus, excusa- tionem prætendunt. Tertio autem, docet tionem prætendunt. Tertio autem, docet eos de ministerio quod pertinet ad eos, eos de ministerio quod pertinet ad eos, apud eos qui reficiendi sunt a Christo. apud eos qui reficiendi sunt a Christo.

13 13

14 14

624 624

De primo dicit : De primo dicit :

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

« Vos date illis manducare. » « Vos date illis manducare. »

Quasi diceret Hoc vobis impero et Quasi diceret Hoc vobis impero et impono, quia vobis hoc est debitum impono, quia vobis hoc est debitum quod pascatis vobis commissos. Joan. quod pascatis vobis commissos. Joan. xx1, 15 et 17 Simon Joannis, diligis xx1, 15 et 17 Simon Joannis, diligis me plus his? pasce oves meas. Joan. x, me plus his? pasce oves meas. Joan. x, 11 Ego sum pastor bonus, qui pasco 11 Ego sum pastor bonus, qui pasco oves meas. Ezechiel. xxxiv, 2: Nonne oves meas. Ezechiel. xxxiv, 2: Nonne greges a pastoribus pascuntur? Vos greges a pastoribus pascuntur? Vos igitur qui pastores estis, pascite eos, et igitur qui pastores estis, pascite eos, et date illis manducare panem eleemosy- date illis manducare panem eleemosy-

næ. næ.

De pane verbi dicitur, Eccli. xv, 3 : De pane verbi dicitur, Eccli. xv, 3 : Cibavit illum pane vitæ et intellectus. Cibavit illum pane vitæ et intellectus.

De pane sacramenti sive Eucharistiæ De pane sacramenti sive Eucharistiæ dicitur, Sapient. xv1, 20: Paratum pa- dicitur, Sapient. xv1, 20: Paratum pa- nem de cælo præstitisti illis sive labore. nem de cælo præstitisti illis sive labore. Psal. LXXVII, 25: Panem Angelorum Psal. LXXVII, 25: Panem Angelorum manducavit homo. manducavit homo.