CAP. IX, LUCÆ. CAP. IX, LUCÆ.

unum tibi, et unum Moysi, et unum tibi, et unum Moysi, et

unum Eliæ, nesciens quid dice- unum Eliæ, nesciens quid dice-

ret. ret.

599 599

et erat velatum ante eos ut non et erat velatum ante eos ut non sentirent illud et timebant eum sentirent illud et timebant eum interrogare de hoc verbo. interrogare de hoc verbo.

34. Hæc autem illo loquente, facta 46. Intravit autem cogitatio in eos, 34. Hæc autem illo loquente, facta 46. Intravit autem cogitatio in eos,

est nubes, et obumbravit eos : est nubes, et obumbravit eos : et timuerunt, intrantibus illis in et timuerunt, intrantibus illis in nubem. nubem.

35. Et vox facta est de nube, dicens: 35. Et vox facta est de nube, dicens: Hic est Filius meus dilectus : Hic est Filius meus dilectus : ipsum audite. ipsum audite.

quis eorum major esset ³. quis eorum major esset ³. 47. At Jesus videns cogitationes cor- 47. At Jesus videns cogitationes cor- dis illorum, apprehendit pue- dis illorum, apprehendit pue- rum, et statuit illum secus se. rum, et statuit illum secus se. 48. Et ait illis: Quicumque suscepe- 48. Et ait illis: Quicumque suscepe- rit puerum istum in nomine rit puerum istum in nomine meo, me recipit : et quicumque meo, me recipit : et quicumque me receperit, recipit eum qui me receperit, recipit eum qui me misit. Nam qui minor est me misit. Nam qui minor est inter vos omnes, hic major est. inter vos omnes, hic major est. Respondens autem Joannes, di- Respondens autem Joannes, di- xit Præceptor, vidimus quem- xit Præceptor, vidimus quem- dam in nomine tuo ejicientem dam in nomine tuo ejicientem dæmonia, et prohibuimus eum, dæmonia, et prohibuimus eum, quia non sequitur nobiscum. quia non sequitur nobiscum.

36. Et dum fieret vox, inventus est 36. Et dum fieret vox, inventus est Jesus solus. Et ipsi tacuerunt, Jesus solus. Et ipsi tacuerunt, et nemini dixerunt in illis diebus et nemini dixerunt in illis diebus quidquam ex his quæ viderant. quidquam ex his quæ viderant. 37. Factum est autem in sequenti die, 49. 37. Factum est autem in sequenti die, 49. descendentibus illis de monte, descendentibus illis de monte, occurrit illis turba multa. occurrit illis turba multa.

38. Et ecce vir de turba exclamavit 2, 38. Et ecce vir de turba exclamavit 2, dicens: Magister, obsecro te, dicens: Magister, obsecro te,

respice in filium meum, quia 50. Et ait ad illum Jesus: Nolite pro- respice in filium meum, quia 50. Et ait ad illum Jesus: Nolite pro-

unicus est mihi : unicus est mihi :

39. Et ecce spiritus apprehendit eum, 39. Et ecce spiritus apprehendit eum,

et subito clamat, et elidit, et et subito clamat, et elidit, et dissipat eum cum spuma, et vix dissipat eum cum spuma, et vix discedit dilanians eum: discedit dilanians eum:

40. Et rogavi discipulos tuos ut eji- 40. Et rogavi discipulos tuos ut eji- cerent illum, et non potuerunt. cerent illum, et non potuerunt. 41. Respondens autem Jesus, dixit : 41. Respondens autem Jesus, dixit :

O generatio infidelis et perver- O generatio infidelis et perver- sa, usquequo ero apud vos, et sa, usquequo ero apud vos, et patiar vos? Adduc huc filium patiar vos? Adduc huc filium

tuum. tuum.

42. Et cum accederet, elisit illum dæ- 42. Et cum accederet, elisit illum dæ-

monium, et dissipavit. monium, et dissipavit.

43. Et increpavit Jesus spiritum im- 43. Et increpavit Jesus spiritum im- mundum, et sanavit puerum, et mundum, et sanavit puerum, et reddidit illum patri ejus. reddidit illum patri ejus.

44. Stupebant autem omnes in ma- 44. Stupebant autem omnes in ma-

: :

51. 51.

hibere qui enim non est ad- hibere qui enim non est ad-

versum vos, pro vobis est. versum vos, pro vobis est.

Factum est autem, dum comple- Factum est autem, dum comple- rentur dies assumptionis ejus, rentur dies assumptionis ejus, et ipse faciem suam firmavit ut et ipse faciem suam firmavit ut iret in Jerusalem. iret in Jerusalem.

suum suum

52. Et misit nuntios ante conspectum 52. Et misit nuntios ante conspectum et euntes intraverunt in et euntes intraverunt in civitatem Samaritanorum ut civitatem Samaritanorum ut pararent illi. pararent illi.

53. 53.

Et non receperunt eum, quia fa- Et non receperunt eum, quia fa- cies ejus erat euntis in Jerusa- cies ejus erat euntis in Jerusa- lem. lem.

54. Cum vidissent autem discipuli 54. Cum vidissent autem discipuli ejus Jacobus et Joannes, dixe- ejus Jacobus et Joannes, dixe- runt Domine, vis dicimus ut runt Domine, vis dicimus ut ignis descendat de cœlo, et con- ignis descendat de cœlo, et con- sumat illos? sumat illos?

cens Nescitis cujus spiritus cens Nescitis cujus spiritus estis. estis.

gnitudine Dei omnibusque 55. Et conversus increpavit illos, di- gnitudine Dei omnibusque 55. Et conversus increpavit illos, di- mirantibus in omnibus quæ fa- mirantibus in omnibus quæ fa- ciebat, dixit ad discipulos ciebat, dixit ad discipulos suos Ponite vos in cordibus suos Ponite vos in cordibus vestris sermones istos: Filius vestris sermones istos: Filius enim hominis futurum est ut enim hominis futurum est ut tradatur in manus hominum. tradatur in manus hominum. 45. At illi ignorabant verbum istud, 45. At illi ignorabant verbum istud,

1 II Petr. 1, 17. 1 II Petr. 1, 17.

2 Matth. XVII, 14; Marc. 1x, 16. 2 Matth. XVII, 14; Marc. 1x, 16.

56. Filius hominis non venit animas 56. Filius hominis non venit animas perdere, sed salvare*. Et abie- perdere, sed salvare*. Et abie- runt in aliud castellum. runt in aliud castellum.

57. Factum est autem, ambulantibus 57. Factum est autem, ambulantibus illis in via, dixit quidam ad il- illis in via, dixit quidam ad il-

3 Matth. xvIII, 1; Marc. 1x, 33. 3 Matth. xvIII, 1; Marc. 1x, 33.

4 Joan. III, 17 et xn, 47. 4 Joan. III, 17 et xn, 47.

600 600

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

lum: Sequar te quocumque ie- lum: Sequar te quocumque ie- ris. ris.

58. Dixit illi Jesus: Vulpes foveas ha- 58. Dixit illi Jesus: Vulpes foveas ha-

bent, et volucres coeli nidos: bent, et volucres coeli nidos:

Filius autem hominis non ha- Filius autem hominis non ha- bet ubi caput reclinet'. bet ubi caput reclinet'.

sepeliant mortuos suos: tu au- sepeliant mortuos suos: tu au- tem vade, et annuntia regnum tem vade, et annuntia regnum Dei. Dei.

61. Et ait alter: Sequar te, Domine, 61. Et ait alter: Sequar te, Domine, sed permitte mihi primum re- sed permitte mihi primum re- nuntiare his quæ domi sunt. nuntiare his quæ domi sunt.

59. Ait autem ad alterum : Sequere 62. Ait ad illum Jesus: Nemo mit- 59. Ait autem ad alterum : Sequere 62. Ait ad illum Jesus: Nemo mit-

meille autem dixit: Domine, meille autem dixit: Domine,

permitte mihi primum ire, et permitte mihi primum ire, et sepelire patrem meum. sepelire patrem meum.

60. Dixit que ei Jesus: Sine ut mortui 60. Dixit que ei Jesus: Sine ut mortui

tens manum suam ad aratrum, tens manum suam ad aratrum, et respiciens retro, aptus est re- et respiciens retro, aptus est re- gno Dei. gno Dei.

IN CAPUT IX LUCA IN CAPUT IX LUCA

ENARRATIO. ENARRATIO.

gitur potestatem. Tertio, sui Apostolatus gitur potestatem. Tertio, sui Apostolatus et legationis tangit et præscribit finem. et legationis tangit et præscribit finem. Quarto, formam adhibet vivendi tantæ Quarto, formam adhibet vivendi tantæ legationi congruentem. legationi congruentem.

De his autem quæ hic dicuntur, multa De his autem quæ hic dicuntur, multa supra Matthæum, x, 1, et Marcum, III, supra Matthæum, x, 1, et Marcum, III, 15, notata sunt ³, de quibus nullam hic 15, notata sunt ³, de quibus nullam hic faciemus mentionem. faciemus mentionem.

Dicit igitur circa convocationem tria: Dicit igitur circa convocationem tria:

« Convocatis autem duodecim Apo- modum scilicet qui intelligitur in verbo « Convocatis autem duodecim Apo- modum scilicet qui intelligitur in verbo stolis. » stolis. » convocationis, cum dicit: convocationis, cum dicit:

Hic incipit pars illa quæ est de com- Hic incipit pars illa quæ est de com- missione sive collatione potestatis Apo- missione sive collatione potestatis Apo- stolorum, et Episcoporum, qui primum stolorum, et Episcoporum, qui primum locum tenent in Ecclesia. locum tenent in Ecclesia.

Habet autem partes duas, in quarum Habet autem partes duas, in quarum prima agitur de potestatis Ecclesiastica prima agitur de potestatis Ecclesiastica collatione. In secunda vero agitur de collatione. In secunda vero agitur de eruditione, et cautela, et modo qualiter eruditione, et cautela, et modo qualiter istam potestatem in subditos exerceant: istam potestatem in subditos exerceant: ad hoc enim magna est opus eruditione. ad hoc enim magna est opus eruditione.

In prima harum tria sunt, quorum pri- In prima harum tria sunt, quorum pri- mum est de potestatis istius collatione. mum est de potestatis istius collatione. Secundum, de potestatis istius exsecu- Secundum, de potestatis istius exsecu- tione. Tertium, de hoc qualiter hanc po- tione. Tertium, de hoc qualiter hanc po- testatem exsecuti sint ad Christum rela- testatem exsecuti sint ad Christum rela- tione sic et quilibet legatus legationis tione sic et quilibet legatus legationis peractæ facit relationem. peractæ facit relationem.

Potestatem autem Christus tradens dis- Potestatem autem Christus tradens dis- cipulis quatuor inducit. Primo convocat cipulis quatuor inducit. Primo convocat ad uninatem. Secundo, Apostolicam lar- ad uninatem. Secundo, Apostolicam lar-

1 Matth. VIII, 20. 1 Matth. VIII, 20.

2 Cf. Enarrationes in Matthæum, x, 1 et 2. 2 Cf. Enarrationes in Matthæum, x, 1 et 2.

« Convocatis, » « Convocatis, »

Hoc est, in unum vocatis: ut cum Hoc est, in unum vocatis: ut cum Christo sint unum, inter se sint unum, Christo sint unum, inter se sint unum, et cum eis ad quos mittuntur efficiantur et cum eis ad quos mittuntur efficiantur unum. Cum Christo autem existentes unum. Cum Christo autem existentes unum, sunt cum Patre et Spiritu sancto unum, sunt cum Patre et Spiritu sancto unum, cum quibus Christus est unum. unum, cum quibus Christus est unum. Joan. xvII, 11: Pater sancte, serva eos Joan. xvII, 11: Pater sancte, serva eos in nomine tuo, quos dedisti mihi ut sint in nomine tuo, quos dedisti mihi ut sint unum, sicut et nos. Item, ibidem, y. 21: unum, sicut et nos. Item, ibidem, y. 21: Sicut tu, Pater, in me, et ego in te, ut et Sicut tu, Pater, in me, et ego in te, ut et ipsi in nobis unum sint. Item, ibidem, ipsi in nobis unum sint. Item, ibidem, . 23 Ego in eis, et tu in me, ut sint . 23 Ego in eis, et tu in me, ut sint consummati in unum. In hac enim unio- consummati in unum. In hac enim unio- ne continuus sine interruptione est de- ne continuus sine interruptione est de- scensus charismatum in totam Ecclesiam. scensus charismatum in totam Ecclesiam. Psal. cxxx, 2: Sicut unguentum in ca- Psal. cxxx, 2: Sicut unguentum in ca- pité, quod descendit in barbam, barbam pité, quod descendit in barbam, barbam

Tom. XX hujusce novæ editionis: et in tom. Tom. XX hujusce novæ editionis: et in tom. XXI enarrationes in Marcum, m, 15. XXI enarrationes in Marcum, m, 15.

IN EVANG. LUCÆ, IX-1. IN EVANG. LUCÆ, IX-1.

Aaron, etc. Act. 1v. 32: Multitudinis cre- Aaron, etc. Act. 1v. 32: Multitudinis cre- dentium erat cor unum et anima una. dentium erat cor unum et anima una.

Hæc autem unitatis concordia perfici- Hæc autem unitatis concordia perfici- tur tribus unitate veritatis creditæ, uni- tur tribus unitate veritatis creditæ, uni- tate charitatis effectæ, unitate Spiritus to- tate charitatis effectæ, unitate Spiritus to- tum corpus Ecclesiæ vivificante et mo- tum corpus Ecclesiæ vivificante et mo- vente. De primo dicitur, I ad Corinth. vente. De primo dicitur, I ad Corinth. I, 10: Idipsum dicatis omnes, et non sint I, 10: Idipsum dicatis omnes, et non sint in vobis schismata. De secundo, Joan. in vobis schismata. De secundo, Joan. XIII, 33 In hoc cognoscent omnes quia XIII, 33 In hoc cognoscent omnes quia discipuli mei estis, si dilectionem habue- discipuli mei estis, si dilectionem habue- ritis ad invicem. De tertio, ad Ephes. ritis ad invicem. De tertio, ad Ephes. 1V, 5 Unus Dominus, una fides, unum 1V, 5 Unus Dominus, una fides, unum baptisma.Ideo Apostolus, I ad Corinth.xu, baptisma.Ideo Apostolus, I ad Corinth.xu, 13: Omnes in uno Spiritu potati sumus. 13: Omnes in uno Spiritu potati sumus. Sic in unitatem vocat credendorum, dili- Sic in unitatem vocat credendorum, dili- gendorum, et per Spiritum operandorum. gendorum, et per Spiritum operandorum. I ad Corinth. xII, 11: Hæc omnia ope- I ad Corinth. xII, 11: Hæc omnia ope- ratur unus atque idem Spiritus, dividens ratur unus atque idem Spiritus, dividens singulis prout vult. singulis prout vult.

Hujus autem convocationis auctor est Hujus autem convocationis auctor est « Jesus, » qui est auctor salutis et unifor- « Jesus, » qui est auctor salutis et unifor- mitatis in Ecclesia. Quod significatur per mitatis in Ecclesia. Quod significatur per tunicam suam inconsutilem . Ipse enim tunicam suam inconsutilem . Ipse enim dicit, Matth. XII, 30, et Luc. XI, 23: dicit, Matth. XII, 30, et Luc. XI, 23: Qui non est mecum, contra me est: qui Qui non est mecum, contra me est: qui non colligit mecum, dispergit. Genes. non colligit mecum, dispergit. Genes. XLIX, 2: Congregamini, et audite, filii XLIX, 2: Congregamini, et audite, filii Jacob, audite Israel patrem vestrum. Jacob, audite Israel patrem vestrum. Psal. XLIX, 5: Congregate illi Sanctos Psal. XLIX, 5: Congregate illi Sanctos ejus, qui ordinant testamentum ejus super ejus, qui ordinant testamentum ejus super sacrificia. sacrificia.

Tertio autem tangit quos ad se imme- Tertio autem tangit quos ad se imme- diate congregat et vocat: cæteros autem diate congregat et vocat: cæteros autem mediantibus illis adjungit sibi. mediantibus illis adjungit sibi.

« Duodecim Apostolis, » « Duodecim Apostolis, »

Quos supra nominibus propriis expres- Quos supra nominibus propriis expres- sit. Hic enim ordinat majores in Eccle- sit. Hic enim ordinat majores in Eccle- sia, qui vice funguntur Apostolorum. sia, qui vice funguntur Apostolorum. Partes autem duodenarii sunt unum, duo, Partes autem duodenarii sunt unum, duo, tria, quatuor, sex. Et in uno quidem tria, quatuor, sex. Et in uno quidem exprimitur unitas deitatis, et simplici- exprimitur unitas deitatis, et simplici-

1 Cf. Joan. xix, 23. 1 Cf. Joan. xix, 23.

2 Cf. Genes. xxxv, 22. 2 Cf. Genes. xxxv, 22.

3 Cf. Exod. xv, 27. 3 Cf. Exod. xv, 27.

+ Cf. Exod. XXVIII, 17 et seq. + Cf. Exod. XXVIII, 17 et seq.

601 601

tas intentionis. In duobus autem expri- tas intentionis. In duobus autem expri- muntur mandata geminæ dilectionis in muntur mandata geminæ dilectionis in unitate Trinitatis. In tribus autem Trinitas unitate Trinitatis. In tribus autem Trinitas personalis cum trinitate theologicæ vir- personalis cum trinitate theologicæ vir- tutis. In quatuor autem perfectio hu- tutis. In quatuor autem perfectio hu- manæ virtutis, cum quadriga Evangelica manæ virtutis, cum quadriga Evangelica prædicationis, et quatuor mundi plagis, prædicationis, et quatuor mundi plagis, in quibus prædicandum est Evangelium. in quibus prædicandum est Evangelium. In sex autem perfectio consistit operatio- In sex autem perfectio consistit operatio- nis quia in senario explevit Deus omnem nis quia in senario explevit Deus omnem diversitatem sui operis. diversitatem sui operis.

Hi autem Apostoli habent novem or- Hi autem Apostoli habent novem or- natus per duodecim distributos. Habent natus per duodecim distributos. Habent enim principatus auctoritatem, habent enim principatus auctoritatem, habent etiam fundamentalis doctrinæ fontalita- etiam fundamentalis doctrinæ fontalita- tem, habent sanctitatis fulgorem: quo- tem, habent sanctitatis fulgorem: quo- rum primum est potestatis Patris, secun- rum primum est potestatis Patris, secun- dum sapientiæ Filii, tertium bonitatis dum sapientiæ Filii, tertium bonitatis Spiritus sancti. Quoad primum signifi- Spiritus sancti. Quoad primum signifi- cantur in duodecim Patriarchis filiis cantur in duodecim Patriarchis filiis Jacob. Quoad secundum significantur in Jacob. Quoad secundum significantur in duodecim fontibus inventis in Elim ³. duodecim fontibus inventis in Elim ³. Quoad tertium significantur in duo- Quoad tertium significantur in duo- decim lapidibus pontificalis ornatus *. decim lapidibus pontificalis ornatus *.

Habent adhuc panis verbi Dei et Eu- Habent adhuc panis verbi Dei et Eu- charistiæ apud se pabulum, habent in charistiæ apud se pabulum, habent in se constantiæ in passionibus tribulatio- se constantiæ in passionibus tribulatio- num stabilimentum, habent in oblatione num stabilimentum, habent in oblatione pro populo de se offerre sacrificium. In pro populo de se offerre sacrificium. In primo horum configurati Christo novo primo horum configurati Christo novo pontifici, novi sacramenti auctori: in se- pontifici, novi sacramenti auctori: in se- cundo, Christo patienti: in tertio, confi- cundo, Christo patienti: in tertio, confi- gurati Christo hostiæ. Quoad primum si- gurati Christo hostiæ. Quoad primum si- gnificantur in duodecim panibus proposi- gnificantur in duodecim panibus proposi- tionis . Quoad secundum figurantur in tionis . Quoad secundum figurantur in duodecim lapidibus positis in ripa Jor- duodecim lapidibus positis in ripa Jor- danis, super quos manavit unda tribula- danis, super quos manavit unda tribula- tionis 6. Quoad tertium, in duodecim tionis 6. Quoad tertium, in duodecim bobus qui stabant sub mari æneo 7. bobus qui stabant sub mari æneo 7.

Habent adhuc in se radiantia merita Habent adhuc in se radiantia merita beatitudinis, habent in se fundationem beatitudinis, habent in se fundationem Ecclesiasticæ potestatis, habent in se por- Ecclesiasticæ potestatis, habent in se por- tas et aditus Ecclesiasticæ dignitatis. Pri- tas et aditus Ecclesiasticæ dignitatis. Pri- mum per vitæ idoneitatem, secundum mum per vitæ idoneitatem, secundum

5 Cf. Levit XXIV, 5. 5 Cf. Levit XXIV, 5.

6 Cf. Josue, IV, 3. 6 Cf. Josue, IV, 3.

7 Cf. III Regum, VH, 25. 7 Cf. III Regum, VH, 25.

602 602

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

per datam sibi a Domino clavium pote- per datam sibi a Domino clavium pote- ștatem, tertium autem per gratuitam et ștatem, tertium autem per gratuitam et divinam ad Apostolatum vocationem. divinam ad Apostolatum vocationem. Primum est per convenientiam ad Chri- Primum est per convenientiam ad Chri- sti vitam, secundum per conformitatem sti vitam, secundum per conformitatem ad Christi fidem qui est fundamen- ad Christi fidem qui est fundamen- tum, tertium autem per assimilationem tum, tertium autem per assimilationem ad Christi introitum qui est ostium, quod ad Christi introitum qui est ostium, quod non accepit sibi honorem, sed dedit ei non accepit sibi honorem, sed dedit ei honorem qui dixit: Tu es sacerdos in honorem qui dixit: Tu es sacerdos in æternum secundum ordinem Melchise- æternum secundum ordinem Melchise- dech. Quoad primum significantur per dech. Quoad primum significantur per duodecim stellas in corona sponsæ duodecim stellas in corona sponsæ Quoad secundum significantur per duo- Quoad secundum significantur per duo- decim coelestis civitatis fundamenta ³. decim coelestis civitatis fundamenta ³. Quoad tertium figurantur per duodecim Quoad tertium figurantur per duodecim coelestis civitatis portas sive ostia. Et coelestis civitatis portas sive ostia. Et sic ter trini ornatus Ecclesiæ militantis sic ter trini ornatus Ecclesiæ militantis sunt, sicut sunt ter trini ornatus Eccle- sunt, sicut sunt ter trini ornatus Eccle- siæ triumphantis. siæ triumphantis.

2 2

Hos igitur duodecim in hos vocavit Hos igitur duodecim in hos vocavit ornatus. Et hos ornatus omnis Pontifex ornatus. Et hos ornatus omnis Pontifex habere tenetur, aut ipse inter Apostolos habere tenetur, aut ipse inter Apostolos non vocatur a Deo, sed forte se ingerit non vocatur a Deo, sed forte se ingerit in dolosa fraude diaboli. in dolosa fraude diaboli.

Sequitur: Sequitur:

« Dedit illis virtutem et potestatem « Dedit illis virtutem et potestatem super omnia dæmonia, et ut languores super omnia dæmonia, et ut languores curarent. » curarent. »

Hic Apostolicam largitur potestatem. Hic Apostolicam largitur potestatem. Dicit autem tria: gratuitam scilicet Dicit autem tria: gratuitam scilicet collationem donationis, magnitudinem collationem donationis, magnitudinem largiti muneris, et efficaciam ejusdem largiti muneris, et efficaciam ejusdem contra nocumentum contrariæ potestatis. contra nocumentum contrariæ potestatis.

Gratuitas largiti muneris tangitur cum Gratuitas largiti muneris tangitur cum dicitur: «Dedit illis. » Non enim reddi- dicitur: «Dedit illis. » Non enim reddi- dit meritis sive obsequiis, nec vendidit dit meritis sive obsequiis, nec vendidit pretiis, nec exsolvit pro debitis, sed gra- pretiis, nec exsolvit pro debitis, sed gra- tuito dono dedit gratis. Matth. x, 8: tuito dono dedit gratis. Matth. x, 8: Gratis accepistis, gratis date. Joan. I, 16: Gratis accepistis, gratis date. Joan. I, 16: De plenitudine ejus nos omnes accepimus De plenitudine ejus nos omnes accepimus el gratiam pro gratia. Jacob. 1, 5: Dat el gratiam pro gratia. Jacob. 1, 5: Dat

1 Psal. CIX, 4. 1 Psal. CIX, 4.

2 Cf. Apocal. x11, 1. 2 Cf. Apocal. x11, 1.

3 Cf. Apocal. xx1, 19 et 20. 3 Cf. Apocal. xx1, 19 et 20.

4 Cf. Apocal. xX1, 12. 4 Cf. Apocal. xX1, 12.

omnibus affluenter, et non improperat. omnibus affluenter, et non improperat. Ad Ephes. iv, 8, et Psal. LXVII, 19 : Dedit Ad Ephes. iv, 8, et Psal. LXVII, 19 : Dedit dona hominibus. Matth. xxv, 15: Dedit dona hominibus. Matth. xxv, 15: Dedit unicuique secundum propriam virtutem. unicuique secundum propriam virtutem. Esther, 11, 18: Dona largitus est juxta Esther, 11, 18: Dona largitus est juxta magnificentiam principalem. magnificentiam principalem.

ris. ris.

« Virtutem et potestatem. « Virtutem et potestatem.

» »

Magnitudinem describit largiti mune- Magnitudinem describit largiti mune-

Tangit autem duo munera, quorum Tangit autem duo munera, quorum unum dicit perfectionem potentiæ ad unum dicit perfectionem potentiæ ad actum secundum autem ordinationem. actum secundum autem ordinationem. Est enim virtus ultimum potentiæ cu- Est enim virtus ultimum potentiæ cu- juslibet ad summum actus, sicut dicit juslibet ad summum actus, sicut dicit Philosophus, et confirmat Dionysius. Philosophus, et confirmat Dionysius. Potestas est stans potentia ad legis ordi- Potestas est stans potentia ad legis ordi- nem. Quoad primum induuntur virtute nem. Quoad primum induuntur virtute ex alto 5. Quoad secundum datur eis po- ex alto 5. Quoad secundum datur eis po- testas ordinandi et statuendi omnia secun- testas ordinandi et statuendi omnia secun- dum legis Christi ordinem, de qua dici- dum legis Christi ordinem, de qua dici- tur, Matth. xxvII, 18: Data est mihi tur, Matth. xxvII, 18: Data est mihi omnis potestas in cœlo et in terra. Et in omnis potestas in cœlo et in terra. Et in Apostolos eamdem traduxit potestatem. Apostolos eamdem traduxit potestatem.

Ex virtute igitur incontradicibiliter Ex virtute igitur incontradicibiliter omnia facere prævalent, sive naturalia, omnia facere prævalent, sive naturalia, sine supernaturalia: divina ex potestate sine supernaturalia: divina ex potestate tamen, nihil nisi recte et recta possunt, tamen, nihil nisi recte et recta possunt, dicentes cum Paulo, II ad Corinth. xm, dicentes cum Paulo, II ad Corinth. xm, 8: Non possumus aliquid adversus veri- 8: Non possumus aliquid adversus veri- tatem, sed pro veritate. Ad Roman. XIII, tatem, sed pro veritate. Ad Roman. XIII, 1 et 2: Non est potestas nisi a Deo : quæ 1 et 2: Non est potestas nisi a Deo : quæ autem sunt, a Deo ordinatæ sunt. Itaque autem sunt, a Deo ordinatæ sunt. Itaque qui resistit potestati, Dei ordinationi re- qui resistit potestati, Dei ordinationi re- sistit. Virtus igitur quasi vi tuens, con- sistit. Virtus igitur quasi vi tuens, con- tra insurgentia tuetur et prævalet. Pote- tra insurgentia tuetur et prævalet. Pote- stas ultorem gladium lege concessum stas ultorem gladium lege concessum exhibet ad vindictam malorum, et lau- exhibet ad vindictam malorum, et lau- dem bonorum. dem bonorum.

Sic ergo dedit virtutem, quæ sit dis- Sic ergo dedit virtutem, quæ sit dis- positio perfecti ad optimum opus. positio perfecti ad optimum opus.

Et ad actum dedit potestatem, ad ordi- Et ad actum dedit potestatem, ad ordi- natæ severitatis districtionem et judicium: natæ severitatis districtionem et judicium:

5 Luc. xxiv, 49: Et ego mitto promissum Patris 5 Luc. xxiv, 49: Et ego mitto promissum Patris mei in vos: vos autem sedete in civitate,quoadusque mei in vos: vos autem sedete in civitate,quoadusque induamini virtute ex alto. Cf. Act. 11, 1 et seq. induamini virtute ex alto. Cf. Act. 11, 1 et seq.

IN EVANG. LUCÆ, IX-1. IN EVANG. LUCÆ, IX-1.

ut virtus confortet potestatem, et potestas ut virtus confortet potestatem, et potestas informet virtutem. Virtus enim sine po- informet virtutem. Virtus enim sine po- testate est temeraria, et potestas sine vir- testate est temeraria, et potestas sine vir- tute debilis et remissa. Potestas enim tute debilis et remissa. Potestas enim semper justa est virtus autem aliquando semper justa est virtus autem aliquando præsumptuosa et temeraria. Et ideo, Je- præsumptuosa et temeraria. Et ideo, Je- 'rem. 18, 23, dicitur: Non glorietur fortis 'rem. 18, 23, dicitur: Non glorietur fortis in fortitudine sua. Psal. XLVIII, 7: Qui in fortitudine sua. Psal. XLVIII, 7: Qui confidunt in virtute sua, et in multitu- confidunt in virtute sua, et in multitu- dine divitiarum suarum gloriantur. Tale dine divitiarum suarum gloriantur. Tale enim donum dicit virtus, quod est perfe- enim donum dicit virtus, quod est perfe- ctum robur ad actum, ut perficere possit ctum robur ad actum, ut perficere possit quemcumque actum impositum. quemcumque actum impositum.

« Super omnia dæmonia. » « Super omnia dæmonia. »

Tangit hic doni hujus efficaciam con- Tangit hic doni hujus efficaciam con- tra nequitiam contrariæ potestatis. tra nequitiam contrariæ potestatis.

603 603

autem hæc, et hujusmodi dæmonia est autem hæc, et hujusmodi dæmonia est virtus et potestas Apostolica: sicut dici- virtus et potestas Apostolica: sicut dici- tur, Matth. xvi, 18: Portæ inferi non præ- tur, Matth. xvi, 18: Portæ inferi non præ- valebunt adversus eam. Et hoc est quod valebunt adversus eam. Et hoc est quod dicitur, Job, XL, 14: Qui fecit eum, ap- dicitur, Job, XL, 14: Qui fecit eum, ap- plicabit gladium ejus. plicabit gladium ejus.

« Et ut languores curarent. » « Et ut languores curarent. »

Languor est defectus in corpore. Dici- Languor est defectus in corpore. Dici- tur autem languor, longus angor. Eccli. tur autem languor, longus angor. Eccli. x, 11: Languor prolixior gravat medi- x, 11: Languor prolixior gravat medi- cum. In languores in quos non potest cum. In languores in quos non potest medicina, in hos potest Apostolica au- medicina, in hos potest Apostolica au- ctoritas. Marc. XVI, 18: Super ægros ctoritas. Marc. XVI, 18: Super ægros manus imponent, et bene habebunt. manus imponent, et bene habebunt. Unde, Marc. vi, 13, dicitur, quod unge- Unde, Marc. vi, 13, dicitur, quod unge- bant oleo multos ægros, et sanabant. bant oleo multos ægros, et sanabant.

Et hæc est duplex, in spiritualibus sci- Inter etiam dona divina, I ad Corinth. Et hæc est duplex, in spiritualibus sci- Inter etiam dona divina, I ad Corinth. licet, et corporalibus. licet, et corporalibus.

In spiritualibus dicit: « Super omnia In spiritualibus dicit: « Super omnia dæmonia. » Multiplicitas autem dæmo- dæmonia. » Multiplicitas autem dæmo- num in multitudine dæmoniacorum no- num in multitudine dæmoniacorum no- cumentorum. Hæc autem nocent aliquan- cumentorum. Hæc autem nocent aliquan- do ad sensuum eversionem, et imagina- do ad sensuum eversionem, et imagina- tionis turbationem, sicut in his qui dicun- tionis turbationem, sicut in his qui dicun- tur maniaci et dæmoniaci: aliquando tur maniaci et dæmoniaci: aliquando autem ad morum corruptionem, sicut in autem ad morum corruptionem, sicut in his qui bene sentiunt et male vivunt: his qui bene sentiunt et male vivunt: aliquando autem ad labefactionem fidei, aliquando autem ad labefactionem fidei, sicut in hæreticis, qui fraude diabolica sicut in hæreticis, qui fraude diabolica decepti videntur bene vivere, et male cre- decepti videntur bene vivere, et male cre- dunt. Et quodlibet istorum habet multas dunt. Et quodlibet istorum habet multas differentias: quod significatur, Marc. v,9, differentias: quod significatur, Marc. v,9, et Luc. VIII, 30: Legio mihi nomen est, et Luc. VIII, 30: Legio mihi nomen est, quia multi sumus. Judicum, xv, 4, quia multi sumus. Judicum, xv, 4, trecentæ vulpes Samsonis, quamvis cau- trecentæ vulpes Samsonis, quamvis cau- das haberent colligatas, tamen facies ha- das haberent colligatas, tamen facies ha- bebant divisas. Quia quamvis omnium bebant divisas. Quia quamvis omnium dæmonum malitia ducat ad finem peccati, dæmonum malitia ducat ad finem peccati, tamen diversæ sunt facies peccatorum tamen diversæ sunt facies peccatorum quæ suadent. Ideo dicit Psalmus m, 2: quæ suadent. Ideo dicit Psalmus m, 2: Domine, quid multiplicati sunt qui tri- Domine, quid multiplicati sunt qui tri- bulant me? multi insurgunt adversum bulant me? multi insurgunt adversum me. Ideo etiam aliquando dicitur aspis, me. Ideo etiam aliquando dicitur aspis, aliquando basiliscus, aliquando leo, ali- aliquando basiliscus, aliquando leo, ali- quando draco. Psal. xc, 13: Super aspi- quando draco. Psal. xc, 13: Super aspi- dem et basiliscum ambulabis, et concul- dem et basiliscum ambulabis, et concul- cabis leonem et draconem. Super omnia cabis leonem et draconem. Super omnia

XII, XII,

9, dicitur, quod alii datur gratia sani- 9, dicitur, quod alii datur gratia sani- tatum. Et hoc quidem aliquando contingit tatum. Et hoc quidem aliquando contingit in corpore, quando novit Dei sapientia hoc in corpore, quando novit Dei sapientia hoc expedire. Semper autem contingit in ani- expedire. Semper autem contingit in ani- ma, quod medici animarum gratias sani- ma, quod medici animarum gratias sani- tatum perficiunt in mente. IV Reg. v, 10: tatum perficiunt in mente. IV Reg. v, 10: Vade, et lavare septies in Jordane, et re- Vade, et lavare septies in Jordane, et re- cipiet sanitatem caro tua, atque munda- cipiet sanitatem caro tua, atque munda- beris. Lavari septies in Jordane, est lava- beris. Lavari septies in Jordane, est lava- ri septies in sacramentorum humili de- ri septies in sacramentorum humili de- scensu, vel influxu septem donorum Spi- scensu, vel influxu septem donorum Spi- ritus sancti. Et tunc et caro recipiet tem- ritus sancti. Et tunc et caro recipiet tem- peramentum concupiscentiæ, et mens peramentum concupiscentiæ, et mens munditiam gratiæ. Et hæc per ministeria munditiam gratiæ. Et hæc per ministeria sacerdotum Ecclesiæ. Et hoc modo de- sacerdotum Ecclesiæ. Et hoc modo de- dit Apostolis potestatem «< ut languores dit Apostolis potestatem «< ut languores

curarent. » curarent. »

Nec est instantia, quod ferunt hæretici Nec est instantia, quod ferunt hæretici de Pontificibus nostri temporis, quod ideo de Pontificibus nostri temporis, quod ideo non habeant à Deo virtutem et potesta- non habeant à Deo virtutem et potesta- tem Christi, quia languores non curant: tem Christi, quia languores non curant: quia nec in diebus Apostolorum omnes quia nec in diebus Apostolorum omnes languidi curati sunt, neque in diebus languidi curati sunt, neque in diebus Christi sicut et ipse Christus dicit, Luc. Christi sicut et ipse Christus dicit, Luc. IV, 27, quod multi leprosi erant in Is- IV, 27, quod multi leprosi erant in Is- rael sub Elisæo Propheta, et nemo eo- rael sub Elisæo Propheta, et nemo eo- rum mundatus est nisi Naaman Syrus. rum mundatus est nisi Naaman Syrus. Tales enim gratiæ aliquando fiunt ad ædi- Tales enim gratiæ aliquando fiunt ad ædi- ficationem fidei et aliquando non fiunt, ficationem fidei et aliquando non fiunt, quando propter aliquam causam non per- quando propter aliquam causam non per-

604 604

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

mittit eas fieri Deus: et aliquando fiunt mittit eas fieri Deus: et aliquando fiunt a malis, et aliquando a bonis. Matth. a malis, et aliquando a bonis. Matth. VII, 22 et 23 Multi dicent mihi:... Non- VII, 22 et 23 Multi dicent mihi:... Non- ne in nomine tuo virtutes multas feci- ne in nomine tuo virtutes multas feci- mus? Et tunc confitebor illis: Quia num- mus? Et tunc confitebor illis: Quia num- quam novi vos. Sic igitur et adhuc dan- quam novi vos. Sic igitur et adhuc dan- tur virtus et potestas ecclesiastica. tur virtus et potestas ecclesiastica.

« Et misit illos prædicare regnum « Et misit illos prædicare regnum Dei, et sanare infirmos. » Dei, et sanare infirmos. »

Tangit suæ legationis auctoritatem, et Tangit suæ legationis auctoritatem, et finem. finem.

Auctoritatem in hoc quod dicit: « Et Auctoritatem in hoc quod dicit: « Et misit illos. » Misit enim illos ut in eis misit illos. » Misit enim illos ut in eis sua auctoritas honoraretur, ut sua vo- sua auctoritas honoraretur, ut sua vo- luntas per eos omnibus exponeretur, luntas per eos omnibus exponeretur, ut fides per eos prædicaretur, et ut om- ut fides per eos prædicaretur, et ut om- nes non credentes per eos de infidelitate nes non credentes per eos de infidelitate convincerentur. convincerentur.

De primo quidem horum dicitur, De primo quidem horum dicitur, Matth. x, 40 Qui recipit vos, me reci- Matth. x, 40 Qui recipit vos, me reci- pit. Et, Luc. x, 16: Qui vos spernit, me pit. Et, Luc. x, 16: Qui vos spernit, me spernit. Et hoc etiam intelligendum est spernit. Et hoc etiam intelligendum est de apostolicis legatis. Sed non sunt apo de apostolicis legatis. Sed non sunt apo stolici legati, qui in auctoritate et vita et stolici legati, qui in auctoritate et vita et verbo non veniunt Apostolorum, qui in verbo non veniunt Apostolorum, qui in veritate non habent gratiam curandi, sed veritate non habent gratiam curandi, sed potius dæmone pessimo impletur, et in- potius dæmone pessimo impletur, et in- firmatur omne cui manus imponunt. firmatur omne cui manus imponunt.

De secundo dicitur, Il ad Corinth. v, De secundo dicitur, Il ad Corinth. v, 20 Pro Christo legatione fungimur, 20 Pro Christo legatione fungimur, tamquam Deo exhortante per nos. Obse- tamquam Deo exhortante per nos. Obse- cramus pro Christo, reconciliamini Deo. cramus pro Christo, reconciliamini Deo.

De tertio, Marc. XVI, 15: Euntes in De tertio, Marc. XVI, 15: Euntes in mundum universum, prædicate Evan- mundum universum, prædicate Evan- gelium omni creaturæ, Psal. xvIII, 2 : gelium omni creaturæ, Psal. xvIII, 2 : Cæli enarrant gloriam Dei. Et sequitur, Cæli enarrant gloriam Dei. Et sequitur, . 5 In omnem terram exivit sonus eo- . 5 In omnem terram exivit sonus eo- rum. Ad Roman. x, 17: Fides ex au- rum. Ad Roman. x, 17: Fides ex au- ditu, auditus autem per verbum Christi. ditu, auditus autem per verbum Christi. Et supra, y. 15 Quomodo prædicabunt Et supra, y. 15 Quomodo prædicabunt nisi mittantur ? nisi mittantur ?

: :

De quarto, Psal. CXLIX, 6: Exaltatio- De quarto, Psal. CXLIX, 6: Exaltatio- nes Dei in gutture eorum, et gladii anci- nes Dei in gutture eorum, et gladii anci- pites in manibus eorum. Exaltationes in pites in manibus eorum. Exaltationes in faucibus, sunt gratiarum actiones de cre- faucibus, sunt gratiarum actiones de cre- dentibus. Gladii autem in manibus, sunt dentibus. Gladii autem in manibus, sunt

testimoniorum condemnationes contra testimoniorum condemnationes contra non credentes. Marc. XVI, 16: Qui vero non credentes. Marc. XVI, 16: Qui vero non crediderit, condemnabitur. non crediderit, condemnabitur. Finem autem legationis subjungit, di- Finem autem legationis subjungit, di-

cens : cens :

« Prædicare regnum Dei. » « Prædicare regnum Dei. »

Tangit autem duos fines primum qui- Tangit autem duos fines primum qui- dem veritatis, alterum autem virtutis tam dem veritatis, alterum autem virtutis tam in spiritu quam in corpore. Finis verita- in spiritu quam in corpore. Finis verita- tis est regni Dei prædicatio. Finis virtu- tis est regni Dei prædicatio. Finis virtu- tis est infirmorum sanatio. tis est infirmorum sanatio.

In primo horum notantur duo: verita- In primo horum notantur duo: verita- tis scilicet propositio, et veritatis ratio. tis scilicet propositio, et veritatis ratio. Propositio importatur cum dicit: Propositio importatur cum dicit: « Prædicare. » Prædicatur enim, ut dicit « Prædicare. » Prædicatur enim, ut dicit Chrysostomus, cujus ratio probans ip- Chrysostomus, cujus ratio probans ip- sum non habetur: sed cum sit super in- sum non habetur: sed cum sit super in- tellectum, et sit de indemonstrabilibus, tellectum, et sit de indemonstrabilibus, oportet quod supermundanis probetur oportet quod supermundanis probetur miraculis. Est enim prædicare quoddam miraculis. Est enim prædicare quoddam prophetare, vel prophetias exponere. prophetare, vel prophetias exponere. Prophetiæ autem omnes innituntur revè- Prophetiæ autem omnes innituntur revè- lationi. Revelatio autem non habet cau- lationi. Revelatio autem non habet cau- sam per quam possit doceri, sive demon- sam per quam possit doceri, sive demon- strari. II ad Timoth. iv, 2: Prædica ver- strari. II ad Timoth. iv, 2: Prædica ver- bum, insta opportune, importune. Marc. bum, insta opportune, importune. Marc. XVI, 15 Prædicate Evangelium omni XVI, 15 Prædicate Evangelium omni creaturæ. Isa. LXI, 1 : Misit me ut præ- creaturæ. Isa. LXI, 1 : Misit me ut præ- dicarem captivis indulgentiam, et clausis dicarem captivis indulgentiam, et clausis apertionem. apertionem.

« Regnum Dei. » « Regnum Dei. »

Ratio et nomen est rei prædicatæ Ratio et nomen est rei prædicatæ quantum ad veritatem. quantum ad veritatem.

Est autem regnum (sicut dicit Tullius) Est autem regnum (sicut dicit Tullius) perfecta potestas regendi. Hæc autem perfecta potestas regendi. Hæc autem completur tribus regno necessariis, vide- completur tribus regno necessariis, vide- licet, substantialibus, et virtutibus, et licet, substantialibus, et virtutibus, et operationibus sive officiis. operationibus sive officiis.

Substantialia autem regno sunt tria, Substantialia autem regno sunt tria, sicut volunt sapientes: quorum primum sicut volunt sapientes: quorum primum est conversa in naturam justitia. Secun- est conversa in naturam justitia. Secun- dum autem, rationum justitiæ plena dum autem, rationum justitiæ plena scientia. Tertium, judicii inconvulsa sen- scientia. Tertium, judicii inconvulsa sen- tentia. Propter primum rex eligitur, pro- tentia. Propter primum rex eligitur, pro- pter secundum decoratur, propter tertium pter secundum decoratur, propter tertium

IN EVANG. LUCÆ, IX-2. IN EVANG. LUCÆ, IX-2.

inthronizatur. Eligitur enim in regem, inthronizatur. Eligitur enim in regem, cui ita naturalis est justitia, quod videtur cui ita naturalis est justitia, quod videtur non anima alia animatus nisi justitia. non anima alia animatus nisi justitia. Isa. xxxi, 1 Ecce in justitia regnabit Isa. xxxi, 1 Ecce in justitia regnabit rex, et principes in judicio præerunt. Et rex, et principes in judicio præerunt. Et ideo nomen imponitur ei ab habitu sibi ideo nomen imponitur ei ab habitu sibi in naturam converso. Jerem. XXIII, 6: in naturam converso. Jerem. XXIII, 6: Hoc est nomen quod vocabunt eum, Do- Hoc est nomen quod vocabunt eum, Do- minus justus noster. Et ideo dicit Philo- minus justus noster. Et ideo dicit Philo- sophus, quod ad regem confugiunt sicut sophus, quod ad regem confugiunt sicut ad judicem ad judicem autem, sicut ad ad judicem ad judicem autem, sicut ad justum animatum, cujus vitalis et ani- justum animatum, cujus vitalis et ani- malis motus est justitia. Propter scien- malis motus est justitia. Propter scien- tiam autem rationum justitiæ datur ei tiam autem rationum justitiæ datur ei corona, in qua sicut rationes justitiæ ful- corona, in qua sicut rationes justitiæ ful- gent lapides. Datur habitus regius, cujus gent lapides. Datur habitus regius, cujus fulgor est signum splendentis in eo un- fulgor est signum splendentis in eo un- dique sapientiæ, justitiarum, et legum. dique sapientiæ, justitiarum, et legum. Isa. xxx, 17: Regem in decore suo vi- Isa. xxx, 17: Regem in decore suo vi- debunt. Qui autem hæc non habet, signi- debunt. Qui autem hæc non habet, signi- ficatur per eum de quo dicitur, Daniel. ficatur per eum de quo dicitur, Daniel. XI, 20 Stabit in loco ejus vilissimus, et XI, 20 Stabit in loco ejus vilissimus, et indignus decore regio. Thronus autem indignus decore regio. Thronus autem ponitur ut denotet inconvulsam judicio- ponitur ut denotet inconvulsam judicio- rum sententiam : quia sedendo quiesci- rum sententiam : quia sedendo quiesci- tur. Et significat quod nulla eum passio tur. Et significat quod nulla eum passio timoris, vel amoris, vel odii, vel accep- timoris, vel amoris, vel odii, vel accep- tationis personæ vel munerum divellit tationis personæ vel munerum divellit ad declinandum ab æquitate justitiæ. ad declinandum ab æquitate justitiæ. Isa. xvi, 5 Præparabitur in misericor- Isa. xvi, 5 Præparabitur in misericor- dia solium, et sedebit super illud in ve- dia solium, et sedebit super illud in ve- ritate in tabernaculo David, judicans et ritate in tabernaculo David, judicans et quærens judicium, et velociter reddens quærens judicium, et velociter reddens quod justum est. quod justum est.

Virtus etiam regni constat ex tribus, Virtus etiam regni constat ex tribus, quod videlicet ad infima non sit inclina- quod videlicet ad infima non sit inclina- bilis, quod ad omne arduum sit invinci- bilis, quod ad omne arduum sit invinci- bilis, et quod ad omne æquum ordinata. bilis, et quod ad omne æquum ordinata. Sic enim infimis non enervatur, fortiori- Sic enim infimis non enervatur, fortiori- bus non repellitur, et in ordinatione non bus non repellitur, et in ordinatione non confunditur. Et ideo quasi ossa regni, confunditur. Et ideo quasi ossa regni, sunt domini et homines infima exceden- sunt domini et homines infima exceden- tes, militiæ invincibiles, et potestates tes, militiæ invincibiles, et potestates ordinatæ, gladium defensorem et ultorem ordinatæ, gladium defensorem et ultorem portantes, quibus omnia subdita sint. portantes, quibus omnia subdita sint. I Petr. 1, 13, et ad Roman. XIII, 1 : Om- I Petr. 1, 13, et ad Roman. XIII, 1 : Om- nis anima potestatibus sublimioribus nis anima potestatibus sublimioribus subdita sit. subdita sit.

605 605

gum videlicet dictatoribus, officiis publi- gum videlicet dictatoribus, officiis publi- cis, et utilitatibus privatis. cis, et utilitatibus privatis.

Hæc novem sumuntur juxta ordines Hæc novem sumuntur juxta ordines regni coelorum et quando divina sunt, regni coelorum et quando divina sunt, faciunt regnum Dei tam in coelo quam in faciunt regnum Dei tam in coelo quam in terra. Matth. vi, 10: Adveniat regnum terra. Matth. vi, 10: Adveniat regnum tuum. Luc. XVII, 21: Regnum Dei intra tuum. Luc. XVII, 21: Regnum Dei intra vos est. Et quia multa sunt in isto regno, vos est. Et quia multa sunt in isto regno, ideo multis comparatur, Matth. xIII, per ideo multis comparatur, Matth. xIII, per totum caput. totum caput.

Hoc ergo regnum Dei misit eos prædi- Hoc ergo regnum Dei misit eos prædi- care, quia hoc sic appropinquavit per care, quia hoc sic appropinquavit per regem Christum hominibus. Matth. II, regem Christum hominibus. Matth. II, 2, et iv, 17: Pœnitentiam agite: appro- 2, et iv, 17: Pœnitentiam agite: appro- pinquavit enim regnum cœlorum. Et quia pinquavit enim regnum cœlorum. Et quia hæc difficilia sunt: ideo, Matth. x1, 12, hæc difficilia sunt: ideo, Matth. x1, 12, dicitur, quod regnum coelorum vim pati- dicitur, quod regnum coelorum vim pati- tur, et violenti rapiunt illud. Et prædi- tur, et violenti rapiunt illud. Et prædi- catio istius regni, finis est legationis Apo- catio istius regni, finis est legationis Apo- stolorum. Hoc enim est regnum quod stolorum. Hoc enim est regnum quod amiserunt Judæi, et datum est novæ gra- amiserunt Judæi, et datum est novæ gra- tiæ populo, Matth. xx1, 43: Auferetur a tiæ populo, Matth. xx1, 43: Auferetur a vobis regnum Dei, et dabitur genti fa- vobis regnum Dei, et dabitur genti fa- cienti fructus ejus. Et hoc simplici nomine cienti fructus ejus. Et hoc simplici nomine et intentione in sacra Scriptura vocatur et intentione in sacra Scriptura vocatur regnum. Psal. CXLIV, 13: Regnum tuum, regnum. Psal. CXLIV, 13: Regnum tuum, regnum omnium sæculorum. Matth. vi, regnum omnium sæculorum. Matth. vi, 33 Quærite primum regnum Dei, et 33 Quærite primum regnum Dei, et justitiam ejus et hæc omnia adjicien- justitiam ejus et hæc omnia adjicien- tur vobis. Sie mittuntur Angeli, Matth. tur vobis. Sie mittuntur Angeli, Matth. XIII, 41, qui colligent de regno Dei om- XIII, 41, qui colligent de regno Dei om- nia scandala. Sic, Joan. xvi, 36 : Re- nia scandala. Sic, Joan. xvi, 36 : Re- spondit Jesus: Regnum meum non est spondit Jesus: Regnum meum non est de hoc mundo. de hoc mundo.

Prædicatio ergo istius regni prædicatio Prædicatio ergo istius regni prædicatio est veritatis explanantis leges, et sub- est veritatis explanantis leges, et sub- stantialia, et virtualia, et officia istius stantialia, et virtualia, et officia istius regni, et virtutes et gratias ad ipsum ac- regni, et virtutes et gratias ad ipsum ac- quirendum facientes, et promissiones quirendum facientes, et promissiones ejus, et comminationes in eos qui isti ejus, et comminationes in eos qui isti régno contradicunt. Et iste est finis unus régno contradicunt. Et iste est finis unus et potissimus. et potissimus.

Alter autem finis virtutis exprimitur, Alter autem finis virtutis exprimitur, cum dicitur: cum dicitur:

« Et sanare infirmos. » « Et sanare infirmos. »

Est autem duplex infirmitas, et duplex Est autem duplex infirmitas, et duplex

Officia etiam tribus constituuntur : le- opposita infirmitati sanitas. Una infir- Officia etiam tribus constituuntur : le- opposita infirmitati sanitas. Una infir-

606 606

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

mitas mentis, altera autem corporis : mitas mentis, altera autem corporis : et hæc duplex. una quidem ex peccato et hæc duplex. una quidem ex peccato causata, altera autem causata ex humo- causata, altera autem causata ex humo- ribus. ribus.

Infirmitas mentis duplex: peccati sci- Infirmitas mentis duplex: peccati sci- licet, et poenæ. licet, et poenæ.

Peccatum quidem sanat medicus ani- Peccatum quidem sanat medicus ani- mæ per effectum sacramentalis gratiæ: mæ per effectum sacramentalis gratiæ: infirmitatem autem pœnæ mitigat per infirmitatem autem pœnæ mitigat per eamdem. Et ideo, Eccli. xXXVIII, 7, eamdem. Et ideo, Eccli. xXXVIII, 7, utrumque dicitur, scilicet, et quod un- utrumque dicitur, scilicet, et quod un- guentarius unctiones conficiet sanitatis, guentarius unctiones conficiet sanitatis, contra infirmitatem culpæ, et pigmenta fa- contra infirmitatem culpæ, et pigmenta fa- ciet suavilatis, contra infirmitatem pœnæ. ciet suavilatis, contra infirmitatem pœnæ. Contra infirmitatem autem corporis Contra infirmitatem autem corporis utramque, commissa est ministris medi- utramque, commissa est ministris medi- cina unctionis extremæ. Marc. vi, 13: cina unctionis extremæ. Marc. vi, 13: Ungebant oleo multos ægros, et sana- Ungebant oleo multos ægros, et sana- bant. Jacob. v, 14 et 15: Ungentes eum bant. Jacob. v, 14 et 15: Ungentes eum oleo in nomine Domini et oratio fidei oleo in nomine Domini et oratio fidei salvabit infirmum, et alleviabit eum Do- salvabit infirmum, et alleviabit eum Do- minus et si in peccatis sit, remittentur minus et si in peccatis sit, remittentur ei. Psal. c, 3 Qui propitiatur omnibus ei. Psal. c, 3 Qui propitiatur omnibus iniquitatibus tuis: qui sanat omnes in- iniquitatibus tuis: qui sanat omnes in- firmitates tuas. Act. III, 16: Et in fide firmitates tuas. Act. III, 16: Et in fide nominis ejus, scilicet Jesu, hunc quem nominis ejus, scilicet Jesu, hunc quem vos vidistis et nostis, confirmavit nomen vos vidistis et nostis, confirmavit nomen ejus et fides, quæ per eum est, dedit ejus et fides, quæ per eum est, dedit integram sanitatem istam in conspectu integram sanitatem istam in conspectu omnium vestrum. omnium vestrum.

Hæc est enim perfectio sanitatis quæ Hæc est enim perfectio sanitatis quæ committitur ministris ecclesiasticis: nec committitur ministris ecclesiasticis: nec umquam carent tali potestate qui vere umquam carent tali potestate qui vere sunt ministri Ecclesiæ. Sic Joseph ma- sunt ministri Ecclesiæ. Sic Joseph ma- gnus dispensator summi regis, in figura gnus dispensator summi regis, in figura Christi committit servis suis medicis, ut Christi committit servis suis medicis, ut aromatibus, hoc est, sacramentalis gra- aromatibus, hoc est, sacramentalis gra- tiæ odoramentis condiant totum corpus tiæ odoramentis condiant totum corpus mysticum sui patris'. Sic Joseph Christi mysticum sui patris'. Sic Joseph Christi amicus et servus mixtura myrrhæ et aloes amicus et servus mixtura myrrhæ et aloes (quæ a putredine præservant) totum un- (quæ a putredine præservant) totum un- git corpus Christi. Sic dicit David, Psal. git corpus Christi. Sic dicit David, Psal. xv, 10 Non dabis Sanctum tuum videre xv, 10 Non dabis Sanctum tuum videre corruptionem. Quia notas per ministros corruptionem. Quia notas per ministros mihi fecisti in sacramentis vias vitæ, mihi fecisti in sacramentis vias vitæ, quoad rem in sacramentis contentam, quoad rem in sacramentis contentam,

1 Cf. Genes. L, 23. 1 Cf. Genes. L, 23.

2 Cf. Joan. XIX, 2 Cf. Joan. XIX,

39. 39.

adimplebis me lætitia cum vultu tuo, adimplebis me lætitia cum vultu tuo, per rem in sacramentis significatam et per rem in sacramentis significatam et non contentam Verumtamen est quod non contentam Verumtamen est quod Apostoli sanabant etiam umbra corporis Apostoli sanabant etiam umbra corporis sui multos ægros, et verbis orationum sui multos ægros, et verbis orationum suarum, et impositione manuum: sicut suarum, et impositione manuum: sicut ubique legitur in Actibus ³. Sed hæc gra- ubique legitur in Actibus ³. Sed hæc gra- tia sanitatum non generaliter derivata est tia sanitatum non generaliter derivata est ad Ecclesiæ ministros. ad Ecclesiæ ministros.

« Et ait ad illos: Nihil tuleritis in « Et ait ad illos: Nihil tuleritis in

via, neque virgam, neque peram, ne- via, neque virgam, neque peram, ne-

que panem, neque pecuniam, neque que panem, neque pecuniam, neque duas tunicas habeatis. duas tunicas habeatis.

Et in quamcumque domum intrave- Et in quamcumque domum intrave- ritis, ibi manete, et inde ne exeatis. ritis, ibi manete, et inde ne exeatis. Et quicumque non receperint vos, Et quicumque non receperint vos, exeuntes de civitate illa, etiam pulve- exeuntes de civitate illa, etiam pulve- rem pedum vestrorum excutite in te- rem pedum vestrorum excutite in te- stimonium supra illos. » stimonium supra illos. »

Hic formam adhibet vivendi tantæ le- Hic formam adhibet vivendi tantæ le- gationi congruentem. gationi congruentem.

Hæc autem forma triplices continet re- Hæc autem forma triplices continet re- gulas quantum ad tria, quæ competunt gulas quantum ad tria, quæ competunt legatis viatoribus. Prima est, de susten- legatis viatoribus. Prima est, de susten- tante in via et defendente. Secunda est, de tante in via et defendente. Secunda est, de necessariorum provisione. Tertia autem, necessariorum provisione. Tertia autem, de protegente ab impugnationibus aeris. de protegente ab impugnationibus aeris.

Sustentans autem et defendens in via Sustentans autem et defendens in via est virga, quæ est et baculus sustentans, est virga, quæ est et baculus sustentans, et a ruina defendens. Et quia non longe et a ruina defendens. Et quia non longe mittebantur, sed tantum intra terminos mittebantur, sed tantum intra terminos Judææ, ideo baculo sustentante non indi- Judææ, ideo baculo sustentante non indi- gebant. Quia autem intra terminos fratrum gebant. Quia autem intra terminos fratrum mittebantur qui pacifici erant, ideo etiam mittebantur qui pacifici erant, ideo etiam non indigebant baculo defendente. Adhuc non indigebant baculo defendente. Adhuc autem, quia nova prædicabant omnibus autem, quia nova prædicabant omnibus contraria, ideo uni vel paucis contra om- contraria, ideo uni vel paucis contra om- nes baculus non profuisset defensionis : et nes baculus non profuisset defensionis : et verbum prædicatum plus profecit patien- verbum prædicatum plus profecit patien- tia quam defensione. Et ideo iterum in- tia quam defensione. Et ideo iterum in- terdicitur defensionis auxilium. terdicitur defensionis auxilium.

3 Cf. præcipue, Act. III, 1 et seq.; Iv, 30; v, 3 Cf. præcipue, Act. III, 1 et seq.; Iv, 30; v, 12 et 15, et alibi. 12 et 15, et alibi.

IN EVANG. LUCÆ, IX-3, 4, 5. IN EVANG. LUCÆ, IX-3, 4, 5.

Quod autem intra terminos Judææ tan- Quod autem intra terminos Judææ tan- tum missi fuerint et non longe, patet, tum missi fuerint et non longe, patet, Matth. x, 5 In viam.gentium ne abieri- Matth. x, 5 In viam.gentium ne abieri- tis, et in civitates Samaritanorum ne in- tis, et in civitates Samaritanorum ne in- traveritis. Hæc est enim prima missio, traveritis. Hæc est enim prima missio, in qua primum oportebat verbum offerri in qua primum oportebat verbum offerri filiis Israel. Et tandem cum culpa repul- filiis Israel. Et tandem cum culpa repul- sionis eorum convertebantur ad Gentes, sionis eorum convertebantur ad Gentes, tunc longe mittendi erant, et solatiis viæ tunc longe mittendi erant, et solatiis viæ diversis indigebant, et illa tunc Apostolis diversis indigebant, et illa tunc Apostolis

sunt concessa. sunt concessa.

De patientia autem, quam exhibere De patientia autem, quam exhibere debebant, dicitur, Matth. x, 16: Ecce debebant, dicitur, Matth. x, 16: Ecce ego mitto vos sicut oves in medio lupo ego mitto vos sicut oves in medio lupo rum quibus non prodessent pauca de- rum quibus non prodessent pauca de- fensionis arma. Ita etiam vita concordat fensionis arma. Ita etiam vita concordat doctrinæ et exemplo Magistri. Dixit doctrinæ et exemplo Magistri. Dixit enim, Matth. v, 39, percutienti unam enim, Matth. v, 39, percutienti unam maxillam, exhibendam esse alteram maxillam, exhibendam esse alteram quando prævalet iniquitas. Ipse etiam quando prævalet iniquitas. Ipse etiam patientiam exhibuit in injuriis. Et ideo patientiam exhibuit in injuriis. Et ideo etiam Apostolis talem formam vivendi etiam Apostolis talem formam vivendi et vincendi imposuit. Ad Roman. xi, et vincendi imposuit. Ad Roman. xi, 19 Non vosmetipsos defendentes, caris- 19 Non vosmetipsos defendentes, caris- simi, sed date locum iræ. Scriptum est simi, sed date locum iræ. Scriptum est enim Mihi vindicta, ego retribuam, di- enim Mihi vindicta, ego retribuam, di- cit Dominus. cit Dominus.

Sed hæc contraria. Dicit enim, Marc. Sed hæc contraria. Dicit enim, Marc. VI, 8 Præcepit eis ne quid tollerent in VI, 8 Præcepit eis ne quid tollerent in via, nisi virgam tantum. Filii etiam Is- via, nisi virgam tantum. Filii etiam Is- rael exeuntes de Ægypto, baculos tene- rael exeuntes de Ægypto, baculos tene- bant in manibus'. Moysi etiam dicitur: bant in manibus'. Moysi etiam dicitur: Virgam hanc sume in manu tua, in qua Virgam hanc sume in manu tua, in qua facturus es signa². facturus es signa².

Quare ergo hic prohibet virgam tolli ? Quare ergo hic prohibet virgam tolli ? Ad hoc dicendum est, quod supra dicta Ad hoc dicendum est, quod supra dicta ratione prohibet hic, et in Matthæo vir- ratione prohibet hic, et in Matthæo vir- gam tolli, maxime secundum quod virga gam tolli, maxime secundum quod virga est de armis defensionis et impugnatio- est de armis defensionis et impugnatio- nis secundum tamen quod virga est in- nis secundum tamen quod virga est in- strumentum sustentationis lassitudinis, strumentum sustentationis lassitudinis, quæ aliquando contingit in via parva sic- quæ aliquando contingit in via parva sic- ut in magna, permittit portari virgam. ut in magna, permittit portari virgam. De filiis autem Israel non est simile: De filiis autem Israel non est simile: quia illi recedebant fugientes, et armis quia illi recedebant fugientes, et armis indigebant defensionis. De Moyse etiam indigebant defensionis. De Moyse etiam non erat simile quia ille mittebatur ut non erat simile quia ille mittebatur ut

1 Cf Exod. XII, 11. 1 Cf Exod. XII, 11.

607 607

prælatus et dominus Pharaonis. Et ideo prælatus et dominus Pharaonis. Et ideo in signum hujus virgam accepit directio- in signum hujus virgam accepit directio- nis. Isti autem mittebantur ad synagogæ nis. Isti autem mittebantur ad synagogæ populum eis non obediturum. Et ideo ad populum eis non obediturum. Et ideo ad illos regnum non acceperunt, sed potius illos regnum non acceperunt, sed potius in Gentibus post Resurrectionem. in Gentibus post Resurrectionem.

Sic ergo et concedit, et interdicit tolli Sic ergo et concedit, et interdicit tolli virgam in manibus. virgam in manibus.

Defensio enim illa inutilis esset verbo Defensio enim illa inutilis esset verbo prædicando. Isa. xxxvi, 6: Ecce confidis prædicando. Isa. xxxvi, 6: Ecce confidis super baculum arundineum confractum super baculum arundineum confractum istum, super Ægyptum cui si innixus istum, super Ægyptum cui si innixus fuerit homo, intrabit in manum ejus. Et fuerit homo, intrabit in manum ejus. Et ita est de defensione sæcularium armo- ita est de defensione sæcularium armo- rum, quæ inutilia sunt viris spiritualibus rum, quæ inutilia sunt viris spiritualibus prævalente iniquitate, et coram infideli prævalente iniquitate, et coram infideli judice: sicut diximus alibi. Taliter autem judice: sicut diximus alibi. Taliter autem prævaluit iniquitas, et infideles erant judi- prævaluit iniquitas, et infideles erant judi- ces in principio nascentis Ecclesiæ. Et ces in principio nascentis Ecclesiæ. Et ideo non erat opponenda nisi patientia. ideo non erat opponenda nisi patientia.

Hæc habita regula de armis defensio- Hæc habita regula de armis defensio- nis et impugnationis, ponit vivendi for- nis et impugnationis, ponit vivendi for- mam de necessariorum provisione contra mam de necessariorum provisione contra impugnans intrinsecus. impugnans intrinsecus.

Hoc autem est dupliciter. Aut enim est Hoc autem est dupliciter. Aut enim est de sollicitudine futuri impugnantis : aut de sollicitudine futuri impugnantis : aut de provisione præsentis necessarii. de provisione præsentis necessarii.

Si est de sollicitudine futuri, interdicit Si est de sollicitudine futuri, interdicit peram, dicens. peram, dicens.

« «

Neque peram, » Neque peram, »

Supple, tollatis in via. Pera autem Supple, tollatis in via. Pera autem omne reservatorium dicitur in futurum. omne reservatorium dicitur in futurum. Unde sacculum sub prohibitione peræ Unde sacculum sub prohibitione peræ prohibuit, et omne reservatorium escu- prohibuit, et omne reservatorium escu- lenti, vel poculenti sive vestimentorum. lenti, vel poculenti sive vestimentorum. Sicut enim dicit Glossa: a Concessa pri- Sicut enim dicit Glossa: a Concessa pri- mum potestate signorum, mittuntur præ- mum potestate signorum, mittuntur præ- dicare regnum Dei: ut magnitudinem dicare regnum Dei: ut magnitudinem promissorum attestetur magnitudo facto- promissorum attestetur magnitudo facto- rum, et fidem verbis daret virtus ostensa, rum, et fidem verbis daret virtus ostensa, et nova facerent qui nova prædicarent. et nova facerent qui nova prædicarent. Judæi enim signa quærunt. Et cum signa Judæi enim signa quærunt. Et cum signa de novo exhibebant, necessaria ultro eis de novo exhibebant, necessaria ultro eis exhibebantur a contribulibus suis. » Et exhibebantur a contribulibus suis. » Et ideo de pera non oportuit aliquid cogi- ideo de pera non oportuit aliquid cogi-

2 Exod. 1v, 5. 2 Exod. 1v, 5.

608 608

suam, suam,

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

tare. Sed cum postea contradictum fuit tare. Sed cum postea contradictum fuit verbo prædicationis, et signa magicis ar- verbo prædicationis, et signa magicis ar- tibus et principi dæmoniorum imputa- tibus et principi dæmoniorum imputa- bantur, dictum fuit, Luc. XXII, 36: Qui bantur, dictum fuit, Luc. XXII, 36: Qui habet sacculum, tollat similiter et pe- habet sacculum, tollat similiter et pe- ram et qui non habet, vendat tunicam ram et qui non habet, vendat tunicam et emat gladium. Non prævalente et emat gladium. Non prævalente enim iniquitate coram fideli et justo ju- enim iniquitate coram fideli et justo ju- dice, licet uti armis defensionis ad repul- dice, licet uti armis defensionis ad repul- sam injuriæ, donec veniat defensio a ju- sam injuriæ, donec veniat defensio a ju- dice sicut et inter illos qui ultro non ex- dice sicut et inter illos qui ultro non ex- hibent necessaria, potest quis licite uti hibent necessaria, potest quis licite uti sacculo et pera: sicut et Dominus locu- sacculo et pera: sicut et Dominus locu- los habuit, in quibus ea quæ mittebantur, los habuit, in quibus ea quæ mittebantur, portari fecit. Unde et Joan. iv, 8, cum portari fecit. Unde et Joan. iv, 8, cum inter Samaritanos esset, Discipuli ejus inter Samaritanos esset, Discipuli ejus abierunt in civitatem ut cibos emerent: abierunt in civitatem ut cibos emerent:

Hoc est igitur quod dicit « de pera. » Hoc est igitur quod dicit « de pera. » Si quis autem apud eos, qui ultro ne- Si quis autem apud eos, qui ultro ne- cessaria exhibent, peram portaret, hic cessaria exhibent, peram portaret, hic eleemosynas aliorum pauperum præri- eleemosynas aliorum pauperum præri- pere intenderet, et peccaret. Apud Ju- pere intenderet, et peccaret. Apud Ju- dæos autem quibus tunc Apostoli prædi- dæos autem quibus tunc Apostoli prædi- cabant, præceptum erat ut foris non cabant, præceptum erat ut foris non maneret peregrinus, et maxime Levita, maneret peregrinus, et maxime Levita, qui habebat sermonem exhortationis ad qui habebat sermonem exhortationis ad populum. Et ideo tunc pera Apostoli populum. Et ideo tunc pera Apostoli non indiguerunt. Unde, Josue, ix, 4 et non indiguerunt. Unde, Josue, ix, 4 et seq., Gabaonitæ qui in peris et utribus seq., Gabaonitæ qui in peris et utribus esculentum et poculentum portabant, esculentum et poculentum portabant, filios Israel deceperunt. Gabaonitæ pro- filios Israel deceperunt. Gabaonitæ pro- clives iniquitati interpretabantur, et si- clives iniquitati interpretabantur, et si- gnificant quæstuarios prædicatores, ini- gnificant quæstuarios prædicatores, ini- que de pecuniis et bonis aliorum suas que de pecuniis et bonis aliorum suas peras replentes et non intendentes ædi- peras replentes et non intendentes ædi- ficationi proximorum, sed qualiter inique ficationi proximorum, sed qualiter inique eleemosynas pauperum præripiant, filios eleemosynas pauperum præripiant, filios Dei convertendos per verbum decipiunt. Dei convertendos per verbum decipiunt.

Sollicitudo autem necessariorum re- Sollicitudo autem necessariorum re- spectu præsentis defectus tangitur hic spectu præsentis defectus tangitur hic tripliciter in esculento, et commutabili tripliciter in esculento, et commutabili pro quolibet necessario, et in vestitu. Et pro quolibet necessario, et in vestitu. Et omnia hæc sunt contra impugnans in- omnia hæc sunt contra impugnans in- trinsecus. trinsecus.

De primo dicit: De primo dicit:

« Neque panem, » « Neque panem, »

1 Cf. Joan. XII, 6. 1 Cf. Joan. XII, 6.

In quo omnia necessaria ad victum in- In quo omnia necessaria ad victum in- telliguntur. Talis enim necessariorum telliguntur. Talis enim necessariorum sufficientia copiose a principio cum vi- sufficientia copiose a principio cum vi- derentur signa, et contradictum non es- derentur signa, et contradictum non es- set adhuc Christo, a Judæis exhibeba- set adhuc Christo, a Judæis exhibeba- tur. Quia etiam decimam quamdam tur. Quia etiam decimam quamdam apud se colligebant, quam proselytis et apud se colligebant, quam proselytis et advenis ministrabant, sicut dicitur, Tob. 1, advenis ministrabant, sicut dicitur, Tob. 1, 7: Ita ut in tertio anno proselytis et ad- 7: Ita ut in tertio anno proselytis et ad- venis ministraret omnem decimationem. venis ministraret omnem decimationem. Job, xxx1, 32: Foris non mansit pere- Job, xxx1, 32: Foris non mansit pere- grinus, ostium meum grinus, ostium meum viatori paluit. viatori paluit. Cum autem postea contradicebatur Apo- Cum autem postea contradicebatur Apo- stolis, istud non potuit neque debuit ob- stolis, istud non potuit neque debuit ob- servari. servari.

« Neque pecuniam, « Neque pecuniam,

>> >>

Quæ, sicut dicit Aristoteles, fidejus- Quæ, sicut dicit Aristoteles, fidejus- sor est cujuslibet necessitatis, et est pro sor est cujuslibet necessitatis, et est pro qualibet necessitate commutabilis. Et qualibet necessitate commutabilis. Et ideo melius hoc exprimitur, Matth. x, 9, ideo melius hoc exprimitur, Matth. x, 9, ubi dicitur: Nolite possidere aurum, ne- ubi dicitur: Nolite possidere aurum, ne- que argentum, neque pecuniam in zonis que argentum, neque pecuniam in zonis vestris. Sicut enim dictum est, via lon- vestris. Sicut enim dictum est, via lon- gissima non sunt missi, neque ad con- gissima non sunt missi, neque ad con- tradicentes sermoni. Et ideo exhibitione tradicentes sermoni. Et ideo exhibitione signorum omnibus abundabant. Act. iv, signorum omnibus abundabant. Act. iv, 34 et 35: Neque enim quisquam egens 34 et 35: Neque enim quisquam egens erat inter illos. Quotquot enim posses- erat inter illos. Quotquot enim posses- sores agrorum aut domorum erant, ven- sores agrorum aut domorum erant, ven- dentes afferebant pretia eorum quæ ven- dentes afferebant pretia eorum quæ ven- debant, et ponebant ante pedes Apostolo- debant, et ponebant ante pedes Apostolo- rum dividebatur autem singulis, prout rum dividebatur autem singulis, prout cuique opus erat. Postea autem cum ta- cuique opus erat. Postea autem cum ta- lis cessavit gratia, consulto portabatur lis cessavit gratia, consulto portabatur pecunia, et alia quibus futuræ provide - pecunia, et alia quibus futuræ provide - tur necessitati. tur necessitati. Sequitur: Sequitur:

« Neque duas tunicas habeatis. » « Neque duas tunicas habeatis. »

Tunica hic vocatur fovens calorem Tunica hic vocatur fovens calorem corporis, et continens spiritus: ne cor- corporis, et continens spiritus: ne cor- pora per frigus obvians, aut resolutio- pora per frigus obvians, aut resolutio- nem spiritus dissolvantur. Quid autem nem spiritus dissolvantur. Quid autem sit habere duas tunicas jam superius ex- sit habere duas tunicas jam superius ex-

2 Cf Levit. XXV, 2 Cf Levit. XXV,

43. 43.

IN EVANG. LUCÆ, IX-3, 4, 5. IN EVANG. LUCÆ, IX-3, 4, 5.

positum est. Non enim dicuntur duæ a positum est. Non enim dicuntur duæ a numero vestimenti, sed a numero usus. numero vestimenti, sed a numero usus. Non enim duo usus camisiæ, vel duo usus Non enim duo usus camisiæ, vel duo usus tunicæ, secundum quod est tunica: vel tunicæ, secundum quod est tunica: vel duo usus supertunicalis, secundum quod duo usus supertunicalis, secundum quod est supertunicale, sunt necessarii. Sed sic- est supertunicale, sunt necessarii. Sed sic- ut sufficit unus usus camisiationis, ita suf- ut sufficit unus usus camisiationis, ita suf- ficit unus usus tunicationis, et unus usus ficit unus usus tunicationis, et unus usus togationis, et unus usus palliationis: et togationis, et unus usus palliationis: et alter simul cum illo adhibitus est super- alter simul cum illo adhibitus est super- fluus et hoc hic prohibetur, quia hoc fluus et hoc hic prohibetur, quia hoc superfluæ sollicitudini deputatur. I ad superfluæ sollicitudini deputatur. I ad Timoth. vi, 8: Habentes alimenta, et Timoth. vi, 8: Habentes alimenta, et quibus tegamur, his contenti simus. Ja- quibus tegamur, his contenti simus. Ja- cob. v, 1, 2 et 3: Agite nunc, divites, cob. v, 1, 2 et 3: Agite nunc, divites, plorate ululantes in miseriis vestris, quæ plorate ululantes in miseriis vestris, quæ advenient vobis. Divitiæ vestræ putrefa- advenient vobis. Divitiæ vestræ putrefa- ctæ sunt, et vestimenta vestra a tineis ctæ sunt, et vestimenta vestra a tineis comesta sunt. Aurum et argentum ves- comesta sunt. Aurum et argentum ves- trum æruginavit, et ærugo eorum in trum æruginavit, et ærugo eorum in testimonium vobis erit, et manducabit testimonium vobis erit, et manducabit carnes vestras sicut ignis. Si autem di- carnes vestras sicut ignis. Si autem di- catur, quod tunica est contra defendens catur, quod tunica est contra defendens ab extrinseco, non est contradicendum: ab extrinseco, non est contradicendum: sed tamen etiam hoc est verum, quod sed tamen etiam hoc est verum, quod continet digerens intrinsecum, et conti- continet digerens intrinsecum, et conti- net spiritum qui est vehiculum virtu- net spiritum qui est vehiculum virtu- tum. tum.