IN EVANG. LUCÆ, VIII-32, 33, 34. IN EVANG. LUCÆ, VIII-32, 33, 34.

nium, et sic cautius homo se conservaret, nium, et sic cautius homo se conservaret, ne dæmon in eum potestatem acciperet. ne dæmon in eum potestatem acciperet. Unde Glossa: « Porci sunt homines vo- Unde Glossa: « Porci sunt homines vo- cis et rationis expertes, lutulentis actibus cis et rationis expertes, lutulentis actibus dediti, in monte superbiæ pascentes. Et dediti, in monte superbiæ pascentes. Et nisi quis porci more vixerit, diabolus in nisi quis porci more vixerit, diabolus in eum potestatem non accipit. » eum potestatem non accipit. »

« Et permisit illis. » « Et permisit illis. »

Juste quidem quia Creatoris omnium Juste quidem quia Creatoris omnium erant omnia. Juste etiam quia in illa erant omnia. Juste etiam quia in illa regione dæmones ex immundis actibus regione dæmones ex immundis actibus hominum, specialem habebant potesta- hominum, specialem habebant potesta- tem. Et ideo puniendi erant pœna dam- tem. Et ideo puniendi erant pœna dam- ni quæ tamen eos instrueret, ut ab im- ni quæ tamen eos instrueret, ut ab im- mundis actibus cessarent. Signum autem mundis actibus cessarent. Signum autem malæ conversationis eorum erat, quia malæ conversationis eorum erat, quia Dominum a se discedere rogabant. Et sic Dominum a se discedere rogabant. Et sic justa et instructoria erat ista permissio. justa et instructoria erat ista permissio. In beato autem Job erat probatoria, et In beato autem Job erat probatoria, et et ad probationem virtutis ordinata. et ad probationem virtutis ordinata.

« Exierunt ergo dæmonia ab homi- « Exierunt ergo dæmonia ab homi-

ne. » ne. »

Ecce perfectio unius miraculi, et no- Ecce perfectio unius miraculi, et no- cumentum instructorium civium illius cumentum instructorium civium illius regionis. regionis.

Dicit autem quod « exierunt, » ne ope- Dicit autem quod « exierunt, » ne ope- rationem et virtutes et organa ejus de cæ- rationem et virtutes et organa ejus de cæ- tero impedirent. Et sic liberatus est homo, tero impedirent. Et sic liberatus est homo, et homo homini secundum usum ratio- et homo homini secundum usum ratio- nis est restitutus, qui ante fuerat quasi nis est restitutus, qui ante fuerat quasi porcus. Psal. XLVIII, 13: Homo, cum in porcus. Psal. XLVIII, 13: Homo, cum in honore esset, non intellexit : comparatus honore esset, non intellexit : comparatus est jumentis insipientibus, et similis fa- est jumentis insipientibus, et similis fa- ctus est illis. Hic ergo homo factus est, ctus est illis. Hic ergo homo factus est, per liberationem a spiritu porcino, et per liberationem a spiritu porcino, et restitutionem imaginis divinæ. Daniel. restitutionem imaginis divinæ. Daniel. IV, 33 In ipso tempore sensus meus re- IV, 33 In ipso tempore sensus meus re- versus est ad me, et ad honorem regni versus est ad me, et ad honorem regni mei decoremque perveni : et figura mea mei decoremque perveni : et figura mea reversa est ad me. reversa est ad me.

« Et intraverunt in porcos, » « Et intraverunt in porcos, »

569 569

Porcino modo viventes, ut diximus. Porcino modo viventes, ut diximus. Ecce causa nocumenti. Ecce causa nocumenti.

« Et impetu abiit, etc. « Et impetu abiit, etc.

Ecce nocumentum per effectum. Dicit Ecce nocumentum per effectum. Dicit autem impetus motum non ordinatum autem impetus motum non ordinatum a natura, sed impulsum a dæmone. Dæ- a natura, sed impulsum a dæmone. Dæ- mon enim impellit et exagitat eum quem mon enim impellit et exagitat eum quem inhabitat. Et sic feruntur voluptuosi im- inhabitat. Et sic feruntur voluptuosi im- petu dementis concupiscentiæ. Et hoc petu dementis concupiscentiæ. Et hoc habet porcus ex natura, cujus (ut dicunt habet porcus ex natura, cujus (ut dicunt Aristoteles et Avicenna) notatur descen- Aristoteles et Avicenna) notatur descen- sus concupiscentiæ in aurium submissio- sus concupiscentiæ in aurium submissio- ne quas ante porcus fert erectas. Ita vo- ne quas ante porcus fert erectas. Ita vo- luptuosi submittunt aures ad auditum, luptuosi submittunt aures ad auditum, quando obscoena audiunt. De concupi- quando obscoena audiunt. De concupi- scentia carnali, Jacob. 1, 14: Unusqui- scentia carnali, Jacob. 1, 14: Unusqui- sque tentatur a concupiscentia sua abs- sque tentatur a concupiscentia sua abs- tractus et illectus. tractus et illectus.

« Abiit. » Bene abiit, qui viam hone- « Abiit. » Bene abiit, qui viam hone- stæ conversationis dereliquit. Eccli. 1x, stæ conversationis dereliquit. Eccli. 1x, 10 Omnis mulier quæ est fornicaria, 10 Omnis mulier quæ est fornicaria, quasi stercus in via conculcabitur. Psal. quasi stercus in via conculcabitur. Psal. 1, 1 Beatus vir qui non abiit in consi- 1, 1 Beatus vir qui non abiit in consi- lio impiorum, et in via peccatorum non lio impiorum, et in via peccatorum non stetit, etc. stetit, etc.

« Per præceps, » quia concupiscentia « Per præceps, » quia concupiscentia præceps etiam non utitur ratione. Osee, præceps etiam non utitur ratione. Osee, IV, 19 Ligavit eum spiritus in alis IV, 19 Ligavit eum spiritus in alis suis. Glossa Hieronymi : « Spiritus for- suis. Glossa Hieronymi : « Spiritus for- << nicationis et immunditiæ ligat et præ- << nicationis et immunditiæ ligat et præ- « cipitat hominem. » « cipitat hominem. »

« In stagnum, » quod humorem si- « In stagnum, » quod humorem si- gnat carnalium vitiorum. « Et suffoca- gnat carnalium vitiorum. « Et suffoca- tus est, hoc est, exstinctus. I ad Ti- tus est, hoc est, exstinctus. I ad Ti- moth. v, 6 Quæ in deliciis est, vivens moth. v, 6 Quæ in deliciis est, vivens mortua est. Istud est poculum meretri- mortua est. Istud est poculum meretri- cis. Istud est mare rubens concupiscen- cis. Istud est mare rubens concupiscen- tia sanguinis in quo submersi sunt Ægy- tia sanguinis in quo submersi sunt Ægy- ptii 2. ptii 2.

« Quod ut viderunt factum qui pa- « Quod ut viderunt factum qui pa-

34 34

1 Cf. Apocal, XVIII, 6. 1 Cf. Apocal, XVIII, 6.

Cf. Exod. XIV, Cf. Exod. XIV,

28. 28.

570 570

D. ALB. MAG. ORD. PRÆN. D. ALB. MAG. ORD. PRÆN.

scebant, fugerunt, et nuntiaverunt in scebant, fugerunt, et nuntiaverunt in civitatem, et in villas. » civitatem, et in villas. »

Hic incipiunt consequentia ad mira- Hic incipiunt consequentia ad mira- culum. Et sunt quædam consequentia ex culum. Et sunt quædam consequentia ex parte pastorum: quædam autem ex par- parte pastorum: quædam autem ex par- te civium regionis: quædam autem ex te civium regionis: quædam autem ex parte Domini, et quædam ex parte ejus parte Domini, et quædam ex parte ejus qui a dæmonibus est liberatus. qui a dæmonibus est liberatus.

Ex parte pastorum quidem sunt tria: Ex parte pastorum quidem sunt tria: facti scilicet consideratio, majestatis tre- facti scilicet consideratio, majestatis tre- pidatio, et veritatis nuntiatio. pidatio, et veritatis nuntiatio.

Facti consideratio notatur cum dici- Facti consideratio notatur cum dici- tur: « Quod ut viderunt, » hoc est, di- tur: « Quod ut viderunt, » hoc est, di- ligenter inspexerunt, « factum, » virtu- ligenter inspexerunt, « factum, » virtu- te divina, « qui pascebant, » hoc est, te divina, « qui pascebant, » hoc est, pastores. Sic enim facta Domini conside- pastores. Sic enim facta Domini conside- randa sunt ut virtus operans in eis con- randa sunt ut virtus operans in eis con- sideretur ad admirationem. Matth. vur, sideretur ad admirationem. Matth. vur, 27 Porro homines, scilicet cum vidis- 27 Porro homines, scilicet cum vidis- sent, mirati sunt. Joan. vi, 14 : Illi er- sent, mirati sunt. Joan. vi, 14 : Illi er- go homines cum vidissent quod Jesus fe- go homines cum vidissent quod Jesus fe- cerat signum, dicebant: Quia hic est cerat signum, dicebant: Quia hic est vere propheta qui venturus est in mun- vere propheta qui venturus est in mun- dum. dum.

« Fugerunt. » « Fugerunt. »

Ecce majestatis trepidatio. Non enim Ecce majestatis trepidatio. Non enim se dignos reputabant appropinquatione se dignos reputabant appropinquatione Dominiquia porcos paverant, sicut Dominiquia porcos paverant, sicut filius prodigus. Genes. III, 10: Vocem filius prodigus. Genes. III, 10: Vocem tuam audivi in paradiso et timui, co tuam audivi in paradiso et timui, co quod nudus essem, scilicet spoliatus a quod nudus essem, scilicet spoliatus a veste virtutum. Jonæ, 1, 10. Dominum veste virtutum. Jonæ, 1, 10. Dominum Deum coeli ego timeo, et ideo a facie ejus Deum coeli ego timeo, et ideo a facie ejus fugio. Et est stultum consilium quia po- fugio. Et est stultum consilium quia po- tius esset ad ipsum accedendum. Psal. tius esset ad ipsum accedendum. Psal. LXXIX, 19 Non discedimus a te, vivifi. LXXIX, 19 Non discedimus a te, vivifi. cabis nos, Domine. cabis nos, Domine.

« Et nuntiaverunt. » « Et nuntiaverunt. »

Ecce nuntiatio veritatis. Tob. x1, 7: Ecce nuntiatio veritatis. Tob. x1, 7: Opera Dei revelare et confiteri honorifi- Opera Dei revelare et confiteri honorifi- cum est. Isa. XII, 5: Annuntiate hoc in cum est. Isa. XII, 5: Annuntiate hoc in universa terra. universa terra.

: :

Nuntiaverunt autem hoc « in civita- Nuntiaverunt autem hoc « in civita- tem, »ubi habitabant sapientes et majo- tem, »ubi habitabant sapientes et majo- res, « et in villas, » hoc est, illius civita- res, « et in villas, » hoc est, illius civita- tis pagos et rura, in quibus habitabant tis pagos et rura, in quibus habitabant rudes et minores. Ad Roman. 1, 14 et rudes et minores. Ad Roman. 1, 14 et 15 Sapientibus et insipientibus debitor 15 Sapientibus et insipientibus debitor sum ita (quod in me) promptum est. sum ita (quod in me) promptum est. Nuntianda enim in veritate, et laude, et Nuntianda enim in veritate, et laude, et timore, sunt opera Dei: quia ex veritate timore, sunt opera Dei: quia ex veritate confirmant fidem, ex laude reddunt gra- confirmant fidem, ex laude reddunt gra- tiarum actionem, ex timore convertunt tiarum actionem, ex timore convertunt ad bonam operationem. De primo, ad ad bonam operationem. De primo, ad Roman, 1x, 1 Veritatem dico in Chri- Roman, 1x, 1 Veritatem dico in Chri- sto, non mentior. De secundo et tertio, sto, non mentior. De secundo et tertio, Isa. xxv, 3 Super hoc laudabit te po- Isa. xxv, 3 Super hoc laudabit te po- pulus fortis, civitas gentium robustą. pulus fortis, civitas gentium robustą. rum timebit te. Omnibus autem nuntian- rum timebit te. Omnibus autem nuntian- da sunt magnalia Dei: quia, sicut dici- da sunt magnalia Dei: quia, sicut dici- tur, Sapient. vi, 8 Pusillum et ma- tur, Sapient. vi, 8 Pusillum et ma- gnum ipse fecit, et æqualiter cura est gnum ipse fecit, et æqualiter cura est illi de omnibus. Psal. CXLVIII, 12 et seq.: illi de omnibus. Psal. CXLVIII, 12 et seq.: Juvenes et virgines, senes cum juniori- Juvenes et virgines, senes cum juniori- bus laudent nomen Domini: quia exal- bus laudent nomen Domini: quia exal- tatum est nomen ejus solius. Confessio tatum est nomen ejus solius. Confessio ejus super cælum et terram. ejus super cælum et terram.

« Exierunt autem videre quod fa- « Exierunt autem videre quod fa- ctum est, et venerunt ad Jesum. » ctum est, et venerunt ad Jesum. »

Hic ponitur consequens effectus mira- Hic ponitur consequens effectus mira- culi ex parte civium regionis. culi ex parte civium regionis.

Dicuntur autem hic tria: exitus vide- Dicuntur autem hic tria: exitus vide- licet ad probandum, veritatis probatio licet ad probandum, veritatis probatio per visum et auditum, timoris irrationa- per visum et auditum, timoris irrationa- bilis perculsio ex veritate probata. bilis perculsio ex veritate probata.

De primo dicuntur tria: exitus ex au- De primo dicuntur tria: exitus ex au- ditu causatus, finis exitus qui est proba- ditu causatus, finis exitus qui est proba- tio per visum, et perventio exeuntium tio per visum, et perventio exeuntium usque ad Dominum. usque ad Dominum.

Exitus autem de civitate et villis, exi- Exitus autem de civitate et villis, exi- tum significat pristinæ conversationis et tum significat pristinæ conversationis et societatis. Genes. xi, 1: Egredere de societatis. Genes. xi, 1: Egredere de terra tua, et de cognatione tua, et de terra tua, et de cognatione tua, et de domo patris tui, et veni in terram quam domo patris tui, et veni in terram quam monstrabo tibi. Cantic. 1, 7: 0 pulcher- monstrabo tibi. Cantic. 1, 7: 0 pulcher- rima inter mulieres, egredere. Apocal. rima inter mulieres, egredere. Apocal. XVIII, 14 Exite de illa, populus meus. XVIII, 14 Exite de illa, populus meus.

35 35

IN EVANG. LUCÆ, VIII-35. IN EVANG. LUCÆ, VIII-35.

« Videre quod factum est. » « Videre quod factum est. »

Quia, ut dicit Horatius, Quia, ut dicit Horatius,

Segnius irritant animum demissa per aures, Segnius irritant animum demissa per aures, Quam quæ sunt oculis subjecta fidelibus. Quam quæ sunt oculis subjecta fidelibus.

Job, XLII, 5 et 6: Auditu auris audivi Job, XLII, 5 et 6: Auditu auris audivi te, nunc autem oculus meus videt te. te, nunc autem oculus meus videt te. Idcirco ipse me reprehendo, et ago pœ- Idcirco ipse me reprehendo, et ago pœ- nitentiam. Joan. iv, 42 : Jam non pro- nitentiam. Joan. iv, 42 : Jam non pro- pter tuam loquelam credimus: ipsi enim pter tuam loquelam credimus: ipsi enim audivimus, et scimus quia hic est vere audivimus, et scimus quia hic est vere Salvator mundi. Sic et nobis exeundum Salvator mundi. Sic et nobis exeundum est a nobis, et nostris, ut videamus Do- est a nobis, et nostris, ut videamus Do- minum Jesum. II ad Corinth. 111, 18: minum Jesum. II ad Corinth. 111, 18: Revelata facie gloriam Domini specu- Revelata facie gloriam Domini specu- lantes, in eamdem imaginem transfor- lantes, in eamdem imaginem transfor- mamur. Cantic. 111, 11: Egredimini et mamur. Cantic. 111, 11: Egredimini et videte, filiæ Sion, regem Salomonem, videte, filiæ Sion, regem Salomonem,

etc. etc.

« Quod factum est. » Quia interim in « Quod factum est. » Quia interim in factis suis Dominus videtur, donec per factis suis Dominus videtur, donec per speciem in futuro clarius perspiciatur. speciem in futuro clarius perspiciatur. I ad Corinth. XIII, 12: Videmus nunc I ad Corinth. XIII, 12: Videmus nunc per speculum in ænigmate, tunc autem per speculum in ænigmate, tunc autem facie ad faciem. Ad Roman. 1, 20: Invi- facie ad faciem. Ad Roman. 1, 20: Invi- sibilia Dei a creatura mundi, per ea sibilia Dei a creatura mundi, per ea quæ facta sunt, intellecta, conspisciun- quæ facta sunt, intellecta, conspisciun- tur sempiterna quoque ejus virtus, et tur sempiterna quoque ejus virtus, et divinitas. divinitas.

« Et venerunt ad Jesum, » « Et venerunt ad Jesum, »

Qui, sicut dicitur, Joan. xiv, 6, est via, Qui, sicut dicitur, Joan. xiv, 6, est via, et veritas, et vita: via portans, veritas et veritas, et vita: via portans, veritas ducens, vita beatificans et gratificans: ducens, vita beatificans et gratificans: via per mandatum, veritas per verbum, via per mandatum, veritas per verbum, vita per gratiæ juvamentum. Et utinam vita per gratiæ juvamentum. Et utinam ita perstitissent sicut bene venerunt! ita perstitissent sicut bene venerunt! Ad hunc adventum invitat, Matth. x1, Ad hunc adventum invitat, Matth. x1, 28 Venite ad me, omnes qui laboratis 28 Venite ad me, omnes qui laboratis et onerati estis, et ego reficiam vos. et onerati estis, et ego reficiam vos. Jerem. LI, 50 Qui fugistis gladium, Jerem. LI, 50 Qui fugistis gladium, venite, nolite stare. Psal. xxx11, 12: venite, nolite stare. Psal. xxx11, 12: Venite, filii, audite me timorem Do- Venite, filii, audite me timorem Do- mini docebo vos. mini docebo vos.

1 Cf. Luc. xv, 8. 1 Cf. Luc. xv, 8.

571 571

« Et invenerunt hominem seden- « Et invenerunt hominem seden- tem, a quo dæmonia exierant, vesti- tem, a quo dæmonia exierant, vesti- tum, ac sana mente, ad pedes ejus, et tum, ac sana mente, ad pedes ejus, et timuerunt. » timuerunt. »

Ecce veritatis probatio: primo per Ecce veritatis probatio: primo per visum, et secundo per iteratum auditum visum, et secundo per iteratum auditum testificatum. testificatum.

Dicit ergo circa primum duo: verita- Dicit ergo circa primum duo: verita- tis per rem ipsam probationem, et cau- tis per rem ipsam probationem, et cau- satum in eis ex tanto prodigio timo- satum in eis ex tanto prodigio timo-

rem. rem.

Circa facti veritatem sex in littera no- Circa facti veritatem sex in littera no- tantur, ex quibus probatur veritas: quod tantur, ex quibus probatur veritas: quod scilicet naturalibus est redditus, quod in scilicet naturalibus est redditus, quod in ordine regiminis vitæ sedit quietus, quod ordine regiminis vitæ sedit quietus, quod anterioris status erat liber redditus, quod anterioris status erat liber redditus, quod vestitu honestatis erat amictus, quod sa- vestitu honestatis erat amictus, quod sa- na mente erat decoratus, quod sermoni- na mente erat decoratus, quod sermoni- bus Dei erat intentus. Hæc enim sex si- bus Dei erat intentus. Hæc enim sex si- gnificant perfecte a dæmonio liberatum. gnificant perfecte a dæmonio liberatum.

Dicit ergo quod « invenerunt, » hoc Dicit ergo quod « invenerunt, » hoc est, intus per veritatem venerunt sive est, intus per veritatem venerunt sive cognoverunt, et ad rei notitiam perfe- cognoverunt, et ad rei notitiam perfe- ctam venerunt. Matth. vi, 7: Quærite, ctam venerunt. Matth. vi, 7: Quærite, et invenietis. Sic sapiens mulier accendit et invenietis. Sic sapiens mulier accendit lucernam rationis, et everrit domum cor- lucernam rationis, et everrit domum cor- dis, et quærit diligenter donec inveniat dis, et quærit diligenter donec inveniat Christi veritatem 1. Isa. LV, 6: Quærite Christi veritatem 1. Isa. LV, 6: Quærite Dominum dum inveniri potest : invocate Dominum dum inveniri potest : invocate eum dum prope est. Sapient. 1, 2 : Inve- eum dum prope est. Sapient. 1, 2 : Inve- nitur ab his qui non tentant illum : ap- nitur ab his qui non tentant illum : ap- paret autem eis qui fidem habent in il- paret autem eis qui fidem habent in il- lum. lum.

« Hominem. » « Hominem. »

Qui prius porcino spiritu immundo Qui prius porcino spiritu immundo et fero vexabatur, modo homo inveni- et fero vexabatur, modo homo inveni- tur, restitutus humanis et divinæ ima- tur, restitutus humanis et divinæ ima- gini. Genes. 1, 26: Faciamus hominem gini. Genes. 1, 26: Faciamus hominem ad imaginem et similitudinem nostram. ad imaginem et similitudinem nostram. Eccli. XVII, 1: Deus creavit de terra ho- Eccli. XVII, 1: Deus creavit de terra ho- minem, et secundum imaginem suam minem, et secundum imaginem suam fecit illum. Et quando non sequitur fecit illum. Et quando non sequitur imaginem, cum Nabuchodonosor con- imaginem, cum Nabuchodonosor con-

572 572

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

vertitur in bestiam, cujus actus imita- vertitur in bestiam, cujus actus imita- tur¹. tur¹.

<< Sedentem, » << Sedentem, »

Hoc est, quiescentem in vitæ regimine Hoc est, quiescentem in vitæ regimine ordinato, qui prius per vepres et monta- ordinato, qui prius per vepres et monta- na exagitabatur. Aristoteles in VIII Phy- na exagitabatur. Aristoteles in VIII Phy- sicorum : << In sedendo et quiescendo fit sicorum : << In sedendo et quiescendo fit anima sciens et prudens. » Thren. III, anima sciens et prudens. » Thren. III, 28: Sedebit solitarius, et tacebit quia 28: Sedebit solitarius, et tacebit quia levavit super se. Luc. xxiv, 49: Sedete levavit super se. Luc. xxiv, 49: Sedete in civitate, quoadusque induamini vir- in civitate, quoadusque induamini vir- tute ex alto. tute ex alto.

« A quo dæmonia exierant. » « A quo dæmonia exierant. »

Ecce pristini status liberatio, hoc est, Ecce pristini status liberatio, hoc est, dæmonum expulsio. Ad Roman. dæmonum expulsio. Ad Roman. XIII, 12: XIII, 12: Abjiciamus opera tenebrarum. Jacob. Abjiciamus opera tenebrarum. Jacob. IV, 7 Resistite diabolo, et fugiet a vo- IV, 7 Resistite diabolo, et fugiet a vo- bis. Deuter. xxxIII, 27: Dominus ejiciet bis. Deuter. xxxIII, 27: Dominus ejiciet a facie tua inimicum, dicetque: Conte- a facie tua inimicum, dicetque: Conte-

rere. rere.

<< Vestitum, » << Vestitum, »

Honestate virtutis et conversationis. Honestate virtutis et conversationis. Isa. LXI, 10 Induit me Dominus vesti- Isa. LXI, 10 Induit me Dominus vesti- mentis salutis, et indumento justitiæ mentis salutis, et indumento justitiæ circumdedit me. Ad Roman. XIII, 12 et circumdedit me. Ad Roman. XIII, 12 et 13: Induamur arma lucis. Sicut in die 13: Induamur arma lucis. Sicut in die honeste ambulemus. Genes. xxxvII, 3: honeste ambulemus. Genes. xxxvII, 3: Fecit ei tunicam polymitam, hoc est, Fecit ei tunicam polymitam, hoc est, diversis virtutibus depictam. Ezechiel. diversis virtutibus depictam. Ezechiel. XVI, 10 Vestivi te discoloribus. XVI, 10 Vestivi te discoloribus.

« Ac sana mente, « Ac sana mente,

» »

In continentia sapientiæ. Mens enim In continentia sapientiæ. Mens enim est quæ rerum rationes et veritates men- est quæ rerum rationes et veritates men- surat. Sana autem tunc est, quando id surat. Sana autem tunc est, quando id perfecte facere potest. Continentia au- perfecte facere potest. Continentia au- tem, ut dicit Aristoteles, virtus est quæ tem, ut dicit Aristoteles, virtus est quæ facit hominem permanere in mensura facit hominem permanere in mensura mentis, ita quod non abducitur violen- mentis, ita quod non abducitur violen- tia passionis et tentationis. Jerem. xvII, tia passionis et tentationis. Jerem. xvII,

1 Cf. Daniel. IV, passim. 1 Cf. Daniel. IV, passim.

14: Sana me, Domine, et sanabor: sal- 14: Sana me, Domine, et sanabor: sal- vum me fac, et salvus ero: quoniam vum me fac, et salvus ero: quoniam laus mea tu es. Psal. cu, 3: Qui sanat laus mea tu es. Psal. cu, 3: Qui sanat omnes infirmitates tuas. Hæc sanitas omnes infirmitates tuas. Hæc sanitas mentis perficitur per continentiam pas- mentis perficitur per continentiam pas- siones mensura sanæ mentis refrænan- siones mensura sanæ mentis refrænan- tem. Eccli. xv, 1 et seq. Qui continens tem. Eccli. xv, 1 et seq. Qui continens est justitiæ, apprehendet illam, et ob- est justitiæ, apprehendet illam, et ob- viabit illi quasi mater honorificata... viabit illi quasi mater honorificata... Cibabit illum pane vitæ et intellectus. Cibabit illum pane vitæ et intellectus. Et, infra, yy. 3 et 4 : Firmabitur in illo, Et, infra, yy. 3 et 4 : Firmabitur in illo, et non flectetur: et continebit illum, et et non flectetur: et continebit illum, et non confundetur. non confundetur.

« Ad pedes ejus, » « Ad pedes ejus, »

Verbum et monita illius incessanter Verbum et monita illius incessanter audientem. Luc. x, 39: Maria autem audientem. Luc. x, 39: Maria autem sedens secus pedes Domini, audiebat sedens secus pedes Domini, audiebat verbum illius. Recordatus enim erat iste verbum illius. Recordatus enim erat iste quod dixit Habacuc, 111, 5: Egredietur quod dixit Habacuc, 111, 5: Egredietur diabolus ante pedes ejus. Et ideo semper diabolus ante pedes ejus. Et ideo semper illis hæsit vestigiis, ante quæ diabolus illis hæsit vestigiis, ante quæ diabolus stare non poterit. In his ergo est proba- stare non poterit. In his ergo est proba- tio plenæ veritatis. tio plenæ veritatis.

«Et ideo timuerunt, » «Et ideo timuerunt, »

Timorem reverentiæ ad Dominum con- Timorem reverentiæ ad Dominum con- cipientes. Habacuc, 11, 1: Domine, au- cipientes. Habacuc, 11, 1: Domine, au- divi auditionem tuam, et timui. Do- divi auditionem tuam, et timui. Do- mine, opus tuum, in medio annorum mine, opus tuum, in medio annorum vivifica illud, etc. vivifica illud, etc.

« Nuntiaverunt autem illis et qui « Nuntiaverunt autem illis et qui viderant, quomodo sanus factus esset viderant, quomodo sanus factus esset a legione. » a legione. »

Ecce auditus testificatus. Isti enim duo Ecce auditus testificatus. Isti enim duo sensus sunt disciplinales: visus, et audi- sensus sunt disciplinales: visus, et audi- tus et ex his plene certificatur veritas. tus et ex his plene certificatur veritas.

Dicuntur autem hic tria: nuntiatio, Dicuntur autem hic tria: nuntiatio, veritas nuntiantium, et modus rei nun- veritas nuntiantium, et modus rei nun- tiatæ. tiatæ.

Nuntiatio notatur cum dicitur: « Nun- Nuntiatio notatur cum dicitur: « Nun- tiaverunt autem illis. » Psal. LXIII, 10: tiaverunt autem illis. » Psal. LXIII, 10:

36 36

37 37

IN EVANG. LUCÆ, VIII-36, 37. IN EVANG. LUCÆ, VIII-36, 37.

Annuntiaverunt opera Dei, et facta ejus Annuntiaverunt opera Dei, et facta ejus intellexerunt. intellexerunt.

« Et qui viderant. » « Et qui viderant. »

Ecce certitudo nuntiantium: quia visa Ecce certitudo nuntiantium: quia visa sunt certa. Matth. XI, 4: Renuntiate sunt certa. Matth. XI, 4: Renuntiate Joanni quæ audistis et vidistis. I Joan- Joanni quæ audistis et vidistis. I Joan- nis, 1, 1 et 2: Quod fuit ab initio, quod nis, 1, 1 et 2: Quod fuit ab initio, quod audivimus, quod vidimus oculis nostris, audivimus, quod vidimus oculis nostris, quod perspeximus, et manus nostræ con- quod perspeximus, et manus nostræ con- trectaverunt de verbo vitæ: et vita ma- trectaverunt de verbo vitæ: et vita ma- nifestata est, et vidimus, et testamur, et nifestata est, et vidimus, et testamur, et annuntiamus vobis, etc. annuntiamus vobis, etc.

« Quomodo sanus factus esset a le- « Quomodo sanus factus esset a le- gione. gione.

>> >>

Ecce annuntiatæ rei modus. Joan. v, Ecce annuntiatæ rei modus. Joan. v, 44: Ecce sanus factus es: jam noli pec- 44: Ecce sanus factus es: jam noli pec- care, ne deterius tibi aliquid contingat. care, ne deterius tibi aliquid contingat.

« Et rogaverunt illum omnis multi- « Et rogaverunt illum omnis multi- tudo regionis Gerasenorum ut disce- tudo regionis Gerasenorum ut disce- cederet ab ipsis, quia magno timore cederet ab ipsis, quia magno timore tenebantur. » tenebantur. »

Hic notatur qualiter irrationabili ti- Hic notatur qualiter irrationabili ti- more sunt perculsi. more sunt perculsi.

Dicuntur autem hic tria: rogatio, Dicuntur autem hic tria: rogatio, unanimitas rogantium, et res petita unanimitas rogantium, et res petita cum causa petitionis. cum causa petitionis.

Rogatio exprimitur cum dicitur: Ro- Rogatio exprimitur cum dicitur: Ro- gaverunt » illum quem forte violenter gaverunt » illum quem forte violenter ejecissent, si non majestatem ejus ex- ejecissent, si non majestatem ejus ex- timuissent. Vel forte scientes se peccato- timuissent. Vel forte scientes se peccato- res, timebant ne rememorarentur eorum res, timebant ne rememorarentur eorum iniquitates, et perirent propter suam in- iniquitates, et perirent propter suam in- dignitatem. Et ideo etiam ad preces se dignitatem. Et ideo etiam ad preces se converterunt. I ad Timoth. v, 1: Senio- converterunt. I ad Timoth. v, 1: Senio- rem ne increpaveris, sed obsecra ut pa- rem ne increpaveris, sed obsecra ut pa- trem. Genes. xxx1, 29: Deus patris vestri trem. Genes. xxx1, 29: Deus patris vestri heri dixit mihi: Cave ne loquaris contra heri dixit mihi: Cave ne loquaris contra Jacob quidquam durius. Jacob quidquam durius.

« «

Omnis multitudo. » Omnis multitudo. »

573 573

Unanimitatis rogantium. « Region is Unanimitatis rogantium. « Region is Gerasenorum, » quia tot porci magnæ Gerasenorum, » quia tot porci magnæ erant multitudinis, et tot millia dæmo- erant multitudinis, et tot millia dæmo- num magnæ multitudini principabantur. num magnæ multitudini principabantur. Multitudinis enim Gerasenorum, hoc est, Multitudinis enim Gerasenorum, hoc est, auras humanas captantium, concors con- auras humanas captantium, concors con- sensus est ad ejiciendum Christum. Psal. sensus est ad ejiciendum Christum. Psal. LXXXII, 6: Cogitaverunt unanimiter, si- LXXXII, 6: Cogitaverunt unanimiter, si- mul adversum te testamentum dispo- mul adversum te testamentum dispo-

suerunt. suerunt.

« Ut discederet ab ipsis. » « Ut discederet ab ipsis. »

Job, xxx1, 14: Dixerunt Deo: Recede Job, xxx1, 14: Dixerunt Deo: Recede a nobis, et scientiam viarum tuarum no- a nobis, et scientiam viarum tuarum no- lumus. Et est miserabile, quod isti num- lumus. Et est miserabile, quod isti num- quam unanimiter repulerunt dæmones, quam unanimiter repulerunt dæmones, qui a multo tempore erant cum eis: et qui a multo tempore erant cum eis: et semel tantum venientem Dominum sta- semel tantum venientem Dominum sta- tim a se ejecerunt. III Reg. XVII, tim a se ejecerunt. III Reg. XVII, 18: 18: Quid mihi et tibi, vir Dei? ingressus es Quid mihi et tibi, vir Dei? ingressus es ad me, ut rememorarentur iniquitates ad me, ut rememorarentur iniquitates meæ, et interficeres filium meum? Luc. meæ, et interficeres filium meum? Luc. V, 8: Exi a me, quia homo peccator V, 8: Exi a me, quia homo peccator sum, Domine. sum, Domine.

« Quia magno timore tenebantur. » « Quia magno timore tenebantur. »

Quia porcorum more viventes, time- Quia porcorum more viventes, time- bant porcis pati similia. Exod. xiv, 25: bant porcis pati similia. Exod. xiv, 25: Fugiamus Israelem: Dominus enim pu- Fugiamus Israelem: Dominus enim pu- gnat pro cis contra nos. Sed stulti fue- gnat pro cis contra nos. Sed stulti fue- runt, quia a dæmonibus non nisi per runt, quia a dæmonibus non nisi per Dominum poterant liberari. Psal. LIV, Dominum poterant liberari. Psal. LIV, 6: Timor et tremor venerunt super me, 6: Timor et tremor venerunt super me, et contexerunt me tenebræ. Ad Hebr. et contexerunt me tenebræ. Ad Hebr. XII, 19 et 21 Qui audierunt, excusave- XII, 19 et 21 Qui audierunt, excusave- runt se, ne eis fieret verbum...Et ita ter- runt se, ne eis fieret verbum...Et ita ter- ribile erat quod videbatur, etc. ribile erat quod videbatur, etc.

«< «<

Ipse autem ascendens navim, re- Ipse autem ascendens navim, re- versus est. » versus est. »

Istud est consequens ex parte Domini: Istud est consequens ex parte Domini: derelictio scilicet indevotorum. derelictio scilicet indevotorum.

Dicit ergo: « Ipse autem, » scilicet Dicit ergo: « Ipse autem, » scilicet Jesus, « ascendens. » Semper enim as- Jesus, « ascendens. » Semper enim as-

574 574

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

cendit Dominus. Modo autem super ca- cendit Dominus. Modo autem super ca- pacitatem eorum qui eum a se discedere pacitatem eorum qui eum a se discedere rogabant, est elevatus: faciens sicut Pau- rogabant, est elevatus: faciens sicut Pau- lus et Barnabas, Act. XIII, 46: Vobis lus et Barnabas, Act. XIII, 46: Vobis oportebat primum loqui verbum Dei: oportebat primum loqui verbum Dei: sed quoniam repellitis illud, et indignos sed quoniam repellitis illud, et indignos vos judicatis æternæ vitæ, ecce conver- vos judicatis æternæ vitæ, ecce conver- timur ad Gentes. Gentes enim habita- timur ad Gentes. Gentes enim habita- bant in Galilæa. Ascendere ergo est bant in Galilæa. Ascendere ergo est exaltari in cogitatione devotorum. Psal. exaltari in cogitatione devotorum. Psal. xx, 14 Exaltare, Domine, in virtute xx, 14 Exaltare, Domine, in virtute tua: cantabimus et psallemus virtutes tua: cantabimus et psallemus virtutes tuas. Mich. 11, 13: Ascendet pandens iter tuas. Mich. 11, 13: Ascendet pandens iter

ante eos. ante eos.

<< Navim. » << Navim. »

Navis autem qua undis supernatat, est Navis autem qua undis supernatat, est via virtutis nusquam mersa in aquis con- via virtutis nusquam mersa in aquis con- cupiscentiæ. Et hic aliquando navicula vo- cupiscentiæ. Et hic aliquando navicula vo- catur propter vitæ suæ humilitatem. Voca- catur propter vitæ suæ humilitatem. Voca- tur autem et navis propter virtutis securi- tur autem et navis propter virtutis securi- tatem. Sapient. xiv, 5: Transeuntes mare tatem. Sapient. xiv, 5: Transeuntes mare per ratem liberati sunt. Proverb. xxxi, per ratem liberati sunt. Proverb. xxxi, 14: Facta est quasi navis institoris, de 14: Facta est quasi navis institoris, de longe portans panem suum. longe portans panem suum.

« Reversus est »> « Reversus est »>

In Galilæam ad civitatem suam, ut In Galilæam ad civitatem suam, ut dicit Matthæus, hoc est, Capharnaum, dicit Matthæus, hoc est, Capharnaum, quam suam fecit coruscatione miracu- quam suam fecit coruscatione miracu- lorum. Et est mirabile de pietate Christi : lorum. Et est mirabile de pietate Christi : quia rogatus recedere, recedit ab indevo- quia rogatus recedere, recedit ab indevo- tis et non rogatus supervenit devotis, tis et non rogatus supervenit devotis, ubi scit se ea quæ pertinent ad salutem, ubi scit se ea quæ pertinent ad salutem, operaturum: nec exspectat donec cum operaturum: nec exspectat donec cum choris et processionibus recipiatur. Unde, choris et processionibus recipiatur. Unde, Sapient. XII, 1, exclamat ad ipsum Sa- Sapient. XII, 1, exclamat ad ipsum Sa- pientia O quam bonus et suavis est, pientia O quam bonus et suavis est, Domine, spiritus tuus in omnibus! Non Domine, spiritus tuus in omnibus! Non enim conviciatur his qui eum a se eji- enim conviciatur his qui eum a se eji- ciunt, nec exspectat supplicationes eo- ciunt, nec exspectat supplicationes eo- rum qui se invitant: sed ingerit se om- rum qui se invitant: sed ingerit se om- nibus ad salutem. Mich. vi, 3: Popule nibus ad salutem. Mich. vi, 3: Popule

1 Cf. Matth. 1x, 1: Et ascendens in naviculam, 1 Cf. Matth. 1x, 1: Et ascendens in naviculam,

meus, quid feci tibi, aut quid molestus meus, quid feci tibi, aut quid molestus fui tibi? responde mihi. Ejicientibus fui tibi? responde mihi. Ejicientibus enim molestus non fuit. Recipientes au- enim molestus non fuit. Recipientes au- tem gratis salvavit, implens illud Apo- tem gratis salvavit, implens illud Apo- stoli, II ad Timoth. iv, 2: Insta oppor- stoli, II ad Timoth. iv, 2: Insta oppor- tune, importune. tune, importune.

« Et rogabat illum vir, a quo dæmo- « Et rogabat illum vir, a quo dæmo- nia exierant, ut cum eo esset. Dimisit nia exierant, ut cum eo esset. Dimisit autem eum Jesus, dicens: autem eum Jesus, dicens:

Redi in domum tuam, et narra Redi in domum tuam, et narra quanta tibi fecit Deus. Et abiit per uni- quanta tibi fecit Deus. Et abiit per uni- versam civitatem, prædicans quanta versam civitatem, prædicans quanta illi fecisset Jesus. » illi fecisset Jesus. »

Ecce consequens ex parte sanati a Ecce consequens ex parte sanati a dæmonio. dæmonio.

Et dicuntur tria, quorum primum est Et dicuntur tria, quorum primum est sanati ad Dominum devotio. Secundum sanati ad Dominum devotio. Secundum autem, ejusdem a Christo salutaris in- autem, ejusdem a Christo salutaris in- structio. Tertium vero, instructi fervens structio. Tertium vero, instructi fervens exsecutio eorum quæ a Domino injuncta exsecutio eorum quæ a Domino injuncta sibi cognovit. sibi cognovit.

Dicit itaque « Et rogabat illum, » Dicit itaque « Et rogabat illum, » scilicet Jesum, « vir a quo dæmonia ex- scilicet Jesum, « vir a quo dæmonia ex- ierant, » volens adhærere ei qui sibi ierant, » volens adhærere ei qui sibi fuerat causa salutis, « ut cum eo esset, » fuerat causa salutis, « ut cum eo esset, » et sequeretur eum, sicut Maria Magda- et sequeretur eum, sicut Maria Magda- lena. Psal. LXII, 9: Adhæsit anima mea lena. Psal. LXII, 9: Adhæsit anima mea post te me suscepit dextera tua. Zachar. post te me suscepit dextera tua. Zachar. VIII, 23 Ibimus vobiscum audivi- VIII, 23 Ibimus vobiscum audivi- mus enim quoniam Deus vobiscum est. mus enim quoniam Deus vobiscum est. IV Reg. 11, 2: Vivit Dominus, et vivit IV Reg. 11, 2: Vivit Dominus, et vivit anima tua, quia non derelinquam te. anima tua, quia non derelinquam te. Et est laudanda istius devotio, cui dulce Et est laudanda istius devotio, cui dulce erat remanere cum Domino, et liberari erat remanere cum Domino, et liberari a diabolo. Ad Philip. 1, 23: Deside- a diabolo. Ad Philip. 1, 23: Deside- rium habens dissolvi, et esse cum Chri- rium habens dissolvi, et esse cum Chri- sto, multo magis melius. Ruth, 1, 16: sto, multo magis melius. Ruth, 1, 16: Ne adverseris mihi ut relinquam te et Ne adverseris mihi ut relinquam te et abeam: quocumque enim perrexeris, per- abeam: quocumque enim perrexeris, per- gam, et ubi morata fueris, et ego pariter gam, et ubi morata fueris, et ego pariter morabor. Matth. XVII, 4: Domine, bo- morabor. Matth. XVII, 4: Domine, bo- num est nos hic esse. num est nos hic esse.

transfretavit, et venit in civitatem suam. transfretavit, et venit in civitatem suam.

38 38

39 39

« Dimisit autem « Dimisit autem

cens. » cens. »

IN EVANG. LUCE. VIII-38, 39, 40. IN EVANG. LUCE. VIII-38, 39, 40.

575 575 eum Jesus, di- dignitatis conversis, facilius alii conver- eum Jesus, di- dignitatis conversis, facilius alii conver- terentur. I Machab. II, 17 et 18: Prin- terentur. I Machab. II, 17 et 18: Prin- ceps et clarissimus et magnus es in hac ceps et clarissimus et magnus es in hac civitate, et ornatus filiis et fratribus. civitate, et ornatus filiis et fratribus. Ergo accede prior, et fac jussum regis. Ergo accede prior, et fac jussum regis. Majores enim sunt minoribus in exem- Majores enim sunt minoribus in exem- plum obedientiæ et fidei. plum obedientiæ et fidei.

Ecce utilior dimissio et instructio. Ecce utilior dimissio et instructio.

Causa autem dimissionis est, ut salutem Causa autem dimissionis est, ut salutem indevoti aliquem habeant testem verita- indevoti aliquem habeant testem verita- tis Domino recedente, et aliquem adhor- tis Domino recedente, et aliquem adhor- tantem ad salutem. Act. 1, 8: Eritis tantem ad salutem. Act. 1, 8: Eritis mihi testes in Jerusalem, et in omni mihi testes in Jerusalem, et in omni Judæa, et Samaria, et usque ad ulti- Judæa, et Samaria, et usque ad ulti- mum terræ. Causa etiam alia potuit esse, mum terræ. Causa etiam alia potuit esse, ut nobis formam daret, ne curatos in ut nobis formam daret, ne curatos in testimonium laudis nobiscum ducere- testimonium laudis nobiscum ducere- mus. I ad Corinth. IV, 3: Mihi pro mi- mus. I ad Corinth. IV, 3: Mihi pro mi- nimo est ut a vobis judicer, aut ab hu- nimo est ut a vobis judicer, aut ab hu- mano die. Et, infra, y.5: Laus erit uni- mano die. Et, infra, y.5: Laus erit uni- cuique a Deo. Tertia etiam causa esse cuique a Deo. Tertia etiam causa esse potuit, quia jam iste confirmatus fuit: et potuit, quia jam iste confirmatus fuit: et ideo ad prædicandum mittendus fuit, ideo ad prædicandum mittendus fuit, maxime cum notus esset et vir præclaræ maxime cum notus esset et vir præclaræ dignitatis, et multum fructum facere pos- dignitatis, et multum fructum facere pos- set. Matth.1x, 38: Rogate Dominum mes- set. Matth.1x, 38: Rogate Dominum mes- sis ut mittat operarios in messem suam. sis ut mittat operarios in messem suam. Luc.x, 3 Ite: ecce ego mitto vos. Matth. Luc.x, 3 Ite: ecce ego mitto vos. Matth. autem, viu, 20, eum qui in dolo propter autem, viu, 20, eum qui in dolo propter cupiditatem secum esse voluit, non mi- cupiditatem secum esse voluit, non mi- sit, sed abjecit, dicens: Quo vis me se- sit, sed abjecit, dicens: Quo vis me se- qui? Vulpes foveas habent, et volucres qui? Vulpes foveas habent, et volucres cali nidos filius autem hominis non cali nidos filius autem hominis non habet ubi caput reclinet. habet ubi caput reclinet.

His ergo de causis istum devotum di- His ergo de causis istum devotum di- misit, « dicens » per instructionem : misit, « dicens » per instructionem :

« Redi in domum tuam, » « Redi in domum tuam, »

Hoc est, ad familiam tuæ generationis, Hoc est, ad familiam tuæ generationis, in qua magis vales, cum sis homo præ- in qua magis vales, cum sis homo præ- claræ dignitatis. Matth. 1x, 6: Tolle le- claræ dignitatis. Matth. 1x, 6: Tolle le- ctum tuum, et vade in domum tuam. ctum tuum, et vade in domum tuam.

Præterea, Tuis primo prædicare tene- Præterea, Tuis primo prædicare tene- ris. ad Timoth. v, 8: Si quis suorum ris. ad Timoth. v, 8: Si quis suorum et maxime domesticorum curam non ha- et maxime domesticorum curam non ha- bet, fidem negavit, et est infideli dete- bet, fidem negavit, et est infideli dete- rior. rior.

« Et abiit per universam civita- « Et abiit per universam civita- tem, » tem, »

Scilicet metropolim. Et est devota sa- Scilicet metropolim. Et est devota sa- nati obedientia. Cantic. III, 2: Surgam, nati obedientia. Cantic. III, 2: Surgam, et circuibo civitatem: per vicos et plateas et circuibo civitatem: per vicos et plateas quæram quem diligit anima mea. Jonæ, quæram quem diligit anima mea. Jonæ, III, 4: Et coepit Jonas introire in civita- III, 4: Et coepit Jonas introire in civita- tem itinere diei unius: et clamavit, etc. tem itinere diei unius: et clamavit, etc.

« Prædicans quanta illi fecisset Je- « Prædicans quanta illi fecisset Je-

sus. » sus. »

Et est mirum quod dæmoniacus a le- Et est mirum quod dæmoniacus a le- gione curatus, factus est Evangelista. gione curatus, factus est Evangelista. Marc. xvi, 15: Prædicate Evangelium Marc. xvi, 15: Prædicate Evangelium omni creaturæ. omni creaturæ.

« Quanta illi, » beneficiorum mira- « Quanta illi, » beneficiorum mira- cula «fecisset Jesus, » hoc est, Salvator. cula «fecisset Jesus, » hoc est, Salvator. Psal. LXV, 16: Venite, audite, et narrabo, Psal. LXV, 16: Venite, audite, et narrabo, omnes qui timetis Deum, quanta fecit omnes qui timetis Deum, quanta fecit animæ meæ. Tobiæ, xu, 3: Bonis omni- animæ meæ. Tobiæ, xu, 3: Bonis omni- bus per cum repleti sumus. Quid illi ad bus per cum repleti sumus. Quid illi ad hæc poterimus dignum dare? hæc poterimus dignum dare?

« Factum est autem, cum rediisset « Factum est autem, cum rediisset Jesus, excepit illum turba: erant enim Jesus, excepit illum turba: erant enim omnes exspectantes eum. » omnes exspectantes eum. »

Hic incipit ostendere verbi virtutem in Hic incipit ostendere verbi virtutem in mundo minori, hoc est, in homine, tam mundo minori, hoc est, in homine, tam in vita quam in morte. in vita quam in morte.

Et ideo hic duo inducuntur miracula: Et ideo hic duo inducuntur miracula: quorum unum est de sanatione hæmor- quorum unum est de sanatione hæmor- rhoissæ, pro qua nemo intercessit. Alte- rhoissæ, pro qua nemo intercessit. Alte- rum autem de suscitatione filiæ Archisy- rum autem de suscitatione filiæ Archisy- nagogi, pro qua multi intercedebant, nagogi, pro qua multi intercedebant, quam clamore suscitavit: docens Apo- quam clamore suscitavit: docens Apo- stolos quod verbo virtutis suæ omnia stolos quod verbo virtutis suæ omnia et. Hoc autem fecit ideo, ut illis claræ portat : aliquando sanans virtute, ver- et. Hoc autem fecit ideo, ut illis claræ portat : aliquando sanans virtute, ver-

« Et narra, » prædicando, « quanta »> « Et narra, » prædicando, « quanta »> beneficia « tibi » per me « fecit Deus. » beneficia « tibi » per me « fecit Deus. » Psal. xxı, 23: Narrabo nomen tuum fra- Psal. xxı, 23: Narrabo nomen tuum fra- tribus meis in medio Ecclesiæ laudabo tribus meis in medio Ecclesiæ laudabo

40 40

576 576

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

bum confirmante: aliquando autem verbi bum confirmante: aliquando autem verbi potestate ut et ipsi virtute utantur in potestate ut et ipsi virtute utantur in vitæ testimonium, et verbo in veritatis vitæ testimonium, et verbo in veritatis illuminationem. illuminationem.

Et ideo dividitur tota hæc historia in Et ideo dividitur tota hæc historia in duas partes: in quarum prima agitur de duas partes: in quarum prima agitur de solemnitate recipientium se, et exspe- solemnitate recipientium se, et exspe- ctantium reditum ejus, quem indevoti ctantium reditum ejus, quem indevoti abjecerunt. In secunda autem ponuntur abjecerunt. In secunda autem ponuntur ea quæ faciunt ad miraculorum perfectio- ea quæ faciunt ad miraculorum perfectio-

nem. nem.

Circa primum tria dicuntur: reditus Circa primum tria dicuntur: reditus scilicet, exceptio solemnis, et causa ex- scilicet, exceptio solemnis, et causa ex- ceptionis. ceptionis.

Reditus describitur cum dicit : Reditus describitur cum dicit :

« Factum est autem, cum rediisset « Factum est autem, cum rediisset Jesus, » Jesus, »

Scilicet ad devotos qui noverant opera Scilicet ad devotos qui noverant opera virtutum ejus. Cantic. VI, 12: Reverte- virtutum ejus. Cantic. VI, 12: Reverte- re, revertere, Sulamitis: revertere, rever- re, revertere, Sulamitis: revertere, rever- tere ut intueamur te. Revertere, inquam, tere ut intueamur te. Revertere, inquam, adventu iterato veritatis, per illuminatio- adventu iterato veritatis, per illuminatio- nem intellectus, Luc. 1, 79: Illuminare his nem intellectus, Luc. 1, 79: Illuminare his qui in tenebris et in umbra mortis sedent, qui in tenebris et in umbra mortis sedent, ad dirigendos pedes nostros in viam pa- ad dirigendos pedes nostros in viam pa- cis. Revertere per accensionem affectus cis. Revertere per accensionem affectus in ardore charitatis, Isa. LXII, 1: Donec in ardore charitatis, Isa. LXII, 1: Donec egrediatur ut splendor justus ejus, et egrediatur ut splendor justus ejus, et salvator ejus ut lampas accendatur. salvator ejus ut lampas accendatur. Revertere per infusionem virtutis ad cu- Revertere per infusionem virtutis ad cu- rationem infirmitatis, Act. x, 38: Per- rationem infirmitatis, Act. x, 38: Per- transivit benefaciendo, et sanando om- transivit benefaciendo, et sanando om- nes oppressos a diabolo, quoniam Deus nes oppressos a diabolo, quoniam Deus erat cum illo. Revertere per ostensionem erat cum illo. Revertere per ostensionem tuæ speciei, et auditum tuæ prædicatio- tuæ speciei, et auditum tuæ prædicatio- nis ad doctrinam honestæ conversatio- nis ad doctrinam honestæ conversatio- nis, Cantic. 11, 14: Ostende mihi faciem nis, Cantic. 11, 14: Ostende mihi faciem tuam, sonet vox tua in auribus meis: tuam, sonet vox tua in auribus meis: Vox enim tua dulcis, et facies tua de- Vox enim tua dulcis, et facies tua de-

cora. cora.

Sic ergo cum rediisset, « excepit illum Sic ergo cum rediisset, « excepit illum turba. » Juxta Isaiæ, vaticinium, Isa. Lx, turba. » Juxta Isaiæ, vaticinium, Isa. Lx, 4: Leva in circuitu oculos tuos, et vide: 4: Leva in circuitu oculos tuos, et vide: omnes isti congregati sunt, venerunt tibi. omnes isti congregati sunt, venerunt tibi. Joan. XII, 12 et 13: Turba multa quæ Joan. XII, 12 et 13: Turba multa quæ evenerat ad diem festum,... clamabat evenerat ad diem festum,... clamabat Domino Hosanna! Benedictus qui ve- Domino Hosanna! Benedictus qui ve-

: :

nit in nomine Domini. Psal. CXVII, 25 et nit in nomine Domini. Psal. CXVII, 25 et 26: O Domine, salvum me fac: o Do- 26: O Domine, salvum me fac: o Do- mine, bene prosperare. Benedictus qui mine, bene prosperare. Benedictus qui venit in nomine Domini. venit in nomine Domini.

« Erant enim omnes exspectantes « Erant enim omnes exspectantes

eum. » eum. »

Ecce causa exspectationis: quia cum Ecce causa exspectationis: quia cum magno desiderio salutis in corpore et magno desiderio salutis in corpore et anima, exspectantes erant reditum Sal- anima, exspectantes erant reditum Sal- vatoris. Psal. xxxix, 2: Exspectans ex- vatoris. Psal. xxxix, 2: Exspectans ex- spectavi Dominum, et intendit mihi. Mi- spectavi Dominum, et intendit mihi. Mi- chææ, v, 7 Ego autem ad Dominum chææ, v, 7 Ego autem ad Dominum adspiciam, exspectabo Deum salvatorem adspiciam, exspectabo Deum salvatorem

теит. теит.

« Et ecce venit vir, cui nomen Jai- « Et ecce venit vir, cui nomen Jai- rus, et ipse princeps synagogæ erat. » rus, et ipse princeps synagogæ erat. »

Hæc est secunda pars in qua ponitur Hæc est secunda pars in qua ponitur historia duorum miraculorum. historia duorum miraculorum.

Et dividitur in partes tres : in quarum Et dividitur in partes tres : in quarum prima ad miraculum faciendum ponitur prima ad miraculum faciendum ponitur intercedentium dignitas et multitudo, et intercedentium dignitas et multitudo, et Domini ad faciendum inclinatio. In se- Domini ad faciendum inclinatio. In se- cunda, cum esset in itinere, ponitur cunda, cum esset in itinere, ponitur prioris miraculi in sanatione hæmor- prioris miraculi in sanatione hæmor- rhoissæ perfectio. In tertia vero ponitur rhoissæ perfectio. In tertia vero ponitur filiæ Archisynagogi suscitatio. filiæ Archisynagogi suscitatio.

In prima harum ponuntur tria: in- In prima harum ponuntur tria: in- tercedentis dignitas, intercedentis humi- tercedentis dignitas, intercedentis humi- litas, et intercedentis devota postulatio litas, et intercedentis devota postulatio cum rationis allegatione, quæ compulit cum rationis allegatione, quæ compulit affectum paternum ad postulandum. affectum paternum ad postulandum.

De primo dicuntur tria: postulantis De primo dicuntur tria: postulantis strenuitas, postulantis famosum nomen, strenuitas, postulantis famosum nomen, et postulantis dignitas. et postulantis dignitas.

De primo dicit : De primo dicit :

« Et ecce, »in turba, ut intercessione « Et ecce, »in turba, ut intercessione multorum exaudiretur facilius, et esset multorum exaudiretur facilius, et esset miraculum coram multis factum glorio- miraculum coram multis factum glorio- sius, « vir, » in quo intelligitur strenui- sius, « vir, » in quo intelligitur strenui- tas principis in regenda republica. Bias tas principis in regenda republica. Bias qui fuit unus de septem sapientibus qui fuit unus de septem sapientibus Apollinis dicit : « Principatus ostendit Apollinis dicit : « Principatus ostendit virum.» «Vir enim est, ut dicit Grego- virum.» «Vir enim est, ut dicit Grego- «rius, qui contra biformes fortunæ in- «rius, qui contra biformes fortunæ in-

41 41

IN EVANG. LUCÆ, VIII-41, 42. IN EVANG. LUCÆ, VIII-41, 42.

« sultus, uniformi constantia mentis « sultus, uniformi constantia mentis «< militat præmunitus. » Et vere vir vi- «< militat præmunitus. » Et vere vir vi- rens virore fidei, qui salutem filiæ non rens virore fidei, qui salutem filiæ non peteret ab eo quem non crederet Salva- peteret ab eo quem non crederet Salva- torem. Jerem. xvn, 7 et 8: Beatus vir torem. Jerem. xvn, 7 et 8: Beatus vir qui confidit in Domino, et erit Dominus qui confidit in Domino, et erit Dominus fiducia ejus. Et erit quasi lignum quod fiducia ejus. Et erit quasi lignum quod transplantatur super aquas, quod ad transplantatur super aquas, quod ad humorem mittit radices suas. Vir, in- humorem mittit radices suas. Vir, in- quam, a vi mentis, quem non desperatio quam, a vi mentis, quem non desperatio salutis ex magnitudine infirmitatis deje- salutis ex magnitudine infirmitatis deje- cit a spe salutis. Ad Roman. IV, 18: cit a spe salutis. Ad Roman. IV, 18: Qui contra spem in spem credidit, ut Qui contra spem in spem credidit, ut vere se probaret filium Abrahæ. vere se probaret filium Abrahæ. Hic ergo vir, Hic ergo vir,

<< Cui nomen Jairus. » << Cui nomen Jairus. »

Ecce designatio famosi nominis. In- Ecce designatio famosi nominis. In- terpretatur enim Jairus illuminatus, cu- terpretatur enim Jairus illuminatus, cu- jus facies cum Domino in monte re- jus facies cum Domino in monte re- splenduit. Illuminatus ad fidem Red- splenduit. Illuminatus ad fidem Red- emptoris, I ad Corinth. 1, 18: Nos emptoris, I ad Corinth. 1, 18: Nos omnes revelata facie gloriam Domini omnes revelata facie gloriam Domini speculantes, in eamdem imaginem trans- speculantes, in eamdem imaginem trans- formamur a claritate in claritatem, formamur a claritate in claritatem, tamquam a Domino Spiritu. Hic ergo tamquam a Domino Spiritu. Hic ergo sic juxta nomen suum ad fidem illumi- sic juxta nomen suum ad fidem illumi- natus Domino se præsentans. natus Domino se præsentans.

« Et ipse princeps synagogæ erat. » « Et ipse princeps synagogæ erat. »

Allegatio est dignitatis, non cujusli- Allegatio est dignitatis, non cujusli- bet, sed ecclesiasticæ quæ major erat bet, sed ecclesiasticæ quæ major erat omni dignitate sæculari. Isti sunt prin- omni dignitate sæculari. Isti sunt prin- cipes populorum qui congregati sunt cipes populorum qui congregati sunt cum Deo Abraham2. Princeps autem cum Deo Abraham2. Princeps autem erat cujus est prima potestas et jurisdi- erat cujus est prima potestas et jurisdi- ctio in his quæ spectant ad synagogam, ctio in his quæ spectant ad synagogam, cæteris ad minora officia deputatis. Isa. cæteris ad minora officia deputatis. Isa. XXX, 8 et 5 Princeps ea quæ digna XXX, 8 et 5 Princeps ea quæ digna sunt principe, cogitabit: et non vocabi- sunt principe, cogitabit: et non vocabi- tur ultra is qui insipiens est, princeps. tur ultra is qui insipiens est, princeps. Principis enim est jura et condere, et Principis enim est jura et condere, et aliis præcipere, et alios ad honesta per aliis præcipere, et alios ad honesta per verba et exempla ducere. Hæc enim se- verba et exempla ducere. Hæc enim se- cundum Isaiam, sunt condigna principi. cundum Isaiam, sunt condigna principi.

1 Cf. Exod. XXXIV, 5. 1 Cf. Exod. XXXIV, 5.

XXII XXII

577 577

Et ideo dicit Isaias, xxxn, 5, quod frau- Et ideo dicit Isaias, xxxn, 5, quod frau- dulentus non appellabitur major. Et dulentus non appellabitur major. Et infra, y. 7 Fraudulenti vasa pessima infra, y. 7 Fraudulenti vasa pessima sunt ipse enim cogitationes concinnavit sunt ipse enim cogitationes concinnavit ad perdendos mites. Fraudulentus enim, ad perdendos mites. Fraudulentus enim, qui dictat leges ad perdendos et exspo- qui dictat leges ad perdendos et exspo- liandos mites et innocentes, tyrannus liandos mites et innocentes, tyrannus est. Princeps autem non nisi utilia po- est. Princeps autem non nisi utilia po- pulo decernit et hoc aliis præcipit quod pulo decernit et hoc aliis præcipit quod ipse prior facit. Econtra de malis princi- ipse prior facit. Econtra de malis princi- pibus synagogæ dicitur, Matth. xxm, pibus synagogæ dicitur, Matth. xxm, 4 Alligant onera gravia et importabi- 4 Alligant onera gravia et importabi- lia, et imponunt in humeros hominum: lia, et imponunt in humeros hominum: digito autem suo nolunt ea movere. Iste digito autem suo nolunt ea movere. Iste autem princeps erat summus sacerdos, autem princeps erat summus sacerdos, sicut Episcopus, vel Archiepiscopus sicut Episcopus, vel Archiepiscopus apud nos. apud nos.

« Synagogæ. » Et in hoc notatur quod « Synagogæ. » Et in hoc notatur quod jam in sacrificiis et sacramentis synago- jam in sacrificiis et sacramentis synago- gæ cessaverat virtus curationum, et in- gæ cessaverat virtus curationum, et in- choabatur nova gratia, et requirebatur choabatur nova gratia, et requirebatur qui curaret. Ad Hebr. vn, 19: Nihil ad qui curaret. Ad Hebr. vn, 19: Nihil ad perfectum adduxit lex. Si enim aliquem perfectum adduxit lex. Si enim aliquem ad perfectum duxisset, ipse princeps sy- ad perfectum duxisset, ipse princeps sy- nagogæ alium non requireret. nagogæ alium non requireret.

« Et cecidit ad pedes Jesu, rogans « Et cecidit ad pedes Jesu, rogans eum ut intraret in domum ejus, eum ut intraret in domum ejus, Quia unica filia erat ei fere anno- Quia unica filia erat ei fere anno- rum duodecim, et hæc moriebatur. » rum duodecim, et hæc moriebatur. »

Tangitur hic istius principis humilitas. Tangitur hic istius principis humilitas. Et tanguntur duo supplicitas adora- Et tanguntur duo supplicitas adora- tionis, et humilitas cordis. tionis, et humilitas cordis.

Supplicitas adorationis notatur in hoc Supplicitas adorationis notatur in hoc quod « cecidit, » id est, pronus adoravit. quod « cecidit, » id est, pronus adoravit. Exod. iv, 31 Proni adoraverunt. Pro- Exod. iv, 31 Proni adoraverunt. Pro- nus enim cadit in Deum: supinus au- nus enim cadit in Deum: supinus au- tem cadit a Deo et avertitur ab ipso. Et tem cadit a Deo et avertitur ab ipso. Et

ideo pronus manuum apprehensione ideo pronus manuum apprehensione adhæret Deo, et accedit ad ipsum: supi- adhæret Deo, et accedit ad ipsum: supi- nus autem capite avertitur ab ipso, et nus autem capite avertitur ab ipso, et impingit contra eum pedibus. Deuter. impingit contra eum pedibus. Deuter. IV, 4 Vos qui adhæretis Domino Deo IV, 4 Vos qui adhæretis Domino Deo vestro, vivitis universi. De supinis autem, vestro, vivitis universi. De supinis autem,

: :

2 Psal. XLVI, 10. 2 Psal. XLVI, 10.

37 37

42 42

578 578

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

Isa. ix, 13 et 14, dicitur: In omnibus Isa. ix, 13 et 14, dicitur: In omnibus his non est aversus furor ejus... Et po- his non est aversus furor ejus... Et po- pulus non est reversus ad percutientem pulus non est reversus ad percutientem se. I ad Corinth. xiv, 25: Cadens in fa- se. I ad Corinth. xiv, 25: Cadens in fa- ciem adorabit Deum, pronuntians quod ciem adorabit Deum, pronuntians quod vere Deus in vobis sit. vere Deus in vobis sit.

• « Ad pedes Jesu. » • « Ad pedes Jesu. »

Ecce humilitas devotionis: quia cum Ecce humilitas devotionis: quia cum princeps esset, non dedignatus est lo- princeps esset, non dedignatus est lo- cum pedum quærere. Psal. cXXXI, 7: cum pedum quærere. Psal. cXXXI, 7: Adorabimus in loco ubi steterunt pedes Adorabimus in loco ubi steterunt pedes ejus. IV Reg. IV, 8, mulier Sunamitis ejus. IV Reg. IV, 8, mulier Sunamitis tenuit pedes Elisei. Sic dixit Mardochæus tenuit pedes Elisei. Sic dixit Mardochæus quod pro salute Israel paratus erat oscu- quod pro salute Israel paratus erat oscu- lari pedes Aman¹. Sed et multo magis lari pedes Aman¹. Sed et multo magis Christi. Sic mulier peccatrix stans retro Christi. Sic mulier peccatrix stans retro secus pedes Jesu osculabatur eos 2. Sic secus pedes Jesu osculabatur eos 2. Sic multi gratiam invenerunt ad pedes Do- multi gratiam invenerunt ad pedes Do- mini. Ad Hebr. IV, 16: Adeamus ergo mini. Ad Hebr. IV, 16: Adeamus ergo cum fiducia ad thronum gratiæ ut mi- cum fiducia ad thronum gratiæ ut mi- sericordiam consequamur, et gratiam in- sericordiam consequamur, et gratiam in- veniamus in auxilio opportuno. veniamus in auxilio opportuno.

« Rogans eum. » « Rogans eum. »

ut intraret in domum, et suscitaret ut intraret in domum, et suscitaret filiam. filiam.

Quæritur autem, Quare non increpa- Quæritur autem, Quare non increpa- tur iste sicut regulus, Joannis, IV, 46 et tur iste sicut regulus, Joannis, IV, 46 et seq.? Et de hoc Patres multas reddide- seq.? Et de hoc Patres multas reddide- runt rationes. runt rationes.

Prima quidem est, quia iste cum istis Prima quidem est, quia iste cum istis signis humilitatis et devotionis petit : signis humilitatis et devotionis petit : quod non ille. Procumbit in pedibus, quod non ille. Procumbit in pedibus, quod signum est devotæ fidei licet pusil- quod signum est devotæ fidei licet pusil- læ. Psal. xcvIII, 5: Adorate scabellum læ. Psal. xcvIII, 5: Adorate scabellum pedum ejus, quoniam sanctum est. pedum ejus, quoniam sanctum est.

Secunda autem est, quia iste ad aliud Secunda autem est, quia iste ad aliud petit quam ille. Iste enim petit, ut viso petit quam ille. Iste enim petit, ut viso lamento matris puellæ magis moveatur lamento matris puellæ magis moveatur ad misericordiam ille autem, quia ab- ad misericordiam ille autem, quia ab- sentem non credidit curare posse. Isa. sentem non credidit curare posse. Isa. LXIV, 12 Numquid super his contine- LXIV, 12 Numquid super his contine- bis te, Domine, tacebis, et affliges nos bis te, Domine, tacebis, et affliges nos vehementer? Quasi diceret: Non conti- vehementer? Quasi diceret: Non conti- nebis viscera pietatis, visa tanta miseria nebis viscera pietatis, visa tanta miseria in me, et in matre, et in familia domus : in me, et in matre, et in familia domus : quam, quamvis scias jam per præscien- quam, quamvis scias jam per præscien- tiam divinitatis, tamen humanitus move- tiam divinitatis, tamen humanitus move- beris videns eam oculis carnis. beris videns eam oculis carnis.

Tertia causa est, quia sicut tactus Tertia causa est, quia sicut tactus mundissimæ carnis suæ, et deitati uni- mundissimæ carnis suæ, et deitati uni- tæ, multa operabatur in ægris, ita scivit tæ, multa operabatur in ægris, ita scivit

Ecce supplicatio in qua duo conti- quod præsentia corporalis per sensum Ecce supplicatio in qua duo conti- quod præsentia corporalis per sensum nentur modus, et res petita. nentur modus, et res petita.

Modus exprimitur per hoc quod dicit : Modus exprimitur per hoc quod dicit : « Rogans eum. » Est rogatio, petitio « Rogans eum. » Est rogatio, petitio cum supplicatione et humilitate. Eccli. cum supplicatione et humilitate. Eccli. xxxv, 21 Oratio humiliantis se nubes xxxv, 21 Oratio humiliantis se nubes penetrabit. Et attende, quod cum mag- penetrabit. Et attende, quod cum mag- nus esset, non convertitur ad imperium nus esset, non convertitur ad imperium vel ad preces armatas, sciens divinitatem vel ad preces armatas, sciens divinitatem non cogi nisi per humilitatem. Et hoc non cogi nisi per humilitatem. Et hoc est argumentum fidei ipsius. Daniel. II, est argumentum fidei ipsius. Daniel. II, 39 In animo contrito, et spiritu humi- 39 In animo contrito, et spiritu humi- litatis suscipiamur, etc. litatis suscipiamur, etc.

« Ut intraret in domum ejus. » « Ut intraret in domum ejus. »

Hic tangitur res petita, et est duplex: Hic tangitur res petita, et est duplex: quia una ordinatur ad alteram, scilicet, quia una ordinatur ad alteram, scilicet,

1 Cf. Esther, IV, 1 et seq. 1 Cf. Esther, IV, 1 et seq.

tactus multa faceret in filia, si se domui tactus multa faceret in filia, si se domui præsentare dignaretur. Multa enim facit præsentare dignaretur. Multa enim facit carbo ignitus, quæ non facit natura ignis. carbo ignitus, quæ non facit natura ignis. Et ita facit multa deitati unita humani- Et ita facit multa deitati unita humani- tas, quæ non facit per seipsam separata tas, quæ non facit per seipsam separata deitas. Isa. LX, 13: Locum pedum meo- deitas. Isa. LX, 13: Locum pedum meo- rum glorificabo. Locus enim pedum est rum glorificabo. Locus enim pedum est humanitas, quæ glorificatur, quando mi- humanitas, quæ glorificatur, quando mi- rabilibus per suum contactum factis ho- rabilibus per suum contactum factis ho-

noratur. noratur.

Quarta causa est, ut incarnationis ædi- Quarta causa est, ut incarnationis ædi- ficetur fides, quia nisi præsentia deitatis ficetur fides, quia nisi præsentia deitatis aliqua operaretur, quæ non faceret ab- aliqua operaretur, quæ non faceret ab- sens, non construeretur fides incarnatio- sens, non construeretur fides incarnatio- nis. Joan. v, 36: Opera quæ ego facio nis. Joan. v, 36: Opera quæ ego facio testimonium perhibent de me. testimonium perhibent de me.

His ergo de causis non reprehenditur His ergo de causis non reprehenditur qui Dominum rogavit, ut domum ejus qui Dominum rogavit, ut domum ejus

2 Cf. Luc. VII, 38. 2 Cf. Luc. VII, 38.

IN EVANG. LUCÆ, VIII-42. IN EVANG. LUCÆ, VIII-42.

intraret. Luc. xix, 9: Hodie salus domui intraret. Luc. xix, 9: Hodie salus domui huic facta est, eo quod et ipse filius sit huic facta est, eo quod et ipse filius sit Abrahæ. Abrahæ.

« Quia unica filia erat ei. » « Quia unica filia erat ei. »

Ecce allegatio petitionis subintelle- Ecce allegatio petitionis subintelle- ctæ quæ est, ut suscitaret filiam ejus : ctæ quæ est, ut suscitaret filiam ejus : quæ, sicut dicitur, Matth. 1x, 18, de- quæ, sicut dicitur, Matth. 1x, 18, de- functa erat. Hic autem, et Marc. v, 23, functa erat. Hic autem, et Marc. v, 23, dicitur quod moriebatur, hoc est, erat dicitur quod moriebatur, hoc est, erat in moriendo, quia exeunte patre de do- in moriendo, quia exeunte patre de do- mo, erat in agone. Sed cum moram fa- mo, erat in agone. Sed cum moram fa- ceret, rediens jam tendebat ad mortem, ceret, rediens jam tendebat ad mortem, et tandem etiam mortua est: sicut et et tandem etiam mortua est: sicut et inferius patri nuntiatur. inferius patri nuntiatur.

Quatuor autem dicuntur ad exaggera- Quatuor autem dicuntur ad exaggera- tionem doloris patris, et provocationem tionem doloris patris, et provocationem misericordiæ Christi, scilicet, quod erat misericordiæ Christi, scilicet, quod erat unicum naturæ pignus, fragilitas sexus, unicum naturæ pignus, fragilitas sexus, teneritudo ætatis florentis, et miseria in- teneritudo ætatis florentis, et miseria in- firmitatis. firmitatis.

De primo dicit: « Quia unica erat De primo dicit: « Quia unica erat illi, » et ideo affectum paternum totum illi, » et ideo affectum paternum totum possederat, qui in alia naturæ pignora possederat, qui in alia naturæ pignora indivisus erat. II Reg. 1, 26: Sicut ma- indivisus erat. II Reg. 1, 26: Sicut ma- ter unicum amat filium suum, ita ter unicum amat filium suum, ita te diligebam. Jerem. VI, 26: Luctum te diligebam. Jerem. VI, 26: Luctum unigeniti fac tibi planctum amarum. unigeniti fac tibi planctum amarum.

ego ego

« Filia. » Ecce sexus infirmitas. Filia « Filia. » Ecce sexus infirmitas. Filia enim magis tenera est quam filius. Eccli. enim magis tenera est quam filius. Eccli. xxxv1, 23: Est filia melior filio. Judith, xxxv1, 23: Est filia melior filio. Judith,