554 554

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

liguntur, scilicet, præsumptio benignita- liguntur, scilicet, præsumptio benignita- tis, et reverentia subjectionis. tis, et reverentia subjectionis. Professio majestatis tangitur per hoc Professio majestatis tangitur per hoc quod dicitur: quod dicitur:

« Præceptor. « Præceptor.

Est enim vere præceptor qui omni Est enim vere præceptor qui omni creaturæ præcipiendi habet potestatem. creaturæ præcipiendi habet potestatem. Esther, XIII, 9: In ditione tua cuncta sunt Esther, XIII, 9: In ditione tua cuncta sunt posita, et non est qui possit tuæ resistere posita, et non est qui possit tuæ resistere voluntati. Ibidem, y. 11: Dominus om- voluntati. Ibidem, y. 11: Dominus om- nium es, nec est qui resistat majestati nium es, nec est qui resistat majestati tuæ. Psal. cxxXIV, 6: Omnia quæcumque tuæ. Psal. cxxXIV, 6: Omnia quæcumque voluit Dominus fecit, in cœlo, in terra, voluit Dominus fecit, in cœlo, in terra, in mari et in omnibus abyssis. in mari et in omnibus abyssis.

« Perimus. » « Perimus. »

Ecce allegatio necessitatis. Osee, vi, 1: Ecce allegatio necessitatis. Osee, vi, 1: In tribulatione sua mane consurgent ad In tribulatione sua mane consurgent ad me. Isa. XXVI, 16: In angustia requisie- me. Isa. XXVI, 16: In angustia requisie- runt te, in tribulatione murmuris doc- runt te, in tribulatione murmuris doc- trina tua eis. trina tua eis.

Præsumptio autem benignitatis nota- Præsumptio autem benignitatis nota- tur ex hoc quod simplex allegatur neces- tur ex hoc quod simplex allegatur neces- sitas, nec petitur aliquid: quia tantum de sitas, nec petitur aliquid: quia tantum de benignitate sua præsumpserunt, quod benignitate sua præsumpserunt, quod per seipsum sciret et vellet et posset et per seipsum sciret et vellet et posset et faceret quod salutiferum et bonum foret faceret quod salutiferum et bonum foret pro ipsis. Psal. LIV, 23: Jacta super Do- pro ipsis. Psal. LIV, 23: Jacta super Do- minum curam tuam, et ipse te enutriet. minum curam tuam, et ipse te enutriet. I Petr. v, 7 Omnem sollicitudinem ve- I Petr. v, 7 Omnem sollicitudinem ve- stram projicientes in eum, quoniam ipsi stram projicientes in eum, quoniam ipsi cura est de vobis. Psal. xxxix, 18: Ego cura est de vobis. Psal. xxxix, 18: Ego autem mendicus sum et pauper: Domi- autem mendicus sum et pauper: Domi- nus sollicitus est mei. Reverentia vero nus sollicitus est mei. Reverentia vero subjectionis notatur in hoc quod non pro- subjectionis notatur in hoc quod non pro- caciter instant, merita sua prætendentes, caciter instant, merita sua prætendentes, sed humili subjectione se sibi subjicien- sed humili subjectione se sibi subjicien- tes. Et hoc notatur, Marc. iv, 38, ubi di- tes. Et hoc notatur, Marc. iv, 38, ubi di- citur: Non ad te pertinet quia perimus ? citur: Non ad te pertinet quia perimus ? Et est sensus: Quoad inferiores causas Et est sensus: Quoad inferiores causas perimus, neque est auxilium nisi in te. perimus, neque est auxilium nisi in te. Esther, XIII, 9: Si decreveris salvare Esther, XIII, 9: Si decreveris salvare Israel, supple, continuo liberabitur. Israel, supple, continuo liberabitur.

« At ille surgens increpavit ventum, « At ille surgens increpavit ventum,

et tempestatem aquæ, et cessavit, et et tempestatem aquæ, et cessavit, et facta est tranquillitas. facta est tranquillitas.

>> >>

Hic tanguntur ea quæ sunt de essentia Hic tanguntur ea quæ sunt de essentia miraculi, et sunt quatuor: virtutis excita- miraculi, et sunt quatuor: virtutis excita- tio, contrariæ potestatis increpatio, pe- tio, contrariæ potestatis increpatio, pe- riculi sedatio, salutis inductio. riculi sedatio, salutis inductio.

Virtutis divinæ excitatio notatur cum Virtutis divinæ excitatio notatur cum dicitur: « At ille surgens, » hoc est, vir- dicitur: « At ille surgens, » hoc est, vir- tutem erigens et ad actum extendens: tutem erigens et ad actum extendens: quod licet fiat virtute divina operante in quod licet fiat virtute divina operante in humanitate, tamen secundum deitatem humanitate, tamen secundum deitatem semper uno modo se habet. Hanc autem semper uno modo se habet. Hanc autem excitationem virtutis non nisi significat excitationem virtutis non nisi significat in surrectione corporis. Psal. LXXVII, 63: in surrectione corporis. Psal. LXXVII, 63: Excitatus est tamquam dormiens Domi- Excitatus est tamquam dormiens Domi- nus, tamquam potens crapulatus a vino. nus, tamquam potens crapulatus a vino. Hæc autem surrectio Salvatoris in navi- Hæc autem surrectio Salvatoris in navi- cula significat resurrectionem ejus de cula significat resurrectionem ejus de morte et inferno, in qua solutis vinculis morte et inferno, in qua solutis vinculis somni et mortis, suis surrexit ad salutem. somni et mortis, suis surrexit ad salutem. Somnus enim ligatio est sensuum, sicut Somnus enim ligatio est sensuum, sicut dicit Philosophus. Judicum, xv, 14: dicit Philosophus. Judicum, xv, 14: Irruit Spiritus Domini in Samsonem : et Irruit Spiritus Domini in Samsonem : et sicut solent ad odorem ignis lina consu- sicut solent ad odorem ignis lina consu- mi, ita vincula quibus ligatus erat dis- mi, ita vincula quibus ligatus erat dis- sipata sunt et soluta. sipata sunt et soluta.

« Increpavit ventum. » « Increpavit ventum. »

Ecce contrariæ potestatis increpatio. Ecce contrariæ potestatis increpatio. Et tangit duo unum in alto, quod Et tangit duo unum in alto, quod fuit movens causa: et alterum in imo, fuit movens causa: et alterum in imo, quod motum fecit periculum. quod motum fecit periculum.

De primo dicit: « Increpavit ventum, » De primo dicit: « Increpavit ventum, » ut facientem primo periculum. Et in hoc ut facientem primo periculum. Et in hoc notat se Dominum aeris et terræ: quia notat se Dominum aeris et terræ: quia ventus est de natura terræ, et est in for- ventus est de natura terræ, et est in for- ma aeris et movens aerem. Matth. vi, ma aeris et movens aerem. Matth. vi, 26: Imperavit ventis et mari. Marc. Iv, 26: Imperavit ventis et mari. Marc. Iv, 39: Exsurgens comminatus est vento, et 39: Exsurgens comminatus est vento, et dixit mari: Tace, obmutesce. dixit mari: Tace, obmutesce.

Et hoc est quod subjungit : « Et tem- Et hoc est quod subjungit : « Et tem- pestatem aquæ, »ut se Dominum aquæ pestatem aquæ, »ut se Dominum aquæ ostenderet, et Dominum lunæ, quia luna ostenderet, et Dominum lunæ, quia luna movet aquas et per consequens Domi- movet aquas et per consequens Domi- num ignis, quia luna non nisi calore num ignis, quia luna non nisi calore ignis qui cum lumine coeli descendit ignis qui cum lumine coeli descendit elevare potest vaporem venti qui mare elevare potest vaporem venti qui mare

25 25

IN EVANG. LUCÆ, VIII-24, 25. IN EVANG. LUCÆ, VIII-24, 25.

impellit. Nahum, 1, 4: Dominus incre- impellit. Nahum, 1, 4: Dominus incre- pans mare, et exsiccans illud, et omnia pans mare, et exsiccans illud, et omnia flumina ad desertum deducens. Psal. flumina ad desertum deducens. Psal. LXXXVIII, 10: Tu dominaris potestati ma- LXXXVIII, 10: Tu dominaris potestati ma- ris motum autem fluctuum ejus tu mi- ris motum autem fluctuum ejus tu mi- tigas.Surgit ergo Dominus cum adjuto- tigas.Surgit ergo Dominus cum adjuto- rium prætendit: increpat ventum, cum rium prætendit: increpat ventum, cum suggestionem dæmonis annihilat: sedat suggestionem dæmonis annihilat: sedat mare, dum motum mundi vel cordis mare, dum motum mundi vel cordis amari ad pacem reducit. Isa. Lvu, 20: amari ad pacem reducit. Isa. Lvu, 20: Impii quasi mare fervens, quod quiescere Impii quasi mare fervens, quod quiescere non potest. non potest.

« Et cessavit. » « Et cessavit. »

Sedatio periculi. Psal. LXXXVIII, 10: Sedatio periculi. Psal. LXXXVIII, 10: Tu dominaris potestati maris: motum Tu dominaris potestati maris: motum autem fluctuum ejus tu mitigas. Job, autem fluctuum ejus tu mitigas. Job, XXXVIII, 11 Usque huc venies, et non XXXVIII, 11 Usque huc venies, et non procedes amplius, et hic confringes tu- procedes amplius, et hic confringes tu- mentes fluctus tuos. mentes fluctus tuos.

« Et facta est tranquillitas, » « Et facta est tranquillitas, »

Hoc est, quies in aere et in mari. Et Hoc est, quies in aere et in mari. Et hæc est magnitudo salutis inductæ per hæc est magnitudo salutis inductæ per miraculum quia quando sedatur ventus miraculum quia quando sedatur ventus per naturam, non continuo sedatur aqua: per naturam, non continuo sedatur aqua: sed postea adhuc movetur aqua propter sed postea adhuc movetur aqua propter motum qui ante fuerat in ea. Tob. 111, 22: motum qui ante fuerat in ea. Tob. 111, 22: Post tempestatem tranquillum facis: Post tempestatem tranquillum facis: et post lacrymationem et fletum, exsul- et post lacrymationem et fletum, exsul- tationem infundis. Isa. LI, 10: Posuisti tationem infundis. Isa. LI, 10: Posuisti profundum maris viam, ut transirent li- profundum maris viam, ut transirent li- berati. Sapient. x, 18: Transvexit illos berati. Sapient. x, 18: Transvexit illos per aquam nimiam. per aquam nimiam.

« Dixit autem illis: Ubi est fides « Dixit autem illis: Ubi est fides vestra? Qui timentes, mirati sunt ad vestra? Qui timentes, mirati sunt ad invicem dicentes: Quis putas hic est, invicem dicentes: Quis putas hic est, quia et ventis et mari imperat, et obe- quia et ventis et mari imperat, et obe- diunt ei? diunt ei?

Ecce miraculum consequentia, et sunt Ecce miraculum consequentia, et sunt tria increpatio dubietatis, et effectus in- tria increpatio dubietatis, et effectus in- crepationis, et effectus miraculi. crepationis, et effectus miraculi.

Increpatio langitur cum dicitur: « Ubi Increpatio langitur cum dicitur: « Ubi

555 555

est fides vestra, » tot sermonibus instru- est fides vestra, » tot sermonibus instru- cta, tot exhortationibus invitata, tot mira- cta, tot exhortationibus invitata, tot mira- culis confirmata, tot gratiis dotata ? Non culis confirmata, tot gratiis dotata ? Non quærit autem ut instruatur ignorans, sed quærit autem ut instruatur ignorans, sed ut increpetur dubitans cor discipulorum. ut increpetur dubitans cor discipulorum. Marc. xvi, 14: Exprobravit incredulita- Marc. xvi, 14: Exprobravit incredulita- tem eorum et duritiam cordis : quia iis tem eorum et duritiam cordis : quia iis qui viderant eum resurrexisse, non credi- qui viderant eum resurrexisse, non credi- derunt. Matth. v, 26: Quid timidi derunt. Matth. v, 26: Quid timidi estis, modicæ fidei? Marc. iv, 40: Quid estis, modicæ fidei? Marc. iv, 40: Quid timidi estis? necdum habetis fidem ? timidi estis? necdum habetis fidem ?

« Qui timentes. » « Qui timentes. »

Effectus est increpationis et est timor Effectus est increpationis et est timor filialis et reverentialis. Increpati enim filialis et reverentialis. Increpati enim filii timent offensam patris, quamvis non filii timent offensam patris, quamvis non timeant condemnationem. Psal. xvi, timeant condemnationem. Psal. xvi, 10 Timor Domini sanctus, permanens 10 Timor Domini sanctus, permanens in sæculum sæculi. Psal. 11, 11: Servite in sæculum sæculi. Psal. 11, 11: Servite Domino in timore, exsultate ei cum tre- Domino in timore, exsultate ei cum tre-

more. more.

« Mirati sunt. >> « Mirati sunt. >>

Effectus est miraculi. Effectus est miraculi.

Et tanguntur hic quatuor: admiratio, Et tanguntur hic quatuor: admiratio, prædicatio, Christi exaltatio, et miraculi prædicatio, Christi exaltatio, et miraculi

celsitudo. celsitudo.

Admiratio tangitur, cum dicitur: « Mi- Admiratio tangitur, cum dicitur: « Mi- rati sunt » majestatem. Esther, xv, 17: rati sunt » majestatem. Esther, xv, 17: Valde mirabilis es, domine, et facies tua Valde mirabilis es, domine, et facies tua plena est gratiarum. Judicum, XIII, 18: plena est gratiarum. Judicum, XIII, 18: Cur quæris nomen meum, quod est mira- Cur quæris nomen meum, quod est mira- bile? Mirari autem est secundum co- bile? Mirari autem est secundum co- gitationem in cognitione hujus facti sus- gitationem in cognitione hujus facti sus- pendi, et in agonem cordis et stuporem pendi, et in agonem cordis et stuporem converti. Eccli. XLIII, 26: Qui navigant converti. Eccli. XLIII, 26: Qui navigant mare, enarrent pericula ejus: et audien- mare, enarrent pericula ejus: et audien- tes auribus nostris admirabimur. Psal. tes auribus nostris admirabimur. Psal. xc, 4 et 5 Mirabilis in altis, Dominus. xc, 4 et 5 Mirabilis in altis, Dominus. Testimonia tua credibilia facta sunt ni- Testimonia tua credibilia facta sunt ni- mis. Eo enim quod sic in altissimis mi- mis. Eo enim quod sic in altissimis mi- rabilis inventus est, omnia quæ docuit rabilis inventus est, omnia quæ docuit credibilia fecit, et his argumentis corda credibilia fecit, et his argumentis corda ad fidem convicit. Sic enim, ut dicitur, ad fidem convicit. Sic enim, ut dicitur, Act. 1, 3, in multis argumentis fidei fuit Act. 1, 3, in multis argumentis fidei fuit cum patribus fidei, et contestatus est in cum patribus fidei, et contestatus est in

556 556

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

nos fidem, quam tenemus et ideo securi nos fidem, quam tenemus et ideo securi

sumus. sumus.

« Ad invicem dicentes, » « Ad invicem dicentes, »

Fidei prædicationem in seipsis jam Fidei prædicationem in seipsis jam inchoantes, implentes illud quod dicitur inchoantes, implentes illud quod dicitur in fine Apocalypsis, xxII, 17: Qui au- in fine Apocalypsis, xxII, 17: Qui au- dit, dicat: Veni. Ad Hebr. x, 25: Non dit, dicat: Veni. Ad Hebr. x, 25: Non deserentes collectionem nostram..., sed deserentes collectionem nostram..., sed consolantes, et tanto magis quanto vide- consolantes, et tanto magis quanto vide- ritis appropinquantem diem. Isa. xxxv, ritis appropinquantem diem. Isa. xxxv, 4 Dicite pusillanimis Confortamini. 4 Dicite pusillanimis Confortamini. Proverb, xvi, 19: Frater qui adjuva- Proverb, xvi, 19: Frater qui adjuva- tur a fratre, quasi civitas firma. tur a fratre, quasi civitas firma.

« Quis putas hic est, » « Quis putas hic est, »

et et

Hoc est, quautus et quam magnus po- Hoc est, quautus et quam magnus po- testate divina præditus. Simile, Luc. 1, testate divina præditus. Simile, Luc. 1, 66 Quis, putas, puer iste erit ? Etenim 66 Quis, putas, puer iste erit ? Etenim manus Domini erat cum illo. Ultra ho- manus Domini erat cum illo. Ultra ho- minem enim videbant eum facere minem enim videbant eum facere ideo mirantur potestatem infinitam, cu- ideo mirantur potestatem infinitam, cu- jus limites nusquam vident, et infinita- jus limites nusquam vident, et infinita- tem ejus in multis conspiciunt. Isa. tem ejus in multis conspiciunt. Isa. LXIII, 1: Quis est iste qui venit de Edom, LXIII, 1: Quis est iste qui venit de Edom, tinctis vestibus de Bosra? Iste formosus tinctis vestibus de Bosra? Iste formosus in stola sua, gradiens in multitudine in stola sua, gradiens in multitudine fortitudinis suæ ? Psal. xxii, 10: Quis fortitudinis suæ ? Psal. xxii, 10: Quis est iste rex gloriæ ? Dominus virtutum est iste rex gloriæ ? Dominus virtutum ipse est Rex gloriæ. ipse est Rex gloriæ.

Et subjungunt de magnitudine mira- Et subjungunt de magnitudine mira- culi tria tangentes: facientis facilitatem, culi tria tangentes: facientis facilitatem, facti difficultatem, et perfecti signi velo- facti difficultatem, et perfecti signi velo-

citatem. citatem.

Facientis quidem facilitatem cum di- Facientis quidem facilitatem cum di-

cunt: cunt:

« Quia imperat. » « Quia imperat. »

Imperio enim facere maximæ facili- Imperio enim facere maximæ facili- tatis est indicium. Sed omnia hæc fecit tatis est indicium. Sed omnia hæc fecit quatenus virtutem sui verbi demonstra- quatenus virtutem sui verbi demonstra- ret, et in tali virtute verbum prædican- ret, et in tali virtute verbum prædican- dum Apostolis committeret. Psal. xxxıı, dum Apostolis committeret. Psal. xxxıı, 9 Ipse dixit, et facta sunt: ipse man- 9 Ipse dixit, et facta sunt: ipse man-

per per

davit, et creata sunt. Joan. 1, 3: Omnia davit, et creata sunt. Joan. 1, 3: Omnia per ipsum facta sunt, hoc est, Ver- per ipsum facta sunt, hoc est, Ver- bum. Et ideo, Sapient. XVIII, 15, dici- bum. Et ideo, Sapient. XVIII, 15, dici- tur Omnipotens sermo tuus. tur Omnipotens sermo tuus.

« Ventis et mari, » « Ventis et mari, »

Quod maximæ difficultatis est: quia Quod maximæ difficultatis est: quia nullo modo hæc sunt in potestate homi- nullo modo hæc sunt in potestate homi- nis: quia ventus capi non potest, et ma- nis: quia ventus capi non potest, et ma- re non potest ambiri propter latitudinem. re non potest ambiri propter latitudinem. Dei enim solius, ut dicit Psalmus Dei enim solius, ut dicit Psalmus CXXXIV, 7, est producere ventos de the- CXXXIV, 7, est producere ventos de the- sauris suis. Et Dei solius est concludere sauris suis. Et Dei solius est concludere ostiis mare, ut dicitur, Job, XXXVIII, 8 et ostiis mare, ut dicitur, Job, XXXVIII, 8 et seq., quando erumpit quasi de vulva seq., quando erumpit quasi de vulva procedens. Et dicere: Usque huc venies, procedens. Et dicere: Usque huc venies, et non procedes amplius, et hic confrin- et non procedes amplius, et hic confrin- ges tumentes fluctus tuos. ges tumentes fluctus tuos.

« Et obediunt ei. » « Et obediunt ei. »

Et hic est velocissimus modus perfi- Et hic est velocissimus modus perfi- ciendi quia ad dictum hominis creatura ciendi quia ad dictum hominis creatura obedit Creatori. Sapient. xvi, 24: Crea- obedit Creatori. Sapient. xvi, 24: Crea- tura tibi factori deserviens, exardescit tura tibi factori deserviens, exardescit in tormentum adversus injustos, et le- in tormentum adversus injustos, et le- nior fit ad benefaciendum pro his qui in nior fit ad benefaciendum pro his qui in te confidunt. Quoniam verbum suum te confidunt. Quoniam verbum suum omnia ordinat, et moderatur per sapien- omnia ordinat, et moderatur per sapien- tiam divinam, quæ prædicanda commit- tiam divinam, quæ prædicanda commit- titur Apostolis. titur Apostolis.

Et in hoc consistit istius miraculi tota Et in hoc consistit istius miraculi tota perfectio. perfectio.

« Et navigaverunt ad regionem Ge- 26 « Et navigaverunt ad regionem Ge- 26 rasenorum, quæ est contra Gali- rasenorum, quæ est contra Gali- læam. » læam. »

In majori mundo sensibili Christus os- In majori mundo sensibili Christus os- tendit potentiam sui verbi. Hic autem tendit potentiam sui verbi. Hic autem ejusdem verbi ostendit potentiam in eo- ejusdem verbi ostendit potentiam in eo- dem majori mundo insensibili, hoc est, dem majori mundo insensibili, hoc est, in spirituali creatura, quæ hunc mun- in spirituali creatura, quæ hunc mun- dum sensibilem exercet ad virtutem 'bo- dum sensibilem exercet ad virtutem 'bo- norum, et tentationem malorum. Et con- norum, et tentationem malorum. Et con- gruus est ordo quia prius est quod ani- gruus est ordo quia prius est quod ani-

IN EVANG. LUCÆ, VIII-26. IN EVANG. LUCÆ, VIII-26.

male, quam quod spirituale est 1. Et male, quam quod spirituale est 1. Et ideo prius ostendit virtutem in sensibili- ideo prius ostendit virtutem in sensibili- bus corporalibus, quam in spiritualibus bus corporalibus, quam in spiritualibus nequitiis. Sic enim prædicatoribus verbi nequitiis. Sic enim prædicatoribus verbi Dei potestatem dat super omnia dæmo- Dei potestatem dat super omnia dæmo- nia, et ut languores curent: sicut pate- nia, et ut languores curent: sicut pate- bit in cura hæmorrhoissæ, et suscitatione bit in cura hæmorrhoissæ, et suscitatione filiæ Archisynagogi : quæ se continuo filiæ Archisynagogi : quæ se continuo in historia consequuntur. in historia consequuntur.

Tria autem dicuntur in hac historia. Tria autem dicuntur in hac historia. Primum quidem est, quod antecedit mi- Primum quidem est, quod antecedit mi- raculum per modum causalitatis. Secun- raculum per modum causalitatis. Secun- dum autem, quod est de perfectione mi- dum autem, quod est de perfectione mi- raculi. Tertium est, quod est de conse- raculi. Tertium est, quod est de conse- quentibus per modum effectus ipsius quentibus per modum effectus ipsius miraculi. miraculi.

Antecedentia autem sunt tria. Pri- Antecedentia autem sunt tria. Pri- mum est, quod ex parte Domini, facien- mum est, quod ex parte Domini, facien- di miraculum inducit opportunitatem : di miraculum inducit opportunitatem : et hoc est adventus Domini illuc secun- et hoc est adventus Domini illuc secun- dum corporalem præsentiam. Secundum dum corporalem præsentiam. Secundum vero, ex parte dæmoniaci dicit miseriam, vero, ex parte dæmoniaci dicit miseriam, ad faciendum miraculum misericordem ad faciendum miraculum misericordem Dominunr moventem et hoc est occur- Dominunr moventem et hoc est occur- sus viri dæmoniaci. Tertium autem est sus viri dæmoniaci. Tertium autem est ex parte dæmonum, atrox et perseve- ex parte dæmonum, atrox et perseve- rans malitia, quæ a salutis auctore erat rans malitia, quæ a salutis auctore erat comprimenda. comprimenda.

In prima harum partium tria conti- In prima harum partium tria conti- nentur, quorum primum est arripatio nentur, quorum primum est arripatio navigantium. Secundum, descriptio loci navigantium. Secundum, descriptio loci in quem navigantes applicuerunt. Ter- in quem navigantes applicuerunt. Ter- tium autem est exitus Salvatoris in lo- tium autem est exitus Salvatoris in lo- cum ubi salutis requirebatur effectus. cum ubi salutis requirebatur effectus. De primo dicit: De primo dicit:

« Et navigaverunt, « Et navigaverunt,

>> >>

Domino hæc faciente, ut de abysso Domino hæc faciente, ut de abysso aquarum suos educeret. Psal. CXLIII, 7: aquarum suos educeret. Psal. CXLIII, 7: Eripe me et libera me de aquis multis. Eripe me et libera me de aquis multis. Isa. LXII, 13 Eduxit eos per abyssos, Isa. LXII, 13 Eduxit eos per abyssos, quasi equum in deserto non impingen- quasi equum in deserto non impingen- tem. Habacuc, 111, 15 Viam fecisti in tem. Habacuc, 111, 15 Viam fecisti in mari equis tuis. Equi enim Domini qui- mari equis tuis. Equi enim Domini qui- bus vectus est per mundum, Apostoli bus vectus est per mundum, Apostoli

1 Cf. I ad Corinth. xv, 46. 1 Cf. I ad Corinth. xv, 46.

2 Cf. Matth. XIV, 31. 2 Cf. Matth. XIV, 31.

557 557

sunt et Apostolici viri, quos enavigare sunt et Apostolici viri, quos enavigare facit per abyssum mundi cæteris sub- facit per abyssum mundi cæteris sub- mersis. Exod. xv, 10: Submersi sunt mersis. Exod. xv, 10: Submersi sunt quasi plumbum in aquis vehementibus. quasi plumbum in aquis vehementibus. Sic enim, Sapient. xiv, 5: Transeuntes Sic enim, Sapient. xiv, 5: Transeuntes mare per ratem liberati sunt. Sic Pe- mare per ratem liberati sunt. Sic Pe- trum de fluctibus liberavit 2. Sic Paulum trum de fluctibus liberavit 2. Sic Paulum tertio naufragantem de profundo maris tertio naufragantem de profundo maris liberavit. Enavigant ergo qui cum Do- liberavit. Enavigant ergo qui cum Do- mino navigant. Submerguntur qui sine mino navigant. Submerguntur qui sine Dei adjutorio se abyssis concupiscentiæ Dei adjutorio se abyssis concupiscentiæ mundanæ committunt. mundanæ committunt.

Describens autem locum in quem Describens autem locum in quem navin ejiciunt, tria dicit: culmen, no- navin ejiciunt, tria dicit: culmen, no- men, et situm. men, et situm.

Culmen tangit cum dicit : Culmen tangit cum dicit :

« Ad regionem, » « Ad regionem, »

Ut notetur quod omne culmen regni Ut notetur quod omne culmen regni Christi subjiciendum erat imperio. Isa. Christi subjiciendum erat imperio. Isa. LX, 12 Gens et regnum quod non ser- LX, 12 Gens et regnum quod non ser- vierit tibi, peribit: et gentes solitudine vierit tibi, peribit: et gentes solitudine vastabuntur. Est autem, ut dicit Beda, vastabuntur. Est autem, ut dicit Beda, hoc regnum, regio minoris Arabiæ : hoc regnum, regio minoris Arabiæ : non illius unde Magi venerunt in tribu non illius unde Magi venerunt in tribu Manasse juxta montem Galaad, ubi Ja- Manasse juxta montem Galaad, ubi Ja- cob a Laban avunculo suo comprehensus cob a Laban avunculo suo comprehensus est. Sceptra enim in una parte stagni est. Sceptra enim in una parte stagni et altera parte ejusdem, subdenda erant et altera parte ejusdem, subdenda erant potentiæ verbi ejus, ut ubique dominans potentiæ verbi ejus, ut ubique dominans esse intelligatur. Psal. CXLIV, 13: Re- esse intelligatur. Psal. CXLIV, 13: Re- gnum tuum regnum omnium sæculo- gnum tuum regnum omnium sæculo- rum, et dominatio tua in omni genera- rum, et dominatio tua in omni genera- tione et generationem. tione et generationem.

Nomen etiam subdit: Nomen etiam subdit:

« Gerasenorum, » « Gerasenorum, »

Quod sic dicitur propter stagnum ad- Quod sic dicitur propter stagnum ad- jacens, versus ripam alteram. In alia jacens, versus ripam alteram. In alia enim ripa erat Galilæa. enim ripa erat Galilæa.

Et hoc est quod sequitur: Et hoc est quod sequitur:

3 Cf. II ad Corinth. x111, 25. 3 Cf. II ad Corinth. x111, 25.

* Cf. Genes XXXI, 23. * Cf. Genes XXXI, 23.

27 27

558 558

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

« Quæ est contra Galilæam, » « Quæ est contra Galilæam, »

num num

CXIX, CXIX,

Ad differentiam illius quæ est Arabiæ Ad differentiam illius quæ est Arabiæ majoris, de qua tres Magi venerunt 1. majoris, de qua tres Magi venerunt 1. Interpretatur autem, vel generans au- Interpretatur autem, vel generans au- ram, vel colonum ejiciens, vel advena ram, vel colonum ejiciens, vel advena appropinquans. Per præsentiam enim appropinquans. Per præsentiam enim Domini terra et aura sancti Spiritus ge- Domini terra et aura sancti Spiritus ge- nerabat, in qua deambulabat Dominus nerabat, in qua deambulabat Dominus ad auram post Meridiem cum in decli- ad auram post Meridiem cum in decli- natione mundi Dominus quæreret Adam natione mundi Dominus quæreret Adam ad pœnitentiam 2. Et tunc ejicit colo- ad pœnitentiam 2. Et tunc ejicit colo- suum diabolum, de quo, Psal. suum diabolum, de quo, Psal. 5 et 6 Heu mihi, quia incolatus 5 et 6 Heu mihi, quia incolatus meus prolongatus est! Habitavi cum meus prolongatus est! Habitavi cum habitantibus Cedar : multum incola habitantibus Cedar : multum incola fuit anima mea. Et tunc fuit advena eje- fuit anima mea. Et tunc fuit advena eje- ctus de paradiso, Deo suo appropin- ctus de paradiso, Deo suo appropin- quans. I Petr. 11, 11: Obsecro vos tam- quans. I Petr. 11, 11: Obsecro vos tam- quam advenas et peregrinos, abstinere quam advenas et peregrinos, abstinere vos a carnalibus desideriis, etc. Psal. vos a carnalibus desideriis, etc. Psal. xxxviii, 13 : Advena ego sum apud te, xxxviii, 13 : Advena ego sum apud te, et peregrinus, sicut omnes patres mei. et peregrinus, sicut omnes patres mei. Hæc sita est spirituali positione contra Hæc sita est spirituali positione contra Galilæam,quæ transmigratio facta inter- Galilæam,quæ transmigratio facta inter- pretatur, semper respiciens eam transmi- pretatur, semper respiciens eam transmi- grationem quæ in Domino facta est: ut grationem quæ in Domino facta est: ut ex illa spirituali præsentia Christi visite- ex illa spirituali præsentia Christi visite- tur, per viscera misericordiæ Dei no- tur, per viscera misericordiæ Dei no- stri, in quibus visitavit nos oriens ex stri, in quibus visitavit nos oriens ex alto. Et ideo etiam ibidem dæmonum le- alto. Et ideo etiam ibidem dæmonum le- gio est expulsa. gio est expulsa.

« Et cum egressus esset ad terram, « Et cum egressus esset ad terram, occurrit illi vir quidam, qui habebat occurrit illi vir quidam, qui habebat dæmonium jam temporibus multis, dæmonium jam temporibus multis, et vestimento non induebatur, neque et vestimento non induebatur, neque in domo manebat, sed in monumen- in domo manebat, sed in monumen- tis. » tis. »

Ecce tertium, scilicet egressus Domini Ecce tertium, scilicet egressus Domini ad procurandam salutem eorum qui de- ad procurandam salutem eorum qui de- monibus serviebant. Hos undique quæ- monibus serviebant. Hos undique quæ- rebat, et se eis tamquam bonus exhibuit rebat, et se eis tamquam bonus exhibuit medicus. Matth. 1x, 35: Circuibat Jesus medicus. Matth. 1x, 35: Circuibat Jesus

1 Cf. Matth. 11, 1. 1 Cf. Matth. 11, 1.

omnes civitates et castella. Aliquando omnes civitates et castella. Aliquando enim prædicavit, sicut, Matth. v, 2. enim prædicavit, sicut, Matth. v, 2. Aliquando in tentatione confortavit, sic- Aliquando in tentatione confortavit, sic- ut ante fecit timentes in mari. Aliquando ut ante fecit timentes in mari. Aliquando curavit in corpore. Aliquando curavit in curavit in corpore. Aliquando curavit in mente, sicut nunc curat istos dæmonia- mente, sicut nunc curat istos dæmonia- cos. Totum enim assumpsit hominem, cos. Totum enim assumpsit hominem, et totum curat in corpore et mente. et totum curat in corpore et mente.

Et ideo, «egressus, » de quiete sopo- Et ideo, «egressus, » de quiete sopo- ris, de sapientia gubernationis, de con- ris, de sapientia gubernationis, de con- fortatione quam exhibuit tentatis. De fortatione quam exhibuit tentatis. De primo, Psal. 111, 6: Ego dormivi et so- primo, Psal. 111, 6: Ego dormivi et so- poratus sum, et exsurrexi. De secundo, poratus sum, et exsurrexi. De secundo, Proverb. xXXI, 14: Facta est quasi na- Proverb. xXXI, 14: Facta est quasi na- vis institoris. De tertio, Luc. xxn1, 32: vis institoris. De tertio, Luc. xxn1, 32: Ego rogavi pro te ut non deficiat fides Ego rogavi pro te ut non deficiat fides tua. tua.

Inde ergo «Egressus, ad actionis la- Inde ergo «Egressus, ad actionis la- borem, ad gubernatorum eruditionem, borem, ad gubernatorum eruditionem, et ad confortatorum consolationem. De et ad confortatorum consolationem. De primo in Psalmo LXVIII, 4: Laboravi primo in Psalmo LXVIII, 4: Laboravi clamans, raucæ factæ sunt fauces meæ, clamans, raucæ factæ sunt fauces meæ, De secundo, Matth. v, 2 et 3 : Aperiens De secundo, Matth. v, 2 et 3 : Aperiens os suum docebat os suum docebat dicens Beati pau- dicens Beati pau- peres. Omnis enim Christi actio nostra peres. Omnis enim Christi actio nostra est instructio. De tertio, Isa. LXVI, 13 et est instructio. De tertio, Isa. LXVI, 13 et 14 Quomodo si cui mater blandiatur, 14 Quomodo si cui mater blandiatur, ita ego consolabor vos, et in Jerusalem ita ego consolabor vos, et in Jerusalem consolabimini. Videbitis, et gaudebit cor consolabimini. Videbitis, et gaudebit cor

vestrum. vestrum.

eos, eos,

Ecce quæ faciunt opportunitatem fa- Ecce quæ faciunt opportunitatem fa- ciendi miraculum ex parte Domini. ciendi miraculum ex parte Domini.

« Occurrit illi vir. » « Occurrit illi vir. »

Hoc est secundum, in quo describitur Hoc est secundum, in quo describitur miseria movens misericordem Dominum miseria movens misericordem Dominum ad faciendum miraculum. ad faciendum miraculum.

Et notantur hic quinque, quorum pri- Et notantur hic quinque, quorum pri- mum est dæmoniaci oceursus. Secun- mum est dæmoniaci oceursus. Secun- dum, dæmoniaci istius subintellectus dum, dæmoniaci istius subintellectus status clarus. Tertium est, quod a dæmo- status clarus. Tertium est, quod a dæmo- nio miser est vexatus. Quartum est, mi- nio miser est vexatus. Quartum est, mi- seriæ illius jam longum tempus. Quin- seriæ illius jam longum tempus. Quin- tum est, quod a dæmonio etiam in con- tum est, quod a dæmonio etiam in con- fusionem humanitatis lacerabatur, non fusionem humanitatis lacerabatur, non tegens nuditatem habitus et ab homi- tegens nuditatem habitus et ab homi-

2 Cf.Genes. III, 8. 2 Cf.Genes. III, 8.

IN EVANG. LUCÆ, VIII-27. IN EVANG. LUCÆ, VIII-27.

559 559

num habitatione in horrida loca propel- dæmonis expendunt, a multis dæmoni- num habitatione in horrida loca propel- dæmonis expendunt, a multis dæmoni- lebatur expulsus. lebatur expulsus. bus possidentur. bus possidentur.

Per primum horum notatur dæmonis Per primum horum notatur dæmonis a Christi præsentia coactio. Non enim a Christi præsentia coactio. Non enim occurrit ut noceret: cum etiam sanctis occurrit ut noceret: cum etiam sanctis viris dæmones nisi permissi nocere non viris dæmones nisi permissi nocere non possunt. Oportet enim quod etiam dæ- possunt. Oportet enim quod etiam dæ- mones luci et discussioni Christi se ob- mones luci et discussioni Christi se ob- jiciant. Job, 1, 6 et 7: Affuit inter eos jiciant. Job, 1, 6 et 7: Affuit inter eos etiam Satan, cui dixit Dominus : Unde etiam Satan, cui dixit Dominus : Unde venis? Non ex ignorantia quærens, sed venis? Non ex ignorantia quærens, sed vias suo examine discutiens, ut dicit vias suo examine discutiens, ut dicit Gregorius. Sic ergo occurrit coactus suo Gregorius. Sic ergo occurrit coactus suo se examini præsentans. Il ad Corinth. se examini præsentans. Il ad Corinth. v, 10 Omnes nos manifestari oportet v, 10 Omnes nos manifestari oportet ante tribunal Christi. ante tribunal Christi.

<< Vir. »> << Vir. »>

Hic innuitur clarus status istius dæ- Hic innuitur clarus status istius dæ- moniaci sexu enim erat vir. moniaci sexu enim erat vir.

>> >>

intelligi- intelligi-

Cum dicitur « Quidam, Cum dicitur « Quidam, tur quod erat claræ dignitatis, de qua (ut tur quod erat claræ dignitatis, de qua (ut dicunt Sancti) tota dolens erat regio. Et dicunt Sancti) tota dolens erat regio. Et ideo cum, Matth. vII, 28, duos dicat ideo cum, Matth. vII, 28, duos dicat fuisse dæmoniacos, Lucas unum solum fuisse dæmoniacos, Lucas unum solum commemorat quia iste dignitatis erat commemorat quia iste dignitatis erat singularis innuens etiam in eos qui po- singularis innuens etiam in eos qui po- tentes sunt in sæculo, plus posse dæmo tentes sunt in sæculo, plus posse dæmo nia. Et ideo dicitur quod iste a legione nia. Et ideo dicitur quod iste a legione possessus erat. Alter autem non nisi ab possessus erat. Alter autem non nisi ab uno vexabatur dæmone. Jacob. 11, 6: uno vexabatur dæmone. Jacob. 11, 6: Nonne divites per potentiam opprimunt Nonne divites per potentiam opprimunt vos, et ipsi trahunt vos ad judicia? vos, et ipsi trahunt vos ad judicia? IV Reg. v, 1 Naaman, princeps mili- IV Reg. v, 1 Naaman, princeps mili- tiæ regis Syriæ, erat vir magnus apud tiæ regis Syriæ, erat vir magnus apud dominum suum, et honoratus: per il- dominum suum, et honoratus: per il- lum enim dedit Dominus salutem Sy- lum enim dedit Dominus salutem Sy- riæ erat autem vir fortis et dives, sed riæ erat autem vir fortis et dives, sed leprosus. Frequenter enim contingit leprosus. Frequenter enim contingit quod illi qui præ cæteris fulgent divitiis quod illi qui præ cæteris fulgent divitiis et dignitate, ampliori dæmonum infi- et dignitate, ampliori dæmonum infi- ciantur quasi ejusdem lepræ varietate. ciantur quasi ejusdem lepræ varietate. I ad Timoth. v1, 9: Qui volunt divites I ad Timoth. v1, 9: Qui volunt divites fieri, incidunt in tentationem, et in la- fieri, incidunt in tentationem, et in la- queum diaboli, et in desideria multa queum diaboli, et in desideria multa inutilia, et nociva, quæ mergunt homi- inutilia, et nociva, quæ mergunt homi- nes in interitum et perditionem. Et dum nes in interitum et perditionem. Et dum vires et virilitatem strenue in obsequio vires et virilitatem strenue in obsequio

« Qui habebat dæmonium. » « Qui habebat dæmonium. »

Ecce dæmonum habitus, qui habitus Ecce dæmonum habitus, qui habitus et miser et miserabilis est. Habere enim et miser et miserabilis est. Habere enim dæmonem, non haberi a dæmonio, notat dæmonem, non haberi a dæmonio, notat quod hic per peccatum causa fuerat quod quod hic per peccatum causa fuerat quod dæmones intraverunt in eum. Ad Ephes. dæmones intraverunt in eum. Ad Ephes. Iv, 27 Nolite locum dare diabolo. Ja- Iv, 27 Nolite locum dare diabolo. Ja- cob. IV, 7: Resistite diabolo, et fugiet cob. IV, 7: Resistite diabolo, et fugiet a vobis. Tobiæ, VI, 17: Hi namque qui a vobis. Tobiæ, VI, 17: Hi namque qui conjugium ita suscipiunt, ut Deum a se conjugium ita suscipiunt, ut Deum a se et a sua mente excludant, et suæ libidi- et a sua mente excludant, et suæ libidi- ni ita vacent, sicut equus et mulus, qui- ni ita vacent, sicut equus et mulus, qui- bus non est intellectus, habet potestatem bus non est intellectus, habet potestatem dæmonium super eos. dæmonium super eos.

« Jam temporibus multis. » « Jam temporibus multis. »

Notat hic miseriæ istius antiquitatem Notat hic miseriæ istius antiquitatem et continuationem. et continuationem.

Per hoc enim quod dicitur: « Тетро- Per hoc enim quod dicitur: « Тетро- ribus multis, » notat antiquitatem. Per ribus multis, » notat antiquitatem. Per hoc autem quod dicit : « Jam, « notat hoc autem quod dicit : « Jam, « notat continuationem. Jam enim, ut dicit Ari- continuationem. Jam enim, ut dicit Ari- stoteles in IV Physicorum, notat nunc stoteles in IV Physicorum, notat nunc propinquum præsenti, vel in præterito, propinquum præsenti, vel in præterito, vel in futuro. Et est sensus: Ex multo vel in futuro. Et est sensus: Ex multo tempore continuo usque ad propinquum tempore continuo usque ad propinquum præsenti nunc. præsenti nunc.

« Habebat dæmonium. » Isa. XLVIII, « Habebat dæmonium. » Isa. XLVIII, 8: Prævaricans prævaricaberis, et trans- 8: Prævaricans prævaricaberis, et trans- gressorem ex utero vocavi te. Jerem. 11, gressorem ex utero vocavi te. Jerem. 11, 20: A sæculo confregisti jugum meum, 20: A sæculo confregisti jugum meum, rupisti vincula mea, et dixisti : Non ser- rupisti vincula mea, et dixisti : Non ser- viam. Hic enim dæmoniacus quasi num- viam. Hic enim dæmoniacus quasi num- quam lucida habuit intervalla, qui ab quam lucida habuit intervalla, qui ab antiquo de vitio in vitium secundum antiquo de vitio in vitium secundum voluntatem cujuslibet dæmonis exagita- voluntatem cujuslibet dæmonis exagita- batur. batur.

« Et vestimento non induebatur. » « Et vestimento non induebatur. »

Ecce dæmonis furor: qui et lacerabat Ecce dæmonis furor: qui et lacerabat habitum ut detegerentur turpia, et ex- habitum ut detegerentur turpia, et ex- pulit de domibus, propellens ad loca ho- pulit de domibus, propellens ad loca ho-

560 560

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

minum habitationi incongrua et horrida. minum habitationi incongrua et horrida. Significatur autem in hoc quod habitum Significatur autem in hoc quod habitum virtutum lacerat dæmonum furiosa inha- virtutum lacerat dæmonum furiosa inha- bitatio, et habitationes humanæ naturæ bitatio, et habitationes humanæ naturæ congruas horret, quærens immunda mor- congruas horret, quærens immunda mor- tuorum in inferno positorum sepulcra. tuorum in inferno positorum sepulcra. Et in hoc duo genera vitiorum notantur. Et in hoc duo genera vitiorum notantur. Quædam enim sunt contra virtutem : Quædam enim sunt contra virtutem : quædam præter hoc, contra hominum quædam præter hoc, contra hominum consuetudinem et naturam. Quam distin- consuetudinem et naturam. Quam distin- ctionem etiam ante nos Philosophi inve- ctionem etiam ante nos Philosophi inve- nerunt. Contra virtutem sunt luxuria, nerunt. Contra virtutem sunt luxuria, gula, ira, et alia hujusmodi peccata. gula, ira, et alia hujusmodi peccata. Contra naturam et hominum mortem, Contra naturam et hominum mortem, sunt horrida: sicut de craneis hominum sunt horrida: sicut de craneis hominum bibere, hominum societatem abhorrere, bibere, hominum societatem abhorrere, et cum mortuis eligere domicilium, et et cum mortuis eligere domicilium, et hujusmodi quæ jam etiam brutalitatem hujusmodi quæ jam etiam brutalitatem animalem excedunt, neque animalitati animalem excedunt, neque animalitati neque humanitati congruentia. De pri- neque humanitati congruentia. De pri- mo, Apocal. xvi, 15: Beatus qui vigi- mo, Apocal. xvi, 15: Beatus qui vigi- lat, et custodit vestimenta sua, ne nudus lat, et custodit vestimenta sua, ne nudus ambulet. Ezechiel. xvi, 37: Nudabo ambulet. Ezechiel. xvi, 37: Nudabo ignominiam tuam coram eis, scilicet ignominiam tuam coram eis, scilicet amatoribus tuis, et videbunt omnem tur- amatoribus tuis, et videbunt omnem tur- pitudinem tuam. Ubi enim hominem pitudinem tuam. Ubi enim hominem non operit virtus, ibi statim apparet tur- non operit virtus, ibi statim apparet tur- pitudo oppositi vitii. pitudo oppositi vitii.

« Neque in domo manebat. » « Neque in domo manebat. »

Ecce vitium contrarium animalitati et Ecce vitium contrarium animalitati et

humanitati. Domus enim est habitatio humanitati. Domus enim est habitatio animalis et hominis, significans quietem, animalis et hominis, significans quietem, in qua vel ut animal vel ut homo inha- in qua vel ut animal vel ut homo inha- bitat. Ut animal, Daniel. IV, 22: Cum bitat. Ut animal, Daniel. IV, 22: Cum bestiis ferisque erit habitatio tua. Quia bestiis ferisque erit habitatio tua. Quia licet peccator sit, tamen animalis natu- licet peccator sit, tamen animalis natu- ram custodit. I ad Corinth. 11, 14: Ani- ram custodit. I ad Corinth. 11, 14: Ani- malis homo non percipit ea quæ sunt malis homo non percipit ea quæ sunt Spiritus Dei. Tamen quia animalis est Spiritus Dei. Tamen quia animalis est vita, ut dicit Glossa, fertur dissoluta la- vita, ut dicit Glossa, fertur dissoluta la- scivia in corporis quinque sensus : quam scivia in corporis quinque sensus : quam intra metas suas spiritus rector non con- intra metas suas spiritus rector non con- tinet. Nihil ergo admittit contrarium ge- tinet. Nihil ergo admittit contrarium ge- neri animalis, quod sibi ex genere est neri animalis, quod sibi ex genere est naturale. naturale.

Domus etiam est habitatio hominis, Domus etiam est habitatio hominis, in qua aliquis per rationem humanitatis in qua aliquis per rationem humanitatis

inhabitat sicut est qui civilia custodit inhabitat sicut est qui civilia custodit et humana, quamvis contra Deum et et humana, quamvis contra Deum et gratiam committat multa sicut Paulus gratiam committat multa sicut Paulus legem æmulans, antequam convertere- legem æmulans, antequam convertere- tur ad Dominum, et alii multi, de qui- tur ad Dominum, et alii multi, de qui- bus dicit, ad Roman. x, 3: Ignorantes bus dicit, ad Roman. x, 3: Ignorantes justitiam Dei, et suam quærentes statue- justitiam Dei, et suam quærentes statue- re, justitiæ Dei non sunt subjecti. Et re, justitiæ Dei non sunt subjecti. Et extra hæc exagitat dæmon ad præterna- extra hæc exagitat dæmon ad præterna- turalia, et ad irrationabilia compellit. turalia, et ad irrationabilia compellit. Jerem. II, 16: Filii Mempheos et Thaph- Jerem. II, 16: Filii Mempheos et Thaph- nes constupraverunt te usque ad verti- nes constupraverunt te usque ad verti- cem. Usque ad verticem enim in qua ra- cem. Usque ad verticem enim in qua ra- tio sita est constupratur, cujus ratio pe- tio sita est constupratur, cujus ratio pe- nitus sic evertitur ut irrationabilia pro- nitus sic evertitur ut irrationabilia pro- sequatur. sequatur.

Hic igitur dæmoniacus, et contra vir- Hic igitur dæmoniacus, et contra vir- tutem civilem, et contra naturam anima- tutem civilem, et contra naturam anima- litatis, et contra ordinem rationis exagi- litatis, et contra ordinem rationis exagi- tabatur. tabatur.

Et quartum adjungitur genus vitio- Et quartum adjungitur genus vitio- rum, cum dicitur. rum, cum dicitur.

<< Sed in monumentis. » << Sed in monumentis. »

In quo notatur quod in spurcis cada- In quo notatur quod in spurcis cada- veribus et horridis dæmonum locis de- veribus et horridis dæmonum locis de- lectabatur. Et talis consuetudinis dicitur lectabatur. Et talis consuetudinis dicitur fuisse tyrannus Siciliæ Dionysius, qui fuisse tyrannus Siciliæ Dionysius, qui in inventionibus dæmoniacis quæ mali- in inventionibus dæmoniacis quæ mali- tiam ferarum et hominum excedebant, tiam ferarum et hominum excedebant, delectabatur. Psal. XII, 3: Sepulcrum delectabatur. Psal. XII, 3: Sepulcrum patens est guttur eorum. Baruch, III, patens est guttur eorum. Baruch, III, 11 Inveterasti in terra aliena, coinqui- 11 Inveterasti in terra aliena, coinqui- natus es cum mortuis. Psal. LXVII, 7: natus es cum mortuis. Psal. LXVII, 7: Qui educit vinctos in fortitudine, simi- Qui educit vinctos in fortitudine, simi- liter eos qui exasperant, qui habitant in liter eos qui exasperant, qui habitant in sepulcris. Sed tanta est Dei misericordia, sepulcris. Sed tanta est Dei misericordia, quod nec illos deserit. Deuter. xxxII, quod nec illos deserit. Deuter. xxxII, 10 10

Invenit eum in terra deserta, in lo- Invenit eum in terra deserta, in lo- co horroris et vastæ solitudinis. co horroris et vastæ solitudinis.

« Is, ut vidit Jesum, procidit ante 28 « Is, ut vidit Jesum, procidit ante 28 illum. » illum. »

Tertium est in quo continetur id quod Tertium est in quo continetur id quod ex parte dæmonis ad miraculum movit ex parte dæmonis ad miraculum movit faciendum. faciendum.

IN EVANG. LUCÆ, VIII-28. IN EVANG. LUCÆ, VIII-28.

Sunt autem tria. Vidit enim, et pro- Sunt autem tria. Vidit enim, et pro- cidit, et clamavit. Vidit visu cognitionis cidit, et clamavit. Vidit visu cognitionis et fidei quia dicit Jacobus, II, 19: et fidei quia dicit Jacobus, II, 19: Dæmones credunt et contremiscunt. Pro- Dæmones credunt et contremiscunt. Pro- cidit, coactam reverentiam exhibens. cidit, coactam reverentiam exhibens. Clamavit, intensionem malitiæ ad vo- Clamavit, intensionem malitiæ ad vo- luntatem nocendi ostendens. luntatem nocendi ostendens.

. .

De primo dicit: « Is ut vidit Jesum, » De primo dicit: « Is ut vidit Jesum, » hoc est, deitatem Christi cognovit. Luc. hoc est, deitatem Christi cognovit. Luc. IV, 41 Exibant dæmonia a multis cla- IV, 41 Exibant dæmonia a multis cla- mantia, et dicentia: Quia tu es Filius mantia, et dicentia: Quia tu es Filius Dei. Dei.

Sed contra, 1 ad Corinth. 11, 8: Si co- Sed contra, 1 ad Corinth. 11, 8: Si co- gnovissent, numquam Dominum gloriæ gnovissent, numquam Dominum gloriæ crucifixissent, hoc est, crucifigi persua- crucifixissent, hoc est, crucifigi persua- sissent. RESPONSIO. Sciebant in signo, et sissent. RESPONSIO. Sciebant in signo, et non in veritate: et sic videbant eum. non in veritate: et sic videbant eum. Dæmones autem Filium Dei videre, est Dæmones autem Filium Dei videre, est dæmonem in tenebris quidem existen- dæmonem in tenebris quidem existen- tem, lucem claritatis ejus in signis gra- tem, lucem claritatis ejus in signis gra- tiæ cognoscere. Et ideo videntes contre- tiæ cognoscere. Et ideo videntes contre- miscunt, ut dicit Jacobus, II, 19: quod miscunt, ut dicit Jacobus, II, 19: quod non facerent, si in tenebris non mane- non facerent, si in tenebris non mane- rent. Spiritus enim sunt tenebrarum. rent. Spiritus enim sunt tenebrarum.

« Procidit ante illum. » « Procidit ante illum. »

Ecce coactam exhibet reverentiam. Sic Ecce coactam exhibet reverentiam. Sic enim inimicos suos etiam invitos ponit enim inimicos suos etiam invitos ponit scabellum pedum suorum 1. Et iterum, scabellum pedum suorum 1. Et iterum, Psal. xc, 13 Super aspidem et basili- Psal. xc, 13 Super aspidem et basili- scum ambulabis, et conculcabis leonem scum ambulabis, et conculcabis leonem et draconem. Ad Philip. 11, 10: In no- et draconem. Ad Philip. 11, 10: In no- mine Jesu omne genu flectatur cæle- mine Jesu omne genu flectatur cæle- stium, terrestrium, et infernorum. Sic stium, terrestrium, et infernorum. Sic ergo non sponte procidit, qui sicut dici- ergo non sponte procidit, qui sicut dici- tur, Isa. xiv, 14, vult esse similis Altis- tur, Isa. xiv, 14, vult esse similis Altis- simo 2: sed invitus ei quem in signis æs- simo 2: sed invitus ei quem in signis æs- timat, reverentiam deitati debitam coa- timat, reverentiam deitati debitam coa- ctus exhibet, ut fidei etiam ab inimicis ctus exhibet, ut fidei etiam ab inimicis testimonium perhibeatur. Ad Roman. testimonium perhibeatur. Ad Roman. XIV, 11 Mihi flectetur omne genu, et XIV, 11 Mihi flectetur omne genu, et omnis lingua confitebitur Deo. Isa. XLV, omnis lingua confitebitur Deo. Isa. XLV, 23 Mihi curvabitur omne genu: et ju- 23 Mihi curvabitur omne genu: et ju- rabit omnis lingua. Homo ergo erube- rabit omnis lingua. Homo ergo erube- scat qui Christo Domino genu non cur- scat qui Christo Domino genu non cur-

1 Psal. Cix, 1. 1 Psal. Cix, 1. Isa. XIV, Isa. XIV,

XXII XXII

14 Ascendam super altitudinem 14 Ascendam super altitudinem

561 561

vat, cui veritatis inimicus, deitatem vat, cui veritatis inimicus, deitatem agnoscens, contremiscens, totus procum- agnoscens, contremiscens, totus procum- bens, reverentiam exhibet. Et in hoc bens, reverentiam exhibet. Et in hoc hæretici Ariani et Judæi pejus aliquid hæretici Ariani et Judæi pejus aliquid faciunt dæmoniacæ malitiæ. Unde Glos- faciunt dæmoniacæ malitiæ. Unde Glos- sa « Arius contendit esse creaturam, sa « Arius contendit esse creaturam, quem dæmon confitetur Dei Filium. Ju- quem dæmon confitetur Dei Filium. Ju- dæi dicunt In principe dæmoniorum dæi dicunt In principe dæmoniorum ejicit dæmones 3: quem dæmonia negant ejicit dæmones 3: quem dæmonia negant aliquid secum habere commune. » aliquid secum habere commune. »

: :

« Et exclamans voce magna, dixit: « Et exclamans voce magna, dixit: Quid mihi et tibi est, Jesu, Fili Dei Quid mihi et tibi est, Jesu, Fili Dei altissimi. » altissimi. »

Ecce hic est intensio clamoris, demon- Ecce hic est intensio clamoris, demon- strans intensionem malitiæ ad nocen- strans intensionem malitiæ ad nocen- dum. dum.

Et notantur tria: modus videlicet cla- Et notantur tria: modus videlicet cla- moris, quantitas, et significatio cordis. moris, quantitas, et significatio cordis.

Modus exprimitur cum dicit «Et Modus exprimitur cum dicit «Et exclamans. » Exclamatio vocatur expul- exclamans. » Exclamatio vocatur expul- sa præter ordinem vox ex affectu cordis. sa præter ordinem vox ex affectu cordis. Et ideo aliquando sumitur in bono, Et ideo aliquando sumitur in bono, quando bonus affectus talem vocem ex- quando bonus affectus talem vocem ex- pellit sicut dicit Psalmus cvI, 6: Cla- pellit sicut dicit Psalmus cvI, 6: Cla- maverunt ad Dominum cum tribularen- maverunt ad Dominum cum tribularen- tur, etc. Et, Daniel. x, 24: Exclama- tur, etc. Et, Daniel. x, 24: Exclama- vit autem voce magna Susanna. In ma- vit autem voce magna Susanna. In ma- lo autem, quando malus affectus talem lo autem, quando malus affectus talem extrudit vocem: sicut, Daniel. XIII, 24: extrudit vocem: sicut, Daniel. XIII, 24: Exclamaverunt autem et senes. Et hic. Exclamaverunt autem et senes. Et hic. Et hoc notat præpositio ex, quæ est in Et hoc notat præpositio ex, quæ est in compositione participii. compositione participii.

« Voce magna, » « Voce magna, »

Quæ semper est potius affectu expul- Quæ semper est potius affectu expul- sa, quam sit mente et ratione ordinata. sa, quam sit mente et ratione ordinata.

Dicitur autem : « Magna, » non vera Dicitur autem : « Magna, » non vera vocis quantitate, sed ab intensione sonan- vocis quantitate, sed ab intensione sonan- di eo quod alte vel horride vel cum acu- di eo quod alte vel horride vel cum acu- mine sonat. Et notat cordis anxietatem mine sonat. Et notat cordis anxietatem vox talis. Aliquando autem vox dicitur vox talis. Aliquando autem vox dicitur magna, quæ magna exprimit. Et sic dæ- magna, quæ magna exprimit. Et sic dæ- monis vox in divinis magna non dicitur. monis vox in divinis magna non dicitur.

nubium, similis ero Altissimo. nubium, similis ero Altissimo.

3 Matth. 1x 34. 3 Matth. 1x 34.

36 36

562 562

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

Et ideo vox ista cum ejulatu fuisse puta- Et ideo vox ista cum ejulatu fuisse puta- tur. Isa. xv, 4 Expediti Moab ulula- tur. Isa. xv, 4 Expediti Moab ulula- bunt, anima ejus ululabit sibi.Expediti bunt, anima ejus ululabit sibi.Expediti Moab sunt principes dæmonum, qui Moab sunt principes dæmonum, qui principantur his qui ex patre diabolo principantur his qui ex patre diabolo sunt. Et anima illius principis ululabit sunt. Et anima illius principis ululabit sibi, quando per Christum sibi cogno- sibi, quando per Christum sibi cogno- scit auferri arma in quibus confidebat '. scit auferri arma in quibus confidebat '.

<< Dixit. >> << Dixit. >>

Ecce significatum vocis. Componitur Ecce significatum vocis. Componitur autem ex duobus confessione, et de- autem ex duobus confessione, et de- precatione. precatione.

salvum faciet populum suum a peccatis salvum faciet populum suum a peccatis eorum. Habacuc, III, 18: Ego autem in eorum. Habacuc, III, 18: Ego autem in Domino gaudebo, et exsultabo in Deo. Domino gaudebo, et exsultabo in Deo. Jesu meo. Jesu meo.

<< Fili Dei. » << Fili Dei. »

Ecce distinctio personalis. Ex modo Ecce distinctio personalis. Ex modo enim constructionis, transitio ad distin- enim constructionis, transitio ad distin- ctas personas refertur. « Fili Dei, » ctas personas refertur. « Fili Dei, » hoc est, fili Patris. Joan. 1, 49: Rabbi, hoc est, fili Patris. Joan. 1, 49: Rabbi, tu es Filius Dei. Joan. x1, 27 : Ego cre- tu es Filius Dei. Joan. x1, 27 : Ego cre- didi quia tu es Christus Filius Dei vivi, didi quia tu es Christus Filius Dei vivi, qui in hunc mundum venisti. Et hanc qui in hunc mundum venisti. Et hanc

Confessione autem duplici, scilicet, quidem confessionem revelatam a Patre Confessione autem duplici, scilicet, quidem confessionem revelatam a Patre disparitatis, et veritatis fidei. disparitatis, et veritatis fidei.

Dispiritas notatur cum dicit: Dispiritas notatur cum dicit:

« Quid mihi et tibi est, » « Quid mihi et tibi est, »

Supple, commune ? Quasi diceret: Supple, commune ? Quasi diceret: Nihil. Ita enim sumus dispares quod me Nihil. Ita enim sumus dispares quod me colentes ad te non pertinent, et te co- colentes ad te non pertinent, et te co- lentes nihil mecum habent commune. lentes nihil mecum habent commune. Et quia nihil est commune mihi, et tibi Et quia nihil est commune mihi, et tibi quare usurpas vasa mea? Et in hoc no- quare usurpas vasa mea? Et in hoc no- tatur quod jam se sensit ejiciendum. II ad tatur quod jam se sensit ejiciendum. II ad Corinth. vi, 15 et 16 Quæ conventio Corinth. vi, 15 et 16 Quæ conventio Christi ad Belial? Aut quæ pars fideli Christi ad Belial? Aut quæ pars fideli cum infideli? Qui autem consensus cum infideli? Qui autem consensus templo Dei cum idolis? templo Dei cum idolis?

« Jesu, Fili Dei Altissimi. »> « Jesu, Fili Dei Altissimi. »>

Ecce confessio veritatis, in qua est Ecce confessio veritatis, in qua est confessio actus proprii Redemptoris, qui confessio actus proprii Redemptoris, qui procedit ex virtute deitatis. Et confessio procedit ex virtute deitatis. Et confessio distinctionis personæ in deitate, et con- distinctionis personæ in deitate, et con- fessio hæreditariæ æqualitatis cum Pa- fessio hæreditariæ æqualitatis cum Pa-

tre. tre.

Primum est in hoc quod dicit : « Je- Primum est in hoc quod dicit : « Je- su, » qui Salvator interpretatur: quæ su, » qui Salvator interpretatur: quæ salus proprius actus est Redemptoris : salus proprius actus est Redemptoris : in humanitate quidem perfectus, sed ex in humanitate quidem perfectus, sed ex virtute deitatis elicitus. Matth. 1, 21: virtute deitatis elicitus. Matth. 1, 21: Vocabis nomen ejus Jesum ipse enim Vocabis nomen ejus Jesum ipse enim

1 Cf. Luc. x1, 22. 1 Cf. Luc. x1, 22.

2 Cf. Matth. XVI, 17. 2 Cf. Matth. XVI, 17.

coelesti accipit Petrus 2. Qui etiam dici- coelesti accipit Petrus 2. Qui etiam dici- tur petra super quam ædificatur Eccle- tur petra super quam ædificatur Eccle- sia 3. Sed dæmones per signa gratiæ sia 3. Sed dæmones per signa gratiæ et amissionem vasorum, existimationem et amissionem vasorum, existimationem vehementem acceperunt de ea, et coacti vehementem acceperunt de ea, et coacti cum ejulatu confessi sunt veritatem: cum ejulatu confessi sunt veritatem: non ex propriis, sed ex cogente veritate non ex propriis, sed ex cogente veritate loquentes. Joan. VIII, 44 Cum loqui- loquentes. Joan. VIII, 44 Cum loqui- tur mendacium, ex propriis loquitur, tur mendacium, ex propriis loquitur, quia mendax est, et pater ejus. quia mendax est, et pater ejus.

<< Altissimi. » << Altissimi. »

Non dicitur Deus altissimus loco, vel Non dicitur Deus altissimus loco, vel comparatione aliorum deorum: quia comparatione aliorum deorum: quia non est comparatio ipsius ad alios. Sed non est comparatio ipsius ad alios. Sed dicitur altissimus altissimorum bonorum dicitur altissimus altissimorum bonorum naturali possessione. Psal. xc, 9: Altis- naturali possessione. Psal. xc, 9: Altis- simum posuisti refugium tuum. Luc. simum posuisti refugium tuum. Luc. 11, 14 Gloria in altissimis Deo. Genes. 11, 14 Gloria in altissimis Deo. Genes. XIV, 19 Benedictus Abram Deo altis- XIV, 19 Benedictus Abram Deo altis- simo', qui creavit cælum et terram. Si simo', qui creavit cælum et terram. Si autem Jesus noster, Filius Altissimi est, autem Jesus noster, Filius Altissimi est, omnia hæc hæreditate possedit. Et quia omnia hæc hæreditate possedit. Et quia unicus est, cum alio hæreditatem istam unicus est, cum alio hæreditatem istam non divisit. Et ideo ipse est altissimus. non divisit. Et ideo ipse est altissimus. Joan. 1, 14: Vidimus gloriam ejus, Joan. 1, 14: Vidimus gloriam ejus, gloriam quasi Unigeniti a Patre ple- gloriam quasi Unigeniti a Patre ple- num gratiæ et veritatis. num gratiæ et veritatis.

Hæc ergo confessio de infidelitate con- Hæc ergo confessio de infidelitate con- vincit Arium, et condemnat Judæum, vincit Arium, et condemnat Judæum,

3 Ibidem, y. 18. 3 Ibidem, y. 18.

* Vulgata habet, excelso. * Vulgata habet, excelso.

IN EVANG. LUCÆ, VIII-28, 29. IN EVANG. LUCÆ, VIII-28, 29.

ut diximus quia confitetur dæmon quod ut diximus quia confitetur dæmon quod ex virtute divina procedat, et quod non ex virtute divina procedat, et quod non ex principe dæmoniorum Beelzebub, et ex principe dæmoniorum Beelzebub, et quod Filius Dei sit altissimi, et quod quod Filius Dei sit altissimi, et quod non sit creatura sicut mentitur Arius. non sit creatura sicut mentitur Arius.

« Obsecro te, ne me torqueas: » « Obsecro te, ne me torqueas: »

Ecce deprecatio: in quo notantur Ecce deprecatio: in quo notantur duo modus scilicet, et petitum. duo modus scilicet, et petitum.

Modus tangitur cum dicitur : « Obse- Modus tangitur cum dicitur : « Obse- cro te, » hoc est, ob sacramentum tuæ cro te, » hoc est, ob sacramentum tuæ deitatis et præfinitionis. Præfinivisti enim deitatis et præfinitionis. Præfinivisti enim non hoc tempore judicium de me facere. non hoc tempore judicium de me facere. Serva ergo sacram tuam præfinitionem. Serva ergo sacram tuam præfinitionem. Serva etiam tuæ deitatis rectitudinem. Serva etiam tuæ deitatis rectitudinem.

In se enim non habet dæmon quod alle- In se enim non habet dæmon quod alle- get ad obtinendam suam voluntatem : et get ad obtinendam suam voluntatem : et ideo confugit ad ea quæ scit esse in Sal- ideo confugit ad ea quæ scit esse in Sal- vatore. Simile, Daniel. ix, 19: Attende vatore. Simile, Daniel. ix, 19: Attende et fac ne moreris propter temetipsum, et fac ne moreris propter temetipsum, Deus meus. Ezechiel. xxxvi, 22: Non Deus meus. Ezechiel. xxxvi, 22: Non propter vos ego faciam, domus Israel, propter vos ego faciam, domus Israel, notum sit vobis, sed propter nomen san- notum sit vobis, sed propter nomen san- ctum meum. Et est dolosa allegatio in ctum meum. Et est dolosa allegatio in dæmone quia ex his quæ sunt in Deo, dæmone quia ex his quæ sunt in Deo, malitiam intendit suæ obtinere volunta- malitiam intendit suæ obtinere volunta- tis. II Machab. 1x, 13: Orabat autem tis. II Machab. 1x, 13: Orabat autem hic scelestus Dominum, a quo non esset hic scelestus Dominum, a quo non esset misericordiam consecuturus. misericordiam consecuturus.

« Ne me torqueas. » « Ne me torqueas. »

Ecce petitum, quod in Glossa duplici- Ecce petitum, quod in Glossa duplici- ter exponitur et tertius modus innuitur. ter exponitur et tertius modus innuitur. Uno quidem modo: quia torqueri se Uno quidem modo: quia torqueri se reputat, quando a læsione hominis ar- reputat, quando a læsione hominis ar- cetur, et tabescit ex ira et malitia in se- cetur, et tabescit ex ira et malitia in se- ipso, et sic torquetur. Psal. cXI, 10: ipso, et sic torquetur. Psal. cXI, 10: Peccator videbit, et irascetur, dentibus Peccator videbit, et irascetur, dentibus suis fremet et tabescet desiderium pec- suis fremet et tabescet desiderium pec- catorum peribit. Mich. vi, 10: Et ad- catorum peribit. Mich. vi, 10: Et ad- spiciet inimica mea, et operietur confu- spiciet inimica mea, et operietur confu- sione, quæ dicit ad me : Ubi est Dominus sione, quæ dicit ad me : Ubi est Dominus Deus tuus? Deus tuus?

Aliter exponitur in Glossa, de tempo- Aliter exponitur in Glossa, de tempo- re, quod tempus judicii non erat, in quo re, quod tempus judicii non erat, in quo potestatem tentandi hominem et vexandi potestatem tentandi hominem et vexandi dæmon scivit se amissurum. Et ideo, dæmon scivit se amissurum. Et ideo,

563 563

Matth. vII, 29, dicunt dæmones: Ve- Matth. vII, 29, dicunt dæmones: Ve- nisti huc ante tempus torquere nos. nisti huc ante tempus torquere nos. Quasi dicant: Hoc esset contra tuam Quasi dicant: Hoc esset contra tuam præfinitionem, et contra tuum ordi- præfinitionem, et contra tuum ordi-

nem. nem.

Tertia innuitur expositio, quod in præ- Tertia innuitur expositio, quod in præ- sentia Christi dæmon incendebatur et sentia Christi dæmon incendebatur et puniebatur. Quod fit ex odio: quia odiens puniebatur. Quod fit ex odio: quia odiens aliquem, amplius affligitur in præsentia aliquem, amplius affligitur in præsentia ejus cum videt eum in negotiis suis ejus cum videt eum in negotiis suis prosperari. Psal. Lxx111, 23: Superbia prosperari. Psal. Lxx111, 23: Superbia eorum qui te oderunt, ascendit semper. eorum qui te oderunt, ascendit semper. Mich, VII, 10 Oculi mei videbunt in Mich, VII, 10 Oculi mei videbunt in eam, inimicam scilicet, nunc erit in con- eam, inimicam scilicet, nunc erit in con- culcationem ut lutum platearum. culcationem ut lutum platearum.

« Præcipiebat enim spiritui immun- « Præcipiebat enim spiritui immun- do, ut exiret ab homine. » do, ut exiret ab homine. »

Hic ponitur id quod est ad miraculi Hic ponitur id quod est ad miraculi perfectionem et commendationem. perfectionem et commendationem.

De perfectione autem miraculi non est De perfectione autem miraculi non est nisi præceptum Domini, ut ostendatur nisi præceptum Domini, ut ostendatur virtus verborum Domini, sicut diximus virtus verborum Domini, sicut diximus in præcedentibus: quia in illa virtute in præcedentibus: quia in illa virtute verbi Domini, committitur verbum præ- verbi Domini, committitur verbum præ- dicandum Apostolis. dicandum Apostolis.

Dicit ergo: «Præcipiebat enim, » quia Dicit ergo: «Præcipiebat enim, » quia cujus præcepto paret etiam sensibilis cujus præcepto paret etiam sensibilis creatura, sicut ventus et mare illius creatura, sicut ventus et mare illius præcepto (quamvis invita) subditur præcepto (quamvis invita) subditur etiam creatura dæmoniaca, et obedit etiam creatura dæmoniaca, et obedit coacta. Marc. 1, 27: Quænam doctrina coacta. Marc. 1, 27: Quænam doctrina hæc nova ? quia in potestate etiam spi- hæc nova ? quia in potestate etiam spi- ritibus immundis imperat, et obediunt ritibus immundis imperat, et obediunt ei ? ei ?

" "

Spiritui immundo. » Spiritus im- Spiritui immundo. » Spiritus im- mundus dicitur a duobus ab immun- mundus dicitur a duobus ab immun- ditia quam in se fecit, et ab immunditia ditia quam in se fecit, et ab immunditia quam in alio persuasione facit. Matth. quam in alio persuasione facit. Matth. XII, 43 Cum immundus spiritus exie- XII, 43 Cum immundus spiritus exie- rit ab homine, ambulat per loca arida, rit ab homine, ambulat per loca arida, etc. Marc. 1, 23: Erat in synagoga co- etc. Marc. 1, 23: Erat in synagoga co- rum homo in spiritu immundo. rum homo in spiritu immundo.

« Ut exiret ab homine. » « Ut exiret ab homine. »

In hoc iterum notatur quod homo iste In hoc iterum notatur quod homo iste

29 29

564 564

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

et et

causam dederat et locum dæmoni causam dederat et locum dæmoni ideo in interioribus ejus erat præsidens ideo in interioribus ejus erat præsidens et impediens operationes ejus, ne ad or- et impediens operationes ejus, ne ad or- dinem regiminis vitæ recta pervenire dinem regiminis vitæ recta pervenire posset ratio. Et quoad hoc spiritus dici- posset ratio. Et quoad hoc spiritus dici- tur immundus esse in aliquo non ita tur immundus esse in aliquo non ita quod sit intra animam ejus, vel spiritui quod sit intra animam ejus, vel spiritui illius illabatur: sed turbat sanguinem, illius illabatur: sed turbat sanguinem, et spiritum corporeum ipsius, qui est et spiritum corporeum ipsius, qui est vector formarum et virtutum ejus, et in vector formarum et virtutum ejus, et in cogitatu, et verbis, et motibus. Per hunc cogitatu, et verbis, et motibus. Per hunc modum reddit inordinatum. Sic dicitur, modum reddit inordinatum. Sic dicitur, I Reg. xvi, 14: Spiritus Domini recessit I Reg. xvi, 14: Spiritus Domini recessit a Saul, et exagitabat eum spiritus ne- a Saul, et exagitabat eum spiritus ne- quam, a Domino. Matth. XVII, 14, dicitur quam, a Domino. Matth. XVII, 14, dicitur de quodam qui male patitur a dæmonio: de quodam qui male patitur a dæmonio: Nam sæpe cadit in ignem, et crebro in Nam sæpe cadit in ignem, et crebro in aquam. Et, Matth. xv, 22, dicitur: Do- aquam. Et, Matth. xv, 22, dicitur: Do- mine, filia mea male a dæmonio vexa- mine, filia mea male a dæmonio vexa- tur. Et similia multa sunt in Scripturis. tur. Et similia multa sunt in Scripturis. Et ideo quia interiores vias et vires sic Et ideo quia interiores vias et vires sic impedit, dicitur hic, quod præcepit ut impedit, dicitur hic, quod præcepit ut exiret ab ipso, hoc est, ut interiora re- exiret ab ipso, hoc est, ut interiora re- linqueret, et non impediret vel vexaret linqueret, et non impediret vel vexaret

eum. eum.

<< Multis enim temporibus arripie- << Multis enim temporibus arripie- bat illum, et vinciebatur catenis et bat illum, et vinciebatur catenis et compedibus custoditus, et ruptis vin- compedibus custoditus, et ruptis vin- culis agebatur a dæmonio in deser- culis agebatur a dæmonio in deser- ta. » ta. »

Hic ponit miraculi commendationem a Hic ponit miraculi commendationem a quatuor, quorum primum est dæmonum quatuor, quorum primum est dæmonum vis et crudelitas, cui posse imperare fuit vis et crudelitas, cui posse imperare fuit commendabile. Secundum est, dæmonum commendabile. Secundum est, dæmonum numerosa multiplicitas. Tertium autem, numerosa multiplicitas. Tertium autem, dæmonum coacta supplicitas, quod a dæmonum coacta supplicitas, quod a Christo nihil nisi per supplices preces Christo nihil nisi per supplices preces impetrabant. Quartum autem, ostensa in impetrabant. Quartum autem, ostensa in porcis dæmonum, malitiæ cui posse im- porcis dæmonum, malitiæ cui posse im- perare erat maximum. perare erat maximum.