1X, 1X,

IN EVANG. LUCÆ, VII-39, 40. IN EVANG. LUCÆ, VII-39, 40.

Matth. Matth. 4: Ut quid cogitatis mala in cor- 4: Ut quid cogitatis mala in cor- dibus vestris ? Isa. 1, 16: Auferte malum dibus vestris ? Isa. 1, 16: Auferte malum cogitationum vestrarum ab oculis meis. cogitationum vestrarum ab oculis meis.

« Hic si esset propheta. « Hic si esset propheta.

» »

Ecce murmuratio in duobus peccans : Ecce murmuratio in duobus peccans : in dubitatione, quia conjunctio notat du- in dubitatione, quia conjunctio notat du- bitationem et in minus dicendo, quia bitationem et in minus dicendo, quia dicit prophetam Dei Filium. dicit prophetam Dei Filium.

De dubitatione, Jacob. 1, 6 Qui hæ- De dubitatione, Jacob. 1, 6 Qui hæ- sitat, similis est fluctui maris qui a ven- sitat, similis est fluctui maris qui a ven- to movetur et circumfertur. to movetur et circumfertur.

De minus dicendo dicitur, ad Hebr. 111, De minus dicendo dicitur, ad Hebr. 111, 5 et 6 Moyses quidem fidelis erat in 5 et 6 Moyses quidem fidelis erat in tota domo ejus tamquam famulus, in tota domo ejus tamquam famulus, in testimonium eorum quæ dicenda erant. testimonium eorum quæ dicenda erant. Similiter autem et alii Prophetæ. Chri- Similiter autem et alii Prophetæ. Chri- stus vero tamquam filius in domo sua : stus vero tamquam filius in domo sua : quæ domus sumus nos, etc. quæ domus sumus nos, etc.

« Sciret utique quæ et qualis est « Sciret utique quæ et qualis est mulier quæ tangit eum. » mulier quæ tangit eum. »

Ecce proximi accusatio. Ecce proximi accusatio.

Dicit autem, quæ et qualis. Quæ au- Dicit autem, quæ et qualis. Quæ au- tem refert ad naturam corruptam quam tem refert ad naturam corruptam quam mulier ista secuta est. Qualis autem re- mulier ista secuta est. Qualis autem re- fert ad vitium superinductum ex consue- fert ad vitium superinductum ex consue- tudine. tudine.

De natura corrupta dicit, Sapient. XII, De natura corrupta dicit, Sapient. XII, 10: Et erat naturalis malitia ipsorum, 10: Et erat naturalis malitia ipsorum, et quoniam non poterat mutari, hoc et quoniam non poterat mutari, hoc est, immutari vix poterat. est, immutari vix poterat.

Qualis autem refertur ad vitium inoli- Qualis autem refertur ad vitium inoli- tum ex longo actu, Jerem. XIII, 23: tum ex longo actu, Jerem. XIII, 23: Si mutare potest Æthiops pellem suam, Si mutare potest Æthiops pellem suam, aut pardus varietates suas, et vos poteri- aut pardus varietates suas, et vos poteri- tis benefacere, cum didiceritis malum. tis benefacere, cum didiceritis malum. De ingenita ex corruptione peccati ma- De ingenita ex corruptione peccati ma- litia dicitur, Ezechiel. xvi, 3: Radix tua litia dicitur, Ezechiel. xvi, 3: Radix tua et generatio tua de terra Chanaan, hoc et generatio tua de terra Chanaan, hoc est, transmutata: quia bona natura in est, transmutata: quia bona natura in corruptionem transmutata est. Et, Joan. corruptionem transmutata est. Et, Joan. VIII, 44 Vos ex patre diabolo estis. VIII, 44 Vos ex patre diabolo estis.

De qualitate autem huic pessimæ na- De qualitate autem huic pessimæ na- turæ superinducta dicitur, Eccli. 1x, 9: turæ superinducta dicitur, Eccli. 1x, 9:

1 Cf. Josue, 11, 8 et seq., et vi, 22. 1 Cf. Josue, 11, 8 et seq., et vi, 22.

509 509

Propter speciem mulieris multi perie- Propter speciem mulieris multi perie- runt, et ex hoc concupiscentia quasi ignis runt, et ex hoc concupiscentia quasi ignis exardescit. Species enim mulieris hic di- exardescit. Species enim mulieris hic di- citur præparatio: quia præparata est ad citur præparatio: quia præparata est ad capiendas animas. Et hæc est qualitas capiendas animas. Et hæc est qualitas superinducta naturæ malæ. superinducta naturæ malæ.

Addit autem « Mulier, » quæ est ab Addit autem « Mulier, » quæ est ab emolliendo dicta. Unde, III Esdr. iv, 17 emolliendo dicta. Unde, III Esdr. iv, 17 et seq.: Non possunt homines separari a et seq.: Non possunt homines separari a mulieribus. Si congregaverint aurum et mulieribus. Si congregaverint aurum et argentum, et omnem rem speciosam, et argentum, et omnem rem speciosam, et viderint mulierem unam bono habitu et viderint mulierem unam bono habitu et bona specie, omnia hæc relinquentes in bona specie, omnia hæc relinquentes in eam intendunt, et aperto ore conspiciunt, eam intendunt, et aperto ore conspiciunt, et eam alliciunt. Sic ergo a molliendo et eam alliciunt. Sic ergo a molliendo vocat eam mulierem. vocat eam mulierem.

Et addit accusationes: Et addit accusationes:

« Quia peccatrix est. » « Quia peccatrix est. »

Et in hoc male judicat. Apocal. xvII, Et in hoc male judicat. Apocal. xvII, 8: Bestia quam vidisti, fuit, et non est. 8: Bestia quam vidisti, fuit, et non est. Proverb. xII, 7: Verte impios, et non Proverb. xII, 7: Verte impios, et non erunt. Sed falsa justitia non præsumit erunt. Sed falsa justitia non præsumit bonum de aliquo, sed hoc quod fuit adhuc bonum de aliquo, sed hoc quod fuit adhuc reputat esse non advertens quod Rahab reputat esse non advertens quod Rahab meretrix quæ habitabat in Jericho tem- meretrix quæ habitabat in Jericho tem- pore meretricii, per poenitentiam civis pore meretricii, per poenitentiam civis Jerusalem effecta est'. Psal. LXXXVI, 5: Jerusalem effecta est'. Psal. LXXXVI, 5: Memor ero Rahab el Babylonis,scientium Memor ero Rahab el Babylonis,scientium me. Non enim peccatrix mulier Sanctum me. Non enim peccatrix mulier Sanctum sanctorum potuit tangere ad inquinatio- sanctorum potuit tangere ad inquinatio- nem sanctitatis, sed potius ad emunda- nem sanctitatis, sed potius ad emunda- tionem peccatorum. Unde, ad Hebr. xi, tionem peccatorum. Unde, ad Hebr. xi, 31: Fide Rahab meretrix non periit cum 31: Fide Rahab meretrix non periit cum incredulis, excipiens exploratores cum incredulis, excipiens exploratores cum pace. Ita et ista in fide sancta de pecca- pace. Ita et ista in fide sancta de pecca- trice facta est. trice facta est.

Et in eo completa est murmuratio Et in eo completa est murmuratio Pharisæi. Pharisæi. Sequitur: Sequitur:

« Et respondens Jesus, dixit ad il- 40 « Et respondens Jesus, dixit ad il- 40 lum Simon, habeo tibi aliquid dice- lum Simon, habeo tibi aliquid dice- re. At ille ait: Magister, dic. re. At ille ait: Magister, dic.

41 41

42 42

510 510

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

Duo debitores erant cuidam fœnera- Duo debitores erant cuidam fœnera- tori unus debebat denarios quingen- tori unus debebat denarios quingen- tos, et alius quinquaginta. tos, et alius quinquaginta.

Non habentibus illis unde redde- Non habentibus illis unde redde- rent, donavit utrisque. » rent, donavit utrisque. »

Christus hic sicut sæpe (quia Deus Christus hic sicut sæpe (quia Deus erat) respondet tacitæ cogitationi. I Reg. erat) respondet tacitæ cogitationi. I Reg. XVI, 7: Homo videt ea quæ parent, Do- XVI, 7: Homo videt ea quæ parent, Do- minus autem intuetur cor. Ad Hebr. IV, minus autem intuetur cor. Ad Hebr. IV, 13: Non est ulla creatura invisibilis in 13: Non est ulla creatura invisibilis in conspectu ejus. conspectu ejus.

mon. mon.

་་ ་་

Et est hic repressio murmuris: « Si- Et est hic repressio murmuris: « Si- » Ecce, hic primo nominatur : » Ecce, hic primo nominatur : quod non fit de Zachæo, Luc. xix, 2, quod non fit de Zachæo, Luc. xix, 2, quem nominat antequam domum ejus quem nominat antequam domum ejus ingrediatur cum tamen ille fuerit pu- ingrediatur cum tamen ille fuerit pu- blicanus. Et hujus causa est, quia ille ad blicanus. Et hujus causa est, quia ille ad Dominum sinceram habuit devotionem Dominum sinceram habuit devotionem sine duplicitate: hic autem non since- sine duplicitate: hic autem non since- ram, sed etiam ipsam facti vocationem ram, sed etiam ipsam facti vocationem videtur observando fecisse, et minora videtur observando fecisse, et minora sensit de Domino quam se haberet veri- sensit de Domino quam se haberet veri- tas. Dubitavit in eisdem. Eccli. 11, 14: tas. Dubitavit in eisdem. Eccli. 11, 14: Væ duplici corde, et labiis scelestis ! Væ duplici corde, et labiis scelestis !

Dicit ergo nunc primo nominans : Dicit ergo nunc primo nominans : « Simon, habeo tibi aliquid dicere. » « Simon, habeo tibi aliquid dicere. » In modo autem loquendi excitat studium In modo autem loquendi excitat studium audientis quasi aliquid ænigmaticum et audientis quasi aliquid ænigmaticum et magnum dicere velit. Proverb. VIII, 6: magnum dicere velit. Proverb. VIII, 6: Audite, quoniam de rebus magnis locu- Audite, quoniam de rebus magnis locu- tura sum, et aperientur labia mea ut re- tura sum, et aperientur labia mea ut re- cta prædicent. Proverb. 1, 6: Animad- cta prædicent. Proverb. 1, 6: Animad- vertet parabolam et interpretationem, vertet parabolam et interpretationem, verba sapientum, et ænigmata eorum. verba sapientum, et ænigmata eorum.

« At ille ait: Magister, dic. » « At ille ait: Magister, dic. »

Magistrum nominat quem Deum, et Magistrum nominat quem Deum, et Dominum, et Patrem vocare debuerat, et Dominum, et Patrem vocare debuerat, et tunc demum etiam Magistrum. Psal. XLIV, tunc demum etiam Magistrum. Psal. XLIV, 12: Ipse est Dominus Deus tuus, et ado- 12: Ipse est Dominus Deus tuus, et ado- rabunt eum. Matth. vI, 9: Pater noster, rabunt eum. Matth. vI, 9: Pater noster, qui es in cœlis. Matth. xx, 8 et 9: qui es in cœlis. Matth. xx, 8 et 9: Unus est Magister vester... qui in cœlis Unus est Magister vester... qui in cœlis est. Matth. xxII, 16: Magister, scimus est. Matth. xxII, 16: Magister, scimus

Luc. XIX, 13. Luc. XIX, 13.

quia verax es, et viam Dei in veritate quia verax es, et viam Dei in veritate doces. Joan. III, 2: Scimus quia a Deo doces. Joan. III, 2: Scimus quia a Deo venisti magister. venisti magister.

« Duo debitores erant cuidam fœne- « Duo debitores erant cuidam fœne- ratori, etc. » ratori, etc. »

Excitata intentione ad audiendum, Excitata intentione ad audiendum, proponit similitudinem per quam com- proponit similitudinem per quam com- pescit murmurationem. pescit murmurationem.

Et in hac parte duo facit. Primo enim Et in hac parte duo facit. Primo enim judicio Simonis proponit similitudinem. judicio Simonis proponit similitudinem. Et secundo, post judicium ejusdem, re- Et secundo, post judicium ejusdem, re- primit murmurationem, et explanat si- primit murmurationem, et explanat si- militudinem. militudinem.

Dicit autem primo duo: similitudinem, Dicit autem primo duo: similitudinem, et similitudinis a Simone petit judicium, et similitudinis a Simone petit judicium, et approbat. et approbat.

De primo dicit: « Duo debitores, » in De primo dicit: « Duo debitores, » in genere, non specie, vel numero, « erant genere, non specie, vel numero, « erant cuidam fœneratori. » Isti enim duo de- cuidam fœneratori. » Isti enim duo de- bitores, sunt in quolibet genere duo, bitores, sunt in quolibet genere duo, inæqualiter peccantes, sive inæqualitas inæqualiter peccantes, sive inæqualitas ista sit in numero peccatorum, sive in ista sit in numero peccatorum, sive in circumstantia peccantium. Unus enim in circumstantia peccantium. Unus enim in numero peccatorum, peccat plus quam numero peccatorum, peccat plus quam alius. Alius autem in circumstantia gra- alius. Alius autem in circumstantia gra- vius peccat quam alius aut quod tur- vius peccat quam alius aut quod tur- pius peccat, vel quia ipse peccans in al- pius peccat, vel quia ipse peccans in al- tiori est gradu: sicut gravius peccat re- tiori est gradu: sicut gravius peccat re- ligiosus quam sæcularis, et clericus quam ligiosus quam sæcularis, et clericus quam laicus. Omnia hæc comprehendit sub una laicus. Omnia hæc comprehendit sub una similitudine. Tamen hic videtur loqui de similitudine. Tamen hic videtur loqui de peccatorum multitudine. Magis ergo pec- peccatorum multitudine. Magis ergo pec- cans est unus debitorum. Minus autem cans est unus debitorum. Minus autem peccans est alter debitorum. Fœnerator peccans est alter debitorum. Fœnerator est Christus, sicut patet, Matth. xxv, 14 est Christus, sicut patet, Matth. xxv, 14 et 15, quod vocavit servos suos, et tradi- et 15, quod vocavit servos suos, et tradi-

dit illis bona sua,... unicuique secundum dit illis bona sua,... unicuique secundum propriam virtutem, dicens: Negotiamini propriam virtutem, dicens: Negotiamini

dum venio 1. dum venio 1.

Isti ergo debitores in omni genere ho- Isti ergo debitores in omni genere ho- minum sunt illi fœneratori. « Unus de- minum sunt illi fœneratori. « Unus de- bebat, » quoad debitum satisfactionis, bebat, » quoad debitum satisfactionis, « denarios. » Denarius dicitur a decem : « denarios. » Denarius dicitur a decem : quia unus valuit decem usuales parvos. quia unus valuit decem usuales parvos. Et in denario erat sculpta imago Cæsaris. Et in denario erat sculpta imago Cæsaris.

IN EVANG. LUCÆ, VII-41, 42, 43, 44, 45, 46, 47, 48. IN EVANG. LUCÆ, VII-41, 42, 43, 44, 45, 46, 47, 48.

Matth. xxi, 20 et 21: Cujus est imago Matth. xxi, 20 et 21: Cujus est imago hæc et superscriptio? Dicunt ei: Cæsa- hæc et superscriptio? Dicunt ei: Cæsa- ris. ris.

Tales denarios « quingentos » debuit Tales denarios « quingentos » debuit unus qui plus debebat. « Alius autem unus qui plus debebat. « Alius autem quinquaginta, » qui minus debebat. quinquaginta, » qui minus debebat. Uterque autem numerus surgit a quin- Uterque autem numerus surgit a quin- que et decem. Quinquies enim decem que et decem. Quinquies enim decem quinquaginta sunt, et quinquies centum quinquaginta sunt, et quinquies centum (qui sunt decies decem) quingenta sunt. (qui sunt decies decem) quingenta sunt. Quinque autem ad quinque sensuum de- Quinque autem ad quinque sensuum de- lectabilia referuntur, quæ avertunt homi- lectabilia referuntur, quæ avertunt homi- nem a denario perfectionis decalogi. Et nem a denario perfectionis decalogi. Et hoc est perversio tantum in opere. Cen- hoc est perversio tantum in opere. Cen- tenarius autem refertur ad perfectionem tenarius autem refertur ad perfectionem virtutis quia illa non est tantum ex virtutis quia illa non est tantum ex opere, sed ex voluntate et perseverantia opere, sed ex voluntate et perseverantia in opere, et ex circumstantia et fine. Et in opere, et ex circumstantia et fine. Et in his quatuor consistit virtutis perfectio. in his quatuor consistit virtutis perfectio. Et ideo homo dicitur quadrangulus ad Et ideo homo dicitur quadrangulus ad virtutem. Diximus autem supra quod virtutem. Diximus autem supra quod centenarius est numerus quadratus, centenarius est numerus quadratus, multiplicato in se denario. Avertentia multiplicato in se denario. Avertentia autem a virtutis perfectione sunt quin- autem a virtutis perfectione sunt quin- que, et ideo quinquies centum est corru- que, et ideo quinquies centum est corru- pta contra virtutem perfectio. Majus au- pta contra virtutem perfectio. Majus au- tem debitum corruptio virtutis quam tem debitum corruptio virtutis quam corruptio operis. Et ideo unus ex corru- corruptio operis. Et ideo unus ex corru- pta imagine summi Cæsaris, debet dena- pta imagine summi Cæsaris, debet dena- rios quingentos, propter corruptionem rios quingentos, propter corruptionem quæ est contra honestatem virtutis: et quæ est contra honestatem virtutis: et alius quinquaginta, ex corruptione ima- alius quinquaginta, ex corruptione ima- ginis ejusdem contra perfectionem ope- ginis ejusdem contra perfectionem ope- ris. Plus enim peccat corrumpendo vir- ris. Plus enim peccat corrumpendo vir- tutem quam opus. Matth. xvII, 25: tutem quam opus. Matth. xvII, 25: Cum non haberet unde redderet, jussit Cum non haberet unde redderet, jussit eum dominus ejus venumdari, et uxo- eum dominus ejus venumdari, et uxo- rem ejus, et filios, et omnia quæ habebat, rem ejus, et filios, et omnia quæ habebat, et reddi, hoc est, animam et carnem et et reddi, hoc est, animam et carnem et omnes vires ejus et conatus et opera. omnes vires ejus et conatus et opera. Sequitur : Sequitur :

<< Non habentibus illis unde redde- << Non habentibus illis unde redde- rent. rent.

Ex proprio, quia nihil habemus nisi Ex proprio, quia nihil habemus nisi quod Domini est. I ad Corinth. iv, 7: quod Domini est. I ad Corinth. iv, 7:

1 Matth. vi, 12. 1 Matth. vi, 12.

511 511

Quid habes quod non accepisti? Si au- Quid habes quod non accepisti? Si au- tem accepisti, quid gloriaris, quasi non tem accepisti, quid gloriaris, quasi non acceperis? Joan. xv, 5: Sine me nihil acceperis? Joan. xv, 5: Sine me nihil potestis facere. I Paralip. xxix, 14: Tua potestis facere. I Paralip. xxix, 14: Tua sunt omnia et quæ de manu tua acce- sunt omnia et quæ de manu tua acce- pimus, dedimus tibi. Sic ergo patet quo- pimus, dedimus tibi. Sic ergo patet quo- niam de suo nemo solvere potest debi- niam de suo nemo solvere potest debi- tum. Ergo clamemus omnes: Dimitte tum. Ergo clamemus omnes: Dimitte nobis debita nostra 1. nobis debita nostra 1.

Non habentibus ergo unde redderent, Non habentibus ergo unde redderent, pius dominus « donavit utrisque, » hoc pius dominus « donavit utrisque, » hoc est, condonavit. Matth. xvIII, 27: Miser- est, condonavit. Matth. xvIII, 27: Miser- tus autem dominus servi illius, dimisit tus autem dominus servi illius, dimisit cum, et debitum dimisit ei. Largus enim cum, et debitum dimisit ei. Largus enim Dominus est in dimittendo et ignoscen- Dominus est in dimittendo et ignoscen- do, et benedictionem post omnia donan- do, et benedictionem post omnia donan- do. Sicut Eliseus, IV Reg. Iv, 7, non so- do. Sicut Eliseus, IV Reg. Iv, 7, non so- lum multiplicavit oleum in solutionem lum multiplicavit oleum in solutionem debiti, sed etiam impensas et vitam vi- debiti, sed etiam impensas et vitam vi- duæ et filiorum, dicens: Tu et filii tui, duæ et filiorum, dicens: Tu et filii tui, vivite de reliquo. vivite de reliquo.

« Quis ergo eum plus diligit? « Quis ergo eum plus diligit? Respondens Simon dixit: Estimo Respondens Simon dixit: Estimo quia is cui plus donavit. At ille dixit quia is cui plus donavit. At ille dixit ei Recte judicasti. ei Recte judicasti.

: :

Et conversus ad mulierem, dixit Si- Et conversus ad mulierem, dixit Si- moni Vides hanc mulierem? Intravi moni Vides hanc mulierem? Intravi in domum tuam aquam pedibus meis in domum tuam aquam pedibus meis non dedisti hæc autem lacrymis ri- non dedisti hæc autem lacrymis ri- gavit pedes meos, et capillis suis tersit. gavit pedes meos, et capillis suis tersit.

Osculum mihi non dedisti: hæc au- Osculum mihi non dedisti: hæc au-

tem ex quo intravit, non cessavit os- tem ex quo intravit, non cessavit os- culari pedes meos. culari pedes meos.

Oleo caput meum non unxisti: hæc Oleo caput meum non unxisti: hæc autem unguento unxit pedes meos. autem unguento unxit pedes meos.

Propter quod dico tibi, remittuntur Propter quod dico tibi, remittuntur ei peccata multa, quoniam dilexit ei peccata multa, quoniam dilexit multum. Cui autem minus dimittitur, multum. Cui autem minus dimittitur, minus diligit. minus diligit.

43 43

44 44

45 45

46 46

47 47

Dixit autem ad illam : Remittuntur Dixit autem ad illam : Remittuntur tibi peccata. tibi peccata.

48 48

512 512

49 49

50 50

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

Et coeperunt qui simul accumbe- Et coeperunt qui simul accumbe- bant, dicere intra se : Quis est hic, qui bant, dicere intra se : Quis est hic, qui etiam peccata dimittit? etiam peccata dimittit?

Dixit autem ad mulierem: Fides tua Dixit autem ad mulierem: Fides tua te salvam fecit: vade in pace. » te salvam fecit: vade in pace. »

Petit judicium Simonis secundum ra- Petit judicium Simonis secundum ra- tionem rectam, et dicit duo judicium, tionem rectam, et dicit duo judicium, et judicii approbationem. et judicii approbationem.

Judicium petit, dicens : « Quis ergo, » Judicium petit, dicens : « Quis ergo, » duorum, « eum plus diligit, » hoc est, duorum, « eum plus diligit, » hoc est, diligere tenetur ex beneficio percepto, diligere tenetur ex beneficio percepto, aliis omnibus paribus existentibus? Sa- aliis omnibus paribus existentibus? Sa- pient. xi, 25: Diligis omnia quæ sunt, et pient. xi, 25: Diligis omnia quæ sunt, et nihil odisti eorum quæ fecisti. Et ideo nihil odisti eorum quæ fecisti. Et ideo non est inæqualitas dilectionis in Deo, non est inæqualitas dilectionis in Deo, sed in effectu. Cum igitur inæqualis sit sed in effectu. Cum igitur inæqualis sit effectus circa duos debitores, quis eum effectus circa duos debitores, quis eum plus diligere tenetur ? plus diligere tenetur ?

« Respondens Simon, dixit. »> « Respondens Simon, dixit. »>

Pharisæus cui proposita fuit similitu- Pharisæus cui proposita fuit similitu- do: «Estimo. » Hoc dixit, quia jam do: «Estimo. » Hoc dixit, quia jam vidit Christum cordis sui perpendisse vidit Christum cordis sui perpendisse cogitationem. Et ideo non audet aliquid cogitationem. Et ideo non audet aliquid assertive dicere, timens se undique capi assertive dicere, timens se undique capi

in sermone. in sermone.

«Estimo quia is» debitor « cui plus » «Estimo quia is» debitor « cui plus » debiti « donavit, » quoad effectum dile- debiti « donavit, » quoad effectum dile- ctionis quia in alio non proponitur si- ctionis quia in alio non proponitur si- militudo. Job, vI, 29: Respondete, obse- militudo. Job, vI, 29: Respondete, obse- cro, absque contentione et loquentes id cro, absque contentione et loquentes id quod justum est, judicate. quod justum est, judicate.

« At ille, » Jesus, « dixit, » ex verbis « At ille, » Jesus, « dixit, » ex verbis suis arguens, et judicium commendans, suis arguens, et judicium commendans, et dicens: «Recte judicasti. » III Esdr. et dicens: «Recte judicasti. » III Esdr. III, 12 Super omnia vincit veritas. III, 12 Super omnia vincit veritas.

« Et conversus ad mulierem, » « Et conversus ad mulierem, »

Respectu misericordiæ plus quam cor- Respectu misericordiæ plus quam cor- poris. Cantic. VII, 10: Ego dilecto meo, poris. Cantic. VII, 10: Ego dilecto meo, et ad me conversio ejus. Psal. xxxix, 2: et ad me conversio ejus. Psal. xxxix, 2: Exspectans exspectavi Dominum, et in- Exspectans exspectavi Dominum, et in- tendit mihi. tendit mihi.

« Dixit Simoni: Vides hanc mulie- « Dixit Simoni: Vides hanc mulie- rem? » Mulieris enim devotionem com- rem? » Mulieris enim devotionem com-

parans superstitioni Pharisæi qui non parans superstitioni Pharisæi qui non nisi in exterioribus gloriabatur, cum nisi in exterioribus gloriabatur, cum Christus quæreret interiora. Et idcirco Christus quæreret interiora. Et idcirco mulier meruit multa dimitti, Simon au- mulier meruit multa dimitti, Simon au- tem nulla. Et ideo etiam recedit a simi- tem nulla. Et ideo etiam recedit a simi- litudine, sicut infra patebit: quia incivile litudine, sicut infra patebit: quia incivile esset de hospite dicere, quod multa de- esset de hospite dicere, quod multa de- beret in peccatis. beret in peccatis.

« Intravi in domum tuam, » « Intravi in domum tuam, »

A te liberaliter vocatus. Et ideo alicui A te liberaliter vocatus. Et ideo alicui salus in ea fieri debuit tibi propter su- salus in ea fieri debuit tibi propter su- perstitionem Pharisæi non potuit salus perstitionem Pharisæi non potuit salus fieri oportuit ergo quod illi fieret quæ fieri oportuit ergo quod illi fieret quæ hoc ex devotione postulavit. Luc. xix, hoc ex devotione postulavit. Luc. xix, 9 Salus domui huic facta est, scilicet 9 Salus domui huic facta est, scilicet ad introitum Salvatoris. Hæc autem ad introitum Salvatoris. Hæc autem quærebat salutem, et ideo delectabilius quærebat salutem, et ideo delectabilius in corde pœnitentis requievi quam in in corde pœnitentis requievi quam in domo tua. Tu quidem peccator es, licet domo tua. Tu quidem peccator es, licet tua reputatione minus debitum habeas tua reputatione minus debitum habeas quam illa. Unde Gregorius: «Ad ipsius quam illa. Unde Gregorius: «Ad ipsius « quippe mentem exsultim confugerat, « quippe mentem exsultim confugerat, « quam post vitiorum ignes pœnitentiæ « quam post vitiorum ignes pœnitentiæ « temperies refrigerabat. » Unde, Cantic. « temperies refrigerabat. » Unde, Cantic. 11, 9: Similis est dilectus meus capreæ, 11, 9: Similis est dilectus meus capreæ, hinnuloque cervorum. Quia, sicut dicit hinnuloque cervorum. Quia, sicut dicit Gregorius, « Ut caprea videt cordis se- Gregorius, « Ut caprea videt cordis se- «< creta et in Pharisæo et in peccatrice : «< creta et in Pharisæo et in peccatrice : reprehendens contemptum Pharisæi, et reprehendens contemptum Pharisæi, et « devotionem et humilitatem pœnitentis « devotionem et humilitatem pœnitentis « laudans et approbans. Ut hinnulus au- « laudans et approbans. Ut hinnulus au- « tem fugit æstum, quærens umbræ re- « tem fugit æstum, quærens umbræ re- «frigerium post æstum concupiscentiæ, «frigerium post æstum concupiscentiæ, « ad refrigeratum cor pœnitentis confu- « ad refrigeratum cor pœnitentis confu- giens. Melius ergo intravit in cor pœ- giens. Melius ergo intravit in cor pœ- « nitentis quam in domum Simonis. » « nitentis quam in domum Simonis. » Cantic. 1, 12 Fasciculus myrrhæ dile- Cantic. 1, 12 Fasciculus myrrhæ dile- ctus meus mihi: inter ubera mea commo- ctus meus mihi: inter ubera mea commo- rabitur. Fasciculus enim myrrhæ ex mul- rabitur. Fasciculus enim myrrhæ ex mul- tis amaritudinibus pœnitentiæ componi- tis amaritudinibus pœnitentiæ componi- tur quibus dilectus libenter immoratur : tur quibus dilectus libenter immoratur : eo quod ista cubile cordis pro fœtore vo- eo quod ista cubile cordis pro fœtore vo- luptatis, et urtica libidinis, et inobedien- luptatis, et urtica libidinis, et inobedien- tiæ cicuta, aromatibus aspergunt, et sua tiæ cicuta, aromatibus aspergunt, et sua proprietate putredinem libidinis exsic- proprietate putredinem libidinis exsic- cant, et sua naturali fragrantia expur- cant, et sua naturali fragrantia expur- gant foetores voluptatum. gant foetores voluptatum.

« «

« «

Sequitur: Sequitur:

IN EVANG. LUCÆ, VII-41-48. IN EVANG. LUCÆ, VII-41-48.

«Aquam pedibus meis non dedisti, »> «Aquam pedibus meis non dedisti, »>

Quæ tamen lassis peregrinorum pedi- Quæ tamen lassis peregrinorum pedi- bus a patribus sanctis exhiberi solebat '. bus a patribus sanctis exhiberi solebat '. I ad Timoth. v, 10: Si sanctorum pedes I ad Timoth. v, 10: Si sanctorum pedes lavit. Hi enim pedes Domini sunt, qui lavit. Hi enim pedes Domini sunt, qui erant sui sacrosancti corporis membra. erant sui sacrosancti corporis membra. Sed et illi sui sunt pedes, qui per mun- Sed et illi sui sunt pedes, qui per mun- dum sanctos suos portant pauperes. Unde, dum sanctos suos portant pauperes. Unde, Matth. xxv, 40: Quamdiu fecistis uni Matth. xxv, 40: Quamdiu fecistis uni ex his fratribus meis minimis, mihi feci- ex his fratribus meis minimis, mihi feci-

stis. stis.

« Hæc autem,» majore signo dilectio- « Hæc autem,» majore signo dilectio- nis, « lacrymis, » de capite et corde suo nis, « lacrymis, » de capite et corde suo fluentibus, quasi delicatioribus expensis fluentibus, quasi delicatioribus expensis circa me impensis, « rigavit, » hoc est, circa me impensis, « rigavit, » hoc est, infudit « pedes meos,» ad fœcunditatem infudit « pedes meos,» ad fœcunditatem sui cordis. Isa. xv1, 9: Inebriabo te la- sui cordis. Isa. xv1, 9: Inebriabo te la- cryma mea, Hesebon et Eleale. Hesebon, cryma mea, Hesebon et Eleale. Hesebon, signum mæroris Eleale conscensio in- signum mæroris Eleale conscensio in- terpretatur quia peccatrix anima pœni- terpretatur quia peccatrix anima pœni- tens sic voluptatem trahit in moerorem, tens sic voluptatem trahit in moerorem, quod moerore cingitur ne voluptas am- quod moerore cingitur ne voluptas am- plius confluat. Et per hoc conscendit ad plius confluat. Et per hoc conscendit ad veniæ auctorem Dominum. veniæ auctorem Dominum.

« Et capillis suis tersit, » multo te- « Et capillis suis tersit, » multo te- nerius adhibens tersorium omnibus pan- nerius adhibens tersorium omnibus pan- nis pretiosis. Et ideo, Cantic. IV, 1, de nis pretiosis. Et ideo, Cantic. IV, 1, de ea dicitur Capilli tui sicut greges ca. ea dicitur Capilli tui sicut greges ca. prarum, quæ ascenderunt de monte Ga- prarum, quæ ascenderunt de monte Ga- laad. Greges enim caprarum (qui sunt laad. Greges enim caprarum (qui sunt sacrificium Domini pro peccatis exhiben- sacrificium Domini pro peccatis exhiben- dum sicut præcipitur Levit, I et II, pas- dum sicut præcipitur Levit, I et II, pas- sim) sunt congregationes subtilium cogi- sim) sunt congregationes subtilium cogi- tationum et affectionum in amaritudine tationum et affectionum in amaritudine et igne devotionis Christo oblatarum pro et igne devotionis Christo oblatarum pro peccatis perpetratis. Et istæ de monte peccatis perpetratis. Et istæ de monte Galaad, hoc est, de acervo testimonii Galaad, hoc est, de acervo testimonii ascendunt, quando in testimonio Scriptu- ascendunt, quando in testimonio Scriptu- ræ spem salutis peccatori tribuunt. ræ spem salutis peccatori tribuunt.

« Osculum mihi non dedisti, »> « Osculum mihi non dedisti, »>

Quod tamen ab hospitio recipientibus Quod tamen ab hospitio recipientibus

1 Cf. Genes. XVIII, 4. 1 Cf. Genes. XVIII, 4.

XXII XXII

513 513

peregrinis in primo introitu, in signum peregrinis in primo introitu, in signum securi et pacifici ingressus, dari consue- securi et pacifici ingressus, dari consue- vit. Et quibusdam etiam in occursu hoc vit. Et quibusdam etiam in occursu hoc fecerunt. Unde, Genes. xxix, 11, Jacob fecerunt. Unde, Genes. xxix, 11, Jacob ad puteum occurrens Racheli, osculatus ad puteum occurrens Racheli, osculatus

est eam. est eam.

« Hæc autem ex quo intravit, » ve- « Hæc autem ex quo intravit, » ve- niam quærens, « non cessavit osculari pe- niam quærens, « non cessavit osculari pe- des meos,» vestigia pedum adorans, lo- des meos,» vestigia pedum adorans, lo- cum veniæ ante pedes quærens, inimi- cum veniæ ante pedes quærens, inimi- cum sub scabellum pedum meorum con- cum sub scabellum pedum meorum con- culcans, verbum sedens ad pedes humi- culcans, verbum sedens ad pedes humi- liter audiens, vestigia mea observans. liter audiens, vestigia mea observans. Hæc enim omnia quæsivit in osculo pe- Hæc enim omnia quæsivit in osculo pe-

dum. dum.

Adoravit enim in loco ubi steterunt Adoravit enim in loco ubi steterunt pedes, eo quod ille locus honorandus est pedes, eo quod ille locus honorandus est adoratione. Isa. LX, 13: Locum pedum adoratione. Isa. LX, 13: Locum pedum meorum glorificabo. Ibi enim Deus ha- meorum glorificabo. Ibi enim Deus ha- bitat. Ezechiel. XLIII, 7: Locus solii mei, bitat. Ezechiel. XLIII, 7: Locus solii mei, et locus vestigiorum pedum meorum, ubi et locus vestigiorum pedum meorum, ubi habito in medio filiorum Israel. habito in medio filiorum Israel.

Etiam veniam quæsivit ante pedes. Etiam veniam quæsivit ante pedes. Deuter. xxxi, 24: Tingat in sanguine 2 Deuter. xxxi, 24: Tingat in sanguine 2 pedem suum, hoc est, in sanguine expia- pedem suum, hoc est, in sanguine expia- tionis, in quo peccatores veniam conse- tionis, in quo peccatores veniam conse- quuntur. quuntur.

De conculcatione autem inimici, Judi- De conculcatione autem inimici, Judi- cum, v, 27 Inter pedes ejus ruit: defe- cum, v, 27 Inter pedes ejus ruit: defe- cit, et mortuus est: volvebatur ante pe- cit, et mortuus est: volvebatur ante pe- des ejus, et jacebat exanimis et misera- des ejus, et jacebat exanimis et misera- bilis. Et ibidem, . 21: Conculca, ani- bilis. Et ibidem, . 21: Conculca, ani- ma mea, robustos. Ad Roman. xvi, 20: ma mea, robustos. Ad Roman. xvi, 20: Deus pacis conterat Satanam sub pedi- Deus pacis conterat Satanam sub pedi- bus vestris velociter. bus vestris velociter.

De auditu autem verbi, Luc, x, 39: De auditu autem verbi, Luc, x, 39: Maria quæ etiam sedens secus pedes Do- Maria quæ etiam sedens secus pedes Do- mini, audiebat verbum illius. mini, audiebat verbum illius.

Vestigia etiam observavit, ne ab eis de Vestigia etiam observavit, ne ab eis de cætero aberraret. Isa. LXIII, 17: Quare cætero aberraret. Isa. LXIII, 17: Quare errare nos fecisti, Domine, de viis tuis: errare nos fecisti, Domine, de viis tuis: indurasti cor nostrum ne timeremus te ? indurasti cor nostrum ne timeremus te ? Et ideo vestigia observavit, et ea fre- Et ideo vestigia observavit, et ea fre- quenter osculabatur: quia per illa sibi quenter osculabatur: quia per illa sibi patuit via ad veritatem et vitam. Joan. patuit via ad veritatem et vitam. Joan. XIV, 6 Ego sum via, et veritas, et vita. XIV, 6 Ego sum via, et veritas, et vita.

2 Vulgata habet oleo. 2 Vulgata habet oleo.

33 33

514 514

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

« Oleo caput meum non unxisti. » « Oleo caput meum non unxisti. »

Hoc etiam peregrinis hospitio receptis Hoc etiam peregrinis hospitio receptis in calidis terris exhibebatur ad pellis ex- in calidis terris exhibebatur ad pellis ex- hilarationem. Nec erat oleum simplex, hilarationem. Nec erat oleum simplex, sed compositum, quod nigredinem et sed compositum, quod nigredinem et partes incensas in facie sanavit, et vul- partes incensas in facie sanavit, et vul- tum exhilaravit. Et hoc Simon non ex- tum exhilaravit. Et hoc Simon non ex-

hibuit. Psal. cru, 15: Ut exhilaret faciem hibuit. Psal. cru, 15: Ut exhilaret faciem in oleo. Eccle. IX, 8: Omni tempore sint in oleo. Eccle. IX, 8: Omni tempore sint vestimenta tua candida, et oleum de ca- vestimenta tua candida, et oleum de ca- pite tuo non deficiat. Matth. vi, 17 : pite tuo non deficiat. Matth. vi, 17 : Unge caput tuum, et faciem tuam lava. Unge caput tuum, et faciem tuam lava. Daniel. XIII, Daniel. XIII, 17 Afferte mihi oleum, et 17 Afferte mihi oleum, et smigmata, et ostia pomarii claudite, ut smigmata, et ostia pomarii claudite, ut laver. laver.

« Hæc autem unguento » pretiosissimo « Hæc autem unguento » pretiosissimo « unxit pedes meos, » lotos, tersos, et « unxit pedes meos, » lotos, tersos, et osculatos ut attritio pedum per hoc sa- osculatos ut attritio pedum per hoc sa- netur, et pes lassus refocilletur. Psal. netur, et pes lassus refocilletur. Psal. LXXXVIII, 21 Oleo sancto meo unxi eum. LXXXVIII, 21 Oleo sancto meo unxi eum. Eccli. xxiv, 21: Quasi balsamum non Eccli. xxiv, 21: Quasi balsamum non mistum odor meus. Odor enim suus pin- mistum odor meus. Odor enim suus pin- guedinis, olei, et balsami, et aliorum guedinis, olei, et balsami, et aliorum aromatum fuisse perhibetur. Et ideo tota aromatum fuisse perhibetur. Et ideo tota domus odore fragrabat. domus odore fragrabat.

Et hoc fecit in signum. Oleum enim Et hoc fecit in signum. Oleum enim excitabat figura sua misericordiam, Can- excitabat figura sua misericordiam, Can- tic. 1, 2 Oleum effusum nomen tuum. tic. 1, 2 Oleum effusum nomen tuum. Balsamum autem spirabat divinæ boni- Balsamum autem spirabat divinæ boni- tatis communicationem. De aliis autem tatis communicationem. De aliis autem aromatibus dicitur, Eccli. xxiv, 20: Sic- aromatibus dicitur, Eccli. xxiv, 20: Sic- ut cinnamomum et balsamum aromati- ut cinnamomum et balsamum aromati- zans odorem dedi : quasi myrrha electa zans odorem dedi : quasi myrrha electa dedi suavitatem odoris. Cinnamomum dedi suavitatem odoris. Cinnamomum est figurans calorem et spiramen chari- est figurans calorem et spiramen chari- tatis balsamum autem spiramen boni- tatis balsamum autem spiramen boni- tatis electa myrrha in compunctione tatis electa myrrha in compunctione amaritudinis odorem mortificationis car- amaritudinis odorem mortificationis car- nis. His ergo aromatibus Domini pedes nis. His ergo aromatibus Domini pedes ad fugam doloris perunxit, pedes (in- ad fugam doloris perunxit, pedes (in- quam) de quibus superius dictum est. quam) de quibus superius dictum est. Illos enim sæpe læserat, et justum fuit Illos enim sæpe læserat, et justum fuit ut eosdem reliniret per suavitatis unctio- ut eosdem reliniret per suavitatis unctio-

nem. nem.

«< Propter quod dico tibi, «< Propter quod dico tibi,

1 Jacob. v, 20. Cf. I Petr. iv, 8, 1 Jacob. v, 20. Cf. I Petr. iv, 8,

» »

Ex tuo judicio tuam tibi condemnatio- Ex tuo judicio tuam tibi condemnatio- nem ostendens, sed non promens: quia nem ostendens, sed non promens: quia propter hospitis honorem te non arguo, propter hospitis honorem te non arguo, sed judicio tuo te relinquo. Luc. xix, sed judicio tuo te relinquo. Luc. xix, 22: De ore tuo te judico, serve nequam. 22: De ore tuo te judico, serve nequam. Psal. XLIX, 21 Arguam te, et statuam Psal. XLIX, 21 Arguam te, et statuam contra faciem tuam. contra faciem tuam.

« Remittuntur ei peccata multa. » « Remittuntur ei peccata multa. »

Ecce, sicut diximus, dimittit compara- Ecce, sicut diximus, dimittit compara- tionem. Si enim similitudinis compara- tionem. Si enim similitudinis compara- tionem prosequeretur, diceret: Dimit- tionem prosequeretur, diceret: Dimit- tuntur ei peccata plura, quia plus dilexit. tuntur ei peccata plura, quia plus dilexit. Tibi autem dimittuntur peccata pauciora, Tibi autem dimittuntur peccata pauciora, quia minus dilexisti, et minora signa quia minus dilexisti, et minora signa dilectionis exhibuisti. Sed quia incivile dilectionis exhibuisti. Sed quia incivile est culpare hospitem, recedit a compara- est culpare hospitem, recedit a compara- tione similitudinis, in una persona factum tione similitudinis, in una persona factum concludens, qui duas in similitudine pro- concludens, qui duas in similitudine pro- posuit. posuit.

Dicit ergo quia « remittuntur ei pec- Dicit ergo quia « remittuntur ei pec- cata multa, » in genere, et specie, et cata multa, » in genere, et specie, et numero. Isa. LXIV, 6: Iniquitates no- numero. Isa. LXIV, 6: Iniquitates no- stræ quasi ventus abstulerunt nos.Jacob. stræ quasi ventus abstulerunt nos.Jacob. III, 2 In multis offendimus omnes. III, 2 In multis offendimus omnes. Osee, x11, 1: Tota die mendacium et va- Osee, x11, 1: Tota die mendacium et va- stilatem multiplicat. Osee, Iv,2: Male- stilatem multiplicat. Osee, Iv,2: Male- dictum, et mendacium, et homicidium, et dictum, et mendacium, et homicidium, et furtum, et adulterium inundaverunt, et furtum, et adulterium inundaverunt, et sanguis sanguinem tetigit. Thren. 1, sanguis sanguinem tetigit. Thren. 1, Multi enim gemitus mei, et cor meum Multi enim gemitus mei, et cor meum

mærens. mærens.

« Quoniam dilexit multum, « Quoniam dilexit multum,

>> >>

22: 22:

Quia charitas operit multitudinem pec- Quia charitas operit multitudinem pec- catorum . Hanc tamen charitatem de se catorum . Hanc tamen charitatem de se non habuit, sed de larga manu Domini. non habuit, sed de larga manu Domini. Hanc autem multam dilectionem opere Hanc autem multam dilectionem opere ostendit post peccati dimissionem: quia ostendit post peccati dimissionem: quia probatio dilectionis exhibitio est operis. probatio dilectionis exhibitio est operis.

« Cui autem minus dimittitur, mi- « Cui autem minus dimittitur, mi- nus diligit. » nus diligit. »

Non specificat propter hospitis urbani- Non specificat propter hospitis urbani-

IN EVANG. LUCÆ, VII-41-48. IN EVANG. LUCÆ, VII-41-48.

tatem. Parum enim dilexit, qui in corpo- tatem. Parum enim dilexit, qui in corpo- ralibus exterioribus dilexit. Sed videtur ralibus exterioribus dilexit. Sed videtur falsum quod dicit: quia quantulacumque falsum quod dicit: quia quantulacumque charitas omnia delet peccata. Adhuc, charitas omnia delet peccata. Adhuc, impium est a Deo dimidiami sperare ve- impium est a Deo dimidiami sperare ve- niam. Ergo non dimittitur minus nisi di- niam. Ergo non dimittitur minus nisi di- mittatur totum. RESPONDENDUM, quod in- mittatur totum. RESPONDENDUM, quod in- telligitur quod charitas pro certo operit telligitur quod charitas pro certo operit peccata quia licet, ut dicunt antiqui, peccata quia licet, ut dicunt antiqui, quatuor sunt in justificatione impii, scili- quatuor sunt in justificatione impii, scili- cet, infusio gratiæ, motus liberi arbitrii cet, infusio gratiæ, motus liberi arbitrii in Deum, et motus liberi arbitrii cum in Deum, et motus liberi arbitrii cum gratia in peccatum, et ipsa peccati expul- gratia in peccatum, et ipsa peccati expul- sio tamen in ipsa gratiæ infusione sunt sio tamen in ipsa gratiæ infusione sunt tria unum quidem secundum recessum tria unum quidem secundum recessum a malo, et sic primum est timor. Alterum a malo, et sic primum est timor. Alterum autem secundum accessum ad bonum : autem secundum accessum ad bonum : et hoc est aut in comparatione ad verum, et hoc est aut in comparatione ad verum, aut in comparatione ad bonum. Ad ve- aut in comparatione ad bonum. Ad ve- rum quidem prima est fides in intellectu : rum quidem prima est fides in intellectu : ad bonum autem primum est charitas in ad bonum autem primum est charitas in affectu, et hoc est simpliciter primum : affectu, et hoc est simpliciter primum : quia etiam fides operatur per dilectio- quia etiam fides operatur per dilectio-

nem nem

: et ideo charitas est peccati re- : et ideo charitas est peccati re- missiva. Et quod dicitur, Act. xv, 9 : Fide missiva. Et quod dicitur, Act. xv, 9 : Fide purificans corda eorum, intelligitur de purificans corda eorum, intelligitur de fide quæ per dilectionem operatur. In fide quæ per dilectionem operatur. In omnibus enim divinis affectus præcedit omnibus enim divinis affectus præcedit intellectum. Nec timor peccatum expellit, intellectum. Nec timor peccatum expellit, nisi eum amor in affectu prævenisset. nisi eum amor in affectu prævenisset. Quod autem dicitur, « cui minus dimit- Quod autem dicitur, « cui minus dimit- titur » non intelligitur quantum ad ip- titur » non intelligitur quantum ad ip- sius maculæ vel reatus dimissionem, quia sius maculæ vel reatus dimissionem, quia hæc omnia et tota dimittuntur ex quan- hæc omnia et tota dimittuntur ex quan- tulacumque charitate, sed quantum ad tulacumque charitate, sed quantum ad dimissionem poenæ debitæ pro peccato. dimissionem poenæ debitæ pro peccato. Cui enim minus de illa dimittitur, minus Cui enim minus de illa dimittitur, minus habet de fervore dilectionis. Et hoc est habet de fervore dilectionis. Et hoc est quod dicit: «Minus diligit. » quod dicit: «Minus diligit. »

« Dixit autem ad illam, » « Dixit autem ad illam, »

Jam proprio judicio, convicto Simone. Jam proprio judicio, convicto Simone. Ac si diceret, Joan. VIII, 10 et 11 : Mulier, Ac si diceret, Joan. VIII, 10 et 11 : Mulier, ubi sunt qui te accusabant? Nemo te ubi sunt qui te accusabant? Nemo te condemnavit ?... Nec ego te condem- condemnavit ?... Nec ego te condem- nabo. nabo.

1 Cf. Matth. x1, 16-19; Luc. VI, 3 et seq. 1 Cf. Matth. x1, 16-19; Luc. VI, 3 et seq.

« Remittuntur tibi peccata, « Remittuntur tibi peccata,

515 515

Scilicet quoad culpam. Hoc constat. Et Scilicet quoad culpam. Hoc constat. Et videtur quod etiam quoad pœnam, quia videtur quod etiam quoad pœnam, quia poenitentiam non injunxit. Matth. 1x, 2: poenitentiam non injunxit. Matth. 1x, 2: Confide, fili, remittuntur tibi peccata Confide, fili, remittuntur tibi peccata tua. Luc. vII, 48: Remittuntur tibi pec- tua. Luc. vII, 48: Remittuntur tibi pec- cata. Hæc enim omnia operatur Deus cata. Hæc enim omnia operatur Deus sine usu clavium, et sine sacramentis, sine usu clavium, et sine sacramentis, quibus ipse virtutem suam non alligavit. quibus ipse virtutem suam non alligavit.

« Et coeperunt qui simul accumbe « Et coeperunt qui simul accumbe bant, » bant, »

Scilicet alii Pharisæi quia, ut dicit Scilicet alii Pharisæi quia, ut dicit Ecclesiasticus, XXVII, 10: Volatilia ad Ecclesiasticus, XXVII, 10: Volatilia ad sibi similia conveniunt. sibi similia conveniunt.

« Dicere intra se, » quia aperte non « Dicere intra se, » quia aperte non audebant, videntes principem suum sua audebant, videntes principem suum sua conscientia esse deprehensum et confu- conscientia esse deprehensum et confu- sum. Ad Roman. 1, 29 et 30 : Susurro- sum. Ad Roman. 1, 29 et 30 : Susurro- nes, detractores, Deo odibiles. Et est ista nes, detractores, Deo odibiles. Et est ista secunda murmuratio, cui non respondet secunda murmuratio, cui non respondet Dominus, quia istam jam repressit '. Dominus, quia istam jam repressit '. « Quis est hic ? » Despectum notat « Quis est hic ? » Despectum notat interrogatio, « qui etiam peccata dimit- interrogatio, « qui etiam peccata dimit- tit » quæ non dimittit nisi solus Deus. tit » quæ non dimittit nisi solus Deus. Marc. 11, 7: Quis potest dimittere pec- Marc. 11, 7: Quis potest dimittere pec- cata, nisi solus Deus? Isa. XLIII, 25: Ego cata, nisi solus Deus? Isa. XLIII, 25: Ego sum, ego sum ipse qui deleo iniquitates sum, ego sum ipse qui deleo iniquitates tuas propter me. tuas propter me.

<< Dixit autem ad mulierem, »> << Dixit autem ad mulierem, »>

Oblocutoribus despectis. Isa. xXXVII, Oblocutoribus despectis. Isa. xXXVII, 22: Despexit te, et subsannavit te virgo 22: Despexit te, et subsannavit te virgo filia Sion. filia Sion.

« Fides tua. » Ad Galat. v, 6: Fides per « Fides tua. » Ad Galat. v, 6: Fides per charitatem operatur. charitatem operatur.

Hæc igitur fides quæ est veritas cha- Hæc igitur fides quæ est veritas cha- ritatis, « te salvam fecit, » quia me ritatis, « te salvam fecit, » quia me Deum credidisti, mihi poenitentiam præ- Deum credidisti, mihi poenitentiam præ- dicanti credidisti, per charitatem in me dicanti credidisti, per charitatem in me tendens ad me venisti. Hæc (inquam) fides tendens ad me venisti. Hæc (inquam) fides sub hac charitatis forma te formaliter sub hac charitatis forma te formaliter « salvam fecit: » ego autem Deus ut « salvam fecit: » ego autem Deus ut causaliter et efficienter. causaliter et efficienter.

516 516

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

« Vade » ergo profectibus virtutum. « Vade » ergo profectibus virtutum. Psal. LXXXIII, 8: Ibunt de virtute in vir- Psal. LXXXIII, 8: Ibunt de virtute in vir- tutem videbitur Deus Deorum in Sion. tutem videbitur Deus Deorum in Sion.

: :

« In pace, » in reconciliatione ad « In pace, » in reconciliatione ad Deum. Ad Roman. v, 1: Justificati ergo Deum. Ad Roman. v, 1: Justificati ergo ex fine, pacem habeamus ad Deum per ex fine, pacem habeamus ad Deum per Dominum nostrum Jesum Christum. Et Dominum nostrum Jesum Christum. Et infra, . 11 Non solum autem, sed et infra, . 11 Non solum autem, sed et gloriamur in Deo per Dominum nostrum gloriamur in Deo per Dominum nostrum Jesum Christum, per quem nunc recon- Jesum Christum, per quem nunc recon- ciliationem accepimus. Hæc autem pax ciliationem accepimus. Hæc autem pax etiam facit pacem conscientiæ, et pacem etiam facit pacem conscientiæ, et pacem

cum Sanctis quia tunc uno consensu cum Sanctis quia tunc uno consensu bona Sanctorum communicamus. De bona Sanctorum communicamus. De pace conscientiæ, ad Philip. IV, 7 : Et pace conscientiæ, ad Philip. IV, 7 : Et pax Dei, quæ exsuperat omnem sensum, pax Dei, quæ exsuperat omnem sensum, custodiat corda vestra et intelligentias custodiat corda vestra et intelligentias vestras. De pace Sanctorum, Psal. cxxı, vestras. De pace Sanctorum, Psal. cxxı, 7: Fiat pax in virtute tua. Unde de om- 7: Fiat pax in virtute tua. Unde de om- nibus his, Joan. xiv, 27: Pacem relin- nibus his, Joan. xiv, 27: Pacem relin- quo vobis, pacem meam do vobis: non quo vobis, pacem meam do vobis: non quomodo mundus dat, ego do vobis. quomodo mundus dat, ego do vobis. Sic igitur, «Vade in pace » Sic igitur, «Vade in pace »

CAP. VIII LUCÆ. CAP. VIII LUCÆ.

517 517

CAPUT VIII. CAPUT VIII.

Parabolam de seminante proponit, ac discipulis interpretatur: nihil occultum Parabolam de seminante proponit, ac discipulis interpretatur: nihil occultum quod non manifestetur : quos dicat suam esse matrem, suosque fratres : in quod non manifestetur : quos dicat suam esse matrem, suosque fratres : in mari a somno excitatus, ventum increpat dæmoniacum ferocissimum a dæ- mari a somno excitatus, ventum increpat dæmoniacum ferocissimum a dæ- monum legione liberat, permittens dæmonibus ut in porcos introeant: tacta monum legione liberat, permittens dæmonibus ut in porcos introeant: tacta fimbria vestimenti ejus mulier a fluxu sanguinis curatur, et filia Jairi archi- fimbria vestimenti ejus mulier a fluxu sanguinis curatur, et filia Jairi archi- synagogi verbo ipsius resuscitatur. synagogi verbo ipsius resuscitatur.

1. Et factum est deinceps, et ipse 1. Et factum est deinceps, et ipse iter faciebat per civitates et ca- iter faciebat per civitates et ca- stella, prædicans et evangeli- stella, prædicans et evangeli- zans regnum Dei et duodecim zans regnum Dei et duodecim cum illo, cum illo,

2. Et mulieres aliquæ, quæ erant 2. Et mulieres aliquæ, quæ erant curatæ a spiritibus malignis, et curatæ a spiritibus malignis, et infirmitatibus: Maria, quæ vo- infirmitatibus: Maria, quæ vo- catur Magdalene, de qua sep- catur Magdalene, de qua sep- tem dæmonia exierant ¹, tem dæmonia exierant ¹, 3. Et Joanna, uxor Chusæ, procura- 3. Et Joanna, uxor Chusæ, procura- toris Herodis, et Susanna, et toris Herodis, et Susanna, et aliæ multæ, quæ ministrabant aliæ multæ, quæ ministrabant ei de facultatibus suis. ei de facultatibus suis.

4. Cum autem turba plurima conve- 4. Cum autem turba plurima conve- nirent, et de civitatibus prope- nirent, et de civitatibus prope- rarent ad eum, dixit per simili- rarent ad eum, dixit per simili- tudinem: tudinem:

5. Exiit qui seminat2, seminare sc- 5. Exiit qui seminat2, seminare sc- men suum. Et dum seminat, men suum. Et dum seminat, aliud cecidit secus viam, et con- aliud cecidit secus viam, et con- culcatum est, et volucres coeli culcatum est, et volucres coeli comederunt illud. comederunt illud.

6. Et aliud cecidit supra petram, et 6. Et aliud cecidit supra petram, et natum aruit, quia non habebat natum aruit, quia non habebat humorem. humorem.

7. Et aliud cecidit inter spinas, et si- 7. Et aliud cecidit inter spinas, et si- mul exortæ spinæ suffocaverunt mul exortæ spinæ suffocaverunt illud. illud.

1 Marc. XVI, 9. 1 Marc. XVI, 9.

2 Matth. XIII, 3; Marc. iv, 3. 2 Matth. XIII, 3; Marc. iv, 3.

8. Et aliud cecidit in terram bonam, 8. Et aliud cecidit in terram bonam, et ortum fecit fructum centu- et ortum fecit fructum centu- plum. Hæc dicens clamabat : plum. Hæc dicens clamabat : Qui habet aures audiendi, au- Qui habet aures audiendi, au- diat. diat.

9. Interrogabant autem eum disci- 9. Interrogabant autem eum disci- puli ejus, quæ esset hæc para- puli ejus, quæ esset hæc para- bola. bola.

10. Quibus ipse dixit: Vobis datum 10. Quibus ipse dixit: Vobis datum est nosse mysterium regni Dei, est nosse mysterium regni Dei, cæteris autem in parabolis, ut cæteris autem in parabolis, ut videntes non videant, et audien- videntes non videant, et audien- tes non intelligant. tes non intelligant. 11. Est autem hæc parabola: Semen 11. Est autem hæc parabola: Semen est verbum Dei. est verbum Dei.

12. Qui autem secus viam, hi sunt 12. Qui autem secus viam, hi sunt qui audiunt deinde venit dia- qui audiunt deinde venit dia- bolus, et tollit verbum de corde bolus, et tollit verbum de corde

: :

eorum, ne credentes salvi fiant. eorum, ne credentes salvi fiant. 13. Nam qui supra petram, qui, cum 13. Nam qui supra petram, qui, cum

audierint, cum gaudio susci- audierint, cum gaudio susci- piunt verbum : et hi radices piunt verbum : et hi radices non habent qui ad tempus non habent qui ad tempus credunt, et in tempore tentatio- credunt, et in tempore tentatio- nis recedunt. nis recedunt.

14. Quod autem in spinas cecidit, hi 14. Quod autem in spinas cecidit, hi sunt, qui audierunt, et a solli- sunt, qui audierunt, et a solli- citudinibus, et divitiis, et vo- citudinibus, et divitiis, et vo- luptatibus vitæ, euntes, suffo- luptatibus vitæ, euntes, suffo-

8 Isa. VI, 9; Matth. x, 14; Marc. IV, 12; 8 Isa. VI, 9; Matth. x, 14; Marc. IV, 12; Joan XII, 40; Act. XXVIII, 26; ad Roman. XI, 8. Joan XII, 40; Act. XXVIII, 26; ad Roman. XI, 8.

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

518 518

cantur, cantur, ctum. ctum.

et non referunt fru- et non referunt fru-

15. Quod autem in bonam terram, hi 15. Quod autem in bonam terram, hi sunt, qui in corde bono et opti- sunt, qui in corde bono et opti- mo audientes verbum retinent, mo audientes verbum retinent, et fructum afferunt in patientia. et fructum afferunt in patientia. 16. Nemo autem lucernam accen- 16. Nemo autem lucernam accen- dens', operit eam vase, aut sub- dens', operit eam vase, aut sub- tus lectum ponit: sed supra tus lectum ponit: sed supra candelabrum ponit, ut intrantes candelabrum ponit, ut intrantes videant lumen. videant lumen.

17. Non est enim occultum, quod non 17. Non est enim occultum, quod non manifestetur : nec abscondi- manifestetur : nec abscondi-

tum, quod non cognoscatur, et tum, quod non cognoscatur, et in palam veniat 2. in palam veniat 2.

18. Videte ergo quomodo audiatis. 18. Videte ergo quomodo audiatis. Qui enim habet, dabitur illi³ : Qui enim habet, dabitur illi³ : et quicumque non habet, etiam et quicumque non habet, etiam quod putat se habere, auferetur quod putat se habere, auferetur ab illo. ab illo.

19. Venerunt autem ad illum mater et 19. Venerunt autem ad illum mater et fratres ejus, et non poterant fratres ejus, et non poterant adire eum præ turba. adire eum præ turba.

20. Et nuntiatum est illi: Mater tua 20. Et nuntiatum est illi: Mater tua et fratres tui stant foris, volen- et fratres tui stant foris, volen- tes te videre. tes te videre. 21. Qui respondens, dixit ad eos : 21. Qui respondens, dixit ad eos : Mater mea et fratres mei hi Mater mea et fratres mei hi sunt, qui verbum Dei audiunt, sunt, qui verbum Dei audiunt, et faciunt. et faciunt.

22. Factum est autem in una dierum³, 22. Factum est autem in una dierum³, et ipse ascendit in naviculam, et ipse ascendit in naviculam, et discipuli ejus, et ait ad illos : et discipuli ejus, et ait ad illos : Transfretemus trans stagnum. Transfretemus trans stagnum. Et ascenderunt. Et ascenderunt.

23. Et navigantibus illis, obdormivit, 23. Et navigantibus illis, obdormivit, et descendit procella venti in et descendit procella venti in stagnum, et complebantur, et stagnum, et complebantur, et periclitabantur. periclitabantur.

24. Accedentes autem suscitaverunt 24. Accedentes autem suscitaverunt eum, dicentes: Præceptor, per- eum, dicentes: Præceptor, per- imus. At ille surgens increpa- imus. At ille surgens increpa- vit ventum, et tempestatem vit ventum, et tempestatem aquæ, et cessavit, et facta est aquæ, et cessavit, et facta est tranquillitas. tranquillitas.

1 Matth. v, 15; Marc. 1v, 21. 1 Matth. v, 15; Marc. 1v, 21.

2 Matth. x, 26; Marc. IV, 22. 2 Matth. x, 26; Marc. IV, 22.

3 Matth. xi, 12 et xxv, 29. 3 Matth. xi, 12 et xxv, 29.

25. Dixit autem illis: Ubi est fides 25. Dixit autem illis: Ubi est fides vestra? Qui timentes, mirati vestra? Qui timentes, mirati sunt ad invicem dicentes : Quis sunt ad invicem dicentes : Quis putas hic est, quia et ventis et putas hic est, quia et ventis et mari imperat, et obediunt ei? mari imperat, et obediunt ei? 26. Et navigaverunt ad regionem Ge- 26. Et navigaverunt ad regionem Ge- rasenorum, quæ est contra Ga- rasenorum, quæ est contra Ga- lilæam. lilæam.

27. 27.

29. 29.

Et cum egressus esset ad terram, Et cum egressus esset ad terram, occurrit illi vir quidam, qui occurrit illi vir quidam, qui habebat dæmonium jam tempo- habebat dæmonium jam tempo- ribus multis, et vestimento non ribus multis, et vestimento non induebatur, neque in domo ma- induebatur, neque in domo ma- nebat, sed in monumentis. nebat, sed in monumentis. 28. Is, ut vidit Jesum, procidit ante 28. Is, ut vidit Jesum, procidit ante illum, et exclamans voce mag- illum, et exclamans voce mag- na, dixit Quid mihi et tibi est, na, dixit Quid mihi et tibi est, Jesu, Fili Dei Altissimi? obse- Jesu, Fili Dei Altissimi? obse- cro te, ne me torqueas. cro te, ne me torqueas. Præcipiebat enim spiritui immun- Præcipiebat enim spiritui immun- do, ut exiret ab homine. Multis do, ut exiret ab homine. Multis enim temporibus arripiebat il- enim temporibus arripiebat il- lum, et vinciebatur catenis et lum, et vinciebatur catenis et compedibus custoditus, et rup- compedibus custoditus, et rup- tis vinculis agebatur a dæmonio tis vinculis agebatur a dæmonio in deserta. in deserta. 30. Interrogavit autem illum Jesus, 30. Interrogavit autem illum Jesus, dicens: Quod tibi nomen est? dicens: Quod tibi nomen est? At ille dixit: Legio: quia intra- At ille dixit: Legio: quia intra- verant dæmonia multa in eum. verant dæmonia multa in eum. 31. Et rogabant illum ne imperaret 31. Et rogabant illum ne imperaret illis ut in abyssum irent. illis ut in abyssum irent. 32. Erat autem ibi grex porcorum 32. Erat autem ibi grex porcorum multorum pascentium in mon- multorum pascentium in mon- te: et rogabant eum, ut per- te: et rogabant eum, ut per- mitteret eis in illos ingredi. Et mitteret eis in illos ingredi. Et permisit illis. permisit illis.

33. Exierunt ergo dæmonia ab homi- 33. Exierunt ergo dæmonia ab homi- ne, et intraverunt in porcos : ne, et intraverunt in porcos : et impetu abiit grex per præ- et impetu abiit grex per præ- ceps in stagnum, et suffocatus ceps in stagnum, et suffocatus

est. est.

34. Quod ut viderunt factum qui pa- 34. Quod ut viderunt factum qui pa- scebant, fugerunt, et nuntiave- scebant, fugerunt, et nuntiave- runt in civitatem et in villas. runt in civitatem et in villas.

4 Matth. XII, 46; Marc. 11, 32. 4 Matth. XII, 46; Marc. 11, 32.

5 Matth. VIII, 23; Marc. 1v, 36. 5 Matth. VIII, 23; Marc. 1v, 36.

CAP. VIII LUCÆ. CAP. VIII LUCÆ.

35. Exierunt autem videre quod fa 35. Exierunt autem videre quod fa

ctum est, et venerunt ad Jesum: ctum est, et venerunt ad Jesum: et invenerunt hominem seden- et invenerunt hominem seden- tem, a quo dæmonia exierant, tem, a quo dæmonia exierant, vestitum, ac sana mente, ad pe- vestitum, ac sana mente, ad pe- des ejus, et timuerunt. des ejus, et timuerunt. 36. Nuntiaverunt autem illis et qui 36. Nuntiaverunt autem illis et qui viderant, quomodo sanus fa- viderant, quomodo sanus fa- ctus esset a legione. ctus esset a legione. 37. Et rogaverunt illum omnis multi- 37. Et rogaverunt illum omnis multi- tudo regionis Gerasenorum ut tudo regionis Gerasenorum ut discederet ab ipsis, quia magno discederet ab ipsis, quia magno timore tenebantur. Ipse autem timore tenebantur. Ipse autem ascendens navim, reversus est. ascendens navim, reversus est. 38. Et rogabat illum vir a quo dæ- 38. Et rogabat illum vir a quo dæ- monia exierant, ut cum eo es- monia exierant, ut cum eo es- set. Dimisit autem eum Jesus, set. Dimisit autem eum Jesus, dicens: dicens:

39. Redi in domum tuam, et narra 39. Redi in domum tuam, et narra quanta tibi fecit Deus. Et abiit quanta tibi fecit Deus. Et abiit per universam civitatem, præ- per universam civitatem, præ- dicans quanta illi fecisset Jesus. dicans quanta illi fecisset Jesus. 40. Factum est autem, cum rediisset 40. Factum est autem, cum rediisset Jesus, excepit illum turba: Jesus, excepit illum turba: erant enim omnes exspectantes erant enim omnes exspectantes

eum. eum.

41. Et ecce venit vir, cui nomen Jai- 41. Et ecce venit vir, cui nomen Jai- rus, et ipse princeps synago- rus, et ipse princeps synago- gæ erat et cecidit ad pedes gæ erat et cecidit ad pedes Jesu, rogans eum ut intraret in Jesu, rogans eum ut intraret in domum ejus, domum ejus, 42. Quia unica filia erat ei fere anno- 42. Quia unica filia erat ei fere anno-

rum duodecim, et hæc morie- rum duodecim, et hæc morie- batur. Et contigit, dum iret, a batur. Et contigit, dum iret, a turbis comprimebatur. turbis comprimebatur.

43. Et mulier quædam erat in fluxu 43. Et mulier quædam erat in fluxu sanguinis ab annis duodecim, sanguinis ab annis duodecim, quæ in medicos erogaverat om- quæ in medicos erogaverat om- nem substantiam suam, nec ab nem substantiam suam, nec ab ullo potuit curari : ullo potuit curari :

44. Accessit retro, et tetigit fimbriam 44. Accessit retro, et tetigit fimbriam vestimenti ejus et confestim vestimenti ejus et confestim stetit fluxus sanguinis ejus. stetit fluxus sanguinis ejus. 45. Et ait Jesus: Qui est qui me teti- 45. Et ait Jesus: Qui est qui me teti-

1 Matth. 1x, 18; Marc. v, 22. 1 Matth. 1x, 18; Marc. v, 22.

519 519

git? Negantibus autem omni- git? Negantibus autem omni- bus, dixit Petrus, et qui cum bus, dixit Petrus, et qui cum illo erant Præceptor, turbæ te illo erant Præceptor, turbæ te comprimunt et affligunt, et di- comprimunt et affligunt, et di- cis Quis me tetigit? cis Quis me tetigit? 46. Et dixit Jesus: Tetigit me ali- 46. Et dixit Jesus: Tetigit me ali- quis nam ego novi virtutem quis nam ego novi virtutem de me exiisse. de me exiisse.

47. Videns autem mulier quia non 47. Videns autem mulier quia non latuit, tremens venit, et proci- latuit, tremens venit, et proci- dit ante pedes ejus, et ob quam dit ante pedes ejus, et ob quam causam tetigerit eum indicavit causam tetigerit eum indicavit coram omni populo, et quem- coram omni populo, et quem- admodum confestim sanata admodum confestim sanata sit. sit.

48. At ipse dixit ei: Filia, fides tua 48. At ipse dixit ei: Filia, fides tua salvam te fecit: vade in pace. salvam te fecit: vade in pace.

49. Adhuc illo loquente, venit quidam 49. Adhuc illo loquente, venit quidam ad principem synagogæ, dicens ad principem synagogæ, dicens ei Quia mortua est filia tua, ei Quia mortua est filia tua, noli vexare illum. noli vexare illum. 50. Jesus autem audito hoc verbo, 50. Jesus autem audito hoc verbo, respondit patri puellæ Noli respondit patri puellæ Noli timere, crede tantum, et salva timere, crede tantum, et salva erit. erit.

51. Et cum venisset domum, non per- 51. Et cum venisset domum, non per- misit intrare secum quemquam, misit intrare secum quemquam, nisi Petrum, et Jacobum, et nisi Petrum, et Jacobum, et Joannem, et patrem et matrem Joannem, et patrem et matrem puellæ. puellæ.

52. Flebant autem omnes, et plange- 52. Flebant autem omnes, et plange- bant illam. At ille dixit: Nolite bant illam. At ille dixit: Nolite flere non est mortua puella, flere non est mortua puella, sed dormit. sed dormit.

53. Et deridebant eum, scientes quod 53. Et deridebant eum, scientes quod

mortua esset. mortua esset.

54. Ipse autem tenens manum ejus 54. Ipse autem tenens manum ejus clamavit, dicens: Puella, surge. clamavit, dicens: Puella, surge. 55. Et reversus est spiritus ejus, et 55. Et reversus est spiritus ejus, et surrexit continuo. Et jussit illi surrexit continuo. Et jussit illi dari manducare. dari manducare.

56. Et stupuerunt parentes ejus, qui- 56. Et stupuerunt parentes ejus, qui- bus præcepit ne alicui dicerent bus præcepit ne alicui dicerent quod factum erat. quod factum erat.

520 520

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

IN CAPUT VIII LUCÆ IN CAPUT VIII LUCÆ

ENARRATIO. ENARRATIO.

« Et factum est deinceps, et ipse « Et factum est deinceps, et ipse iter faciebat per civitates et castella, iter faciebat per civitates et castella, prædicans et evangelizans regnum prædicans et evangelizans regnum Dei et duodecim cum illo, Dei et duodecim cum illo,

Et mulieres aliquæ quæ erant cura- Et mulieres aliquæ quæ erant cura- tæ a spiritibus malignis, et infirmitati- tæ a spiritibus malignis, et infirmitati- bus Maria, quæ vocatur Magdalene, bus Maria, quæ vocatur Magdalene, de qua septem dæmonia exierant, de qua septem dæmonia exierant,

Et Joanna, uxor Chuse, procurato- Et Joanna, uxor Chuse, procurato- ris Herodis, et Susanna, et aliæ multæ, ris Herodis, et Susanna, et aliæ multæ, quæ ministrabant ei de facultatibus quæ ministrabant ei de facultatibus suis. » suis. »

Hic incipit pars illa, in qua informat Hic incipit pars illa, in qua informat Ecclesiæ Prælatos de prædicandi et do- Ecclesiæ Prælatos de prædicandi et do- cendi officio ad quod principaliter inven- cendi officio ad quod principaliter inven- tus est et traditus ordo Episcopalis. tus est et traditus ordo Episcopalis.

Et notatur hujus officii privilegium in Et notatur hujus officii privilegium in quatuor:quorum primum est, quia illius quatuor:quorum primum est, quia illius officii actus ab Episcopo per se est exer- officii actus ab Episcopo per se est exer- cendus, in aliis autem potest constituere cendus, in aliis autem potest constituere vicarium. Act. vi, 2 et seq., dixit Petrus: vicarium. Act. vi, 2 et seq., dixit Petrus: Non est æquum nos derelinquere verbum Non est æquum nos derelinquere verbum Dei, et ministrare mensis. Considerate Dei, et ministrare mensis. Considerate ergo, fratres, viros ex vobis boni testimo- ergo, fratres, viros ex vobis boni testimo- nii septem, plenos Spiritu sancto et sa- nii septem, plenos Spiritu sancto et sa- pientia, quos constituamus super hoc pientia, quos constituamus super hoc opus. Nos vero orationi et ministerio verbi opus. Nos vero orationi et ministerio verbi instantes erimus. Ex hoc patet quod in instantes erimus. Ex hoc patet quod in operibus misericordiæ licet habere vica- operibus misericordiæ licet habere vica- rios, et non in verbi dispensatione. De rios, et non in verbi dispensatione. De judiciis autem quæ committuntur Præla- judiciis autem quæ committuntur Præla- tis, dicit Apostolus, I ad Corinth. VI, 4 : tis, dicit Apostolus, I ad Corinth. VI, 4 : Contemptibiles qui sunt in ecclesia, illos Contemptibiles qui sunt in ecclesia, illos constituite ad judicandum. Non quidem constituite ad judicandum. Non quidem contemptibiles in vita, sed qui ad præ- contemptibiles in vita, sed qui ad præ- dicandum verbum non sunt idonei sicut dicandum verbum non sunt idonei sicut