IN EVANG. LUCÆ, VII-16, 17, 18. IN EVANG. LUCÆ, VII-16, 17, 18.

« Et magnificabant Deum. » « Et magnificabant Deum. »

Ecce fama. Ecce fama.

Et tangit duo modum, et famam. Et tangit duo modum, et famam. Modum tangit cum dicit : « Magnifi- Modum tangit cum dicit : « Magnifi- cabant, » hoc est, de magnis magnum cabant, » hoc est, de magnis magnum magnifica laude prædicaverunt. II Ma- magnifica laude prædicaverunt. II Ma- chab. 1, 11 Magnifice gratias agimus. chab. 1, 11 Magnifice gratias agimus. Eccli. XLIII, 33 Benedicentes Domi- Eccli. XLIII, 33 Benedicentes Domi- num, exaltate illum quantum potestis: num, exaltate illum quantum potestis: major enim est omni laude. major enim est omni laude.

« Dicentes. » Ecce fama in ore præ- « Dicentes. » Ecce fama in ore præ- sentium. sentium.

: :

Et tangit duo magnitudinem facien- Et tangit duo magnitudinem facien- tis, et beneficium facti. tis, et beneficium facti.

: :

479 479

visitatio est in frequenti oculorum redu- visitatio est in frequenti oculorum redu- ctione super populum suum, qua visita- ctione super populum suum, qua visita- tione Incarnationis præstitit beneficium. tione Incarnationis præstitit beneficium. Luc. 1, 78 Per viscera misericordiæ Dei Luc. 1, 78 Per viscera misericordiæ Dei nostri, in quibus visitavit nos oriens ex nostri, in quibus visitavit nos oriens ex alto. Psal. cv, 4 et 5: Visita nos in sa- alto. Psal. cv, 4 et 5: Visita nos in sa- lutari tuo ad videndum in bonitate lutari tuo ad videndum in bonitate electorum tuorum, etc. electorum tuorum, etc.

« Et exiit hic sermo in universam « Et exiit hic sermo in universam Judæam de eo, et omnem circa re- Judæam de eo, et omnem circa re- gionem. gionem.

Et nuntiaverunt Joanni discipuli Et nuntiaverunt Joanni discipuli

Magnitudo facientis extollitur per ejus de omnibus his. » Magnitudo facientis extollitur per ejus de omnibus his. »

hoc: hoc:

« Quia Propheta magnus surrexit in « Quia Propheta magnus surrexit in nobis. » nobis. »

Dicunt autem Prophetam, a volunta- Dicunt autem Prophetam, a volunta- tis Dei notitia: magnum, virtutum et tis Dei notitia: magnum, virtutum et operum potentia: surrexisse, a legis operum potentia: surrexisse, a legis testificante Scriptura. testificante Scriptura.

De primo notandum, quod Propheta De primo notandum, quod Propheta dicitur proprie sciens secreta Dei per dicitur proprie sciens secreta Dei per inspirationem. Et sic Dominus non fuit inspirationem. Et sic Dominus non fuit propheta proprie loquendo: quia scivit propheta proprie loquendo: quia scivit non per inspirationem, sed potius per non per inspirationem, sed potius per junctam sibi divinitatem. A similitudine junctam sibi divinitatem. A similitudine ergo actus sciendi futura, dicitur Domi- ergo actus sciendi futura, dicitur Domi- nus propheta, Joan. vi, 14: Hic est vere nus propheta, Joan. vi, 14: Hic est vere Propheta, qui venturus est in mundum. Propheta, qui venturus est in mundum.

Magnus autem dicitur magnitudine Magnus autem dicitur magnitudine virtutis et operationis. Luc. xxiv, 19: virtutis et operationis. Luc. xxiv, 19: Qui fuit vir Propheta potens in opere Qui fuit vir Propheta potens in opere

et sermone. et sermone.

Hic autem dicitur surrexisse in altum Hic autem dicitur surrexisse in altum secundum testimonia Legis et Propheta- secundum testimonia Legis et Propheta- rum. Deuter. XVIII, 15: Prophetam de rum. Deuter. XVIII, 15: Prophetam de gente tua et de fratribus tuis sicut me gente tua et de fratribus tuis sicut me suscitabit tibi Dominus Deus tuus: suscitabit tibi Dominus Deus tuus: ipsum audies. ipsum audies.

« Et quia Deus visitavit plebem « Et quia Deus visitavit plebem

suam. » suam. »

Ecce beneficii recognitio. Hæc autem Ecce beneficii recognitio. Hæc autem

Ecce famæ diffusio. Ecce famæ diffusio.

: :

Et tangit tria. Primum est diffusio in Et tangit tria. Primum est diffusio in Judæam secundum, in vicinam Judæo- Judæam secundum, in vicinam Judæo- rum Gentium habitationem : tertium rum Gentium habitationem : tertium autem, quia etiam devenit ad Joannem autem, quia etiam devenit ad Joannem in carcere existentem. in carcere existentem.

De primo dicit « Et exiit, » diffusus, De primo dicit « Et exiit, » diffusus, «hic sermo in universam Judæam de «hic sermo in universam Judæam de eo. » Joan. XXI, 23: Exiit sermo iste eo. » Joan. XXI, 23: Exiit sermo iste inter fratres. Psal. CXLVI, 15: Velociter inter fratres. Psal. CXLVI, 15: Velociter currit sermo ejus. Fama enim diffundi- currit sermo ejus. Fama enim diffundi- tur sicut odor, Cantic. IV, 11: Odor ve- tur sicut odor, Cantic. IV, 11: Odor ve- stimentorum tuorum sicut odor thuris. stimentorum tuorum sicut odor thuris. Joan. XII, 3: Domus impleta est ex Joan. XII, 3: Domus impleta est ex odore unguenti. odore unguenti.

« Et omnem circa regionem, » etiam « Et omnem circa regionem, » etiam in habitationes Gentium. Isa. XLIX, 6: in habitationes Gentium. Isa. XLIX, 6: Dedi te in lucem Gentium, ut sis salus Dedi te in lucem Gentium, ut sis salus mea usque ad extremum terræ. Isa. Ix, mea usque ad extremum terræ. Isa. Ix, 2 2

Populus qui ambulabat in tenebris, Populus qui ambulabat in tenebris, vidit lucem magnam, habitantibus in vidit lucem magnam, habitantibus in regione umbræ mortis, lux orta est eis. regione umbræ mortis, lux orta est eis.

<< Et nuntiaverunt Joanni >> << Et nuntiaverunt Joanni >>

Baptistæ jam existenti in vinculis lle- Baptistæ jam existenti in vinculis lle- rodis, « discipuli ejus, » quia præsentes rodis, « discipuli ejus, » quia præsentes erant. Sequebantur enim etiam ipsi erant. Sequebantur enim etiam ipsi Dominum propter curiositatem videndi Dominum propter curiositatem videndi miracula. miracula.

« De omnibus his. » Non enim prohi- « De omnibus his. » Non enim prohi- bebantur discipuli Joannis quin accede- bebantur discipuli Joannis quin accede-

18 18

19 19

20 20

480 480

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

rent ad eum et procurarent eum. Herodes rent ad eum et procurarent eum. Herodes enim metuebat Joannem,... et audito eo enim metuebat Joannem,... et audito eo multa faciebat, et libenter eum audie- multa faciebat, et libenter eum audie- bat, sicut dicitur, Marc. vI, 20. II ad bat, sicut dicitur, Marc. vI, 20. II ad Timoth. 11, 9 In quo laboro usque ad Timoth. 11, 9 In quo laboro usque ad vincula quasi male operans: sed ver- vincula quasi male operans: sed ver- bum Dei non est alligatum. Ad Ephes. bum Dei non est alligatum. Ad Ephes. VI, 20 Pro quo legatione fungor in VI, 20 Pro quo legatione fungor in

catena. catena.

« Et convocavit duos de discipulis « Et convocavit duos de discipulis suis Joannes, et misit ad Jesum, di- suis Joannes, et misit ad Jesum, di- cens Tu es qui venturus es, an cens Tu es qui venturus es, an alium exspectamus? alium exspectamus?

Cum autem venissent ad eum viri, Cum autem venissent ad eum viri, dixerunt Joannes Baptista misit nos dixerunt Joannes Baptista misit nos ad te, dicens: Tu es qui venturus es, ad te, dicens: Tu es qui venturus es, an alium exspectamus? an alium exspectamus?

Hic inducitur pars illa quæ est de hoc, Hic inducitur pars illa quæ est de hoc, quod noster dispositor et ordinator offi- quod noster dispositor et ordinator offi- ciorum Ecclesiæ, est verissime ille qui ciorum Ecclesiæ, est verissime ille qui promissus est in lege, nec alius est ex- promissus est in lege, nec alius est ex- spectandus post eum. spectandus post eum.

Et ideo hic tria inducuntur, quorum Et ideo hic tria inducuntur, quorum primum est de probatione ejus, quod primum est de probatione ejus, quod jam dictum est. Secundum autem, quia jam dictum est. Secundum autem, quia ex inquisitione Joannis alicui possit sub- ex inquisitione Joannis alicui possit sub- oriri dubitatio: utrumne in fide dubitas- oriri dubitatio: utrumne in fide dubitas- set vel non? ideo a Domino commenda- set vel non? ideo a Domino commenda- tur valde et ostenditur officii sui con- tur valde et ostenditur officii sui con- gruitas. In tertio autem, ostenditur re- gruitas. In tertio autem, ostenditur re- prehensio eorum qui consilium tam prehensio eorum qui consilium tam commendabilis viri non sunt secuti. Et commendabilis viri non sunt secuti. Et hæc patent in littera. hæc patent in littera.

In prima harum partium tres sunt pa- In prima harum partium tres sunt pa- ragraphi in quorum primo tangitur ragraphi in quorum primo tangitur legatorum et legationis a Joanne missio: legatorum et legationis a Joanne missio: in secundo, legatorum perfectio et per- in secundo, legatorum perfectio et per- ventio in tertio, auctoritas et fides sibi ventio in tertio, auctoritas et fides sibi injunctæ legationis. injunctæ legationis.

De primo dicit: De primo dicit:

« Et,» scilicet Joannes Baptista hæc « Et,» scilicet Joannes Baptista hæc audiens quæ audiens quæ dicta sunt, « convocavit dicta sunt, « convocavit duos. » Causa autem est, quia discipuli duos. » Causa autem est, quia discipuli hoc ex livore quem habebant ad Chri- hoc ex livore quem habebant ad Chri- stum sibi nuntiaverunt tamquam Joan- stum sibi nuntiaverunt tamquam Joan-

nem pro se habere deberent: quia Chri- nem pro se habere deberent: quia Chri- stus non remitteret ad Joannem, sicut stus non remitteret ad Joannem, sicut Joannes miserat ad Christum. Unde si- Joannes miserat ad Christum. Unde si- mili livore dicunt, Joan. III, 26: Rabbi, mili livore dicunt, Joan. III, 26: Rabbi, qui erat tecum trans Jordanem, cui tu qui erat tecum trans Jordanem, cui tu testimonium perhibuisti, ecce hic bapti- testimonium perhibuisti, ecce hic bapti- zat, et omnes veniunt ad eum. Quasi di- zat, et omnes veniunt ad eum. Quasi di- cant Inconveniens est, quod te sic cant Inconveniens est, quod te sic minorato, ille crescat, et ad te non re- minorato, ille crescat, et ad te non re- mittat multitudines turbarum. Simili mittat multitudines turbarum. Simili etiam livore Josue zelabat pro Moyse, etiam livore Josue zelabat pro Moyse, Numer. XI, 28 et 28. Cum enim dicere- Numer. XI, 28 et 28. Cum enim dicere- tur Eldad et Medad prophetant in tur Eldad et Medad prophetant in castris. Statim Josue, filius Nun, mini- castris. Statim Josue, filius Nun, mini- ster Moysi, et electus e pluribus, ait : ster Moysi, et electus e pluribus, ait : Domine mi Moyses, prohibe eos. Et ideo Domine mi Moyses, prohibe eos. Et ideo ut livorem curaret discipulorum ex visu ut livorem curaret discipulorum ex visu quem viderent, et auditu quem ipsius quem viderent, et auditu quem ipsius voce perciperent, vocavit « duos, » ma- voce perciperent, vocavit « duos, » ma- gis pro ipso contra veritatem, per quos gis pro ipso contra veritatem, per quos et convincerentur et instruerentur om- et convincerentur et instruerentur om- nes alii ad fidem Christi. Deuter. xix, nes alii ad fidem Christi. Deuter. xix, 15 In ore. duorum aut trium testium 15 In ore. duorum aut trium testium stabit omne verbum. stabit omne verbum.

Hos autem vocavit « de discipulis Hos autem vocavit « de discipulis suis, » quia illi magis zelabant: et ideo suis, » quia illi magis zelabant: et ideo magis credebatur eis. Unde etiam, Joan. magis credebatur eis. Unde etiam, Joan. 1, 28, dixit eisdem Ipsi vos mihi testi- 1, 28, dixit eisdem Ipsi vos mihi testi- monium perhibetis, quod dixerim: Non monium perhibetis, quod dixerim: Non sum ego Christus. Sed invidiæ vis ma- sum ego Christus. Sed invidiæ vis ma- gna est. Et de quo non sunt instructi gna est. Et de quo non sunt instructi per verba magistri, convincuntur per fa- per verba magistri, convincuntur per fa- cta Domini ut magis confundantur de cta Domini ut magis confundantur de tarditate credendi. Job, XLII, 5 et 6: tarditate credendi. Job, XLII, 5 et 6: Auditu auris audivi te, nunc autem ocu-. Auditu auris audivi te, nunc autem ocu-. lus meus videt te. Idcirco me reprehen- lus meus videt te. Idcirco me reprehen- do, et ago poenitentiam. do, et ago poenitentiam. Et ideo, Et ideo,

<< Misit eos ad Jesum, dicens. » << Misit eos ad Jesum, dicens. »

Ecce legationis injunctio. Ecce legationis injunctio.

« Tu es qui venturus es? etc. » Ven- « Tu es qui venturus es? etc. » Ven- turum enim in lege promissum, qui re- turum enim in lege promissum, qui re- stituturus erat omnia, omnes exspecta- stituturus erat omnia, omnes exspecta- bant. Joan. 1v, 25 : Scio quia Messias bant. Joan. 1v, 25 : Scio quia Messias venit (qui dicitur Christus): cum ergo venit (qui dicitur Christus): cum ergo venerit ille, nobis annuntiabit omnia. venerit ille, nobis annuntiabit omnia.

IN EVANG. LUCÆ, VII-19, 20. IN EVANG. LUCÆ, VII-19, 20.

Genes. XLIX, 18 Salutare tuum exspe- Genes. XLIX, 18 Salutare tuum exspe- ctabo, Domine. ctabo, Domine.

: :

« An alium exspectamus? » Exod. « An alium exspectamus? » Exod. IV, 13 Obsecro, Domine, mitte quem IV, 13 Obsecro, Domine, mitte quem missurus es. Et ideo, quia in lege pro- missurus es. Et ideo, quia in lege pro- missum noluerunt recipere Dominum, missum noluerunt recipere Dominum, Antichristum recipient in lege reproba- Antichristum recipient in lege reproba- tum. Joan. v, 43: Ego veni in nomine tum. Joan. v, 43: Ego veni in nomine Patris mei, et non accipitis me : si alius Patris mei, et non accipitis me : si alius venerit in nomine suo, illum accipietis. venerit in nomine suo, illum accipietis. Horum enim obstinatorum figuram ge- Horum enim obstinatorum figuram ge- runt discipuli Joannis. Et ideo Joannes runt discipuli Joannis. Et ideo Joannes non sibi, sed discipulis fieri facit has non sibi, sed discipulis fieri facit has quæstiones. Ambrosius tamen, et qui quæstiones. Ambrosius tamen, et qui dam alii, sicut Hieronymus et Beda, dam alii, sicut Hieronymus et Beda, hanc quæstionem dicunt non esse cæci- hanc quæstionem dicunt non esse cæci- tatis et infidelitatis: sicut Judæi quæsi- tatis et infidelitatis: sicut Judæi quæsi- verunt, quando dixerunt, Joan. x, 24 : verunt, quando dixerunt, Joan. x, 24 : Quousque animam nostram tollis? Si Quousque animam nostram tollis? Si tu es Christus, dic nobis palam. Nec tu es Christus, dic nobis palam. Nec etiam est dubietatis in fide quorumdam etiam est dubietatis in fide quorumdam sicut quæstio discipulorum et Mariæ sicut quæstio discipulorum et Mariæ Magdalenæ, Joan. xx, 15: Dicito mihi Magdalenæ, Joan. xx, 15: Dicito mihi ubi posuisti eum et ego eum tollam. ubi posuisti eum et ego eum tollam. Sed, ut dicunt, est quæstio pietatis et Sed, ut dicunt, est quæstio pietatis et teneritatis amoris : sicut, Joan. 1, 38: teneritatis amoris : sicut, Joan. 1, 38: Rabbi,... ubi habitas ? cum tamen satis Rabbi,... ubi habitas ? cum tamen satis scirent quod domicilium proprium non scirent quod domicilium proprium non haberet. Et sicut mater, cujus in exsilio haberet. Et sicut mater, cujus in exsilio filius diu exsulavit, sæpe quærit ubi sit filius diu exsulavit, sæpe quærit ubi sit filius suus, quantumcumque bene sciat filius suus, quantumcumque bene sciat quod non est præsens: ita dicere volunt. quod non est præsens: ita dicere volunt. quod Joannes pietate et admiratione mo- quod Joannes pietate et admiratione mo- tus, quæsivit si tot humilia per seipsum tus, quæsivit si tot humilia per seipsum esset facturus, maxime in judicio et esset facturus, maxime in judicio et crucifixione cum tamen sciret hoc, sed crucifixione cum tamen sciret hoc, sed teneritudine amoris videbatur contra- teneritudine amoris videbatur contra- rium hoc de ipso credere. Cantic. 1, 6: rium hoc de ipso credere. Cantic. 1, 6: Indica mihi, quem diligit anima mea, Indica mihi, quem diligit anima mea, ubi pascas, ubi cubes in meridie, hoc est, ubi pascas, ubi cubes in meridie, hoc est, passionis fervore? passionis fervore?

Fere simili sententia dicit Gregorius Fere simili sententia dicit Gregorius eum non dubitasse de adventu in mun- eum non dubitasse de adventu in mun- dum et ad Passionem, quem intra ma- dum et ad Passionem, quem intra ma- tris uterum cognoverat, in deserto lo- tris uterum cognoverat, in deserto lo- quente de coelo Deo acceperat, Spiritu quente de coelo Deo acceperat, Spiritu descendente didicerat, Patris voce signifi- descendente didicerat, Patris voce signifi- catum audiverat, digito demonstraverat, catum audiverat, digito demonstraverat, discipulos invidentes reprehendendo do- discipulos invidentes reprehendendo do-

XXII XXII

481 481

cuerat. Sed dicit eum dubitasse, an per cuerat. Sed dicit eum dubitasse, an per seipsum descensurus esset ad inferos, seipsum descensurus esset ad inferos, vel alium ad hæc sacramenta peragenda vel alium ad hæc sacramenta peragenda missurus. missurus.

Si autem objicitur, quod descensus ad Si autem objicitur, quod descensus ad inferos secundum Symbolum Apostolo- inferos secundum Symbolum Apostolo- rum est articulus fidei, de quo non licet rum est articulus fidei, de quo non licet dubitare. Qui (inquam) articulus prophe- dubitare. Qui (inquam) articulus prophe- tatus est, Zachar. ix, 11: Tu quoque in tatus est, Zachar. ix, 11: Tu quoque in sanguine testamenti tui emisisti vinctos sanguine testamenti tui emisisti vinctos tuos de lacu, in quo non est aqua. Di- tuos de lacu, in quo non est aqua. Di- cendum secundum Gregorium, quod red- cendum secundum Gregorium, quod red- emptio ab inferis est articulus, sicut emptio ab inferis est articulus, sicut dicit Psalmus Lxxxv, 13: Eruisti ani- dicit Psalmus Lxxxv, 13: Eruisti ani- mam meam ex inferno inferiori. Sed mam meam ex inferno inferiori. Sed quod per se educat captivos, vel per quod per se educat captivos, vel per alium, est de circumstantibus articulum. alium, est de circumstantibus articulum. Et hoc non oportet explicite credere, nisi Et hoc non oportet explicite credere, nisi postquam perfecta sunt. Hæc ergo est postquam perfecta sunt. Hæc ergo est sententia Gregorii. Sententia Ambrosii sententia Gregorii. Sententia Ambrosii etiam a nobis posita est. Prima est sen- etiam a nobis posita est. Prima est sen- tentia Chrysostomi. Et hæc est veritas tentia Chrysostomi. Et hæc est veritas litteræ secundum illam ergo litteram litteræ secundum illam ergo litteram exponemus, alias relinquentes. exponemus, alias relinquentes.

« Cum autem venissent viri. »> « Cum autem venissent viri. »>

Ecce legatorum in legatione profectio. Ecce legatorum in legatione profectio. « Viri » autem dicuntur propter sui animi « Viri » autem dicuntur propter sui animi strenuitatem, et cordis perfectionem. strenuitatem, et cordis perfectionem. Eccli. XLIV, 1: Laudemus viros glorio- Eccli. XLIV, 1: Laudemus viros glorio- sos. Proverb. VIII, 4: O viri, ad vos cla- sos. Proverb. VIII, 4: O viri, ad vos cla- mito. Quasi dicat: Viros signanter voco, mito. Quasi dicat: Viros signanter voco, qui stantem et strenuum habent affectum. qui stantem et strenuum habent affectum.

« Usque ad eum, » hoc est, usque ad « Usque ad eum, » hoc est, usque ad Jesum ut ipso facto etiam tacentibus Jesum ut ipso facto etiam tacentibus verbis certificarentur. verbis certificarentur.

« Dixerunt,» suam legationem expo- « Dixerunt,» suam legationem expo- nentes. nentes.

Et in hac expositione faciunt tria. Et in hac expositione faciunt tria. Dictis enim suis adhibent auctoritatem, Dictis enim suis adhibent auctoritatem, fidelitatem, et non excedunt mandati fidelitatem, et non excedunt mandati limitem. limitem.

Auctoritatem quidem per hoc quod Auctoritatem quidem per hoc quod

dicunt: dicunt:

« Joannes Baptista misit nos ad te. » « Joannes Baptista misit nos ad te. » Ac si dicant Illius auctoritate veni- Ac si dicant Illius auctoritate veni-

31 31

21 21

482 482

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

mus, non nostra: sicut Moyses coram mus, non nostra: sicut Moyses coram Pharaone, Exod. vII, 16, dixit: Dominus Pharaone, Exod. vII, 16, dixit: Dominus Deus Hebræorum misit me ad te. Joan- Deus Hebræorum misit me ad te. Joan- nes enim in magna fuit apud omnes au- nes enim in magna fuit apud omnes au- ctoritate, sicut qui ab ipso Deo ad bapti- ctoritate, sicut qui ab ipso Deo ad bapti- zandum missus fuerat. Joan. 1, 33: Qui zandum missus fuerat. Joan. 1, 33: Qui misit me baptizare in aqua, ille mihi misit me baptizare in aqua, ille mihi dixit: Super quem videris Spiritum de- dixit: Super quem videris Spiritum de- scendentem et manentem super eum, hic scendentem et manentem super eum, hic est qui baptizat. Unde et nomen præ- est qui baptizat. Unde et nomen præ- nuntiatum, et officium a Spiritu sancto nuntiatum, et officium a Spiritu sancto injunctum in auctoritate fuerunt. Et injunctum in auctoritate fuerunt. Et ideo ambo conjungunt isti, dicentes : ideo ambo conjungunt isti, dicentes : « Joannes Baptista, » ut magis auctori- « Joannes Baptista, » ut magis auctori- tatis habeat legatio. tatis habeat legatio.

« Dicens. >> « Dicens. >>

Hic adhibent fidelitatem, dicentes ver- Hic adhibent fidelitatem, dicentes ver- ba Joannis, non sua. ba Joannis, non sua.

« Tu es qui venturus es, » Messias in « Tu es qui venturus es, » Messias in lege promissus? Joan. 1, 45: Quem seri- lege promissus? Joan. 1, 45: Quem seri- psit Moyses in lege, et Prophetæ, inveni- psit Moyses in lege, et Prophetæ, inveni- mus Jesum, filium Joseph, a Nazareth. mus Jesum, filium Joseph, a Nazareth. I ad Timoth. 1, 15: Fidelis sermo, et I ad Timoth. 1, 15: Fidelis sermo, et omni acceptione dignus, quem vox de omni acceptione dignus, quem vox de Verbo, propheta de Christo, lucifer de Verbo, propheta de Christo, lucifer de sole, præcursor de rege proponit. sole, præcursor de rege proponit.

« An alium exspectamus ? » « An alium exspectamus ? »

Hic innuunt tertium: quia nihil ad- Hic innuunt tertium: quia nihil ad- dendo verbis Joannis, fines mandati non dendo verbis Joannis, fines mandati non excedunt: nihil omittentes, legationem excedunt: nihil omittentes, legationem fideliter peragunt. Job, xxix, 22: Verbis fideliter peragunt. Job, xxix, 22: Verbis meis addere nihil audebant, et super illos meis addere nihil audebant, et super illos stillabat eloquium meum. stillabat eloquium meum.

« In ipsa autem hora multos curavit « In ipsa autem hora multos curavit a languoribus, et plagis, et spiritibus a languoribus, et plagis, et spiritibus malis, et cæcis multis donavit vi- malis, et cæcis multis donavit vi-

sum. » sum. »

Hic incipit certificatio legatorum, po- Hic incipit certificatio legatorum, po- tius quam legationis. Quia quæstio ista tius quam legationis. Quia quæstio ista propter quærentes, et non propter rem propter quærentes, et non propter rem

ipsam facta est: quia res ipsa manifesta ipsam facta est: quia res ipsa manifesta fuit, licet nuntii essent in dubitatione. fuit, licet nuntii essent in dubitatione.

Dicuntur autem hic tria. Primo pro- Dicuntur autem hic tria. Primo pro- ponitur res ex qua sumitur modus certi- ponitur res ex qua sumitur modus certi- ficationis. Secundo, ex re sumpta poni- ficationis. Secundo, ex re sumpta poni- tur certificans dictum responsionis. tur certificans dictum responsionis. Tertio, occulte subjungitur repressio Tertio, occulte subjungitur repressio dubitantis. dubitantis.

De primo dicit quod « In ipsa hora De primo dicit quod « In ipsa hora multos, » secundum genera hominum, multos, » secundum genera hominum, « curavit a languoribus, » hoc est, « curavit a languoribus, » hoc est, longis angoribus, in toto complexionem longis angoribus, in toto complexionem chronicis ægritudinibus turbantibus. Ec- chronicis ægritudinibus turbantibus. Ec- cli. x, 11: Languor prolixior gravat me- cli. x, 11: Languor prolixior gravat me- dicum. dicum.

« Et plagis » accidentalibus, vel apo- « Et plagis » accidentalibus, vel apo- stematum putrescentium, quæ dissolvunt stematum putrescentium, quæ dissolvunt compositionem. Et hæc duo sunt in cor- compositionem. Et hæc duo sunt in cor- pore turbantia totum, aut secundum pore turbantia totum, aut secundum complexionem, aut secundum composi- complexionem, aut secundum composi- tionem. Psal. CII, 3 et 4: Qui sanat om- tionem. Psal. CII, 3 et 4: Qui sanat om- nes infirmitates tuas, qui redimit de in- nes infirmitates tuas, qui redimit de in- teritu vitam tuam. teritu vitam tuam.

« Et spiritibus malis. » Et hoc secun- « Et spiritibus malis. » Et hoc secun- dum oppressionem virium animæ. Act. dum oppressionem virium animæ. Act. x, 38: Pertransivit benefaciendo, et sa- x, 38: Pertransivit benefaciendo, et sa- nando omnes oppressos a diabolo. Supra, nando omnes oppressos a diabolo. Supra, VI, 18: Qui vexabantur a spiritibus im. VI, 18: Qui vexabantur a spiritibus im. mundis, curabantur. mundis, curabantur.

« Et cæcis multis, » diverso genere « Et cæcis multis, » diverso genere cæcitatis, « donavit visum. » Et hæc est cæcitatis, « donavit visum. » Et hæc est infirmitas secundum partem nobiliorem infirmitas secundum partem nobiliorem et spiritualem sensum, in quo consistit et spiritualem sensum, in quo consistit ducatus totius corporis. Matth. vi, 22: ducatus totius corporis. Matth. vi, 22: Si oculus tuus fuerit simplex, totum Si oculus tuus fuerit simplex, totum corpus tuum lucidum erit. Infirmitas corpus tuum lucidum erit. Infirmitas enim, aut est secundum animam, aut se- enim, aut est secundum animam, aut se- cundum corpus: si secundum corpus, aut cundum corpus: si secundum corpus, aut in parte, aut in toto: et si in toto, aut in in parte, aut in toto: et si in toto, aut in toto secundum complexionem, aut se- toto secundum complexionem, aut se- cundum compositionem. Et penes hoc cundum compositionem. Et penes hoc sumuntur infirmitates hic enumeratæ. sumuntur infirmitates hic enumeratæ.

« Et respondens, dixit illis: Euntes « Et respondens, dixit illis: Euntes renuntiate Joanni quæ audistis et vi- renuntiate Joanni quæ audistis et vi- distis: quia cæci vident, claudi am- distis: quia cæci vident, claudi am- bulant, leprosi mundantur, surdi au- bulant, leprosi mundantur, surdi au-

22 22

IN EVANG. LUCÆ, VII-22. IN EVANG. LUCÆ, VII-22.

diunt, mortui resurgunt, pauperes diunt, mortui resurgunt, pauperes evangelizantur. » evangelizantur. »

Ecce hic sumitur ex re ipsa congrua Ecce hic sumitur ex re ipsa congrua quærentium certificatio. quærentium certificatio.

Est autem in duobus: in probatione Est autem in duobus: in probatione potestatis divinæ, et in ordine potestatis potestatis divinæ, et in ordine potestatis ecclesiasticæ, quæ procedit ex divina ecclesiasticæ, quæ procedit ex divina potestate. potestate.

Probatio autem potestatis divinæ est Probatio autem potestatis divinæ est per miracula potestatem divinam de- per miracula potestatem divinam de- monstrantia propter quod, Luc. XI, 20, monstrantia propter quod, Luc. XI, 20, digitus Dei vocatur, ubi dicit: Si in di- digitus Dei vocatur, ubi dicit: Si in di- gito Dei ejicio dæmonia, profecto per- gito Dei ejicio dæmonia, profecto per- venit in vos regnum Dei. Exod. vIII, 19: venit in vos regnum Dei. Exod. vIII, 19: Digitus Dei est hic. Et ita indicat istis Digitus Dei est hic. Et ita indicat istis quærentibus digito, regnum Dei adve- quærentibus digito, regnum Dei adve- nisse in ipso et ita se esse qui venturus nisse in ipso et ita se esse qui venturus erat, et exspectabatur promissus in lege. erat, et exspectabatur promissus in lege. Et hoc est quod dicit, mittens ad rei Et hoc est quod dicit, mittens ad rei ipsius manifestationem : ipsius manifestationem :

« Euntes renuntiate Joanni » « Euntes renuntiate Joanni »

Ut suo testimonio vos convincamini, Ut suo testimonio vos convincamini, quando rerum veritatem dictis ejus con- quando rerum veritatem dictis ejus con- cordare vidistis. cordare vidistis.

« Quæ vidistis, » præsenter, « et au- « Quæ vidistis, » præsenter, « et au- distis, » de præterito. Et ex hoc patet distis, » de præterito. Et ex hoc patet quod aliquamdiu isti fuerunt cum Do- quod aliquamdiu isti fuerunt cum Do- mino. Notos enim apud eum habebant mino. Notos enim apud eum habebant Andream et alios, qui ad testimonium Andream et alios, qui ad testimonium Joannis adhæserant Domino et ab illis Joannis adhæserant Domino et ab illis tamquam familiaribus et sibi fide dignis tamquam familiaribus et sibi fide dignis audiverunt multa quæ non viderant. audiverunt multa quæ non viderant. Job, XLII, 5 et 6: Auditu auris audivi Job, XLII, 5 et 6: Auditu auris audivi te nunc autem oculus meus videt te. te nunc autem oculus meus videt te. Idcirco ipse me reprehendo, et ago pœni- Idcirco ipse me reprehendo, et ago pœni- tentiam. Luc. x, 24: Dico vobis, quod tentiam. Luc. x, 24: Dico vobis, quod multi prophetæ et reges voluerunt videre multi prophetæ et reges voluerunt videre quæ vos videtis, et non viderunt: et au- quæ vos videtis, et non viderunt: et au- dire quæ auditis, et non audierunt. dire quæ auditis, et non audierunt.

« Quia cæci vident. >> « Quia cæci vident. >>

Ista quæ hic enumerat sumuntur, aut Ista quæ hic enumerat sumuntur, aut secundum corruptionem in toto, vel in secundum corruptionem in toto, vel in parte. Si autem in parte: aut secundum parte. Si autem in parte: aut secundum

483 483

corruptionem interiorum in exterioribus corruptionem interiorum in exterioribus manifestam, aut secundum corruptio- manifestam, aut secundum corruptio- nem exteriorum. In exterioribus autem, nem exteriorum. In exterioribus autem, aut secundum organa sensuum, aut se- aut secundum organa sensuum, aut se- cundum organa motus. In sensibus au- cundum organa motus. In sensibus au- tem sumuntur secundum corruptionem tem sumuntur secundum corruptionem organorum duorum sensuum disciplina- organorum duorum sensuum disciplina- lium, qui sunt visus et auditus: et in his lium, qui sunt visus et auditus: et in his per similia omnes aliæ corruptiones in- per similia omnes aliæ corruptiones in- telliguntur. telliguntur.

De illa quæ est secundum partem in De illa quæ est secundum partem in organo sensus disciplinalis qui est visus, organo sensus disciplinalis qui est visus, qui deservit disciplinæ quæ est per in- qui deservit disciplinæ quæ est per in- ventionem, dicit: « Cæci vident, » oculis ventionem, dicit: « Cæci vident, » oculis recuperatis. Luc. XVIII, 42: Respice, recuperatis. Luc. XVIII, 42: Respice, fides tua te salvum fecit. Joan. ix, 39: fides tua te salvum fecit. Joan. ix, 39: In judicium ego in hunc mundum veni: In judicium ego in hunc mundum veni: ut qui non vident videant, et qui vident ut qui non vident videant, et qui vident cæci fiant. cæci fiant.

« Claudi ambulant. » « Claudi ambulant. »

Ecce reparatio defectus secundum cor- Ecce reparatio defectus secundum cor- ruptionem organi ad motum pertinentis. ruptionem organi ad motum pertinentis. Act. 11, 8 Exsiliens claudus stetit, et Act. 11, 8 Exsiliens claudus stetit, et ambulabat: et intravit cum illis in tem- ambulabat: et intravit cum illis in tem- plum ambulans, et exsiliens, et laudans plum ambulans, et exsiliens, et laudans Deum. Sophon. III, 19: Salvabo claudi- Deum. Sophon. III, 19: Salvabo claudi- cantem, et eam quæ abjecta fuerat con- cantem, et eam quæ abjecta fuerat con- gregabo. gregabo.

Sanat autem etiam cæcum, quando Sanat autem etiam cæcum, quando lumen divinum in fide videre concedit. lumen divinum in fide videre concedit. Psal. XII, 4 Illumina oculos meos, ne Psal. XII, 4 Illumina oculos meos, ne umquam obdormiam in morte. Sanat umquam obdormiam in morte. Sanat claudum, quando dicit ambulare in man- claudum, quando dicit ambulare in man- datis ad rectitudinem justitiæ. Ad Hebr. datis ad rectitudinem justitiæ. Ad Hebr. XII, 13: Gressus rectos facite pedibus XII, 13: Gressus rectos facite pedibus vestris, ut non claudicans quis erret, vestris, ut non claudicans quis erret, magis autem sanetur. magis autem sanetur.

« «

Leprosi mundantur. » Leprosi mundantur. »

Hic est reparatio defectus, qui sumitur Hic est reparatio defectus, qui sumitur secundum corruptionem interiorum ad secundum corruptionem interiorum ad exteriora procedentem. Supra, v, 13: et exteriora procedentem. Supra, v, 13: et Matth. Extendens manum, tetigit eum, Matth. Extendens manum, tetigit eum, scilicet leprosum, dicens: Volo, mun- scilicet leprosum, dicens: Volo, mun-

484 484

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

dare. Et hoc sicut jam ante diximus, dare. Et hoc sicut jam ante diximus, mundationem significat hæreticæ pravi- mundationem significat hæreticæ pravi- tatis. tatis.

<< Surdi audiunt. » << Surdi audiunt. »

Ecce reparatio organi sensus discipli- Ecce reparatio organi sensus discipli- nalis, qui deservit doctrinæ et significat nalis, qui deservit doctrinæ et significat reparationem auditus verbi Dei. Marc. reparationem auditus verbi Dei. Marc. VII, 34 Misit digitos suos in auriculas VII, 34 Misit digitos suos in auriculas ejus, et ait illi: Ephphetha, quod est ejus, et ait illi: Ephphetha, quod est adaperire. adaperire.

« Mortui resurgunt. » « Mortui resurgunt. »

Ecce reparatio corruptionis in toto. Ecce reparatio corruptionis in toto. Daniel. x, 2 Multi de his qui dor- Daniel. x, 2 Multi de his qui dor- miunt in terræ pulvere, evigilabunt. miunt in terræ pulvere, evigilabunt. Ezechiel. xxxvII, 10: Ingressus est spiri- Ezechiel. xxxvII, 10: Ingressus est spiri- tus in ea, scilicet, ossa arida, et vixerunt. tus in ea, scilicet, ossa arida, et vixerunt. Isa. xxxv, 5 et 6: Tunc aperientur oculi Isa. xxxv, 5 et 6: Tunc aperientur oculi cæcorum, et aures surdorum patebunt. cæcorum, et aures surdorum patebunt. Tunc saliet sicut cervus claudus, et aperta Tunc saliet sicut cervus claudus, et aperta erit lingua mutorum. erit lingua mutorum.

Sed est objectio. Quia hæc signa etiam Sed est objectio. Quia hæc signa etiam alii Sancti fecerunt. Et ita non valere alii Sancti fecerunt. Et ita non valere videtur probatio, quod ipse qui hæc fa- videtur probatio, quod ipse qui hæc fa- cit, sit qui venturus sit. RESPONSIO, quod cit, sit qui venturus sit. RESPONSIO, quod nullus Sanctorum fecit hæc virtute pro- nullus Sanctorum fecit hæc virtute pro- pria, nisi ipse qui est Sanctus sancto- pria, nisi ipse qui est Sanctus sancto- rum. Omnes etiam alii ista faciunt cum rum. Omnes etiam alii ista faciunt cum supplicationibus et exorcismis, Christus supplicationibus et exorcismis, Christus autem facit hæc verbo simplici et impe- autem facit hæc verbo simplici et impe- rio, quasi sine clave operans. Et ideo rio, quasi sine clave operans. Et ideo per hæc sicut per digitum demonstratur per hæc sicut per digitum demonstratur esse promissus, et exspectatus in lege. esse promissus, et exspectatus in lege.

« Pauperes evangelizantur. » « Pauperes evangelizantur. »

Ecce demonstratio ordinis potestatis Ecce demonstratio ordinis potestatis ecclesiasticæ. Pauperes enim spiritu de ecclesiasticæ. Pauperes enim spiritu de quibus, Matth. v, 3, et Luc. vI, 20, di- quibus, Matth. v, 3, et Luc. vI, 20, di- citur : Beati pauperes spiritu, quoniam citur : Beati pauperes spiritu, quoniam ipsorum est regnum cœlorum: qui om- ipsorum est regnum cœlorum: qui om- nibus rebus hujus mundi exuti sunt, nibus rebus hujus mundi exuti sunt, sola coelestia meditantes, illi evangeli- sola coelestia meditantes, illi evangeli- zantur qui et vocantur ad gradus ec- zantur qui et vocantur ad gradus ec-

1 Cf. Matth. vil, 3. 1 Cf. Matth. vil, 3.

clesiasticos. Jacob. II, 3: Nonne Deus clesiasticos. Jacob. II, 3: Nonne Deus elegit pauperes in hoc mundo, divites in elegit pauperes in hoc mundo, divites in fide, et hæredes regni quod repromisit fide, et hæredes regni quod repromisit Deus diligentibus se? Deus diligentibus se?

Sic ergo certificati sunt. Sic ergo certificati sunt.

« Et beatus est quicumque non fue- « Et beatus est quicumque non fue- rit scandalizatus in me. » rit scandalizatus in me. »

Hic tangit zelantium eum occultam Hic tangit zelantium eum occultam repressionem. repressionem.

: :

Dicit igitur « Beatus est, » jam in Dicit igitur « Beatus est, » jam in spe, et in futuro beatus erit re ipsa, spe, et in futuro beatus erit re ipsa, « qui non fuerit scandalizatus in me. » « qui non fuerit scandalizatus in me. » Licet enim magna divinæ potentiæ indi- Licet enim magna divinæ potentiæ indi- cia faceret, et licet Scriptura testimo- cia faceret, et licet Scriptura testimo- nium perhiberet, et tempus adventus nium perhiberet, et tempus adventus ejus congrueret, et Joannes testimonium ejus congrueret, et Joannes testimonium perhiberet, tamen multi causam offen- perhiberet, tamen multi causam offen- sionis accipiebant. Quidam quidem pro- sionis accipiebant. Quidam quidem pro- pter infirmitatem quam in eo videbant. pter infirmitatem quam in eo videbant. Quidam propter nimiam ejus humilita- Quidam propter nimiam ejus humilita- tem. Quidam etiam propter livorem. tem. Quidam etiam propter livorem. Quidam autem propter suæ justitiæ de- Quidam autem propter suæ justitiæ de- fensionem. Quidam propter temporalis fensionem. Quidam propter temporalis gloriæ conservationem. Et quidam pro- gloriæ conservationem. Et quidam pro- pter falsi nominis scientiam. pter falsi nominis scientiam.

Propter infirmitatem passionis quam Propter infirmitatem passionis quam in eo videbant, sæpe scandalizabantur in eo videbant, sæpe scandalizabantur Apostoli, Matth. xxvi, 31: Omnes vos Apostoli, Matth. xxvi, 31: Omnes vos scandalum patiemini in me, in ista no- scandalum patiemini in me, in ista no- cte. cte.

Propter humilitatem autem, Matth. Propter humilitatem autem, Matth. XIII, 55 Nonne hic est fabri filius ? Act. XIII, 55 Nonne hic est fabri filius ? Act. VIII, 33 In humilitate judicium ejus VIII, 33 In humilitate judicium ejus sublatum est. Ita enim exinanivit semet- sublatum est. Ita enim exinanivit semet- ipsum, quod nemo judicavit de ipso ju- ipsum, quod nemo judicavit de ipso ju- dicium rectum dicente Isaia, LIII, 3: dicium rectum dicente Isaia, LIII, 3: Quasi absconditus est vultus ejus et de- Quasi absconditus est vultus ejus et de- spectus, unde nec reputavimus eum. spectus, unde nec reputavimus eum.

Propter livorem autem discipuli Joan- Propter livorem autem discipuli Joan- nis, et quidam Judæorum, Matth. XIII, nis, et quidam Judæorum, Matth. XIII, 37, et vi, 12 Quidam dicebant: Quia 37, et vi, 12 Quidam dicebant: Quia bonus est. Alii autem dicebant : Non, sed bonus est. Alii autem dicebant : Non, sed seducit turbas. seducit turbas.

Pharisæi autem scandalizabantur in eo Pharisæi autem scandalizabantur in eo

23 23

24 24

IN EVANG. LUCÆ, VII-23, 24. IN EVANG. LUCÆ, VII-23, 24.

propter suæ justitiæ defensionem. Ad propter suæ justitiæ defensionem. Ad Roman. x, 3: Ignorantes justitiam Dei, Roman. x, 3: Ignorantes justitiam Dei, et suam quærentes statuere, justitiæ Dei et suam quærentes statuere, justitiæ Dei non sunt subjecti. non sunt subjecti.

Principes autem propter suæ gloriæ Principes autem propter suæ gloriæ conservationem, quam Christus detesta- conservationem, quam Christus detesta- batur. Joan. v, 44: Quomodo vos pote- batur. Joan. v, 44: Quomodo vos pote- slis credere, qui gloriam ab invicem ac- slis credere, qui gloriam ab invicem ac- cipitis, et gloriam quæ a solo Deo est cipitis, et gloriam quæ a solo Deo est non quæritis? non quæritis?

Propter falsi nominis scientiam scan- Propter falsi nominis scientiam scan- dalizabantur Scribæ, qui dicuntur legis- dalizabantur Scribæ, qui dicuntur legis- periti. I ad Timoth. vi, 20 et 21: Devi- periti. I ad Timoth. vi, 20 et 21: Devi- tans profanas vocum novitates et opposi- tans profanas vocum novitates et opposi- tiones falsi nominis scientiæ, quam tiones falsi nominis scientiæ, quam quidam promittentes, circa fidem exci- quidam promittentes, circa fidem exci- derunt. derunt.

Et sic diversis de causis multi in eo Et sic diversis de causis multi in eo scandalizabantur. Et ideo dixit Simeon, scandalizabantur. Et ideo dixit Simeon, Luc. II, 34 Ecce positus est hic in rui- Luc. II, 34 Ecce positus est hic in rui- nam, et in resurrectionem multorum in nam, et in resurrectionem multorum in Israel, et in signum cui contradicetur. Israel, et in signum cui contradicetur.

« Beatus igitur est qui in ipso scanda- « Beatus igitur est qui in ipso scanda- lizatus non fuerit, » hoc est, occasionem lizatus non fuerit, » hoc est, occasionem casus non acceperit et ruinæ. Et ideo casus non acceperit et ruinæ. Et ideo etiam, Isa. XXVIII, 16, dicitur lapis pre- etiam, Isa. XXVIII, 16, dicitur lapis pre- tiosus, probatus, et in fundamento loca- tiosus, probatus, et in fundamento loca- tus ¹. Et ante, Isaias, vi, 15, dixerat tus ¹. Et ante, Isaias, vi, 15, dixerat quod super hunc lapidem offendent ex quod super hunc lapidem offendent ex eis plurimi, et cadent, et conterentur, et eis plurimi, et cadent, et conterentur, et capientur . I Petr. II, 7 et 8: Vobis capientur . I Petr. II, 7 et 8: Vobis igitur honor credentibus: non credenti- igitur honor credentibus: non credenti- bus autem, lapis quem reprobaverunt bus autem, lapis quem reprobaverunt ædificantes, hic factus est in caput an- ædificantes, hic factus est in caput an- guli, et lapis offensionis, et petra scan- guli, et lapis offensionis, et petra scan- dali, his qui offendunt verbo, nec credunt dali, his qui offendunt verbo, nec credunt in quo et positi sunt. in quo et positi sunt.

« Et cum discessissent nuntii Joan- « Et cum discessissent nuntii Joan- nis, cœpit de Joanne dicere ad tur- nis, cœpit de Joanne dicere ad tur- bas. » bas. »

Hæc est pars in qua continetur com- Hæc est pars in qua continetur com- mendatio Joannis, ne occasione inductæ mendatio Joannis, ne occasione inductæ

1 Isa. XXVIII, 16: Idcirco hæc dicit Dominus 1 Isa. XXVIII, 16: Idcirco hæc dicit Dominus Deus Ecce ego mittam in fundamentis Sion la- Deus Ecce ego mittam in fundamentis Sion la- pidem, lapidem probatum, angularem, pretiosum, pidem, lapidem probatum, angularem, pretiosum,

485 485

quæstionis aliqua sinistra suspicio oria- quæstionis aliqua sinistra suspicio oria- tur contra ipsum : sicut adhuc sunt qui- tur contra ipsum : sicut adhuc sunt qui- dam hæretici qui Manichæi dicuntur, dam hæretici qui Manichæi dicuntur, qui propter inductam quæstionem con- qui propter inductam quæstionem con- demnant Joannem. demnant Joannem.

Tanguntur autem hic tria: primum Tanguntur autem hic tria: primum quidem discipulorum Joannis a Domino quidem discipulorum Joannis a Domino discessio, ne putetur esse adulatoria discessio, ne putetur esse adulatoria commendatio secundum est ipsa lau- commendatio secundum est ipsa lau- dis magnificatio : et tertium, Joannis dis magnificatio : et tertium, Joannis ad eos qui in Ecclesia sunt compara- ad eos qui in Ecclesia sunt compara-

tio. tio.

: :

De primo dicit: « Et cum discessis- De primo dicit: « Et cum discessis- sent nuntii Joannis, » ne crederetur sent nuntii Joannis, » ne crederetur captare favorem Joannis propter ipsius captare favorem Joannis propter ipsius testimonium quod veritati perhibuerat. testimonium quod veritati perhibuerat. Psal. CXL, Oleum peccatoris non im- Psal. CXL, Oleum peccatoris non im- pinguet caput meum, hoc est, blandi- pinguet caput meum, hoc est, blandi- mentum adulatoris. Ideo dicit de Ephraim mentum adulatoris. Ideo dicit de Ephraim quod oleum in Ægyptum ferebat³. Oleum quod oleum in Ægyptum ferebat³. Oleum enim in Ægyptum ferre est blanditias et enim in Ægyptum ferre est blanditias et adulationes in præsenti hominibus exhi- adulationes in præsenti hominibus exhi- bere. bere.

« «

Coepit,» laudando, « de Joanne di- Coepit,» laudando, « de Joanne di- cere ad turbas. » Laudandi enim sunt cere ad turbas. » Laudandi enim sunt viri gloriosi: sicut dicitur, Eccli. XLIV, 1: viri gloriosi: sicut dicitur, Eccli. XLIV, 1: Laudemus viros gloriosos, sed cum mo- Laudemus viros gloriosos, sed cum mo- destia, et non in præsenti : ne subdola et destia, et non in præsenti : ne subdola et palpans credatur esse adulatio. palpans credatur esse adulatio.

« Quid existis in desertum videre? « Quid existis in desertum videre? arundinem vento agitatam ? » arundinem vento agitatam ? »

Hic ponitur Joannis commendatio. Hic ponitur Joannis commendatio. Et habet duas partes: in quarum pri- Et habet duas partes: in quarum pri- ma removet ab eo vituperabilia quæ ejus ma removet ab eo vituperabilia quæ ejus possent impedire commendationem: in possent impedire commendationem: in secunda autem, in magnis virtutibus secunda autem, in magnis virtutibus ponit ejus commendationem. ponit ejus commendationem.

In duobus autem removet ea quæ sunt In duobus autem removet ea quæ sunt vituperabilia. Removet enim ab eo incon- vituperabilia. Removet enim ab eo incon- stantiam, quæ contraria perseverantiæ stantiam, quæ contraria perseverantiæ voti sui et removet ab eo resolutam voti sui et removet ab eo resolutam mollitiem, quæ suæ contraria esset auste- mollitiem, quæ suæ contraria esset auste- ritati. ritati.

in fundamento fundatum. in fundamento fundatum.

2 Cf. adhuc, Isa. xxvIII, 13. 2 Cf. adhuc, Isa. xxvIII, 13. 3 Osee, XII, 1. 3 Osee, XII, 1.

486 486

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

In primo horum sunt tres quæstiones. In primo horum sunt tres quæstiones. Prima est, quid traxerit homines ut re- Prima est, quid traxerit homines ut re- linquerent commoda et utilitates pro- linquerent commoda et utilitates pro- prias, et ad loca se transferrent inhabita- prias, et ad loca se transferrent inhabita- bilia et incommoda ? Hoc enim non po- bilia et incommoda ? Hoc enim non po- tuit facere nisi magna res aliqua et mi- tuit facere nisi magna res aliqua et mi- rabilis. rabilis.

Et hoc est quod dicit : « Quid videre, » Et hoc est quod dicit : « Quid videre, » hoc est, quid ad videndum erat tam ma- hoc est, quid ad videndum erat tam ma- gnum et mirabile, « existis, » ex propriis gnum et mirabile, « existis, » ex propriis commodis et habitationibus, « in deser- commodis et habitationibus, « in deser- tum, »ubi nec commodum, nec habita- tum, »ubi nec commodum, nec habita- tionem propriam vel peregrinam habere tionem propriam vel peregrinam habere potuistis. Deuter. xxxII, 10: Invenit potuistis. Deuter. xxxII, 10: Invenit eum in terra deserta, in loco horroris et eum in terra deserta, in loco horroris et vasta solitudinis. Luc. III, 7: Omnes vasta solitudinis. Luc. III, 7: Omnes exibant ad eum ut baptizarentur ab exibant ad eum ut baptizarentur ab ipso. ipso.

« Arundinem vento agitatam ? » « Arundinem vento agitatam ? »

Secunda quæstio. Quasi dicat: Num- Secunda quæstio. Quasi dicat: Num- quid hoc fuit arundo vento agitata, quod quid hoc fuit arundo vento agitata, quod vos de domibus propriis evectos traxit in vos de domibus propriis evectos traxit in desertum ad videndum ? Quasi dicat: desertum ad videndum ? Quasi dicat: Non hoc fuit arundo vento agitata. Non hoc fuit arundo vento agitata.

Arundo autem tria genera proprieta- Arundo autem tria genera proprieta- tum habet. Habet enim quasdam ex lo- tum habet. Habet enim quasdam ex lo- co suæ generationis, quasdam ex sua co suæ generationis, quasdam ex sua substantia, quasdam autem ex hoc quod substantia, quasdam autem ex hoc quod est infructuosa. est infructuosa.

Ex loco suæ generationis est in humi- Ex loco suæ generationis est in humi- do et lutoso, et per hoc significat concu- do et lutoso, et per hoc significat concu- piscentiæ humorem et lutum luxuriæ. piscentiæ humorem et lutum luxuriæ. Job, XL, 16 Sub umbra dormit in se- Job, XL, 16 Sub umbra dormit in se- creto calami, et in locis humentibus, hoc creto calami, et in locis humentibus, hoc est, in luxuriosis quiescit diabolus. Hoc est, in luxuriosis quiescit diabolus. Hoc non competit Joanni virgini et ab utero non competit Joanni virgini et ab utero sanctificato. Jerem. 1, 5: Priusquam te sanctificato. Jerem. 1, 5: Priusquam te formarem in utero, novi te et ante- formarem in utero, novi te et ante- quam exires de vulva sanctificavi te, et quam exires de vulva sanctificavi te, et Prophetam in gentibus dedi te. Prophetam in gentibus dedi te.

Arundo etiam habet ex seipsa quod est Arundo etiam habet ex seipsa quod est intus cava, exterius nitens et plana, et intus cava, exterius nitens et plana, et est fragilis in seipsa, et significat hypo- est fragilis in seipsa, et significat hypo- crisim quæ extra pulchritudinem præten- crisim quæ extra pulchritudinem præten- dit, et intus nihil habet habentes spe- dit, et intus nihil habet habentes spe-

1 II ad Timoth. 11, 5. 1 II ad Timoth. 11, 5.

ciem quidem pietatis, virtutem autem ciem quidem pietatis, virtutem autem ejus penitus abnegantes. Et hoc iterum ejus penitus abnegantes. Et hoc iterum non competit Joanni, de quo dicitur, non competit Joanni, de quo dicitur, Luc. 1, 15: Spiritu sancto replebitur Luc. 1, 15: Spiritu sancto replebitur adhuc ex utero matris suæ. Isa. xxxvi, adhuc ex utero matris suæ. Isa. xxxvi, 6: Ecce confidis super baculum arundi- 6: Ecce confidis super baculum arundi- neum confractum istum, super Ægyp- neum confractum istum, super Ægyp- tum cui si innixus fuerit homo, intrabit tum cui si innixus fuerit homo, intrabit in manum ejus, et perforabit eam. Quia in manum ejus, et perforabit eam. Quia quando arundo frangitur, acutis angulis quando arundo frangitur, acutis angulis perforat innitentem, sicut hypocritæ perforat innitentem, sicut hypocritæ omnibus innitentibus in adversitate fracti omnibus innitentibus in adversitate fracti manus vulnerant. Arundo etiam agitabi- manus vulnerant. Arundo etiam agitabi- lis est omni vento, et sic significat in- lis est omni vento, et sic significat in- constantes. III Reg. xiv, 15 Percutiet constantes. III Reg. xiv, 15 Percutiet Dominus Deus Israel, sicut moveri solet Dominus Deus Israel, sicut moveri solet arundo in aqua, et evellet Israel de ter- arundo in aqua, et evellet Israel de ter- ra bona. Hoc iterum Joanni non compe- ra bona. Hoc iterum Joanni non compe- tit, qui ut dicit Gregorius, « elegit magis tit, qui ut dicit Gregorius, « elegit magis solide subsistere in se, quam humana solide subsistere in se, quam humana opinione elevari supra se. » Et ideo arun- opinione elevari supra se. » Et ideo arun- do levis (quæ in infantia et juventute do levis (quæ in infantia et juventute confiteretur veritatem, et modo in carce- confiteretur veritatem, et modo in carce- re negaret veritatem) non fuit. re negaret veritatem) non fuit.

Arundo etiam est infructuosa, et sic Arundo etiam est infructuosa, et sic combustioni de facili apta. Sapient. III, combustioni de facili apta. Sapient. III, 7 Tamquam scintillæ in arundineto 7 Tamquam scintillæ in arundineto discurrent. Sancti enim judicando cum discurrent. Sancti enim judicando cum Domino, peccatores inutiles incendent. Domino, peccatores inutiles incendent. Sic autem non fuit Joannes, Luc. 1, 16: Sic autem non fuit Joannes, Luc. 1, 16: Multos filiorum Israel convertet ad Do- Multos filiorum Israel convertet ad Do- minum Deum ipsorum. Item, ibidem, minum Deum ipsorum. Item, ibidem, . 17 Ipse præcedet ante illum in spiritu . 17 Ipse præcedet ante illum in spiritu et virtute Eliæ... parare Domino plebem et virtute Eliæ... parare Domino plebem perfectam. perfectam.

: :

Non ergo fuit arundo. Talis enim ad- Non ergo fuit arundo. Talis enim ad- spectus tam multos et graves et honestos spectus tam multos et graves et honestos viros de propriis ad deserta, per longa viros de propriis ad deserta, per longa terrarum spatia, non evocasset. Et ideo terrarum spatia, non evocasset. Et ideo subauditur Non. subauditur Non.

« Sed quid existis videre? hominem « Sed quid existis videre? hominem mollibus vestimentis indutum ? Ecce mollibus vestimentis indutum ? Ecce qui in veste pretiosa sunt et deliciis, in qui in veste pretiosa sunt et deliciis, in domibus regum sunt. » domibus regum sunt. »

25 25

IN EVANG. LUCÆ, VII-25, 26, 27. IN EVANG. LUCÆ, VII-25, 26, 27.

Secundum est quod removet, iterans. Secundum est quod removet, iterans. quæstionem : « Sed, » adhuc dicite, quæstionem : « Sed, » adhuc dicite, « quid videre, » quid videndum, «exi- « quid videre, » quid videndum, «exi- stis, » vestra relinquentes et in desertum stis, » vestra relinquentes et in desertum properantes? Oportet enim eum qui di- properantes? Oportet enim eum qui di- vina contemplari desiderat ut sua relin- vina contemplari desiderat ut sua relin- quat. Cantic. III, 11.: Egredimini, et vi- quat. Cantic. III, 11.: Egredimini, et vi- dete, filiæ Sion, regem Salomonem. dete, filiæ Sion, regem Salomonem. Oportet etiam quod in desertum solitudi- Oportet etiam quod in desertum solitudi- nis profunde penetret qui Joannem, hoc nis profunde penetret qui Joannem, hoc est, gratiam invenire desiderat. Exod. III, est, gratiam invenire desiderat. Exod. III, 3, in interioribus deserti dixit Moyses : 3, in interioribus deserti dixit Moyses : Vadam, et videbo visionem hanc ma- Vadam, et videbo visionem hanc ma- gnam. gnam.

487 487

quod induebatur purpura et bysso : quod induebatur purpura et bysso : bysso propter mollitiem, et purpura pro- bysso propter mollitiem, et purpura pro- pter splendorem. Ad tales igitur videndos pter splendorem. Ad tales igitur videndos non existis. Quia non existis. Quia

« Ecce qui in veste pretiosa sunt. » « Ecce qui in veste pretiosa sunt. »

Sophon. 1, 8 Visitabo super omnes Sophon. 1, 8 Visitabo super omnes qui induti sunt veste peregrina. qui induti sunt veste peregrina.

« Et deliciis,» resoluti. Jerem. xxxi, « Et deliciis,» resoluti. Jerem. xxxi, 22 Usquequo deliciis dissolveris, filia 22 Usquequo deliciis dissolveris, filia vaga? vaga?

Tales enim non quæruntur in deserto, Tales enim non quæruntur in deserto, sed in civitatibus. « In domibus regum sed in civitatibus. « In domibus regum

« Hominem mollibus vestimentis sunt, » et magnatum. Et horum consi- « Hominem mollibus vestimentis sunt, » et magnatum. Et horum consi- indutum ? » indutum ? »

lium secutus Roboam scidit regnum et lium secutus Roboam scidit regnum et Dei meruit indignationem 2. Dei meruit indignationem 2.

Mollibus etiam metaphorice vestiuntur Mollibus etiam metaphorice vestiuntur et ornantur adulatores qui, sicut dici- et ornantur adulatores qui, sicut dici- tur, Ezechiel. xIII, 18: Consuunt pul- tur, Ezechiel. xIII, 18: Consuunt pul- villos sub omni cubito manus. Et hoc ad villos sub omni cubito manus. Et hoc ad litteram est opus adulatorum, semper litteram est opus adulatorum, semper pulvillos post magnates portare, et bra- pulvillos post magnates portare, et bra- chiis eorum et capitibus et natibus sup- chiis eorum et capitibus et natibus sup- ponere. Et hi etiam in domibus regum ponere. Et hi etiam in domibus regum sunt quia reges et magnates fere omnes sunt quia reges et magnates fere omnes sunt Sardanapalitæ, et non habent in sunt Sardanapalitæ, et non habent in gratia nisi tales. Joannes autem nihil tale gratia nisi tales. Joannes autem nihil tale prætendit, qui sic incepit, Luc. III, 7: prætendit, qui sic incepit, Luc. III, 7: Genimina viperarum, quis ostendit vobis Genimina viperarum, quis ostendit vobis fugere a ventura ira? fugere a ventura ira?

Removet id quod contrarium est au- Removet id quod contrarium est au- steritati. Mollibus enim vestiti non quæ- steritati. Mollibus enim vestiti non quæ- runtur in deserto, sed in palatio: sicut runtur in deserto, sed in palatio: sicut statim subinfert. Mollibus autem vestiri statim subinfert. Mollibus autem vestiri est intelligendum quod in omni sensu est intelligendum quod in omni sensu molle sit ad videndum quidem propter molle sit ad videndum quidem propter colorem ad olfaciendum propter mere- colorem ad olfaciendum propter mere- tricia aromata, quæ vestibus pretiosis tricia aromata, quæ vestibus pretiosis involvuntur et ad tactum propter mol- involvuntur et ad tactum propter mol- litiem corporis resolutam. Unde, Matth. litiem corporis resolutam. Unde, Matth. III, 4 Habebat vestimentum de pilis ca- III, 4 Habebat vestimentum de pilis ca- melorum, et zonam pelliceam circa lum- melorum, et zonam pelliceam circa lum- bos suos. Ad Hebr. XI, 37 et 38: Cir- bos suos. Ad Hebr. XI, 37 et 38: Cir- cumierunt in melotis, in pellibus capri- cumierunt in melotis, in pellibus capri- nis, egentes, angustiati, afflicti, quibus nis, egentes, angustiati, afflicti, quibus dignus non erat mundus. IV Reg. 1, 7 dignus non erat mundus. IV Reg. 1, 7 et 8 Cujus figuræ et habitus est vir ille et 8 Cujus figuræ et habitus est vir ille qui occurrit vobis, et locutus est verba qui occurrit vobis, et locutus est verba hæc? At illi dixerunt: Vir pilosus, et hæc? At illi dixerunt: Vir pilosus, et zona pellicea accinctus renibus. Qui ait: zona pellicea accinctus renibus. Qui ait: Elias Thesbites est. Sicut enim Joannes Elias Thesbites est. Sicut enim Joannes præivit ante Christum in spiritu et virtu- præivit ante Christum in spiritu et virtu- te Eliæ ‘, ita etiam præivit in habitutuam, qui præparabit viam tuam ante te Eliæ ‘, ita etiam præivit in habitutuam, qui præparabit viam tuam ante Eliæ non mollibus vestitus. Eccli. x1, 4: Eliæ non mollibus vestitus. Eccli. x1, 4: In vestitu ne glorieris umquam. I Petr. In vestitu ne glorieris umquam. I Petr. 111, 3 Quarum non sit extrinsecus ca- 111, 3 Quarum non sit extrinsecus ca- pillatura, aut circumdatio auri, aut in- pillatura, aut circumdatio auri, aut in- dumenti vestimentorum cultus. Unde de dumenti vestimentorum cultus. Unde de epulone divite, Luc. xvi, 19, dicitur, epulone divite, Luc. xvi, 19, dicitur,

1 Luc. 1, 17. 1 Luc. 1, 17.

« Sed quid existis videre ? Prophe- « Sed quid existis videre ? Prophe- tam? Utique dico vobis, et plus quam tam? Utique dico vobis, et plus quam Prophetam. Prophetam.

Hic est de quo scriptum est: Ecce Hic est de quo scriptum est: Ecce mitto Angelum meum ante faciem mitto Angelum meum ante faciem

te. » te. »

Remotis vituperabilibus quæ possent Remotis vituperabilibus quæ possent existimari de Joanne, ipsum ostendit existimari de Joanne, ipsum ostendit esse commendabilem de veritate, propter esse commendabilem de veritate, propter quam etiam fuit in carcere: quia veri- quam etiam fuit in carcere: quia veri-

2 Cf. III Reg. XII, 14 et seq. 2 Cf. III Reg. XII, 14 et seq.

26 26

27 27

488 488

D. ALB MAG. ORD. PRÆD. D. ALB MAG. ORD. PRÆD.

tatem prophetalem numquam deserere tatem prophetalem numquam deserere voluit. voluit.

Dicit autem duo quæstionem et re- Dicit autem duo quæstionem et re- sponsionem. sponsionem.

Quæstionem sic format : « Sed,» ad- Quæstionem sic format : « Sed,» ad- huc dicite, « quid existis, » extra vos, huc dicite, « quid existis, » extra vos, extra vestra, extra omnia vobis nota, extra vestra, extra omnia vobis nota, « videre, » hoc est, ad videndum? Ba- « videre, » hoc est, ad videndum? Ba- ruch, iv, 36 Circumspice Jerusalem ad ruch, iv, 36 Circumspice Jerusalem ad orientem, et vide jucunditatem a Deo ti- orientem, et vide jucunditatem a Deo ti- bi venientem. Respondet: bi venientem. Respondet:

de de

« Prophetam ? » « Prophetam ? »

Quasi dicat Sic. Tamen dicit Joannes Quasi dicat Sic. Tamen dicit Joannes se, Joan. I, 21 Non sum Propheta '. se, Joan. I, 21 Non sum Propheta '. Sed Propheta dicitur dupliciter: stricte, Sed Propheta dicitur dupliciter: stricte, et large. Strictissime Propheta dicitur et large. Strictissime Propheta dicitur habens inspirationem divinam, et ad habens inspirationem divinam, et ad enuntiandum de Verbo et sacramentis enuntiandum de Verbo et sacramentis ejus in lege promissis, ut consolentur ejus in lege promissis, ut consolentur exspectantes. Et sic non fuerunt Prophe- exspectantes. Et sic non fuerunt Prophe- tæ nisi in Veteri Testamento: sicut, tæ nisi in Veteri Testamento: sicut, Eccli. xxxvi, 18, dicitur: Da mercedem, Eccli. xxxvi, 18, dicitur: Da mercedem, Domine, sustinentibus te, ut Prophetæ Domine, sustinentibus te, ut Prophetæ tui fideles inveniantur. Alio modo dici- tui fideles inveniantur. Alio modo dici- tur Propheta large quilibet habens in- tur Propheta large quilibet habens in- spirationem de futuris quibuscumque.Sic spirationem de futuris quibuscumque.Sic Prophetæ etiam fuerunt et sunt adhuc in Prophetæ etiam fuerunt et sunt adhuc in Novo Testamento: quia multa futura et Novo Testamento: quia multa futura et vera prædicunt. Primo modo dicitur, vera prædicunt. Primo modo dicitur, Matth. x1, 13: Prophetæ et lex usque Matth. x1, 13: Prophetæ et lex usque ad Joannem. Secundo modo dicitur, ad Joannem. Secundo modo dicitur, Luc. 1, 76 Tu, puer, propheta Altissi- Luc. 1, 76 Tu, puer, propheta Altissi- mi vocaberis præibis enim ante faciem mi vocaberis præibis enim ante faciem Domini parare vias ejus. Domini parare vias ejus.

Confirmat autem istam responsionem Confirmat autem istam responsionem Christus: Christus:

« Utique dico vobis, et plus quam « Utique dico vobis, et plus quam prophetam, » prophetam, »

Quia in matris utero gestiens ostendit Quia in matris utero gestiens ostendit et facto et verbo et digito præsentem Re- et facto et verbo et digito præsentem Re- demptorem, et sacramenta ejus demon- demptorem, et sacramenta ejus demon-

1 Joan. 1, 21 Propheta es tu ? Et respondit: 1 Joan. 1, 21 Propheta es tu ? Et respondit: Non. Non.

2 Cf. Enarrationes in Matthæum, XI, 10. 2 Cf. Enarrationes in Matthæum, XI, 10.

stravit et sic plus est quam Propheta, stravit et sic plus est quam Propheta, quia Evangelistæ in demonstrando offi- quia Evangelistæ in demonstrando offi- cium habuit. Isa. XLI, 27: Primus ad cium habuit. Isa. XLI, 27: Primus ad Sion dicet Ecce adsunt, et Jerusalem Sion dicet Ecce adsunt, et Jerusalem evangelistam dabo. Propinquum enim evangelistam dabo. Propinquum enim regnum coelorum pœnitentibus esse regnum coelorum pœnitentibus esse prædicavit, quod alii non potuerunt fa- prædicavit, quod alii non potuerunt fa-

cere. cere.

« Hic est de quo scriptum est. » « Hic est de quo scriptum est. »

Confirmat per Scripturam Malachiæ, Confirmat per Scripturam Malachiæ, III, 1. III, 1.

Et loquitur Pater ad Filium : « Ecce Et loquitur Pater ad Filium : « Ecce mitto, » in quo notatur Joannis auctori - mitto, » in quo notatur Joannis auctori - tas ex mittente eum in legationem, « An- tas ex mittente eum in legationem, « An- gelum, » in quo notatur cœlibatus et gelum, » in quo notatur cœlibatus et sanctitas. Malach. 11, 7: Angelus Domi- sanctitas. Malach. 11, 7: Angelus Domi-

ni exercituum est. ni exercituum est.

« Meum, » quem ego sanctifico, et cui « Meum, » quem ego sanctifico, et cui nomen impono, et quem a sterili utero nomen impono, et quem a sterili utero ex sene patre ad hoc voco. Isa. XLIX, 1: ex sene patre ad hoc voco. Isa. XLIX, 1: Dominus ab utero vocavit me, de ventre Dominus ab utero vocavit me, de ventre matris meæ recordatus est nominis mei. matris meæ recordatus est nominis mei. « Ante faciem tuam, » hoc est, ante « Ante faciem tuam, » hoc est, ante manifestationem tuam per quam tu ma- manifestationem tuam per quam tu ma- nifesteris. Joan. 1, 31 : Ut manifestetur nifesteris. Joan. 1, 31 : Ut manifestetur in Israel, propterea veni ego in aqua in Israel, propterea veni ego in aqua baptizans. baptizans.

« Qui præparabit viam tuam, » hoc « Qui præparabit viam tuam, » hoc est, viam qua ad te itur, et qua tu vadis est, viam qua ad te itur, et qua tu vadis ad corda fidelium, « ante te. » Isa. XL, ad corda fidelium, « ante te. » Isa. XL, 3 Parate viam Domini, rectas facite in 3 Parate viam Domini, rectas facite in solitudine semitas Dei nostri. Psal. xvi, solitudine semitas Dei nostri. Psal. xvi, 5 Perfice gressus meos in semitis tuis, 5 Perfice gressus meos in semitis tuis, ut non moveantur vestigia mea. Sed ut non moveantur vestigia mea. Sed quia multa de his verbis in præmissis quia multa de his verbis in præmissis dicta sunt, ideo hic transeamus 2. dicta sunt, ideo hic transeamus 2.

« Dico enim vobis: Major inter na- « Dico enim vobis: Major inter na- tos mulierum propheta Joanne Bapti- tos mulierum propheta Joanne Bapti- sta nemo est. Qui autem minor est in sta nemo est. Qui autem minor est in regno Dei, major est illo. » regno Dei, major est illo. »

Tom. XX hujusce novæ editionis. Cf. etiam et Tom. XX hujusce novæ editionis. Cf. etiam et præcipue Enarrationes in Marcum, 1, 2. Tom. præcipue Enarrationes in Marcum, 1, 2. Tom. XXI. XXI.

28 28

IN EVANG. LUCÆ, VII-28. IN EVANG. LUCÆ, VII-28.

Hic sub comparatione loquitur de Joan- Hic sub comparatione loquitur de Joan- ne Baptista. ne Baptista.

Et facit duplicem comparationem : Et facit duplicem comparationem : unam quidem, in sanctitate et merito: unam quidem, in sanctitate et merito: aliam autem, in potestate et officio. aliam autem, in potestate et officio.

De comparatione sanctitatis et meriti De comparatione sanctitatis et meriti dicit « Dico enim vobis, » ore veritatis dicit « Dico enim vobis, » ore veritatis quod non mentitur. Numer. xxII, 19: quod non mentitur. Numer. xxII, 19: Non est Deus quasi homo, ut mentia- Non est Deus quasi homo, ut mentia- tur. tur.

« Inter natos mulierum. » « Inter natos mulierum. »

Mulier molliens et emollita hic voca- Mulier molliens et emollita hic voca- tur quæ virum passa est, et emollitionem tur quæ virum passa est, et emollitionem sustinuit concupiscentiæ. Nec dicit: In- sustinuit concupiscentiæ. Nec dicit: In- ter natas, honorem deferens matri quæ ter natas, honorem deferens matri quæ in merito et sanctitate omnem excellit in merito et sanctitate omnem excellit creaturam. creaturam.

« Propheta, » large, et stricte sumen- « Propheta, » large, et stricte sumen- do prophetam. Sapient. VII, 27: Spiritus do prophetam. Sapient. VII, 27: Spiritus sapientiæ per nationes in animas sanctas sapientiæ per nationes in animas sanctas se transfert, amicos Dei et prophetas se transfert, amicos Dei et prophetas constituit. constituit.

« Major,» sanctitate et merito et di- « Major,» sanctitate et merito et di- gnitate inspirationis ef enuntiationis gnitate inspirationis ef enuntiationis propheticæ. Sanctitate quidem, quia propheticæ. Sanctitate quidem, quia Spiritu sancto replebitur adhuc ex utero Spiritu sancto replebitur adhuc ex utero matris suæ. Merito, quia ne levi saltem matris suæ. Merito, quia ne levi saltem maculare vitam famine posset, ideo antra maculare vitam famine posset, ideo antra deserti teneris sub annis petiit 2: victu deserti teneris sub annis petiit 2: victu parcus, habitu austerus, verbo ædifica- parcus, habitu austerus, verbo ædifica- tionis deditus, contemplatione altissi- tionis deditus, contemplatione altissi-

mus. mus.

De primo horum, Luc. 1, 80: Erat in De primo horum, Luc. 1, 80: Erat in desertis usque in diem ostensionis suæ ad desertis usque in diem ostensionis suæ ad Israel. De victu, Matth. 11, 4 : Esca ejus Israel. De victu, Matth. 11, 4 : Esca ejus erat locustæ et mel silvestre. De habitu, erat locustæ et mel silvestre. De habitu, ibidem, Vestimentum ejus de pilis came- ibidem, Vestimentum ejus de pilis came- lorum, et zona pellicea circa lumbos lorum, et zona pellicea circa lumbos suos. De verbo prædicationis, Joan. 1, suos. De verbo prædicationis, Joan. 1, 23 Ego vox clamantis in deserto. De 23 Ego vox clamantis in deserto. De contemplatione, Luc. II, 2: Factum est contemplatione, Luc. II, 2: Factum est