13 13

374 374

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

nomen tuum, etc. Esther, x1, 11: Do- nomen tuum, etc. Esther, x1, 11: Do- minus omnium es. Psal. VIII, 10: Domi- minus omnium es. Psal. VIII, 10: Domi- ne, Dominus noster,quam admirabile est ne, Dominus noster,quam admirabile est nomen tuum in universa terra! Psal. nomen tuum in universa terra! Psal. LXXV, 10 Magnus es tu, et faciens mi- LXXV, 10 Magnus es tu, et faciens mi- rabilia tu es Deus solus. rabilia tu es Deus solus.

« Si vis. » Hic interposita conditione « Si vis. » Hic interposita conditione ostendit orationis discretionem. Ad Ro- ostendit orationis discretionem. Ad Ro- man. VIII, 26 Quid oremus, sicut opor- man. VIII, 26 Quid oremus, sicut opor- tet, nescimus. Et est sensus : Non est tet, nescimus. Et est sensus : Non est dubium quin velis omne bonum nostrum. dubium quin velis omne bonum nostrum. Quia, sicut dicit Dionysius, boni est bo- Quia, sicut dicit Dionysius, boni est bo- na adducere, optimi adducere optima, et na adducere, optimi adducere optima, et unum quodque ad optimum quantum unum quodque ad optimum quantum expedit. Sed nescio si mihi expediat. Et expedit. Sed nescio si mihi expediat. Et si expedit, bene scio quod vis. Et si vis, si expedit, bene scio quod vis. Et si vis, potes. Et hoc est : « Si vis. » Ad Ro- potes. Et hoc est : « Si vis. » Ad Ro- man. XII, 2: Probetis quæ sit voluntas man. XII, 2: Probetis quæ sit voluntas Dei bona, et beneplacens, et perfecta. Dei bona, et beneplacens, et perfecta.

« Potes me mundare. » « Potes me mundare. »

Potentiam enim habes in facultate Potentiam enim habes in facultate quando vis. Sapient. XII, 18: Subest quando vis. Sapient. XII, 18: Subest enim tibi, cum volueris, posse. Ad Ro- enim tibi, cum volueris, posse. Ad Ro- man. ix, 19 Voluntati ejus quis resi- man. ix, 19 Voluntati ejus quis resi- stit ? Psal. cxxxiv, 6: Omnia quæcum- stit ? Psal. cxxxiv, 6: Omnia quæcum- que voluit Dominus fecit, in cælo, in que voluit Dominus fecit, in cælo, in terra, in mari et in omnibus abyssis. terra, in mari et in omnibus abyssis. Job, XXIII, 13 Anima ejus quodcum- Job, XXIII, 13 Anima ejus quodcum- que voluit, hoc fecit. que voluit, hoc fecit.

« Et extendens manum, tetigit eum, « Et extendens manum, tetigit eum, dicens Volo, mundare. Et confestim dicens Volo, mundare. Et confestim lepra dicessit ab illo. » lepra dicessit ab illo. »

Hic ponitur miraculi perfectio. Hic ponitur miraculi perfectio.

Et dicuntur duo perfectio miraculi, Et dicuntur duo perfectio miraculi, et fidelium instructio de miraculo per- et fidelium instructio de miraculo per-

fecto. fecto.

In miraculi perfectione duo sunt : In miraculi perfectione duo sunt : causalitas, et effectus. causalitas, et effectus.

Causalitas habet quatuor: virtutis ad Causalitas habet quatuor: virtutis ad operandum protensionem, tactus con- operandum protensionem, tactus con- junctionem in operis perfectionem, ac- junctionem in operis perfectionem, ac-

1 Cf. Enarrationes in Matthæum, vIII, 3 et 4. 1 Cf. Enarrationes in Matthæum, vIII, 3 et 4.

tionis facilitatem, obedientis creaturæ tionis facilitatem, obedientis creaturæ mandatis Creatoris subjectionem. mandatis Creatoris subjectionem.

De primo dicit : « Et extendens ma- De primo dicit : « Et extendens ma- num, »ut per ipsam notetur virtus in num, »ut per ipsam notetur virtus in salutem. Matth. xiv, 31: Extendens salutem. Matth. xiv, 31: Extendens manum, apprehendit eum. Psal. CXVII, manum, apprehendit eum. Psal. CXVII, 16 Dextera Domini fecit virtutem. 16 Dextera Domini fecit virtutem.

« Tetigit eum. » « Tetigit eum. »

Et iste tactus est ad operis perfectio- Et iste tactus est ad operis perfectio- nem quia quod non tangit, non agit: nem quia quod non tangit, non agit: et si agit, non sequitur alteratio, ut dicit et si agit, non sequitur alteratio, ut dicit Aristoteles. Luc. VIII, 46: Tetigit me. Aristoteles. Luc. VIII, 46: Tetigit me. aliquis: nam ego novi virtutem de me aliquis: nam ego novi virtutem de me exisse. Sicut enim tactu virtutem rege- exisse. Sicut enim tactu virtutem rege- nerativam contulit aquis, ita virtutem nerativam contulit aquis, ita virtutem mundificativam tactu suo contulit lepro- mundificativam tactu suo contulit lepro-

sis. sis.

Videtur autem contra legem facere, Videtur autem contra legem facere, Levit. xiv, 1 et seq., ubi dicitur, quod Levit. xiv, 1 et seq., ubi dicitur, quod qui tangit leprosum immundus erit. qui tangit leprosum immundus erit. Adhuc, IV Reg. v, 10, Eliseus non teti- Adhuc, IV Reg. v, 10, Eliseus non teti- git leprosum, sed verbo curavit. Sed git leprosum, sed verbo curavit. Sed ad hoc dicendum, sicut diximus in Mat- ad hoc dicendum, sicut diximus in Mat- thæo', quod lex non tangendi leprosum thæo', quod lex non tangendi leprosum ideo data est, quia lepra morbus conta- ideo data est, quia lepra morbus conta- giosus est et ideo præcipiuntur non giosus est et ideo præcipiuntur non tangi, ne leprosi per factum multiplicen- tangi, ne leprosi per factum multiplicen- tur. Ubi ergo per tactum non fit infe- tur. Ubi ergo per tactum non fit infe- ctio, sed lepræ curatio, ibi non solvitur ctio, sed lepræ curatio, ibi non solvitur lex, sed impletur secundum legistatoris lex, sed impletur secundum legistatoris intentionem. Et hoc modo secundum intentionem. Et hoc modo secundum Chrysostomum, ostendit se Christus non Chrysostomum, ostendit se Christus non contrarium legi, sed super legem ut le- contrarium legi, sed super legem ut le- gis Dominum. gis Dominum.

Quod autem objicitur de Eliseo, dicen- Quod autem objicitur de Eliseo, dicen- dum quod ipse infirmitatis suæ sibi con- dum quod ipse infirmitatis suæ sibi con- scius, habens tamen revelationem a Deo scius, habens tamen revelationem a Deo non sanavit, sed ad sacramenti mundantis non sanavit, sed ad sacramenti mundantis figuram sanandum misit. Et sic in figura figuram sanandum misit. Et sic in figura gratiæ sacramentalis Naaman sanatus gratiæ sacramentalis Naaman sanatus fuit. Christus autem gratiam mundantem fuit. Christus autem gratiam mundantem sacramentis non alligavit, sed sacramen- sacramentis non alligavit, sed sacramen- tis indidit ut medicinis sibi tamen eam tis indidit ut medicinis sibi tamen eam tamquam vera operans retinuit. Et ideo tamquam vera operans retinuit. Et ideo emundationem, quando voluit, et sicut emundationem, quando voluit, et sicut

: :

Tom. XX hujusce novæ editionis. Tom. XX hujusce novæ editionis.

IN EVANG. LUCÆ, V-13, 14, 15, 16. IN EVANG. LUCÆ, V-13, 14, 15, 16.

voluit, per seipsum perfecit Tetigit tamen voluit, per seipsum perfecit Tetigit tamen etiam propter humilitatem, t ostenderet etiam propter humilitatem, t ostenderet neminem esse abhorrendum propter sui neminem esse abhorrendum propter sui corporis immunditiam. Isa. LVII, 7 : Car- corporis immunditiam. Isa. LVII, 7 : Car- nem tuam ne despexeris. nem tuam ne despexeris.

« Dicens Volo. » « Dicens Volo. »

In hoc notat actionis facilitatem, quæ In hoc notat actionis facilitatem, quæ est subjecta voluntati. Esther, XIII, 9 : est subjecta voluntati. Esther, XIII, 9 : Non est qui possit resistere tuæ volun- Non est qui possit resistere tuæ volun- tati, si decreveris salvare Israel. Volun- tati, si decreveris salvare Israel. Volun- tas enim sua si est beneplaciti, continuo tas enim sua si est beneplaciti, continuo consequitur effectum. consequitur effectum.

« Mundare. » « Mundare. »

Ecce emundationis præceptum : verbo Ecce emundationis præceptum : verbo enim illum curavit. Psal. cv1, 20: Misit enim illum curavit. Psal. cv1, 20: Misit verbum suum, et sanavit eos, et eripuit verbum suum, et sanavit eos, et eripuit eos de interitionibus eorum. Matth. vi, eos de interitionibus eorum. Matth. vi, 8 Dic verbo, et sanabitur puer meus. 8 Dic verbo, et sanabitur puer meus.

« Et confestim lepra. » « Et confestim lepra. »

Ecce opus subsecutum. « Discessit Ecce opus subsecutum. « Discessit ab eo. » Non autem discessit nisi causa ab eo. » Non autem discessit nisi causa

lepræ, et effectus ejus, et actus, et signa lepræ, et effectus ejus, et actus, et signa discesserunt. Et hoc, « confestim,» su- discesserunt. Et hoc, « confestim,» su- pra virtutem naturæ et modum. Quia pra virtutem naturæ et modum. Quia natura non facit subito: sed potius virtus natura non facit subito: sed potius virtus Dei, quæ est infinita, facit in momento Dei, quæ est infinita, facit in momento temporis. Verbum enim quod de nihilo temporis. Verbum enim quod de nihilo fecit creaturas, ut dicit Ambrosius, mu- fecit creaturas, ut dicit Ambrosius, mu- tat creaturas prout vult: quod non pot- tat creaturas prout vult: quod non pot- est aliqua alia facere potentia vel virtus. est aliqua alia facere potentia vel virtus. Et ideo dicit, Joan. v, 36: Ipsa opera Et ideo dicit, Joan. v, 36: Ipsa opera quæ ego facio, testimonium perhibent quæ ego facio, testimonium perhibent de me. Joan. xv, 24: Si non opera fe- de me. Joan. xv, 24: Si non opera fe- cissem in eis quæ nemo alius fecit, pec- cissem in eis quæ nemo alius fecit, pec- catum non haberent. Maximæ enim virtu- catum non haberent. Maximæ enim virtu- tis opus est, exteriora et interiora mem- tis opus est, exteriora et interiora mem- bra corrupta et amputata restituere et bra corrupta et amputata restituere et mundare verbo in momento. IV Reg. mundare verbo in momento. IV Reg. v, 14 Restituta est caro ejus, sicut caro v, 14 Restituta est caro ejus, sicut caro pueri parvuli, et mundatus est. pueri parvuli, et mundatus est. « lepra discessit ab eo. » « lepra discessit ab eo. »

Sic ergo Sic ergo

1 Cf. IV Reg. V, 1 Cf. IV Reg. V,

27. 27.

375 375

« Et ipse præcepit illi ut nemini di- « Et ipse præcepit illi ut nemini di- ceret sed Vade, ostende te sacerdo- ceret sed Vade, ostende te sacerdo- ti, et offer pro emundatione tua sicut ti, et offer pro emundatione tua sicut præcepit Moyses, in testimonium il- præcepit Moyses, in testimonium il- lis. lis.

Perambulabat autem magis sermo Perambulabat autem magis sermo de illo et conveniebant turbæ multæ de illo et conveniebant turbæ multæ ut audirent, et curarentur ab infirmi- ut audirent, et curarentur ab infirmi- tatibus suis. tatibus suis.

Ipse autem secedebat in desertum, Ipse autem secedebat in desertum, et orabat. » et orabat. »

Hic tangitur de miraculo perfecto fide- Hic tangitur de miraculo perfecto fide- lium instructio de potestate clavis de qua lium instructio de potestate clavis de qua

dictum est. dictum est.

Tanguntur autem hic duo: instructio, Tanguntur autem hic duo: instructio, et instructionis fama, et miraculi propa- et instructionis fama, et miraculi propa- gatio in omnes. gatio in omnes.

Circa instructionem sunt per ordinem Circa instructionem sunt per ordinem tria præcepta unum cautelæ, secundum tria præcepta unum cautelæ, secundum obedientiæ, tertium autem devotionis et obedientiæ, tertium autem devotionis et justitiæ. justitiæ.

Cautelæ præceptum est, « ut nemini Cautelæ præceptum est, « ut nemini diceret » quia, ut dicit Chrysostomus, diceret » quia, ut dicit Chrysostomus, si ante propalaretur quam a sacerdotibus si ante propalaretur quam a sacerdotibus dijudicaretur, cum sacerdotes jam conce- dijudicaretur, cum sacerdotes jam conce- perint invidiam contra Christum, suppri- perint invidiam contra Christum, suppri- meretur miraculum per sacerdotes. Ma- meretur miraculum per sacerdotes. Ma- xime enim in lepra difficile est judicium, xime enim in lepra difficile est judicium, quia multæ sunt infirmitates similes illi. quia multæ sunt infirmitates similes illi. Alia etiam cautela: quia si divulgaret Alia etiam cautela: quia si divulgaret tamquam dignus habitus tali cura, esset tamquam dignus habitus tali cura, esset inanis gloria. Et sic forte rediret lepra inanis gloria. Et sic forte rediret lepra super eum sicut propter peccatum le- super eum sicut propter peccatum le- pra Naaman adhæsit Giezi ¹. In hoc etiam pra Naaman adhæsit Giezi ¹. In hoc etiam formam dedit ne virtutibus nostris glo- formam dedit ne virtutibus nostris glo- riam quæramus. II ad Corinth. XII, 1: riam quæramus. II ad Corinth. XII, 1: Si gloriari oportet, non expedit quidem. Si gloriari oportet, non expedit quidem. Jerem. ix, 24 In hoc glorietur qui glo- Jerem. ix, 24 In hoc glorietur qui glo- riatur, scire et nosse me. riatur, scire et nosse me.

<< Sed, Vade. » << Sed, Vade. »

Ecce præceptum obedientiæ. « Osten- Ecce præceptum obedientiæ. « Osten- de te, » detegendo loca lepræ, « sacerdo- de te, » detegendo loca lepræ, « sacerdo-

14 14

15 15

16 16

376 376

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

ti, hoc est, principi Sacerdotum et vi- ti, hoc est, principi Sacerdotum et vi- cariis ejus qui discernere habent inter cariis ejus qui discernere habent inter lepram et lepram, et inter mundatum lepram et lepram, et inter mundatum et non mundatum: sicut dicitur, Levit. et non mundatum: sicut dicitur, Levit. XIV, 2 et seq. Et sic est usus clavis in XIV, 2 et seq. Et sic est usus clavis in Novo Testamento: quia ad arbitrium Novo Testamento: quia ad arbitrium sacerdotis leprosus judicabitur et sepa- sacerdotis leprosus judicabitur et sepa- rabitur, vel conjungetur et reconciliatur rabitur, vel conjungetur et reconciliatur Ecclesiæ. Et ideo pœnitentiæ sunt arbi- Ecclesiæ. Et ideo pœnitentiæ sunt arbi- trariæ sicut patet, Levit. XIII et xiv per trariæ sicut patet, Levit. XIII et xiv per totum, et in textu, et in Glossa. totum, et in textu, et in Glossa.

« Et offer pro emundatione tua. » « Et offer pro emundatione tua. »

Ecce præceptum tertium, quod est de- Ecce præceptum tertium, quod est de- votionis, et justitiæ, et gratiarum actio- votionis, et justitiæ, et gratiarum actio- nis. Devotionis quidem in fervore chari- nis. Devotionis quidem in fervore chari- tatis ad Deum qui emundavit eum ju- tatis ad Deum qui emundavit eum ju- stitiæ, quia justum est dare sacerdoti stitiæ, quia justum est dare sacerdoti qui dijudicavit eum : gratiarum actionis qui dijudicavit eum : gratiarum actionis pro bono percepto. pro bono percepto.

>> >>

Sic autem ordinanda est littera : « Of- Sic autem ordinanda est littera : « Of- fer illis,» sacerdotibus, « sicut præce- fer illis,» sacerdotibus, « sicut præce- pit Moyses in testimonium pro tua emun- pit Moyses in testimonium pro tua emun- datione » exhibendum. Vel, «< Offer datione » exhibendum. Vel, «< Offer oblationem sacerdotibus, « sicut Moyses oblationem sacerdotibus, « sicut Moyses præcepit illis » offerri « in testimonium »> præcepit illis » offerri « in testimonium »> lepræ mundatæ : quia cum receperint lepræ mundatæ : quia cum receperint oblationem, non possunt subticere testi- oblationem, non possunt subticere testi- monium. Isa. XLIV, 8: Vos estis testes monium. Isa. XLIV, 8: Vos estis testes mei. Isa. VIII, 2 Adhibui mihi testes mei. Isa. VIII, 2 Adhibui mihi testes fideles. Psal. XCII, 5: Testimonia tua fideles. Psal. XCII, 5: Testimonia tua credibilia facta sunt nimis. credibilia facta sunt nimis.

« Perambulabat autem. » « Perambulabat autem. »

Ecce divulgatio miraculi per famam : Ecce divulgatio miraculi per famam : quia non est necesse loqui ubi res cla- quia non est necesse loqui ubi res cla- mat. Act. iv, 16: Notum signum factum mat. Act. iv, 16: Notum signum factum est omnibus habitantibus Jerusalem: ma- est omnibus habitantibus Jerusalem: ma- -nifestum est, et non possumus negare. -nifestum est, et non possumus negare.

«« ««

Magis sermo, » per famam sicut Magis sermo, » per famam sicut

animam unam, « ut audirent. » Quia, animam unam, « ut audirent. » Quia, sicut dicitur, ad Roman. x, 17: Fides est sicut dicitur, ad Roman. x, 17: Fides est ex auditu, auditus autem per verbum ex auditu, auditus autem per verbum Christi. Christi.

« Et curarentur, » per virtutes exeun- « Et curarentur, » per virtutes exeun- tes ab eo, « ab infirmitatibus suis. » tes ab eo, « ab infirmitatibus suis. » Quia, sicut dicit alias Evangelista, infra, Quia, sicut dicit alias Evangelista, infra, VI, 19 Virtus de illo exibat, et sanabat VI, 19 Virtus de illo exibat, et sanabat

omnes. omnes.

« Ipse autem secedebat. » « Ipse autem secedebat. »

In hoc instruens nos, quod quantum- In hoc instruens nos, quod quantum- cumque sit utilis occupatio, tamen ali- cumque sit utilis occupatio, tamen ali- quando ab ea declinandum est ad con- quando ab ea declinandum est ad con- templationem. templationem.

Et hoc notat cum dicit: « Secedebat, » Et hoc notat cum dicit: « Secedebat, » hoc est, seorsum a turba cedebat, « in hoc est, seorsum a turba cedebat, « in desertum » locum quietum, « et orabat, » desertum » locum quietum, « et orabat, » affectum pueri coram Patre in secreto affectum pueri coram Patre in secreto exponebat. Sicut enim continuo ad ex- exponebat. Sicut enim continuo ad ex- teriora moto spiritu in vigilia attenuatur teriora moto spiritu in vigilia attenuatur spiritus, et inanitur, et destituitur: per spiritus, et inanitur, et destituitur: per somnum autem ad interiora reductus ad somnum autem ad interiora reductus ad fontem spiritus, qui est cor, confortatur fontem spiritus, qui est cor, confortatur et impletur et instauratur: ita est in ac- et impletur et instauratur: ita est in ac- tione, in qua spiritus distrahitur et he- tione, in qua spiritus distrahitur et he- betatur et debilitatur: in contemplatione betatur et debilitatur: in contemplatione autem et oratione ad Deum fontem vi- autem et oratione ad Deum fontem vi- vum recurrens, inspissatur, et acuitur, vum recurrens, inspissatur, et acuitur, et confortatur. Job, xvi, 1: Spiritus et confortatur. Job, xvi, 1: Spiritus meus attenuabitur. Eccle. x11, 7: Spiri- meus attenuabitur. Eccle. x11, 7: Spiri- tus redeat ad Deum, qui dedit illum. tus redeat ad Deum, qui dedit illum. Eccle. 1, 6 Lustrans universa in circui- Eccle. 1, 6 Lustrans universa in circui- tu pergit spiritus, et in circulos suos re- tu pergit spiritus, et in circulos suos re- vertitur. vertitur.

« Et factum est in una dierum, et « Et factum est in una dierum, et ipse sedebat docens. ipse sedebat docens.

Et erant Pharisæi sedentes, et legis Et erant Pharisæi sedentes, et legis

odor de odorifero quanto magis premi- doctores, qui venerant ex omni ca- odor de odorifero quanto magis premi- doctores, qui venerant ex omni ca-

tur, tanto magis diffunditur. Cantic. IV, tur, tanto magis diffunditur. Cantic. IV, 13 Emissiones tuæ paradisus, hoc est, 13 Emissiones tuæ paradisus, hoc est, effragrationes tuæ sunt sicut paradisus, effragrationes tuæ sunt sicut paradisus, in quo sunt omnia aromata. in quo sunt omnia aromata.

« Et » ideo, fama excitante, « conve- « Et » ideo, fama excitante, « conve- niebant multæ turbæ, » in cor unum et niebant multæ turbæ, » in cor unum et

stello Galilææ, et Judææ, et Jerusa- stello Galilææ, et Judææ, et Jerusa- lem et virtus Domini erat ad sanan- lem et virtus Domini erat ad sanan- dum eos. » dum eos. »

Hic tangit de secundæ clavis ordina- Hic tangit de secundæ clavis ordina- tione. tione.

17 17

IN EVANG. LUCÆ, V-17. IN EVANG. LUCÆ, V-17.

Tanguntur autem hic duo: quorum Tanguntur autem hic duo: quorum primum est qualiter deventum est ad primum est qualiter deventum est ad miraculum secundum autem est perfe- miraculum secundum autem est perfe- ctio miraculi, et explanatio ad usum Ec- ctio miraculi, et explanatio ad usum Ec- clesiasticæ clavis pertinens. clesiasticæ clavis pertinens.

Modus autem deveniendi ad operatio- Modus autem deveniendi ad operatio- nem miraculi in duobus est: quorum nem miraculi in duobus est: quorum unum est ex parte Domini, et alterum unum est ex parte Domini, et alterum ex parte infirmi in quo est perfectum mi- ex parte infirmi in quo est perfectum mi- raculum. raculum.

Ex parte Domini dicit tria: doctrinam Ex parte Domini dicit tria: doctrinam Domini, multitudinem convenientium ad Domini, multitudinem convenientium ad audiendum verbum, et virtutes ad curan- audiendum verbum, et virtutes ad curan- dos infirmos. dos infirmos.

De primo dicit : De primo dicit :

« Et factum est, » inter cætera infinita « Et factum est, » inter cætera infinita quæ fecit, de quibus non fit mentio, quia quæ fecit, de quibus non fit mentio, quia non probant propositum istius intentio- non probant propositum istius intentio- nis. Joan. xx, 30: Multa quidem et alia nis. Joan. xx, 30: Multa quidem et alia signa fecit Jesus in conspectu discipulo- signa fecit Jesus in conspectu discipulo- rum suorum, quæ non sunt scripta in rum suorum, quæ non sunt scripta in libro hoc. libro hoc.

«In una dierum. » Secundum modum «In una dierum. » Secundum modum loquendi Scripturæ, una dierum est pri- loquendi Scripturæ, una dierum est pri- ma dierum septimanæ : sicut ibi: Una ma dierum septimanæ : sicut ibi: Una autem sabbati, Maria Magdalene venit autem sabbati, Maria Magdalene venit mane³, hoc est, prima sabbati. Marc. XVI, mane³, hoc est, prima sabbati. Marc. XVI, 2: Et valde mane una sabbatorum ve- 2: Et valde mane una sabbatorum ve- niunt ad monumentum, hoc est, prima niunt ad monumentum, hoc est, prima sabbatorum. Hæc autem est dies Domi- sabbatorum. Hæc autem est dies Domi- nica in qua Dominus resurrexit. Hanc nica in qua Dominus resurrexit. Hanc enim diem etiam in isto (quem a portis enim diem etiam in isto (quem a portis utriusque mortis ad utramque vitam re- utriusque mortis ad utramque vitam re- duxit) decoram fecit. Sapient. xvi, 13: duxit) decoram fecit. Sapient. xvi, 13: Deducis ad portas mortis, et reducis. Deducis ad portas mortis, et reducis. Porta enim mortis inferni peccatum est, Porta enim mortis inferni peccatum est, et porta mortis temporalis infirmitas in- et porta mortis temporalis infirmitas in- curabilis est. curabilis est.

In ista ergo die Jesus « sedebat, » In ista ergo die Jesus « sedebat, » quiete verbum salutis proponens, « do- quiete verbum salutis proponens, « do- cens. » Matth. 1v, 23: Circuibat Jesus cens. » Matth. 1v, 23: Circuibat Jesus totam Galilæam, docens in synagogis totam Galilæam, docens in synagogis eorum, et prædicaus Evangelium regni. eorum, et prædicaus Evangelium regni.

« Et erant Pharisæi. » « Et erant Pharisæi. »

Hic tangit diversitatem ad audiendum Hic tangit diversitatem ad audiendum

1 Joan. xx, 1. 1 Joan. xx, 1.

377 377

verbum convenientium, et non tangit verbum convenientium, et non tangit nominatim nisi eos qui ad observandum nominatim nisi eos qui ad observandum eum venerant: quia testimonium ab il- eum venerant: quia testimonium ab il- lis habitum est gloriosius. Pharisæi enim lis habitum est gloriosius. Pharisæi enim de propria præsumebant justitia, et ideo de propria præsumebant justitia, et ideo non audiebant ad ædificationem vitæ. non audiebant ad ædificationem vitæ. Ad Roman. x, 3: Ignorantes justitiam Ad Roman. x, 3: Ignorantes justitiam Dei, et suam quærentes statuere, justitiæ Dei, et suam quærentes statuere, justitiæ Dei non sunt subjecti. Dei non sunt subjecti.

« Sedentes » coram eo, cujus doctrinis « Sedentes » coram eo, cujus doctrinis tamen imbui noluerunt. Eccli. 1, 40: tamen imbui noluerunt. Eccli. 1, 40: Accessisti maligne ad Dominum : et cor Accessisti maligne ad Dominum : et cor tuum plenum est dolo et fallacia. tuum plenum est dolo et fallacia.

« Et legis doctores, » qui privilegiati « Et legis doctores, » qui privilegiati erant, sicut approbati in studio solemni, erant, sicut approbati in studio solemni, qui de sapientia sua præsumebant. Ab- qui de sapientia sua præsumebant. Ab- diæ, y. 8: Perdam sapientes de Idumæa, diæ, y. 8: Perdam sapientes de Idumæa, et prudentiam de monte Esau. I ad Co- et prudentiam de monte Esau. I ad Co- rinth. I. 19: Perdam sapientiam sapien- rinth. I. 19: Perdam sapientiam sapien- tium, et prudentiam prudentium repro- tium, et prudentiam prudentium repro- babo. babo.

« Qui venerant. » « Qui venerant. »

Tangit locorum diversitatem unde ve- Tangit locorum diversitatem unde ve- nerant. «Ex omni, » inquit, « castello. » nerant. «Ex omni, » inquit, « castello. » Loca munita ad præsidia civium ædifi- Loca munita ad præsidia civium ædifi- cata, castella dicuntur: quia castra mili- cata, castella dicuntur: quia castra mili- tum tempore discordiæ ibi habitabant. tum tempore discordiæ ibi habitabant. « Galilææ, » quæ est provincia adjacens « Galilææ, » quæ est provincia adjacens de potestate Herodis, « et Judææ, » quæ de potestate Herodis, « et Judææ, » quæ procurabatur per Pilatum, « et Jerusa- procurabatur per Pilatum, « et Jerusa- lem, ubi fuit religionis metropolis. Et lem, ubi fuit religionis metropolis. Et ipsa quidem divisio destructionem im- ipsa quidem divisio destructionem im- minentem significabat. Luc. XI, 17: Om- minentem significabat. Luc. XI, 17: Om- ne regnum in seipsum divisum desolabi- ne regnum in seipsum divisum desolabi- tur, et domus supra domum cadet. tur, et domus supra domum cadet.

« Et virtus erat Domini. >> « Et virtus erat Domini. >>

Ecce secundum, propter quod multi Ecce secundum, propter quod multi venerunt. Virtus autem est ultimata po- venerunt. Virtus autem est ultimata po- tentia, cui nihil obstare potest ad agen- tentia, cui nihil obstare potest ad agen- dum. Genes. XVIII, 14: Numquid Deo dum. Genes. XVIII, 14: Numquid Deo quidquam est difficile ? Luc. 1, 37: Non quidquam est difficile ? Luc. 1, 37: Non erit impossibile apud Deum omne ver- erit impossibile apud Deum omne ver- bum. bum.

19 19

378. 378.

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

« Ad sanandum eos. » Osee, xiv, 5 : « Ad sanandum eos. » Osee, xiv, 5 : Sanabo contritiones eorum, diligam eos Sanabo contritiones eorum, diligam eos spontanee, quia aversus est furor meus spontanee, quia aversus est furor meus ab eis. Act. x, 38: Pertransivit benefa- ab eis. Act. x, 38: Pertransivit benefa- ciendo, et sanando omnes oppressos a ciendo, et sanando omnes oppressos a diabolo quoniam Deus erat cum illo. diabolo quoniam Deus erat cum illo.

« Et ecce viri portantes in lecto ho- « Et ecce viri portantes in lecto ho- minem qui erat paralyticus: et quæ- minem qui erat paralyticus: et quæ- rebant eum inferre, et ponere ante rebant eum inferre, et ponere ante

eum. eum.

Et non invenientes qua parte illum Et non invenientes qua parte illum inferrent præ turba, ascenderunt su- inferrent præ turba, ascenderunt su- pra tectum, et per tegulas summise- pra tectum, et per tegulas summise- runt eum cum lecto in medium ante runt eum cum lecto in medium ante Jesum. » Jesum. »

Tangitur hic modus veniendi ad mira- Tangitur hic modus veniendi ad mira- culum ex parte infirmi. culum ex parte infirmi.

Tanguntur autem hic tria moventia ad Tanguntur autem hic tria moventia ad misericordiam impetrandæ sanitatis a misericordiam impetrandæ sanitatis a bono Domino. Primum est miseria infir- bono Domino. Primum est miseria infir- mi. Secundum autem, diligentia et stu- mi. Secundum autem, diligentia et stu- dium intercedentium. Tertium autem, dium intercedentium. Tertium autem, solertia infirmum coram Domino præsen- solertia infirmum coram Domino præsen-

tantium. tantium.

De primo dicit: De primo dicit:

« Et ecce viri: » quia ita debilis erat « Et ecce viri: » quia ita debilis erat quod sibi per fœminas et non robustos quod sibi per fœminas et non robustos ministrari non poterat : et ideo viros ministrari non poterat : et ideo viros oportuit sibi ministrare. Infirmitas illa oportuit sibi ministrare. Infirmitas illa non macerat hominem, sed potius ingros- non macerat hominem, sed potius ingros- sat et gravat mole maxima laxæ carnis. sat et gravat mole maxima laxæ carnis. Et ideo non nisi a viris portari poterat. Et ideo non nisi a viris portari poterat. Et in hoc istius infirmi exaggeratur mise- Et in hoc istius infirmi exaggeratur mise- ria. ria.

« Portantes. » « Portantes. »

Secunda exaggeratio. Quia propriis Secunda exaggeratio. Quia propriis uti membris non poterat, nec ferula, nec uti membris non poterat, nec ferula, nec beneficio potentiarum moveri : sicut beneficio potentiarum moveri : sicut nonnulli paralytici moventur, trahentes nonnulli paralytici moventur, trahentes se potius quam euntes. se potius quam euntes.

« In lecto hominem. » « In lecto hominem. »

Ecce exaggeratio tertia. Quia non in Ecce exaggeratio tertia. Quia non in gestatorio, in quo sedentes vel discum- gestatorio, in quo sedentes vel discum- bentes aliquando portantur: sed in eodem bentes aliquando portantur: sed in eodem in quo jacuerat lecto, quem infra graba- in quo jacuerat lecto, quem infra graba- tum vocat, qui est lectus in quo nihil est tum vocat, qui est lectus in quo nihil est mollitiei nisi sub capite. Et dicitur a mollitiei nisi sub capite. Et dicitur a graba quod est caput. Est autem talis le- graba quod est caput. Est autem talis le- ctus talium infirmorum, qui propter in- ctus talium infirmorum, qui propter in- firmitates suas recedere de lecto ad se- firmitates suas recedere de lecto ad se- cessum vel urinam non possunt. Et ideo cessum vel urinam non possunt. Et ideo lectisternia sub se a cingulo inferius non lectisternia sub se a cingulo inferius non habent, sed habent foramina quædam in habent, sed habent foramina quædam in lectis, quibus vasa supponuntur ad rece- lectis, quibus vasa supponuntur ad rece- ptionem superfluitatum siccarum et hu- ptionem superfluitatum siccarum et hu- midarum. Et ex hoc patet, quod magna midarum. Et ex hoc patet, quod magna fuit infirmi hujus miseria. fuit infirmi hujus miseria.

« Qui erat. » « Qui erat. »

a a

Exaggeratio est quarta, per consignifi- Exaggeratio est quarta, per consignifi- catum temporis præteriti imperfecti, catum temporis præteriti imperfecti, quod dicit miseriæ continuationem quod dicit miseriæ continuationem præterito in præsens: ita quod diu dura- præterito in præsens: ita quod diu dura- verat infirmitas, et adhuc tunc durabat, verat infirmitas, et adhuc tunc durabat, sicut, Joan. v, 5, triginta et octo annos sicut, Joan. v, 5, triginta et octo annos habens, in infirmitate jacebat quidam in habens, in infirmitate jacebat quidam in porticu probaticæ piscina. porticu probaticæ piscina.

« Paralyticus. » « Paralyticus. »

Exaggeratio est quinta per speciem in- Exaggeratio est quinta per speciem in- firmitatis. firmitatis.

Et videtur gravissima fuisse ista para- Et videtur gravissima fuisse ista para- lysis. Est enim ista infirmitas multarum lysis. Est enim ista infirmitas multarum specierum. Aliquando dicitur paralysis specierum. Aliquando dicitur paralysis sola membri stupefactio ex frigore, vel sola membri stupefactio ex frigore, vel ex casu, vel ex vulnere, vel ex ligatione ex casu, vel ex vulnere, vel ex ligatione causata per quæ pori spiritus sensibilis causata per quæ pori spiritus sensibilis et motivi vel constringuntur, vel disse- et motivi vel constringuntur, vel disse- cantur: ita quod ad membrum spiritum cantur: ita quod ad membrum spiritum sensibilem vel motivum in sensum et sensibilem vel motivum in sensum et motum membri non deferunt. Et hoc non motum membri non deferunt. Et hoc non est proprie paralysis, sed potius quæ cau- est proprie paralysis, sed potius quæ cau- satur ex humore frigido abscindente sen- satur ex humore frigido abscindente sen- sum et motum per suum frigus, et inor- sum et motum per suum frigus, et inor- dinate remollit per suum humorem. Hic dinate remollit per suum humorem. Hic autem aliquando fluit a nervo aliquo, autem aliquando fluit a nervo aliquo,

IN EVANG. LUCÆ, V-18, 19. IN EVANG. LUCÆ, V-18, 19.

orto ab aliquo spondilium, vel capite: orto ab aliquo spondilium, vel capite: et tunc non paralyticat nisi membrum et tunc non paralyticat nisi membrum ad quod dirigitur nervus ille secundum ad quod dirigitur nervus ille secundum Avicennam. Aliquando autem oritur ab Avicennam. Aliquando autem oritur ab ipsa nucha quæ est in spondilibus: et ipsa nucha quæ est in spondilibus: et tunc aut oritur in superiori nuchæ, ubi tunc aut oritur in superiori nuchæ, ubi continuatur ad caput: aut ab aliquo continuatur ad caput: aut ab aliquo spondilium inferiorum. Si in inferiori spondilium inferiorum. Si in inferiori oritur, non paralyticat nisi quod est sub oritur, non paralyticat nisi quod est sub eo in quo oritur: si autem a superiori, eo in quo oritur: si autem a superiori, tunc paralyticat totum, præcipue in late- tunc paralyticat totum, præcipue in late- re uno præter caput si autem oritur ab re uno præter caput si autem oritur ab ipsis cerebri ventriculis, paralyticabit to- ipsis cerebri ventriculis, paralyticabit to- tum, etiam cum communicatione faciei tum, etiam cum communicatione faciei et linguæ et talis videtur fuisse iste pa- et linguæ et talis videtur fuisse iste pa- ralyticus qui nullius membri usum vide- ralyticus qui nullius membri usum vide- tur habuisse. Matth. VIII, 6: Domine, tur habuisse. Matth. VIII, 6: Domine, puer meus jacet in domo paralyticus, et puer meus jacet in domo paralyticus, et male torquetur. male torquetur.

Sicut autem per lepram significatur Sicut autem per lepram significatur infidelitatis infectio, corrumpens verbi infidelitatis infectio, corrumpens verbi et sacramentorum nutrimentum, et fa- et sacramentorum nutrimentum, et fa- ciens casum membrorum a corpore my- ciens casum membrorum a corpore my- stico, secundum Bedam: ita per paraly- stico, secundum Bedam: ita per paraly- ticum significatur incontinentiæ vitium, ticum significatur incontinentiæ vitium, quod quidem rationem habet sanam, sed quod quidem rationem habet sanam, sed violentia passionis deducitur ad illicitum. violentia passionis deducitur ad illicitum. Et sic dissolutus est a compage inferiorum Et sic dissolutus est a compage inferiorum virium animæ cum regimine rationis. Je- virium animæ cum regimine rationis. Je- rem. xxxi, 22 Usquequo deliciis dis- rem. xxxi, 22 Usquequo deliciis dis- solveris, filia vaga ? Paralysis enim tre- solveris, filia vaga ? Paralysis enim tre- morem inducit quia morbo expellente morem inducit quia morbo expellente membrum ad partem unam, et virtute membrum ad partem unam, et virtute debili retrahente in partem alteram, ex debili retrahente in partem alteram, ex impulsu et retractu accidit tremor. Sic impulsu et retractu accidit tremor. Sic dicit Aristoteles de incontinente quem ad dicit Aristoteles de incontinente quem ad ordinem rectum trahit ratio, et a bono ordinem rectum trahit ratio, et a bono concepto per rationem, expellit passio concepto per rationem, expellit passio concupiscentiæ: sicut membra paralytice concupiscentiæ: sicut membra paralytice dissoluta. Daniel. v, 6: Compages renum dissoluta. Daniel. v, 6: Compages renum ejus, scilicet Balthassar, dissolvebantur, ejus, scilicet Balthassar, dissolvebantur, et genua ejus ad se invicem collideban- et genua ejus ad se invicem collideban- tur. Balthassar absorbens divitias inter- tur. Balthassar absorbens divitias inter- pretatur, quia incontinentia divitias et pretatur, quia incontinentia divitias et totum absorbet. Lectus autem significat totum absorbet. Lectus autem significat deliciarum lasciviam. Amos, vi, 4: Væ deliciarum lasciviam. Amos, vi, 4: Væ qui dormitis in lectis eburneis, et lascivi- qui dormitis in lectis eburneis, et lascivi- tis in stratis vestris. Lectus eburneus est tis in stratis vestris. Lectus eburneus est

in in

quo deberet esse decor castitatis, sicut quo deberet esse decor castitatis, sicut

379 379

Clericorum, et Religiosorum, et aliorum Clericorum, et Religiosorum, et aliorum omnium. Et in illo est sæpe incontinen- omnium. Et in illo est sæpe incontinen- tiæ lascivia. « Hominem » tamen hunc tiæ lascivia. « Hominem » tamen hunc vocat: quia incontinens rationem habet vocat: quia incontinens rationem habet bonam et sanam, qua homo est homo. bonam et sanam, qua homo est homo. Psal. IV, 7 Signatum est super nos lu- Psal. IV, 7 Signatum est super nos lu- men vultus tui, Domine, hoc est, lumen men vultus tui, Domine, hoc est, lumen rationis in quo est imago Dei impressa. rationis in quo est imago Dei impressa. Psal. xxxvIII, 7: In imagine pertransit Psal. xxxvIII, 7: In imagine pertransit homo: quia hanc non amittit per pec- homo: quia hanc non amittit per pec- catum. Propter illam ergo incontinens catum. Propter illam ergo incontinens dicitur homo. Unde Aristoteles in dicitur homo. Unde Aristoteles in VII Ethicorum dicit, quod incontinens VII Ethicorum dicit, quod incontinens possidetur a proverbio quo dicitur: Cum possidetur a proverbio quo dicitur: Cum aqua suffocat, quid oportet adhuc aquam aqua suffocat, quid oportet adhuc aquam bibere? quia tantum bibit concupiscentiæ bibere? quia tantum bibit concupiscentiæ delectationem, quod ipse judicio proprio delectationem, quod ipse judicio proprio se condemnat: et tamen iterum et iterum se condemnat: et tamen iterum et iterum victus siti delectationis iterum bibit. victus siti delectationis iterum bibit. Proverb. xxx, 15 et 16, os vulvæ est unum Proverb. xxx, 15 et 16, os vulvæ est unum de insatiabilibus. de insatiabilibus.

Quatuor autem portantes hunc sunt Quatuor autem portantes hunc sunt quatuor secundum intellectum, et qua- quatuor secundum intellectum, et qua- tuor secundum affectum. Secundum in- tuor secundum affectum. Secundum in- tellectum quidem exhortatio honesti, tellectum quidem exhortatio honesti, eruditio veri, consilium dubii, et exem- eruditio veri, consilium dubii, et exem- plum ad sensum ostensi. Et ideo dicitur, plum ad sensum ostensi. Et ideo dicitur, Marc. 11, 3 Venerunt ad Jesum ferentes Marc. 11, 3 Venerunt ad Jesum ferentes paralyticum, qui a quatuor portabatur. paralyticum, qui a quatuor portabatur. Secundum affectum autem sunt portan- Secundum affectum autem sunt portan- tes quatuor cardinales virtutes: pruden- tes quatuor cardinales virtutes: pruden- tia agendorum, fortitudo sustinendorum, tia agendorum, fortitudo sustinendorum, temperantia delectabilium, et justitia temperantia delectabilium, et justitia cum proximo communicandorum : de cum proximo communicandorum : de quibus dicitur, Proverb. xxx, 24 : Qua- quibus dicitur, Proverb. xxx, 24 : Qua- tuor sunt minima terræ, et ipsa sunt sa- tuor sunt minima terræ, et ipsa sunt sa- pientiora sapientibus. Quia prudentia pientiora sapientibus. Quia prudentia non decipitur in eligendis ad vitam, for- non decipitur in eligendis ad vitam, for- titudo non dejicitur in sustinendis prop- titudo non dejicitur in sustinendis prop- ter gratiam, temperantia non illicitur in ter gratiam, temperantia non illicitur in delectationibus propter se tenentem spi- delectationibus propter se tenentem spi- ritum, justitia non curvatur ad lucrum ritum, justitia non curvatur ad lucrum illicitum propter temporalem quæstum. illicitum propter temporalem quæstum. Isti sunt viri dicti : quia vincunt, et pri- Isti sunt viri dicti : quia vincunt, et pri- mi quatuor in intellectu et vi tuentur, mi quatuor in intellectu et vi tuentur, secundi quatuor in affectu. Jerem. XVII, secundi quatuor in affectu. Jerem. XVII, 7 et 8 Benedictus vir qui confidit in 7 et 8 Benedictus vir qui confidit in Domino, et erit Dominus fiducia ejus. Domino, et erit Dominus fiducia ejus. Et erit quasi lignum quod transplatatur Et erit quasi lignum quod transplatatur

380 380

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

super aquas, quod ad humorem mittit super aquas, quod ad humorem mittit radices suas, et non timebit cum venerit radices suas, et non timebit cum venerit æstus. Et erit folium ejus viride, et in æstus. Et erit folium ejus viride, et in tempore siccitatis non erit sollicitum, tempore siccitatis non erit sollicitum, nec aliquando desinet facere fructum. nec aliquando desinet facere fructum.

« Et quærebant. » « Et quærebant. »

Ecce diligentia quia multas vias, ad Ecce diligentia quia multas vias, ad ostium, ad fenestras, ad parietes attenta- ostium, ad fenestras, ad parietes attenta-

bant. bant.

« Inferre, » hoc est, intus ubi erat « Inferre, » hoc est, intus ubi erat Jesus ferre, « ante eum, » ut lumen ocu- Jesus ferre, « ante eum, » ut lumen ocu- lorum suorum misericordium miseriam lorum suorum misericordium miseriam ejus adspiceret. Exod. III, 7: Vidi affli- ejus adspiceret. Exod. III, 7: Vidi affli- ctionem populi mei in Æggpto, et cla- ctionem populi mei in Æggpto, et cla- morem ejus audivi. Psal. xxiv, 16 morem ejus audivi. Psal. xxiv, 16 Respice in me, et miserere mei: quia Respice in me, et miserere mei: quia unicus et pauper sum ego, hoc est, sim- unicus et pauper sum ego, hoc est, sim- pliciter pauper. pliciter pauper.

« Et non invenientes. » « Et non invenientes. »

Ecce solertia eorumdem. « Et non in- Ecce solertia eorumdem. « Et non in- venientes qua parte illum inferrent præ venientes qua parte illum inferrent præ turba, » quæ multos impedit a salute turba, » quæ multos impedit a salute consequenda sicut, Luc. xix, 2 et seq., consequenda sicut, Luc. xix, 2 et seq., impedivit Zachæum qui quærebat videre impedivit Zachæum qui quærebat videre Jesum, quis esset et non poterat præ Jesum, quis esset et non poterat præ turba, quæ significat amicos, et nepotes, turba, quæ significat amicos, et nepotes, et hujus vitæ sollicitudines: quæ turba et hujus vitæ sollicitudines: quæ turba turbans multos impedit in accessu Sal- turbans multos impedit in accessu Sal- vatoris. Ideo dictum est Abrahæ, Genes. vatoris. Ideo dictum est Abrahæ, Genes. XII, 1 Egredere de terra tua, et de co- XII, 1 Egredere de terra tua, et de co- gnatione tua. gnatione tua.

« Ascenderunt supra tectum, » quod in « Ascenderunt supra tectum, » quod in Palæstina planum esse consuevit, « et Palæstina planum esse consuevit, « et per tegulas » apertas, « summiserunt per tegulas » apertas, « summiserunt eum, » funibus, « in medium, » domus, eum, » funibus, « in medium, » domus, « ante Jesum. » Domus enim in qua erat « ante Jesum. » Domus enim in qua erat Dominus, ut dicit Glossa, tegulis fuit Dominus, ut dicit Glossa, tegulis fuit

tecta. tecta.

Hæc autem domus in qua docens ha- Hæc autem domus in qua docens ha- bitat Jesus, ut dicit Glossa, sacram Scrip- bitat Jesus, ut dicit Glossa, sacram Scrip- turam significat, quæ est domus disci- turam significat, quæ est domus disci- plinæ, de qua, Eccli. L1, 31 : Appropiate plinæ, de qua, Eccli. L1, 31 : Appropiate ad me, indocti, et congregate vos in do- ad me, indocti, et congregate vos in do- mum disciplinæ. Hæc fundamentum ha- mum disciplinæ. Hæc fundamentum ha- bet fidem veritatis, I ad Corinth. 111, 11: bet fidem veritatis, I ad Corinth. 111, 11:

Fundamentum aliud nemo potest ponere Fundamentum aliud nemo potest ponere præter id quod positum est, quod est Chri- præter id quod positum est, quod est Chri- stus Jesus. Glossa: Hoc est, fides Christi stus Jesus. Glossa: Hoc est, fides Christi Jesu. Parietes quatuor habet: exempla Jesu. Parietes quatuor habet: exempla Sanctorum, mandata præceptorum, in- Sanctorum, mandata præceptorum, in- structionem morum, virtutem a Deo re- structionem morum, virtutem a Deo re- velatorum, promissiones æternorum ha- velatorum, promissiones æternorum ha- bet quasi superius concludentem testudi- bet quasi superius concludentem testudi- nem. Super hæc habet litteralem sensum nem. Super hæc habet litteralem sensum tamquam tegulas cuncta tegentem. Et tamquam tegulas cuncta tegentem. Et in hac domo latens docet Dominus. in hac domo latens docet Dominus. Psal. xxxv, 9: Inebriabuntur ab ubertate Psal. xxxv, 9: Inebriabuntur ab ubertate domus tuæ. Psal. cx1, 3: Gloria et di- domus tuæ. Psal. cx1, 3: Gloria et di- vitiæ in domo ejus. vitiæ in domo ejus.

Isti autem quatuor viri solertes quin- Isti autem quatuor viri solertes quin- que faciunt. Portant enim, sublevant, que faciunt. Portant enim, sublevant, tegulas aperiendo revelant, funibus sub- tegulas aperiendo revelant, funibus sub- mittunt, infirmum ante Jesum collocant. mittunt, infirmum ante Jesum collocant.

Portant quidem compatiendo, cum Portant quidem compatiendo, cum ipso patiendo, et adjuvando, Ad Galat. ipso patiendo, et adjuvando, Ad Galat. VI, 2 Alter alterius onera portate, et VI, 2 Alter alterius onera portate, et sic adimplebitis legem Christi. Isa. Liit, sic adimplebitis legem Christi. Isa. Liit, 4: Dolores nostros ipse portavit. Isa. 4: Dolores nostros ipse portavit. Isa. XL, 11 In brachio suo congregabit XL, 11 In brachio suo congregabit agnos... fætas ipse portabit. agnos... fætas ipse portabit.

Sublevant autem, exhortando ad me- Sublevant autem, exhortando ad me- liora, et ostendendo altiora, I ad Corinth. liora, et ostendendo altiora, I ad Corinth. XII, 31 Adhuc excellentiorem viam vo- XII, 31 Adhuc excellentiorem viam vo- bis demonstro. Psal. LXIII, 7: Accedet bis demonstro. Psal. LXIII, 7: Accedet homo ad cor altum. Ezechiel, 1, 20: homo ad cor altum. Ezechiel, 1, 20: Quocumque ibat spiritus, illuc eunte Quocumque ibat spiritus, illuc eunte spiritu, et rotæ pariter elevabantur, se- spiritu, et rotæ pariter elevabantur, se- quentes eum. quentes eum.

Tegulas autem aperiunt, Scripturæ Tegulas autem aperiunt, Scripturæ velamina tollendo, et Spiritum salutis velamina tollendo, et Spiritum salutis ostendendo, II ad Corinth. III, 16 et 17: ostendendo, II ad Corinth. III, 16 et 17: Cum conversus fuerit quis ad Domi- Cum conversus fuerit quis ad Domi- num, auferetur velamen. Dominus au- num, auferetur velamen. Dominus au- tem spiritus est. tem spiritus est.

Submittunt autem, humilitatem do- Submittunt autem, humilitatem do- cendo, Eccli. 11, 20: Quanto magnus cendo, Eccli. 11, 20: Quanto magnus es, humilia te in omnibus. Jacob, 1v, 6 : es, humilia te in omnibus. Jacob, 1v, 6 : Humilibus dat gratiam. Humilibus dat gratiam.

Ante Jesum collocant, confitendo, in- Ante Jesum collocant, confitendo, in- tercedendo. Isa. XLIII, 26: Narra si quid tercedendo. Isa. XLIII, 26: Narra si quid habes ut justificeris. Josue, vi, 19: habes ut justificeris. Josue, vi, 19: Confitere, atque indica mihi quid fece- Confitere, atque indica mihi quid fece- ris. De intercessione, Jacob, v, ris. De intercessione, Jacob, v, 16: 16: Orate pro invicem ut salvemini. Orate pro invicem ut salvemini.

20 20

21 21

IN EVANG. LUCÆ, V-20, 21. IN EVANG. LUCÆ, V-20, 21.

Sic ergo ventum est ad miraculum. Sic ergo ventum est ad miraculum.

« Quorum fidem ut vidit, dixit : « Quorum fidem ut vidit, dixit : Homo, remittuntur tibi peccata tua. Homo, remittuntur tibi peccata tua. Et coeperunt cogitare Scribæ et Pha- Et coeperunt cogitare Scribæ et Pha- risæi, dicentes: Quis est hic, qui loqui- risæi, dicentes: Quis est hic, qui loqui- tur blasphemias ? Quis potest dimitte- tur blasphemias ? Quis potest dimitte- re peccata, nisi solus Deus? » re peccata, nisi solus Deus? »

Hic tangitur de miraculi perfectione Hic tangitur de miraculi perfectione secundum tria, scilicet, ex parte facientis, secundum tria, scilicet, ex parte facientis, ex parte infirmi, et ex parte probationis ex parte infirmi, et ex parte probationis et utilitatis miraculi. et utilitatis miraculi.

Ex parte facientis dupliciter ex parte Ex parte facientis dupliciter ex parte quidem removentis contrarium, et ex quidem removentis contrarium, et ex parte perficientium ipsum miraculum. parte perficientium ipsum miraculum.

Ex parte removentis contrarium tan- Ex parte removentis contrarium tan- git tria verbum proprie causam tangens git tria verbum proprie causam tangens sanitatis, murmurationes contradictionis, sanitatis, murmurationes contradictionis, et invictam rationem repressionis mur- et invictam rationem repressionis mur-

muris. muris.

Verbum tangens propriam causam sa- Verbum tangens propriam causam sa- nitatis dicit «Quorum fidem,» scilicet nitatis dicit «Quorum fidem,» scilicet virorum intercedentium et portantium virorum intercedentium et portantium eum et præsentantium, « ut vidit, » ocu- eum et præsentantium, « ut vidit, » ocu- lo approbationis. Psal xxx1, 8: Firmabo lo approbationis. Psal xxx1, 8: Firmabo super te oculos meos. super te oculos meos.

: :

« Dixit, » motus fide intercessorum. « Dixit, » motus fide intercessorum. Luc. vu, 48 Fides tua te salvam fecit. Luc. vu, 48 Fides tua te salvam fecit. Dicit autem Glossa interlinearis quod Dicit autem Glossa interlinearis quod multum valet fides propria, ubi salutem multum valet fides propria, ubi salutem impetrat fides aliena. Fides autem aliena impetrat fides aliena. Fides autem aliena non salvat nisi in sacramento baptismi non salvat nisi in sacramento baptismi a peccato alieno, quod contractum est a peccato alieno, quod contractum est cum natura. Ilic autem non est contra- cum natura. Ilic autem non est contra- ctum sed factum peccatum. Ergo non ctum sed factum peccatum. Ergo non sufficit fides aliena. RESPONSIO. Fides sufficit fides aliena. RESPONSIO. Fides aliena sufficit hic intercedendo, non ope- aliena sufficit hic intercedendo, non ope- rando, sicut in baptismo, ubi operando rando, sicut in baptismo, ubi operando confert salutem hic autem intercedit confert salutem hic autem intercedit pro eo, sicut Stephanus pro Paulo. Et pro eo, sicut Stephanus pro Paulo. Et ita intelligitur Glossa. ita intelligitur Glossa.

<< Homo. »> << Homo. »>

Ecce verbum quod est occasio mur- Ecce verbum quod est occasio mur- muris. Dicit autem: « Homo, » quia id muris. Dicit autem: « Homo, » quia id

381 381

quod facit hominem sanum habet ut di- quod facit hominem sanum habet ut di- ximus. Matth. IX, 2, dicitur: Confide, ximus. Matth. IX, 2, dicitur: Confide, fili. Et filium nominat propter sanam in fili. Et filium nominat propter sanam in eo imaginem rationis: quia etiam para- eo imaginem rationis: quia etiam para- lysis non communicat cum capite, cum lysis non communicat cum capite, cum quo si communicaret faceret apoplexiam. quo si communicaret faceret apoplexiam.

« Remittuntur tibi peccata tua. » « Remittuntur tibi peccata tua. »

Ecce infirmitatis propria cura. Quia Ecce infirmitatis propria cura. Quia peccatum causaverat infirmitatem, ideo peccatum causaverat infirmitatem, ideo oportet præcidi causam, vel non curabi- oportet præcidi causam, vel non curabi- tur infirmitas. Jacob. v, 15: Oratio fidei tur infirmitas. Jacob. v, 15: Oratio fidei salvabit infirmum ... et si in peccatis salvabit infirmum ... et si in peccatis sit remittentur ei. sit remittentur ei.

Quatuor autem sunt in peccato quæ Quatuor autem sunt in peccato quæ solus Deus dimittit: tenebras quidem solus Deus dimittit: tenebras quidem quas incurrit homo per aversionem ab quas incurrit homo per aversionem ab incommutabili bono, culpam quæ est incommutabili bono, culpam quæ est crimen quam committit contra gratiam crimen quam committit contra gratiam benefici, maculam quam incidit in læ- benefici, maculam quam incidit in læ- sione et diminutione naturalis boni, et sione et diminutione naturalis boni, et reatum qui est obligatio ad pœnam æter- reatum qui est obligatio ad pœnam æter- nam. Isa. XLIII, 25: Ego sum, ego sum nam. Isa. XLIII, 25: Ego sum, ego sum ipse qui deleo iniquitates tuas propter ipse qui deleo iniquitates tuas propter me. Tenebras pellit lumine suæ veritatis, me. Tenebras pellit lumine suæ veritatis, culpam autem per collationem gratiæ et culpam autem per collationem gratiæ et virtutis, maculam reintegrando et con- virtutis, maculam reintegrando et con- solidando vulnera boni naturalis, reatum solidando vulnera boni naturalis, reatum autem per misericordiam infinitæ suæ autem per misericordiam infinitæ suæ bonitatis, qua non vult mortem pecca- bonitatis, qua non vult mortem pecca- toris. toris.

« Et coeperunt cogitare. » « Et coeperunt cogitare. »

Ecce murmuratio, propter metum Ecce murmuratio, propter metum turbæ in publicum non procedens. Sicut turbæ in publicum non procedens. Sicut enim dicit Ambrosius, « invidia timere enim dicit Ambrosius, « invidia timere « potest, credere bonum de eo cui invi- « potest, credere bonum de eo cui invi- « det non potest. » « det non potest. »

« Scribæ, » præsumptione scientiæ le- « Scribæ, » præsumptione scientiæ le- gis, « et Pharisæi, » præsumptione falsæ gis, « et Pharisæi, » præsumptione falsæ justitiæ. Matth. xx, 13 et seq. : Væ vo- justitiæ. Matth. xx, 13 et seq. : Væ vo- bis, Scribæ et Pharisæi hypocritæ. bis, Scribæ et Pharisæi hypocritæ.

« Quis est hic qui loquitur blasphe- « Quis est hic qui loquitur blasphe- miam ? >> miam ? >>

Blasphemia est impositio falsi in Blasphemia est impositio falsi in

22 22

23 23

382 382

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

Deum quæ duobus medis fit, vel quan Deum quæ duobus medis fit, vel quan do Deo attribuitur quod non convenit, do Deo attribuitur quod non convenit, vel quando aufertur ab eo quod sibi soli vel quando aufertur ab eo quod sibi soli convenit, sicut hic: quia sibi soli conve- convenit, sicut hic: quia sibi soli conve- nit remittere peccata. Joan. x, 33: De nit remittere peccata. Joan. x, 33: De bono opere non lapidamus te: sed de bono opere non lapidamus te: sed de blasphemia, et quia tu homo cum sis, blasphemia, et quia tu homo cum sis, facis teipsum Deum. Matth. xxv1, 65: facis teipsum Deum. Matth. xxv1, 65: Blasphemavit, quid adhuc egemus testi- Blasphemavit, quid adhuc egemus testi- bus ? bus ?

Et hoc est quod sequitur: « Quis pot- Et hoc est quod sequitur: « Quis pot- est dimittere peccata, nisi solus Deus? » est dimittere peccata, nisi solus Deus? » Non crediderunt isti testimonio Joannis Non crediderunt isti testimonio Joannis Baptistæ, Joan. 1, 29: Ecce Agnus Dei, Baptistæ, Joan. 1, 29: Ecce Agnus Dei, ecce qui tollit peccatum mundi. Tamen ecce qui tollit peccatum mundi. Tamen dicunt verum. Psal. L, 6: Tibi soli pec- dicunt verum. Psal. L, 6: Tibi soli pec- cavi, et malum coram te feci. cavi, et malum coram te feci.

« Ut cognovit autem Jesus cogita- « Ut cognovit autem Jesus cogita- tiones eorum, respondens, dixit ad tiones eorum, respondens, dixit ad illos Quid cogitatis in cordibus ve- illos Quid cogitatis in cordibus ve- stris ? stris ?

: :

Quid est facilius dicere: Dimittun- Quid est facilius dicere: Dimittun- tur tibi peccata ; an dicere: Surge, et tur tibi peccata ; an dicere: Surge, et ambula? » ambula? »

Repressio est murmuris. Repressio est murmuris.

Habet autem tria : reprehensionem Habet autem tria : reprehensionem murmurantium, propositionem miraculi murmurantium, propositionem miraculi ad judicium eorum, et divinæ potentiæ ad judicium eorum, et divinæ potentiæ demonstratum effectum. demonstratum effectum.

ista: ista:

Reprehensio murmuris est Reprehensio murmuris est « Quid, » hoc est, quare .« cogitatis ma- « Quid, » hoc est, quare .« cogitatis ma- la» infidelitatis, « in cordibus vestris ? » la» infidelitatis, « in cordibus vestris ? » quasi ego non sim Deus qui toties coram quasi ego non sim Deus qui toties coram vobis meæ divinitatis probavi virtutem. vobis meæ divinitatis probavi virtutem. Isa. I, 16 Auferte malum cogitationum Isa. I, 16 Auferte malum cogitationum vestrarum ab oculis meis. Tamen et in vestrarum ab oculis meis. Tamen et in hoc quod respondit cogitationibus eo- hoc quod respondit cogitationibus eo- rum, se esse Deum demonstravit. I Reg. rum, se esse Deum demonstravit. I Reg. XVI, 7 Homo videt ea quæ parent, Do- XVI, 7 Homo videt ea quæ parent, Do- minus autem intuetur cor. minus autem intuetur cor.

« Quid est facilius dicere. »> « Quid est facilius dicere. »>

Expostulatio judicii rationis eorum, Expostulatio judicii rationis eorum, ut proprio judicio condemnentur. Luc. ut proprio judicio condemnentur. Luc.

XIX, 22 De ore tuo te judico, serve ne- XIX, 22 De ore tuo te judico, serve ne- quam. Psal. XLIX, 21 Arguam te, et quam. Psal. XLIX, 21 Arguam te, et statuam contra faciem tuam. statuam contra faciem tuam.

«Dimittuntur tibi peccata: » quod «Dimittuntur tibi peccata: » quod solius Dei esse dicitis, «an dicere, » solius Dei esse dicitis, «an dicere, » simplici verbo sine sacramenti opera- simplici verbo sine sacramenti opera- tione, vel orationis, vel medicinæ, sed tione, vel orationis, vel medicinæ, sed solo potenti verbo : solo potenti verbo :

« Surge, et ambula. » « Surge, et ambula. »

Constat quod utrumque ejusdem po- Constat quod utrumque ejusdem po- tentiæ est licet in se inæqualia sint. San- tentiæ est licet in se inæqualia sint. San- cti enim invocando, vel sacramenta exhi- cti enim invocando, vel sacramenta exhi- bendo, aliquando curant corpus, et ita bendo, aliquando curant corpus, et ita dimittunt peccata. Medici autem per me- dimittunt peccata. Medici autem per me- dicinas curant aliquando corpora, non dicinas curant aliquando corpora, non animas. Sed simplici verbo creaturas non animas. Sed simplici verbo creaturas non restaurat, nisi qui simplici verbo creavit restaurat, nisi qui simplici verbo creavit eas. Et ideo quoad hoc utrumque est eas. Et ideo quoad hoc utrumque est ejusdem potentiæ et ideo invisibile ejusdem potentiæ et ideo invisibile probetur per visibile. probetur per visibile.

Et hoc est quod dicit: Et hoc est quod dicit:

Ut autem sciatis quia Filius homi- Ut autem sciatis quia Filius homi- nibus habet potestatem in terra dimit- nibus habet potestatem in terra dimit- tendi peccata, ait paralytico: Tibi dico, tendi peccata, ait paralytico: Tibi dico, surge, tolle lectum tuum, et vade in surge, tolle lectum tuum, et vade in

domum tuam. domum tuam.

Et confestim consurgens coram illis, Et confestim consurgens coram illis, tulit lectum in quo jacebat, et abiit in tulit lectum in quo jacebat, et abiit in domum suam, magnificans Deum. domum suam, magnificans Deum.

Et stupor appehendit omnes, et ma- Et stupor appehendit omnes, et ma- gnificabant Deum. Et repleti sunt ti- gnificabant Deum. Et repleti sunt ti- more, dicentes : Quia vidimus mirabi- more, dicentes : Quia vidimus mirabi- lia hodie. » lia hodie. »

Ecce perfectio miraculi ex parte vere Ecce perfectio miraculi ex parte vere facientis, primo per verbum, secundo per facientis, primo per verbum, secundo per effectum. Et tertium sequitur, ædificatio effectum. Et tertium sequitur, ædificatio fidelium. fidelium.

Dicit ergo « Ut autem sciatis, » cer- Dicit ergo « Ut autem sciatis, » cer- tissima probatione, « quia Filius homi- tissima probatione, « quia Filius homi- nis, » quem blasphemare dicitis, « po- nis, » quem blasphemare dicitis, « po- testatem habet » divinam « in terra dimit- testatem habet » divinam « in terra dimit- tendi peccata » solo verbo, sine omni alio tendi peccata » solo verbo, sine omni alio

24 24

25 25

26 26

IN EVANG. LUCÆ, V-24, 25, 26. IN EVANG. LUCÆ, V-24, 25, 26.

adminiculo extrinsecus adhibito, vel in- adminiculo extrinsecus adhibito, vel in- vocationis, vel sacramenti: tunc ipse vocationis, vel sacramenti: tunc ipse Filius hominis « ait paralytico, » sua Filius hominis « ait paralytico, » sua voce, non sonante de cœlo desuper Pa- voce, non sonante de cœlo desuper Pa- tre, et non apparente visibiliter Spiritu tre, et non apparente visibiliter Spiritu sancto : « Surge. » Vox enim mea, est sancto : « Surge. » Vox enim mea, est vox virtutis et Patris. Joan. v, 21: Sic- vox virtutis et Patris. Joan. v, 21: Sic- ut Pater suscitat mortuos et vivificat, sic ut Pater suscitat mortuos et vivificat, sic et Filius quos vult vivificat. Sapient. xvi, et Filius quos vult vivificat. Sapient. xvi, 13: Tu es, Domine, qui vitæ et mortis 13: Tu es, Domine, qui vitæ et mortis habes potestatem. habes potestatem.

Quod autem dicit : « Surge, » est in Quod autem dicit : « Surge, » est in effectum consolidationis, contra mem- effectum consolidationis, contra mem- brorum dissolutionem. brorum dissolutionem.

Et quod dicit : « Tolle grabatum Et quod dicit : « Tolle grabatum tuum, » est in restitutionem virtutis, tuum, » est in restitutionem virtutis, contra debilitatem infirmitatis: quia le- contra debilitatem infirmitatis: quia le- ctus erat gravis qui a quatuor portabatur. ctus erat gravis qui a quatuor portabatur. Et quia dicit « Et ambula, » est in Et quia dicit « Et ambula, » est in restitutionem virtutis motivæ, contra restitutionem virtutis motivæ, contra paralysis immobilitatem. paralysis immobilitatem.

: :

Quod autem dicit : « Vade in domum Quod autem dicit : « Vade in domum tuam, » est ad restitutionem animalium tuam, » est ad restitutionem animalium virtutum, et præcipue virtutis provisivæ : virtutum, et præcipue virtutis provisivæ : contra hoc quod tales infirmitates per contra hoc quod tales infirmitates per frigidum et humidum ortæ a cerebro, frigidum et humidum ortæ a cerebro, debilitant virtutes provisivas et pruden- debilitant virtutes provisivas et pruden- tiam. Sensus enim est : « Vade in do- tiam. Sensus enim est : « Vade in do- mum tuam,» hoc est, provide tibi et mum tuam,» hoc est, provide tibi et domui tuæ. Hæc est ergo restitutio inte- domui tuæ. Hæc est ergo restitutio inte- græ sanitatis, et probatio plena potestatis græ sanitatis, et probatio plena potestatis dimittendi peccata, quam Christus tra- dimittendi peccata, quam Christus tra- didit suo vicario et ministris ejus. Matth. didit suo vicario et ministris ejus. Matth. XVIII, 18: Amen dico vobis, quæcumque XVIII, 18: Amen dico vobis, quæcumque alligaveritis super terram, erunt ligata alligaveritis super terram, erunt ligata et in coelo et quæcumque solveritis su- et in coelo et quæcumque solveritis su- per terram, erunt soluta et in cœlo. per terram, erunt soluta et in cœlo.

Moraliter autem dicit quatuor: « Sur- Moraliter autem dicit quatuor: « Sur- ge, hoc est, sursum te age ad virtutes. ge, hoc est, sursum te age ad virtutes. Ad Coloss.111, 1: Quæ sursum sunt quæ- Ad Coloss.111, 1: Quæ sursum sunt quæ- rite, ubi Christus est in dextera Dei se- rite, ubi Christus est in dextera Dei se- dens. dens.

« Tolle lectum tuum,» in onus tuum per « Tolle lectum tuum,» in onus tuum per pondus doloris, delectationes peccatorum pondus doloris, delectationes peccatorum converte. Psal. xxxv, 5: Sicut onus converte. Psal. xxxv, 5: Sicut onus grave gravatæ sunt super me. grave gravatæ sunt super me.

« Ambula, » per meritorum profe- « Ambula, » per meritorum profe- ctum. Jerem. LI, 50: Nolite stare, recor- ctum. Jerem. LI, 50: Nolite stare, recor- damini procul Domini. damini procul Domini.

383 383

« Et vade in domum tuam, » hoc est, « Et vade in domum tuam, » hoc est, conscientiæ discussionem et custodiam. conscientiæ discussionem et custodiam. Proverb. xxxI, 27: Consideravit semitas Proverb. xxxI, 27: Consideravit semitas domus suæ, et panem otiosa non come- domus suæ, et panem otiosa non come- dit. dit.

« Et confestim consurgens. »> « Et confestim consurgens. »>

Ecce ad verbi imperium opus subsecu- Ecce ad verbi imperium opus subsecu- tum. «Coram illis, » in testimonium tum. «Coram illis, » in testimonium miraculi et confusionem conscientiarum miraculi et confusionem conscientiarum suarum : « tulit lectum in quo jacebat, » suarum : « tulit lectum in quo jacebat, » plena sibi restituta virtute, « et abiit, » plena sibi restituta virtute, « et abiit, » ambulans ordinato gressu, « in domum ambulans ordinato gressu, « in domum suam, » utilitatibus propriis consulens, suam, » utilitatibus propriis consulens, sicut sapiens prudens. Joan. v, 9: Sta- sicut sapiens prudens. Joan. v, 9: Sta- tim sanus factus est homo, et sustulit tim sanus factus est homo, et sustulit grabatum suum, et ambulabat. grabatum suum, et ambulabat.

« Magnificans Deum, » hoc est, ma- « Magnificans Deum, » hoc est, ma- gna laude in gratiarum actione extollens. gna laude in gratiarum actione extollens. Act. 11, 8 Ambulans, et exsiliens, et Act. 11, 8 Ambulans, et exsiliens, et laudans Deum. Eccli. LI, 8 et 9: Lauda- laudans Deum. Eccli. LI, 8 et 9: Lauda- bit usque ad mortem anima mea Domi- bit usque ad mortem anima mea Domi- num et vita mea appropinquans erat num et vita mea appropinquans erat in inferno deorsum. in inferno deorsum.

« Et stupor, » « Et stupor, »

Ex viso miraculo, « apprehendit om Ex viso miraculo, « apprehendit om nes. » Sæpius dictum est quid est stupor. nes. » Sæpius dictum est quid est stupor. Apprehendit autem admiratio omnes, et Apprehendit autem admiratio omnes, et quasi violenter tenuit. Et »ideo «ma- quasi violenter tenuit. Et »ideo «ma- gnificabant Deum. » Quia, sicut dicit gnificabant Deum. » Quia, sicut dicit Psalmus VIII, 2: Elevata est magnifi- Psalmus VIII, 2: Elevata est magnifi- centia tua super tua super cœlos, Deus. centia tua super tua super cœlos, Deus. « Et repleti sunt timore. » Devoti qui- « Et repleti sunt timore. » Devoti qui- dem timore reverentiæ, Pharisæi autem, dem timore reverentiæ, Pharisæi autem, et Scribæ timore pœnæ si contradicerent. et Scribæ timore pœnæ si contradicerent. Marc. xiv, 1 Quærebant summi sacer- Marc. xiv, 1 Quærebant summi sacer- dotes et scribæ quomodo eum, scilicet dotes et scribæ quomodo eum, scilicet Jesum, dolo tenerent et occidercnt : sed Jesum, dolo tenerent et occidercnt : sed timebant plebem. timebant plebem.

victi victi

die, die,

« Dicentes, » confessione veritatis con- « Dicentes, » confessione veritatis con- «Quia vidimus mirabilia ho- «Quia vidimus mirabilia ho- hac clara luce. Luc. 11, 31 et 32: hac clara luce. Luc. 11, 31 et 32: Salutare tuum quod parasti ante faciem Salutare tuum quod parasti ante faciem omnium populorum: lumen ad revela- omnium populorum: lumen ad revela- tionem Gentium, et gloriam plebis tuæ tionem Gentium, et gloriam plebis tuæ

Israel. Israel.

27 27

28 28

384 384

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

« Et post hæc exiit, et vidit publi- « Et post hæc exiit, et vidit publi- canum nomine Levi, sedentem ad te- canum nomine Levi, sedentem ad te- lonium, et ait illi: Sequere me. lonium, et ait illi: Sequere me.

Et relictis omnibus, surgens secutus Et relictis omnibus, surgens secutus est eum. » est eum. »

Istud quod hic dicitur, ut dicit Augu- Istud quod hic dicitur, ut dicit Augu- stinus, per recapitulationem inductum stinus, per recapitulationem inductum est quod sic probat Augustinus : « Quia, est quod sic probat Augustinus : « Quia, sicut infra, vi, 15, dicitur, Matthæus cum sicut infra, vi, 15, dicitur, Matthæus cum aliis Apostolis in monte electus est: post aliis Apostolis in monte electus est: post descensum autem de monte sanatus est pa- descensum autem de monte sanatus est pa- ralyticus, et alia miracula perfecta sunt: ralyticus, et alia miracula perfecta sunt: et ideo vocatio Matthæi ante facta est. » et ideo vocatio Matthæi ante facta est. » Unde patet, sicut jam sapius diximus, Unde patet, sicut jam sapius diximus, quod Lucas quæ inducit, non inducit se- quod Lucas quæ inducit, non inducit se- cundum ordinem temporis, sed secundum cundum ordinem temporis, sed secundum quod probant ordinem Ecclesiasticum: quod probant ordinem Ecclesiasticum: sicut diximus. Nec convivium fecit ei in sicut diximus. Nec convivium fecit ei in domo sua postquam secutus est eum : domo sua postquam secutus est eum : quia tunc non erat publicanus. Nec Pha- quia tunc non erat publicanus. Nec Pha- risæi murmurassent quod Dominus co- risæi murmurassent quod Dominus co- mederet et biberet cum publicanis. Nec mederet et biberet cum publicanis. Nec etiam postea domum propriam habuit. etiam postea domum propriam habuit. Sed ante perfectam sequelam Domini Sed ante perfectam sequelam Domini aliquamdiu familiaris existens, invitabat aliquamdiu familiaris existens, invitabat eum et procuravit et postea per illam eum et procuravit et postea per illam familiaritatem factus est discipulus, et familiaritatem factus est discipulus, et ex discipulo factus est Apostolus. ex discipulo factus est Apostolus.