17 17

284 284

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

prædicantis salutem, dicentis Sion: Re- prædicantis salutem, dicentis Sion: Re- gnabit Deus tuus! gnabit Deus tuus!

Quarta expositio est Chrysostomi, et Quarta expositio est Chrysostomi, et est planior et verior omnibus. Quia sci- est planior et verior omnibus. Quia sci- licet solutio calceamenti, est humillimum licet solutio calceamenti, est humillimum obsequium, quod potest homini præstari. obsequium, quod potest homini præstari. Et est sensus, quod humillimum obse- Et est sensus, quod humillimum obse- quium, quod potest homini præstari, non quium, quod potest homini præstari, non sit dignus præstare et impendere sibi. sit dignus præstare et impendere sibi. Job, iv, 18 et 19: Ecce qui serviunt ei, Job, iv, 18 et 19: Ecce qui serviunt ei, non sunt stabiles, et in Angelis suis repe- non sunt stabiles, et in Angelis suis repe- rit pravitatem: quanto magis hi qui rit pravitatem: quanto magis hi qui habitant domos luteas, qui terrenum habitant domos luteas, qui terrenum habent fundamentum, consumentur velut habent fundamentum, consumentur velut a tinea? Hoc est quod dicit : « Cujus a tinea? Hoc est quod dicit : « Cujus non sum dignus solvere corrigiam calcea- non sum dignus solvere corrigiam calcea- mentorum ejus. » Josue, v, 16: Solve mentorum ejus. » Josue, v, 16: Solve calceamentum de pedibus tuis: locus calceamentum de pedibus tuis: locus enim, in quo stas, sanctus est. enim, in quo stas, sanctus est.

« Ipse vos baptizabit in Spiritu san « Ipse vos baptizabit in Spiritu san cto et igni : cto et igni :

Cujus ventilabrum in manu ejus, et Cujus ventilabrum in manu ejus, et purgabit aream suam. » purgabit aream suam. »

Hic tangit proprium Christi actum. Hic tangit proprium Christi actum. Et hoc dupliciter: tangit enim actum sa- Et hoc dupliciter: tangit enim actum sa- cramenti, et actum judicii. cramenti, et actum judicii.

De actu sacramenti dicit : « Ipse vos De actu sacramenti dicit : « Ipse vos baptizabit, » hoc est, a peccato interius baptizabit, » hoc est, a peccato interius mundabit. Matth. III, 14: Ego a te debeo mundabit. Matth. III, 14: Ego a te debeo baptizari, et tu venis ad me ? Glossa, baptizari, et tu venis ad me ? Glossa, hoc est, a peccato mundari. Matth. hoc est, a peccato mundari. Matth. XXVIII, 19 Baptizantes eos in nomine XXVIII, 19 Baptizantes eos in nomine Patris, et Filii, et Spiritus sancti. Patris, et Filii, et Spiritus sancti.

« In Spiritu sancto et igni. » Duplex « In Spiritu sancto et igni. » Duplex effectus baptismi Christi significatur: effectus baptismi Christi significatur: acceptio Spiritus sancti, et ignitio fervo- acceptio Spiritus sancti, et ignitio fervo- ris devotionis in consumptione peccati. ris devotionis in consumptione peccati.

De primo dicit « In Spiritu sancto, » De primo dicit « In Spiritu sancto, » quia visibiliter descendit Spiritus sanctus quia visibiliter descendit Spiritus sanctus super baptizatos. Luc. II, 22: Descendit super baptizatos. Luc. II, 22: Descendit Spiritus sanctus corporali specie, sicut Spiritus sanctus corporali specie, sicut columba in ipsum. columba in ipsum.

1 Exod. 1, 5 Solve calceamentum de pedibus 1 Exod. 1, 5 Solve calceamentum de pedibus tuis locus enim, in quo stas, terra sancta est. tuis locus enim, in quo stas, terra sancta est.

Secundus effectus notatur quando di- Secundus effectus notatur quando di- cit: « Et igni, » ut notetur peccati con- cit: « Et igni, » ut notetur peccati con- sumptio, Ad Hebr. x11, 29: Deus noster sumptio, Ad Hebr. x11, 29: Deus noster ignis consumens est 2. Et notatur chari- ignis consumens est 2. Et notatur chari- tatis accensio, Luc. XII, 49 Ignem veni tatis accensio, Luc. XII, 49 Ignem veni mittere in terram, et quid volo nisi ut mittere in terram, et quid volo nisi ut accendatur ? Et notatur fervoris devotio, accendatur ? Et notatur fervoris devotio, III Reg. xvIII, 24: Deus qui exaudierit III Reg. xvIII, 24: Deus qui exaudierit per ignem, ipse sit Deus. Act. 1, 5 : Vos per ignem, ipse sit Deus. Act. 1, 5 : Vos baptizabimini in Spiritu sancto non post baptizabimini in Spiritu sancto non post multos hos dies. Hic ignis accensus post multos hos dies. Hic ignis accensus post Christum (pulso nubilo mortalitatis et Christum (pulso nubilo mortalitatis et persecutionis) quasi sol ad alta se contu- persecutionis) quasi sol ad alta se contu- lit. II Machab. 1, 22: Utque hoc factum lit. II Machab. 1, 22: Utque hoc factum est, et tempus affuit, quo sol refulsit, qui est, et tempus affuit, quo sol refulsit, qui prius erat in nubilo, accensus est ignis prius erat in nubilo, accensus est ignis magnus, ita ut omnes mirarentur. magnus, ita ut omnes mirarentur.

Alterum autem actum determinans Alterum autem actum determinans

ait: ait:

« Cujus ventilabrum in manu ejus. « Cujus ventilabrum in manu ejus.

» »

Et tangit duo, scilicet, actum districti Et tangit duo, scilicet, actum districti examinis, et effectum. examinis, et effectum.

Actum quidem examinis tangit, cum Actum quidem examinis tangit, cum dicit « Cujus ventilabrum. » Tangit dicit « Cujus ventilabrum. » Tangit autem metaphorice actum examinis. autem metaphorice actum examinis. Ventilabrum enim est instrumentum, Ventilabrum enim est instrumentum, cujus eventatione purgantur grana a cujus eventatione purgantur grana a quisquiliis palearum. Dicit igitur, quod quisquiliis palearum. Dicit igitur, quod in manu Christi, hoc est, in potestate in manu Christi, hoc est, in potestate judiciaria Christi : quia sicut dicitur, judiciaria Christi : quia sicut dicitur, Joan. v, 22 Pater non judicat quem- Joan. v, 22 Pater non judicat quem- quam, sed omne judicium dedit Filio. quam, sed omne judicium dedit Filio. In hac ergo manu est ventilabrum, quod In hac ergo manu est ventilabrum, quod alio nomine dicitur vannum, per quod alio nomine dicitur vannum, per quod notatur discretio salvandorum et dam- notatur discretio salvandorum et dam- nandorum. Matth. xxv, 33: Statuet nandorum. Matth. xxv, 33: Statuet oves quidem a dextris, hædos autem a oves quidem a dextris, hædos autem a sinistris. sinistris.

Unde sequitur: Unde sequitur:

« Et purgabit, » « Et purgabit, »

Hoc est, usque ad purum permundabi Hoc est, usque ad purum permundabi « aream suam. » Psal. xvII, 43: Com- « aream suam. » Psal. xvII, 43: Com-

2 Cf. Deuter. IV, 24. 2 Cf. Deuter. IV, 24.

IN EVANG. LUCÆ, III-17. IN EVANG. LUCÆ, III-17.

minuam eos ut pulverem ante faciem minuam eos ut pulverem ante faciem venti: ut lutum platearum delebo eos. venti: ut lutum platearum delebo eos.

« Aream suam, » hoc est, præsentem « Aream suam, » hoc est, præsentem Ecclesiam, et in judicio extremo futu- Ecclesiam, et in judicio extremo futu- ram. Jerem. XV, 7 Et dispergam eos ram. Jerem. XV, 7 Et dispergam eos ventilabro in portis terræ. Ezechiel. ventilabro in portis terræ. Ezechiel. XXII, 15 Dispergam te in nationes, et XXII, 15 Dispergam te in nationes, et ventilabo te in terras. ventilabo te in terras.

Hoc etiam modo multipliciter facit Hoc etiam modo multipliciter facit Dominus. Aream enim conscientiæ per- Dominus. Aream enim conscientiæ per- mundat a palea vanæ cogitationis, re- mundat a palea vanæ cogitationis, re- servans granum contemplatæ veritatis. servans granum contemplatæ veritatis. Psal. CXLV, 4 In illa die peribunt om- Psal. CXLV, 4 In illa die peribunt om- nes cogitationes eorum. Jerem. XXIII, 28: nes cogitationes eorum. Jerem. XXIII, 28: Quid paleis ad triticum, dicit Dominus ? Quid paleis ad triticum, dicit Dominus ? Est etiam area Scriptura, in qua est Est etiam area Scriptura, in qua est mixta palea cum tritico, hoc est, littera- mixta palea cum tritico, hoc est, littera- lis intelligentia cum spirituali. Isa. lis intelligentia cum spirituali. Isa. xxx, 24 Pulli asinorum... commistum xxx, 24 Pulli asinorum... commistum migma comedent sicut in area ventila- migma comedent sicut in area ventila- tum est. Pulli asinorum sunt simplices, tum est. Pulli asinorum sunt simplices, qui accipiunt granum non nudum, sed qui accipiunt granum non nudum, sed in rudi palea et alii cibantur grano nu- in rudi palea et alii cibantur grano nu- do, quod in area ventilatum est a Docto- do, quod in area ventilatum est a Docto- ribus Scripturæ. Area etiam est cor ho- ribus Scripturæ. Area etiam est cor ho- minis, in quo seminatur granum nudum minis, in quo seminatur granum nudum frumenti, quod tamen surgit cum palea frumenti, quod tamen surgit cum palea multa temporalis velamenti, quo abs- multa temporalis velamenti, quo abs- conditur a nobis. Sed hoc vellentes gra- conditur a nobis. Sed hoc vellentes gra- num, dulce verbi et gratiæ inveniemus. num, dulce verbi et gratiæ inveniemus. Matth. XII, 1, Discipuli transeuntes per Matth. XII, 1, Discipuli transeuntes per sata, vellebant spicas, et paleas quidem sata, vellebant spicas, et paleas quidem abjiciebant granum autem colligebant, abjiciebant granum autem colligebant, et comedebant. Est area aromatum, quæ et comedebant. Est area aromatum, quæ non indiget ventilatione, nisi a palea non indiget ventilatione, nisi a palea inanis gloriæ. Hæc enim est area virtu- inanis gloriæ. Hæc enim est area virtu- tum. Cantic. vi, 1: Dilectus meus de- tum. Cantic. vi, 1: Dilectus meus de- scendit in hortum suum ad areolam aro- scendit in hortum suum ad areolam aro- matum. matum.

Sic ergo purgabit aream suam. » Sic ergo purgabit aream suam. »

« Et congregabit triticum in hor- « Et congregabit triticum in hor- reum suum, paleas autem comburet reum suum, paleas autem comburet igni inexstinguibili. » igni inexstinguibili. »

285 285

Dicit autem tria associationem ele- Dicit autem tria associationem ele- ctorum hic in Ecclesia et in futuro in pa- ctorum hic in Ecclesia et in futuro in pa- tria, et quod ipsi sunt triticum, et quo tria, et quod ipsi sunt triticum, et quo congregabuntur. congregabuntur.

De associatione dicit: « Congregabit. » De associatione dicit: « Congregabit. » Dispersi enim sunt dispari cultu, et dis- Dispersi enim sunt dispari cultu, et dis- pari vita, et divisione cordium. Et dispa- pari vita, et divisione cordium. Et dispa- res cultu congregabit in unum cultum, res cultu congregabit in unum cultum, Psal. cv, 47: Salvos nos fac, Domine Psal. cv, 47: Salvos nos fac, Domine Deus noster et congrega nos de natio- Deus noster et congrega nos de natio- nibus, ut confiteamur nomini sancto tuo. nibus, ut confiteamur nomini sancto tuo. De dispari vita congregabit in unam gra- De dispari vita congregabit in unam gra- tiam, Ezechiel. xxxvi, 24 et 25 : Tollam tiam, Ezechiel. xxxvi, 24 et 25 : Tollam vos de gentibus, et congregabo vos de vos de gentibus, et congregabo vos de universis terris, et adducam vos in ter- universis terris, et adducam vos in ter- ram vestram, et effundam super vos ram vestram, et effundam super vos aquam mundam, et mundabimini ab aquam mundam, et mundabimini ab omnibus inquinamentis vestris. De divi- omnibus inquinamentis vestris. De divi- sione cordium congregabit eos in unum sione cordium congregabit eos in unum cor charitatis, Act. 1v, 32: Multitudinis cor charitatis, Act. 1v, 32: Multitudinis credentium erat cor unum et anima credentium erat cor unum et anima una: nec quisquam, eorum quæ posside- una: nec quisquam, eorum quæ posside- bat, aliquid suum esse dicebat: sed bat, aliquid suum esse dicebat: sed erant illis omnia communia. erant illis omnia communia.

« Triticum » dicit, hoc est, electos, « Triticum » dicit, hoc est, electos, quorum quilibet per bonum quod est in quorum quilibet per bonum quod est in eo, pastus est alterius. Psal. cXLVII, 14: eo, pastus est alterius. Psal. cXLVII, 14: Adipe frumenti satiat te. Adipe frumenti satiat te.

: :

Quo autem congregat, subjungit : Quo autem congregat, subjungit : « In horreum suum, » quod est conti- « In horreum suum, » quod est conti- nentia et capacitas Ecclesiæ in gratia, et nentia et capacitas Ecclesiæ in gratia, et communione Sanctorum, et communio communione Sanctorum, et communio et capacitas coelestis patriæ. Matth. et capacitas coelestis patriæ. Matth. XIII, 30 Triticum congregate in horreum XIII, 30 Triticum congregate in horreum meum. Proverb. II, 10: Implebuntur meum. Proverb. II, 10: Implebuntur horrea tua saturitate. Hæc sunt horrea horrea tua saturitate. Hæc sunt horrea Ægypti, in quibus servantur cibi gratiæ, Ægypti, in quibus servantur cibi gratiæ, perseverantes a futura sterilitate: quia perseverantes a futura sterilitate: quia ubi sunt electi, ibi est cibus gratiæ et ubi sunt electi, ibi est cibus gratiæ et verbi Dei. Multi enim cibi sunt in novali- verbi Dei. Multi enim cibi sunt in novali- bus patrum. bus patrum.

Secundus effectus est, vel altera pars Secundus effectus est, vel altera pars effectus, quod « paleas, » vacuas a gra- effectus, quod « paleas, » vacuas a gra- tia, « comburet igni. » I ad Corinth. tia, « comburet igni. » I ad Corinth. III, 13 Uniuscujusque opus quale sit, III, 13 Uniuscujusque opus quale sit,

Ecce effectus judicii : « Et congregabit ignis probabit. Unde, vel est ignis tribu- Ecce effectus judicii : « Et congregabit ignis probabit. Unde, vel est ignis tribu- lationis præsentis peccata auferens: vel lationis præsentis peccata auferens: vel

triticum. » triticum. »

1 Cf. Joan. XII, 24 et 25. 1 Cf. Joan. XII, 24 et 25.

18 18

286 286

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

ignis purgatorius peccata venialia com- ignis purgatorius peccata venialia com- burens vel ignis inferni inexstinguibiliter burens vel ignis inferni inexstinguibiliter peccatum insequens et de hoc videtur peccatum insequens et de hoc videtur intelligi, quia in littera ignem illum dicit intelligi, quia in littera ignem illum dicit inexstinguibilem. Cum enim ignis duabus inexstinguibilem. Cum enim ignis duabus de causis exstinguatur, scilicet, a contra- de causis exstinguatur, scilicet, a contra- rio, vel quia deficit sibi materia, ignis rio, vel quia deficit sibi materia, ignis inferni neutram habet causam exstin- inferni neutram habet causam exstin- ctionis. Non enim est contrarium inferno ctionis. Non enim est contrarium inferno nisi gratia et hujus non sunt suscepti- nisi gratia et hujus non sunt suscepti- biles qui in inferno sunt. Similiter mate- biles qui in inferno sunt. Similiter mate- ria illius ignis est peccator sub peccato : ria illius ignis est peccator sub peccato : et peccatum sub inferno non est solubile et peccatum sub inferno non est solubile a peccatore, et peccator non consumpti- a peccatore, et peccator non consumpti- bilis ab igne ideo numquam exstingui- bilis ab igne ideo numquam exstingui- tur ignis ille. Isa. LXVI, 24: Ignis eorum tur ignis ille. Isa. LXVI, 24: Ignis eorum non exstinguetur: et erunt usque ad sa- non exstinguetur: et erunt usque ad sa- tietatem visionis omni carni. Ideo pec- tietatem visionis omni carni. Ideo pec- catores dicuntur ligna illum ignem nu- catores dicuntur ligna illum ignem nu- trientia, Isa. xxx, 33: Præparata est ab trientia, Isa. xxx, 33: Præparata est ab heri Topheth, a rege præparata, profun- heri Topheth, a rege præparata, profun- da, et dilatata. Nutrimenta ejus, ignis da, et dilatata. Nutrimenta ejus, ignis et ligna multa: flatus Domini sicut et ligna multa: flatus Domini sicut torrens sulphuris succendens eam. torrens sulphuris succendens eam.

« Multa quidem et alia exhortans « Multa quidem et alia exhortans evangelizabat populo. » evangelizabat populo. »

Hæc est clausula Evangelistæ qua con- Hæc est clausula Evangelistæ qua con- cludit Joannis prædicationem. Horum cludit Joannis prædicationem. Horum autem quæ hic de verbis ejus omittuntur, autem quæ hic de verbis ejus omittuntur, quædam ponit Matthæus 1, quædam au- quædam ponit Matthæus 1, quædam au- tem et plura Joannes 2. Sicut id quod tem et plura Joannes 2. Sicut id quod dixit pœnitentiam agentibus appropin- dixit pœnitentiam agentibus appropin- quare regnum cœlorum, quod dicit quare regnum cœlorum, quod dicit Matthæus. Et quod dixit medium bapti- Matthæus. Et quod dixit medium bapti- zandorum stetisse Jesum, quod digito zandorum stetisse Jesum, quod digito monstravit, quod Agnum Dei pronun- monstravit, quod Agnum Dei pronun- tiavit auferentem peccata mundi, quod tiavit auferentem peccata mundi, quod discipulos ad eum misit, quod se non discipulos ad eum misit, quod se non esse sponsum confessus est, quod confi- esse sponsum confessus est, quod confi- tebatur et non negavit se non esse Eliam, tebatur et non negavit se non esse Eliam, neque Prophetam, neque Christum, sed neque Prophetam, neque Christum, sed

1 Cf. de Joanne Baptista, Matth. 111, 1-17; 1 Cf. de Joanne Baptista, Matth. 111, 1-17; XI, 2-19; XIV, 1-12. Marc. I, 1-16; VI, 14-29. XI, 2-19; XIV, 1-12. Marc. I, 1-16; VI, 14-29. 2 Cf. etiam de Joanne Baptista, Joan, 1, 19- 2 Cf. etiam de Joanne Baptista, Joan, 1, 19- ; III, ; III,

22-36. 22-36.

vocem Christi et præcursorem : et hu- vocem Christi et præcursorem : et hu- jusmodi alia. jusmodi alia.

Quæ omnia dicebat, « evangelizans, » Quæ omnia dicebat, « evangelizans, » hoc est, verum Evangelium, hoc est, bo- hoc est, verum Evangelium, hoc est, bo- num nuntium annuntians, « populo. » num nuntium annuntians, « populo. » Isa. XL, 9: Super montem excelsum as- Isa. XL, 9: Super montem excelsum as- cende, tu qui evangelizas Sion: exalta in cende, tu qui evangelizas Sion: exalta in fortitudine vocem tuam, qui evangelizas fortitudine vocem tuam, qui evangelizas Jerusalem exalta, noli timere. Dic ci- Jerusalem exalta, noli timere. Dic ci- vitatibus Juda: Ecce Deus vester, etc. vitatibus Juda: Ecce Deus vester, etc.

« Herodes autem tetrarcha, cum « Herodes autem tetrarcha, cum corriperetur ab illo de Herodiade, uxo- corriperetur ab illo de Herodiade, uxo- re fratris sui, et de omnibus malis quæ re fratris sui, et de omnibus malis quæ fecit Herodes, fecit Herodes,

Adjecit et hoc super omnia, et in- Adjecit et hoc super omnia, et in- clusit Joannem in carcere. » clusit Joannem in carcere. »

Hic breviter per anticipationem agitur Hic breviter per anticipationem agitur de incarceratione Joannis, de qua nos de incarceratione Joannis, de qua nos multa diximus, Matth. XIV, 3 et seq., et multa diximus, Matth. XIV, 3 et seq., et ibi requirantur 3. Causa autem quare ibi requirantur 3. Causa autem quare Lucas anticipat, est, quia festinat ad mi- Lucas anticipat, est, quia festinat ad mi- racula Christi, quæ præcipue facta sunt racula Christi, quæ præcipue facta sunt in duobus ultimis annis prædicationis in duobus ultimis annis prædicationis Christi. In primo enim anno Joannes in- Christi. In primo enim anno Joannes in- cepit invitare ad Christum, et statim in- cepit invitare ad Christum, et statim in- clusus est et revoluto anno eodem de- clusus est et revoluto anno eodem de- collatus. Et in illo anno Christus pauca collatus. Et in illo anno Christus pauca fecit, nisi quod mutavit aquam in vinum : fecit, nisi quod mutavit aquam in vinum : quod fecit circa principium secundi anni quod fecit circa principium secundi anni suæ prædicationis, post annum revolu- suæ prædicationis, post annum revolu- tum sui baptismatis : quod Joannes po- tum sui baptismatis : quod Joannes po- nit 4, et iste præterit. Causam autem nit 4, et iste præterit. Causam autem mysticam Glossa tangit, quia Joannes mysticam Glossa tangit, quia Joannes divinitatem Christi prosequitur, in qua divinitatem Christi prosequitur, in qua nullum habuit mediatorem vel præcur- nullum habuit mediatorem vel præcur- sorem ideo indifferenter scribit, et ea sorem ideo indifferenter scribit, et ea quæ ante Joannis alligationem facta sunt, quæ ante Joannis alligationem facta sunt, et ea quæ sunt facta post ipsam. Sed alii et ea quæ sunt facta post ipsam. Sed alii Evangelista scribunt humanitatem Chri- Evangelista scribunt humanitatem Chri- sti, in qua habuit præcursorem: et ideo sti, in qua habuit præcursorem: et ideo

3 Cf. Enarrationem in cap. xiv Matthæi, yy. 3 3 Cf. Enarrationem in cap. xiv Matthæi, yy. 3 et seq. Tom. XX hujus novæ editionis. et seq. Tom. XX hujus novæ editionis. 4 Joan. II, 1 et seq. 4 Joan. II, 1 et seq.

19 19

20 20

IN EVANG. LUCÆ, III-19, 20. IN EVANG. LUCÆ, III-19, 20.

de his quæ facta sunt ante præcursionem de his quæ facta sunt ante præcursionem illius pauca dicunt, nisi quod duodecim illius pauca dicunt, nisi quod duodecim annorum ostendit sapientiam quod ta- annorum ostendit sapientiam quod ta- men non fuit miraculum, licet esset di- men non fuit miraculum, licet esset di- vinum. Et hoc quidem dicit Glossa, vinum. Et hoc quidem dicit Glossa, nescio quare, quia etiam miraculum de nescio quare, quia etiam miraculum de vino, verum est quod post incarceratio- vino, verum est quod post incarceratio- nem Joannis est factum eodem die, revo- nem Joannis est factum eodem die, revo- luto anno, quando baptizatus est, sicut luto anno, quando baptizatus est, sicut celebrat Ecclesia. Sed vera causa est, celebrat Ecclesia. Sed vera causa est, quod anticipat Lucas breviter, quod sci- quod anticipat Lucas breviter, quod sci- vit positum esse sufficienter in Matthæo'. vit positum esse sufficienter in Matthæo'. Et anticipat, ut postea de Christo conti- Et anticipat, ut postea de Christo conti- nua sit historia. nua sit historia.

Tangit autem hic tria, scilicet capti- Tangit autem hic tria, scilicet capti- vitatem, causam captivitatis, et modum. vitatem, causam captivitatis, et modum. Captivitatem tangit, cum dicit : Captivitatem tangit, cum dicit :

« Herodes, » « Herodes, »

Antipas, Herodis Ascalonitæ filius, non Antipas, Herodis Ascalonitæ filius, non tam carne quam malitiæ imitatione, et tam carne quam malitiæ imitatione, et successione crudelitatis, et hæreditariæ successione crudelitatis, et hæreditariæ tyrannidis. Sapient. iv, 6: Ex iniquis tyrannidis. Sapient. iv, 6: Ex iniquis somniis filii qui nascuntur, testes sunt somniis filii qui nascuntur, testes sunt nequitiæ adversus parentes. Isa. xiv, 20: nequitiæ adversus parentes. Isa. xiv, 20: Non vocabitur in æternum semen pessi- Non vocabitur in æternum semen pessi-

morum. morum.

Tangit principatum : Tangit principatum :

«Tetracha. » «Tetracha. »

Et ideo quia princeps erat quartæ par- Et ideo quia princeps erat quartæ par- tis regni Dei (quod Judæorum erat) cle- tis regni Dei (quod Judæorum erat) cle- mentia, justitia, et legi Dei congruentia mentia, justitia, et legi Dei congruentia fovere et manutenere debuit. III Reg. fovere et manutenere debuit. III Reg. xx, 31 Reges domus Israel clementes xx, 31 Reges domus Israel clementes sunt. Unde, Proverb. xx, 28: Roboratur sunt. Unde, Proverb. xx, 28: Roboratur clementia thronus ejus, hoc est, regis. clementia thronus ejus, hoc est, regis. Proverb. xxxI, 26: Lex clementiæ in Proverb. xxxI, 26: Lex clementiæ in lingua ejus. lingua ejus.

De justitia autem dicitur, lsa. XXXII, 8: De justitia autem dicitur, lsa. XXXII, 8: Princeps ea quæ digna sunt principe, Princeps ea quæ digna sunt principe, cogitabit. Et præmittitur, y. 1: Ecce in cogitabit. Et præmittitur, y. 1: Ecce in justitia regnabit rex, et principes in ju- justitia regnabit rex, et principes in ju- dicio præerunt. dicio præerunt.

287 287

Deuter. XVII, 18, quod quando rex in- Deuter. XVII, 18, quod quando rex in- thronizatus est, accipiant deuterono- thronizatus est, accipiant deuterono- mium legis et secundum illum judica- mium legis et secundum illum judica- bit. Hic autem e contra de dolis injustus bit. Hic autem e contra de dolis injustus et fraudulentus fuit. et fraudulentus fuit.

Tangit autem causam incarcerationis Tangit autem causam incarcerationis cum dicit: cum dicit:

« Cum corriperetur ab illo. » « Cum corriperetur ab illo. »

Et tangit causam in speciali vitio et in Et tangit causam in speciali vitio et in generalitate vitiorum. In speciali vitio generalitate vitiorum. In speciali vitio ex parte Joannis, est correptio vitiosi: ex parte Joannis, est correptio vitiosi: quæ causa est præcepta, justa, honesta, quæ causa est præcepta, justa, honesta, et pia. Præcepta quidem, I ad Timoth. et pia. Præcepta quidem, I ad Timoth. v, 20 Peccantes coram omnibus argue. v, 20 Peccantes coram omnibus argue. Matth. xvi, 15: Si peccaverit in te fra- Matth. xvi, 15: Si peccaverit in te fra- ter tuus, vade, et corripe eum inter te et ter tuus, vade, et corripe eum inter te et ipsum solum, etc. Justa autem est causa, ipsum solum, etc. Justa autem est causa, quia justa est correptio delinquentis. quia justa est correptio delinquentis. Unde, Eccli. xxI, 7 : Qui odit correptio- Unde, Eccli. xxI, 7 : Qui odit correptio- nem, vestigium est peccatoris. Honesta nem, vestigium est peccatoris. Honesta etiam est, quia est de honestate matri- etiam est, quia est de honestate matri- monii et nuptiarum. Sapient. 111, 13: monii et nuptiarum. Sapient. 111, 13: Hæc est quæ nescivit thorum in delicto. Hæc est quæ nescivit thorum in delicto. E contra, Sapient. xiv, 24: Neque nup- E contra, Sapient. xiv, 24: Neque nup- tias mundas jam custodiunt. Pia fuit, tias mundas jam custodiunt. Pia fuit, quia pro injuriam passo patrocinatus est quia pro injuriam passo patrocinatus est Joannes sicut et Moyses, Exod. Il, 13: Joannes sicut et Moyses, Exod. Il, 13: Quare percutis proximum? I ad Co- Quare percutis proximum? I ad Co- rinth. vi, 8 Vos injuriam facitis et rinth. vi, 8 Vos injuriam facitis et fraudatis, et hoc fratribus. Hæc. etiam fraudatis, et hoc fratribus. Hæc. etiam causa in patribus est commendata, et causa in patribus est commendata, et maxime in eo in cujus spiritu cucurrit maxime in eo in cujus spiritu cucurrit Joannes, hoc est Eliæ, de quo dicitur, Joannes, hoc est Eliæ, de quo dicitur, Eccli. XLVIII, 13: In diebus suis non per- Eccli. XLVIII, 13: In diebus suis non per- timuit principem. Et de Moyse, ad Hebr. timuit principem. Et de Moyse, ad Hebr. x1, 27 Fide reliquit Ægyptum, non x1, 27 Fide reliquit Ægyptum, non veritus animositatem regis. Hæc igitur veritus animositatem regis. Hæc igitur causa fuit ex parte Joannis. causa fuit ex parte Joannis. Sequitur: Sequitur:

« De Herodiade. » « De Herodiade. »

Hæc Herodias, ut dicit Chrysostomus, Hæc Herodias, ut dicit Chrysostomus, fuit filia Aretæ regis, quam prius dederat fuit filia Aretæ regis, quam prius dederat De congruentia legis Dei præcipitur, Philippo, et ista procurante, Philippo De congruentia legis Dei præcipitur, Philippo, et ista procurante, Philippo

1 Cf. Matth. v et seq. 1 Cf. Matth. v et seq.

288 288

D. ALB. MAG. ORD. PRÆED. D. ALB. MAG. ORD. PRÆED.

eam abstulit, et Herodi fratri suo eam eam abstulit, et Herodi fratri suo eam conjunxit. Et ideo ipsa fœmina fuit exi- conjunxit. Et ideo ipsa fœmina fuit exi- tialis meretrix, et pejor meretrice scor- tialis meretrix, et pejor meretrice scor- tatrix, et pejor scorto fuit adultera. Exi- tatrix, et pejor scorto fuit adultera. Exi- tium enim domus fratris Herodis procu- tium enim domus fratris Herodis procu- ravit per patrem Aretam, socerum ravit per patrem Aretam, socerum Philippi cum tamen conjugis sit ædifi- Philippi cum tamen conjugis sit ædifi- care et manutenere domum, sicut dicitur, care et manutenere domum, sicut dicitur, Tob. x, 13, quod parentes Saræ monue- Tob. x, 13, quod parentes Saræ monue- runt eam regere familiam, diligere ma- runt eam regere familiam, diligere ma- ritum. Unde de ipsa dicitur, Eccle. vi, ritum. Unde de ipsa dicitur, Eccle. vi, 27 Inveni amariorem morte mulierem, 27 Inveni amariorem morte mulierem, quæ laqueus venatorum est, et sagena quæ laqueus venatorum est, et sagena cor ejus, vincula sunt manus illius. cor ejus, vincula sunt manus illius. Eccli. xxvi, 10: Sicut boum jugum Eccli. xxvi, 10: Sicut boum jugum quod movetur, ita et mulier nequam : quod movetur, ita et mulier nequam : qui tenet illam, quasi qui apprehendit qui tenet illam, quasi qui apprehendit scorpionem. Ista fuit pejor meretrice, scorpionem. Ista fuit pejor meretrice, quia meretrix a merendo dicitur: ista quia meretrix a merendo dicitur: ista autem nihil per hoc meruit, sed insatia- autem nihil per hoc meruit, sed insatia- bilem libidinem quam ad coitum habuit, bilem libidinem quam ad coitum habuit, et in Philippo explere non potuit, in et in Philippo explere non potuit, in Herode quæsivit, qui totus libidini etiam Herode quæsivit, qui totus libidini etiam per medicinas inservivit et ideo scor- per medicinas inservivit et ideo scor- tum fuit, quæ in hoc differt a meretrice, tum fuit, quæ in hoc differt a meretrice, quod non nisi libidinem quærit, mere- quod non nisi libidinem quærit, mere- trix autem non libidinem, sed pretium. trix autem non libidinem, sed pretium. Ezechiel. xvi, 33 et 34: Omnibus mere- Ezechiel. xvi, 33 et 34: Omnibus mere- tricibus dantur mercedes, tu autem de- tricibus dantur mercedes, tu autem de- disti mercedes cunctis amatoribus tuis. disti mercedes cunctis amatoribus tuis. Et in hoc quod dedisti mercedes, et mer- Et in hoc quod dedisti mercedes, et mer- cedes non accepisti, factum est in te con- cedes non accepisti, factum est in te con- tra consuetudinem mulierum in forni- tra consuetudinem mulierum in forni- cationibus suis. Hæc est mulier ultro cationibus suis. Hæc est mulier ultro virum rapiens 1. Scortatricis etiam mali- virum rapiens 1. Scortatricis etiam mali- tiam vicit, quia adultera. tiam vicit, quia adultera.

Unde dicit: Unde dicit:

« Uxore fratris sui. » « Uxore fratris sui. »

Eccli. XXIII, 32 et 33: Mulier omnis Eccli. XXIII, 32 et 33: Mulier omnis relinquens virum suum, et statuens hæ- relinquens virum suum, et statuens hæ- redem ex alieno matrimonio, peccabit. redem ex alieno matrimonio, peccabit. Primo quidem, quia in lege Altissimi Primo quidem, quia in lege Altissimi incredibilis fuit: et secundo, quia in incredibilis fuit: et secundo, quia in virum suum deliquit tertio, quia tho- virum suum deliquit tertio, quia tho- rum viri, et fidei suæ sponsionem viola- rum viri, et fidei suæ sponsionem viola-

1 Cf. I Reg. xx, 30. 1 Cf. I Reg. xx, 30.

vit. Et hoc totum notat cum dicit: In vit. Et hoc totum notat cum dicit: In adulterio fornicata est. In hoc autem adulterio fornicata est. In hoc autem quod maritus ejus verus frater fuit, quod maritus ejus verus frater fuit, etiam stupri rea: sicut et ipse Herodes etiam stupri rea: sicut et ipse Herodes contra legem, Levit. xx, 21: Qui duxe- contra legem, Levit. xx, 21: Qui duxe- rit uxorem fratris sui, rem facit illici- rit uxorem fratris sui, rem facit illici- tam. Ergo stuprator et adulter fuit : tam. Ergo stuprator et adulter fuit : sicut et ipsa Herodias, exitialis meretrix. sicut et ipsa Herodias, exitialis meretrix.

« Et de omnibus malis. » « Et de omnibus malis. »

Ecce generalis correptio: quia de om- Ecce generalis correptio: quia de om- nibus malis corripuit eum: quia Hero- nibus malis corripuit eum: quia Hero- dis malum exemplum fuit pessimum : dis malum exemplum fuit pessimum : quia, ut dicit Gregorius, « in exemplum quia, ut dicit Gregorius, « in exemplum « culpa vehementer extenditur, cum pro « culpa vehementer extenditur, cum pro «< reverentia gradus peccator honora- «< reverentia gradus peccator honora- «tur. » Et ideo minus est dissimulan- «tur. » Et ideo minus est dissimulan- dum in Prælato, quam in subdito. Nec dum in Prælato, quam in subdito. Nec erat ulla tergiversatione celanda : quia erat ulla tergiversatione celanda : quia notorium erat, quod ea erant « quæ fe- notorium erat, quod ea erant « quæ fe- cerat Herodes, » et negari non poterant. cerat Herodes, » et negari non poterant. Psal. XLIX, 21 Arguam te, et statuam Psal. XLIX, 21 Arguam te, et statuam contra faciem tuam. III Reg. 11, 44 : Tu contra faciem tuam. III Reg. 11, 44 : Tu nosti omne malum, cujus tibi conscium nosti omne malum, cujus tibi conscium

est cor tuum. est cor tuum.

« «

Adjecit et hoc supra omnia, etc. » Adjecit et hoc supra omnia, etc. »

Ecce effectus causæ præinductæ : quia Ecce effectus causæ præinductæ : quia pro bono reddidit malum. Jerem. xviii, pro bono reddidit malum. Jerem. xviii, 20 Numquid redditur pro bono ma- 20 Numquid redditur pro bono ma- lum? « Adjecit » autem dicit, quia cum lum? « Adjecit » autem dicit, quia cum in omnibus aliis fuerit scelestus et ma- in omnibus aliis fuerit scelestus et ma- lus, in hoc etiam fuit sacrilegus, et te- lus, in hoc etiam fuit sacrilegus, et te- merarius, et ingratus. Sacrilegus qui- merarius, et ingratus. Sacrilegus qui- dem, quia in eum, qui ab utero matris dem, quia in eum, qui ab utero matris consecratus est, misit manum. Eccli. consecratus est, misit manum. Eccli. XLIX, 9: Male tractaverunt illum, qui a XLIX, 9: Male tractaverunt illum, qui a ventre matris consecratus est. Temera- ventre matris consecratus est. Temera- rius autem, quia injecit manus violentas rius autem, quia injecit manus violentas in Prophetam : cum dicit Psalmista, in Prophetam : cum dicit Psalmista, Psal. civ, 15: Nolite tangere Christos Psal. civ, 15: Nolite tangere Christos meos, et in Prophetis meis nolite mali- meos, et in Prophetis meis nolite mali- gnari. Ingratus autem, quia pro bono gnari. Ingratus autem, quia pro bono malum reddidit. Psal. cv, 4 Pro eo malum reddidit. Psal. cv, 4 Pro eo ut me diligerent, detrahebant mihi. ut me diligerent, detrahebant mihi.

21 21

23 23

IN EVANG. LUCÆ, III-20, 21, 22. IN EVANG. LUCÆ, III-20, 21, 22.

« Adjecit » ergo tantum pondus ini- « Adjecit » ergo tantum pondus ini- quitatis « super omnia » peccata sua. quitatis « super omnia » peccata sua. Psal. xxxvii, 6 et 5 : Putruerunt et cor- Psal. xxxvii, 6 et 5 : Putruerunt et cor- ruptæ sunt cicatrices meæ a facie insi- ruptæ sunt cicatrices meæ a facie insi- pientiæ meæ,... et sicut onus grave gra- pientiæ meæ,... et sicut onus grave gra- vatæ sunt super me. vatæ sunt super me.

« Et inclusit Joannem, » « Et inclusit Joannem, »

Ab utero sanctificatum, cujus nativi- Ab utero sanctificatum, cujus nativi- tas miraculum, cujus vita sanctitas, cu-. tas miraculum, cujus vita sanctitas, cu-. jus officium via fuit salutis, cujus vox jus officium via fuit salutis, cujus vox libera Verbum ostendit æternum. Hunc libera Verbum ostendit æternum. Hunc ergo et talem «< inclusit in carcerem, » ergo et talem «< inclusit in carcerem, » viam ad Christum quantum in se fuit viam ad Christum quantum in se fuit auferens, verbum Dei alligans, salutarem auferens, verbum Dei alligans, salutarem præconem silentio perpetuo condem- præconem silentio perpetuo condem- nans eum qui illuminare missus est his nans eum qui illuminare missus est his qui in tenebris et in umbra mortis se- qui in tenebris et in umbra mortis se- dent, tenebris carceralibus includens. dent, tenebris carceralibus includens. Ecce quantum malum suis malis ad- Ecce quantum malum suis malis ad- jecit Herodes. jecit Herodes.

« Factum est autem, cum baptiza- « Factum est autem, cum baptiza- retur omnis populus, et Jesu baptizato retur omnis populus, et Jesu baptizato et orante, apertum est cœlum : et orante, apertum est cœlum :

Et descendit Spiritus sanctus cor- Et descendit Spiritus sanctus cor- porali specie sicut columba in ipsum: porali specie sicut columba in ipsum: et vox de coelo facta est: Tu es Filius et vox de coelo facta est: Tu es Filius meus dilectus, in te complacui mihi. » meus dilectus, in te complacui mihi. »

Hic agitur de baptismo Christi quod Hic agitur de baptismo Christi quod est sanctificatio nostri baptismatis, et ge- est sanctificatio nostri baptismatis, et ge- neratio nostræ regenerationis. Agendo neratio nostræ regenerationis. Agendo autem de Christi baptismate facit qua- autem de Christi baptismate facit qua- tuor. Primo enim ostendit, qualiter tuor. Primo enim ostendit, qualiter Christi baptismus est terminus baptis- Christi baptismus est terminus baptis- matis Joannis. Secundo ostendit, quæ matis Joannis. Secundo ostendit, quæ devotio habenda est ad nostrum baptis- devotio habenda est ad nostrum baptis- mum percipiendum. Tertio ostendit, mum percipiendum. Tertio ostendit, quis sit effectus baptismatis in eo qui quis sit effectus baptismatis in eo qui digne percipit. Quarto ostendit, quæ sint digne percipit. Quarto ostendit, quæ sint sanctificantia nostrum baptisma. sanctificantia nostrum baptisma.

De primo autem determinans dicit: De primo autem determinans dicit: « Factum est, » secundum ordinationem « Factum est, » secundum ordinationem divinam, quæ omnia præordinat ante- divinam, quæ omnia præordinat ante- quam fiant, « cum baptizaretur omnis quam fiant, « cum baptizaretur omnis

XXII XXII

289 289

populus. » Accommoda est distributio populus. » Accommoda est distributio pro generibus singulorum, hoc est, de pro generibus singulorum, hoc est, de quolibet populo aliqui, hoc est, divites quolibet populo aliqui, hoc est, divites et pauperes, nobiles et ignobiles, servi et pauperes, nobiles et ignobiles, servi et liberi, masculi et fœminæ, Judæi et et liberi, masculi et fœminæ, Judæi et Gentiles, et sic de quibuslibet differen- Gentiles, et sic de quibuslibet differen- tiis hominum inter quos etiam «et Je- tiis hominum inter quos etiam «et Je- su baptizato, » qui sicut dicit, Joan. I, su baptizato, » qui sicut dicit, Joan. I, 26, medius stetit baptizandorum. 26, medius stetit baptizandorum.

Si autem quæritur, Quare Christus Si autem quæritur, Quare Christus voluit baptizari? Dicimus, quod pluri- voluit baptizari? Dicimus, quod pluri- mæ et rationabiles causæ assignantur: mæ et rationabiles causæ assignantur: quarum una potissima est, ut tactu suæ quarum una potissima est, ut tactu suæ mundissimæ carnis vim regenerativam mundissimæ carnis vim regenerativam conferret aquis. Sicut enim in quolibet conferret aquis. Sicut enim in quolibet tactu suo semper aliquid operatus est tactu suo semper aliquid operatus est divinum sicut tetigit leprosum, et sa- divinum sicut tetigit leprosum, et sa- natus est per virtutem divinitatis : et te- natus est per virtutem divinitatis : et te- tigit eum hæmorroissa, et sanata est: tigit eum hæmorroissa, et sanata est: ita etiam tactu aquæ vis influxit aquis ita etiam tactu aquæ vis influxit aquis quod possent mundare animas, quæ vis quod possent mundare animas, quæ vis regenerativa dicitur: tamen hæc vis est regenerativa dicitur: tamen hæc vis est in habitu in aquis, et non reducitur ad in habitu in aquis, et non reducitur ad actum nisi per invocationem sanctæ Tri- actum nisi per invocationem sanctæ Tri- nitatis, et tunc agit regenerationem : nitatis, et tunc agit regenerationem : sicut etiam in baptismate Christi Trini- sicut etiam in baptismate Christi Trini- tas apparuit, Spiritus sanctus in colum- tas apparuit, Spiritus sanctus in colum- ba, Pater in voce, et Filius in aqua. Et ba, Pater in voce, et Filius in aqua. Et hæc est vera causa. hæc est vera causa.

Tamen aliæ causæ assignantur: sicut Tamen aliæ causæ assignantur: sicut ut baptismo justitiam suam compleret, ut baptismo justitiam suam compleret, verbi gratia, ut pateretur legem quam verbi gratia, ut pateretur legem quam ipse tulerat, quia dedit legem, Joan. 11, ipse tulerat, quia dedit legem, Joan. 11, 5: Nisi quis renatus fuerit ex aqua et 5: Nisi quis renatus fuerit ex aqua et Spiritu sancto, non potest introire in Spiritu sancto, non potest introire in regnum Dei. Et ideo ut eamdem legem regnum Dei. Et ideo ut eamdem legem subiret, baptizatus est: sicut subivit le- subiret, baptizatus est: sicut subivit le- gem circumcisionis quam dederat. gem circumcisionis quam dederat.

Altera causa est ut nobis exemplum Altera causa est ut nobis exemplum præberet baptismi suscipiendi. Joan. præberet baptismi suscipiendi. Joan. xu, 15: Exemplum dedi vobis, ut quem- xu, 15: Exemplum dedi vobis, ut quem- admodum ego feci, ita et vos faciatis. admodum ego feci, ita et vos faciatis. Libentius enim et devotius sacramentum Libentius enim et devotius sacramentum in elemento visibili suscipit servus, in elemento visibili suscipit servus, quod ante eum suscepit Dominus: et quod ante eum suscepit Dominus: et magis credit in elemento visibili invenire magis credit in elemento visibili invenire gratiam, quando scit non esse egenum, gratiam, quando scit non esse egenum, et vacuum esse elementum ex susceptio- et vacuum esse elementum ex susceptio- ne Domini. ne Domini.

19 19

290 290

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

His igitur de causis baptizari voluit impedimentum ascendendi in cœlum. His igitur de causis baptizari voluit impedimentum ascendendi in cœlum.

Dominus. Dominus.

Sequitur: Sequitur:

« Et orante. » « Et orante. »

Instruit Dominus in qua devotione ac- Instruit Dominus in qua devotione ac- cipiendus est baptismus. Oratio enim, cipiendus est baptismus. Oratio enim, ut dicit Augustinus, est pius affectus ut dicit Augustinus, est pius affectus mentis in Deum directus. Et in hoc pio mentis in Deum directus. Et in hoc pio affectu suscipi debet et conservari: quia affectu suscipi debet et conservari: quia cum indevotus accedit, obicem Spiritui cum indevotus accedit, obicem Spiritui sancto ponit et licet sacramentum con- sancto ponit et licet sacramentum con- sequatur, tamen rem sacramenti non sequatur, tamen rem sacramenti non suscipit. Sapient. 1, 5: Spiritus sanctus suscipit. Sapient. 1, 5: Spiritus sanctus disciplinæ effugiet fictum, et auferet se disciplinæ effugiet fictum, et auferet se a cogitationibus quæ sunt sine intelle- a cogitationibus quæ sunt sine intelle- ctu, et corripietur a superveniente iniqui- ctu, et corripietur a superveniente iniqui- tate. Sic ergo per orationem pietas mon- tate. Sic ergo per orationem pietas mon- stranda et exercenda est: ut virtutem stranda et exercenda est: ut virtutem suam faciat baptismus. suam faciat baptismus.

Sequitur de effectu baptismi : Sequitur de effectu baptismi :

« Apertum est colum. » « Apertum est colum. »

Non quod divisum fuerit, sed quia Non quod divisum fuerit, sed quia secreta coeli patuerunt. Coelum enim a secreta coeli patuerunt. Coelum enim a celando est dictum, et usque ad illud celando est dictum, et usque ad illud tempus, quamvis aliquando alicui San- tempus, quamvis aliquando alicui San- ctorum aliquid de secretis coeli revela ctorum aliquid de secretis coeli revela tum fuerit ad sciendum tamen secreta tum fuerit ad sciendum tamen secreta coeli non sunt aperta ad dandum, et coeli non sunt aperta ad dandum, et exhibendum communiter. Et sic aperti exhibendum communiter. Et sic aperti sunt coeli in baptismo. Ad litteram autem sunt coeli in baptismo. Ad litteram autem tantus spendor super Christum emicuit, tantus spendor super Christum emicuit, quasi inferiori coelo cedente per modum quasi inferiori coelo cedente per modum quo nubes a coelo recedunt, totum cœ- quo nubes a coelo recedunt, totum cœ- lum empyreum revelaretur, et totum lum empyreum revelaretur, et totum splendorem suum in Christum super splendorem suum in Christum super terram dirigeret, et terram lumine re- terram dirigeret, et terram lumine re- pleret, facto dicens hoc quod dicitur de pleret, facto dicens hoc quod dicitur de illo, ad Hebr. 1, 3, quod Christus est illo, ad Hebr. 1, 3, quod Christus est splendor gloriæ et figura substantiæ splendor gloriæ et figura substantiæ æterni solis, hoc est, Patris. Sapient. æterni solis, hoc est, Patris. Sapient. VII, 26 Candor est lucis æternæ, et VII, 26 Candor est lucis æternæ, et speculum sine macula Dei majestatis. speculum sine macula Dei majestatis. Figurabatur mystice baptizatis Christi Figurabatur mystice baptizatis Christi baptismate cœlum aperiri. Baptismus baptismate cœlum aperiri. Baptismus enim cœlum aperit per hoc quod aufert enim cœlum aperit per hoc quod aufert

Passio autem Christi aperit per pretii Passio autem Christi aperit per pretii solutionem, et Ascensio Domini aperit solutionem, et Ascensio Domini aperit per loci adeptionem et mansionis præpa- per loci adeptionem et mansionis præpa- rationem. Unde baptismus removet re- rationem. Unde baptismus removet re- pagulum, Psal. CVI, 16 et 17: Contrivit pagulum, Psal. CVI, 16 et 17: Contrivit portas æreas, et vectes ferreos confregit : portas æreas, et vectes ferreos confregit : suscepit eos de via iniquitatis eorum. suscepit eos de via iniquitatis eorum. Passio autem solvit pretium de emenda Passio autem solvit pretium de emenda mansione, Genes. xxxI, 39: Ego dam- mansione, Genes. xxxI, 39: Ego dam- num omne reddebam: quidquid furto num omne reddebam: quidquid furto peribat, a me exigebas. Ascensio autem peribat, a me exigebas. Ascensio autem in redemptum per passionem intrat lo- in redemptum per passionem intrat lo- cum, Joan. xiv, 2 et 3: Vado parare cum, Joan. xiv, 2 et 3: Vado parare vobis locum... Iterum venio, et accipiam vobis locum... Iterum venio, et accipiam vos ad meipsum ut ubi sum ego, et vos vos ad meipsum ut ubi sum ego, et vos sitis, scilicet mecum. sitis, scilicet mecum.

« Et descendit Spiritus sanctus, « Et descendit Spiritus sanctus, etc. » etc. »

Sequitur de sanctificantibus baptis- Sequitur de sanctificantibus baptis- mum. Hæc autem sunt, Pater, et Filius, mum. Hæc autem sunt, Pater, et Filius, et Spiritus sanctus: Pater in voce, Fi- et Spiritus sanctus: Pater in voce, Fi- lius in carne, Spiritus sanctus in colum- lius in carne, Spiritus sanctus in colum- ba. Et ideo sine invocatione Trinitatis ba. Et ideo sine invocatione Trinitatis per propria nomina, baptismus non san- per propria nomina, baptismus non san- ctificatur: quia tres personæ per sibi ctificatur: quia tres personæ per sibi propria ibi apparuerunt sanctificantes. propria ibi apparuerunt sanctificantes. Matth. xxvi, 19 Baptizantes eos in Matth. xxvi, 19 Baptizantes eos in nomine Patris, et Filii, et Spiritus san- nomine Patris, et Filii, et Spiritus san- cti. cti.

Quia autem in sanctificando, ut dicit Quia autem in sanctificando, ut dicit Augustinus, Spiritus sanctus persona Augustinus, Spiritus sanctus persona vicinior nobis est, ideo incipit a Spiritu, vicinior nobis est, ideo incipit a Spiritu, dicens tria descensum, et descenden- dicens tria descensum, et descenden- tem, et descendendi modum. tem, et descendendi modum.

Descensum tangit cum dicit : Descensum tangit cum dicit : « Et « Et descendit, » descensione sua declarans descendit, » descensione sua declarans sanctificationis infusionem in baptis- sanctificationis infusionem in baptis- mum. Isa. LXVI, 12: Ecce ego declinabo mum. Isa. LXVI, 12: Ecce ego declinabo super eam quasi fluvium pacis, et quasi super eam quasi fluvium pacis, et quasi torrentem inundantem gloriam Gentium. torrentem inundantem gloriam Gentium. Flumen pacis significatio est Spiritus. Et Flumen pacis significatio est Spiritus. Et quia nescit tarda molimina Spiritus san- quia nescit tarda molimina Spiritus san- cti gratia, ideo appropriatur torrenti cti gratia, ideo appropriatur torrenti inundanti. Torridus quidem calore cha- inundanti. Torridus quidem calore cha- ritatis inundans autem abundantia cha- ritatis inundans autem abundantia cha-

IN EVANG. LUCÆ, III-21, 22. IN EVANG. LUCÆ, III-21, 22.

rismatis. Et hæc est gloria gentium quæ rismatis. Et hæc est gloria gentium quæ veniunt cum devotione ad baptismum. veniunt cum devotione ad baptismum. Descendentem autem tangit Spiritum Descendentem autem tangit Spiritum

sanctum: sanctum:

« Et descendit Spiritus sanctus, » per « Et descendit Spiritus sanctus, » per spirationem renatis ferens spiritum vitæ, spirationem renatis ferens spiritum vitæ, et per sanctitatem expellens peccatum et per sanctitatem expellens peccatum quod fuit causa mortis. Facit autem hæc quod fuit causa mortis. Facit autem hæc duo septem quibusdam appropriatis sibi duo septem quibusdam appropriatis sibi effectibus. Primo enim munditia creat effectibus. Primo enim munditia creat cor novum, Psal. L, 12: Cor mundum cor novum, Psal. L, 12: Cor mundum crea in me, Deus, et spiritum rectum in- crea in me, Deus, et spiritum rectum in- nova in visceribus meis. Secundo, crea- nova in visceribus meis. Secundo, crea- tum autem et mundatum et rectificatum tum autem et mundatum et rectificatum renovat virtute, Psal. CII, 30: Emittes renovat virtute, Psal. CII, 30: Emittes Spiritum tuum, et creabuntur, et reno- Spiritum tuum, et creabuntur, et reno- vabis faciem terræ. Ezechiel. xxxvI, 26 vabis faciem terræ. Ezechiel. xxxvI, 26 et 25 Dabo vobis Spiritum novum,... et 25 Dabo vobis Spiritum novum,... et effundam super vos aquam mundam. et effundam super vos aquam mundam. Tertio, renovatum eripiens de servitute Tertio, renovatum eripiens de servitute facit liberum, II ad Corinth. III, 17: Ubi facit liberum, II ad Corinth. III, 17: Ubi Spiritus Domini, ibi libertas, Quarto, Spiritus Domini, ibi libertas, Quarto, liberum facit Deo reconciliatum ami- liberum facit Deo reconciliatum ami- cum, Genes. VIII, 11, Columba retulit cum, Genes. VIII, 11, Columba retulit ramum virentis olivæ, reconciliatum et ramum virentis olivæ, reconciliatum et propitiatum ostendens Deum. Quinto, propitiatum ostendens Deum. Quinto, reconciliatum adhuc infirmum adjuvat reconciliatum adhuc infirmum adjuvat ad bonum, ad Roman. VII, 26 : Spiritus ad bonum, ad Roman. VII, 26 : Spiritus adjuvat infirmitatem nostram. Sexto, adjuvat infirmitatem nostram. Sexto, adjutum et confortatum suspirare facit adjutum et confortatum suspirare facit de exsilio ad patriam, ad Roman. viii, de exsilio ad patriam, ad Roman. viii, 26 Spiritus postulat pro nobis gemiti- 26 Spiritus postulat pro nobis gemiti- bus inenarrabilibus. Septimo, suspiran- bus inenarrabilibus. Septimo, suspiran- tem pennis desideriorum et contempla- tem pennis desideriorum et contempla- tionum elevat in requiem beatorum in tionum elevat in requiem beatorum in coelum, Psal. LIV, 7: Quis dabit mihi coelum, Psal. LIV, 7: Quis dabit mihi pennas sicut columbæ? et volabo, et re- pennas sicut columbæ? et volabo, et re- quiescam. Sic ergo descendit Spiritus quiescam. Sic ergo descendit Spiritus

sanctus. sanctus.

Descendendi autem modum tangit in Descendendi autem modum tangit in duobus, scilicet, in genere, et in specie. duobus, scilicet, in genere, et in specie. In genere quidem, quia descendit In genere quidem, quia descendit

« Corporali specie. » « Corporali specie. »

Hæc autem species fuit verum corpus Hæc autem species fuit verum corpus oculis hominum quibus Deus revelari oculis hominum quibus Deus revelari voluit visibiliter apparens. Tamen species voluit visibiliter apparens. Tamen species vocatur, quia Spiritui sancto corpus il- vocatur, quia Spiritui sancto corpus il-

291 291

lud non fuit unitum, sicut Filio fuit uni- lud non fuit unitum, sicut Filio fuit uni- tum corpus hominis quod assumpsit. tum corpus hominis quod assumpsit. Hæc igitur est causa quod dicitur, non Hæc igitur est causa quod dicitur, non corpore, sed corporali specie: quia in corpore, sed corporali specie: quia in eo Spiritus sanctus fuit ad expletionem eo Spiritus sanctus fuit ad expletionem operis quod exercuit, et non ad esse operis quod exercuit, et non ad esse unionis in persona. unionis in persona.

Et in specie tangit modum cum dicit : Et in specie tangit modum cum dicit :

« Sicut columba, » « Sicut columba, »

Quæ quidem vera columba fuit: quia Quæ quidem vera columba fuit: quia pura veritas nescit uti figmentis phan- pura veritas nescit uti figmentis phan- tasticis. Joan. IV, 24: Spiritus est Deus, tasticis. Joan. IV, 24: Spiritus est Deus, et eos qui adorant eum, in spiritu et ve- et eos qui adorant eum, in spiritu et ve- ritate oportet adorare. ritate oportet adorare.

Proprietatibus autem decem mirabili- Proprietatibus autem decem mirabili- ter columbæ convenientibus, voluit po- ter columbæ convenientibus, voluit po- tius uti columba quam alia specie cor- tius uti columba quam alia specie cor- porali: quarum una est, quod non ha- porali: quarum una est, quod non ha- bet fel in hepate, in quo secundum Pla- bet fel in hepate, in quo secundum Pla- tonem est vis appetitiva: quod signat tonem est vis appetitiva: quod signat nihil fellitum et amarum secundum in- nihil fellitum et amarum secundum in- dignationem, vel iram, vel odium, vel dignationem, vel iram, vel odium, vel invidiam, communicationem habere cum invidiam, communicationem habere cum Spiritu sancto. Ad Hebr. XII, 15: Ne Spiritu sancto. Ad Hebr. XII, 15: Ne qua radix amaritudinis sursum germi- qua radix amaritudinis sursum germi- nans impediat, et per illam inquinentur nans impediat, et per illam inquinentur multi. multi.

Secunda est, quia avis est innocua Secunda est, quia avis est innocua ore, non mordax: et si mordeat, non. ore, non mordax: et si mordeat, non. dat læsuram, signans nihil mali in ore. dat læsuram, signans nihil mali in ore. habere qui habet Spiritum sanctum. Ad habere qui habet Spiritum sanctum. Ad Ephes. IV, 29: Omnis sermo malus ex Ephes. IV, 29: Omnis sermo malus ex ore vestro non procedat: sed si quis bo- ore vestro non procedat: sed si quis bo- nus ad ædificationem fidei, ut det gra- nus ad ædificationem fidei, ut det gra- tiam audientibus. tiam audientibus.

Tertia est, quia est avis innocua un- Tertia est, quia est avis innocua un- guibus, nihil lacerans pede vel ungue. guibus, nihil lacerans pede vel ungue. Psal. xxxvi, 37: Custodi innocentiam, Psal. xxxvi, 37: Custodi innocentiam, et vide æquitatem. et vide æquitatem.

Quarta est, quod est avis cibata nudo Quarta est, quod est avis cibata nudo grano, et tectum pede non eruit verten- grano, et tectum pede non eruit verten- do sicut gallina, vel rostro fodiendo sicut do sicut gallina, vel rostro fodiendo sicut corvus in quo notatur frugalitas parsi- corvus in quo notatur frugalitas parsi- moniæ. Eccli. xxxI, 19: Utere quasi ho- moniæ. Eccli. xxxI, 19: Utere quasi ho- mo frugi his quæ tibi apponuntur. mo frugi his quæ tibi apponuntur.

Quinta est, quod est avis osculativa Quinta est, quod est avis osculativa sui generis, significans in hoc dulcedi- sui generis, significans in hoc dulcedi-

292 292

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

nem Spiritus. Et, sicut dicit Augustinus, nem Spiritus. Et, sicut dicit Augustinus, etiam cum mordens est, dulciter quasi etiam cum mordens est, dulciter quasi osculando et non lædendo mordet, si- osculando et non lædendo mordet, si- gnificans quoniam reprehensio et corre- gnificans quoniam reprehensio et corre- ctio est dulcis et non dente canino illata. ctio est dulcis et non dente canino illata. Unde Augustinus: « Gratanter recipit Unde Augustinus: « Gratanter recipit « osculum columbinum benignissima « osculum columbinum benignissima « charitas dentem autem caninum vel « charitas dentem autem caninum vel « evitat cautissima humilitas, vel retun- « evitat cautissima humilitas, vel retun- << dit solidissima charitas. » Eccli. xxiv, << dit solidissima charitas. » Eccli. xxiv, 27 Spiritus meus super mel dulcis, et 27 Spiritus meus super mel dulcis, et hæreditas mea super mel et favum. hæreditas mea super mel et favum.

Sexta proprietas est, quod mirabili Sexta proprietas est, quod mirabili sagacitate cavet accipitrem. Si enim vi- sagacitate cavet accipitrem. Si enim vi- deat falconem qui non accipit eam nisi deat falconem qui non accipit eam nisi ictum dando in aere, fugit vel ad terram ictum dando in aere, fugit vel ad terram vel ad arborem. Si autem videat aqui vel ad arborem. Si autem videat aqui lam quæ accipit in terra, statim declinat lam quæ accipit in terra, statim declinat ad aerem vel ad arborem. Et si videat la- ad aerem vel ad arborem. Et si videat la- rum accipientem in arbore, declinat ad rum accipientem in arbore, declinat ad terram vel ad aerem. Et ideo sedet su- terram vel ad aerem. Et ideo sedet su- per aquas ut si forte per negligentiam per aquas ut si forte per negligentiam non consideret rapacem venientem, sal- non consideret rapacem venientem, sal- tem umbram ejus in aqua perpendat : si- tem umbram ejus in aqua perpendat : si- gnificans quam sagaciter tentator est de- gnificans quam sagaciter tentator est de- clinandus, et per veritatem vel in fluen- clinandus, et per veritatem vel in fluen- tis Scripturæ considerandus. Cantic. v, tis Scripturæ considerandus. Cantic. v, 12: Oculi ejus sicut columbæ super ri- 12: Oculi ejus sicut columbæ super ri- vulos aquarum. vulos aquarum.

: :

Septima esse dicitur, quod pullos alie- Septima esse dicitur, quod pullos alie- nos nutrit et fovet sicut suos: et com- nos nutrit et fovet sicut suos: et com- mendat dilectionem proximi. Levit. xix, mendat dilectionem proximi. Levit. xix, 18: Diliges amicum tuum sicut teip- 18: Diliges amicum tuum sicut teip-

sum. sum.

Octava est, quod gemitum habet pro Octava est, quod gemitum habet pro cantu. Proverb. XIV, 10: Cor quod novit cantu. Proverb. XIV, 10: Cor quod novit amaritudinem animæ suæ, in gaudio amaritudinem animæ suæ, in gaudio ejus non miscebitur extraneus. ejus non miscebitur extraneus.

Nona est, quod gregatim volat, con- Nona est, quod gregatim volat, con- cordiam et socialem civilitatem custo- cordiam et socialem civilitatem custo- diens. Eccli. xxv, 1 et 2: In tribus pla- diens. Eccli. xxv, 1 et 2: In tribus pla- citum est spiritui meo, quæ sunt probata citum est spiritui meo, quæ sunt probata coram Deo et hominibus: concordia fra- coram Deo et hominibus: concordia fra- trum, amor proximorum, et vir et mu- trum, amor proximorum, et vir et mu- lier bene sibi consentientes. lier bene sibi consentientes.

Decima est, quod in petra nidum suum Decima est, quod in petra nidum suum

1 I ad Corinth. x, 4. 1 I ad Corinth. x, 4.

* IV Regum, XVIII, 4. * IV Regum, XVIII, 4.

collocat vel alio tuto loco, propter ani- collocat vel alio tuto loco, propter ani- malia nido insidiantia. Petra autem est malia nido insidiantia. Petra autem est Christus et foramina nidis nostris Christus et foramina nidis nostris apta, aperturæ vulnerum ipsius: in qui- apta, aperturæ vulnerum ipsius: in qui- bus abscondit cordis sui partum per me- bus abscondit cordis sui partum per me- moriam passionis quisquis tutus esse de- moriam passionis quisquis tutus esse de- siderat. Jerem. XLVIII, 28: Estote quasi siderat. Jerem. XLVIII, 28: Estote quasi columba nidificans in summo ore fora- columba nidificans in summo ore fora- minis. Isa. II, 10: Ingredere in petram, minis. Isa. II, 10: Ingredere in petram, et abscondere in fossa humo. et abscondere in fossa humo.

His ergo proprietatibus elegit colum- His ergo proprietatibus elegit colum- bam non quidem quod esset illi colum- bam non quidem quod esset illi colum- bæ unitus, sive incolumbatus: sicut bæ unitus, sive incolumbatus: sicut Christus incarnatus, et humanatus: sed Christus incarnatus, et humanatus: sed quod vera et viva sit columba, tunc ad quod vera et viva sit columba, tunc ad usum Spiritus creata, et post peractum usum Spiritus creata, et post peractum officium in pristinam materiam resoluta. officium in pristinam materiam resoluta. Noluit enim manere eam adorandam, Noluit enim manere eam adorandam, sicut Christi caro adoratur: quia non sicut Christi caro adoratur: quia non erat sibi unita: sicut et confringi et erat sibi unita: sicut et confringi et comburi pulverem serpentis, quem comburi pulverem serpentis, quem Moyses fecerat, voluit Ezechiam², ne per Moyses fecerat, voluit Ezechiam², ne per a populo adoraretur, et sic in idolola- a populo adoraretur, et sic in idolola- triam induceret. Apparuit autem super triam induceret. Apparuit autem super Apostolos in igne³: quia eos ad chari- Apostolos in igne³: quia eos ad chari- tatem accendit, et peccatum consumpsit, tatem accendit, et peccatum consumpsit, quod non erat opus in Christo. quod non erat opus in Christo.

Sic igitur Spiritus sanctus corporali Sic igitur Spiritus sanctus corporali specie descendit sicut columba « in ip- specie descendit sicut columba « in ip- sum, » ita quod Spiritus descendit in sum, » ita quod Spiritus descendit in ipsum columba autem mansit super ipsum columba autem mansit super eum usque post baptismum, et tunc de- eum usque post baptismum, et tunc de- siit. Joan. 1, 33: Super quem videris siit. Joan. 1, 33: Super quem videris Spiritum descendentem, et manentem Spiritum descendentem, et manentem super eum, hic est qui baptizat. super eum, hic est qui baptizat.

« Et vox de coelo facta est. » « Et vox de coelo facta est. »

Et in hac voce apparuit Pater in suæ Et in hac voce apparuit Pater in suæ proprietate personæ. Sicut enim colum- proprietate personæ. Sicut enim colum- ba inter omnia corporalia, sola propria ba inter omnia corporalia, sola propria Spiritus sancti, non Filii, neque Patris: Spiritus sancti, non Filii, neque Patris: ita vox ista sola inter omnia corporalia, ita vox ista sola inter omnia corporalia, propria est solius Patris, non Spiritus propria est solius Patris, non Spiritus sancti, neque Filii. Et ita caro assumpta sancti, neque Filii. Et ita caro assumpta sola est propria Filii, non Patris, nec sola est propria Filii, non Patris, nec

3 Act. 11, 3. 3 Act. 11, 3.

IN EVANG. LUCÆ, III-22, 23, 24, 25, 26, 27. IN EVANG. LUCÆ, III-22, 23, 24, 25, 26, 27.

Spiritus sancti. Omnia enim alia corpo- Spiritus sancti. Omnia enim alia corpo- ralia communiter sunt trium: licet per ralia communiter sunt trium: licet per aliquam convenientiam attribuantur ali- aliquam convenientiam attribuantur ali- quando uni personæ, sicut ignis, Spiri- quando uni personæ, sicut ignis, Spiri- tui sancto, cum tamen sit communis tui sancto, cum tamen sit communis trium. Et hoc est quod dicit Psalmista, trium. Et hoc est quod dicit Psalmista, Psal. xxvIII, 3 Deus majestatis into- Psal. xxvIII, 3 Deus majestatis into- nuit, Dominus super aquas multas. nuit, Dominus super aquas multas. Psal. LXVII, 34: Dabit voci suæ vocem Psal. LXVII, 34: Dabit voci suæ vocem virtutis. virtutis.

Sonuit autem tribus vicibus vox de Sonuit autem tribus vicibus vox de coelo vox Patris in baptismo quidem ad coelo vox Patris in baptismo quidem ad sanctificandum': in transfiguratione ad sanctificandum': in transfiguratione ad beatificandum: in passione autem ad beatificandum: in passione autem ad reconciliandum 3. In baptismo acceptat reconciliandum 3. In baptismo acceptat sacramentum et ideo dicit: In quo mi- sacramentum et ideo dicit: In quo mi- hi complacui. In transfiguratione beati- hi complacui. In transfiguratione beati- ficandos invitat ad obediendum: et ideo ficandos invitat ad obediendum: et ideo dicit Ipsum audite. In tempore passio- dicit Ipsum audite. In tempore passio- nis ad purificandum, ut aptus sit homo nis ad purificandum, ut aptus sit homo splendori gloriæ et ideo dicit: Clarifi- splendori gloriæ et ideo dicit: Clarifi- cavi, et iterum clarificabo. cavi, et iterum clarificabo.

Quid autem dicit vox, subjungit cum Quid autem dicit vox, subjungit cum dicit: dicit:

« Tu es filius, etc. » « Tu es filius, etc. »

Tria dicit discretionem Filii ab aliis, Tria dicit discretionem Filii ab aliis, professionem dilectionis, et acceptatio- professionem dilectionis, et acceptatio- nem sui operis. nem sui operis.

Discretionem quando dicit: « Tu es Discretionem quando dicit: « Tu es Filius meus, » ab aliis discretus in hoc Filius meus, » ab aliis discretus in hoc quod tu per naturam, alii autem per quod tu per naturam, alii autem per adoptionis gratiam. Joan. 1, 14: Vidi- adoptionis gratiam. Joan. 1, 14: Vidi- mus gloriam ejus, gloriam quasi Unige- mus gloriam ejus, gloriam quasi Unige- niti a Patre. In hoc autem quod est Fi- niti a Patre. In hoc autem quod est Fi- lius naturalis et proprius, adoptamur nos lius naturalis et proprius, adoptamur nos in filios. Ad Coloss. I, 14: Transtulit in filios. Ad Coloss. I, 14: Transtulit nos in regnum Filii dilectionis suæ. nos in regnum Filii dilectionis suæ.

Professionem dilectionis in hoc quod Professionem dilectionis in hoc quod dicit : :: dicit : :: « Dilectus, » qui nihil habet non « Dilectus, » qui nihil habet non dilectum quia non nascitur filius iræ dilectum quia non nascitur filius iræ sicut cæteri quia ipse principium est sicut cæteri quia ipse principium est suæ dilectionis, hoc est, Spiritus sancti : suæ dilectionis, hoc est, Spiritus sancti : sicut et Pater. Et hanc dilectionem in- sicut et Pater. Et hanc dilectionem in-

1 Cf. Matth. III, 17. 1 Cf. Matth. III, 17.

2 Cf. Matth. XVII, 5. 2 Cf. Matth. XVII, 5.

3 Cf. Joan. XII, 28. 3 Cf. Joan. XII, 28.

293 293

fundit fidelibus, ad Roman. v, 5: Cha- fundit fidelibus, ad Roman. v, 5: Cha- ritas Dei diffusa est in cordibus nostris ritas Dei diffusa est in cordibus nostris per Spiritum sanctum, qui datus est no- per Spiritum sanctum, qui datus est no- bis. bis.

Placitum operis Filii dicit: Placitum operis Filii dicit:

« In quo complacui mihi. » « In quo complacui mihi. »

Quia mea omnia tua sunt, et tua mea Quia mea omnia tua sunt, et tua mea sunt. Et clarificatus sum in eis 5. Et ideo sunt. Et clarificatus sum in eis 5. Et ideo quia mea in te sunt: sicut placeo mihi quia mea in te sunt: sicut placeo mihi in meis nihil displicentiæ inveniens, ita in meis nihil displicentiæ inveniens, ita placeo mihi in tuis nihil inveniens dis- placeo mihi in tuis nihil inveniens dis- plicentiæ. Et hæc est lectura Ambrosii. plicentiæ. Et hæc est lectura Ambrosii. Beda autem legit: « In te complacuit Beda autem legit: « In te complacuit mihi, » hoc est, in te simul placitum mihi, » hoc est, in te simul placitum meum resedit: quia per te placet totum meum resedit: quia per te placet totum quod prius displicuit. Genes. VI, 7 : Pœ- quod prius displicuit. Genes. VI, 7 : Pœ- nitet me fecisse eos, scilicet homines. Sed nitet me fecisse eos, scilicet homines. Sed modo complacet in te reparare: et ideo modo complacet in te reparare: et ideo totum meum placitum, hoc est, pascens totum meum placitum, hoc est, pascens in volito voluntas, est in te : et ideo in volito voluntas, est in te : et ideo acceptabo pro redemptione hoc quod acceptabo pro redemptione hoc quod feceris. Psal. L, 21: Tunc acceptabis sacri- feceris. Psal. L, 21: Tunc acceptabis sacri- ficium justitiæ, oblationes et holocausta. ficium justitiæ, oblationes et holocausta.

Sic ergo Pater in voce apparuit sibi, Sic ergo Pater in voce apparuit sibi, et non alii personæ propria. et non alii personæ propria.

« Et ipse Jesus erat incipiens quasi « Et ipse Jesus erat incipiens quasi annorum triginta, ut putabatur filius annorum triginta, ut putabatur filius Joseph, qui fuit Heli, qui fuit Mathat, Joseph, qui fuit Heli, qui fuit Mathat, Qui fuit Levi, qui fuit Melchi, qui Qui fuit Levi, qui fuit Melchi, qui fuit Janne, qui fuit Joseph, fuit Janne, qui fuit Joseph,

Qui fuit Mathathiæ, qui fuit Amos, Qui fuit Mathathiæ, qui fuit Amos, qui fuit Nahum, qui fuit Hesli, qui fuit qui fuit Nahum, qui fuit Hesli, qui fuit Nagge, Nagge,

Qui fuit Mahath, qui fuit Mathathiæ, Qui fuit Mahath, qui fuit Mathathiæ, qui fuit Semei, qui fuit Joseph, qui fuit qui fuit Semei, qui fuit Joseph, qui fuit

Juda, Juda,

Qui fuit Joanna, qui fuit Resa, qui Qui fuit Joanna, qui fuit Resa, qui fuit Zorobabel, qui fuit Salathiel, qui fuit Zorobabel, qui fuit Salathiel, qui fuit Neri, fuit Neri,

4 Ad Ephes. II, 3: Eramus natura filii iræ, sic- 4 Ad Ephes. II, 3: Eramus natura filii iræ, sic- ut et cæteri. ut et cæteri.

5 Joan. XVII, 10. 5 Joan. XVII, 10.

23 23

24 24

25 25

26 26

27 27

28 28

6 6

30 30

31 31

32 32

33 33