254 254

<< Sedentem, » << Sedentem, »

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

Ut quietum spiritum demonstraret. Ut quietum spiritum demonstraret. Isa. XLII, 1 et 2: Judicium gentibus Isa. XLII, 1 et 2: Judicium gentibus proferet. Non clamabit, neque accipiet proferet. Non clamabit, neque accipiet personam, nec audietur vox ejus foris. personam, nec audietur vox ejus foris. Quiete enim et modeste proposuit, et Quiete enim et modeste proposuit, et respondit, non cum clamore et conten- respondit, non cum clamore et conten- tione. tione.

« In medio Doctorum. » « In medio Doctorum. »

Sedere non potuit, qui hoc per ma- Sedere non potuit, qui hoc per ma- gnæ sapientiæ demonstrationem non evi- gnæ sapientiæ demonstrationem non evi- cit. Eccli. xxiv, 1 In medio populi sui cit. Eccli. xxiv, 1 In medio populi sui gloriabitur. Semper enim est in medio, gloriabitur. Semper enim est in medio, ad quod omnia extrema habent respe- ad quod omnia extrema habent respe- ctum. Natus in medio duorum anima- ctum. Natus in medio duorum anima- lium jacens, nunc in medio Doctorum lium jacens, nunc in medio Doctorum sedens, baptizandus in medio baptizan- sedens, baptizandus in medio baptizan- dorum. Joan. 1, 26: Medius vestrum ste- dorum. Joan. 1, 26: Medius vestrum ste- tit. Crucifixus in medio latronum: re- tit. Crucifixus in medio latronum: re- surgens immortalis in medio discipulo- surgens immortalis in medio discipulo- rum 2. In primo, medium pabulum gra- rum 2. In primo, medium pabulum gra- tiæ offerens: in secundo, Verbum sa- tiæ offerens: in secundo, Verbum sa- pientiæ illuminans : in tertio, sacramenta pientiæ illuminans : in tertio, sacramenta consecrans : in quarto, redemptionem consecrans : in quarto, redemptionem communicans in quinto, statum im- communicans in quinto, statum im- mortalitatis offerens. Et in omnibus os- mortalitatis offerens. Et in omnibus os- tendens, quod extrema immensitate ab- tendens, quod extrema immensitate ab- jicit, et medium secundum temperantiæ jicit, et medium secundum temperantiæ mensuram diligit. mensuram diligit.

Doctores autem dicuntur, qui docendi Doctores autem dicuntur, qui docendi et magisterii promeruerant auctoritatem. et magisterii promeruerant auctoritatem. Psal. cv1, 32 Exaltent eum in ecclesia Psal. cv1, 32 Exaltent eum in ecclesia plebis, et in cathedra seniorum laudent plebis, et in cathedra seniorum laudent

eum. eum.

« Audientem illos, » quia secundum « Audientem illos, » quia secundum disciplinam studii quam nobis commen- disciplinam studii quam nobis commen- dat, prius est audire quam interrogare. dat, prius est audire quam interrogare. Proverb. 1,5 Audiens sapiens sapien- Proverb. 1,5 Audiens sapiens sapien- tior erit, et intelligens gubernacula pos- tior erit, et intelligens gubernacula pos-

sidebit. sidebit.

« Et interrogantem eos, » de auditis. « Et interrogantem eos, » de auditis. Deuter. XXXII, 7 Interroga patrem Deuter. XXXII, 7 Interroga patrem tuum, et annuntiabit tibi : majores tuos, tuum, et annuntiabit tibi : majores tuos,

1 Cf. Luc. xx111, 33. 1 Cf. Luc. xx111, 33.

2 Cf. Joan. xx, 26. 2 Cf. Joan. xx, 26.

et dicent tibi. Malach. 1, 7: Labia Sa- et dicent tibi. Malach. 1, 7: Labia Sa- cerdotis custodient scientiam, et legem re- cerdotis custodient scientiam, et legem re- quirent ex ore ejus. Sic ergo interroga- quirent ex ore ejus. Sic ergo interroga- vit, nobis formam discendi præbens. Ec- vit, nobis formam discendi præbens. Ec- cli. xxxII, 9: Audi tacens, simul et quæ- cli. xxxII, 9: Audi tacens, simul et quæ- rens et pro reverentia accedet tibi bona rens et pro reverentia accedet tibi bona gratia. gratia.

Attende, quod quædam Glossa, et qui- Attende, quod quædam Glossa, et qui- dam expositores allegorice et moraliter dam expositores allegorice et moraliter exponentes « triduum » post quod inven- exponentes « triduum » post quod inven- tus est Jesus, multipliciter ipsum expo- tus est Jesus, multipliciter ipsum expo- nunt. De triplici lege exponunt allegori- nunt. De triplici lege exponunt allegori- rice quia Patriarchæ sub lege naturali rice quia Patriarchæ sub lege naturali quæsiverunt, et non invenerunt. Ad Ro- quæsiverunt, et non invenerunt. Ad Ro- man. 11, 14 et 15: Ejusmodi legem non man. 11, 14 et 15: Ejusmodi legem non habentes, ipsi sibi sunt lex, scilicet natu- habentes, ipsi sibi sunt lex, scilicet natu- ralis qui ostendunt opus legis scriptum ralis qui ostendunt opus legis scriptum in cordibus suis. Secundo die, sub-lege in cordibus suis. Secundo die, sub-lege scripta quæsiverunt Reges et Prophetæ, scripta quæsiverunt Reges et Prophetæ, et non invenerunt. De hac lege, Eccli. et non invenerunt. De hac lege, Eccli. XXIV, 33 Legem mandavit Moyses in XXIV, 33 Legem mandavit Moyses in præceptis justitiarum. De Regibus et præceptis justitiarum. De Regibus et Prophetis, Luc. x, 24: Multi Prophetæ Prophetis, Luc. x, 24: Multi Prophetæ et Reges voluerunt videre quæ vos videtis, et Reges voluerunt videre quæ vos videtis, et non viderunt et audire quæ auditis, et non viderunt et audire quæ auditis, et non audierunt. In tertio die in lege et non audierunt. In tertio die in lege Christi, consecuta est gentilitas in lege Christi, consecuta est gentilitas in lege Christi Dominum Jesum. Ad Roman. XI, Christi Dominum Jesum. Ad Roman. XI, 7: Quod quærebat Israel, hoc non est 7: Quod quærebat Israel, hoc non est consecutus electio autem consecuta est. consecutus electio autem consecuta est.

De lege autem Christi, ad Roman. viii, De lege autem Christi, ad Roman. viii, 2 Lex enim Spiritus vitæ in Christo Je- 2 Lex enim Spiritus vitæ in Christo Je- su liberavit me a lege peccati et mor- su liberavit me a lege peccati et mor-

tis. tis.

Est etiam triduum pœnitentiæ: com- Est etiam triduum pœnitentiæ: com- punctio cordis, confessio oris, et satisfa- punctio cordis, confessio oris, et satisfa- ctio operis, in quo perfecte invenitur ctio operis, in quo perfecte invenitur Jesus. Exod. III, 18: Ibimus viam trium Jesus. Exod. III, 18: Ibimus viam trium dierum in solitudinem, ut immolemus dierum in solitudinem, ut immolemus Domino Deo nostro. Domino Deo nostro.

Et triduum contemplationis, visio sen- Et triduum contemplationis, visio sen- sibilis, visio imaginativa, et visio intel- sibilis, visio imaginativa, et visio intel- lectualis, et ibi invenitur. Genes. XXII, lectualis, et ibi invenitur. Genes. XXII, 4 Die tertio Abraham elevatis oculis, 4 Die tertio Abraham elevatis oculis, vidit locum procul. Et hoc est tertium vidit locum procul. Et hoc est tertium cœlum in quod raptus est Paulus ³. cœlum in quod raptus est Paulus ³.

: :

3 Cf. II ad Corinth. XII, 2. 3 Cf. II ad Corinth. XII, 2.

IN EVANG. LUCÆ, II-47, 48, 49, 50, 51, 52. IN EVANG. LUCÆ, II-47, 48, 49, 50, 51, 52.

Audiens ergo et interrogans, demon- Audiens ergo et interrogans, demon- strat sapientiam divinam illi tempori con- strat sapientiam divinam illi tempori con- gruam. Unde Hieronymus in Proœmio gruam. Unde Hieronymus in Proœmio galeato « Salvator cum esset duodecim galeato « Salvator cum esset duodecim annorum, in medio Doctorum sedens, annorum, in medio Doctorum sedens, magis docet dum prudenter interrogat. » magis docet dum prudenter interrogat. » Ex hoc autem sequitur admiratio audien- Ex hoc autem sequitur admiratio audien- tium. tium.

Et hoc est: Et hoc est:

« Stupebant autem omnes. » « Stupebant autem omnes. »

Stupor est systoles cordis in magno et Stupor est systoles cordis in magno et arduo apparente ita quod cor quasi fit arduo apparente ita quod cor quasi fit insensibile, dum nec modum nec causam insensibile, dum nec modum nec causam valet agnoscere. Isa. LII, 14: Obstupue- valet agnoscere. Isa. LII, 14: Obstupue- runt super te multi. Et ibidem, y. 15: runt super te multi. Et ibidem, y. 15: Super ipsum continebunt reges os suum. Super ipsum continebunt reges os suum. Job, xxix, 21: Qui me audiebant, Job, xxix, 21: Qui me audiebant, exspectabant sententiam, et intenti tace- exspectabant sententiam, et intenti tace- bant ad consilium meum. bant ad consilium meum.

«< «<

Super prudentia. » Prudentia hic ge- Super prudentia. » Prudentia hic ge- neraliter sumitur, quasi prudentia quæ neraliter sumitur, quasi prudentia quæ quælibet prodit occulta. Job, xxvi, 18: quælibet prodit occulta. Job, xxvi, 18: Trahitur autem sapientia de occultis. Trahitur autem sapientia de occultis. Proverb. vII, 4: Dic sapientiæ, soror Proverb. vII, 4: Dic sapientiæ, soror mea es et prudentiam voca amicam mea es et prudentiam voca amicam tuam. Et hæc fuit prudentia in judicio tuam. Et hæc fuit prudentia in judicio auditorum. auditorum.

« Et responsis ejus, » quibus respon- « Et responsis ejus, » quibus respon- dit ad proposita. Vicit enim omnes, ita dit ad proposita. Vicit enim omnes, ita quod etiam ausi non erant interrogare. quod etiam ausi non erant interrogare. Matth. xx11, 46: Neque ausus fuit quis- Matth. xx11, 46: Neque ausus fuit quis- quam ex illa die eum interrogare. Joan. quam ex illa die eum interrogare. Joan. II, 25 Opus ei non erat ut quis testimo- II, 25 Opus ei non erat ut quis testimo- nium perhiberet de homine : ipse enim nium perhiberet de homine : ipse enim sciebat quid esset in homine. sciebat quid esset in homine.

« Et videntes >> « Et videntes >>

Hæc parentes, et alii quicumque, Hæc parentes, et alii quicumque, « admirati sunt. » Matth. vu, 28 et 29: « admirati sunt. » Matth. vu, 28 et 29: Cum consummasset Jesus verba hæc, ad- Cum consummasset Jesus verba hæc, ad- mirabantur turbæ super doctrina ejus. mirabantur turbæ super doctrina ejus. Erat enim docens eos sicut potestatem Erat enim docens eos sicut potestatem habens. Joan. xvi1, 30: Nunc scimus quia habens. Joan. xvi1, 30: Nunc scimus quia scis omnia, et non opus est tibi ut quis te scis omnia, et non opus est tibi ut quis te interroget. interroget.

«< Et dixit Mater ejus ad illum: » «< Et dixit Mater ejus ad illum: »

255 255

Sicut ea quæ magis scivit mysteria, Sicut ea quæ magis scivit mysteria, et sicut illa quæ vera mater fuit. et sicut illa quæ vera mater fuit.

« Dixit, »ut provocaret eum aperire « Dixit, »ut provocaret eum aperire mysteria, non ut arguens de sui subdu- mysteria, non ut arguens de sui subdu- ctione. Hoc autem non fecit Joseph pro- ctione. Hoc autem non fecit Joseph pro- pter verecundiam et reverentiam. Secum pter verecundiam et reverentiam. Secum enim bene agi reputabat, si obsequi ta- enim bene agi reputabat, si obsequi ta- cens posset tantæ sanctitati Matris et cens posset tantæ sanctitati Matris et Filii. Simile etiam, Joan. 11, 3, ubi loque- Filii. Simile etiam, Joan. 11, 3, ubi loque- batur, dicens: Vinum non habent: ut batur, dicens: Vinum non habent: ut provocaret eum ad suæ gloriæ ostensio- provocaret eum ad suæ gloriæ ostensio- nem, ut ex hoc fides confortaretur in di- nem, ut ex hoc fides confortaretur in di- scipulis. scipulis.

Duo autem dicit, in quorum primo, Duo autem dicit, in quorum primo, petit de causa hujus facti illuminari, di- petit de causa hujus facti illuminari, di- cens: «Fili,» unice cordis mei, « quid? » cens: «Fili,» unice cordis mei, « quid? » Proverb. xxxi, 2: Quid, dilecte mi, Proverb. xxxi, 2: Quid, dilecte mi, quid, dilecte uteri mei, quid, dilecte vo- quid, dilecte uteri mei, quid, dilecte vo- torum meorum? torum meorum?

«< Fecisti nobis sic? » Aperi causam. «< Fecisti nobis sic? » Aperi causam. Job, v, 6: Nihil in terra sine causa fit. Job, v, 6: Nihil in terra sine causa fit. Sapient. xiv, 5: Ut non essent vacua Sapient. xiv, 5: Ut non essent vacua sapientiæ tuæ opera, hoc est, absque sapientiæ tuæ opera, hoc est, absque causa facta. Non enim sine magna causa causa facta. Non enim sine magna causa fecisti: propter quod « pater tuus et ego fecisti: propter quod « pater tuus et ego dolentes » de absentia, « quærebamus dolentes » de absentia, « quærebamus te. » Tob. x, 5: Omnia simul in te uno te. » Tob. x, 5: Omnia simul in te uno habentes, te non debuimus dimittere a habentes, te non debuimus dimittere a nobis. Aperi ergo tanti facti causam, et nobis. Aperi ergo tanti facti causam, et tuam in hoc demonstra sapientiam : ut tuam in hoc demonstra sapientiam : ut judicantium te corda quiescant, et vincas judicantium te corda quiescant, et vincas cum judicaris, parentes ita non debuisse cum judicaris, parentes ita non debuisse te dimittere. te dimittere.

« Et ait ad illos. » « Et ait ad illos. »

Numquam negans devotis illuminatio- Numquam negans devotis illuminatio- nem. Eccli. xxiv, 45: Illuminabo omnes nem. Eccli. xxiv, 45: Illuminabo omnes sperantes in Domino. sperantes in Domino.

« Quid est quod me quærebatis ? » « Quid est quod me quærebatis ? » Quasi dicat Non erat necessarium me Quasi dicat Non erat necessarium me quærere, quia scire poteratis me in meis quærere, quia scire poteratis me in meis inveniri. Non enim per diversa discurro, inveniri. Non enim per diversa discurro, qui domum Patris determinatam et dedi- qui domum Patris determinatam et dedi- catam habeo. Joan. 1, 38 et 39 : Rabbi, catam habeo. Joan. 1, 38 et 39 : Rabbi, ubi habitas ?... Dicit eis: Venite, et vi- ubi habitas ?... Dicit eis: Venite, et vi-

256 256

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

dete. Ubi opportunum est me esse, me dete. Ubi opportunum est me esse, me manere, scire debueratis. manere, scire debueratis.

Et hoc est quod sequitur: « Nescie- Et hoc est quod sequitur: « Nescie- batis quia in his, » domo sive templo, batis quia in his, » domo sive templo, et negotiis « quæ Patris mei sunt, » et negotiis « quæ Patris mei sunt, » veri, substantialis et æterni, cui plus de- veri, substantialis et æterni, cui plus de- beo quam vobis, « oportet, » hoc est, beo quam vobis, « oportet, » hoc est, opportunum est « me esse. » Et in hoc opportunum est « me esse. » Et in hoc ostendit, quid secundum deitatem debeat ostendit, quid secundum deitatem debeat Patri. Isa. LV1, 7: Domus mea domus Patri. Isa. LV1, 7: Domus mea domus orationis vocabitur. Unde et Matth. xx1, orationis vocabitur. Unde et Matth. xx1, 12 et 13, expulit ementes et vendentes, 12 et 13, expulit ementes et vendentes, idem allegans testimonium et arguens idem allegans testimonium et arguens sacerdotes, quod domum suam fecissent sacerdotes, quod domum suam fecissent speluncam latronum. Joan. xvii, 10: speluncam latronum. Joan. xvii, 10: Mea omnia tua sunt, et tua mea sunt : Mea omnia tua sunt, et tua mea sunt : et clarificatus sum in eis. Templum igi- et clarificatus sum in eis. Templum igi- tur est, quod dicit esse suum et Patris : tur est, quod dicit esse suum et Patris : et declaratio veritatis est, id quod dicit et declaratio veritatis est, id quod dicit esse negotium Patris et hanc in templo esse negotium Patris et hanc in templo et in festo fieri fuit opportunum. Et ideo et in festo fieri fuit opportunum. Et ideo « in his » se oportuisse mansisse. Et se- « in his » se oportuisse mansisse. Et se- cundum Ambrosium, hic didicit Mater, cundum Ambrosium, hic didicit Mater, quid majestatis ab eo peteret tempore quid majestatis ab eo peteret tempore virilis ætatis, quo gloria majestatis fuit virilis ætatis, quo gloria majestatis fuit ostendenda, quando mutaturus esset ostendenda, quando mutaturus esset aquam in vinum. aquam in vinum.

Commendantur autem hic parentes de Commendantur autem hic parentes de quatuor de dolore amissionis, de solli- quatuor de dolore amissionis, de solli- citudine quærendi, de discretione et so- citudine quærendi, de discretione et so- lertia inveniendi, et de gaudio inventi. lertia inveniendi, et de gaudio inventi.

De dolore amissionis, quia malum et De dolore amissionis, quia malum et amarum est perdere Dominum. Jerem. amarum est perdere Dominum. Jerem. 11, 19 Scito et vide quia malum et 11, 19 Scito et vide quia malum et amarum est reliquisse te Dominum. Ma- amarum est reliquisse te Dominum. Ma- lum quidem, quia est summi boni, quod lum quidem, quia est summi boni, quod omnium bonorum bonum est, privatio. omnium bonorum bonum est, privatio. Amatum autem, quia ipse affectus nostri Amatum autem, quia ipse affectus nostri dulcedo est. Eccli. xxiv, 27: Spiritus dulcedo est. Eccli. xxiv, 27: Spiritus meus super mel dulcis. meus super mel dulcis.

De sollicitudine quærendi, Cantic. II, De sollicitudine quærendi, Cantic. II, 2 Surgam, et circuibo civitatem: per 2 Surgam, et circuibo civitatem: per vicos et plateas quæram quem diligit vicos et plateas quæram quem diligit anima mea. Sapient. 1, 1: In simplici- anima mea. Sapient. 1, 1: In simplici- tate cordis quærite illum. Psal. civ, 3 et tate cordis quærite illum. Psal. civ, 3 et 4 Lætetur cor quærentium Dominum. 4 Lætetur cor quærentium Dominum. Quærite Dominum, et confortamini. Quærite Dominum, et confortamini. Quærite faciem ejus semper. Quærite faciem ejus semper.

De solertia inveniendi : quia quærunt De solertia inveniendi : quia quærunt

ubi convenit eum esse. Unde sponsa in ubi convenit eum esse. Unde sponsa in Canticis, 1, 6 Indica mihi quem diligit Canticis, 1, 6 Indica mihi quem diligit anima mea, ubi pascas, ubi cubes in me- anima mea, ubi pascas, ubi cubes in me- ridie: ne vagari incipiam post greges ridie: ne vagari incipiam post greges sodalium tuorum. Indicat sibi loca in sodalium tuorum. Indicat sibi loca in quibus habitat, et ubi pascit pabulo ver- quibus habitat, et ubi pascit pabulo ver- bi, sicut fecit in templo: et ubi cubat in bi, sicut fecit in templo: et ubi cubat in contemplationis secreto cum sapientia in contemplationis secreto cum sapientia in meridie plenæ lucis, cujus fulgores hic meridie plenæ lucis, cujus fulgores hic ostendit perfectissime in fervore charita- ostendit perfectissime in fervore charita- tis. Eccli. XLIII, 3 et 4 : In meridiano tis. Eccli. XLIII, 3 et 4 : In meridiano exurit terram, et radiis refulgens suis exurit terram, et radiis refulgens suis obcæcat oculos. Qui alibi quærunt, non obcæcat oculos. Qui alibi quærunt, non inveniunt. inveniunt.

De gaudio inventi, Joan. xx, 20: Ga- De gaudio inventi, Joan. xx, 20: Ga- visi sunt discipuli viso Domino. Tob. visi sunt discipuli viso Domino. Tob. x1, 20: Venerunt Achior et Ibabath, con- x1, 20: Venerunt Achior et Ibabath, con- sobrini Tobiæ, gaudentes ad Tobiam, et sobrini Tobiæ, gaudentes ad Tobiam, et congratulantes ei de omnibus bonis quæ congratulantes ei de omnibus bonis quæ circa illum ostenderat Deus. Tob. III, 22: circa illum ostenderat Deus. Tob. III, 22: Post tempestatem tranquillum facis, et Post tempestatem tranquillum facis, et post lacrymationem et fletum, exsulta- post lacrymationem et fletum, exsulta- tionem infundis. tionem infundis. Sequitur : Sequitur :

« Et ipsi non « Et ipsi non bum. » bum. »

intellexerunt ver- intellexerunt ver-

Intellexerunt quidem eum esse Ver- Intellexerunt quidem eum esse Ver- bum et sapientiam Patris sed quod jam bum et sapientiam Patris sed quod jam tunc in tali ætate ostensurus esset, non tunc in tali ætate ostensurus esset, non intellexerunt. I ad Corinth. 1, 25: Quod intellexerunt. I ad Corinth. 1, 25: Quod stultum est Dei, sapientius est hominibus. stultum est Dei, sapientius est hominibus. Psal. cxxxvII, 6: Mirabilis facta est Psal. cxxxvII, 6: Mirabilis facta est scientia tua ex me : confortata est, et scientia tua ex me : confortata est, et non potero ad eam. non potero ad eam.

« Quod locutus est ad eos.» Ore enim « Quod locutus est ad eos.» Ore enim divino loquebatur: et ideo non nisi in Spi- divino loquebatur: et ideo non nisi in Spi- ritu divino intelligebatur. Job, xxvi, 14: ritu divino intelligebatur. Job, xxvi, 14: Cum vix parvam stillam sermonis ejus au- Cum vix parvam stillam sermonis ejus au- dierimus, quis poterit tonitruum magni- dierimus, quis poterit tonitruum magni- tudinis illius intueri ? Si igitur Maria et tudinis illius intueri ? Si igitur Maria et Joseph Spiritu Dei pleni, sermones pueri Joseph Spiritu Dei pleni, sermones pueri non intelligunt, quis est qui sermones non intelligunt, quis est qui sermones jam perfecti ad plenum dicat intelligere? jam perfecti ad plenum dicat intelligere? Et ideo dictum est, Exod. XII, 10 : Si Et ideo dictum est, Exod. XII, 10 : Si quid residuum fuerit, igne comburetis. quid residuum fuerit, igne comburetis.

Ostensa autem majestate in responsis Ostensa autem majestate in responsis sapientiæ, quia hoc debuit Patri: statim sapientiæ, quia hoc debuit Patri: statim

IN EVANG. LUCÆ, II-51,52. IN EVANG. LUCÆ, II-51,52.

secundum infirmitatem assumptam, no- secundum infirmitatem assumptam, no- bis præbens exemplum, ostendit quid de- bis præbens exemplum, ostendit quid de- beat Matri. beat Matri.

Unde sequitur: Unde sequitur:

« Et descendit cum eis. » « Et descendit cum eis. »

Congrue verbo descendendi utitur, et Congrue verbo descendendi utitur, et propter situm loci, et propter humilita- propter situm loci, et propter humilita- tem a majestate descendit cum paren- tem a majestate descendit cum paren- tibus, humilis sub ipsis, recordatus præ- tibus, humilis sub ipsis, recordatus præ- cepti sui, Exod. xx, 12: Honora patrem cepti sui, Exod. xx, 12: Honora patrem tuum et matrem tuam. Præpositio au- tuum et matrem tuam. Præpositio au- tem, « cum illis, » notat subjectionem, tem, « cum illis, » notat subjectionem, quia principalitas notatur in re abla- quia principalitas notatur in re abla- tivi. tivi.

« Et venit Nazareth, » « Et venit Nazareth, »

Semper florentem diligens patriam, Semper florentem diligens patriam, qui flos erat egressus de radice Jesse'. qui flos erat egressus de radice Jesse'. Et ut perfectam demonstraret humilita- Et ut perfectam demonstraret humilita- tem et obedientiam, subdit: tem et obedientiam, subdit:

« Et erat subditus illis. » « Et erat subditus illis. »

Beatus Bernardus : « Quis, quibus? Beatus Bernardus : « Quis, quibus? « Deus hominibus, major minoribus: ut « Deus hominibus, major minoribus: ut « nos etiam minoribus subdi doceret. » « nos etiam minoribus subdi doceret. » Psal. LXV, 12: Imposuisti homines super Psal. LXV, 12: Imposuisti homines super capita nostra. Ad Hebr. x, 17 : Obedi- capita nostra. Ad Hebr. x, 17 : Obedi- te præpositis vestris, et subjacete eis. te præpositis vestris, et subjacete eis.

« Et mater ejus conservabat >> « Et mater ejus conservabat >>

In armario pectoris et memoriæ, « om- In armario pectoris et memoriæ, « om- nia verba hæc, » non simpliciter omnia. nia verba hæc, » non simpliciter omnia. Joan. xxi, 25 Nec ipsum arbitror mun- Joan. xxi, 25 Nec ipsum arbitror mun- dum posse capere eos, qui scribendi sunt, dum posse capere eos, qui scribendi sunt,

libros. libros.

« In corde suo » nobis in hoc medi- « In corde suo » nobis in hoc medi- tandi et conferendi sermones Dei exem- tandi et conferendi sermones Dei exem- plum relinquens. Psal. cxviii, 47: Medi- plum relinquens. Psal. cxviii, 47: Medi- tabar in mandatis tuis, quæ dilexi. Ipsa tabar in mandatis tuis, quæ dilexi. Ipsa autem fuit, cui datum est nosse mysterium autem fuit, cui datum est nosse mysterium regni Dei. Hoc autem fecit, ut congruo regni Dei. Hoc autem fecit, ut congruo tempore de his sciret Prædicatores et tempore de his sciret Prædicatores et

1 Isa. XI, 1 Isa. XI,

XXII XXII

1. 1.

257 257

Evangelistas instruere. Isa. LIX, 21: Evangelistas instruere. Isa. LIX, 21: Spiritus meus qui est in te, et verba mea Spiritus meus qui est in te, et verba mea quæ posui in ore tuo, non recedent de ore quæ posui in ore tuo, non recedent de ore tuo, et de ore seminis tui, amodo et us- tuo, et de ore seminis tui, amodo et us- que in sempiternum. que in sempiternum.

« Et Jesus proficiebat, etc. » « Et Jesus proficiebat, etc. »

Ecce conclusio ex omnibus his, quam Ecce conclusio ex omnibus his, quam etiam supra ante hanc historiam præmi- etiam supra ante hanc historiam præmi- sit probandam. Hic autem quasi conclu- sit probandam. Hic autem quasi conclu- dendo infert probatam. dendo infert probatam.

Dicit autem quod « proficiebat ætate, » Dicit autem quod « proficiebat ætate, » per incrementum debitum corporis, et per incrementum debitum corporis, et virtutis corporalis. Et hoc congrue : virtutis corporalis. Et hoc congrue : quia cum in unoquoque genere sit unum, quia cum in unoquoque genere sit unum, quod est mensura aliorum, et ad cujus quod est mensura aliorum, et ad cujus accessum alia participant naturam illam, accessum alia participant naturam illam, convenit in genere hominum hanc esse convenit in genere hominum hanc esse mensuram in Dei Filio et ideo nullo mensuram in Dei Filio et ideo nullo impedimento naturæ (sicut in aliis con- impedimento naturæ (sicut in aliis con- tingit) ad debitum quantitatis et virtutis tingit) ad debitum quantitatis et virtutis profecit ita quod, ad Ephes. IV, 13, profecit ita quod, ad Ephes. IV, 13, dicitur, quod omnes occurremus in vi- dicitur, quod omnes occurremus in vi- rum perfectum, in mensuram ætatis ple- rum perfectum, in mensuram ætatis ple- nitudinis Christi. Et ideo dicit, quod nitudinis Christi. Et ideo dicit, quod profecit ætate. profecit ætate.

« Sapientia et gratia. « Sapientia et gratia.

>> >>

Et de hoc dicit quædam Glossa: « Sic- Et de hoc dicit quædam Glossa: « Sic- ut est carnis ætate proficere, sic est ra- ut est carnis ætate proficere, sic est ra- tionalis animæ sapientia et gratia profi- tionalis animæ sapientia et gratia profi- cere non quod hoc eguerit susceptor cere non quod hoc eguerit susceptor Deus, præsertim cum supra plenus fuisse Deus, præsertim cum supra plenus fuisse sapientia describitur: sed quia hoc pro sapientia describitur: sed quia hoc pro remedio nostræ salutis suscipere elegit : remedio nostræ salutis suscipere elegit : ut cum caro et anima rationalis suscipi- ut cum caro et anima rationalis suscipi- tur a Deo, utrumque salvaretur pariter. » tur a Deo, utrumque salvaretur pariter. » Ex hac Glossa expresse habetur, quod Ex hac Glossa expresse habetur, quod profecit sapientia et gratia, ut veram profecit sapientia et gratia, ut veram animam humanam se accepisse demon- animam humanam se accepisse demon-

straret. straret.

Contra istam Glossam est Glossa Hie- Contra istam Glossam est Glossa Hie- ronymi objiciens: afferens hoc quod ronymi objiciens: afferens hoc quod habetur, Eccle. II, 9, ubi nos habemus : habetur, Eccle. II, 9, ubi nos habemus : Sapientia perseveravit mecum, habet alia Sapientia perseveravit mecum, habet alia

2 Matth. xi, 11. 2 Matth. xi, 11.

17 17

258 258

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

translatio: «Sapientia mea stetit mihi. » translatio: «Sapientia mea stetit mihi. » Et dicit Hieronymus, quod non stetit Et dicit Hieronymus, quod non stetit sibi sapientia sua, cui per momenta sin- sibi sapientia sua, cui per momenta sin- gula accedit profectus in sapientia. gula accedit profectus in sapientia.

Solvit autem adhuc tertia Glossa quæ Solvit autem adhuc tertia Glossa quæ dicit, quod juxta hominis naturam profi- dicit, quod juxta hominis naturam profi- ciebat sapientia: non quod esset sapien- ciebat sapientia: non quod esset sapien- tior ex tempore, sed quod plus et plus tior ex tempore, sed quod plus et plus ostendit sapientiæ et gratiæ. Et ideo pro- ostendit sapientiæ et gratiæ. Et ideo pro- fectum sapientiæ non ponit in eo Evan- fectum sapientiæ non ponit in eo Evan- gelista, sed in Deo profectum gloriæ et gelista, sed in Deo profectum gloriæ et laudis, quæ accreverunt in ore hominum, laudis, quæ accreverunt in ore hominum, et in hominibus per profectum virtutis. et in hominibus per profectum virtutis. Et ideo non simpliciter dicit, quod pro- Et ideo non simpliciter dicit, quod pro- fecit sapientia, sed coram Deo per lau- fecit sapientia, sed coram Deo per lau-

dem, et coram hominibus per ædificatio- dem, et coram hominibus per ædificatio-

nem. nem.

cum cum

De hoc autem jam in præcedentibus De hoc autem jam in præcedentibus satis dictum est, quod per experimenta- satis dictum est, quod per experimenta- lem cognitionem habuit, ut dicit prima lem cognitionem habuit, ut dicit prima Glossa. Quia hoc est de proprietate ani- Glossa. Quia hoc est de proprietate ani- mæ rationalis. Sed ex illa nec artem nec mæ rationalis. Sed ex illa nec artem nec scientiam fecit, quia non indiguit : scientiam fecit, quia non indiguit : ex plenitudine Deitatis, quæ corporaliter ex plenitudine Deitatis, quæ corporaliter in co habitavit, scientiam et sapientiam in co habitavit, scientiam et sapientiam stantes sibi, et gratiam nobilissimo modo. stantes sibi, et gratiam nobilissimo modo. habuit. Et quod nobilissimo modo habe- habuit. Et quod nobilissimo modo habe- tur, supervacuum est ignobiliori modo tur, supervacuum est ignobiliori modo per profectum acquirere. Et ita intelli- per profectum acquirere. Et ita intelli- guntur aliæ Glossæ. guntur aliæ Glossæ.

CAP. III, LUCÆ. CAP. III, LUCÆ.

259 259

CAPUT III. CAPUT III.

Joannes mittitur a Domino impleturus sua prædicatione Isaiæ vaticinium : et Joannes mittitur a Domino impleturus sua prædicatione Isaiæ vaticinium : et turbis, publicanis, ac militibus dat consilium : dicit quid singulos facere opor- turbis, publicanis, ac militibus dat consilium : dicit quid singulos facere opor- teat: testaturque Christi excellentiam et baptismi ipsius: super quem ab ipso teat: testaturque Christi excellentiam et baptismi ipsius: super quem ab ipso baptizatum descendit columba, ac vox Patris auditur: texiturque ejus genea- baptizatum descendit columba, ac vox Patris auditur: texiturque ejus genea- logia a Joseph usque ad Adam ascendens. logia a Joseph usque ad Adam ascendens.

1. Anno autem quintodecimo impe- 1. Anno autem quintodecimo impe- rii Tiberii Cæsaris, procurante rii Tiberii Cæsaris, procurante Pontio Pilato Judæam, tetrar- Pontio Pilato Judæam, tetrar- cha autem Galilææ Herode, cha autem Galilææ Herode, Philippo autem, fratre ejus, te- Philippo autem, fratre ejus, te- trarcha Iturææ et Trachonitidis trarcha Iturææ et Trachonitidis regionis, et Lysania Abilinæ regionis, et Lysania Abilinæ tetrarcha, tetrarcha,

2. Sub principibus sacerdotum Anna 2. Sub principibus sacerdotum Anna et Caipha', factum est verbum et Caipha', factum est verbum Domini super Joannem, Zacha- Domini super Joannem, Zacha- riæ filium, in deserto. riæ filium, in deserto.

3. Et venit in omnem regionem Jor- 3. Et venit in omnem regionem Jor- danis, prædicans baptismum danis, prædicans baptismum pœnitentiæ in remissionem pœnitentiæ in remissionem peccatorum, peccatorum,

4. Sicut scriptum est in libro sermo- 4. Sicut scriptum est in libro sermo- num Isaiæ prophetæ ³: Vox cla- num Isaiæ prophetæ ³: Vox cla- mantis in deserto: Parate viam mantis in deserto: Parate viam Domini rectas facite semitas Domini rectas facite semitas ejus. ejus.

5. Omnis vallis implebitur, et omnis 5. Omnis vallis implebitur, et omnis mons, et collis humiliabitur, et mons, et collis humiliabitur, et erunt prava in directa, et aspe- erunt prava in directa, et aspe- ra in vias planas: ra in vias planas:

6. Et videbit omnis caro salutare 6. Et videbit omnis caro salutare Dei. Dei.

7. Dicebat ergo ad turbas quæ exi- 7. Dicebat ergo ad turbas quæ exi- bant ut baptizarentur ab ipso : bant ut baptizarentur ab ipso :

1 Act. IV, 6. 1 Act. IV, 6.

2 Matth. III, 1; Marc. 1, 4. 2 Matth. III, 1; Marc. 1, 4.

3 Isa. XL, 3; Joan. 1, 23. 3 Isa. XL, 3; Joan. 1, 23.

Genimina viperarum, quis os- Genimina viperarum, quis os- tendit vobis fugere a ventura tendit vobis fugere a ventura ira ? ira ?

8. Facite ergo fructus dignos pœni- 8. Facite ergo fructus dignos pœni- tentiæ, et ne coeperitis dicere : tentiæ, et ne coeperitis dicere : Patrem habemus Abraham. Patrem habemus Abraham. Dico enim vobis, quia potens Dico enim vobis, quia potens est Deus de lapidibus istis sus- est Deus de lapidibus istis sus- citare filios Abrahæ. citare filios Abrahæ.

9. Jam enim securis ad radicem ar- 9. Jam enim securis ad radicem ar- borum posita est. Omnis ergo borum posita est. Omnis ergo arbor non faciens fructum bo- arbor non faciens fructum bo- num excidetur, et in ignem num excidetur, et in ignem mittetur. mittetur.

10. Et interrogabant eum turbæ, di- 10. Et interrogabant eum turbæ, di- centes Quid ergo faciemus? centes Quid ergo faciemus? 11. Respondens autem dicebat illis : 11. Respondens autem dicebat illis : Qui habet duas tunicas, det Qui habet duas tunicas, det non habenti et qui habet es- non habenti et qui habet es- cas, similiter faciat 5. cas, similiter faciat 5. 12. Venerunt autem et publicani ut 12. Venerunt autem et publicani ut baptizarentur, et dixerunt ad il- baptizarentur, et dixerunt ad il- lum Magister, quid faciemus? lum Magister, quid faciemus? 13. At ille dixit ad eos: Nihil amplius 13. At ille dixit ad eos: Nihil amplius quam quod constitutum est vo- quam quod constitutum est vo- bis faciatis. bis faciatis.

14. Interrogabant autem eum et mi- 14. Interrogabant autem eum et mi- lites, dicentes : Quid faciemus lites, dicentes : Quid faciemus et nos? Et ait illis: Neminem et nos? Et ait illis: Neminem

* Matth. III, 7 et xxIII, 33. * Matth. III, 7 et xxIII, 33.

5 Jacob. 11, 13; I Joan. III, 17. 5 Jacob. 11, 13; I Joan. III, 17.

260 260

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

concutiatis, neque calumniam concutiatis, neque calumniam faciatis, et contenti estote sti- faciatis, et contenti estote sti- pendiis vestris. pendiis vestris.

15. Existimante autem populo, et co- 15. Existimante autem populo, et co- gitantibus omnibus in cordibus gitantibus omnibus in cordibus suis de Joanne, ne forte ipse suis de Joanne, ne forte ipse esset Christus, esset Christus,

16. Respondit Joannes, dicens omni- 16. Respondit Joannes, dicens omni- bus Ego quidem aqua baptizo bus Ego quidem aqua baptizo vos veniet autem fortior me, vos veniet autem fortior me,

cujus non sum dignus solvere cujus non sum dignus solvere corrigiam calceamentorum ejus: corrigiam calceamentorum ejus:

25. Qui fuit Mathathiæ, qui fuit 25. Qui fuit Mathathiæ, qui fuit Amos, qui fuit Nahum, qui Amos, qui fuit Nahum, qui fuit Hesli, qui fuit Nagge, fuit Hesli, qui fuit Nagge, 26. Qui fuit Mahath, qui fuit Matha- 26. Qui fuit Mahath, qui fuit Matha- thiæ, qui fuit Semei, qui fuit thiæ, qui fuit Semei, qui fuit Joseph, qui fuit Juda, Joseph, qui fuit Juda,

27. Qui fuit Joanna, qui fuit Resa, 27. Qui fuit Joanna, qui fuit Resa, qui fuit Zorobabel, qui fuit Sa- qui fuit Zorobabel, qui fuit Sa- lathiel, qui fuit Neri, lathiel, qui fuit Neri,

28. 28.

Qui fuit melchi, qui fuit Addi, Qui fuit melchi, qui fuit Addi,

qui fuit Cosan, qui fuit Elma- qui fuit Cosan, qui fuit Elma- dan, qui fuit Her, dan, qui fuit Her,

ipse vos baptizabit in Spiritu 29. Qui fuit Jesu, qui fuit Eliezer, ipse vos baptizabit in Spiritu 29. Qui fuit Jesu, qui fuit Eliezer,

sancto et igni 2 : sancto et igni 2 :

17. Cujus ventilabrum in manu ejus, 17. Cujus ventilabrum in manu ejus,

et purgabit aream suam, et et purgabit aream suam, et congregabit triticum in hor- congregabit triticum in hor- reum suum, paleas autem com- reum suum, paleas autem com- buret igni inexstinguibili ³. buret igni inexstinguibili ³.

18. Multa quidem et alia exhortans 18. Multa quidem et alia exhortans evangelizabat populo. evangelizabat populo.

qui fuit Jorim, qui fuit Ma- qui fuit Jorim, qui fuit Ma- that, qui fuit Levi, that, qui fuit Levi,

30. Qui fuit Simeon, qui fuit Juda, 30. Qui fuit Simeon, qui fuit Juda, qui fuit Joseph, qui fuit Jona, qui fuit Joseph, qui fuit Jona, qui fuit Eliakim, qui fuit Eliakim,

31. Qui fuit Melea, qui fuit Menna, 31. Qui fuit Melea, qui fuit Menna, qui fuit Mathatha, qui fuit Na- qui fuit Mathatha, qui fuit Na- than, qui fuit David, than, qui fuit David,

32. Qui fuit Jesse, qui fuit Obed, qui 32. Qui fuit Jesse, qui fuit Obed, qui fuit Booz, qui fuit Salmon, qui fuit Booz, qui fuit Salmon, qui fuit Naasson, fuit Naasson,

19. Herodes autem tetrarcha 4, cum 19. Herodes autem tetrarcha 4, cum corriperetur ab illo de Herodia- corriperetur ab illo de Herodia- de, uxore fratris sui, et de om- de, uxore fratris sui, et de om- nibus malis quæ fecit Herodes, 33. Qui fuit Aminadab, qui fuit Aram, nibus malis quæ fecit Herodes, 33. Qui fuit Aminadab, qui fuit Aram,

20. Adjecit et hoc super omnia, et 20. Adjecit et hoc super omnia, et

inclusit Joannem in carcere. inclusit Joannem in carcere.

qui fuit Esron, qui fuit Phares, qui fuit Esron, qui fuit Phares, qui fuit Judæ, qui fuit Judæ,

21. Factum est autem, cum baptizare- 34. Qui fuit Jacob, qui fuit Isaac, qui 21. Factum est autem, cum baptizare- 34. Qui fuit Jacob, qui fuit Isaac, qui

tur omnis populus, et Jesu bap- tur omnis populus, et Jesu bap- tizato et orante, apertum est tizato et orante, apertum est cœlum 5: cœlum 5:

22. Et descendit Spiritus sanctus cor- 22. Et descendit Spiritus sanctus cor- porali specie sicut columba in porali specie sicut columba in

fuit Abrahæ, qui fuit Thare, fuit Abrahæ, qui fuit Thare, qui fuit Nachor, qui fuit Nachor,

35. Qui fuit Sarug, qui fuit Ragau, 35. Qui fuit Sarug, qui fuit Ragau,

qui fuit Phaleg, qui fuit He- qui fuit Phaleg, qui fuit He- ber, qui fuit Sale, ber, qui fuit Sale,

ipsum et vox de coelo facta 35. Qui fuit Cainan, qui fuit Arpha- ipsum et vox de coelo facta 35. Qui fuit Cainan, qui fuit Arpha-

est Tu es Filius meus dile- est Tu es Filius meus dile-

ctus, in te complacui mihi 6. ctus, in te complacui mihi 6.

xad, qui fuit Sem, qui fuit Noe, xad, qui fuit Sem, qui fuit Noe, qui fuit Lamech, qui fuit Lamech,

23. Et ipse Jesus erat incipiens quasi 37. Qui fuit Mathusale, qui fuit He- 23. Et ipse Jesus erat incipiens quasi 37. Qui fuit Mathusale, qui fuit He-

annorum triginta, ut putaba- annorum triginta, ut putaba-

tur, filius Joseph, qui fuit Heli, tur, filius Joseph, qui fuit Heli, qui fuit Mathat, qui fuit Mathat,

24. Qui fuit Levi, qui fuit Melchi, qui 24. Qui fuit Levi, qui fuit Melchi, qui fuit Janne, qui fuit Joseph, fuit Janne, qui fuit Joseph,

noch, qui fuit Jared, qui fuit noch, qui fuit Jared, qui fuit Malaleel, qui fuit Cainan, Malaleel, qui fuit Cainan,

38. Qui fuit Henos, qui fuit Seth, 38. Qui fuit Henos, qui fuit Seth, qui fuit Adam, qui fuit Dei. qui fuit Adam, qui fuit Dei.

1 Matth. III, 11; Marc. 1, 8; Joan. 1, 26. 1 Matth. III, 11; Marc. 1, 8; Joan. 1, 26.

2 Act. 1, 5 et XI, 16 et xix, 4. 2 Act. 1, 5 et XI, 16 et xix, 4.

3 Matth. 111, 12 3 Matth. 111, 12

4 Matth. XIV, 4; Marc. vi, 17. 4 Matth. XIV, 4; Marc. vi, 17.

5 Matth. III, 16; Marc. 1, 10; Joan. 1, 32. 5 Matth. III, 16; Marc. 1, 10; Joan. 1, 32.

6 Matth. 111, 17 et xvII, 5; Infra, 1x, 35%; 6 Matth. 111, 17 et xvII, 5; Infra, 1x, 35%;

II Petr. 1, 17. II Petr. 1, 17.

IN EVANG. LUCÆ, III-1, 2. IN EVANG. LUCÆ, III-1, 2.

IN CAPUT III LUCÆ IN CAPUT III LUCÆ

ENARRATIO. ENARRATIO.

« Anno autem quintodecimo impe- « Anno autem quintodecimo impe- rii Tiberii Cæsaris, procurante Pontio rii Tiberii Cæsaris, procurante Pontio Pilato Judæam, tetrarcha autem Gali- Pilato Judæam, tetrarcha autem Gali- lææ Herode, Philippo autem, fratre ejus, lææ Herode, Philippo autem, fratre ejus, tetrarcha Iturææ et Trachonitidis re- tetrarcha Iturææ et Trachonitidis re-

gionis, et Lysania Abilinæ tetrarcha, gionis, et Lysania Abilinæ tetrarcha, Sub principibus sacerdotum Anna Sub principibus sacerdotum Anna et Caipha. et Caipha.

» »

Missis his decem et octo annis, venit Missis his decem et octo annis, venit hic Lucas ad trigesimum annum Salva- hic Lucas ad trigesimum annum Salva- toris quia illa ætas apta est auctoritati toris quia illa ætas apta est auctoritati docentis. Unde et David trigesimo ætatis docentis. Unde et David trigesimo ætatis suæ, regni suscepit gubernacula. II Reg. suæ, regni suscepit gubernacula. II Reg. v, 4 Filius tringinta annorum erat v, 4 Filius tringinta annorum erat David, cum regnare coepisset. Similiter David, cum regnare coepisset. Similiter autem et Ezechiel in hac ætate exorsus autem et Ezechiel in hac ætate exorsus est prophetare. Ezechiel. 1, 1: Et factum est prophetare. Ezechiel. 1, 1: Et factum est in trigesimo anno, etc. In hac enim est in trigesimo anno, etc. In hac enim ætate cessat incrementum corporis, et ætate cessat incrementum corporis, et quieverunt passiones cordis residente quieverunt passiones cordis residente complexione, ætas robusta et valida est complexione, ætas robusta et valida est ad implendum id, quod sermo doctrinæ ad implendum id, quod sermo doctrinæ præcipit. Et ideo infantilia et juvenilia præcipit. Et ideo infantilia et juvenilia facta transivit. Quæ licet bona fuerunt in facta transivit. Quæ licet bona fuerunt in Domino et Præcursore, tamen ne for- Domino et Præcursore, tamen ne for- mam daret juvenibus et pueris docendi, mam daret juvenibus et pueris docendi, et magna attentandi, omnia hæc transit. et magna attentandi, omnia hæc transit. I ad Corinth. XIII, 11: Quando factus I ad Corinth. XIII, 11: Quando factus sum vir, evacuavi quæ erant parvuli. sum vir, evacuavi quæ erant parvuli.

Sicut autem in præcedentibus descri- Sicut autem in præcedentibus descri- psit Christi generationem, et gratia ip- psit Christi generationem, et gratia ip- sius induxit Præcursoris generationem, sius induxit Præcursoris generationem, ita nunc regenerationem describit Red- ita nunc regenerationem describit Red- emptoris, et sicut inductivum præmittit emptoris, et sicut inductivum præmittit baptismum Joannis. Et ideo habet partes baptismum Joannis. Et ideo habet partes duas, sicut patet ex dictis. De baptismo duas, sicut patet ex dictis. De baptismo autem Joannis scribens, facit tria. De- autem Joannis scribens, facit tria. De-

261 261

terminat enim tempus, doctrinam, et terminat enim tempus, doctrinam, et Joannis finem per incarcerationem: quæ Joannis finem per incarcerationem: quæ per ordinem continentur in littera. per ordinem continentur in littera.

Tempus autem determinat, sicut dicit Tempus autem determinat, sicut dicit Gregorius, a principibus reipublicæ, et a Gregorius, a principibus reipublicæ, et a Pontificibus. Pontificibus.

Principes etiam reipublicæ commemo- Principes etiam reipublicæ commemo- rans, determinat monarcham omnibus rans, determinat monarcham omnibus imperantem, tetrarchas Judææ, et præsi- imperantem, tetrarchas Judææ, et præsi- dem loco unius tetrarchæ regentem. dem loco unius tetrarchæ regentem. De monarcha quidem dicit : De monarcha quidem dicit :

« Anno autem quintodecimo. « Anno autem quintodecimo.

>> >>

Sicut modo consuetum est, quod Papæ Sicut modo consuetum est, quod Papæ scribunt in datis litterarum publicarum scribunt in datis litterarum publicarum annum pontificatus sui, ita tunc scripse- annum pontificatus sui, ita tunc scripse- runt Imperatores, et adhuc scribunt. Et runt Imperatores, et adhuc scribunt. Et iste annus fuit quintodecimus imperii iste annus fuit quintodecimus imperii « Tiberii Cæsaris, » qui Augusto, sub « Tiberii Cæsaris, » qui Augusto, sub quo natus est Dominus, in imperio suc- quo natus est Dominus, in imperio suc- cessit. cessit.

Statim autem fecit mentionem de præ- Statim autem fecit mentionem de præ- side, dicens : « Procurante Pontio Pila- side, dicens : « Procurante Pontio Pila- to, » quia ex hæreditate non habuit, sed to, » quia ex hæreditate non habuit, sed tantum ex parte Imperatoris ibi rempu- tantum ex parte Imperatoris ibi rempu- blicam procuravit ad tempus, ut Impera- blicam procuravit ad tempus, ut Impera- tor voluit. Dicuntur ante istum alii tor voluit. Dicuntur ante istum alii quatuor præsides Judæam post amotum quatuor præsides Judæam post amotum regem ante Pilatum procurasse. Primus regem ante Pilatum procurasse. Primus scilicet, Pompinius (alias, Pompeius), scilicet, Pompinius (alias, Pompeius), secundus Marcus, tertius Atricus rufus, secundus Marcus, tertius Atricus rufus, quartus Nallus, cui quintus successit Pi- quartus Nallus, cui quintus successit Pi- latus, vocatus Pontius ab eventu: quia latus, vocatus Pontius ab eventu: quia devicit Pontum insulam, et Romano eam devicit Pontum insulam, et Romano eam subjecit imperio. subjecit imperio.

Dicitur autem hic: « Judæam. » Et Dicitur autem hic: « Judæam. » Et hic stricte dicta est Judæa ubi sors dua- hic stricte dicta est Judæa ubi sors dua- rum tribuum quod primo regnum Ju- rum tribuum quod primo regnum Ju- dææ dicebatur: quia alii adhuc obtine- dææ dicebatur: quia alii adhuc obtine- bant tres partes regni duodecim tribuum, bant tres partes regni duodecim tribuum, sicut statim patebit. sicut statim patebit.

« Tetrarcha. » « Tetrarcha. »

Attende, quod Herodes Ascalonita, Attende, quod Herodes Ascalonita, sub quo natus est Dominus, totum re- sub quo natus est Dominus, totum re- gnum Judæorum et Idumæorum obti- gnum Judæorum et Idumæorum obti- nuerat et regnavit in eo triginta septem nuerat et regnavit in eo triginta septem

262 262

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

annis. Habuit autem quatuor uxores, annis. Habuit autem quatuor uxores, primam Dosidem, ex qua genuit filium primam Dosidem, ex qua genuit filium quemdam Antipatrem quem propter quemdam Antipatrem quem propter hoc, quod insurrexit in patrem in libidi- hoc, quod insurrexit in patrem in libidi- ne dominandi, adhuc vivens interfecit. ne dominandi, adhuc vivens interfecit. Secundam habuit Mariannam, ex qua Secundam habuit Mariannam, ex qua genuit duos filios, scilicet, Alexandrum genuit duos filios, scilicet, Alexandrum et Aristobolum, quos pro simili ambi- et Aristobolum, quos pro simili ambi- tione ambos occidit adhuc vivens. Et tione ambos occidit adhuc vivens. Et tertiam habuit quamdam Machariam no- tertiam habuit quamdam Machariam no- mine, ex qua genuit Archelaum. Quidam mine, ex qua genuit Archelaum. Quidam tamen dicut Archelaum filium fuisse Ma- tamen dicut Archelaum filium fuisse Ma- riannæ, sed hunc remansisse vivum, riannæ, sed hunc remansisse vivum, fratribus suis interfectis. Quartam habuit fratribus suis interfectis. Quartam habuit uxorem Cleopatram, ex qua genuit duos uxorem Cleopatram, ex qua genuit duos filios, Herodem Antipam, et Philippum. filios, Herodem Antipam, et Philippum. Mortuo autem Herode, filii coram Impe- Mortuo autem Herode, filii coram Impe- ratore litigabant de successione in re- ratore litigabant de successione in re- gnum. Archelaus enim dixit sibi deberi gnum. Archelaus enim dixit sibi deberi regnum, et propter ætatem, et propter regnum, et propter ætatem, et propter secundum testamentum quod condiderat secundum testamentum quod condiderat pater, in quo scripsit eum debere succe- pater, in quo scripsit eum debere succe- dere. Herodes autem Antipas e contra dere. Herodes autem Antipas e contra dicebat testamentum a patre fuisse con- dicebat testamentum a patre fuisse con- ditum, cum non esset mentis compos, et ditum, cum non esset mentis compos, et ideo sibi deberi voto primæ scripturæ, ideo sibi deberi voto primæ scripturæ, in quo scripserat pater eum debere suc- in quo scripserat pater eum debere suc- cedere. Imperator autem more Romano- cedere. Imperator autem more Romano- rum, illis litigantibus, regnum ad se tra- rum, illis litigantibus, regnum ad se tra- xit, et in quatuor principatus totum re- xit, et in quatuor principatus totum re- gnum divisit. Et horum duos dedit gnum divisit. Et horum duos dedit Archelao, scilicet, Judæam et Idumæam. Archelao, scilicet, Judæam et Idumæam. Tertium autem Galilæam dedit Herodi Tertium autem Galilæam dedit Herodi Antipæ. Quartum vero, scilicet Ituræam Antipæ. Quartum vero, scilicet Ituræam et Trachonitidem, dedit Philippo. Quod et Trachonitidem, dedit Philippo. Quod igitur dicitur Archelaus regnare in Judæa igitur dicitur Archelaus regnare in Judæa pro Herode, patre suo 1, intelligendum pro Herode, patre suo 1, intelligendum quod hoc erat in lite, quando sua præ- quod hoc erat in lite, quando sua præ- sumptione regnavit et non quod quiete sumptione regnavit et non quod quiete totum regum patris habuit: sed se tem- totum regum patris habuit: sed se tem- pore litis regem scripsit. Archelaus au- pore litis regem scripsit. Archelaus au- tem propter tyrannidem quam exercuit, tem propter tyrannidem quam exercuit, post nonum annum sui regni, a regno per post nonum annum sui regni, a regno per Imperatorem est amotus, et in exsilium Imperatorem est amotus, et in exsilium Lugdunum damnatus, et ibi mortuus. Et Lugdunum damnatus, et ibi mortuus. Et tunc præsides sunt instituti, quorum Pon- tunc præsides sunt instituti, quorum Pon- tius Pilatus (ut dictum est) fuit quintus. tius Pilatus (ut dictum est) fuit quintus.

1 Cf. Matth. 11, 22. 1 Cf. Matth. 11, 22.

Et hoc quod Archelaus est amotus factum Et hoc quod Archelaus est amotus factum est quadragesimo nono anno Augusti. est quadragesimo nono anno Augusti. Salvator enim natus est quadragesimo Salvator enim natus est quadragesimo secundo anno regni ejus et delatus in secundo anno regni ejus et delatus in Ægyptum, septem annis mansit occulte Ægyptum, septem annis mansit occulte ibidem post quos annos statim Arche- ibidem post quos annos statim Arche- laus damnatus est: et sic novem annis laus damnatus est: et sic novem annis regnavit. Dicit tamen Beda in Glossa regnavit. Dicit tamen Beda in Glossa hic, quod decem annis regnavit. Sed hoc hic, quod decem annis regnavit. Sed hoc est intelligendum, quod de decimo par- est intelligendum, quod de decimo par- tem regnavit, sed non complevit : et ideo tem regnavit, sed non complevit : et ideo litteris suis non nisi novem inscripsit. litteris suis non nisi novem inscripsit. Hoc est igitur quod dicit: Hoc est igitur quod dicit:

« Procurante Pontio Pilato Ju- « Procurante Pontio Pilato Ju- dæam, » dæam, »

Amoto jam Archelao, et aliis præsidi- Amoto jam Archelao, et aliis præsidi- bus romanis. « Tetrarcha autem, » hoc bus romanis. « Tetrarcha autem, » hoc est, in quarta parte principante, « Gali- est, in quarta parte principante, « Gali- lææ, » quæ fuit una tetrarchiarum, lææ, » quæ fuit una tetrarchiarum, « Herode » Antipa, et magni Herodis As- « Herode » Antipa, et magni Herodis As- calonitæ filio. << Philippo autem, » alio calonitæ filio. << Philippo autem, » alio Herodis filio, «fratre ejus, » Herodis Herodis filio, «fratre ejus, » Herodis Antipa: cui idem Herodes uxorem abs- Antipa: cui idem Herodes uxorem abs- tulit Herodiadem, «tetrarcha,» in quar- tulit Herodiadem, «tetrarcha,» in quar- ta principante, « Iturææ et Trachonitidis ta principante, « Iturææ et Trachonitidis regionis, » quæ duæ provinciæ simul jun- regionis, » quæ duæ provinciæ simul jun- ctæ valebant unam quartam. ctæ valebant unam quartam.

Et « Lysiana. » Istum Lysaniam dicit Et « Lysiana. » Istum Lysaniam dicit etiam Beda, antiqui Herodis fuisse filium, etiam Beda, antiqui Herodis fuisse filium, quod quidem probabilius est: quia aliter quod quidem probabilius est: quia aliter cum filiis Herodis tetrarchiam in hæredi- cum filiis Herodis tetrarchiam in hæredi- tatem non accepisset. Tamen et Josephus tatem non accepisset. Tamen et Josephus narrat hunc fuisse filium cujusdam Pto- narrat hunc fuisse filium cujusdam Pto- lomæi de Libano, ex quadam Alexan- lomæi de Libano, ex quadam Alexan- dra, sorore Antigoni, filii Aristoboli cu- dra, sorore Antigoni, filii Aristoboli cu- jusdam, qui fuit filius cujusdam Alexan- jusdam, qui fuit filius cujusdam Alexan- dri, filii cujusdam Joannis. Sed potest dri, filii cujusdam Joannis. Sed potest esse, quod fuerant duo Lysaniæ unius esse, quod fuerant duo Lysaniæ unius nominis unus, de quo dicit Beda, filius nominis unus, de quo dicit Beda, filius Herodis: alter de quo narrat Josephus. Herodis: alter de quo narrat Josephus. Et quocumque modo sit, nulla est vis Et quocumque modo sit, nulla est vis penitus. penitus.

« Abilinæ, » hoc est, provinciæ sic vo- « Abilinæ, » hoc est, provinciæ sic vo-

catæ. catæ.

Hæc autem divisio a Deo fieri permis- Hæc autem divisio a Deo fieri permis-

IN EVANG. LUCÆ, III-1, 2. IN EVANG. LUCÆ, III-1, 2.

sa est, ut sciretur, quod Judæa desolan- sa est, ut sciretur, quod Judæa desolan- da erat, quæ tot principibus divisa subja- da erat, quæ tot principibus divisa subja- cebat. Luc. XI, 17: Omne regnum in cebat. Luc. XI, 17: Omne regnum in seipsum divisum desolabitur: et domus seipsum divisum desolabitur: et domus supra domum cadet. Proverb. xxvII, 2 : supra domum cadet. Proverb. xxvII, 2 : Propter peccata terræ multi principes Propter peccata terræ multi principes ejus. I Machab. I, 10: Imposuerunt om- ejus. I Machab. I, 10: Imposuerunt om- nes sibi diademata,.... et multiplicata nes sibi diademata,.... et multiplicata sunt mala in terra. sunt mala in terra.

« Sub principibus, »> « Sub principibus, »>

Et cæteris aliis viginti quatuor exclu- Et cæteris aliis viginti quatuor exclu- sis, isti soli ab Imperatore emerant sa- sis, isti soli ab Imperatore emerant sa- cerdotium, et unus erat socer alterius : et cerdotium, et unus erat socer alterius : et aliquando ambo tenebant: ita quod unus aliquando ambo tenebant: ita quod unus uno anno, et alter sequenti principaretur: uno anno, et alter sequenti principaretur: et pecunia donum Dei possederunt: et et pecunia donum Dei possederunt: et ideo facti sunt in perditionem '. ideo facti sunt in perditionem '.

« Sacerdotum, » qui summum eme- « Sacerdotum, » qui summum eme- rant sacerdotium, « Anna et Caipha, » rant sacerdotium, « Anna et Caipha, » sibi mutuo per matrimonium copulatis: sibi mutuo per matrimonium copulatis: et ideo vacabat de jure sacerdotium, et ideo vacabat de jure sacerdotium, sicut et regnum, in signum quod Christus sicut et regnum, in signum quod Christus Rex et Sacerdos, utrumque repararet. Ad Rex et Sacerdos, utrumque repararet. Ad Hebr. VII, 1: Hic Melchisedech, rex Salem, Hebr. VII, 1: Hic Melchisedech, rex Salem, sacerdos Dei summi. Et post modicum, sacerdos Dei summi. Et post modicum, ỳ. 3 : Assimilatus autem Filio Dei, ma- ỳ. 3 : Assimilatus autem Filio Dei, ma- net sacerdos in perpetuum. Psal. cix, 4: net sacerdos in perpetuum. Psal. cix, 4: Tu es sacerdos in æternum secundum or- Tu es sacerdos in æternum secundum or- dinem Melchisedech. Illo ergo tempore, dinem Melchisedech. Illo ergo tempore, cum filii Israel essent sicut oves errantes, cum filii Israel essent sicut oves errantes, non habentes pastorem, congruum fuit non habentes pastorem, congruum fuit ut prædicatio Joannis inciperet, qui eos ut prædicatio Joannis inciperet, qui eos ad verum dirigeret pastorem. I Petr. 11, ad verum dirigeret pastorem. I Petr. 11, 25 Eratis enim sicut oves errantes: sed 25 Eratis enim sicut oves errantes: sed conversi estis nunc ad pastorem et Epi- conversi estis nunc ad pastorem et Epi- scopum animarum vestrarum. Hujus au- scopum animarum vestrarum. Hujus au- tem pastoris Joannes fuit quasi opilio. tem pastoris Joannes fuit quasi opilio.

Sic ergo dictum sit de tempore, quo Sic ergo dictum sit de tempore, quo prædicandi Joannes sumpsit officium. prædicandi Joannes sumpsit officium. Sequitur : Sequitur :

<< Factum est verbum Domini super << Factum est verbum Domini super Joannem, Zachariæ filium, in deser- Joannem, Zachariæ filium, in deser- to. » to. »

263 263

Hic duo ponit Lucas: auctoritatem Hic duo ponit Lucas: auctoritatem scilicet prædicandi, et doctrinam prædi- scilicet prædicandi, et doctrinam prædi-

cationis. cationis.

Auctoritatem autem ponit in duobus : Auctoritatem autem ponit in duobus : in missione scilicet, et Scripturæ testi- in missione scilicet, et Scripturæ testi- monio. monio.

Per missionem datur auctoritas Joan- Per missionem datur auctoritas Joan- ni. Per Scripturam auctoritas confertur ni. Per Scripturam auctoritas confertur his quæ dixit. his quæ dixit.

Circa primum horum duo sunt: jussio Circa primum horum duo sunt: jussio superioris mittentis, et obedientia infe- superioris mittentis, et obedientia infe- rioris obtemperantis. rioris obtemperantis.

In jussione sunt tria: jussio, et ad In jussione sunt tria: jussio, et ad quem jussio facta est, et ubi. quem jussio facta est, et ubi.

Quatuor autem sunt in jussione: quo- Quatuor autem sunt in jussione: quo- rum primum est modus prædicandi ver- rum primum est modus prædicandi ver- bi: secundum, verbum prædicatum : bi: secundum, verbum prædicatum : tertium, auctoritas injungentis : et tertium, auctoritas injungentis : et quartum, ipsius prædicationis sublimi- quartum, ipsius prædicationis sublimi-

tas. tas.

De primo dicit : De primo dicit :

« Factum est. » Ut ostendat instru- « Factum est. » Ut ostendat instru- ctiones fidei et morum plus esse in facto ctiones fidei et morum plus esse in facto quam in dicto. Omnes enim practica quam in dicto. Omnes enim practica scientiæ, hoc est, operativæ, stant ad opus scientiæ, hoc est, operativæ, stant ad opus confirmatæ, ut dicitur in libro I de Ani- confirmatæ, ut dicitur in libro I de Ani- ma. Tales enim sermones non fiunt con- ma. Tales enim sermones non fiunt con- templandi gratia ut sciamus, sed ut boni templandi gratia ut sciamus, sed ut boni fiamus ut dicitur in libro I Ethicorum. fiamus ut dicitur in libro I Ethicorum. Et ideo Prædicator Gentium futurus Et ideo Prædicator Gentium futurus Paulus perficitur ad facere. Act. 1x, 6: Paulus perficitur ad facere. Act. 1x, 6: Dicetur tibi quid te oporteat facere. Ja- Dicetur tibi quid te oporteat facere. Ja- cob. 1, 22: Estote factores verbi, et non cob. 1, 22: Estote factores verbi, et non auditores tantum fallentes vosmetip- auditores tantum fallentes vosmetip- sos. Factum enim in talibus, confirma- sos. Factum enim in talibus, confirma- tio est dicendorum. Cum autem tria exi- tio est dicendorum. Cum autem tria exi- gantur ad bene vivere, scire, velle et gantur ad bene vivere, scire, velle et perseveranter operari: dicit Philosophus, perseveranter operari: dicit Philosophus, quod scire parum aut nihil confert : velle quod scire parum aut nihil confert : velle autem et operari multum conferunt. autem et operari multum conferunt. Congruus igitur ordo est facto incipere. Congruus igitur ordo est facto incipere. Unde, Lucæ, I, 80: Erat in desertis, Unde, Lucæ, I, 80: Erat in desertis, scilicet agens, usque ad diem ostensionis scilicet agens, usque ad diem ostensionis suæ ad Israel. Ecce verus modus divina suæ ad Israel. Ecce verus modus divina docendi et persuadendi. docendi et persuadendi. Sequitur: Sequitur:

1 Cf. Act. VIII, 20. 1 Cf. Act. VIII, 20.

264 264

<< Verbum, » << Verbum, »

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

Hoc est, notitia prædicata. Dicit enim Hoc est, notitia prædicata. Dicit enim Augustinus in libro IX de Trinitate: Augustinus in libro IX de Trinitate: « Verbum quod insinuare intendimus, « Verbum quod insinuare intendimus, « cum amore notitia est. » Id ergo quod « cum amore notitia est. » Id ergo quod prædicare debemus, notitia Dei est cum prædicare debemus, notitia Dei est cum amore Spiritus, qui ex Verbo procedit. amore Spiritus, qui ex Verbo procedit. Hoc enim est Verbum Dei, a quo semper Hoc enim est Verbum Dei, a quo semper procedit Spiritus. Psal. cxvIII, 140: procedit Spiritus. Psal. cxvIII, 140: Ignitum eloquium tuum vehementer. Ignitum eloquium tuum vehementer. Psal. x1, 7 Purgatum septuplum. Hoc Psal. x1, 7 Purgatum septuplum. Hoc enim Verbum, est veritatis, sanctifica- enim Verbum, est veritatis, sanctifica- tionis, et Spiritus plenitudinis. Et de ve- tionis, et Spiritus plenitudinis. Et de ve- ritate simul et sanctificatione, Joan. xvn, ritate simul et sanctificatione, Joan. xvn, 17 Sanctifica eos in veritate. Sermo 17 Sanctifica eos in veritate. Sermo tuus veritas est. Quod etiam diffundat tuus veritas est. Quod etiam diffundat Spiritum, Act. x, 44: Loquente Petro Spiritum, Act. x, 44: Loquente Petro verba hæc, cecidit Spiritus sanctus super verba hæc, cecidit Spiritus sanctus super omnes qui audiebant verbum. Unde omnes qui audiebant verbum. Unde etiam de Joanne, Supra, 1, 80, dicitur, etiam de Joanne, Supra, 1, 80, dicitur, quod confortabatur Spiritu: quia Spi- quod confortabatur Spiritu: quia Spi- ritus lingua est istius Verbi. Unde igneis ritus lingua est istius Verbi. Unde igneis linguis apparuit super discipulos '. linguis apparuit super discipulos '. Hoc est igitur verbum Hoc est igitur verbum

<< Domini. » << Domini. »

: :

Ecce auctoritas. Dominus enim misit Ecce auctoritas. Dominus enim misit eum ad prædicandum: et aliter non præ- eum ad prædicandum: et aliter non præ- dicaret. Ad Roman. x, 15: Quomodo dicaret. Ad Roman. x, 15: Quomodo prædicabunt nisi mittantur? Joan. III, prædicabunt nisi mittantur? Joan. III, 34 Quem enim misit Deus, verba Dei 34 Quem enim misit Deus, verba Dei loquitur. Infra, x, 3: Ite: ecce ego mitto loquitur. Infra, x, 3: Ite: ecce ego mitto vos. Matth. x, 16: Ecce ego mitto vos. vos. Matth. x, 16: Ecce ego mitto vos. Hoc igitur est verbum Domini, quod Hoc igitur est verbum Domini, quod proponitur mittente Domino, penes quem proponitur mittente Domino, penes quem est auctoritas missionis. est auctoritas missionis.

Sequitur de sublimitate verbi. Et hoc Sequitur de sublimitate verbi. Et hoc notat cum dicit: notat cum dicit:

« Super Joannem. » « Super Joannem. »

Licet enim sensus sit : « Super Joan- Licet enim sensus sit : « Super Joan- nem,» hoc est, ad Joannem, tamen præpo- nem,» hoc est, ad Joannem, tamen præpo- sitio super notat sublimitatem: quia hoc sitio super notat sublimitatem: quia hoc

1 Cf. Act. 11, 3. 1 Cf. Act. 11, 3.

2 II ad Corinth. xii, 2. 2 II ad Corinth. xii, 2.

est Verbum, quod est super Joannem, est Verbum, quod est super Joannem, quod est de cœlo descendens a regalibus quod est de cœlo descendens a regalibus sedibus, quod in cor hominis non ascen- sedibus, quod in cor hominis non ascen- dit, sed cor ascendit ad verbum: ad quod dit, sed cor ascendit ad verbum: ad quod percipiendum, Paulus raptus est in ter- percipiendum, Paulus raptus est in ter- tium coelum : quod Petrus vidit in supe- tium coelum : quod Petrus vidit in supe- rioribus domus 3: quod Joannis, I, 1, in rioribus domus 3: quod Joannis, I, 1, in principio apud Deum dicitur intellectuale principio apud Deum dicitur intellectuale super sensum et imaginationem, Apo- super sensum et imaginationem, Apo- stolo Paulo perceptum in superiori parte stolo Paulo perceptum in superiori parte animæ intellectus, suprema parte Petro animæ intellectus, suprema parte Petro revelatum, ab æterno apud Patrem a revelatum, ab æterno apud Patrem a Joanne prævisum. Super ergo est, et non Joanne prævisum. Super ergo est, et non juxta, vel infra. Unde cum sublime sit, juxta, vel infra. Unde cum sublime sit, pannis vilibus a matre in præsepio est pannis vilibus a matre in præsepio est positum: quia rudibus et vulgaribus vo- positum: quia rudibus et vulgaribus vo- cibus, et non lepidis orationibus, est a cibus, et non lepidis orationibus, est a Prædicatoribus expressum: et homini- Prædicatoribus expressum: et homini- bus rudibus, a pecoribus parum distan- bus rudibus, a pecoribus parum distan- tibus, in pabulum propositum. I ad Co- tibus, in pabulum propositum. I ad Co- rinth. II, 1 et 4 : Veni ad vos non in su- rinth. II, 1 et 4 : Veni ad vos non in su- blimitate sermonis, aut sapientiæ, an- blimitate sermonis, aut sapientiæ, an- nuntians vobis testimonium Christi... nuntians vobis testimonium Christi... Sermo meus, et prædicatio mea non in Sermo meus, et prædicatio mea non in persuasibilibus humanæ sapientiæ ver- persuasibilibus humanæ sapientiæ ver- bis, sed in ostensione Spiritus. bis, sed in ostensione Spiritus.

Sic igitur est super Sic igitur est super

« Joannem. » Tangitur qualis debet « Joannem. » Tangitur qualis debet esse, ad quem fit sermo Domini, scilicet, esse, ad quem fit sermo Domini, scilicet, eum in quo est gratia, « Joannem. » eum in quo est gratia, « Joannem. » Unde egregius Prædicator Gentium dicit, Unde egregius Prædicator Gentium dicit, I ad Corinth. xv, 10: Gratia Dei sum I ad Corinth. xv, 10: Gratia Dei sum id quod sum, et gratia ejus in me vacua id quod sum, et gratia ejus in me vacua non fuit. non fuit.

« Filium Zachariæ, » magis imitatio- « Filium Zachariæ, » magis imitatio- ne quam carne. Isa. XLIV, 26: Reduc me ne quam carne. Isa. XLIV, 26: Reduc me in memoriam, et judicemur simul. in memoriam, et judicemur simul. Thren. I, 19 Recordare paupertatis, Thren. I, 19 Recordare paupertatis, et transgressionis meæ, absinthii, et fel- et transgressionis meæ, absinthii, et fel- lis. Psal. Lxxvi, 4: Memor fui Dei, et lis. Psal. Lxxvi, 4: Memor fui Dei, et delectatus sum. delectatus sum.

« In deserto. »> « In deserto. »>

Ecce ubi factum est verbum super Ecce ubi factum est verbum super eum quia in deserto, ubi degebat Joan- eum quia in deserto, ubi degebat Joan-

8 Act. x, 11 et seq. 8 Act. x, 11 et seq.

IN EVANG. LUCÆ, III-2,3. IN EVANG. LUCÆ, III-2,3.

nes, longe a mundi habitatione, ne levi nes, longe a mundi habitatione, ne levi saltem maculare vitam flamine posset¹. saltem maculare vitam flamine posset¹. Hoc est desertum, de quo dicitur, Marc. Hoc est desertum, de quo dicitur, Marc. vi, 31 vi, 31

Venite seorsum in desertum lo- Venite seorsum in desertum lo- cum, et requiescite pusillum, scilicet a cum, et requiescite pusillum, scilicet a strepitu mundi. Ad hujus deserti interio- strepitu mundi. Ad hujus deserti interio- ra Moyses gregem minavit, et visionem ra Moyses gregem minavit, et visionem magnam vidit 2. In hoc deserto discipuli magnam vidit 2. In hoc deserto discipuli quieverunt, ut jam dictum est. In hoc quieverunt, ut jam dictum est. In hoc deserto Elias Deum persecutus invenit. deserto Elias Deum persecutus invenit. Interiora hujus deserti, sunt intellectus Interiora hujus deserti, sunt intellectus stantis contemplationis ab omni strepitu stantis contemplationis ab omni strepitu mundi liberæ, ubi Deus videtur. Et ibi mundi liberæ, ubi Deus videtur. Et ibi est quies discipulorum Domini in disci- est quies discipulorum Domini in disci- plinis doctrinæ ipsius, ubi Deus inveni- plinis doctrinæ ipsius, ubi Deus inveni- tur consolans tribulatos ³. tur consolans tribulatos ³.