224 224

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

signant septem quæ debent esse in populo in spiritu toto omnimoda ab hujus sæcu- signant septem quæ debent esse in populo in spiritu toto omnimoda ab hujus sæcu- Dei. Dei. li formis denudatio et tune intrabit ad li formis denudatio et tune intrabit ad sponsum. sponsum.

Prima quidem in signum distinctionis Prima quidem in signum distinctionis populo Dei data, significat Sanctorum ab populo Dei data, significat Sanctorum ab aliis per abjectionem concupiscentiæ, di- aliis per abjectionem concupiscentiæ, di- stinctionem. stinctionem.

Secunda autem in signum legis populo Secunda autem in signum legis populo Dei datæ, significat conformitatem ad Dei datæ, significat conformitatem ad Eucharistiæ Sacramentum, quod non in Eucharistiæ Sacramentum, quod non in cubilibus et impudicitiis, non in conten- cubilibus et impudicitiis, non in conten- tione et æmulatione ¹, quæ sunt præputia, tione et æmulatione ¹, quæ sunt præputia, debent edere et se Christo incorporare, debent edere et se Christo incorporare, sed in azymis sinceritatis et veritatis sed in azymis sinceritatis et veritatis

Tertia vero Josue significat omnem Tertia vero Josue significat omnem conversationem Ægypti, hoc est, sæculi conversationem Ægypti, hoc est, sæculi præsentis esse deponendam: non intus præsentis esse deponendam: non intus tantum, sed etiam exterius. tantum, sed etiam exterius.

. .

Et istæ tres sunt activorum: prima per Et istæ tres sunt activorum: prima per justitiam fidei, secunda per devotionem justitiam fidei, secunda per devotionem sacramenti, tertia per abjectionern sæculi. sacramenti, tertia per abjectionern sæculi.

Quarta quæ est Sephoræ (quæ inter- Quarta quæ est Sephoræ (quæ inter- pretatur placens amplexatio) est contem- pretatur placens amplexatio) est contem- plationis in oratione. Oportet enim illam plationis in oratione. Oportet enim illam in oratione filium, hoc est, spiritum suum in oratione filium, hoc est, spiritum suum circumcidere a falsis et phantasticis ima- circumcidere a falsis et phantasticis ima- ginibus: quia veri adoratores adorabunt ginibus: quia veri adoratores adorabunt Patrem in spiritu et veritate 3. Et ideo Patrem in spiritu et veritate 3. Et ideo dicit: Sponsus sanguinum : sanguinis dicit: Sponsus sanguinum : sanguinis quidem tui qui mundat et sanguinis quidem tui qui mundat et sanguinis mei qui mundatur et circumciditur. Ali- mei qui mundatur et circumciditur. Ali- ter enim eam sponsus placente amplexu ter enim eam sponsus placente amplexu non amplexatur. non amplexatur.

Quinta etiam est, quæ spiritualis est et Quinta etiam est, quæ spiritualis est et contemplativorum, quoad amputationem contemplativorum, quoad amputationem curarum et sollicitudinum: ut purius ve- curarum et sollicitudinum: ut purius ve- niat ad sponsum. Unde, in Canticis, I, niat ad sponsum. Unde, in Canticis, I, 15 Lectulus noster floridus est. 15 Lectulus noster floridus est.

Sexta etiam est contemplativorum Sexta etiam est contemplativorum quoad denudationem et projectionem quoad denudationem et projectionem omnium, ut nudo spiritu sponsum am- omnium, ut nudo spiritu sponsum am- plexetur quæ dum alienis induta est ve- plexetur quæ dum alienis induta est ve- stibus, et unguibus antiquis armata, et stibus, et unguibus antiquis armata, et cogitationibus impedita, sponso minime cogitationibus impedita, sponso minime est apta. Hæc enim sunt in oratione pura est apta. Hæc enim sunt in oratione pura affectio, in intellectu placens amplexatio, affectio, in intellectu placens amplexatio,

1 Ad. Roman. XIII, 13. 1 Ad. Roman. XIII, 13.

2 I ad Corinth. v, 8. 2 I ad Corinth. v, 8.

3 Joan. IV, 23. 3 Joan. IV, 23.

Christi autem circumcisio, nostra est Christi autem circumcisio, nostra est instructio in qua ad omnia hæc formam instructio in qua ad omnia hæc formam accepimus. accepimus.

Circumcisio autem Sichem, qui labor Circumcisio autem Sichem, qui labor interpretatur, significat eos qui extra in interpretatur, significat eos qui extra in corpore se circumciderunt, ut hypocritæ corpore se circumciderunt, ut hypocritæ signum religionis assumentes: ut Dinæ signum religionis assumentes: ut Dinæ (quæ interpretatur causa hæc, et divitias (quæ interpretatur causa hæc, et divitias vel dignitates significat) liberius vacent: vel dignitates significat) liberius vacent: sicut, heu! multi faciunt: qui licet cir- sicut, heu! multi faciunt: qui licet cir- cumcisi videantur, tamen in veritate in- cumcisi videantur, tamen in veritate in- circumcisi sunt et spiritu et carne: quia circumcisi sunt et spiritu et carne: quia et vitiis spiritualibus, et vitiis carnalibus et vitiis spiritualibus, et vitiis carnalibus sunt pleni. Unde, Ezechiel. XLIV, 7: Suf- sunt pleni. Unde, Ezechiel. XLIV, 7: Suf- ficiant vobis omnia scelera vestra, domus ficiant vobis omnia scelera vestra, domus Israel eo quod inducitis filios alienos Israel eo quod inducitis filios alienos incircumcisos corde, et incircumcisos car- incircumcisos corde, et incircumcisos car- ne, ut sint in sanctuario meo. ne, ut sint in sanctuario meo.

De his omnibus bonis circumcisioni- De his omnibus bonis circumcisioni- bus dicitur, I ad Corinth. VII, 18 Cir- bus dicitur, I ad Corinth. VII, 18 Cir- cumcisus aliquis vocatus est? non addu- cumcisus aliquis vocatus est? non addu- cat præputium. Sunt enim quidam istam cat præputium. Sunt enim quidam istam circumcisionem impedientes qui signi- circumcisionem impedientes qui signi- ficantur per Antiochum, qui interpreta- ficantur per Antiochum, qui interpreta- tur silentium paupertatis *. tur silentium paupertatis *.

Infans autem circumcidi debet istis Infans autem circumcidi debet istis circumcisionibus: quia melius portat circumcisionibus: quia melius portat dum a juventute consuescit, et melius re- dum a juventute consuescit, et melius re- cipit jugum dum juvenis est. De primo, cipit jugum dum juvenis est. De primo, Thren. III, 27: Bonum est viro cum por- Thren. III, 27: Bonum est viro cum por- taverit jugum ab adolescentia tua. De taverit jugum ab adolescentia tua. De secundo, Eccli. vII, 25: Filii tibi sunt? secundo, Eccli. vII, 25: Filii tibi sunt? erudi illos, et curva illos a pueritia illo- erudi illos, et curva illos a pueritia illo- rum? Adhuc autem, si ab adolescentia rum? Adhuc autem, si ab adolescentia circumciduntur, plus verecundantur præ- circumciduntur, plus verecundantur præ- putia facere. Proverb. xx, 6: Adole- putia facere. Proverb. xx, 6: Adole- scens juxta viam suam, etiam cum senue- scens juxta viam suam, etiam cum senue- rit, non recedet ab ea. In membro etiam rit, non recedet ab ea. In membro etiam genitali fiebat: quia ibi plus viget cor- genitali fiebat: quia ibi plus viget cor- ruptio, et ideo venereorum concupiscen- ruptio, et ideo venereorum concupiscen- tias magis oportet circumcidere et abji- tias magis oportet circumcidere et abji- cere. I ad Corinth. VI, 18: Fugite forni- cere. I ad Corinth. VI, 18: Fugite forni-

+ Exod. IV, 25. + Exod. IV, 25.

5 Cf. I Machab, 11, 15. 5 Cf. I Machab, 11, 15.

IN EVANG. LUCÆ, II- 21, 22. IN EVANG. LUCÆ, II- 21, 22.

cationem. Omne peccatum, quodcumque cationem. Omne peccatum, quodcumque fecerit homo, extra corpus est: qui autem fecerit homo, extra corpus est: qui autem fornicatur, in corpus suum peccat. Unde fornicatur, in corpus suum peccat. Unde in III Ethicorum dicitur, quod oportet in III Ethicorum dicitur, quod oportet nos pati ad hanc delectationem contem- nos pati ad hanc delectationem contem- peraneam vitæ quod sapientes plebis pas- peraneam vitæ quod sapientes plebis pas- si sunt ad Helenam. Sapientes autem si sunt ad Helenam. Sapientes autem omnes fugerunt Helenam ne caperentur omnes fugerunt Helenam ne caperentur amore ejus. Sicut et Joseph tractus a amore ejus. Sicut et Joseph tractus a lasciva adultera, nudus perfugit 1. lasciva adultera, nudus perfugit 1.

Sic igitur completi sunt dies octo ut Sic igitur completi sunt dies octo ut circumcideretur puer. circumcideretur puer.

« Vocatum est, etc. » « Vocatum est, etc. »

Tria dicit de nomine: divulgationem, Tria dicit de nomine: divulgationem, designationem, et tertio innuit imposi designationem, et tertio innuit imposi

tionem. tionem.

: :

De primo dicit « Vocatum est, » hoc De primo dicit « Vocatum est, » hoc est divulgatum est inter Sanctos, « no- est divulgatum est inter Sanctos, « no- men ejus Jesus 3. » Hujus enim nominis men ejus Jesus 3. » Hujus enim nominis notam fecit: quia, Matth. 1, 21: Salvum notam fecit: quia, Matth. 1, 21: Salvum faciet populum suum a peccatis eorum. faciet populum suum a peccatis eorum. Psal. xcvn, 2 Notum fecit Dominus sa- Psal. xcvn, 2 Notum fecit Dominus sa- lutare suum in conspectu Gentium re- lutare suum in conspectu Gentium re- velavit justitiam suam. Isa. XLIX, 6 : velavit justitiam suam. Isa. XLIX, 6 : Dedi te in lucem gentium, ut sis salus Dedi te in lucem gentium, ut sis salus mea usque ad extremum terræ. mea usque ad extremum terræ.

« Quod vocatum est ab Angelo. » Ecce « Quod vocatum est ab Angelo. » Ecce secundum, quod Angelus istud nomen de secundum, quod Angelus istud nomen de cœlo attulit, et sic vocandum designavit. cœlo attulit, et sic vocandum designavit.

« Priusquam in utero conciperetur. » « Priusquam in utero conciperetur. » Innuit tertium quod ante conceptum in Innuit tertium quod ante conceptum in matre et in patribus (ex quorum lumbis matre et in patribus (ex quorum lumbis secundum corpulentam substantiam de- secundum corpulentam substantiam de- scendit) est illud nomen ab æterno per scendit) est illud nomen ab æterno per generationem Filio a Patre impositum. generationem Filio a Patre impositum. Eccli. xv, 6 Nomine æterno hæreditabit Eccli. xv, 6 Nomine æterno hæreditabit illum. Cum enim eum Salvatorem ge- illum. Cum enim eum Salvatorem ge- nuit, nomen Jesus imposuit. Isa. LXII, 2: nuit, nomen Jesus imposuit. Isa. LXII, 2: Vocabitur tibi nomen novum, quod os Vocabitur tibi nomen novum, quod os Domini nominabit: non solum in se tan- Domini nominabit: non solum in se tan- tum, sed etiam in membris. Unde dicit tum, sed etiam in membris. Unde dicit Glossa, quod « sicut a Christo dicimur Glossa, quod « sicut a Christo dicimur Christiani, ita a Jesu dicimur salvati. » Christiani, ita a Jesu dicimur salvati. » Unde, infra in eodem, yy. 30 et 31 : Sa- Unde, infra in eodem, yy. 30 et 31 : Sa-

1 Genes. xxxix, 12. 1 Genes. xxxix, 12.

2. Cf. Matth. 1, 21, longam expositionem quam 2. Cf. Matth. 1, 21, longam expositionem quam

XXII XXII

225 225

lutare tuum, quod parasti ante faciem lutare tuum, quod parasti ante faciem omnium populorum. omnium populorum. Sequitur : Sequitur :

« Et postquam impleti sunt dies pur- « Et postquam impleti sunt dies pur- gationis ejus secundum legem Moysi. » gationis ejus secundum legem Moysi. »

Hic tangit Ipapantin, hoc est, præsen- Hic tangit Ipapantin, hoc est, præsen- tationem Domini in templo. Et tangit, tationem Domini in templo. Et tangit, eam, non propter necessitatem aliquam eam, non propter necessitatem aliquam quod vel mater vel infans legi subdere- quod vel mater vel infans legi subdere- tur, sed propter magnalia quæ ostendit tur, sed propter magnalia quæ ostendit Deus circa ipsam in prophetia Simeonis Deus circa ipsam in prophetia Simeonis et Annæ, quæ testimonium perhibebant et Annæ, quæ testimonium perhibebant Christi nativitati. Et ideo prætermittens Christi nativitati. Et ideo prætermittens hic Lucas adventum Magorum et quæ ab hic Lucas adventum Magorum et quæ ab aliis sufficienter scripta esse per Spiritum aliis sufficienter scripta esse per Spiritum cognovit, sicut Matth. 11, 1 et seq., transit cognovit, sicut Matth. 11, 1 et seq., transit de circumcisione ad Ipapantin, quasi nihil de circumcisione ad Ipapantin, quasi nihil sit interpositum. Duæ enim sunt causæ, sit interpositum. Duæ enim sunt causæ, quare Evangelista scribit aliquid. Aut quare Evangelista scribit aliquid. Aut enim scribit, quod ab alio est dimissum: enim scribit, quod ab alio est dimissum: aut quod ab alio scriptum est, sed non aut quod ab alio scriptum est, sed non omnes modi et circumstantiæ sunt po- omnes modi et circumstantiæ sunt po- sitæ. sitæ.

In hac ergo historia quam solus scri- In hac ergo historia quam solus scri- bit, duo facit. Inducit enim testimonium bit, duo facit. Inducit enim testimonium Simeonis et testimonium Annæ. Simeonis et testimonium Annæ.

In testimonio quidem Simeonis duo In testimonio quidem Simeonis duo facit: quorum unum est quod ponit, facit: quorum unum est quod ponit, qualiter ad testificandum venit: secun- qualiter ad testificandum venit: secun- dum autem est ipsum testimonium. dum autem est ipsum testimonium.

In eo autem ubi describit qualiter venit In eo autem ubi describit qualiter venit ad testificandum, tria facit. Primo enim ad testificandum, tria facit. Primo enim dicit impletos esse dies purgationis: se- dicit impletos esse dies purgationis: se- cundo, dicit modum præsentationis: ter- cundo, dicit modum præsentationis: ter- tio, modum oblationis. tio, modum oblationis.

De primo dicit : De primo dicit :

« Et postquam impleti sunt, » per nu- « Et postquam impleti sunt, » per nu- merum illuminationum cœlestium super merum illuminationum cœlestium super eam. Eccli. xxiv, 8: Gyrum cœli circui- eam. Eccli. xxiv, 8: Gyrum cœli circui- vi sola. Ibidem, y. 45: Illuminabo om- vi sola. Ibidem, y. 45: Illuminabo om- nes sperantes in Domino, Irradiatio enim nes sperantes in Domino, Irradiatio enim coeli dies est. coeli dies est.

« Purgationis ejus, » Matris Domini, « Purgationis ejus, » Matris Domini,

dedit Albertus noster super hoc nomine Jesus. dedit Albertus noster super hoc nomine Jesus. Tom XX hujusce novæ editionis. Tom XX hujusce novæ editionis.

15 15

33 33

226 226

: :

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

in qua nihil purgandum est quod sit in qua nihil purgandum est quod sit peccatum. Exod. xxv, 11: Deaurabis peccatum. Exod. xxv, 11: Deaurabis eam, scilicet arcam, auro mundissimo eam, scilicet arcam, auro mundissimo intus et foris. Sapient. VII, 29 et 30 : intus et foris. Sapient. VII, 29 et 30 : Est hæc speciosior sole, et super omnem Est hæc speciosior sole, et super omnem dispositionem stellarum luci comparata, dispositionem stellarum luci comparata, invenitur prior. Illi enim succedit nox. invenitur prior. Illi enim succedit nox. Lucem autem Matris sapientiæ non vincit Lucem autem Matris sapientiæ non vincit malitia. Loquitur tamen Lucas ad modum malitia. Loquitur tamen Lucas ad modum aliarum fœminarum parientium: eo quod aliarum fœminarum parientium: eo quod ipsa, sicut dicit Bernardus, propter hu- ipsa, sicut dicit Bernardus, propter hu- militatem inter fœminas fuit sicut una ex militatem inter fœminas fuit sicut una ex illis. Unde, Supra, 1, 28: Benedicta tu illis. Unde, Supra, 1, 28: Benedicta tu in mulieribus. in mulieribus.

Sic autem purgationes ejus quæ pur- Sic autem purgationes ejus quæ pur- gabant (in ipsa minoris illuminationis gabant (in ipsa minoris illuminationis habitum in majorem illuminationem pro- habitum in majorem illuminationem pro- vehentes) invenimus in ea quadraginta vehentes) invenimus in ea quadraginta illustrationes, quasi quadraginta dies, ex illustrationes, quasi quadraginta dies, ex quibus omnibus ad lumen incorruptum quibus omnibus ad lumen incorruptum ædificabatur quarum statim quinque in ædificabatur quarum statim quinque in ipsa radiant ex opere divino eam præve- ipsa radiant ex opere divino eam præve- niente, et subsequente, scilicet, in utero niente, et subsequente, scilicet, in utero ejus perfecta sanctificatio, addita sibi san- ejus perfecta sanctificatio, addita sibi san- ctitas ex vitæ merito, munditia voti vir- ctitas ex vitæ merito, munditia voti vir- ginalis privilegio, illustratio contempla- ginalis privilegio, illustratio contempla- tionis veritatis in verbo, Spiritus sancti tionis veritatis in verbo, Spiritus sancti familiaris et specialis consolatio. Et hæc familiaris et specialis consolatio. Et hæc quinque Virginem in thalamum Filio Dei quinque Virginem in thalamum Filio Dei præparaverunt. Primum, mundans ute- præparaverunt. Primum, mundans ute- rum secundum, idoneum et floridum rum secundum, idoneum et floridum faciens lectulum tertium, conservans faciens lectulum tertium, conservans thorum quartum, illustrans domum ad thorum quartum, illustrans domum ad sponsi venientis cognitionem: quintum, sponsi venientis cognitionem: quintum, dulcorem inducens et quamdam status dulcorem inducens et quamdam status mollitiem, ad delectabilem venientis man- mollitiem, ad delectabilem venientis man- sionem. sionem.

Quinque alii dies radiantes in virtuti- Quinque alii dies radiantes in virtuti- bus suis privilegiatis quarum prima est bus suis privilegiatis quarum prima est profunditas ipsius humilitatis secunda, profunditas ipsius humilitatis secunda, pulchritudo castitatis: tertia, fides in- pulchritudo castitatis: tertia, fides in- dubitatæ credulitatis: quarta, prudentia dubitatæ credulitatis: quarta, prudentia sive sapientia ditissimæ cognitionis : sive sapientia ditissimæ cognitionis : quinta, quæ Deum attraxit, dilectio fer- quinta, quæ Deum attraxit, dilectio fer- ventissimæ charitatis. Prima harum, ventissimæ charitatis. Prima harum, vas tantæ immensitati profundavit et eva- vas tantæ immensitati profundavit et eva- cuavit, ut haberet ubi se infunderet : se- cuavit, ut haberet ubi se infunderet : se- cunda purificavit, ut munde se summa cunda purificavit, ut munde se summa munditia locaret tertia, ad capiendum munditia locaret tertia, ad capiendum

potens effecit, quia omnia possibilia sunt potens effecit, quia omnia possibilia sunt credenti quarta, divitiis secum venien- credenti quarta, divitiis secum venien- tibus thecam dedit, in qua omnes the- tibus thecam dedit, in qua omnes the- sauri sapientiæ et scientiæ Dei reconde- sauri sapientiæ et scientiæ Dei reconde- rentur quinta, manus violentas in dile- rentur quinta, manus violentas in dile- clum injecit, et eumdem violenter attra- clum injecit, et eumdem violenter attra- xit. xit.

Ecce decem illustrationes in Virgine Ecce decem illustrationes in Virgine coruscantes. coruscantes.

Decem aliæ fulgent de coelo ab Ange- Decem aliæ fulgent de coelo ab Ange- lis. Apparet enim Angelus annuntiatio- lis. Apparet enim Angelus annuntiatio- ne, producens luciferum in præcurso- ne, producens luciferum in præcurso- rem apparet Angelus, salutans Virgi- rem apparet Angelus, salutans Virgi- nem apparet, confortans trepidantem : nem apparet, confortans trepidantem : apparet, annuntians Salvatorem: appa- apparet, annuntians Salvatorem: appa- ret, illuminans quærentem. Et hæc quin- ret, illuminans quærentem. Et hæc quin- que idem fecit Angelus. In primo, viam que idem fecit Angelus. In primo, viam parans in secundo, impedimentum parans in secundo, impedimentum maledictionis abstergens in tertio, in- maledictionis abstergens in tertio, in- firmitatem confortans: in quarto, bene- firmitatem confortans: in quarto, bene- placitum divinum explanans: in quin- placitum divinum explanans: in quin- to, modum divinæ potestatis et facul- to, modum divinæ potestatis et facul- tatem luculenter probans. tatem luculenter probans.

Adhuc autem apparet Angelus, Joseph Adhuc autem apparet Angelus, Joseph de suscipienda virgine admonens: appa- de suscipienda virgine admonens: appa- ret, Magos de Herodis declinatione præ- ret, Magos de Herodis declinatione præ- monens apparet, pastores de nato Do- monens apparet, pastores de nato Do- mino instruens apparet, Joseph de fu- mino instruens apparet, Joseph de fu- ga in Egytum ut infanti caveatur do- ga in Egytum ut infanti caveatur do- cens apparet tandem in Ægypto, ut in cens apparet tandem in Ægypto, ut in terram Juda revertatur illuminans. Pri- terram Juda revertatur illuminans. Pri- ma harum apparitionum, Domino præ- ma harum apparitionum, Domino præ- paravit alvum, et matri castitatis custo- paravit alvum, et matri castitatis custo- dem secunda, gentilitatis primitias vo- dem secunda, gentilitatis primitias vo- cavit ad fidem tertia, in figura pastores cavit ad fidem tertia, in figura pastores vocat ad gregum pastum: quarta, per vocat ad gregum pastum: quarta, per exemplum est tentatis refugium: quinta, exemplum est tentatis refugium: quinta, sanctis in virtute florentibus ut suis ac- sanctis in virtute florentibus ut suis ac- tibus alios ædificent, præbet exemplum. tibus alios ædificent, præbet exemplum.

Istæ ergo decem ab Angelis lucentes Istæ ergo decem ab Angelis lucentes et spirituales illuminationes in corde Vir- et spirituales illuminationes in corde Vir- ginis facientes. ginis facientes.

Decem aliæ micant de Trinitate et uni- Decem aliæ micant de Trinitate et uni- tate. Venit enim Pater in umbra virtutis tate. Venit enim Pater in umbra virtutis Altissimi. Venit Filius in operatione Altissimi. Venit Filius in operatione conceptus sui. Venit Spiritus sanctus in conceptus sui. Venit Spiritus sanctus in opere et sanctitate Filii. Ostendit virtu- opere et sanctitate Filii. Ostendit virtu- tem Pater in perfectione tanti miraculi. tem Pater in perfectione tanti miraculi. Resplenduit sapientia Filii in conjunctio- Resplenduit sapientia Filii in conjunctio-

IN EVANG. LUCÆ, II-22. IN EVANG. LUCÆ, II-22.

ne et unione personali. Manifestatur Spi- ne et unione personali. Manifestatur Spi- ritus sanctus in unctione tam excellenti. ritus sanctus in unctione tam excellenti. Et ista sunt sex. Quatuor autem alia Et ista sunt sex. Quatuor autem alia solus perfecit Spiritus, cooperantibus si- solus perfecit Spiritus, cooperantibus si- bi Patre et Filio. Attulit enim prophetiam bi Patre et Filio. Attulit enim prophetiam testificantem miraculum dedit, con- testificantem miraculum dedit, con- futans non credentem: infantem intra futans non credentem: infantem intra uterum movet, præsentiam concepti reci- uterum movet, præsentiam concepti reci- pientem suæ virtutis demonstrationem pientem suæ virtutis demonstrationem fecit, senem ad visum Salvatoris conser- fecit, senem ad visum Salvatoris conser- vantem. Ecce quod non solum virtutes vantem. Ecce quod non solum virtutes cœlorum moventur, sed virtus divina cœlorum moventur, sed virtus divina multipliciter ostenditur. multipliciter ostenditur.

Quinque micant de coelo visibili per Quinque micant de coelo visibili per lumen et per virtutem. Stella nova ori- lumen et per virtutem. Stella nova ori- tur. Claritas Dei pastores circumfulgens tur. Claritas Dei pastores circumfulgens de cœlo manifestatur. Tres soles, ut in de cœlo manifestatur. Tres soles, ut in præhabitis diximus, in unum collecti in præhabitis diximus, in unum collecti in coelo videntur. Virtute coelesti corruit ur- coelo videntur. Virtute coelesti corruit ur- bis Romæ idolum. Et erupit fons mise- bis Romæ idolum. Et erupit fons mise- ricordiæ manans oleum. Tria quidem is- ricordiæ manans oleum. Tria quidem is- torum in cœlesti lumine et duo in cœ- torum in cœlesti lumine et duo in cœ- lesti virtute. lesti virtute.

Quinque autem in hominibus appa- Quinque autem in hominibus appa- ruerunt illustrationes. Testimonium enim ruerunt illustrationes. Testimonium enim perhibet Sacerdos. Testis est rex Magus. perhibet Sacerdos. Testis est rex Magus. Testis est conjugata. Testis est vidua. Testis est conjugata. Testis est vidua. Testis Virgo serena et gratia plena : ut Testis Virgo serena et gratia plena : ut nulla sit professio, nullus sexus, a quo nulla sit professio, nullus sexus, a quo non habeat testimonium salus omnium non habeat testimonium salus omnium

nostrum. nostrum.

Et quia singulæ harum illustrationum, Et quia singulæ harum illustrationum, lumen speciale ferebant in corde et cor- lumen speciale ferebant in corde et cor- pore Virginis, ideo sicut dicitur, Pro- pore Virginis, ideo sicut dicitur, Pro- verb. IV, 18 Semita ejus quasi lux verb. IV, 18 Semita ejus quasi lux splendens, procedit et crescit usque ad splendens, procedit et crescit usque ad perfectam diem. perfectam diem.

« Et impleti sunt dies purgationis « Et impleti sunt dies purgationis ejus. Evangelista autem cavens crimen ejus. Evangelista autem cavens crimen blasphemiæ, addit : blasphemiæ, addit :

« Secundum legem Moysi. « Secundum legem Moysi.

» »

Quasi dicat: In se quidem non indige- Quasi dicat: In se quidem non indige- bat purgatione secundum legem autem bat purgatione secundum legem autem Moysi quoad hominem oportuit fieri. Sic Moysi quoad hominem oportuit fieri. Sic et eam oportuit desponsari, ne sicut et eam oportuit desponsari, ne sicut adultera lapidaretur: sicut Filius, ne adultera lapidaretur: sicut Filius, ne reprobaret legem, subiit circumcisio- reprobaret legem, subiit circumcisio-

227 227

nem. Ideo a Patribus plurimæ causæ nem. Ideo a Patribus plurimæ causæ rationabiles quare purgabatur assignan- rationabiles quare purgabatur assignan- tur : quarum quatuor ponimus, pluribus tur : quarum quatuor ponimus, pluribus aliis omissis. Una enim est (cum lex ad- aliis omissis. Una enim est (cum lex ad- huc in statu esset) legis approbatio. Se- huc in statu esset) legis approbatio. Se- cunda est, sui per omnia humiliatio. cunda est, sui per omnia humiliatio. Tertia, aliarum fæminarum Tertia, aliarum fæminarum quæ legi quæ legi subjacebant associatio. Quarta est, sui subjacebant associatio. Quarta est, sui filii per hoc ad prophetiam concorda- filii per hoc ad prophetiam concorda-

tio. tio.

De prima, Eccli. xxiv, 33: Legem De prima, Eccli. xxiv, 33: Legem mandavit Moyses in præceptis justitia- mandavit Moyses in præceptis justitia- rum, et hæreditatem domui Jacob, et rum, et hæreditatem domui Jacob, et Israel promissiones: et ideo erat tempo- Israel promissiones: et ideo erat tempo-

re status sui servanda. re status sui servanda.

De secunda dicitur, Exod. xXIV, 7: De secunda dicitur, Exod. xXIV, 7: Omnia quæ locutus est Dominus, facie- Omnia quæ locutus est Dominus, facie- mus, et erimus obedientes, humiliter, mus, et erimus obedientes, humiliter, nihil interrogantes quid, vel quare præ- nihil interrogantes quid, vel quare præ- cipiat? sicut diabolus Hevæ quæstiones cipiat? sicut diabolus Hevæ quæstiones de mandato proposuit. de mandato proposuit.

De tertia Non enim extulit se, ut De tertia Non enim extulit se, ut aliquid in ea allegaret quo super alias aliquid in ea allegaret quo super alias elevaretur, dicens illud Ruth, 11, 13: elevaretur, dicens illud Ruth, 11, 13: Non sum similis unius puellarum tua- Non sum similis unius puellarum tua- rum. rum.

De quarta dicitur, Malach. III, 1 : De quarta dicitur, Malach. III, 1 : Statim veniet ad templum suum Domi- Statim veniet ad templum suum Domi- nator quem vos quæritis, et Angelus te- nator quem vos quæritis, et Angelus te- stamenti, quem vos vultis. stamenti, quem vos vultis.

Ita etiam purgatio, si moraliter accipi- Ita etiam purgatio, si moraliter accipi- tur,tunc Beata Virgo statum Ecclesiæ si_ tur,tunc Beata Virgo statum Ecclesiæ si_ gnat in quo sunt activi et contempla- gnat in quo sunt activi et contempla- tivi, purgandi, antequam Deo in templo tivi, purgandi, antequam Deo in templo per gratiarum actionem offerantur. Ac- per gratiarum actionem offerantur. Ac- tivi quidem agunt per virtutem contem- tivi quidem agunt per virtutem contem- plativi considerant per veritatem: utri- plativi considerant per veritatem: utri- que pariunt, et Deo partum offerunt. que pariunt, et Deo partum offerunt. Activi quidem opera meritorum: con- Activi quidem opera meritorum: con- templativi autem inventiones mirabilium templativi autem inventiones mirabilium theoriarum. Et partus activorum signi- theoriarum. Et partus activorum signi- ficatur per partum Liæ: contemplativo- ficatur per partum Liæ: contemplativo- rum autem per partum Rachelis. Activi rum autem per partum Rachelis. Activi quidem imprægnantur per boni affectio- quidem imprægnantur per boni affectio- nem, parturiunt per boni deliberatam nem, parturiunt per boni deliberatam cogitationem, pariunt autem per operis cogitationem, pariunt autem per operis impletionem. Purgant igitur conceptum impletionem. Purgant igitur conceptum a pravitate affectionis, cogitatum delibe- a pravitate affectionis, cogitatum delibe- ratum a turpitudine cogitationis, sed ratum a turpitudine cogitationis, sed

228 228

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

opus a sordibus operis. Hæc tria notan- opus a sordibus operis. Hæc tria notan- tur, Isa. 1, 16 et 17: Lavamini, mundi tur, Isa. 1, 16 et 17: Lavamini, mundi estote, quantum ad pravitatem affectio- estote, quantum ad pravitatem affectio- nis auferte malum cogitationum ve- nis auferte malum cogitationum ve- strarum ab oculis meis, quoad turpitudi- strarum ab oculis meis, quoad turpitudi- nem cogitationis: quiescite agere per- nem cogitationis: quiescite agere per- verse, discite benefacere, quoad sordes verse, discite benefacere, quoad sordes operis. operis.

Purgant etiam isti a sordibus templum Purgant etiam isti a sordibus templum corporis, purgant sordes operis, purgant corporis, purgant sordes operis, purgant verba, purgant bona fortunæ, et purgant verba, purgant bona fortunæ, et purgant contagionem vitæ futuræ. Sordes templi contagionem vitæ futuræ. Sordes templi sive corporis in vita præterita, purgant sive corporis in vita præterita, purgant per confessionem, II Machab. x, 3, Ju- per confessionem, II Machab. x, 3, Ju- das et fratres ejus purgabant templum. das et fratres ejus purgabant templum. Judas confitens fratres ejus, contritio Judas confitens fratres ejus, contritio cordis, et satisfactio operis. Purgant ver- cordis, et satisfactio operis. Purgant ver- ba per caminum tribulationis, Malach. III, ba per caminum tribulationis, Malach. III, 3 Sedebit conflans et emundans argen- 3 Sedebit conflans et emundans argen- tum, hoc est, eloquium. Purgant bona tum, hoc est, eloquium. Purgant bona fortunæ per eleemosynam, Luc. XI, 41: fortunæ per eleemosynam, Luc. XI, 41: Quod superest, date eleemosynam: et Quod superest, date eleemosynam: et ecce omnia munda sunt vobis. Purgant ecce omnia munda sunt vobis. Purgant sordes vitæ futuræ per timorem, Eccli. 1, sordes vitæ futuræ per timorem, Eccli. 1, 27 et 28 Timor Domini expellit pecca- 27 et 28 Timor Domini expellit pecca- tum: nam qui sine timore est, non pot- tum: nam qui sine timore est, non pot- erit justificari. Et tunc offerunt hostiam erit justificari. Et tunc offerunt hostiam laudis, Psal. xXVI, 6: Circuivi et immo- laudis, Psal. xXVI, 6: Circuivi et immo- lavi in tabernaculo ejus hostiam vocife- lavi in tabernaculo ejus hostiam vocife- rationis, sive laudis. rationis, sive laudis.

Item, Contemplativa concipit in ad- Item, Contemplativa concipit in ad- spectu veritatis, et parit in desiderio ex- spectu veritatis, et parit in desiderio ex- cedens amoris purgatur in conceptu cedens amoris purgatur in conceptu ab illusione phantasticæ deceptionis, et ab illusione phantasticæ deceptionis, et in excessu amoris ab indiscretione irra in excessu amoris ab indiscretione irra tionabilis fervoris. De utroque istorum tionabilis fervoris. De utroque istorum dicitur in Psalmo LXXVI, 7: Meditatus dicitur in Psalmo LXXVI, 7: Meditatus sum nocte cum corde meo, ut non deci- sum nocte cum corde meo, ut non deci- piat per phantasiam et exercitabar, et piat per phantasiam et exercitabar, et scopebam spiritum meum, ut non indis- scopebam spiritum meum, ut non indis- crete et irrationabiliter ferveam, in fer- crete et irrationabiliter ferveam, in fer- vore qui ad tentationem fit. Hoc est quod vore qui ad tentationem fit. Hoc est quod significatur, Josue, xvi, 18, ubi dicitur: significatur, Josue, xvi, 18, ubi dicitur: Transibis ad montem, et succides tibi, Transibis ad montem, et succides tibi, atque purgabis ad habitandum spatia. atque purgabis ad habitandum spatia. Mons enim contemplationis in altitudi- Mons enim contemplationis in altitudi- ne spiritus ascenditur: et succiduntur ne spiritus ascenditur: et succiduntur vepres et frutices per purgationem vepres et frutices per purgationem phantasticarum visionum. Purgantur phantasticarum visionum. Purgantur

spatia per remotionem indiscretionis a spatia per remotionem indiscretionis a fervore devotionis. fervore devotionis.

In utraque autem istarum purgatio- In utraque autem istarum purgatio- num observandum est quod fiat « secun- num observandum est quod fiat « secun- dum legem Moysi, » hoc est, secundum dum legem Moysi, » hoc est, secundum Scripturam. Proverb. vi, 23: Manda- Scripturam. Proverb. vi, 23: Manda- tum lucerna est, et lex lux, et via vitæ tum lucerna est, et lex lux, et via vitæ increpatio disciplinæ. increpatio disciplinæ.

Redeamus igitur ad litteram. Sequitur Redeamus igitur ad litteram. Sequitur enim : enim :

«Tulerunt illum in Jerusalem, ut «Tulerunt illum in Jerusalem, ut sisterent eum Domino, sisterent eum Domino,

Sicut scriptum est in lege Domini : Sicut scriptum est in lege Domini : Quia omne masculinum adaperiens Quia omne masculinum adaperiens vulvam, sanctum Domino vocabitur: vulvam, sanctum Domino vocabitur:

Et ut darent hostiam secundum Et ut darent hostiam secundum quod dictum est in lege Domini, par quod dictum est in lege Domini, par turturum, aut duos puellos columba- turturum, aut duos puellos columba-

rum. » rum. »

Hic dicit de oblatione Domini in tem- Hic dicit de oblatione Domini in tem- plo. plo.

Dicit autem hic tria: infantis oblatio- Dicit autem hic tria: infantis oblatio- nem, oblationis finem, Scripturæ sen- nem, oblationis finem, Scripturæ sen- sum concordantem. sum concordantem.

De Domini oblatione dicit : « Tulerunt De Domini oblatione dicit : « Tulerunt illum in Jerusalem. » Propter pueri te- illum in Jerusalem. » Propter pueri te- neritudinem creditur, quod pia mater neritudinem creditur, quod pia mater sinu suo gestaverat eum. Gestavit enim sinu suo gestaverat eum. Gestavit enim in utero puerum, a Nazareth in Bethle- in utero puerum, a Nazareth in Bethle- hem in sinu autem, a Bethlehem in hem in sinu autem, a Bethlehem in Jerusalem. Joseph autem, ut putatur, Jerusalem. Joseph autem, ut putatur, gestavit eum in dorso in Ægyptum, gestavit eum in dorso in Ægyptum, et ab Ægypto in Nazareth. Significantes et ab Ægypto in Nazareth. Significantes conceptum boni propositi in verbo Dei conceptum boni propositi in verbo Dei conceptum in flore virtutis, gestan- conceptum in flore virtutis, gestan- dum esse in domum refectionis in fru- dum esse in domum refectionis in fru- gem operis et a fruge boni operis, gem operis et a fruge boni operis, in templum gratiarum actionis: ubi in templum gratiarum actionis: ubi omne bonum Deo offertur per hostiam omne bonum Deo offertur per hostiam laudis. Psal. XLIX, 23: Sacrificium lau- laudis. Psal. XLIX, 23: Sacrificium lau- dis honorificabit me. Sic autem partum dis honorificabit me. Sic autem partum et oblatum bonum opus per Joseph cre- et oblatum bonum opus per Joseph cre- scentem in virtute, portare in Ægyptum scentem in virtute, portare in Ægyptum tenebræ in occultatione, et moeroris in tenebræ in occultatione, et moeroris in

: :

28 28

24 24

IN EVANG. LUCÆ, II-22, 23, 24. IN EVANG. LUCÆ, II-22, 23, 24.

contritione, a persecutione tentatoris : contritione, a persecutione tentatoris : et victa tentatione referre in florem boni et victa tentatione referre in florem boni exempli per ædificationem Christi : ut exempli per ædificationem Christi : ut dicat illud Eccli. xxiv, 23: Flores mei dicat illud Eccli. xxiv, 23: Flores mei fructus honoris et honestatis. Sic enim fructus honoris et honestatis. Sic enim dicitur, Joan. xv, 2: Omnem palmitem dicitur, Joan. xv, 2: Omnem palmitem in me non ferentem fructum, Pater in me non ferentem fructum, Pater meus tollet eum : et omnem qui fert meus tollet eum : et omnem qui fert fructum, purgabit eum, ut fructum plus fructum, purgabit eum, ut fructum plus afferat. Qui autem aridus est et impossi- afferat. Qui autem aridus est et impossi- bilis est ad fructum, hunc abscidet sen- bilis est ad fructum, hunc abscidet sen- tentia condemnationis, et comburet igne tentia condemnationis, et comburet igne inexstinguibili. inexstinguibili.

Sic ergo « tulerunt illum in Jerusa- Sic ergo « tulerunt illum in Jerusa- lem,» in figuram fidelium, nobis præ- lem,» in figuram fidelium, nobis præ- stantes exemplum quid agere debeamus. stantes exemplum quid agere debeamus. Sequitur finis, cum dicitur: Sequitur finis, cum dicitur:

« Ut sisterent eum Domino. >> « Ut sisterent eum Domino. >>

Sistere, hoc est, confirmare per addi- Sistere, hoc est, confirmare per addi- ctionem. Psal. LXXII, 28: Mihi adhære- ctionem. Psal. LXXII, 28: Mihi adhære- re Deo bonum est, ponere in Domino re Deo bonum est, ponere in Domino Deo spem meam. Matth. xix, 14: Sinite Deo spem meam. Matth. xix, 14: Sinite parvulos, et nolite eos prohibere ad me parvulos, et nolite eos prohibere ad me venire: talium est enim regnum cœlorum. venire: talium est enim regnum cœlorum. Quod enim nova testa capit, inveterata Quod enim nova testa capit, inveterata sapit. Proverb. iv, 3 et 4 : Ego filius fui sapit. Proverb. iv, 3 et 4 : Ego filius fui patris mei, tenellus et unigenitus coram patris mei, tenellus et unigenitus coram matre mea et docebat me. I Reg. 1, matre mea et docebat me. I Reg. 1, 28 Ego commodavi puerum istum Do- 28 Ego commodavi puerum istum Do- mino cunctis diebus, quibus fuerit com- mino cunctis diebus, quibus fuerit com- modatus Domino. modatus Domino.

« Sicut scriptum est in lege Domi- « Sicut scriptum est in lege Domi- ni. >> ni. >>

Hic ponitur concordans ad factum Hic ponitur concordans ad factum Scripturæ testimonium. Dicitur autem Scripturæ testimonium. Dicitur autem hic lex Domini, non solum decalogus, hic lex Domini, non solum decalogus, sed omne præceptum legis Moysi. Scri- sed omne præceptum legis Moysi. Scri- ptum enim est illud specialiter, Exod. ptum enim est illud specialiter, Exod. XIII, 2: Sanctifica mihi omne primoge- XIII, 2: Sanctifica mihi omne primoge- nitum quod aperit vulvam in filiis Israel, nitum quod aperit vulvam in filiis Israel, tam de hominibus quam de jumentis: tam de hominibus quam de jumentis:

mea sunt enim omnia. mea sunt enim omnia.

Et hanc legem inducit cum dicit: Et hanc legem inducit cum dicit: « Quia omne masculinum. » Sed vide- « Quia omne masculinum. » Sed vide- tur minus dicere: quia lex dicit, Omne tur minus dicere: quia lex dicit, Omne

229 229

primogenitum. Et dicendum quod omne primogenitum. Et dicendum quod omne primogenitum erat Domini, tam mascu- primogenitum erat Domini, tam mascu- linum quam femininum. Sed masculi- linum quam femininum. Sed masculi- num offerebatur cum oblatione holocau- num offerebatur cum oblatione holocau-

sti, et sistebatur Domino, vel redimeba- sti, et sistebatur Domino, vel redimeba- tur. Fœmina autem non offerebatur, sed tur. Fœmina autem non offerebatur, sed oblatio fiebat solum pro ea: et ipsa non oblatio fiebat solum pro ea: et ipsa non offerebatur, sed redimebatur. Et ideo offerebatur, sed redimebatur. Et ideo dicit hic « Omne masculinum, » quod dicit hic « Omne masculinum, » quod est secundum nativitatem perfectum. est secundum nativitatem perfectum. Malach. 1, 14 Maledictus dolosus, qui Malach. 1, 14 Maledictus dolosus, qui habet in grege suo masculum, et votum habet in grege suo masculum, et votum faciens immolat debile Domino. faciens immolat debile Domino.

« Adaperiens vulvam, » hoc est, aliis « Adaperiens vulvam, » hoc est, aliis aperiens sequentibus in generatione, aperiens sequentibus in generatione, « sanctum, » hoc est, sanctificatum, « sanctum, » hoc est, sanctificatum, « Domino vocabitur, » in omnibus ge- « Domino vocabitur, » in omnibus ge- nerationibus, tam in hominibus quam in nerationibus, tam in hominibus quam in jumentis. jumentis.

Dicitur autem, Deuter. xx111, 18: Non Dicitur autem, Deuter. xx111, 18: Non offeres mercedem prostibuli, nec pre- offeres mercedem prostibuli, nec pre- tium canis in domo Domini Dei tui. Et tium canis in domo Domini Dei tui. Et ideo notandum, quod omne primogeni- ideo notandum, quod omne primogeni- tum hominis offerebatur. Sed primoge- tum hominis offerebatur. Sed primoge- nitum Levitarum ad obsequium sisteba- nitum Levitarum ad obsequium sisteba- tur tabernaculi. Primogenitum autem tur tabernaculi. Primogenitum autem aliarum tribuum, post oblationem fa- aliarum tribuum, post oblationem fa- ctam, quinque siclis redimebatur. Et ctam, quinque siclis redimebatur. Et hoc legitur, Numer. XVIII, 16. Primo- hoc legitur, Numer. XVIII, 16. Primo- genitorum autem animalium quædam genitorum autem animalium quædam erant munda ad edendum et offerendum. erant munda ad edendum et offerendum. Quædam autem immunda ad edendum, Quædam autem immunda ad edendum, sed munda ad offerendum. Quædam au- sed munda ad offerendum. Quædam au- tem et immunda ad edendum, et im- tem et immunda ad edendum, et im- munda ad offerendum. Omnia autem munda ad offerendum. Omnia autem quæ erant munda ad edendum et offe- quæ erant munda ad edendum et offe- rendum, offerebantur sacerdoti: sed offe- rendum, offerebantur sacerdoti: sed offe- rens potuit ea redimere si voluit. Mun- rens potuit ea redimere si voluit. Mun- da autem ad offerendum et immunda ad da autem ad offerendum et immunda ad comedendum, erant ad laborandum qui- comedendum, erant ad laborandum qui- dem apta sed nec ungulam dividen- dem apta sed nec ungulam dividen- tia nec ruminantia, sicut equus, et asi- tia nec ruminantia, sicut equus, et asi- nus, et mulus, et hujusmodi: et hæc nus, et mulus, et hujusmodi: et hæc etiam offerebantur, et redimebantur etiam offerebantur, et redimebantur quanti ea sacerdos æstimavit. Immunda quanti ea sacerdos æstimavit. Immunda autem ad edendum et offerendum erant, autem ad edendum et offerendum erant, quæ ungulam non findebant, nec ru- quæ ungulam non findebant, nec ru- minabant, et labori apta non erant: minabant, et labori apta non erant: sicut canis et cattus, et hujusmodi : sicut canis et cattus, et hujusmodi :

230 230

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

et hæc non offerebantur, nec redime- et hæc non offerebantur, nec redime- bantur. Et de his loquitur lex ¹. Sic bantur. Et de his loquitur lex ¹. Sic igitur intelligitur littera. igitur intelligitur littera.

Erat autem lex ista de cæremoniali- Erat autem lex ista de cæremoniali- bus, quorum totus usus fuit in signifi- bus, quorum totus usus fuit in signifi- cando. Primogenitorum præclarior est cando. Primogenitorum præclarior est natio et quidquid quod præcipuum est natio et quidquid quod præcipuum est in mundis et utilibus, offerri debet Do- in mundis et utilibus, offerri debet Do- mino. Proverb. 11, 9 Honora Domi- mino. Proverb. 11, 9 Honora Domi- num de tua substantia, et de primitiis num de tua substantia, et de primitiis omnium frugum tuarum. Unde, Levit. omnium frugum tuarum. Unde, Levit. XXVII, 26, præcepit sibi offerre primiti- XXVII, 26, præcepit sibi offerre primiti- va. Mich. vi, 6 Quid dignum offeram va. Mich. vi, 6 Quid dignum offeram Domino? Quidam autem hoc non fa- Domino? Quidam autem hoc non fa- ciunt sed primitiva offerunt diabolo, et ciunt sed primitiva offerunt diabolo, et debilia Deo. Psal. cv, 37: Immolave- debilia Deo. Psal. cv, 37: Immolave- runt filios suos et filias suas dæmoniis. runt filios suos et filias suas dæmoniis. Econtra de bonis dicitur, Psal. LVIII, Econtra de bonis dicitur, Psal. LVIII, 10 Fortitudinem meam ad te custo- 10 Fortitudinem meam ad te custo- diam. Malach. 1, 8: Si offeratis claudum diam. Malach. 1, 8: Si offeratis claudum et languidum, nonne malum est? et languidum, nonne malum est?

Ista primitiva in nobis sunt duo : Ista primitiva in nobis sunt duo : unum primum in conceptu, quod est unum primum in conceptu, quod est bona voluntas aliud primum in partu, bona voluntas aliud primum in partu, quod est bona operatio. Ad Philip. 11, quod est bona operatio. Ad Philip. 11, 13 Deus est qui operatur in vobis et 13 Deus est qui operatur in vobis et velle et perficere pro bona voluntate. velle et perficere pro bona voluntate. II ad Corinth. VIII, 12: Si voluntas II ad Corinth. VIII, 12: Si voluntas prompta est, secundum id quod habet, prompta est, secundum id quod habet, accepta est, non secundum id quod non accepta est, non secundum id quod non habet. Hæc tamen lex non ligabat Bea- habet. Hæc tamen lex non ligabat Bea- tam Virginem, quia intactis signaculis tam Virginem, quia intactis signaculis exivit Dominus de claustro pudoris: sic- exivit Dominus de claustro pudoris: sic- ut intacto signaculo intravit et exivit ad ut intacto signaculo intravit et exivit ad discipulos januis clausis. Ezechiel. XLIV, discipulos januis clausis. Ezechiel. XLIV, 2: Porta hæc clausa erit: non aperietur, 2: Porta hæc clausa erit: non aperietur, et vir non transibit per eam, quoniam et vir non transibit per eam, quoniam Dominus Deus Israel ingressus est per Dominus Deus Israel ingressus est per eam. Et ideo legi non subjacebat. eam. Et ideo legi non subjacebat.

« Et ut darent hostiam, etc. »> « Et ut darent hostiam, etc. »>

Tangit hic aliam legem de oblatione, Tangit hic aliam legem de oblatione, quæ habetur, Levit. XII, 2 et seq. Et ad quæ habetur, Levit. XII, 2 et seq. Et ad hanc etiam legem non tenebatur. Hæc hanc etiam legem non tenebatur. Hæc enim lex dicit, quod mulier quæ suscep- enim lex dicit, quod mulier quæ suscep- to semine peperit masculum, immunda to semine peperit masculum, immunda

* Cf. Levit. xi per totum. * Cf. Levit. xi per totum.

erit septem diebus juxta dies separatio- erit septem diebus juxta dies separatio- nis menstruæ : et illis septem diebus erat nis menstruæ : et illis septem diebus erat immunda ab hominibus separata : quid- immunda ab hominibus separata : quid- quid tangebat, immundum erat. Et post quid tangebat, immundum erat. Et post septem dies, rursus triginta tribus die- septem dies, rursus triginta tribus die- bus abstinebat a thoro viri: et tunc cum bus abstinebat a thoro viri: et tunc cum oblationibus venit ad sacerdotem et cum oblationibus venit ad sacerdotem et cum filio et oblatione et oratione facta, re- filio et oblatione et oratione facta, re- dibat ad thorum viri. Si autem fœmi- dibat ad thorum viri. Si autem fœmi- nam peperisset, quatuordecim diebus nam peperisset, quatuordecim diebus erat immunda, et sexaginta sex diebus a erat immunda, et sexaginta sex diebus a thoro viri separata: et post octoginta thoro viri separata: et post octoginta dies venit ad templum cum simili obla- dies venit ad templum cum simili obla- tione, sed cum filia, et facta oblatione et tione, sed cum filia, et facta oblatione et oratione, thoro viri restituebatur. Obla- oratione, thoro viri restituebatur. Obla- tio autem eorum qui potuerunt, fuit tio autem eorum qui potuerunt, fuit agnus in holocaustum, et agnus pro pec- agnus in holocaustum, et agnus pro pec- cato, qui partim cessit sacerdoti. Si au- cato, qui partim cessit sacerdoti. Si au- tem secundum suas facultates non pote- tem secundum suas facultates non pote- rat habere agnos, tunc indulgebatur ei rat habere agnos, tunc indulgebatur ei quod offerret, aut par turturum, aut quod offerret, aut par turturum, aut duos pullos columbarum quodcumque duos pullos columbarum quodcumque melius habere potuisset. Sic igitur Beata melius habere potuisset. Sic igitur Beata Virgo Maria quæstuaria, ut dicit Hiero- Virgo Maria quæstuaria, ut dicit Hiero- nymus, manus consilio victum quærens, nymus, manus consilio victum quærens, agnos habere non valens, oblationem agnos habere non valens, oblationem pauperis obtulit. Sed determinatum non pauperis obtulit. Sed determinatum non est, utrum obtulerit turtures vel colum- est, utrum obtulerit turtures vel colum- bas. bas.

Significant autem cæremoniæ istæ : Significant autem cæremoniæ istæ : agnus quidem significat innocentiam di- agnus quidem significat innocentiam di- vitum, in gratia et virtute. Sicut inno- vitum, in gratia et virtute. Sicut inno- cens Abel obtulit de adipibus gregis sui : cens Abel obtulit de adipibus gregis sui : quæ oblatio majorum est, quos Dominus quæ oblatio majorum est, quos Dominus a peccato custodivit. Nos autem qui in- a peccato custodivit. Nos autem qui in- nocentiæ oblationem habere non possu- nocentiæ oblationem habere non possu- mus, gemitum offerimus casto corde et mus, gemitum offerimus casto corde et corpore gementes. Gemitus enim duplex corpore gementes. Gemitus enim duplex turturis, est duplex gemitus nostræ con- turturis, est duplex gemitus nostræ con- templationis. Dum aut gemimus ex de- templationis. Dum aut gemimus ex de- siderio amoris, dicentes, Cantic. v, 8: siderio amoris, dicentes, Cantic. v, 8: Nuntiate dilecto quia amore langueo : Nuntiate dilecto quia amore langueo : pro incolatu miseriæ desiderium haben- pro incolatu miseriæ desiderium haben- tes dissolvi, et esse cum Christo, multo tes dissolvi, et esse cum Christo, multo magis melius 2. Aut in devotione oratio- magis melius 2. Aut in devotione oratio- nis nescientes quid petere expediat, nis nescientes quid petere expediat, propter ignorantiam nostri status. Ad propter ignorantiam nostri status. Ad

Ad Philip. 1, 23. Ad Philip. 1, 23.

IN EVANG. LUCÆ, II-24, 25. IN EVANG. LUCÆ, II-24, 25.

Roman. vin, 26 Quid oremus, sicut Roman. vin, 26 Quid oremus, sicut oportet, nescimus: sed ipse Spiritus oportet, nescimus: sed ipse Spiritus postulat pro nobis gemitibus inenarrabi- postulat pro nobis gemitibus inenarrabi- libus. Convertentes autem nos ad acti- libus. Convertentes autem nos ad acti- vam, similiter gemitus sunt multi, et vam, similiter gemitus sunt multi, et cor nostrum morens¹. Gemimus enim, cor nostrum morens¹. Gemimus enim, ut dicit Glossa, pro peccatis nostris : sic- ut dicit Glossa, pro peccatis nostris : sic- ut, Psal. XXXVII, 10: Gemitus meus a te ut, Psal. XXXVII, 10: Gemitus meus a te non est absconditus. Gemimus etiam pro non est absconditus. Gemimus etiam pro peccatis alienis, Psal. xxx, 11 : Defecit in peccatis alienis, Psal. xxx, 11 : Defecit in dolore vita mea, et anni mei in gemitibus. dolore vita mea, et anni mei in gemitibus. Infirmata est in paupertate virtus mea. Infirmata est in paupertate virtus mea. Ezechiel. 11, 15: Sed ubi illi sedebant, Ezechiel. 11, 15: Sed ubi illi sedebant, et mansi ibi septem diebus mærens in et mansi ibi septem diebus mærens in medio eorum. medio eorum.

Dicit tamen Beatus Bernardus, quod Dicit tamen Beatus Bernardus, quod Moyses timens incurrere crimen blas- Moyses timens incurrere crimen blas- phemiæ super Matre Domini, præsciens phemiæ super Matre Domini, præsciens in Spiritu parituram non suscepto se- in Spiritu parituram non suscepto se- mine, temperat locutionem, dicens : mine, temperat locutionem, dicens : Mulier, si suscepto semine, etc. Dicit Mulier, si suscepto semine, etc. Dicit etiam idem Sanctus, quod turtur casta etiam idem Sanctus, quod turtur casta avis, congrue offertur pro Domino. Co- avis, congrue offertur pro Domino. Co- lumba autem avis lasciva incongrua est lumba autem avis lasciva incongrua est oblatio pro Domino. Et ideo lasciviam oblatio pro Domino. Et ideo lasciviam excludens, dicit : « Duos pullos colum- excludens, dicit : « Duos pullos colum- barum, » quia pulli non lasciviunt. Hoc barum, » quia pulli non lasciviunt. Hoc est ergo quod dicit. est ergo quod dicit.

Notat etiam Beatus Bernardus, quod Notat etiam Beatus Bernardus, quod hostias mortuas Domino lex obtulit: hostias mortuas Domino lex obtulit: sicut patet, Genes. xv, 10, ubi Abraham sicut patet, Genes. xv, 10, ubi Abraham aves non divisit. Nos autem spirituales aves non divisit. Nos autem spirituales hostias Domino vivas offerimus. Ad Ro- hostias Domino vivas offerimus. Ad Ro-

man. XII, 1 Exhibeatis corpora vestra man. XII, 1 Exhibeatis corpora vestra hostiam viventem, sanctam, Deo placen- hostiam viventem, sanctam, Deo placen- tem. Hujus autem sunt tres causæ. Una tem. Hujus autem sunt tres causæ. Una quidem est, quod vitam nostram Domino quidem est, quod vitam nostram Domino offerimus: quia cum morte digni esse- offerimus: quia cum morte digni esse- mus, ipse nobis vitam concessit. Eze- mus, ipse nobis vitam concessit. Eze- chiel. xv, 23: Numquid voluntatis chiel. xv, 23: Numquid voluntatis meæ est mors impii? dicit Dominus meæ est mors impii? dicit Dominus Deus et non ut convertatur a viis suis, Deus et non ut convertatur a viis suis, et vivat? Secunda causa est, quia ipse et vivat? Secunda causa est, quia ipse pro nobis est mortuus: per hoc enim pro nobis est mortuus: per hoc enim nostram emit vitam. II ad Corinth. v, nostram emit vitam. II ad Corinth. v, 15 Ut et qui vivunt, jam non sibi vi- 15 Ut et qui vivunt, jam non sibi vi- vant, sed ei qui pro ipsis mortuus est. vant, sed ei qui pro ipsis mortuus est.

Cf. Thren. 1, 22. Cf. Thren. 1, 22.

231 231

Tertia causa est, quia non mortui lau- Tertia causa est, quia non mortui lau- dant, sed viventes. Psal. cxIII, 17: Non dant, sed viventes. Psal. cxIII, 17: Non mortui laudabunt te, Domine, neque mortui laudabunt te, Domine, neque omnes qui descendunt in infernum. Hoc omnes qui descendunt in infernum. Hoc igitur est, quod notat Beatus Bernardus. igitur est, quod notat Beatus Bernardus.

« Et ecce homo erat in Jerusalem, « Et ecce homo erat in Jerusalem, cui nomen Simeon. >> cui nomen Simeon. >>

Hic tangit, propter quod totum præce- Hic tangit, propter quod totum præce- dens inductum est, et dicit duo. Primo dens inductum est, et dicit duo. Primo enim ponit prophetantis commendatio- enim ponit prophetantis commendatio- nem propter prophetiæ auctoritatem. nem propter prophetiæ auctoritatem. Secundo autem tangit prophetiam. Secundo autem tangit prophetiam.

Prophetantis autem commendationem Prophetantis autem commendationem commendat a naturæ proprietate, ab ha- commendat a naturæ proprietate, ab ha- bitationis sublimitate, a nominis con- bitationis sublimitate, a nominis con- gruitate, et a virtute. gruitate, et a virtute.

A naturæ quidem proprietate cum di- A naturæ quidem proprietate cum di- cit «Et ecce. » Et per adverbium qui- cit «Et ecce. » Et per adverbium qui- dem notatur ad omne bonum prompti- dem notatur ad omne bonum prompti- tudo. I Reg. 111, 6 et 9, ait Samuel: tudo. I Reg. 111, 6 et 9, ait Samuel: Ecce ego. Isa. V1, 8: Ecce ego, mitte Ecce ego. Isa. V1, 8: Ecce ego, mitte me. Act. Ix, 10, dixit Ananias: Ecce me. Act. Ix, 10, dixit Ananias: Ecce ego, Domine. ego, Domine.

« Homo, » ab omni bona hominis « Homo, » ab omni bona hominis proprietate. Est enim homo animal proprietate. Est enim homo animal mansuetum natura. Item, Homo intel- mansuetum natura. Item, Homo intel- lectualis per naturam propriam. Jacob. lectualis per naturam propriam. Jacob. 1, 21 In mansuetudine suscipite insi- 1, 21 In mansuetudine suscipite insi- tum verbum, quod potest salvare animas tum verbum, quod potest salvare animas vestras. Joannes Chrysostomus dicit, vestras. Joannes Chrysostomus dicit, quod « Christus Joannem familiarius quod « Christus Joannem familiarius cæteris dilexit, propter ingenitam sibi cæteris dilexit, propter ingenitam sibi mansuetudinem, quam præ cæteris ha- mansuetudinem, quam præ cæteris ha- buit. »Hæc autem virtus maxime Præ- buit. »Hæc autem virtus maxime Præ- latis competit, ne disciplinam asperitate latis competit, ne disciplinam asperitate excedant. Ad Galat. VI, 1: Si præoccu- excedant. Ad Galat. VI, 1: Si præoccu- patus fuerit homo in aliquo delicto, vos patus fuerit homo in aliquo delicto, vos qui spirituales estis, hujusmodi instrui- qui spirituales estis, hujusmodi instrui- te in spiritu lenitatis. Numer. XII, 3: te in spiritu lenitatis. Numer. XII, 3: Erat Moyses vir mitissimus super om- Erat Moyses vir mitissimus super om- nes homines qui morabantur in terra. nes homines qui morabantur in terra.

«Erat in Jerusalem. » Commendatur «Erat in Jerusalem. » Commendatur a sublimitate habitationis: quia ibi fuit a sublimitate habitationis: quia ibi fuit legis studium, ibi regalis dignitas et cu- legis studium, ibi regalis dignitas et cu-

25 25

26 26

27 27

28 28

232 232

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

riæ regalis frequentia, ibi omnis urbani- riæ regalis frequentia, ibi omnis urbani- tas. Unde, Psal. LXXXVI, 4: Gloriosa tas. Unde, Psal. LXXXVI, 4: Gloriosa dicta sunt de te, civitas Dei. De studio, dicta sunt de te, civitas Dei. De studio, Isa. 11, 3 De Sion exibit lex, et verbum Isa. 11, 3 De Sion exibit lex, et verbum Domini de Jerusalem. Eccli. xxiv, 15: Domini de Jerusalem. Eccli. xxiv, 15: In Sion firmata sum, et in civitate san- In Sion firmata sum, et in civitate san- ctificata similiter requievi, et in Jerusa- ctificata similiter requievi, et in Jerusa- lem potestas mea. Hæc propter urbanita- lem potestas mea. Hæc propter urbanita- tem ædificatur ut civitas. Hæc est visio tem ædificatur ut civitas. Hæc est visio æternæ pacis. Psal. cxx1, 7: Fiat pax in æternæ pacis. Psal. cxx1, 7: Fiat pax in virtute tua. Psal. Lxxv, 3: Factus est virtute tua. Psal. Lxxv, 3: Factus est in pace locus ejus. Hæc igitur habitatio in pace locus ejus. Hæc igitur habitatio multum est digna et sublimis. multum est digna et sublimis.

Deinde tangit congruitatem nominis, Deinde tangit congruitatem nominis, dicens: dicens:

« Cui nomen Simeon. » Simeon inter- « Cui nomen Simeon. » Simeon inter- pretatur videns mærorem eo quod om- pretatur videns mærorem eo quod om- ni tempore mærorem perditorum præ ni tempore mærorem perditorum præ oculis habens, Deum pro redemptione oculis habens, Deum pro redemptione mittendum rogavit, qui eos ab iniqua mittendum rogavit, qui eos ab iniqua Herodis liberaret potestate. Thren. 1, Herodis liberaret potestate. Thren. 1, 22 Multi enim gemitus mei, et cor 22 Multi enim gemitus mei, et cor meum mærens. Baruch, III, 1 et 2: Ani- meum mærens. Baruch, III, 1 et 2: Ani- ma in angustiis, et spiritus anxius cla- ma in angustiis, et spiritus anxius cla- mat ad te, Domine audi, Domine, et mat ad te, Domine audi, Domine, et miserere. miserere.

<< Et homo iste justus et timoratus, << Et homo iste justus et timoratus, exspectans consolationem Israel, et exspectans consolationem Israel, et Spiritus sanctus erat in eo. Spiritus sanctus erat in eo.

Et responsum acceperat a Spiritu Et responsum acceperat a Spiritu sancto, non visurum se mortem, nisi sancto, non visurum se mortem, nisi prius videret Christum Domini. prius videret Christum Domini.

Et venit in Spiritu in templum. Et venit in Spiritu in templum. Et cum inducerent puerum Jesum pa- Et cum inducerent puerum Jesum pa- rentes ejus, ut facerent secundum rentes ejus, ut facerent secundum consuetudinem legis pro eo. consuetudinem legis pro eo.

Et ipse accepit eum in ulnas suas, Et ipse accepit eum in ulnas suas, et benedixit Deum, et dixit. » et benedixit Deum, et dixit. »

Commendatur hic a virtute quadru- Commendatur hic a virtute quadru- pliciter ab habitibus virtutum, ab inha- pliciter ab habitibus virtutum, ab inha- bitatione auctoris virtutum, a revelatione bitatione auctoris virtutum, a revelatione spirituali auctoris, et ab actu spiritualis spirituali auctoris, et ab actu spiritualis revelationis. revelationis.

Ab habitibus commendatur, a justitia, Ab habitibus commendatur, a justitia,

timore, et spe. Justitia quidem ordinat timore, et spe. Justitia quidem ordinat ad proximum, timor autem ad Deum, ad proximum, timor autem ad Deum, et spes ad seipsum relatum ab beatitudi- et spes ad seipsum relatum ab beatitudi-

nem. nem.

De justitia commendans eum dicit: De justitia commendans eum dicit: « Et homo iste justus, « Justus quidem « Et homo iste justus, « Justus quidem generali justitia, quæ est in congruentia generali justitia, quæ est in congruentia legum: et speciali, quæ est commutati- legum: et speciali, quæ est commutati- va, et distributiva. Et simile dictum est va, et distributiva. Et simile dictum est de parentibus Joannis, Supra, 1, 6 : de parentibus Joannis, Supra, 1, 6 : Erant justi ambo ante Deum, inceden- Erant justi ambo ante Deum, inceden- tes in omnibus mandatis et justificatio- tes in omnibus mandatis et justificatio- nibus Domini sine querela. nibus Domini sine querela.

« Et timoratus, » ad Deum timore « Et timoratus, » ad Deum timore castoquia sine timore, ut dicit Glossa, castoquia sine timore, ut dicit Glossa, justitia non custoditur. Eccli. xxvII, 4 : justitia non custoditur. Eccli. xxvII, 4 : Si non in timore Domini tenueris te in- Si non in timore Domini tenueris te in- stanter, cito subvertetur domus tua. Eccle. stanter, cito subvertetur domus tua. Eccle. XII, 13: Deum time, et mandata ejus XII, 13: Deum time, et mandata ejus observa: hoc est enim omnis homo. Ju- observa: hoc est enim omnis homo. Ju- stus ergo fuit per utilem ordinem ad bo- stus ergo fuit per utilem ordinem ad bo- num, quantum ad justitiam generalem : num, quantum ad justitiam generalem : et per ordinem ad proximum, quantum et per ordinem ad proximum, quantum ad justitiam specialem. Timoratus autem ad justitiam specialem. Timoratus autem secundum universalem recessum a malo, secundum universalem recessum a malo, quantum ad timorem generaliter sump- quantum ad timorem generaliter sump- tum, secundum quod timor est fuga ma- tum, secundum quod timor est fuga ma- li, ut dicit Augustinus. Sed secundum li, ut dicit Augustinus. Sed secundum quod timor est specialiter sumptus (qui quod timor est specialiter sumptus (qui est timor magni in admiratione quoad est timor magni in admiratione quoad intellectum, et in reverentia quantum ad intellectum, et in reverentia quantum ad affectum) sic per timorem ordinatus est affectum) sic per timorem ordinatus est ad Deum. ad Deum.

<< Exspectans. » << Exspectans. »

Hic commendatur a spe. Spes est cer- Hic commendatur a spe. Spes est cer- ta exspectatio futuræ beatitudinis, ex ta exspectatio futuræ beatitudinis, ex meritis et gratia proveniens. Per spem meritis et gratia proveniens. Per spem enim non exspectabat terrena, qui scie- enim non exspectabat terrena, qui scie- bat quod spes impii est quasi lanugo, bat quod spes impii est quasi lanugo, quæ a vento tollitur: sed exspectabat quæ a vento tollitur: sed exspectabat « consolationem Israel, » in adventu « consolationem Israel, » in adventu Redemptoris : hæc enim consolatio est Redemptoris : hæc enim consolatio est omnium redimendorum. Unde, Aggæi, omnium redimendorum. Unde, Aggæi, 11, 8 Veniet Desideratus cunctis genti- 11, 8 Veniet Desideratus cunctis genti- bus et implebo domum istam gloria, bus et implebo domum istam gloria, dicit Dominus exercituum. dicit Dominus exercituum.

Est autem ista spes aliquando viva, Est autem ista spes aliquando viva,

IN EVANG. LUCÆ, II-25, 26, 27, 28. IN EVANG. LUCÆ, II-25, 26, 27, 28.

aliquando mortua, aliquando tutans ani- aliquando mortua, aliquando tutans ani- mam, aliquando vaga non tutans, ali- mam, aliquando vaga non tutans, ali- quando per dilationem rei speratæ affli- quando per dilationem rei speratæ affli- gens, aliquando non. Viva spes est per gens, aliquando non. Viva spes est per charitatem, quæ est vita virtutum. Per charitatem, quæ est vita virtutum. Per hoc ipsa semper cum Spiritu sancto, hoc ipsa semper cum Spiritu sancto, qui vivificator est omnium quæ inspirat, qui vivificator est omnium quæ inspirat, I Petr. 1, 3 et 4: Regeneravit nos in I Petr. 1, 3 et 4: Regeneravit nos in spem vivam,... in hæreditatem incorrup- spem vivam,... in hæreditatem incorrup- tibilem, et incontaminatam, et immarce- tibilem, et incontaminatam, et immarce- scibilem, conservatam in cœlis. Sine cha- scibilem, conservatam in cœlis. Sine cha- ritate autem mortua est, quia est sine ritate autem mortua est, quia est sine Spiritu, Job, VIII, 13: Spes hypocritæ Spiritu, Job, VIII, 13: Spes hypocritæ peribit. Tutans est illa, quæ sicut ancho- peribit. Tutans est illa, quæ sicut ancho- ra projecta ad littus æternitatis, per ra projecta ad littus æternitatis, per omnimodam meriti thesaurizationem in omnimodam meriti thesaurizationem in coelis, et exspectationem æternorum, Ad coelis, et exspectationem æternorum, Ad Hebr. vi, 18 et 19: Confugimus ad te- Hebr. vi, 18 et 19: Confugimus ad te- nendam propositam spem, quam sicut nendam propositam spem, quam sicut anchoram habemus animæ tutam ac fir- anchoram habemus animæ tutam ac fir- mam, et incedentem usque ad interiora mam, et incedentem usque ad interiora velaminis. Hæc enim totam ad æterni- velaminis. Hæc enim totam ad æterni- tatem ligat navim mentis. Alia autem tatem ligat navim mentis. Alia autem spes temporalium, vana est, Job, XL, spes temporalium, vana est, Job, XL, 28 Ecce spes ejus frustrabitur eum. 28 Ecce spes ejus frustrabitur eum. Hæc spes ex desiderio ferventi ad rem Hæc spes ex desiderio ferventi ad rem speratam, affligit animam exspectantem, speratam, affligit animam exspectantem, Proverb. xi, 12: Spes quæ differtur Proverb. xi, 12: Spes quæ differtur affligit animam: lignum vitæ deside- affligit animam: lignum vitæ deside-

rium veniens. rium veniens.

Sic ergo iste exspectabat « consolatio- Sic ergo iste exspectabat « consolatio- nem, » non propriam, quia charitas non nem, » non propriam, quia charitas non quærit quæ sua sunt 1, sed « Israel, » quærit quæ sua sunt 1, sed « Israel, » totius populi Dei, pro qua sæpe orabat. totius populi Dei, pro qua sæpe orabat. II Machab. xv, 14: Hic est fratrum ama- II Machab. xv, 14: Hic est fratrum ama- tor, et populi Israel: hic est qui mul- tor, et populi Israel: hic est qui mul- tum orat pro populo : hic enim redemp- tum orat pro populo : hic enim redemp- torum est consolatio. Isa. LXVI, 13 et torum est consolatio. Isa. LXVI, 13 et 14 14

Ego consolabor vos, et in Jerusa- Ego consolabor vos, et in Jerusa- lem consolabimini: videbitis, et gaude- lem consolabimini: videbitis, et gaude- bit cor vestrum, et ossa vestra quasi bit cor vestrum, et ossa vestra quasi herba germinabunt. Et hac de herba germinabunt. Et hac de potest esse, quod in Jerusalem exspecta- potest esse, quod in Jerusalem exspecta- bat. bat.

causa causa

« Et Spiritus sanctus erat in eo. »> « Et Spiritus sanctus erat in eo. »>

233 233

Commendatur hic ab auctore omnium Commendatur hic ab auctore omnium gratiarum, ab inhabitatione Spiritus gratiarum, ab inhabitatione Spiritus sancti. Daniel. v, 14: Audivi de te, quod sancti. Daniel. v, 14: Audivi de te, quod spiritum deorum habeas, hoc est, Ange- spiritum deorum habeas, hoc est, Ange- lorum et Sanctorum. Isa. x1, 2: Re- lorum et Sanctorum. Isa. x1, 2: Re- quiescet super eum spiritus Domini : quiescet super eum spiritus Domini : spiritus sapientiæ, et intellectus. Sicut spiritus sapientiæ, et intellectus. Sicut enim, ut dicit beatus Bernardus, spiritus enim, ut dicit beatus Bernardus, spiritus consideratur in navi, quando secundo consideratur in navi, quando secundo ductu percutit vela: ita consideratur ductu percutit vela: ita consideratur Spiritus sanctus in homine, quando Spiritus sanctus in homine, quando prospero flatu percutit mentem, et cogit prospero flatu percutit mentem, et cogit ad æterna appetenda, loquenda, et opere ad æterna appetenda, loquenda, et opere quærenda. Joan. III, 8: Spiritus ubi quærenda. Joan. III, 8: Spiritus ubi vult spirat: et vocem ejus audis, sed vult spirat: et vocem ejus audis, sed nescis unde veniat, aut quo vadat. nescis unde veniat, aut quo vadat.

« Et responsum, etc. » « Et responsum, etc. »

Hic ab interna commendatur conso- Hic ab interna commendatur conso- latione, cum dicitur quod « responsum latione, cum dicitur quod « responsum acceperat a Spiritu sancto. » Est autem acceperat a Spiritu sancto. » Est autem illud responsum aliquid sæpe suspirans illud responsum aliquid sæpe suspirans ad ipsum desiderium. Tantus enim erat ad ipsum desiderium. Tantus enim erat ardor suspirantium Patrum Christi in ardor suspirantium Patrum Christi in carne præsentiam, quod quisquis ipso- carne præsentiam, quod quisquis ipso- rum in spiritu erat, tunc tota ingemi- rum in spiritu erat, tunc tota ingemi- nando suspiria, dicebat: Putas, videbo? nando suspiria, dicebat: Putas, videbo? putas, durabo? putas, me hic inveniet putas, durabo? putas, me hic inveniet illa nativitas? putas quod credo videbo illa nativitas? putas quod credo videbo oculis meis? Et alius quidem propter oculis meis? Et alius quidem propter vexationem hostis suspirare cogebatur, vexationem hostis suspirare cogebatur, dicens, Psal. XII, 1 et seq.: Usquequo, dicens, Psal. XII, 1 et seq.: Usquequo, Domine, oblivisceris me in finem? Us- Domine, oblivisceris me in finem? Us- quequo avertis faciem tuam a me ? quequo avertis faciem tuam a me ? Quamdiu ponam consilia in anima Quamdiu ponam consilia in anima mea, dolorem in corde meo per diem? mea, dolorem in corde meo per diem? Usquequo exaltabitur inimicus meus su- Usquequo exaltabitur inimicus meus su- per me? Alius autem suspirabat ex tædio per me? Alius autem suspirabat ex tædio dilatæ promissionis, dicens, Ezechiel. XII, dilatæ promissionis, dicens, Ezechiel. XII, 27: Visio quam hic videt, in dies mul- 27: Visio quam hic videt, in dies mul- tos, et in tempora longa. Et illud Isaiæ, tos, et in tempora longa. Et illud Isaiæ, XXVIII, 13: Manda remanda, manda re- XXVIII, 13: Manda remanda, manda re- manda, exspecta reexspecta, exspecta manda, exspecta reexspecta, exspecta reexspecta, modicum ibi, modicum ibi. Est reexspecta, modicum ibi, modicum ibi. Est enim impatiens amor ex diu dilato desi- enim impatiens amor ex diu dilato desi- derio. Quasi dicant illud Joannis, x, 24: derio. Quasi dicant illud Joannis, x, 24:

1 I ad Corinth. XIII, 5. 1 I ad Corinth. XIII, 5.

234 234

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

Quousque animam nostram tollis ? Si Quousque animam nostram tollis ? Si vult consolari, veniat cito. Alius autem vult consolari, veniat cito. Alius autem suspirabat ex abominatione descensus suspirabat ex abominatione descensus inferni. Job, xvII, 16: In profundissi- inferni. Job, xvII, 16: In profundissi- mum infernum descendent omnia mea: mum infernum descendent omnia mea: putasne saltem ibi erit requies mihi? putasne saltem ibi erit requies mihi? Alius autem gemebat ex desiderio vi- Alius autem gemebat ex desiderio vi- dendi speciosum præ filiis hominum, et dendi speciosum præ filiis hominum, et audiendi eum. Cantic. 11, 14: Ostende audiendi eum. Cantic. 11, 14: Ostende mihi faciem tuam, sonet vox tua in au- mihi faciem tuam, sonet vox tua in au- ribus meis. Sciebant enim pro certo ribus meis. Sciebant enim pro certo quod facies illa futura esset, in quam quod facies illa futura esset, in quam desiderant Angeli prospicere', in cujus desiderant Angeli prospicere', in cujus contuitu non saturatur oculus visu 2, et contuitu non saturatur oculus visu 2, et quod diffundenda erat gratia in labiis quod diffundenda erat gratia in labiis illius et ideo vocem dulcem dicebant, illius et ideo vocem dulcem dicebant, et aurem non satiandam auditu: et quod et aurem non satiandam auditu: et quod tota anima liquefieret, ut loqueretur. Et tota anima liquefieret, ut loqueretur. Et ideo præsentiam ejus suspirabant. Ad ideo præsentiam ejus suspirabant. Ad hujusmodi ergo desiderium et gemitum hujusmodi ergo desiderium et gemitum Simeonis, respondit Spiritus sanctus. Simeonis, respondit Spiritus sanctus. Psal. x1, 6: Propter miseriam inopum Psal. x1, 6: Propter miseriam inopum et gemitum pauperum nunc exsurgam, et gemitum pauperum nunc exsurgam, dicit Dominus. Ponam in salutari, hoc dicit Dominus. Ponam in salutari, hoc est, in Jesu, fiducialiter agam in eo. est, in Jesu, fiducialiter agam in eo. Zachar. 1, 13: : Zachar. 1, 13: : Respondit Dominus An- Respondit Dominus An- gelo qui loquebatur in me verba bona, gelo qui loquebatur in me verba bona, verba consolatoria. verba consolatoria.