IN EVANG. LUCÆ, I-42, 43, 44, 45. IN EVANG. LUCÆ, I-42, 43, 44, 45.

bilibus verbis tuis, et gloria tua popu- bilibus verbis tuis, et gloria tua popu- lum tuum. Psal. xv, 10: Adimplebis lum tuum. Psal. xv, 10: Adimplebis me lætitia cum vultu tuo: delectatio- me lætitia cum vultu tuo: delectatio- nes in dextera tua usque in finem. nes in dextera tua usque in finem.

« Et »ideo « exclamavit. » « Et »ideo « exclamavit. »

Exclamare, hoc est, conceptum spiri- Exclamare, hoc est, conceptum spiri- tum clamore valido excutiendo prodere: tum clamore valido excutiendo prodere: sicut Job, xxxII, 18 et 20: Coarctat me sicut Job, xxxII, 18 et 20: Coarctat me spiritus uteri mei..... Loquar, et respi- spiritus uteri mei..... Loquar, et respi- rabo paululum. Sic etiam est quando rabo paululum. Sic etiam est quando proditur angustia in clamore:sicut, proditur angustia in clamore:sicut, Daniel. x, 24, dicitur, quod exclama- Daniel. x, 24, dicitur, quod exclama- vit voce magna Susanna. Intensio enim vit voce magna Susanna. Intensio enim clamoris notat intensionem maximæ de- clamoris notat intensionem maximæ de- votionis sicut, Matth. xxvII, 50: Jesus, votionis sicut, Matth. xxvII, 50: Jesus, clamans voce magna, emisit spiritum. clamans voce magna, emisit spiritum. Et de clamore in deliciis amoris, Cantic. Et de clamore in deliciis amoris, Cantic. VIII, 6, Dilectus meus clamat ad me : VIII, 6, Dilectus meus clamat ad me : Pone me ut signaculum super cor tuum, Pone me ut signaculum super cor tuum, ut signaculum super brachium tuum, ut signaculum super brachium tuum, quia fortis est ut mors dilectio. quia fortis est ut mors dilectio.

« Voce. » « Voce. »

Vox dicitur quia cum imaginatione et Vox dicitur quia cum imaginatione et intentione prolata. I ad Corinth. xiv, 11: intentione prolata. I ad Corinth. xiv, 11: Si nesciero virtutem vocis, ero ei, cui Si nesciero virtutem vocis, ero ei, cui loquor, barbarus. loquor, barbarus.

>> >>

« Magna, quia de magnis. Psal. « Magna, quia de magnis. Psal. LXVII, 34 Dabit voci suæ vocem virtu- LXVII, 34 Dabit voci suæ vocem virtu- tis. tis.

Mirabilis est virtus vocis, cui spiritus Mirabilis est virtus vocis, cui spiritus Jesu immixtus est, ut perveniat ad infan- Jesu immixtus est, ut perveniat ad infan- tem, ut interius formet sermonem, ut tem, ut interius formet sermonem, ut extra proferat vocis virtutem, ut in au- extra proferat vocis virtutem, ut in au- ditu suam ostendat auctoritatem. Per- ditu suam ostendat auctoritatem. Per- venit ad infantem hic. Et, Jerem. 1, 5: venit ad infantem hic. Et, Jerem. 1, 5: Antequam exires de vulva sanctificavi Antequam exires de vulva sanctificavi te, et prophetam in gentibus dedi te. te, et prophetam in gentibus dedi te. Prophetæ autem de Spiritu sancto Dei Prophetæ autem de Spiritu sancto Dei loquuntur. Quod intus formet sermo- loquuntur. Quod intus formet sermo- nem, Psal. LXXXIV, 9: Audiam quid nem, Psal. LXXXIV, 9: Audiam quid loquatur in me Dominus Deus, etc. Et loquatur in me Dominus Deus, etc. Et extra etiam profert vocis virtutem, etc. extra etiam profert vocis virtutem, etc. II ad Corinth. x111, 3: An experimentum II ad Corinth. x111, 3: An experimentum

1 Luc. 1, 48. 1 Luc. 1, 48.

119 119

quæritis ejus, qui in me loquitur Chri- quæritis ejus, qui in me loquitur Chri- stus? Quod in auditu suam ostendat au- stus? Quod in auditu suam ostendat au- ctoritatem, Luc. x, 16: Qui vos audit, ctoritatem, Luc. x, 16: Qui vos audit, me audit et qui vos spernit, me spernit. me audit et qui vos spernit, me spernit. Et ideo dicit ad Moysen, Exod. IV, 12: Et ideo dicit ad Moysen, Exod. IV, 12: Ego ero in ore tuo. Ego ero in ore tuo.

Videamus autem quid clamat. Clamat Videamus autem quid clamat. Clamat matris Dei benedictionem, honorem, matris Dei benedictionem, honorem, admirationem, et beatitudinem. admirationem, et beatitudinem. Benedictionem quidem duplicem : in Benedictionem quidem duplicem : in se, et in fructu. se, et in fructu.

Benedictionem in se, dicens : Benedictionem in se, dicens :

« Benedicta tu inter mulieres. » « Benedicta tu inter mulieres. »

Hoc quidem dixerat Angelus dicit et Hoc quidem dixerat Angelus dicit et Elisabeth. Angelus in persona Ecclesiæ Elisabeth. Angelus in persona Ecclesiæ triumphantis quam Virgo reparavit : triumphantis quam Virgo reparavit : Elisabeth in persona Ecclesiæ militantis, Elisabeth in persona Ecclesiæ militantis, quam mortuam sua benedictione Virgo quam mortuam sua benedictione Virgo resuscitavit. resuscitavit.

Dicit ergo « Benedicta tu inter mu- Dicit ergo « Benedicta tu inter mu- lieres, hoc est, bonis mulierum præ lieres, hoc est, bonis mulierum præ omnibus addicta est et consecrata. Mulier omnibus addicta est et consecrata. Mulier autem dicitur a mollitie molliente herum. autem dicitur a mollitie molliente herum. Et quia mollis est, rectore indiget sub Et quia mollis est, rectore indiget sub quo sit. Et ideo virtus mulieris propria, quo sit. Et ideo virtus mulieris propria, secundum comparationem ad virum, est secundum comparationem ad virum, est humilitas qua subdita sit in seipsa quia humilitas qua subdita sit in seipsa quia mollis est, virtus tuens mollitiem, est mollis est, virtus tuens mollitiem, est continentia ut casta sit. In comparatio- continentia ut casta sit. In comparatio- ne autem ad domum est operositas, ut ne autem ad domum est operositas, ut numquam otiosa sit. Unde Aristoteles numquam otiosa sit. Unde Aristoteles dicit in Rethorica, quod « bonum mu- dicit in Rethorica, quod « bonum mu- lieris est operositas. » Hæc tria bona præ lieris est operositas. » Hæc tria bona præ cunctis habuit Virgo Beata et ideo in cunctis habuit Virgo Beata et ideo in mulieribus benedicta. De humilitate qui. mulieribus benedicta. De humilitate qui. dem habes Quia respexit humilitatem dem habes Quia respexit humilitatem ancillæ suæ. Et Filius, in Matthæo, ancillæ suæ. Et Filius, in Matthæo, x1, 29: Discite a me quia mitis sum et x1, 29: Discite a me quia mitis sum et humilis corde. De castitate, Cantic. n, humilis corde. De castitate, Cantic. n, 2: Sicut lilium inter spinas, sic amica 2: Sicut lilium inter spinas, sic amica mea inter filias. Omnes enim aliæ mu- mea inter filias. Omnes enim aliæ mu- lieres spina sunt cruentatæ, sed ipsa sola lieres spina sunt cruentatæ, sed ipsa sola spinæ nescia. De operositate, Proverb. spinæ nescia. De operositate, Proverb. XXXI, 27 Panem otiosa non comedit. XXXI, 27 Panem otiosa non comedit. Matth. xx, 6, dicitur de aliis: Quid hic Matth. xx, 6, dicitur de aliis: Quid hic

120 120

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

statis tota die otiosi? Multa enim mala statis tota die otiosi? Multa enim mala docuit otiositas. docuit otiositas.

« Et benedictus fructus ventris « Et benedictus fructus ventris tui. » tui. »

Et ideo venter benedictus. Ad Hebr. Et ideo venter benedictus. Ad Hebr. vi, 7 : Terra sæpe venientem super se bi- vi, 7 : Terra sæpe venientem super se bi- bens imbrem, et germinans herbam oppor- bens imbrem, et germinans herbam oppor- tunam illis a quibus colitur, accipit bene- tunam illis a quibus colitur, accipit bene- dictionem a Deo. Hoc est enim germen dictionem a Deo. Hoc est enim germen Domini quod est in magnificentia et glo- Domini quod est in magnificentia et glo- ria, et fructus terræ sublimis'. ria, et fructus terræ sublimis'.

« Fructus. » In quo solo fruendum « Fructus. » In quo solo fruendum est, hoc est, amore inhærendum propter est, hoc est, amore inhærendum propter seipsum. Fructus speciosus in visu, fra- seipsum. Fructus speciosus in visu, fra- grans in olfactu, purissimus in conta- grans in olfactu, purissimus in conta- ctu, dulcissimus in gustu, suavissimus ctu, dulcissimus in gustu, suavissimus in sumptu, pretiosissimus in valore, no- in sumptu, pretiosissimus in valore, no- bilissimus in munere. bilissimus in munere.

3: 3:

De speciositate fructus, Psal. XLIV, De speciositate fructus, Psal. XLIV, Speciosus forma præ filiis hominum. Speciosus forma præ filiis hominum. Unde lignum vitæ contra lignum Hevæ, Unde lignum vitæ contra lignum Hevæ, quod erat pulchrum visu, et adspectu de- quod erat pulchrum visu, et adspectu de- lectabile. Hic enim fructus lignum vitæ lectabile. Hic enim fructus lignum vitæ est his qui apprehenderunt eum³. Cantic. est his qui apprehenderunt eum³. Cantic. 1, 15 Ecce tu pulcher es, dilecte mi, 1, 15 Ecce tu pulcher es, dilecte mi, et decorus. Cantic. v, 10 Dilectus meus et decorus. Cantic. v, 10 Dilectus meus candidus, et rubicundus. candidus, et rubicundus. Fragrans est olfactu, Genes. xxv11, Fragrans est olfactu, Genes. xxv11, 27 Ecce odor filii mei sicut odor agri 27 Ecce odor filii mei sicut odor agri pleni, cui benedixit Dominus. lbidem: pleni, cui benedixit Dominus. lbidem: Statim ut sensit vestimentorum fragran- Statim ut sensit vestimentorum fragran- tiam illius, benedixit ei. tiam illius, benedixit ei.

De puritate tactus ejus et virtute, Luc. De puritate tactus ejus et virtute, Luc. VI, 18 et 19 Omnis turba quærebat VI, 18 et 19 Omnis turba quærebat eum tangere, quia virtus de illo exibat, eum tangere, quia virtus de illo exibat, et sanabat omnes. Nihil impuritatis est et sanabat omnes. Nihil impuritatis est in ipso, sed totum sanum, totum sanans, in ipso, sed totum sanum, totum sanans, et ad puritatem reducens. et ad puritatem reducens.

De suavitate in gustu, Cantic. 11, 3: De suavitate in gustu, Cantic. 11, 3: Fructus ejus dulcis gutturi meo. I Petr. Fructus ejus dulcis gutturi meo. I Petr. II, 3 Si tamen gustatis quoniam dulcis II, 3 Si tamen gustatis quoniam dulcis est Dominus. Psal. XXXIII, 9: Gustate, est Dominus. Psal. XXXIII, 9: Gustate, et videle, etc. et videle, etc.

in pretium, Psal. CXXVI, 2 et 3: Cum in pretium, Psal. CXXVI, 2 et 3: Cum dederit dilectis suis somnum, ecce hære- dederit dilectis suis somnum, ecce hære- ditas Domini, filii, merces, fructus ditas Domini, filii, merces, fructus ventris. Hæreditas nostra est merces ventris. Hæreditas nostra est merces Filii intransitive. Filii intransitive.

Hæc merces quæ est Filius, qui est Hæc merces quæ est Filius, qui est fructus ventris, nobilis est: quia, Cantic. fructus ventris, nobilis est: quia, Cantic. v, 10 Electus est ex millibus. Genes. v, 10 Electus est ex millibus. Genes. XLIII, 11 Sumite de optimis terræ fructi- XLIII, 11 Sumite de optimis terræ fructi- bus, vel frugibus, in vasis vestris, et de- bus, vel frugibus, in vasis vestris, et de- ferte viro munera, et erit vobis placabi- ferte viro munera, et erit vobis placabi- lis. Terra enim uteri virginalis hunc fru- lis. Terra enim uteri virginalis hunc fru- ctum portavit et ideo beatus uterus. ctum portavit et ideo beatus uterus.

Sic ergo in medium protulit quod Sic ergo in medium protulit quod est benedictionis. est benedictionis.

Et subjungit quod est honoris, dicens : Et subjungit quod est honoris, dicens :

« Et unde hoc mihi, etc. » « Et unde hoc mihi, etc. »

Hoc, quo pacto vel debito vel merito Hoc, quo pacto vel debito vel merito vel dignitate? Prorsus nulla. Et non vel dignitate? Prorsus nulla. Et non glorietur omnis caro coram illa. Sed. glorietur omnis caro coram illa. Sed. quod non tibi, o Elisabeth, hoc sibi de- quod non tibi, o Elisabeth, hoc sibi de- betur quæ quanto major est, humiliat betur quæ quanto major est, humiliat se in omnibus, sequens odorem et sen- se in omnibus, sequens odorem et sen- tiens fructum sui ventris, qui dixit, tiens fructum sui ventris, qui dixit, Luc. XXII, 27: Nam quis major est qui Luc. XXII, 27: Nam quis major est qui recumbit, an qui ministrat? nonne qui recumbit, an qui ministrat? nonne qui recumbit? Ego autem in medio vestrum recumbit? Ego autem in medio vestrum sum sicut qui ministrat. Joan. XIII, 13 sum sicut qui ministrat. Joan. XIII, 13 et 14: Vos vocatis me Magister et Domi- et 14: Vos vocatis me Magister et Domi- ne, et bene dicitis: sum etenim. Si ergo ne, et bene dicitis: sum etenim. Si ergo ego lavi vestros pedes, Dominus et Ma- ego lavi vestros pedes, Dominus et Ma- gister, et vos debetis alter alterius lava- gister, et vos debetis alter alterius lava- re pedes. re pedes.

Sic exhibens se ad obsequium, jam Sic exhibens se ad obsequium, jam dicit mater. Ac si dicat illud I Reg. xxv, dicit mater. Ac si dicat illud I Reg. xxv, 41 Ecce famula tua sit in ancillam, ut 41 Ecce famula tua sit in ancillam, ut lavet pedes servorum domini mei. Inde lavet pedes servorum domini mei. Inde ergo tibi, o Elisabeth, ut veniat obsecu- ergo tibi, o Elisabeth, ut veniat obsecu- tura mater Domini mei ad te, cujus tu tura mater Domini mei ad te, cujus tu es ancilla dicente rege David, Psal. es ancilla dicente rege David, Psal. CXV, 160 Domine, quia ego servus CXV, 160 Domine, quia ego servus tuus ego servus tuus, et filius ancillæ tuus ego servus tuus, et filius ancillæ tuæ. Et idem dicit magnificus Salomon, tuæ. Et idem dicit magnificus Salomon,

De pretio valoris, quia datur omnibus Sapient. 1x, 5: Servus tuus sum ego, et De pretio valoris, quia datur omnibus Sapient. 1x, 5: Servus tuus sum ego, et

1 Cf. Isa IV, 2. 1 Cf. Isa IV, 2.

3 Cf. Proverb. 111, 18. 3 Cf. Proverb. 111, 18.

2 Cf. Genes. III, 6. 2 Cf. Genes. III, 6.

IN EVANG. LUCÆ, 1-43, 44, 45. IN EVANG. LUCÆ, 1-43, 44, 45.

filius ancillæ tuæ. Si autem sumus ser- filius ancillæ tuæ. Si autem sumus ser- vi filii tui, sumus et servi matris Domini vi filii tui, sumus et servi matris Domini nostri. Et quod venit ad nos, suæ hu- nostri. Et quod venit ad nos, suæ hu- militatis est, clementiæ, et dignationis. militatis est, clementiæ, et dignationis.

Hoc igitur est præconium honoris, qui Hoc igitur est præconium honoris, qui est præmium virtutum ejus apud nos. est præmium virtutum ejus apud nos. Honor enim est exhibitio reverentiæ in Honor enim est exhibitio reverentiæ in signum virtutis. Hæc est enim illa mater signum virtutis. Hæc est enim illa mater de qua dicitur, Eccli. xv, 2: Obviabit de qua dicitur, Eccli. xv, 2: Obviabit illi quasi mater honorificata. Et de qua illi quasi mater honorificata. Et de qua dicitur, Ruth, III, 14: Scit omnis popu- dicitur, Ruth, III, 14: Scit omnis popu- lus,.. mulierem te esse virtutis. Hono- lus,.. mulierem te esse virtutis. Hono- rem igitur habebimus dominæ et matri rem igitur habebimus dominæ et matri nostræ omnibus diebus vitæ nostræ ', nostræ omnibus diebus vitæ nostræ ', memores uberum, quibus uberibus fudit memores uberum, quibus uberibus fudit lac conceptæ dulcedinis, veniens ad nos lac conceptæ dulcedinis, veniens ad nos in spiritu dulcedinis, veniens ad nos in in spiritu dulcedinis, veniens ad nos in spiritu humilitatis et in obsequiis pie- spiritu humilitatis et in obsequiis pie- tatis, inebrians nos lacte puritatis et dul- tatis, inebrians nos lacte puritatis et dul- cissimæ suæ consolationis. cissimæ suæ consolationis.

121 121

in mundum ut judicet mundum, sed ut in mundum ut judicet mundum, sed ut mundus salvetur per ipsum ³, omnes mundus salvetur per ipsum ³, omnes invitat ad eum, ut vitam habeant in ipso. invitat ad eum, ut vitam habeant in ipso. Quasi diceret illud Canticorum, 11, 9 : Quasi diceret illud Canticorum, 11, 9 : En ipse stat post parietem nostrum, re- En ipse stat post parietem nostrum, re- spiciens per fenestras, prospiciens per spiciens per fenestras, prospiciens per cancellos. Paries enim est compago cancellos. Paries enim est compago corporis. Fenestra lucis, munditia Vir- corporis. Fenestra lucis, munditia Vir- ginis. Cancelli rimæ, gratiæ per quas se ginis. Cancelli rimæ, gratiæ per quas se

manifestavit. manifestavit.

« Et beata quæ credidisti. » « Et beata quæ credidisti. »

Ecce adjungit quod est beatitudinis. Ecce adjungit quod est beatitudinis. Si beatitudo est actus secundum perfe- Si beatitudo est actus secundum perfe- ctam animi virtutem, ista maxime bea- ctam animi virtutem, ista maxime bea- ta fuit, quæ virtutum et gratia fuit plena, ta fuit, quæ virtutum et gratia fuit plena, quæ tam prudens, quæ tantæ fidei ut quæ tam prudens, quæ tantæ fidei ut fide mereretur concipere, et fide totius fide mereretur concipere, et fide totius Ecclesiæ fit fundamentum et columna. Ecclesiæ fit fundamentum et columna.

Et subjungitur id quod est præconium Credere autem, ut dicit Augustinus, est Et subjungitur id quod est præconium Credere autem, ut dicit Augustinus, est admirationis, dicens : admirationis, dicens :

« Ecce enim ut facta est vox, etc. » « Ecce enim ut facta est vox, etc. »

Mixta cum spiritu Verbi tui incarnati Mixta cum spiritu Verbi tui incarnati et inviscerati, « salutationis tuæ. » Hæc et inviscerati, « salutationis tuæ. » Hæc enim est vox turturis audita in terra enim est vox turturis audita in terra nostra. Cantic. 11, 14: Sonet vox tua in nostra. Cantic. 11, 14: Sonet vox tua in auribus meis: vox enim tua dulcis. auribus meis: vox enim tua dulcis.

« In auribus meis, » quia vox tua est « In auribus meis, » quia vox tua est melos aurium mearum. melos aurium mearum.

« Exsultavit in gaudio infans in utero « Exsultavit in gaudio infans in utero meo. » Admiratione dignum est, quod meo. » Admiratione dignum est, quod infans applaudit in utero voci quam infans applaudit in utero voci quam Adam timuit in paradiso sicut dicitur, Adam timuit in paradiso sicut dicitur, Genes. II, 10 Vocem tuam audivi,... Genes. II, 10 Vocem tuam audivi,... et abscondi me. Ille de publico in abs- et abscondi me. Ille de publico in abs- conditum fugit et latebras quærit : in- conditum fugit et latebras quærit : in- fans de abscondito in lucem gestit, et fans de abscondito in lucem gestit, et omnibus indicare gestit Agnum qui tol- omnibus indicare gestit Agnum qui tol- lit peccata mundi. Ille enim reus formi- lit peccata mundi. Ille enim reus formi- dat judicem cujus præsentiam ferre non dat judicem cujus præsentiam ferre non potuit. Iste autem conscius sibi de Spi- potuit. Iste autem conscius sibi de Spi- ritu sancto, quo plenus fuit et agno- ritu sancto, quo plenus fuit et agno- scens quod non misit Deus Filium suum scens quod non misit Deus Filium suum

1 Tob. IV, 3. 1 Tob. IV, 3.

* Cant. III, 12: Vox turturis audita est in * Cant. III, 12: Vox turturis audita est in

cum assensu cogitare, et tota devotione cum assensu cogitare, et tota devotione inniti credito. Assentiendo enim dixit: inniti credito. Assentiendo enim dixit: Fiat mihi secundum verbum tuum: Fiat mihi secundum verbum tuum: cogitando autem quæsivit modum de- cogitando autem quæsivit modum de- votione autem quæsivit creditum, quan- votione autem quæsivit creditum, quan- do in oratione ad se traxit Verbum, di- do in oratione ad se traxit Verbum, di- cens in spiritu illud Canticorum, 11, 16: cens in spiritu illud Canticorum, 11, 16: Dilectus meus mihi, et ego illi. Cantico- Dilectus meus mihi, et ego illi. Cantico- rum, VIII, 5 Innixa super dilectum rum, VIII, 5 Innixa super dilectum

suum. suum.

Fides autem est, ut dicit Beatus Dio- Fides autem est, ut dicit Beatus Dio- nysius, lumen quod locat in credentibus nysius, lumen quod locat in credentibus veritatem, et veritas in ipsis locata. Er- veritatem, et veritas in ipsis locata. Er- go tota in prima veritate innitebatur sa- go tota in prima veritate innitebatur sa- pientiæ Dei, quæ Filius ejus est : sicut pientiæ Dei, quæ Filius ejus est : sicut dicitur, I ad Corinth. 1, 24: Christum dicitur, I ad Corinth. 1, 24: Christum Dei virtutem, et Dei sapientiam. Sic igi- Dei virtutem, et Dei sapientiam. Sic igi- tur « beata quæ credidisti, » quoniam tur « beata quæ credidisti, » quoniam de veritate contemplando cum admira- de veritate contemplando cum admira- tione cogitavit plena fide et veritati tione cogitavit plena fide et veritati assensit, et hac charitate veritatis in assensit, et hac charitate veritatis in oratione devotissime quæsivit, et per oratione devotissime quæsivit, et per conceptum invenit per cognitionem in conceptum invenit per cognitionem in ipsa locata fuit, et per assumptionem ipsa locata fuit, et per assumptionem carnis veritas fuit locata in ipsa. Genes. carnis veritas fuit locata in ipsa. Genes.

terra nostra. terra nostra.

8 Joan. III, 17. 8 Joan. III, 17.

122 122

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

'xxvIII, 16: Vere Dominus est in loco 'xxvIII, 16: Vere Dominus est in loco isto. Quia locus iste a Deo factus est isto. Quia locus iste a Deo factus est inæstimabile sacramentum. Cum enim in inæstimabile sacramentum. Cum enim in corde omnium fidelium locetur veritas, corde omnium fidelium locetur veritas, in beata Virgine etiam in ventre locata in beata Virgine etiam in ventre locata est. Non demus ergo somnum oculis est. Non demus ergo somnum oculis nostris, neque palpebris nostris dormi- nostris, neque palpebris nostris dormi- tationem, donec inveniamus locum Do- tationem, donec inveniamus locum Do- mino, tabernaculum Deo Jacob 1. mino, tabernaculum Deo Jacob 1.

Ecce beata quæ credidit. Ecce beata quæ credidit.

Requirite diligenter in libro Domini, et Requirite diligenter in libro Domini, et legite: unum ex omnibus non defuit, legite: unum ex omnibus non defuit, alter alterum non quæsivit. Matth. v, alter alterum non quæsivit. Matth. v, 18 Iota unum, aut unus apex non præ- 18 Iota unum, aut unus apex non præ- teribit a lege, donec omnia fiant. Et, teribit a lege, donec omnia fiant. Et, Mich. v, 3 Popule meus, quid feci Mich. v, 3 Popule meus, quid feci tibi, aut quid molestus fui tibi? Et, Isa. tibi, aut quid molestus fui tibi? Et, Isa. v, 3 et 4 abitatores Jerusalem, et viri v, 3 et 4 abitatores Jerusalem, et viri Juda, judicate inter me et vineam Juda, judicate inter me et vineam meam, quid est quod debui ultra facere meam, quid est quod debui ultra facere vineæ meæ, et non feci ei? Perfecta vineæ meæ, et non feci ei? Perfecta

« Quoniam perficientur ea quæ di- igitur sunt omnia quæ dicta sunt ei a « Quoniam perficientur ea quæ di- igitur sunt omnia quæ dicta sunt ei a

cta sunt tibi a Domino. cta sunt tibi a Domino.

Video quod fides est fundamentum re- Video quod fides est fundamentum re- rum sperandarum 3. Fundamentum au- rum sperandarum 3. Fundamentum au- tem in corde Mariæ nemo potest po- tem in corde Mariæ nemo potest po- nere præter id quod positum est, quod nere præter id quod positum est, quod est Christus Jesus, ut dicit Ambrosius. est Christus Jesus, ut dicit Ambrosius. Hæc est fides Christi Jesu. Eccli. xxvi, Hæc est fides Christi Jesu. Eccli. xxvi, 24 Fundamenta æterna supra petram 24 Fundamenta æterna supra petram selidam, scilicet immobilis veritatis. selidam, scilicet immobilis veritatis. Quidquid desuper ædificatur stabit in Quidquid desuper ædificatur stabit in

æternum. æternum.

« Perficientur igitur quæcumque dicta « Perficientur igitur quæcumque dicta sunt ei a Domino. » Quænam autem sunt ei a Domino. » Quænam autem sunt illa? Quænam, inquam, quæ non sunt illa? Quænam, inquam, quæ non sunt jam vere impleta ? Ecce gratia ple- sunt jam vere impleta ? Ecce gratia ple- na est. Dominus secum est, et in mente, na est. Dominus secum est, et in mente, et in ventre. Benedicta in mulieribus et in ventre. Benedicta in mulieribus benedictum fructum ventris bajulat. benedictum fructum ventris bajulat. Quid igitur adhuc restat? Certe omnia Quid igitur adhuc restat? Certe omnia restant sacramenta nostræ redemptionis. restant sacramenta nostræ redemptionis. Quæ quamvis dicta non sunt ab Angelo, Quæ quamvis dicta non sunt ab Angelo, tamen a Prophetis sunt prædicta et ab tamen a Prophetis sunt prædicta et ab Angelorum illuminatione comparata. Angelorum illuminatione comparata. Numer. xxIII, Numer. xxIII, 19 Non est Deus quasi 19 Non est Deus quasi homo ut mentiatur, nec ut filius homi- homo ut mentiatur, nec ut filius homi- nis ut mutetur. Dixit ergo, et non fa- nis ut mutetur. Dixit ergo, et non fa- ciet? locutus est, et non implebit ? ciet? locutus est, et non implebit ?

Omnia ergo perficientur quæ dicta sunt Omnia ergo perficientur quæ dicta sunt ei a Domino. Perfectum autem est, cui ei a Domino. Perfectum autem est, cui nihil deest, ut dicitur in III Physicorum nihil deest, ut dicitur in III Physicorum Nihil autem est quod locutus est, Nihil autem est quod locutus est, quod non factum sit. Isa. xxxiv, 16: quod non factum sit. Isa. xxxiv, 16:

1 Cf. Psal. CXXXI, 4 et 5. 1 Cf. Psal. CXXXI, 4 et 5.

Ad Hebr. xi, 1: Est fides sperandarum sub- Ad Hebr. xi, 1: Est fides sperandarum sub-

Domino de se, et de nobis, et de ipso. Domino de se, et de nobis, et de ipso. Et ideo, Joan. xix, 30, in cruce pendens Et ideo, Joan. xix, 30, in cruce pendens dixit Consummatum est. dixit Consummatum est.

Demus ergo magnificentiam Deo no- Demus ergo magnificentiam Deo no- stro, quia perfecta Dei sunt opera redem- stro, quia perfecta Dei sunt opera redem- ptionis, sicut perfecta sunt opera cre- ptionis, sicut perfecta sunt opera cre- ationis. Et speramus quod ita perfi- ationis. Et speramus quod ita perfi- cientur opéra glorificationis: ut occur- cientur opéra glorificationis: ut occur- ramus omnes... in virum perfectum, in ramus omnes... in virum perfectum, in mensuram ætatis plenitudinis Christi³. mensuram ætatis plenitudinis Christi³. Et cum ea cui dicta sunt perficienda, Et cum ea cui dicta sunt perficienda, gratias agamus, dicentes: gratias agamus, dicentes:

« Et ait Maria: Magnificat anima 40 « Et ait Maria: Magnificat anima 40 mea Dominum. » mea Dominum. »

Tandem jam per multa victus est pu- Tandem jam per multa victus est pu- dor virginalis, jam effluit tota in gratia- dor virginalis, jam effluit tota in gratia- rum actione. Cum enim jam in publicum rum actione. Cum enim jam in publicum propositum sit a cognata, de benedictio- propositum sit a cognata, de benedictio- ne præ omnibus mulieribus recommen- ne præ omnibus mulieribus recommen- data, de benedictione fructus ventris data, de benedictione fructus ventris omnibus Gentibus danda, de dignitate omnibus Gentibus danda, de dignitate matris Domini omnium creaturarum, matris Domini omnium creaturarum, de effectu vocis mixtæ cum Spiritu Filii de effectu vocis mixtæ cum Spiritu Filii eum qui fere nondum fuit excitante ad eum qui fere nondum fuit excitante ad gaudium et præcursum, de magnitudine gaudium et præcursum, de magnitudine fidei et beatitudine ipsius tam ulterius fidei et beatitudine ipsius tam ulterius non ferens seipsam, ne ingrata repute- non ferens seipsam, ne ingrata repute- tur ad Dei dona. tur ad Dei dona.

« Et,» ut exemplo suo excitet alios « Et,» ut exemplo suo excitet alios ad gratias agendum. Quasi dicat: Ma- ad gratias agendum. Quasi dicat: Ma-

stantia rerum, etc. stantia rerum, etc.

Ad Ephes. IV, 13. Ad Ephes. IV, 13.

IN EVANG. LUCÆ, I-46. IN EVANG. LUCÆ, I-46.

123 123

gnificate Dominum mecum, et exalte- sponsi, quæ simul etiam thalamus est, gnificate Dominum mecum, et exalte- sponsi, quæ simul etiam thalamus est,

mus nomen ejus in idipsum '. mus nomen ejus in idipsum '.

« Ait Maria. » Eccli. XLVII, 12 : De- « Ait Maria. » Eccli. XLVII, 12 : De- dit, scilicet in hoc cantico, in celebratio- dit, scilicet in hoc cantico, in celebratio- nibus decus, et ornavit tempora usque nibus decus, et ornavit tempora usque ad consummationem vitæ. Usque hodie ad consummationem vitæ. Usque hodie enim et in æternum cantatur hoc canti- enim et in æternum cantatur hoc canti- cum in honorem ipsius in laudibus ve- cum in honorem ipsius in laudibus ve- spertinis. Concinuit enim altera Maria spertinis. Concinuit enim altera Maria canticum, quando transierunt filii Israel canticum, quando transierunt filii Israel de manu Pharaonis liberati 2. Concinuit de manu Pharaonis liberati 2. Concinuit Debora, quando liberati sunt de manu Debora, quando liberati sunt de manu Sisaræ. Hæc igitur non cantabit libera- Sisaræ. Hæc igitur non cantabit libera- torem enixa, qui per Mare rubrum edu- torem enixa, qui per Mare rubrum edu- xit in baptismo, de Pharaone, hoc est, xit in baptismo, de Pharaone, hoc est, de diabolo liberavit ? Cantabit certe et de diabolo liberavit ? Cantabit certe et dignius aliis, qui figuram hujus sacra- dignius aliis, qui figuram hujus sacra- menti tantum decantaverunt. Cantavit menti tantum decantaverunt. Cantavit item Moyses legem donans, et per can- item Moyses legem donans, et per can- ticum populum ad servantam legem ticum populum ad servantam legem contestans * Cantavit et Anna Prophe- contestans * Cantavit et Anna Prophe- tam fidelem generans ³. Dignius autem et tam fidelem generans ³. Dignius autem et cântat Maria, quæ et legislatorem pro- cântat Maria, quæ et legislatorem pro- tulit et Dominum Prophetarum. Judic. tulit et Dominum Prophetarum. Judic. v, 3 : Ego sum, ego sum quæ Domino v, 3 : Ego sum, ego sum quæ Domino canam, psallam Domino Deo Israel. Co- canam, psallam Domino Deo Israel. Co- gitavit enim quod dicitur, Eccli. xxxıı, gitavit enim quod dicitur, Eccli. xxxıı, 14, quod est verecundia adducens glo- 14, quod est verecundia adducens glo- riam. Et hanc hactenus in taciturnitate riam. Et hanc hactenus in taciturnitate tenuit. Et quod est verecundia adducens tenuit. Et quod est verecundia adducens ignominiam, quæ claudit os a confessione ignominiam, quæ claudit os a confessione laudis laudis

et hanc ulterius tenere no- et hanc ulterius tenere no-

luit. luit. « Et ideo, aperiens os suum, « ait « Et ideo, aperiens os suum, « ait Maria. » Sapient. x, 21: Sapientia ape- Maria. » Sapient. x, 21: Sapientia ape- ruit os mutorum, dum in corde conci- ruit os mutorum, dum in corde conci- peretur, et linguas infantiam fecit diser- peretur, et linguas infantiam fecit diser- tas. Quanto magis sapientia Verbum in tas. Quanto magis sapientia Verbum in carne factum, reserabit os matris in lau- carne factum, reserabit os matris in lau- dem Dei decantantis ? Quæ umquam fuc‐ dem Dei decantantis ? Quæ umquam fuc‐ runt nuptiæ tam solemnes, in quibus non runt nuptiæ tam solemnes, in quibus non cantaretur epithalamium? Nubere enim cantaretur epithalamium? Nubere enim non potuit caro gloriosius, maritari no- non potuit caro gloriosius, maritari no- luit Verbum Patris altius. Mater ergo luit Verbum Patris altius. Mater ergo

1 Psal. XXXIII, 4. 1 Psal. XXXIII, 4.

2 Cf. Exod. xv, 20 et seq. 2 Cf. Exod. xv, 20 et seq.

3 Cf. Judicum, v, 1 et seq. 3 Cf. Judicum, v, 1 et seq. 4 Cf. Deuter. XXXII, 4 Cf. Deuter. XXXII, 1 et seq. 1 et seq.

digne cantabit. digne cantabit.

Ait ergo Maria cantando: Ait ergo Maria cantando:

« «

Magnificat anima mea Domi- Magnificat anima mea Domi-

num. » num. »

Duo autem facit in hoc cantico. Dicit Duo autem facit in hoc cantico. Dicit enim modum laudis divinæ, et mate- enim modum laudis divinæ, et mate-

riam. riam.

Modum autem exprimit in duobus : Modum autem exprimit in duobus : in laude, et exsultatione. in laude, et exsultatione.

In laude quidem tangit tria: modum In laude quidem tangit tria: modum laudis, quid in ea potissimum laudet, et laudis, quid in ea potissimum laudet, et quid laudatur. quid laudatur.

Modus autem laudis exprimitur, cum Modus autem laudis exprimitur, cum dicitur: «Magnificat anima mea, » hoc dicitur: «Magnificat anima mea, » hoc est, laude extollit magnifica. Eccli. XLIII, est, laude extollit magnifica. Eccli. XLIII, 33 Benedicentes Dominum, exaltate 33 Benedicentes Dominum, exaltate illum quantum potestis: major est enim illum quantum potestis: major est enim omni laude. omni laude.

Magnificatur autem Dominus quin- Magnificatur autem Dominus quin- que modis: laude scilicet, opere, profe- que modis: laude scilicet, opere, profe- ctu virtutis in nobis, et membrorum ctu virtutis in nobis, et membrorum augmentatione, et miraculis. augmentatione, et miraculis.

De magnificatione laudis est in excel- De magnificatione laudis est in excel- lentia suæ bonitatis, Psal. LXVIII, 31: lentia suæ bonitatis, Psal. LXVIII, 31: Laudabo nomen Dei cum cantico, et ma- Laudabo nomen Dei cum cantico, et ma- gnificabo eum in laude. De operibus, gnificabo eum in laude. De operibus, Eccli. xv, 3 Quis investigavit magna- Eccli. xv, 3 Quis investigavit magna- lia ejus? Non est minuere, neque ad- lia ejus? Non est minuere, neque ad- dere, nec investigare magnalia ejus. De dere, nec investigare magnalia ejus. De profectu virtutis in nobis, ad Philip. 1, 20 profectu virtutis in nobis, ad Philip. 1, 20 et 21 In omni fiducia sicut semper, et et 21 In omni fiducia sicut semper, et nunc magnificabitur Dominus in corpo- nunc magnificabitur Dominus in corpo- re meo, sive per vitam, sive per mortem. re meo, sive per vitam, sive per mortem. Mihi enim vivere Christus est, et mori Mihi enim vivere Christus est, et mori lucrum. Et hoc est quod dicit Ambro- lucrum. Et hoc est quod dicit Ambro- sius: « Magnificatur, non quod humana sius: « Magnificatur, non quod humana « vox ei aliquid adjungat, sed quia ma- « vox ei aliquid adjungat, sed quia ma-

" "

gnificatur in nobis. » De magnificatio- gnificatur in nobis. » De magnificatio- ne, quæ est in membrorum augmenta- ne, quæ est in membrorum augmenta- tione, dicit Isaias, XXXIII, 5: Magnifica- tione, dicit Isaias, XXXIII, 5: Magnifica- tus est Dominus, quoniam habitavit in tus est Dominus, quoniam habitavit in

5 Cf. I Reg. 11, 1 et seq. 5 Cf. I Reg. 11, 1 et seq.

6 Eccli. iv, 25: Est confusio adducens pecca- 6 Eccli. iv, 25: Est confusio adducens pecca- tum et est confusio, scilicet verecundia, addu- tum et est confusio, scilicet verecundia, addu- cens gloriam et gratiam. cens gloriam et gratiam.

124 124

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

excelso implevit Sion judicio et justitia. excelso implevit Sion judicio et justitia. Hæc autem augmentatio fit, quando fi- Hæc autem augmentatio fit, quando fi- deles et populus Deo serviens numero deles et populus Deo serviens numero augetur et merito. Psal. xxxm, 4: Ma- augetur et merito. Psal. xxxm, 4: Ma- gnificate Dominum mecum. De magni- gnificate Dominum mecum. De magni- ficatione in miraculis est, quando mira- ficatione in miraculis est, quando mira- bilia ejus prædicantur: maxime mirabi- bilia ejus prædicantur: maxime mirabi- lia quæ in Incarnatione. Daniel. 111, 99 lia quæ in Incarnatione. Daniel. 111, 99 et 100 Signa et mirabilia fecit apud et 100 Signa et mirabilia fecit apud me Deus excelsus. Placuit ergo mihi me Deus excelsus. Placuit ergo mihi prædicare signa ejus, quia magna sunt : prædicare signa ejus, quia magna sunt : et mirabilia ejus, quorum non est nume- et mirabilia ejus, quorum non est nume- rus, quia fortia. Job, v, 9: Qui facit rus, quia fortia. Job, v, 9: Qui facit magna, et inscrutabilia, et mirabilia magna, et inscrutabilia, et mirabilia absque numero. absque numero.

Igitur his quinque modis magnificat Igitur his quinque modis magnificat

« Anima mea. » « Anima mea. »

Anima autem est pars animæ quæ ani- Anima autem est pars animæ quæ ani- mat corpus vegetando et sensificando: mat corpus vegetando et sensificando: a quo etiam dicitur animalitas. Hæc a quo etiam dicitur animalitas. Hæc enim in gloriosa Virgine et beata princi- enim in gloriosa Virgine et beata princi- paliter magnificat: quia in animalitate paliter magnificat: quia in animalitate illa, in visceribus ejus fovetur et nu- illa, in visceribus ejus fovetur et nu- tritur et crescit secundum quantitatem tritur et crescit secundum quantitatem corporalem. Et ideo etiam licet spiritus corporalem. Et ideo etiam licet spiritus pars animæ dignior sit, tamen in hoc pars animæ dignior sit, tamen in hoc conceptionis sacramento, anima est con- conceptionis sacramento, anima est con- junctior Verbo incarnato, et ideo plus in- junctior Verbo incarnato, et ideo plus in- ducitur laudans. Psal. cu, 1: Benedic, ducitur laudans. Psal. cu, 1: Benedic, anima mea, Domino, et omnia quæ intra anima mea, Domino, et omnia quæ intra me sunt nomini sancto ejus sanguis, me sunt nomini sancto ejus sanguis, viscera, et totum quod intrinsecus latet. viscera, et totum quod intrinsecus latet. Anima enim est actus corporis, operans Anima enim est actus corporis, operans ut foveatur et nutriatur et coalescat et ut foveatur et nutriatur et coalescat et crescat sanctus iste conceptus. Isa. xxvi, crescat sanctus iste conceptus. Isa. xxvi, 9 Anima mea desideravit te in nocte, 9 Anima mea desideravit te in nocte, sed et spiritu meo in præcordiis meis de sed et spiritu meo in præcordiis meis de mane vigilabo ad te. Hæc est enim ani- mane vigilabo ad te. Hæc est enim ani- ma principium vitæ et causa: sicut dicit ma principium vitæ et causa: sicut dicit Aristoteles in libro Il de Anima, quæ Aristoteles in libro Il de Anima, quæ jam vitam et fontem vitæ fovet et nu- jam vitam et fontem vitæ fovet et nu- trit. Deuter. VI, 5 Diliges Dominum trit. Deuter. VI, 5 Diliges Dominum Deum tuum... ex tota anima tua, o Vir- Deum tuum... ex tota anima tua, o Vir- go beata ut totum ad conceptum in te go beata ut totum ad conceptum in te Deum referas vitam tuam. Deum referas vitam tuam.

1 Ad Philip. 11, 7. 1 Ad Philip. 11, 7.

Sic ergo, Magnificat anima mea. Sic ergo, Magnificat anima mea. Et quem? Et quem?

« Dominum. »> « Dominum. »>

Præter alias Domini proprietates duas Præter alias Domini proprietates duas tangit Dionysius, quod videlicet domi- tangit Dionysius, quod videlicet domi- nationis incessanter appetitivus, et quod nationis incessanter appetitivus, et quod numquam dominatio legitur missa ad numquam dominatio legitur missa ad exterius ministerium aliquod. Neque est exterius ministerium aliquod. Neque est ambitionis, quod dominationem vere Do- ambitionis, quod dominationem vere Do- minus existens appetit: quia dominatio minus existens appetit: quia dominatio sibi naturalis est et caderet a natura, sibi naturalis est et caderet a natura, si scabellari appropinquaret subjectioni, si scabellari appropinquaret subjectioni, vel servili conditioni se subjiceret. Ad- vel servili conditioni se subjiceret. Ad- huc autem si exterioribus ministeriis huc autem si exterioribus ministeriis occuparet se, altero quodam superiore occuparet se, altero quodam superiore ad exteriora ministrando mitteretur : ad exteriora ministrando mitteretur : et sic Dominus non superponeretur. et sic Dominus non superponeretur. Si ergo hæc in angelicis dominationibus Si ergo hæc in angelicis dominationibus et hominum ita se habent, pensandum et hominum ita se habent, pensandum est quantæ dignationis sit, quod Dominus est quantæ dignationis sit, quod Dominus majestatis quasi dominationis oblitus, majestatis quasi dominationis oblitus, formam servi induit, et in extremis et formam servi induit, et in extremis et humillimis servitiis servis suis ministra- humillimis servitiis servis suis ministra- vit. Omni laude profecto dignus est, qui vit. Omni laude profecto dignus est, qui semetipsum exinanivit formam servi ac- semetipsum exinanivit formam servi ac- cipiens,... et habitu inventus ut homo cipiens,... et habitu inventus ut homo est. Ultra quam lingua exprimere pot- est. Ultra quam lingua exprimere pot- est magnificandus, qui cum major esset, est magnificandus, qui cum major esset, et ut Dominus recumbere deberet, erat et ut Dominus recumbere deberet, erat in medio nostrum sicut qui ministrat *. in medio nostrum sicut qui ministrat *. Et forte magnalia hujusmodi humilitatis Et forte magnalia hujusmodi humilitatis notans, dicit : notans, dicit :

«< «<

Magnificat anima mea Dominum. » Magnificat anima mea Dominum. » Plus enim potest anima cogitatu quam Plus enim potest anima cogitatu quam lingua effatu. Lingua autem dignam lau- lingua effatu. Lingua autem dignam lau- dem his magnalibus referre non potest, dem his magnalibus referre non potest, neque etiam anima. Sed efferentes ani- neque etiam anima. Sed efferentes ani- ma, nihil habemus in nobis quod aliquid ma, nihil habemus in nobis quod aliquid amplius possit. Quis enim digna laude amplius possit. Quis enim digna laude efferat Dominum majestatis, carnis sacco efferat Dominum majestatis, carnis sacco indutum, obsequio humili humiliatum, indutum, obsequio humili humiliatum, morte mactatum, et corpore turpatum? morte mactatum, et corpore turpatum? Eccli. XLIII, 29: Multa dicemus et defi- Eccli. XLIII, 29: Multa dicemus et defi- ciemus in verbis: consummatio autem ciemus in verbis: consummatio autem sermonum ipse est in omnibus. sermonum ipse est in omnibus.

* Luc. xx11, 27. * Luc. xx11, 27.

47 47

IN EVANG LUCÆ, I-47, 48. IN EVANG LUCÆ, I-47, 48.

Sic igitur, « Magnificat anima eam Sic igitur, « Magnificat anima eam Dominum. » Dominum. »

« Et exsultavit spiritus meus in Deo « Et exsultavit spiritus meus in Deo salutari meo. » salutari meo. »

Tangit hic modum laudis et cantici. In Tangit hic modum laudis et cantici. In jucunditate enim hoc canticum editum jucunditate enim hoc canticum editum est, et cum exsultatione spiritus prola- est, et cum exsultatione spiritus prola- tum sicut dicit Apostolus: Cantantes tum sicut dicit Apostolus: Cantantes et psallentes in cordibus vestris Domi- et psallentes in cordibus vestris Domi- no 1 no 1

Dicit autem et hic tria: modum vide- Dicit autem et hic tria: modum vide- licet laudis ex parte laudantis, et quid in licet laudis ex parte laudantis, et quid in ea laudat, et quid potissimum in Domi- ea laudat, et quid potissimum in Domi- no laudatur. no laudatur.

Laudis quidem modus est exsultatio- Laudis quidem modus est exsultatio- nis, ut exsultatio sit quædam exsultatio nis, ut exsultatio sit quædam exsultatio in jubilo, cum cordis gaudium saltat in in jubilo, cum cordis gaudium saltat in corporis jucunditatem. Tunc patet quod corporis jucunditatem. Tunc patet quod exsultare spiritum, est jucundari spiri- exsultare spiritum, est jucundari spiri- tum, etiam in tripudio corporis. Zachar. tum, etiam in tripudio corporis. Zachar. IX, 9: Exsulta satis, filia Sion: jubila, IX, 9: Exsulta satis, filia Sion: jubila, filia Jerusalem: ecce rex tuus veniet tibi filia Jerusalem: ecce rex tuus veniet tibi justus, et salvator. Psal. CXLIX, 5 : Ex- justus, et salvator. Psal. CXLIX, 5 : Ex- sultabunt sancti in gloria. Et, infra, y. 6 : sultabunt sancti in gloria. Et, infra, y. 6 : Exaltationes Dei in gutture eorum. Exaltationes Dei in gutture eorum.

» »

Et quid exsultabit? « Spiritus, » in- Et quid exsultabit? « Spiritus, » in- quit, « meus. » « Spiritus, ut dicit Am- quit, « meus. » « Spiritus, ut dicit Am- « brosius, est pars mentis nostræ superior, « brosius, est pars mentis nostræ superior, « quæ ad imaginem Dei est insignita. « quæ ad imaginem Dei est insignita. Hæc ergo pars merito exsultat, suscipiens Hæc ergo pars merito exsultat, suscipiens eum qui est imago Dei invisibilis eum qui est imago Dei invisibilis : per : per quem cum imaginem nostram assumpse- quem cum imaginem nostram assumpse- rit, et ipsa spiritus imago erit reforman- rit, et ipsa spiritus imago erit reforman- da. Sicut dicitur, Job, xxxIII, 23 et 24: da. Sicut dicitur, Job, xxxIII, 23 et 24: Si fuerit pro eo Angelus loquens, unus Si fuerit pro eo Angelus loquens, unus de millibus, ut annuntiet hominis æqui- de millibus, ut annuntiet hominis æqui- tatem miserebitur ejus, et dicet: Libe- tatem miserebitur ejus, et dicet: Libe- ra eum, ut non descendat in corruptio- ra eum, ut non descendat in corruptio- nem. Et hanc auctoritatem jam superius nem. Et hanc auctoritatem jam superius exposuimus et ideo transimus. Isa. LX1, exposuimus et ideo transimus. Isa. LX1, 10 Gaudens gaudebo in Domino, et 10 Gaudens gaudebo in Domino, et exsultabit anima mea in Deo meo. exsultabit anima mea in Deo meo.

1 Ad Ephes. v, 19. 1 Ad Ephes. v, 19.

« In Deo salutari meo. » « In Deo salutari meo. »

125 125

« In Deo, » inquit, « salutari meo. » « In Deo, » inquit, « salutari meo. » Ac si diceret: In Deo Jesu meo: quia Ac si diceret: In Deo Jesu meo: quia Jesus salvator, vel salutaris interpreta- Jesus salvator, vel salutaris interpreta- tur. Ipse enim est qui imaginem refor- tur. Ipse enim est qui imaginem refor- mando a peccatis salvat. Habacuc, 111, mando a peccatis salvat. Habacuc, 111, 18 Ego autem in Domino gaudebo, et 18 Ego autem in Domino gaudebo, et exsultabo in Deo Jesu meo. exsultabo in Deo Jesu meo. Sequitur : Sequitur :

« Quia respexit humilitatem ancillæ « Quia respexit humilitatem ancillæ suæ ecce enim ex hoc beatam me suæ ecce enim ex hoc beatam me dicent omnes generationes. >> dicent omnes generationes. >>

Hic beneficia commemorat, quæ ex- Hic beneficia commemorat, quæ ex- tollendo laudat. tollendo laudat.

Et primo quædam specialia, secundo Et primo quædam specialia, secundo generalia ponit, et tertio ponit ea quæ generalia ponit, et tertio ponit ea quæ pertinent ad veritatem promissam de In- pertinent ad veritatem promissam de In- carnatione. carnatione.

De se autem specialiter dicit duo. De se autem specialiter dicit duo. Unum quidem quod est in ipsa per humi- Unum quidem quod est in ipsa per humi- litatis meritum secundum autem, quod litatis meritum secundum autem, quod est in Domino per potentiæ divinæ effe- est in Domino per potentiæ divinæ effe- ctum. Id autem quod est in ipsa per ctum. Id autem quod est in ipsa per humilitatis meritum, est prædicatio suæ humilitatis meritum, est prædicatio suæ beatitudinis secundum autem quod est beatitudinis secundum autem quod est in ea per potentiæ effectum, est operatio in ea per potentiæ effectum, est operatio magnitudinis per nomen sanctitatis. magnitudinis per nomen sanctitatis.

: :

Circa primum dicit duo: respectum Circa primum dicit duo: respectum videlicet meriti, et per congruitatem videlicet meriti, et per congruitatem adaptationem præmii. adaptationem præmii.

De respectu meriti dicit : « Quia re- De respectu meriti dicit : « Quia re- spexit humilitatem. » spexit humilitatem. »

Et dicit tria respectum divini bene- Et dicit tria respectum divini bene- placiti, et acceptationem meriti, et talis placiti, et acceptationem meriti, et talis meriti devotissimam exhibitionem. meriti devotissimam exhibitionem. Sic continua Magnificat anima mea Sic continua Magnificat anima mea Dominum. Et exsultavit spiritus meus in Dominum. Et exsultavit spiritus meus in Deo salutari meo, quia omnem sic ca- Deo salutari meo, quia omnem sic ca- nentem Deo excitat aliquod bonum di- nentem Deo excitat aliquod bonum di- vinum ideo et ego cano. vinum ideo et ego cano.

« Quia » Dominus Deus salutaris « Quia » Dominus Deus salutaris meus « respexit, » oculo beneplaciti sui meus « respexit, » oculo beneplaciti sui approbando. Sic, Genes. IV, 4 et 5 : approbando. Sic, Genes. IV, 4 et 5 :

2 Ad Coloss. I, 15. 2 Ad Coloss. I, 15.

48 48

126 126

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

Resperit Dominus ad Abel, et ad munera Resperit Dominus ad Abel, et ad munera ejus. Ad Cain vero, et ad munera illius, ejus. Ad Cain vero, et ad munera illius, non respexit, sed potius eum et munera non respexit, sed potius eum et munera ejus despexit. ejus despexit.

Attende, quod respicere est visum in Attende, quod respicere est visum in id quod posterius relictum est reducere. id quod posterius relictum est reducere. Ilumana enim natura post tergum Dei Ilumana enim natura post tergum Dei relicta fuit post ejectionem Adæ de para- relicta fuit post ejectionem Adæ de para- diso (ubi in præsentia Dei relicta fuit, et diso (ubi in præsentia Dei relicta fuit, et oculos suos ibi super ea posuit) : nune oculos suos ibi super ea posuit) : nune autem per beatæ Virginis humilitatem autem per beatæ Virginis humilitatem visum super eam reduxit: misericordiæ visum super eam reduxit: misericordiæ primo, et gratiæ consequenter, et bene- primo, et gratiæ consequenter, et bene- placiti tertio, et deinde oculos quasi placiti tertio, et deinde oculos quasi fixos super eam firmavit. Misericordia fixos super eam firmavit. Misericordia enim primo ad nos faciem Dei convertit. enim primo ad nos faciem Dei convertit. Gratia quæ gratos fecit, intueri nos fe Gratia quæ gratos fecit, intueri nos fe cit. Beneplacitum autem quod est pla- cit. Beneplacitum autem quod est pla- cens voluntas, oculos in nobis ne iterum cens voluntas, oculos in nobis ne iterum averterentur tenuit. Suffragium vero averterentur tenuit. Suffragium vero Virginis in nobis eos fixit et firmavit. Virginis in nobis eos fixit et firmavit. De primo dicit David, Psal. xxiv, 16: De primo dicit David, Psal. xxiv, 16: Respice in me, et miserere mei. De se- Respice in me, et miserere mei. De se- cundo, item in Psalmo LXXXIII, 10: Pro- cundo, item in Psalmo LXXXIII, 10: Pro- tector noster, adspice, Deus, et respice tector noster, adspice, Deus, et respice in faciem Christi tui, hoc est, uncti in faciem Christi tui, hoc est, uncti chrismate gratiæ. De tertio, item in chrismate gratiæ. De tertio, item in Psalmo LXVII, 18: Ne avertas faciem Psalmo LXVII, 18: Ne avertas faciem tuam a puero tuo. Et, Isa. LXIV, 9 : tuam a puero tuo. Et, Isa. LXIV, 9 : Ecce, Domine, respice, populus tuus Ecce, Domine, respice, populus tuus omnes nos. De quarto, adhuc in Psalmo omnes nos. De quarto, adhuc in Psalmo xxx1, 8: In via hac qua gradieris, fir- xxx1, 8: In via hac qua gradieris, fir- mabo super te oculos meos. mabo super te oculos meos.

Aliter enim Dominus respicit commu- Aliter enim Dominus respicit commu- niter homines, aliter obstinatos, aliter niter homines, aliter obstinatos, aliter pœnitentes, et aliter perfectos sive ele- pœnitentes, et aliter perfectos sive ele- ctos. ctos.

Communiter enim omnes respicit, Communiter enim omnes respicit, gressus eorum discutiendo, Cantic. II, 9: gressus eorum discutiendo, Cantic. II, 9: En ipse stat post parietenm ostrum, respi- En ipse stat post parietenm ostrum, respi- ciens per fenestras, prospiciens per can- ciens per fenestras, prospiciens per can- cellos. Parics enim corpus est, post quem cellos. Parics enim corpus est, post quem solus in rectitudine stetit. Cancelli sunt solus in rectitudine stetit. Cancelli sunt rimæ luminis, quibus conscientias illu- rimæ luminis, quibus conscientias illu- strat. Fenestra, illustrationes apertæ qui- strat. Fenestra, illustrationes apertæ qui- bus opera ponderat et manifestat. bus opera ponderat et manifestat.

1 Apocal. 1, 14. 1 Apocal. 1, 14.

2 Lue. VII, 37. 2 Lue. VII, 37.

Obstinatos autem respicit condemnan- Obstinatos autem respicit condemnan- do, iratum vultum ad eos convertendo. do, iratum vultum ad eos convertendo. Exod. xiv, 24 et 25 Jamque advene- Exod. xiv, 24 et 25 Jamque advene- rat vigilia matutina, et ecce respiciens rat vigilia matutina, et ecce respiciens Dominus super castra Ægyptiorum per Dominus super castra Ægyptiorum per columnam ignis et nubis, interfecit exer- columnam ignis et nubis, interfecit exer- citum eorum; el subvertit rolas curruum, citum eorum; el subvertit rolas curruum, ferebanturque in profundum. Et de hoc ferebanturque in profundum. Et de hoc respectu dicit Habacuc, 1, 13: Quare respectu dicit Habacuc, 1, 13: Quare respicis super iniqua agentes, et taces respicis super iniqua agentes, et taces devorante impio justiorem se ? devorante impio justiorem se ?

Poenitentes autem respicit respectu mi- Poenitentes autem respicit respectu mi- sericordiæ, dissolvendo glaciem cordis sericordiæ, dissolvendo glaciem cordis eorum, Luc. xxII, 61 et 63: Conversus eorum, Luc. xxII, 61 et 63: Conversus Dominus respexit Petrum... et egressus Dominus respexit Petrum... et egressus foras Petrus, flevit amare. Nec mirum foras Petrus, flevit amare. Nec mirum quia oculi Domini sunt sicut flamma quia oculi Domini sunt sicut flamma ignis ', et a facie ignis dissolvitur glacies. ignis ', et a facie ignis dissolvitur glacies. Psal. LXVII, 3: Sicut fluit cera a facie Psal. LXVII, 3: Sicut fluit cera a facie ignis, sic pereant peccatores a facie ignis, sic pereant peccatores a facie

Dei. Dei.

Electos autem et perfectos respicit ocu- Electos autem et perfectos respicit ocu- lo beneplaciti sui, Sapient. iv, 15: Re- lo beneplaciti sui, Sapient. iv, 15: Re- spectus ejus in electos illius. II Reg. xix, spectus ejus in electos illius. II Reg. xix, 38: Mecum transeat Chamaan, hoc 38: Mecum transeat Chamaan, hoc est, transmutatus, et ego faciam ei quid- est, transmutatus, et ego faciam ei quid- quid tibi placuerit, etc. quid tibi placuerit, etc.

« Humilitatem. » « Humilitatem. »

Non dicit Castitatem: quia sicut di- Non dicit Castitatem: quia sicut di- cit Augustinus in libro de Sancta virgi- cit Augustinus in libro de Sancta virgi- nitate «Plus humilitas virginis quam nitate «Plus humilitas virginis quam

« castitas placuit, quando cum humili- « castitas placuit, quando cum humili- «tate ea quæ non casta fuit placuit : «tate ea quæ non casta fuit placuit : « sicut mulier quæ erat in civitate pec- « sicut mulier quæ erat in civitate pec- « catrix 2. » Numquam autem placuit « catrix 2. » Numquam autem placuit castitas sine humilitate. Unde virgines castitas sine humilitate. Unde virgines latuæ vanitate superbiæ evanescentes dis- latuæ vanitate superbiæ evanescentes dis- splicuerunt 3. Humilitas autem ab humo splicuerunt 3. Humilitas autem ab humo dicitur, eo quod se in humum in infimo dicitur, eo quod se in humum in infimo prosternit. Spernit enim mundum, sper- prosternit. Spernit enim mundum, sper- nit nullum, spernit sese, spernit se sper- nit nullum, spernit sese, spernit se sper- ni. Unde beatus Malachias versu: ni. Unde beatus Malachias versu:

3 Cf. Matth. xxv, 12. 3 Cf. Matth. xxv, 12.

IN EVANG. LUCÆ, I-48. IN EVANG. LUCÆ, I-48. Spernere mundum, spernere nullum, spernere Spernere mundum, spernere nullum, spernere [sese,] [sese,] Spernere se sperni: quatuor hæc bona sunt. Spernere se sperni: quatuor hæc bona sunt.

« Ve- « Ve-

Et ideo dicit Beatus Bernardus : Et ideo dicit Beatus Bernardus : << rus humilis vilis vult reputari, et non << rus humilis vilis vult reputari, et non « humilis prædicari. » Hoc solo sane su- « humilis prædicari. » Hoc solo sane su- perbit quod laudes contemnit. perbit quod laudes contemnit.

De contemptu mundi, Isa. xxxvII, 22: De contemptu mundi, Isa. xxxvII, 22: Despexit te,... virgo filia Sion: post te Despexit te,... virgo filia Sion: post te caput movit, filia Jerusalem. caput movit, filia Jerusalem.

De hoc quod nullus spernatur, Isa. De hoc quod nullus spernatur, Isa. LVIII, 7 Carnem tuam ne despexeris. LVIII, 7 Carnem tuam ne despexeris. Ad Roman. xiv, 10: Tu quare spernis Ad Roman. xiv, 10: Tu quare spernis fratrem tuum? fratrem tuum?

De contemptu suiipsius, ad Philip. 11, De contemptu suiipsius, ad Philip. 11, 7: Semetipsum exinanivit, formam ser- 7: Semetipsum exinanivit, formam ser- vi accipiens. vi accipiens.

Quod autem et contemnat se contem- Quod autem et contemnat se contem- ni, I ad Corinth. iv, 3: Mihi pro minimo ni, I ad Corinth. iv, 3: Mihi pro minimo est ut a vobis judicer, aut ab humano est ut a vobis judicer, aut ab humano die. Psal. LI, 6: Qui hominibus placent, die. Psal. LI, 6: Qui hominibus placent, hoc est, placere intendunt, confusi sunt, hoc est, placere intendunt, confusi sunt, quoniam Deus sprevit eos. Ad Galat. 1, quoniam Deus sprevit eos. Ad Galat. 1, 10 Si adhuc hominibus placerem, hoc 10 Si adhuc hominibus placerem, hoc est, placere quærerem, Christi servus est, placere quærerem, Christi servus

non essem. non essem.

Hæc fuit gloriosæ Virginis humilitas, Hæc fuit gloriosæ Virginis humilitas, quæ mundum sprevit, et ideo cultum quæ mundum sprevit, et ideo cultum muliebrem non quæsivit 1. Quæ nullum muliebrem non quæsivit 1. Quæ nullum sprevit, quia omnibus matrem pietatis sprevit, quia omnibus matrem pietatis se exhibuit. Psal. LXXXVI, 7: Sicut læ- se exhibuit. Psal. LXXXVI, 7: Sicut læ- tantium omnium habitatio est in te. tantium omnium habitatio est in te. Quæ se sprevit, et ideo se inferiori ser- Quæ se sprevit, et ideo se inferiori ser- vituram exhibuit, I Reg. xxv, 41 : Ecce vituram exhibuit, I Reg. xxv, 41 : Ecce famula domini mei. Sprevit se sperni, et famula domini mei. Sprevit se sperni, et ideo castitatem vovit, quæ in lege impro- ideo castitatem vovit, quæ in lege impro- perio et maledicto subjacebat. Unde Eli- perio et maledicto subjacebat. Unde Eli- sabeth dixit: Quia sic fecit mihi Domi- sabeth dixit: Quia sic fecit mihi Domi- nus, in diebus quibus respexit auferre nus, in diebus quibus respexit auferre opprobrium meum inter homines 2. opprobrium meum inter homines 2.

Sic ergo « respexit humilitatem. » Sic ergo « respexit humilitatem. » Modus autem quo humilitatis meritum Modus autem quo humilitatis meritum exhibuit subjungitur, quando dicit: exhibuit subjungitur, quando dicit:

<< Ancillæ, »> << Ancillæ, »>

1 Cf. Esther, 11, 1 Cf. Esther, 11,

18. 18.

127 127

Quæ ad omnem nutum parebat et cir- Quæ ad omnem nutum parebat et cir- cummovebatur, ad omne obsequium Do- cummovebatur, ad omne obsequium Do- mini parata. Et hoc est quod dicitur, mini parata. Et hoc est quod dicitur, Cantic. v, 14: Manus illius tornatiles Cantic. v, 14: Manus illius tornatiles aureæ, plenæ hyacinthis. Aurum enim in aureæ, plenæ hyacinthis. Aurum enim in manibus splendorem divinæ sapientiæ si- manibus splendorem divinæ sapientiæ si- gnificat in operibus: tornatilitas, obe- gnificat in operibus: tornatilitas, obe- dientiam volubilem ad omne signum vo- dientiam volubilem ad omne signum vo- luntatis hyacinthi (qui coelestis sunt) in luntatis hyacinthi (qui coelestis sunt) in omnibus his cœlestem intentionem. Ecce omnibus his cœlestem intentionem. Ecce vere ancilla Domini, sapiens in ordine vere ancilla Domini, sapiens in ordine obsequii, volubilis in celeritate ministe- obsequii, volubilis in celeritate ministe- rii, et omnino coelestis intentione. rii, et omnino coelestis intentione.

Respexit ergo humilitatem ancillæ Respexit ergo humilitatem ancillæ « suæ. » Pro certo in qua nihil juris in- « suæ. » Pro certo in qua nihil juris in- venit alienus. Unde confidenter dicit il- venit alienus. Unde confidenter dicit il- lud Genesis, xxx1, 37, ad diabolum, et ad lud Genesis, xxx1, 37, ad diabolum, et ad mundum Quid invenisti, scilicet in me, mundum Quid invenisti, scilicet in me, de cuncta substantia domus tux? Et de cuncta substantia domus tux? Et illud Joannis, xiv, 30: Venit enim prin- illud Joannis, xiv, 30: Venit enim prin- ceps mundi hujus, et in me non habet ceps mundi hujus, et in me non habet quidquam. quidquam.

Et ideo congruum hujus meriti sequi- Et ideo congruum hujus meriti sequi- tur præmium. tur præmium.

« Ecce enim ex hoc beatam. » « Ecce enim ex hoc beatam. »

Tangit autem circa hoc quatuor: evi- Tangit autem circa hoc quatuor: evi- dentiam, causam, præmium, et a quibus. dentiam, causam, præmium, et a quibus. Evidentiam tangit cum dicit : « Ec- Evidentiam tangit cum dicit : « Ec- ce: » quia jam pignus et arrham in ute- ce: » quia jam pignus et arrham in ute- ro clausit. Cantic. II, 11: Egredimini ro clausit. Cantic. II, 11: Egredimini et videte, filiæ Sion, regem Salomonem et videte, filiæ Sion, regem Salomonem in diademate quo coronavit illum mater in diademate quo coronavit illum mater sua, hoc est, in carne coronata cum la- sua, hoc est, in carne coronata cum la- pide pretioso virtutis: in die desponsa- pide pretioso virtutis: in die desponsa- tionis illius, quando sibi nostram natu- tionis illius, quando sibi nostram natu- ram desponsavit: et in die lætitiæ cordis ram desponsavit: et in die lætitiæ cordis ejus, quo in utero tam florigero tam de- ejus, quo in utero tam florigero tam de- lectabiliter quievit. lectabiliter quievit.

« Ex hoc, » hoc est, ex nunc vel, « Ex hoc, » hoc est, ex nunc vel, « ex hoc,» hoc est, ex isto humilitatis « ex hoc,» hoc est, ex isto humilitatis meæ merito. Cantic. 1, 11 Dum esset meæ merito. Cantic. 1, 11 Dum esset rex in accubitu suo, nardus mea dedit rex in accubitu suo, nardus mea dedit odorem suum. Nardus enim humilis est odorem suum. Nardus enim humilis est frutex, optimi odoris, et redolentiam sig- frutex, optimi odoris, et redolentiam sig- nificat humilitatis. Odorem enim secutus nificat humilitatis. Odorem enim secutus

Luc. 1, 25. Luc. 1, 25.

128 128

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

rex coelestis in accubitu uteri delectatus rex coelestis in accubitu uteri delectatus est, ita ut seipsum exinaniret. est, ita ut seipsum exinaniret.

« Beatam me dicent, » « Beatam me dicent, »

Hoc est, nominabunt. Et ideo, sicut Hoc est, nominabunt. Et ideo, sicut secundum Poetas tonans nominatur Ju- secundum Poetas tonans nominatur Ju- piter et Paulus secundum Sanctos in- piter et Paulus secundum Sanctos in- telligitur, cum dicitur Apostolus: ita telligitur, cum dicitur Apostolus: ita cum dicitur Beata Virgo, intelligitur cum dicitur Beata Virgo, intelligitur mater Dei. Nec aliter est nominanda mater Dei. Nec aliter est nominanda quam Beata Virgo, ex quo ipsa sibi hoc quam Beata Virgo, ex quo ipsa sibi hoc nomen dicit ab omnibus deberi. nomen dicit ab omnibus deberi.

Beata igitur dicetur : quia quatuor Beata igitur dicetur : quia quatuor sunt Beati diffinitiones, quas omnes sibi sunt Beati diffinitiones, quas omnes sibi Beata Virgo singulariter vindicavit. Di- Beata Virgo singulariter vindicavit. Di- cit enim Tullius, ut dicit Augustinus, cit enim Tullius, ut dicit Augustinus, quod « Beatus est, cui omnia optata suc- quod « Beatus est, cui omnia optata suc- cedunt. »Augustinus autem dicit, quod cedunt. »Augustinus autem dicit, quod « Beatus est, qui habet omnia quæ vult, « Beatus est, qui habet omnia quæ vult, et nihil mali vult. » Aristoteles autem et nihil mali vult. » Aristoteles autem dicit, quod « Beatus est habens actus dicit, quod « Beatus est habens actus secundum perfectam animi virtutem. » secundum perfectam animi virtutem. » Boetius autem in libro de Consolatione Boetius autem in libro de Consolatione philosophiæ dicit, quod « Beatitudo est philosophiæ dicit, quod « Beatitudo est status omnium bonorum aggregatione status omnium bonorum aggregatione perfectus. » perfectus. »

Beata igitur hæc sola fuit, cui omne Beata igitur hæc sola fuit, cui omne quod voluit, in uno solo volito et læto quod voluit, in uno solo volito et læto ad votum successit. Psal. LXXII, 25 : ad votum successit. Psal. LXXII, 25 : Quid enim mihi est in cœlo? et a te quid Quid enim mihi est in cœlo? et a te quid volui super terram ? Quasi diceret : volui super terram ? Quasi diceret : Nihil. Nihil.

Hæc etiam fuit quæ nihil umquam Hæc etiam fuit quæ nihil umquam mali voluit, et ideo numquam peccavit: mali voluit, et ideo numquam peccavit: quia voluntas mala causa est peccati, quia voluntas mala causa est peccati, sicut dicit Augustinus. Et ideo, Cantic. sicut dicit Augustinus. Et ideo, Cantic. v, 2, dicitur immaculata columba, et tota v, 2, dicitur immaculata columba, et tota formosa. Habens ergo omne quod vult, formosa. Habens ergo omne quod vult, et nihil mali volens, beata est Virgo. et nihil mali volens, beata est Virgo.

Hæc sola est etiam, quæ secundum Hæc sola est etiam, quæ secundum perfectam animi virtutem semper ope- perfectam animi virtutem semper ope- rata est: quia aliter in vacuum plenitu- rata est: quia aliter in vacuum plenitu- dinem gratiæ accepisset. Contra quod dinem gratiæ accepisset. Contra quod dicitur, II ad Corinth. vi, 1: Exhorta- dicitur, II ad Corinth. vi, 1: Exhorta- mur ne in vacuum gratiam Dei recipia- mur ne in vacuum gratiam Dei recipia-

1 Cantic. v, 2 Aperi mihi, soror mea, amica 1 Cantic. v, 2 Aperi mihi, soror mea, amica mea, columba mea, mea, columba mea, immaculata mea, etc. immaculata mea, etc.

tis. Et ideo dicta est gratia plena, quia tis. Et ideo dicta est gratia plena, quia gratiam in omni virtute animi ad perfe- gratiam in omni virtute animi ad perfe- ctum eduxit. Et ideo dictum est ei, ctum eduxit. Et ideo dictum est ei, quod perfecta sunt ea quæ dicta sunt ei a quod perfecta sunt ea quæ dicta sunt ei a Domino. Domino.

Hæc etiam sola fuit, quæ omnium bo- Hæc etiam sola fuit, quæ omnium bo- norum congregatione statum habuit per- norum congregatione statum habuit per- fectum quia præter bona quæ clausit fectum quia præter bona quæ clausit in utero, virgo fuit et mater, virgo et in utero, virgo fuit et mater, virgo et matrona sancto matrimonio juncta, quod matrona sancto matrimonio juncta, quod sanctissimum fuit pari voto continentium sanctissimum fuit pari voto continentium et vidua postea tamen commissa fuit et vidua postea tamen commissa fuit Joanni Apostolo 2. Proverb. xxxi, 29: Joanni Apostolo 2. Proverb. xxxi, 29: Tu supergressa es universas. Psal. XLIV, Tu supergressa es universas. Psal. XLIV, 10: Adstitit regina a dextris tuis in ves- 10: Adstitit regina a dextris tuis in ves- titu deaurato, fulgore divinitatis cir- titu deaurato, fulgore divinitatis cir- cumamicta. Beatificatur Virgo ab omni- cumamicta. Beatificatur Virgo ab omni- bus hominibus, varietate omnium bono- bus hominibus, varietate omnium bono- rum congregatione perfecta. rum congregatione perfecta.

Merito igitur eam simpliciter et uni- Merito igitur eam simpliciter et uni- versaliter dicent beatam. versaliter dicent beatam.

« Omnes generationes. » « Omnes generationes. »

Cum enim Dominus salutem nostram Cum enim Dominus salutem nostram operatus sit in ipsa, tamquam in medio operatus sit in ipsa, tamquam in medio terræ operatus est eam. Ipsa enim me- terræ operatus est eam. Ipsa enim me- dium terræ dicitur: proprietate illa me- dium terræ dicitur: proprietate illa me- dii, qua ad ipsam omnia extrema sicut dii, qua ad ipsam omnia extrema sicut ad reparatricem respiciunt. Coelestium ad reparatricem respiciunt. Coelestium quidem generatio, quia per eam quæ in quidem generatio, quia per eam quæ in coelo corruerant sunt restaurata. Ter- coelo corruerant sunt restaurata. Ter- restrium vero, quia omnes qui veniunt restrium vero, quia omnes qui veniunt ab Oriente et Occidente et ab Aquilone et ab Oriente et Occidente et ab Aquilone et Meridie, et recumbent cum Abraham, Meridie, et recumbent cum Abraham, Isaac, et Jacob in regno coelorum 3, sunt Isaac, et Jacob in regno coelorum 3, sunt reconciliati. Infernorum autem, quia tam reconciliati. Infernorum autem, quia tam in his qui in limbo patrum Christum in his qui in limbo patrum Christum exspectabant, quam in illis qui in pur- exspectabant, quam in illis qui in pur- gatorio continuo purgantur, per ipsam gatorio continuo purgantur, per ipsam sunt a captivitate reducti. Unde ipsa est sunt a captivitate reducti. Unde ipsa est mulier quæ in cœlo amicta sole appa- mulier quæ in cœlo amicta sole appa- ruit in splendore divino, et coronam duo- ruit in splendore divino, et coronam duo- decim stellarum, hoc est, claritatis San- decim stellarum, hoc est, claritatis San- ctorum restauratæ ruinæ habuit in capi- ctorum restauratæ ruinæ habuit in capi-