IN EVANG. LUCÆ, I-34. IN EVANG. LUCÆ, I-34.

vitans eos ad obediendum Filio ad glo- vitans eos ad obediendum Filio ad glo- riam Dei declarandam. riam Dei declarandam.

Quantum vero locuta est, delectabile Quantum vero locuta est, delectabile est audire. Parum enim valde, et vix in- est audire. Parum enim valde, et vix in- sonuit in quæstionibus dubiorum: sciens sonuit in quæstionibus dubiorum: sciens quod oportet mulierem in Ecclesia non quod oportet mulierem in Ecclesia non docere vel esse clamorosam'. Similiter docere vel esse clamorosam'. Similiter parum perlocuta est in salutatione, et parum perlocuta est in salutatione, et necessariorum postulatione. Multum au- necessariorum postulatione. Multum au- tem effluxit in Dei laude et gratiarum tem effluxit in Dei laude et gratiarum actione, decantans canticum novum : Ma- actione, decantans canticum novum : Ma- gnificat anima mea Dominum: docens gnificat anima mea Dominum: docens quod a laude Dei numquam esset ces- quod a laude Dei numquam esset ces-

sandum. sandum.

Libet etiam advertere quando locuta : Libet etiam advertere quando locuta : Numquam enim locuta est nisi (bis) Numquam enim locuta est nisi (bis) non præventa et tunc etiam quodam- non præventa et tunc etiam quodam- modo præventa fuit, et quasi coacta ad modo præventa fuit, et quasi coacta ad loquendum. Hic enim post longam deli- loquendum. Hic enim post longam deli- berationem, cum ageretur quod mater berationem, cum ageretur quod mater futura esset, quæ castitatem voverat, et futura esset, quæ castitatem voverat, et castitatis periculum timeret, locuta est castitatis periculum timeret, locuta est cum Angelo bis. Materteram etiam sa- cum Angelo bis. Materteram etiam sa- lutat præventa sermone Angeli, qui eam lutat præventa sermone Angeli, qui eam concepisse nuntiaverat : et gratias agit concepisse nuntiaverat : et gratias agit præventa prædicatione materteræ de bo- præventa prædicatione materteræ de bo- nis in ea perficiendis a Domino. Filium nis in ea perficiendis a Domino. Filium perdere timens, reverenter inquirens : et perdere timens, reverenter inquirens : et ibi quodammodo præventa timore per- ibi quodammodo præventa timore per- ditionis ipsius, et dolens, incitatur ad ditionis ipsius, et dolens, incitatur ad quærendum Filio qualiter se subtraxerit. quærendum Filio qualiter se subtraxerit. Similiter et ministris loquitur præ an- Similiter et ministris loquitur præ an- gustia, et præventa necessitatibus pro- gustia, et præventa necessitatibus pro- ximi. Et sic absque' causa nihil umquam ximi. Et sic absque' causa nihil umquam legitur fuisse locuta. Eccli. XXXII, 10: legitur fuisse locuta. Eccli. XXXII, 10: Adolescens, loquere in tua causa vix, id Adolescens, loquere in tua causa vix, id est, cum necesse fuerit. est, cum necesse fuerit.

Quomodo autem locuta est si scire de- Quomodo autem locuta est si scire de- sideras : Quam modeste, quam sapienter, sideras : Quam modeste, quam sapienter, quam silenter. Ita ut videatur verum quam silenter. Ita ut videatur verum esse de ipsa quod de Anna, I Reg. 1, 13, esse de ipsa quod de Anna, I Reg. 1, 13, legitur quod tantum labia illius move- legitur quod tantum labia illius move- bantur, et vox penitus non audiebatur. bantur, et vox penitus non audiebatur.

Sic ergo verecundiæ cedens, castitati Sic ergo verecundiæ cedens, castitati autem cavens, « Dixit, » os silenter autem cavens, « Dixit, » os silenter aperiens, aperiens,

1 I ad Corinth. xiv, 35: Turpe est mulieri 1 I ad Corinth. xiv, 35: Turpe est mulieri

« Maria ad Angelum. » « Maria ad Angelum. »

89 89

In hoc præbens exemplum virgini In hoc præbens exemplum virgini Marthæ, Joan. xi, 28, quæ sub silentio Marthæ, Joan. xi, 28, quæ sub silentio vocavit sororem Mariam, dicens: Ma- vocavit sororem Mariam, dicens: Ma- gister adest, et vocat te. Eccli. XXXII, 9 : gister adest, et vocat te. Eccli. XXXII, 9 : Audi tacens, et simul Audi tacens, et simul quærens et quærens et pro reverentia accedet tibi bona gratia. pro reverentia accedet tibi bona gratia. Et castitati timens quærit, dicens: Et castitati timens quærit, dicens:

« Quomodo fiet istud ? » « Quomodo fiet istud ? »

Sicut Sicut

Glossa «Liquet quod futurum credi- Glossa «Liquet quod futurum credi- dit, quæ de modo quæsivit. » Et ideo dit, quæ de modo quæsivit. » Et ideo mirandum est de istius virginis pudore mirandum est de istius virginis pudore et sapientia. Modum enim sapienter quæ- et sapientia. Modum enim sapienter quæ- sivit rei, quam per certitudinem nuntii sivit rei, quam per certitudinem nuntii et immutabilem prophetiæ enuntiatio- et immutabilem prophetiæ enuntiatio- nem futuram esse cognovit. Legerat nem futuram esse cognovit. Legerat enim, Isa. vII, 14: Ecce virgo concipiet, enim, Isa. vII, 14: Ecce virgo concipiet, et pariet filium. Et certitudinaliter sci- et pariet filium. Et certitudinaliter sci- vit esse venturum. Qualiter autem futu- vit esse venturum. Qualiter autem futu- rum erat, sapienter dubitavit. rum erat, sapienter dubitavit. etiam dicitur, ad Ephes. II, 4 et 5, hoc etiam dicitur, ad Ephes. II, 4 et 5, hoc mysterium est a sæculis in Deo abscon- mysterium est a sæculis in Deo abscon- ditum. A Prophetis enim non fuerat ple- ditum. A Prophetis enim non fuerat ple- ne enuntiatum, sed Angelo qualiter futu- ne enuntiatum, sed Angelo qualiter futu- rum esset ad explanandum reservatum : rum esset ad explanandum reservatum : et ideo a Virgine sapienter, ab Angelo et ideo a Virgine sapienter, ab Angelo de modo est quæsitum. Et hæc est sen- de modo est quæsitum. Et hæc est sen- tentia cujusdam glossæ Ambrosii. Veri- tentia cujusdam glossæ Ambrosii. Veri- ficatum est in ea quod de bona muliere, ficatum est in ea quod de bona muliere, Proverb. xxxi, 25, dicitur: Fortitudo Proverb. xxxi, 25, dicitur: Fortitudo et decor indumentum ejus. Fortis enim et decor indumentum ejus. Fortis enim fuit in continentiæ proposito, et omni fuit in continentiæ proposito, et omni decore vestita in verecundia virginali : decore vestita in verecundia virginali : cui tamen cessit, vincens fortitudinem cui tamen cessit, vincens fortitudinem propositi virginalis: cum audiret men- propositi virginalis: cum audiret men- tionem fieri (ut sibi videbatur) fœcun- tionem fieri (ut sibi videbatur) fœcun- ditatis, quæ secundum legem naturæ non ditatis, quæ secundum legem naturæ non erat, nisi cum violatione virginitatis: erat, nisi cum violatione virginitatis: et ideo tunc erumpens dicit cum reve- et ideo tunc erumpens dicit cum reve- rentia pudoris: « Quomodo fiet istud? » rentia pudoris: « Quomodo fiet istud? » Vide nostram Hevam matrem omnium Vide nostram Hevam matrem omnium viventium per gratiam, omnino aliter viventium per gratiam, omnino aliter esse affectam, quam Hevam matrem vi- esse affectam, quam Hevam matrem vi- ventium per culpam et miseriam. Illa ventium per culpam et miseriam. Illa

loqui in Ecclesia. loqui in Ecclesia.

90 90

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

enim audiens promissionem divinitatis enim audiens promissionem divinitatis et elata, dejecta est in illecebras concu- et elata, dejecta est in illecebras concu- piscentiæ carnis, quasi duobus funibus a piscentiæ carnis, quasi duobus funibus a beatitudine dejecta¹: hæc summas pro- beatitudine dejecta¹: hæc summas pro- missiones audiens, in humilitate persti- missiones audiens, in humilitate persti- tit et votum viriliter tenens, omnes ab- tit et votum viriliter tenens, omnes ab- horruit illecebras et carnalis concupi- horruit illecebras et carnalis concupi- scentiæ delectationes. Solent homines ad scentiæ delectationes. Solent homines ad laudes suas in elatione more pavorum laudes suas in elatione more pavorum efferri sicut Herodes, Act. x11, 21-23, efferri sicut Herodes, Act. x11, 21-23, qui sibi in laudibus fecit acclamari vo- qui sibi in laudibus fecit acclamari vo- ces Dei et non hominum et consumptus ces Dei et non hominum et consumptus a vermibus exspiravit, percussus ab An- a vermibus exspiravit, percussus ab An- gelo Domini experiens in sua putredine gelo Domini experiens in sua putredine quod dicit Antiochus, II Machab. ix, quod dicit Antiochus, II Machab. ix, 12: 12: Justum est, scilicet hominem, subditum Justum est, scilicet hominem, subditum esse Deo, et mortalem non paria Deo esse Deo, et mortalem non paria Deo sentire. Solent etiam promissionibus ex- sentire. Solent etiam promissionibus ex- hibitis inaniter hilarescere: sicut Sara hibitis inaniter hilarescere: sicut Sara risit post ostium, et redarguta est ab An- risit post ostium, et redarguta est ab An- gelo. Nonnulli etiam si contraria pro- gelo. Nonnulli etiam si contraria pro- missionibus divinis in se viderint, solent missionibus divinis in se viderint, solent promissionibus per infidelitatem diffide- promissionibus per infidelitatem diffide- re, sicut Zacharias. Hæc autem Virgo re, sicut Zacharias. Hæc autem Virgo beata, nec elata, nec dissoluta, neque beata, nec elata, nec dissoluta, neque incredibilis effecta est, sed rem futuram incredibilis effecta est, sed rem futuram credens modum quærit, et dicit: « Quo- credens modum quærit, et dicit: « Quo- modo fiet istud? » modo fiet istud? »

Istius autem quæstionis duæ quidem Istius autem quæstionis duæ quidem possunt esse causæ ex parte Virginis et possunt esse causæ ex parte Virginis et quatuor ex parte promissionis. quatuor ex parte promissionis.

Ex parte quidem Virginis profundum Ex parte quidem Virginis profundum humilitatis, et votum perpetuæ castitatis. humilitatis, et votum perpetuæ castitatis.

Profundo enim humilitatis nihil tam Profundo enim humilitatis nihil tam magnum sibi reputavit idoneum et con- magnum sibi reputavit idoneum et con- gruum, dicens in corde suo illud Ruth, gruum, dicens in corde suo illud Ruth, 11, 13: Locutus es ad cor ancillæ tuæ, 11, 13: Locutus es ad cor ancillæ tuæ, quæ non sum similis unius puellarum quæ non sum similis unius puellarum tuarum. Et illud I Reg. xxv, 41: Ecce tuarum. Et illud I Reg. xxv, 41: Ecce famula tua sit in ancillam, ut lavet pe- famula tua sit in ancillam, ut lavet pe- des servorum domini mei. Parvum enim des servorum domini mei. Parvum enim parva decent. « Verus enim humilis, ut parva decent. « Verus enim humilis, ut << dicit Bernardus, vilis vult reputari, et << dicit Bernardus, vilis vult reputari, et « non humilis prædicari. » Hoc sanet su- « non humilis prædicari. » Hoc sanet su- perbos quod laudes contemnit, et magna- perbos quod laudes contemnit, et magna- lia non de se credere potuit. lia non de se credere potuit.

1 Cf. Genes. III, 15 et seq. 1 Cf. Genes. III, 15 et seq.

2 Genes. XVIII, 10. 2 Genes. XVIII, 10.

Votum etiam perpetuæ obstabat casti- Votum etiam perpetuæ obstabat casti- tatis quod qualiter virgo permanens tatis quod qualiter virgo permanens conciperet et pareret, videre non potuit. conciperet et pareret, videre non potuit. Et hoc innuit, cum dicit: Et hoc innuit, cum dicit:

« Quoniam virum non cognosco. » « Quoniam virum non cognosco. »

Hoc est, me cognituram non propono. Hoc est, me cognituram non propono. Tob. 1, 16: Tu scis, Domine, quia Tob. 1, 16: Tu scis, Domine, quia numquam concupivi virum, et mundam numquam concupivi virum, et mundam servavi animam meam ab omni concu- servavi animam meam ab omni concu- piscentia. piscentia.

Una autem causarum ex parte pro- Una autem causarum ex parte pro- missionis fuit immutabilis Dei æternitas, missionis fuit immutabilis Dei æternitas, quæ eum novum et nasci non permittit: quæ eum novum et nasci non permittit: quia nasci mutari est. Et de hoc dicitur quia nasci mutari est. Et de hoc dicitur in Psalmo CI, 28: Tu idem ipse es, et in Psalmo CI, 28: Tu idem ipse es, et anni tui non deficient. Et, I ad Timoth. anni tui non deficient. Et, I ad Timoth. VI, 16 Qui solus habet immortalitatem, VI, 16 Qui solus habet immortalitatem, et lucem inhabitat inaccessibilem. Su- et lucem inhabitat inaccessibilem. Su- per quem locum Augustinus: « Immor- per quem locum Augustinus: « Immor- « talitas est vera immutabilitas et vera « talitas est vera immutabilitas et vera « æternitas quia in his quæ mutantur, « æternitas quia in his quæ mutantur, « ipsa mutatio nonnulla mors est. » Ja- « ipsa mutatio nonnulla mors est. » Ja- cob. 1, 17 Apud quem non est trans- cob. 1, 17 Apud quem non est trans- mutatio, nec vicissitudinis, obumbratio. mutatio, nec vicissitudinis, obumbratio. Malach. 111, : Ego Dominus, et non mu- Malach. 111, : Ego Dominus, et non mu- tor 3. Numer. XXIII, 19: Non est Deus tor 3. Numer. XXIII, 19: Non est Deus quasi homo, ut mentiatur, nec ut filius quasi homo, ut mentiatur, nec ut filius hominis, ut mutetur. Qualiter igitur de hominis, ut mutetur. Qualiter igitur de me nascetur? « Quomodo fiet istud? » me nascetur? « Quomodo fiet istud? »

. .

Secunda causa, est existentis in tanta Secunda causa, est existentis in tanta perfectione inconsueta secundum natu- perfectione inconsueta secundum natu- ram nativitas. Quod enim ille qui est et ram nativitas. Quod enim ille qui est et perfectus est, iterum nascatur, inconsue- perfectus est, iterum nascatur, inconsue- tum est: unde et Nicodemus qui fuit Ma- tum est: unde et Nicodemus qui fuit Ma- gister in Israel, hoc impossibile reputans, gister in Israel, hoc impossibile reputans, a Christo (cui per omnia credidit) modum a Christo (cui per omnia credidit) modum istius sermonis inquisivit, Joan. III, 4, istius sermonis inquisivit, Joan. III, 4, sic dicens: Quomodo potest homo nasci, sic dicens: Quomodo potest homo nasci, cum sit senex ? Numquid potest in ven- cum sit senex ? Numquid potest in ven- trem matris suæ iterato introire, et re- trem matris suæ iterato introire, et re- nasci ? Et tamen sicut Christus duas na- nasci ? Et tamen sicut Christus duas na- tivitates habuit, ita oportet quemlibet tivitates habuit, ita oportet quemlibet qui est Christi, habere duas nativitates. qui est Christi, habere duas nativitates.

Tertia causa, est ejus quod promitte- Tertia causa, est ejus quod promitte-

3 Cf. Isa. XLIII, 11; XLIV, 6, 24 et XLV, 5 et 3 Cf. Isa. XLIII, 11; XLIV, 6, 24 et XLV, 5 et seq. seq.

IN EVANG. LUCÆ, I-34. IN EVANG. LUCÆ, I-34.

batur insignis dignitas. Quomodo enim batur insignis dignitas. Quomodo enim crederetur non abhorrere fœminæ ute- crederetur non abhorrere fœminæ ute- rum, qui candor est lucis æternæ, et spe- rum, qui candor est lucis æternæ, et spe- culum sine macula Dei majestatis, et culum sine macula Dei majestatis, et imago bonitatis illius¹? Isa. XL, 15: imago bonitatis illius¹? Isa. XL, 15: Ecce gentes quasi stilla situlæ, et quasi Ecce gentes quasi stilla situlæ, et quasi momentum stateræ reputatæ sunt. Quam momentum stateræ reputatæ sunt. Quam ergo imaginem infantilem in utero fœmi- ergo imaginem infantilem in utero fœmi- næ acceptam ponemus ei? Et tamen iste næ acceptam ponemus ei? Et tamen iste tam dignus, Virginis uterum non abhor- tam dignus, Virginis uterum non abhor- ruit videns quod tam congrue aliter ruit videns quod tam congrue aliter generi humano succurrendum non fuit. generi humano succurrendum non fuit. Filius enim in æqualitate Patris existens, Filius enim in æqualitate Patris existens, quodammodo remota occasio fuit casus quodammodo remota occasio fuit casus per fœminam eo quod ab æterno natus per fœminam eo quod ab æterno natus a Patre lusit in orbe terrarum, et deliciæ a Patre lusit in orbe terrarum, et deliciæ suæ esse cum filiis hominum ². In ordine suæ esse cum filiis hominum ². In ordine igitur sapientiæ divinæ præordinatum igitur sapientiæ divinæ præordinatum est, quod creatura sessura erat in dexte- est, quod creatura sessura erat in dexte- ra Patris. Et hoc Lucifer qui mane orie- ra Patris. Et hoc Lucifer qui mane orie- batur plenus sapientia et decore, in de- batur plenus sapientia et decore, in de- liciis Paradisi existens, in spiritu vidit et liciis Paradisi existens, in spiritu vidit et inviditet ad illam altitudinem ascen- inviditet ad illam altitudinem ascen- dere cogitavit. Dejectus autem ad ter- dere cogitavit. Dejectus autem ad ter- ram, ne homo illuc ascenderet unde ipse ram, ne homo illuc ascenderet unde ipse deciderat, quantum valuit impedivit, deciderat, quantum valuit impedivit, persecutionibus tentationum insurgens. persecutionibus tentationum insurgens. Videns autem Filius Dei se esse hujus- Videns autem Filius Dei se esse hujus- modi persecutionum occasionem: ma- modi persecutionum occasionem: ma- jestatis oblitus, dignanter misericordia jestatis oblitus, dignanter misericordia motus, dolore cordis intrinsecus tactus * motus, dolore cordis intrinsecus tactus * dixit illud Jonæ, 1, 12: Tollite me, et dixit illud Jonæ, 1, 12: Tollite me, et mittite in mare, hoc est, in amaritudi- mittite in mare, hoc est, in amaritudi- nem et miseriam humanæ vitæ, scio nem et miseriam humanæ vitæ, scio enim ego quoniam propter me tempestas enim ego quoniam propter me tempestas hæc grandis venit super vos. hæc grandis venit super vos.

Quarta vero causa potest esse, quod Quarta vero causa potest esse, quod præsumptionis esset homini mortali cum præsumptionis esset homini mortali cum immortali Deo unum et eumdem filium immortali Deo unum et eumdem filium communicare. Isaiæ, LV, 9: Sicut exal- communicare. Isaiæ, LV, 9: Sicut exal- tantur cæli a terra, sic exaltatæ sunt tantur cæli a terra, sic exaltatæ sunt viæ meæ a viis vestris, et cogitationes viæ meæ a viis vestris, et cogitationes meæ a cogitationibus vestris. Job, 1v, meæ a cogitationibus vestris. Job, 1v, 18: Ecce qui serviunt ei non sunt stabi- 18: Ecce qui serviunt ei non sunt stabi-

1 Sapient. VII, 26. 1 Sapient. VII, 26.

2 Proverb. VIII, 31. 2 Proverb. VIII, 31.

3 Cf. Isa. xiv, 13 et 14. De primo peccato An- 3 Cf. Isa. xiv, 13 et 14. De primo peccato An- geli accurate tractatum est in II Sententiarum, geli accurate tractatum est in II Sententiarum,

91 91

les et in Angelis suis reperit pravita- les et in Angelis suis reperit pravita- tem. Et, ibidem, xxv, 5 et 6: Stellæ non tem. Et, ibidem, xxv, 5 et 6: Stellæ non sunt mundæ in conspectu ejus: quanto sunt mundæ in conspectu ejus: quanto magis homo putredo, et filius hominis magis homo putredo, et filius hominis vermis? Et, iterum, iv, 19: Qui terre- vermis? Et, iterum, iv, 19: Qui terre- num habent fundamentum, consumentur num habent fundamentum, consumentur velut a tinea. Qualiter ergo ego debilis, velut a tinea. Qualiter ergo ego debilis, ero parens Filii parentis Dei? Quomodo ero parens Filii parentis Dei? Quomodo igitur fiet istud? Isa. LIII, 8: Generatio- igitur fiet istud? Isa. LIII, 8: Generatio- nem ejus quis enarrabit ? Altissimum nem ejus quis enarrabit ? Altissimum hujusmodi negotium, et longe a Virginis hujusmodi negotium, et longe a Virginis humilis investigatione, « Quomodo fiet humilis investigatione, « Quomodo fiet istud? » Ad Patrem enim loquens se- istud? » Ad Patrem enim loquens se- cum, Filium dicit esse principium, in die cum, Filium dicit esse principium, in die æternitatis genitum, in splendoribus æternitatis genitum, in splendoribus sanctorum. Qualiter ergo et ego princi- sanctorum. Qualiter ergo et ego princi- pium principii, per quod et ego et omnia pium principii, per quod et ego et omnia facta sunt? Hæc est etiam causa, quod facta sunt? Hæc est etiam causa, quod hæretici Nestoriani, et Eutychiani ma- hæretici Nestoriani, et Eutychiani ma- trem Christi noluerunt vocari oxos, sed trem Christi noluerunt vocari oxos, sed Xpotótoxos eam vocaverunt: non videntes Xpotótoxos eam vocaverunt: non videntes qualiter unius ejusdemque filii parens qualiter unius ejusdemque filii parens esset Virgo et parens æternus Dominus. esset Virgo et parens æternus Dominus. « Quomodo ergo fiet istud ? » « Quomodo ergo fiet istud ? »

Et allegat quod maxime in voto ha- Et allegat quod maxime in voto ha- buit, dicens: « Quoniam virum non co- buit, dicens: « Quoniam virum non co- gnosco, » hoc est, non cognituram pro- gnosco, » hoc est, non cognituram pro- pono. Non cognoscens enim virum, ta- pono. Non cognoscens enim virum, ta- men proponens experiri quomodo con- men proponens experiri quomodo con- cipere potest et parere. Ecce in veritate cipere potest et parere. Ecce in veritate Rebecca, quæ multum a Deo accepit, Rebecca, quæ multum a Deo accepit, servo summi Patriarchæ se ostendit servo summi Patriarchæ se ostendit quod sit pulcherrima virgo, et incognita quod sit pulcherrima virgo, et incognita viro 5. viro 5.

Per hoc autem quod est Virgo pul- Per hoc autem quod est Virgo pul- cherrima et incognita viro quinque ha- cherrima et incognita viro quinque ha- bet. Est enim illibata, intacta, subtracta, bet. Est enim illibata, intacta, subtracta, abscondita, et incombusta: illibata leno- abscondita, et incombusta: illibata leno- ciniis a proco, intacta ludentium joco, ciniis a proco, intacta ludentium joco, subtracta vanitatibus fatuarum puella- subtracta vanitatibus fatuarum puella- rum choro, abscondita concupiscentium rum choro, abscondita concupiscentium oculo, incombusta libidinis facibus et oculo, incombusta libidinis facibus et

foco. foco.

Procus enim libat, hoc est, tentat vir- Procus enim libat, hoc est, tentat vir-

Dist. V, Art. 2. Tom. XXVII hujuse novac di- Dist. V, Art. 2. Tom. XXVII hujuse novac di- tiónis. tiónis.

4 Genes. vi, 6. 4 Genes. vi, 6.

5 Genes. XXIV, 6. 5 Genes. XXIV, 6.

92 92

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

ginem sed hæc illibata, ab alio ama- ginem sed hæc illibata, ab alio ama- tore præventa est, ne procum possit ad- tore præventa est, ne procum possit ad- mittere. Cantic. vi, 10: Ego dilecto mittere. Cantic. vi, 10: Ego dilecto meo et ad me conversio ejus. Qualiter meo et ad me conversio ejus. Qualiter enim alterius amatoris procum suscipe- enim alterius amatoris procum suscipe- ret, quæ sui amatoris jam charitatis lam- ret, quæ sui amatoris jam charitatis lam- pades ignis atque flammarum in deside- pades ignis atque flammarum in deside- rio accensa, æstuans, et anhelans ita inex- rio accensa, æstuans, et anhelans ita inex- stinguibiliter senserat, quod vulnerata stinguibiliter senserat, quod vulnerata charitate et destituta amoris desiderio charitate et destituta amoris desiderio languebat? Quippe fortis est ut mors di- languebat? Quippe fortis est ut mors di- lectio, quæ nihil in corde ejus, nisi di- lectio, quæ nihil in corde ejus, nisi di- lectum vivere permittebat. Erat dilectus lectum vivere permittebat. Erat dilectus suus, sicut signaculum profundatum, si- suus, sicut signaculum profundatum, si- gillatus in corde fulta læva, et ample- gillatus in corde fulta læva, et ample- xata dextera ipsius, (inter cujus ubera xata dextera ipsius, (inter cujus ubera tamquam fasciculus myrrhæ jugiter tamquam fasciculus myrrhæ jugiter commorabatur), jam habens impressum commorabatur), jam habens impressum osculum oris sui in labiis cordis, ut non osculum oris sui in labiis cordis, ut non alium reciperet procum vel amatorem : alium reciperet procum vel amatorem : illibata est penitus. Et hoc figurate di- illibata est penitus. Et hoc figurate di- ctum est, Cantic. VII, 1: Juncturæ femo- ctum est, Cantic. VII, 1: Juncturæ femo- rum tuorum sicut monilia. Sicut enim rum tuorum sicut monilia. Sicut enim dicit Isidorus « Monile quasi munile di- dicit Isidorus « Monile quasi munile di- citur » eo quod munit sinum, ne pro- citur » eo quod munit sinum, ne pro- cus inserat manum, et scrutetur castita- cus inserat manum, et scrutetur castita- tis secretum, et violet vel maculet pudo- tis secretum, et violet vel maculet pudo- ris sigillum. ris sigillum.

Intacta est etiam jocis ludentium. Di- Intacta est etiam jocis ludentium. Di- cit enim Aristoteles, quod « lusivus est cit enim Aristoteles, quod « lusivus est incontinens. » Unde Sara ludos Ismael incontinens. » Unde Sara ludos Ismael lascivos, quos filium suum Isaac docere lascivos, quos filium suum Isaac docere tentavit, persecutionem reputavit, inter- tentavit, persecutionem reputavit, inter- pellans Patriarcham quod ejiceret ancil- pellans Patriarcham quod ejiceret ancil- lam cum filio ejus'. Dicit enim Hierony- lam cum filio ejus'. Dicit enim Hierony- mus, quod << risus et joci, tactus et sibili, mus, quod << risus et joci, tactus et sibili, « morituræ virginitatis solent esse prin- « morituræ virginitatis solent esse prin- « cipia. » Unde in figura beatæ Virginis « cipia. » Unde in figura beatæ Virginis dixit Sara virgo, Tobiæ, III, 17: Num- dixit Sara virgo, Tobiæ, III, 17: Num- quam cum ludentibus miscui me. Et sic quam cum ludentibus miscui me. Et sic iterum fuit viro incognita. iterum fuit viro incognita.

Abscondita fuit a concupiscentium Abscondita fuit a concupiscentium pelliciente oculo. Unde, Isa. vII, 14, ubi pelliciente oculo. Unde, Isa. vII, 14, ubi nostra habet littera : ecce virgo concipiet: nostra habet littera : ecce virgo concipiet: hebræus sermo habet quod inter- hebræus sermo habet quod inter- pretatur abscondita: quæ tantum me- pretatur abscondita: quæ tantum me- ruit recipere sacramentum. Esther, II, ruit recipere sacramentum. Esther, II,

1 Genes. xxi, 9 et 10. 1 Genes. xxi, 9 et 10.

15 Esther erat virgo formosa valde, et 15 Esther erat virgo formosa valde, et incredibili pulchritudine, omnium oculis incredibili pulchritudine, omnium oculis gratiosa et amabilis videbatur. Esther gratiosa et amabilis videbatur. Esther autem abscondita interpretatur. Psal. autem abscondita interpretatur. Psal. XLIV, 14: Omnis gloria ejus filiæ regis XLIV, 14: Omnis gloria ejus filiæ regis

ab intus. ab intus.

Erat autem choris puellarum in vani- Erat autem choris puellarum in vani- tate ambulantium subtracta, sicut dici- tate ambulantium subtracta, sicut dici- tur, Tob. II, 17: Cum his qui in levi- tur, Tob. II, 17: Cum his qui in levi- tate ambulant, numquam participem me tate ambulant, numquam participem me præbui. Ruth, 11, 10: Benedicta es a præbui. Ruth, 11, 10: Benedicta es a Domino, filia, et priorem misericordiam, Domino, filia, et priorem misericordiam, propositæ scilicet castitatis, posteriore propositæ scilicet castitatis, posteriore superasti, quia non es secuta juvenes superasti, quia non es secuta juvenes pauperes sive divites, sicut vagæ, pauperes sive divites, sicut vagæ, garrulæ, quietis impatientes, virgines garrulæ, quietis impatientes, virgines fatuæ. fatuæ.

Est etiam incombusta facibus libidi- Est etiam incombusta facibus libidi- nis. Unde, Exod. III, 3: Vadam, et vi- nis. Unde, Exod. III, 3: Vadam, et vi- debo visionem hanc magnam : quare ar- debo visionem hanc magnam : quare ar- deat, et non comburatur rubus. Rubum deat, et non comburatur rubus. Rubum enim quem viderat Moyses incombu- enim quem viderat Moyses incombu- stum, conservatam agnovimus tuam lau- stum, conservatam agnovimus tuam lau- dabilem virginitatem, sancta Dei gene- dabilem virginitatem, sancta Dei gene- trix. Ista est in cujus figura dicitur, Ge- trix. Ista est in cujus figura dicitur, Ge- nes. xxiv, 16, egrediebatur puella decora nes. xxiv, 16, egrediebatur puella decora nimis, virgoque pulcherrima, et inco- nimis, virgoque pulcherrima, et inco- gnita viro. gnita viro.

Sic igitur « virum non cognosco. » Sic igitur « virum non cognosco. »

« Et respondens Angelus. »¨ « Et respondens Angelus. »¨

Nota processum Angeli et Virginis. Nota processum Angeli et Virginis. Primo ingreditur Angelus salutans, se- Primo ingreditur Angelus salutans, se- cundo consolans, tertio annuntians, cundo consolans, tertio annuntians, quarto rei annuntiatæ modum expla- quarto rei annuntiatæ modum expla- nans per salutationem se ostendens An- nans per salutationem se ostendens An- gelum pacis, per consolationem spiritum gelum pacis, per consolationem spiritum benignitatis, per annuntiationem fideli- benignitatis, per annuntiationem fideli- tatem suæ ostendens legationis, per ex- tatem suæ ostendens legationis, per ex- planationem modi se probans Angelum planationem modi se probans Angelum lucis. Angelus enim pacis probatur fuisse lucis. Angelus enim pacis probatur fuisse per per hoc quod postea dixit: Et in terra hoc quod postea dixit: Et in terra pax hominibus bonæ voluntatis. Ecce pax hominibus bonæ voluntatis. Ecce columba cum ramo virentis olivæ re- columba cum ramo virentis olivæ re-

Luc. 11, 14. Luc. 11, 14.

35 35

IN EVANG. LUCÆ, I-35. IN EVANG. LUCÆ, I-35.

versa ad arcam Domini ¹. Per consolatio- versa ad arcam Domini ¹. Per consolatio- nem Virginis se probat esse nuntium nem Virginis se probat esse nuntium ejus, qui dixit: Quomodo si cui mater ejus, qui dixit: Quomodo si cui mater blandiatur, ita ego consolabor vos 2. Per blandiatur, ita ego consolabor vos 2. Per legationis fidelitatem ostendit quomodo legationis fidelitatem ostendit quomodo vere de ea scriptum est, Proverb. XIII, vere de ea scriptum est, Proverb. XIII, 17: Legatus fidelis, sanitas. Per modum 17: Legatus fidelis, sanitas. Per modum explanationis ostendit se esse Angelum explanationis ostendit se esse Angelum lucis, sicut scriptum est: Ecce Angelus lucis, sicut scriptum est: Ecce Angelus Domini stetit circa illos, et claritas Dei Domini stetit circa illos, et claritas Dei circumfulsit illos 3. Angelus ergo iste circumfulsit illos 3. Angelus ergo iste erat Angelus lucis. erat Angelus lucis.

Sed non est prætereundum quod dici- Sed non est prætereundum quod dici- tur hic respondisse Angelus ante hoc tur hic respondisse Angelus ante hoc autem proposuisse et dixisse commemo- autem proposuisse et dixisse commemo- ratur. Et hoc ideo, quia Virgo ante hoc ratur. Et hoc ideo, quia Virgo ante hoc numquam aliquam proposuit quæstio- numquam aliquam proposuit quæstio- nem. Non enim est responsio, nisi ad nem. Non enim est responsio, nisi ad quæstionem tacitam vel expressam. Om- quæstionem tacitam vel expressam. Om- nis enim qui respondet, dicit: sed non nis enim qui respondet, dicit: sed non omnis qui dicit, respondet. Hac igitur de omnis qui dicit, respondet. Hac igitur de causa, quia quæstioni respondet, hic re- causa, quia quæstioni respondet, hic re- spondisse perhibetur. Turbationem enim spondisse perhibetur. Turbationem enim puellarem jam ante sedaverat: nunc au- puellarem jam ante sedaverat: nunc au- tem etiam adhibet rei quæsitæ plenam tem etiam adhibet rei quæsitæ plenam explanationem. Virgo autem primum explanationem. Virgo autem primum quidem turbata: postea de qualitate sa- quidem turbata: postea de qualitate sa- lutationis expedita, et de annuntiatæ rei lutationis expedita, et de annuntiatæ rei altitudine et de propositi sui voto anxia, altitudine et de propositi sui voto anxia, reverenter quæsivit. Hic autem per re- reverenter quæsivit. Hic autem per re- sponsionem Angeli certificata, consensum sponsionem Angeli certificata, consensum humiliter adhibuit: per turbationem os- humiliter adhibuit: per turbationem os- tendens virgineum pudorem, per quæ- tendens virgineum pudorem, per quæ- stionem suam promens discretionem, et stionem suam promens discretionem, et per consensum plenam probans fidem et per consensum plenam probans fidem et humilem obedientiæ devotionem. Quæ- humilem obedientiæ devotionem. Quæ- rens enim ostendit quod nemo cordi suo rens enim ostendit quod nemo cordi suo in talibus confidere debet. Proverb. x11, in talibus confidere debet. Proverb. x11, 2: Qui confidit in cogitationibus suis, 2: Qui confidit in cogitationibus suis, impie agit. Proverb. xxvIII, 26: Qui impie agit. Proverb. xxvIII, 26: Qui confidit in corde suo, stultus est. Hoc confidit in corde suo, stultus est. Hoc igitur sciens, quod non est in hominis igitur sciens, quod non est in hominis potestate consilium Dei 4, discrete quasi- potestate consilium Dei 4, discrete quasi- vit, et votum firmiter tenendum allega- vit, et votum firmiter tenendum allega- vit ostendens quod fortitudo et decor vit ostendens quod fortitudo et decor indumentum sunt laudabilis mulieris, indumentum sunt laudabilis mulieris,

1 Genes. vi, 11. 1 Genes. vi, 11.

2 Isa. LXVI, 13. 2 Isa. LXVI, 13.

93 93

fortitudo propositi, et decor quæsiti con- fortitudo propositi, et decor quæsiti con- silii. Bernardus « Felix propositum in silii. Bernardus « Felix propositum in « quo firmitas convenit puritati, et for- « quo firmitas convenit puritati, et for- «titudo propositi non obsistit inquisitio- «titudo propositi non obsistit inquisitio- « ni consilii. Nam licet quantumlibet « ni consilii. Nam licet quantumlibet « pura fuerit deliberatio, minus habet si « pura fuerit deliberatio, minus habet si « defuerit puritatis fortitudo, et consilii « defuerit puritatis fortitudo, et consilii « firmitas. Ubi non est puritas, non vir- « firmitas. Ubi non est puritas, non vir- << tutis obtinet gratiam, sed obstinationis << tutis obtinet gratiam, sed obstinationis << incurrit offensam. » Hæc autem Virgo << incurrit offensam. » Hæc autem Virgo beata utrumque habuit, et propositi pu- beata utrumque habuit, et propositi pu- ritatem et firmitatem, et consilii discre- ritatem et firmitatem, et consilii discre- tionem et ideo Angeli meretur respon- tionem et ideo Angeli meretur respon- sionem. Unde etiam in Canticis, VII, 4, sionem. Unde etiam in Canticis, VII, 4, de ea dicitur: Collum tuum sicut turris de ea dicitur: Collum tuum sicut turris eburnea. Turris enim firmitatem, ebur eburnea. Turris enim firmitatem, ebur castitatem: collum autem (quod medium castitatem: collum autem (quod medium est capitis et corporis) significat consilii est capitis et corporis) significat consilii discretionem, caput mentis cum corpore discretionem, caput mentis cum corpore aliarum virium animæ continuans. aliarum virium animæ continuans.

: :

Hac ergo tam discreta quæstione per Hac ergo tam discreta quæstione per modum inquisitionis consilii proposita, modum inquisitionis consilii proposita, « respondens Angelus. « respondens Angelus.

<< Dixit. >> << Dixit. >>

» »

Nec additur, Dixit illi: quia jam ex- Nec additur, Dixit illi: quia jam ex- planationem modi non in eam, sed in planationem modi non in eam, sed in Deum reponit: omnipotentiæ Dei nihil Deum reponit: omnipotentiæ Dei nihil impossibile esse demonstrans. Ad audi- impossibile esse demonstrans. Ad audi- tum ergo Virginis verba protulit, sed tum ergo Virginis verba protulit, sed totum modum in omnipotentia Dei de- totum modum in omnipotentia Dei de- monstravit. monstravit.

Dicit autem hic tria. Modum enim tan- Dicit autem hic tria. Modum enim tan- tæ rei per causas ejusdem rei explicat: tæ rei per causas ejusdem rei explicat: et ideo secundo, effectum mirabilem fu- et ideo secundo, effectum mirabilem fu- turum enuntiat et tertio, quod firmus turum enuntiat et tertio, quod firmus sit sermo ipsius et velocius implendus sit sermo ipsius et velocius implendus per suasionem inductam, ostendit quid per suasionem inductam, ostendit quid miraculi factum sit in Elisabeth, Virgini miraculi factum sit in Elisabeth, Virgini prædicans in gaudiorum accumulatione. prædicans in gaudiorum accumulatione.

Ubi autem modum ex parte causæ Ubi autem modum ex parte causæ efficientis inducit, duo dicit. Primo qui- efficientis inducit, duo dicit. Primo qui- dem ostendens hoc esse virtutem sancti dem ostendens hoc esse virtutem sancti Spiritus secundo autem umbram virtu- Spiritus secundo autem umbram virtu-

3 Luc. II, 9. 3 Luc. II, 9.

4 Cf. Tob. III, 20.. 4 Cf. Tob. III, 20..

94 94

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

tis Altissimi horum mirabilium efficere tis Altissimi horum mirabilium efficere complementum. complementum.

De primo dicit quatuor. Dicit enim De primo dicit quatuor. Dicit enim primo hoc operari Spiritum: secundo, primo hoc operari Spiritum: secundo, sanctitatis suæ dicens non deesse effe- sanctitatis suæ dicens non deesse effe- ctum tertio, tangit operationis modum, ctum tertio, tangit operationis modum, quia superveniendo hoc operatur: quar- quia superveniendo hoc operatur: quar- to, dicit tam sublimis operationis locum. to, dicit tam sublimis operationis locum. Dicit igitur: Dicit igitur:

<< Spiritus. » << Spiritus. »

Sive Deus trinitas intelligatur Spiri- Sive Deus trinitas intelligatur Spiri- tus, sicut dicitur, Joan. iv, 24: Spiritus tus, sicut dicitur, Joan. iv, 24: Spiritus est Deus, et eos qui adorant eum, in spi- est Deus, et eos qui adorant eum, in spi- ritu et veritate oportet adorare. Sive ritu et veritate oportet adorare. Sive etiam Spiritus intelligatur tertia in Tri- etiam Spiritus intelligatur tertia in Tri- nitate persona: semper proprietates Spi- nitate persona: semper proprietates Spi- ritus in hoc opere manifestantur. ritus in hoc opere manifestantur.

Sunt autem duodecim Spiritus proprie- Sunt autem duodecim Spiritus proprie- tates et una tertia decima est quam ser- tates et una tertia decima est quam ser- vat in omnibus aliis, maxime tamen in vat in omnibus aliis, maxime tamen in isto. Prima est, quod Spiritus omne isto. Prima est, quod Spiritus omne opus divinum ornat. Secunda est, quod opus divinum ornat. Secunda est, quod omni operi divino virtutes advehit et omni operi divino virtutes advehit et invehit. Tertia est, quod omni operi di- invehit. Tertia est, quod omni operi di- vino vitam indit. Quarta est, quod omne vino vitam indit. Quarta est, quod omne opus divinum innovat et reducit ad no- opus divinum innovat et reducit ad no- vitatem. Quinta est, quod omni operi vitatem. Quinta est, quod omni operi spirituali et divino dat intellectus illumi- spirituali et divino dat intellectus illumi- nationem. Sexta, quod docet omnes ta- nationem. Sexta, quod docet omnes ta- les ad veritatem. Septima, quod omni- les ad veritatem. Septima, quod omni- bus talibus filiorum confert adoptatio- bus talibus filiorum confert adoptatio- nem. Octava, quod omnes quos adoptat, nem. Octava, quod omnes quos adoptat, agit ad opera. Nona, quod omnibus eis agit ad opera. Nona, quod omnibus eis est magnificus largitor donorum. De- est magnificus largitor donorum. De- cima est, quod omnes sic muneratos du- cima est, quod omnes sic muneratos du- cit in via. Undecima, quod accendit de- cit in via. Undecima, quod accendit de- siderio patriæ. Duodecima autem est, siderio patriæ. Duodecima autem est, quod reducit in securitatem patriæ. Mi- quod reducit in securitatem patriæ. Mi- scet autem unam cum omnibus, quod oc- scet autem unam cum omnibus, quod oc- cultat in omnibus his a mundanis, mo- cultat in omnibus his a mundanis, mo- dum suæ inspirationis. dum suæ inspirationis.

Quod autem ornat omne opus divi- Quod autem ornat omne opus divi- num, patet, Job, xxvi, 13: Spiritus Do- num, patet, Job, xxvi, 13: Spiritus Do- mini ornavit cælos et obstetricante ma- mini ornavit cælos et obstetricante ma- nu ejus, eductus est coluber tortuosus. nu ejus, eductus est coluber tortuosus.

11 Petr. 1, 12. 11 Petr. 1, 12.

Psal. xxxII, 6 Verbo Domini cœli fir- Psal. xxxII, 6 Verbo Domini cœli fir- mati sunt: et spiritu oris ejus omnis vir- mati sunt: et spiritu oris ejus omnis vir- tus eorum. Qualiter igitur qui speciosus tus eorum. Qualiter igitur qui speciosus est præ filiis hominum, et etiam præ vul- est præ filiis hominum, et etiam præ vul- tibus Angelorum, in quem desiderant tibus Angelorum, in quem desiderant Angeli prospicere ¹, conciperetur sine Angeli prospicere ¹, conciperetur sine ornante eum Spiritu? ornante eum Spiritu?

Quod idem omni operi Dei virtutem Quod idem omni operi Dei virtutem advehit et invehit, Luc. xxiv, 49: Se- advehit et invehit, Luc. xxiv, 49: Se- dete in civitate quoadusque induamini dete in civitate quoadusque induamini virtute ex alto. Et, Act. 1, 8: Accipietis virtute ex alto. Et, Act. 1, 8: Accipietis virtutem supervenientis Spiritus sancti virtutem supervenientis Spiritus sancti in vos. Judicum, v₁, 34: Spiritus Do- in vos. Judicum, v₁, 34: Spiritus Do- mini induit Gedeonem, ut in virtute con- mini induit Gedeonem, ut in virtute con- tereret castra Madian. Et eum qui Dei tereret castra Madian. Et eum qui Dei virtus est, et Dei sapientia ³, quomodo virtus est, et Dei sapientia ³, quomodo Spiritus Domini in conceptu negligeret, Spiritus Domini in conceptu negligeret, ut omnem suæ possibilitatis non inge- ut omnem suæ possibilitatis non inge- reret virtutem? Et ideo dicit in opera- reret virtutem? Et ideo dicit in opera- tione virtutum, Luc. VIII, 46: Ego novi tione virtutum, Luc. VIII, 46: Ego novi virtutem de me exisse. Et alibi, Luc. vi, virtutem de me exisse. Et alibi, Luc. vi, 19 Virtus de illo exibat, et sanabat 19 Virtus de illo exibat, et sanabat

omnes. omnes.

Adhuc, Hic Spiritus opus Dei vivifi- Adhuc, Hic Spiritus opus Dei vivifi- cat, sicut dicitur, Joan. v1, 64: Spiritus cat, sicut dicitur, Joan. v1, 64: Spiritus est qui vivificat. Et, Ezechiel. xxxvii, 9 : est qui vivificat. Et, Ezechiel. xxxvii, 9 : Veni, spiritus, et insuffla super inter- Veni, spiritus, et insuffla super inter- fectos istos, et reviviscant. Ezechiel. 1, fectos istos, et reviviscant. Ezechiel. 1, 20: Spiritus vitæ erat in rotis. Et hic 20: Spiritus vitæ erat in rotis. Et hic illum in conceptu formavit, qui omni- illum in conceptu formavit, qui omni- bus vitam indidit et reparavit, Eccli. 1v, bus vitam indidit et reparavit, Eccli. 1v, 12: Sapientia filiis suis vitam inspirat. 12: Sapientia filiis suis vitam inspirat. Sapientia autem est Filius Dei incarna- Sapientia autem est Filius Dei incarna- tus. Joan. x, 10: Ego veni ut vitam tus. Joan. x, 10: Ego veni ut vitam habeant, et abundantius habeant. habeant, et abundantius habeant.

Hic etiam Spiritus omne rectum in Hic etiam Spiritus omne rectum in opere Dei innovat, Apocal. xxi, 5: Dixit opere Dei innovat, Apocal. xxi, 5: Dixit qui sedebat in throno, Glossa interlinea- qui sedebat in throno, Glossa interlinea- ris: «Spiritus sanctus: » Ecce nova ris: «Spiritus sanctus: » Ecce nova facio omnia. Hic igitur Spiritus conve- facio omnia. Hic igitur Spiritus conve- nienter affuit, ubi omnibus novis novius nienter affuit, ubi omnibus novis novius fuit. Eccli. xxxv1, 6: Innova signa, et fuit. Eccli. xxxv1, 6: Innova signa, et immuta mirabilia. Jerem. xxxi, 22 : immuta mirabilia. Jerem. xxxi, 22 : Creavit Dominus novum super terram: Creavit Dominus novum super terram: Fœmina circumdabit virum. Fœmina circumdabit virum.

Quod autem hic spiritus illuminando Quod autem hic spiritus illuminando dat intelligentiam, Job, xxx, 8: Ut vi- dat intelligentiam, Job, xxx, 8: Ut vi-

2 I ad Corinth. 1, 24. 2 I ad Corinth. 1, 24.

IN EVANG. LUCÆ, I-35. IN EVANG. LUCÆ, I-35.

95 95

vit, qui anscedens in altum captivam du- vit, qui anscedens in altum captivam du- xit captivitatem, dedit dona hominibus. xit captivitatem, dedit dona hominibus. Matth. xxv, 14 et 13: Tradidit servis Matth. xxv, 14 et 13: Tradidit servis suis bona sua,... unicuique secundum suis bona sua,... unicuique secundum propriam virtutem. Esther, 11, 18: Dona propriam virtutem. Esther, 11, 18: Dona largitus est juxta magnificentiam prin- largitus est juxta magnificentiam prin- cipalem. cipalem.

Hic est etiam Spiritus, qui conducit in Hic est etiam Spiritus, qui conducit in via, sicut dicitur, Isa. LXIII, 14: Spiritus via, sicut dicitur, Isa. LXIII, 14: Spiritus Domini ductor ejus fuit: sic adduxisti Domini ductor ejus fuit: sic adduxisti populum tuum, ut faceres tibi nomen populum tuum, ut faceres tibi nomen gloriæ. Psal. CXLII, 10: Spiritus tuus gloriæ. Psal. CXLII, 10: Spiritus tuus bonus, etc. Et hic Spiritus incarnationem bonus, etc. Et hic Spiritus incarnationem illius operatus est, qui dux est et via suo- illius operatus est, qui dux est et via suo- rum qui dixit, Joan. xiv, 6: Ego sum rum qui dixit, Joan. xiv, 6: Ego sum via, et veritas, et vita: qui dirigit pedes via, et veritas, et vita: qui dirigit pedes nostros in viam pacis 2. Qui dicit, Joan. nostros in viam pacis 2. Qui dicit, Joan. XIV, 2: Vado parare vobis locum. XIV, 2: Vado parare vobis locum.

deo, Spiritus est in hominibus, et inspi- deo, Spiritus est in hominibus, et inspi- ratio Omnipotentis dat intelligentiam. ratio Omnipotentis dat intelligentiam. Sapient. vII, 22 Est enim in illa spi- Sapient. vII, 22 Est enim in illa spi- ritus intelligentiæ, sanctus. Hic autem ritus intelligentiæ, sanctus. Hic autem spiritus in conceptione illius fuit, qui spiritus in conceptione illius fuit, qui lux est vera illuminans omnem hominem. lux est vera illuminans omnem hominem. Est etiam hic Spiritus omne opus Dei Est etiam hic Spiritus omne opus Dei docens ad veritatem, Joan. xvI, 13: docens ad veritatem, Joan. xvI, 13: Cum venerit ille Spiritus veritatis, do- Cum venerit ille Spiritus veritatis, do- cebit vos omnem veritatem ... et quæ cebit vos omnem veritatem ... et quæ ventura sunt annuntiabit vobis. Et ille ventura sunt annuntiabit vobis. Et ille Spiritus illi deesse non potuit, qui dixit, Spiritus illi deesse non potuit, qui dixit, ibidem, y. 7: Ego veritatem dico vobis. ibidem, y. 7: Ego veritatem dico vobis. De quo dicit Apostolus, II ad Corinth. De quo dicit Apostolus, II ad Corinth. 1, 19: Dei Filius Jesus Christus, qui in 1, 19: Dei Filius Jesus Christus, qui in vobis per nos prædicatus cst,... non fuit vobis per nos prædicatus cst,... non fuit Est et Non, sed Est in illo fuit. Joan. viii, Est et Non, sed Est in illo fuit. Joan. viii, 31 et 32 Si vos manseritis in sermone 31 et 32 Si vos manseritis in sermone meo, vere discipuli mei eritis, et cogno- meo, vere discipuli mei eritis, et cogno- scetis veritatem, et veritas liberabit vos. scetis veritatem, et veritas liberabit vos. Hic etiam Spiritus est adoptionis filio- Hic etiam Spiritus est adoptionis filio- rum, sicut dicitur, ad Roman. viii, rum, sicut dicitur, ad Roman. viii, 15: 15: Accepistis spiritum adoptionis filiorum, Accepistis spiritum adoptionis filiorum, scilicet Dei, in quo clamamus: Abba scilicet Dei, in quo clamamus: Abba (Pater). Et qualiter iste Spiritus fontem (Pater). Et qualiter iste Spiritus fontem suum in conceptione desereret, cum nul- suum in conceptione desereret, cum nul- lus adoptetur in filium nisi per Filium Dei lus adoptetur in filium nisi per Filium Dei naturalem? sicut superius expressum est. naturalem? sicut superius expressum est. Quod autem agat ad operationem, eo Quod autem agat ad operationem, eo quod primus motor est in eis, dicitur, quod primus motor est in eis, dicitur, ad Roman. VIII, 14: Quicumque Spiritu ad Roman. VIII, 14: Quicumque Spiritu Dei aguntur, ii sunt filii Dei. Et hic ite-tempus Christus pro nobis mortuus est. Dei aguntur, ii sunt filii Dei. Et hic ite-tempus Christus pro nobis mortuus est. rum Spiritus egit in conceptu Filii Dei, rum Spiritus egit in conceptu Filii Dei, de quo dicitur, Isa. XXVI, 12: Omnia de quo dicitur, Isa. XXVI, 12: Omnia opera nostra operatus es nobis, Domine. opera nostra operatus es nobis, Domine. Et, Joan. xv, 5: Sine me nihil potestis Et, Joan. xv, 5: Sine me nihil potestis facere. facere.

Magnificus etiam largitor munerum, Magnificus etiam largitor munerum, sicut dicitur, I ad Corinth. XII, 11, enu- sicut dicitur, I ad Corinth. XII, 11, enu- meratis multis donis sapientiæ, scientiæ, meratis multis donis sapientiæ, scientiæ, fidei, operationis virtutum, interpretatio- fidei, operationis virtutum, interpretatio- nis sermonum, subinfert: Hæc omnia nis sermonum, subinfert: Hæc omnia operatur unus atque idem Spiritus, divi- operatur unus atque idem Spiritus, divi- dens singulis prout vult. Et ideo hic in dens singulis prout vult. Et ideo hic in omnibus divitiis donorum in eo quie- omnibus divitiis donorum in eo quie-

1 Ad Ephes. iv, 8. 1 Ad Ephes. iv, 8.

2 Luc. 1, 79. 2 Luc. 1, 79.

3 Psal. xv, 7: A summo cœlo egressio ejus. 3 Psal. xv, 7: A summo cœlo egressio ejus.

Hic etiam inflammat desiderio patriæ. Hic etiam inflammat desiderio patriæ. Luc. xxiv, 32 Nonne cor nostrum ar- Luc. xxiv, 32 Nonne cor nostrum ar- dens erat in nobis, scilicet de Jesu, dum dens erat in nobis, scilicet de Jesu, dum loqueretur in via, etc. Luc. XII, 49: loqueretur in via, etc. Luc. XII, 49: Ignem veni mittere in terram, et quid Ignem veni mittere in terram, et quid volo nisi ut accendatur? Et hic spiritus volo nisi ut accendatur? Et hic spiritus illum concipi fecit, qui totus illo igne illum concipi fecit, qui totus illo igne excoctus dixit, Joan. xv, 13: Majorem excoctus dixit, Joan. xv, 13: Majorem hac dilectionem nemo habet, ut animam hac dilectionem nemo habet, ut animam suam ponat quis pro amicis suis. Ad suam ponat quis pro amicis suis. Ad Roman. v, 8 et 9: Commendat charita- Roman. v, 8 et 9: Commendat charita- tem suam Deus in nobis: quoniam cum tem suam Deus in nobis: quoniam cum adhuc peccatores essemus, secundum adhuc peccatores essemus, secundum

Hic etiam Spiritus est qui reducit ad Hic etiam Spiritus est qui reducit ad patriam, unde Christus mittitur, et unde patriam, unde Christus mittitur, et unde venit. Eccle. 1, 6: Lustrans universa in venit. Eccle. 1, 6: Lustrans universa in circuitu pergit spiritus, et in circulos circuitu pergit spiritus, et in circulos suos revertitur, hoc est, æternitatem Pa- suos revertitur, hoc est, æternitatem Pa- tris et Filii. Et, ibidem, y. 7: Ad locum tris et Filii. Et, ibidem, y. 7: Ad locum unde exeunt flumina, revertuntur, ut unde exeunt flumina, revertuntur, ut iterum fluant, hoc est, flumina gratia- iterum fluant, hoc est, flumina gratia- rum Spiritus sancti. Et hic cum ipso rum Spiritus sancti. Et hic cum ipso est, qui egreditur a summo coelo, et est, qui egreditur a summo coelo, et occurrit usque ad summum ejus: nec occurrit usque ad summum ejus: nec est qui se abscondat a calore ejus³: quia est qui se abscondat a calore ejus³: quia nemo ascendit in cœlum, nisi qui de- nemo ascendit in cœlum, nisi qui de-

Et occursus ejus usque ad summum ejus: nec est Et occursus ejus usque ad summum ejus: nec est qui se abscondat a calore ejus. qui se abscondat a calore ejus.

96 96

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

scendit de coelo, Filius hominis, qui est scendit de coelo, Filius hominis, qui est in cœlo ¹. in cœlo ¹.

Sic igitur nulla operatione Spiritus Sic igitur nulla operatione Spiritus destituitur Filius: et ideo Spiritus fon- destituitur Filius: et ideo Spiritus fon- tem illum a quo fluit non deserit: sed in tem illum a quo fluit non deserit: sed in omni diligentia illi corpus in conceptione omni diligentia illi corpus in conceptione præparat, a quo ipse habet quod Deus et præparat, a quo ipse habet quod Deus et spiritus sit et ideo ibidem testatur in spiritus sit et ideo ibidem testatur in eo hunc spiritum esse: ita quod ab ipso eo hunc spiritum esse: ita quod ab ipso fluere demonstretur, et per ipsum om- fluere demonstretur, et per ipsum om- nem spiritum malignum ab obsessis eji- nem spiritum malignum ab obsessis eji- Luc. XI, Luc. XI, 20: Si in digito Dei ejicio 20: Si in digito Dei ejicio dæmonia, profecto pervenit in vos re- dæmonia, profecto pervenit in vos re- gnum Dei 2. Digitus enim Dei, perspicua gnum Dei 2. Digitus enim Dei, perspicua vocatur sancti Spiritus demonstratio: a vocatur sancti Spiritus demonstratio: a quo quasi a tertio signo magi defecerunt quo quasi a tertio signo magi defecerunt dicentes, Exod. VIII, 19: Digitus Dei est dicentes, Exod. VIII, 19: Digitus Dei est hic. hic.

cere, cere,

Adhuc autem, Cum in omni partu Adhuc autem, Cum in omni partu humano et naturali nihil operetur dis- humano et naturali nihil operetur dis- tinguendo, formando, figurando, nisi tinguendo, formando, figurando, nisi spiritus naturalis: qualiter posset stare, spiritus naturalis: qualiter posset stare, quod in partu divino non operaretur Spi- quod in partu divino non operaretur Spi- ritus divinus ? ritus divinus ?

Hoc igitur dictum sit de Spiritu. Hoc igitur dictum sit de Spiritu. Sequitur: Sequitur:

« Sanctus. » « Sanctus. »

Sanctus est in quatuor interpretationi- Sanctus est in quatuor interpretationi- bus, quæ omnes competunt Incarnatio- bus, quæ omnes competunt Incarnatio- nis sacramento. Sanctum enim idem nis sacramento. Sanctum enim idem est quod mundum. Sanctum idem est est quod mundum. Sanctum idem est quod firmum. Sanctum est scientia eo- quod firmum. Sanctum est scientia eo- rum quæ ad Deum justa sunt secundum rum quæ ad Deum justa sunt secundum Aristotelem. Sanctum tandem idem est Aristotelem. Sanctum tandem idem est quod sanguine tinctum. De sancto quod quod sanguine tinctum. De sancto quod est mundum, dicit Dionysius in libro de est mundum, dicit Dionysius in libro de Divinis nominibus: « Sanctitas est ab Divinis nominibus: « Sanctitas est ab « omni inquinamento libera et perfecta « omni inquinamento libera et perfecta « munditia. » « munditia. »

Sanctitas quæ est confirmatio, est de Sanctitas quæ est confirmatio, est de qua dicitur, Eccli. xxiv, 16: In pleni- qua dicitur, Eccli. xxiv, 16: In pleni- tudine sanctorum detentio mea, hoc est, tudine sanctorum detentio mea, hoc est, in plenitudine firmitatis. Sanctitas quæ in plenitudine firmitatis. Sanctitas quæ est scientia eorum quæ ad Deum jūsta est scientia eorum quæ ad Deum jūsta

1 Joan. III, 13. 1 Joan. III, 13.

2 Matth. XII, 28: Si ego in spiritu Dei ejicio 2 Matth. XII, 28: Si ego in spiritu Dei ejicio

sunt est, quam diffinit Aristoteles in sunt est, quam diffinit Aristoteles in libello Laudabilium bonorum, dicens: libello Laudabilium bonorum, dicens: << Sanctitas est virtus scire faciens ea quæ << Sanctitas est virtus scire faciens ea quæ ad Deum justa sunt. » Sanctitas autem ad Deum justa sunt. » Sanctitas autem quæ est sanguinis tinctio vel tactus, est quæ est sanguinis tinctio vel tactus, est qua dicuntur leges sanctæ, quia sanguine qua dicuntur leges sanctæ, quia sanguine confirmatæ sunt. Romulus enim in san- confirmatæ sunt. Romulus enim in san- guine Remi fratris sui leges sancivit. guine Remi fratris sui leges sancivit.

De prima harum sanctitatum, I ad De prima harum sanctitatum, I ad Corinth. VII, 34 Mulier innupta, et Corinth. VII, 34 Mulier innupta, et virgo cogitat quæ Domini sunt, ut sit virgo cogitat quæ Domini sunt, ut sit sancta corpore et spiritu, hoc est, munda. sancta corpore et spiritu, hoc est, munda. Et, I Reg. xvi, 5: Sanctificamini, et ve- Et, I Reg. xvi, 5: Sanctificamini, et ve- nite mecum ut immolem. nite mecum ut immolem.

De sanctitate secunda dicitur, Luc. 1, De sanctitate secunda dicitur, Luc. 1, 75: In sanctitate et justitia coram ipso. 75: In sanctitate et justitia coram ipso. Exod. xv, Exod. xv, 17: Sanctuarium tuum, Do- 17: Sanctuarium tuum, Do- mine, quod firmaverunt manus mine, quod firmaverunt manus tuæ, tuæ, etc. etc.

De tertia, Sciendum quod scientia du- De tertia, Sciendum quod scientia du- plex est contemplativa et practica: plex est contemplativa et practica: unde et Priscianus dicit, quod verba unde et Priscianus dicit, quod verba contemplativa construuntur cum accusa- contemplativa construuntur cum accusa- tivo, ut scio grammaticam, et scio logi- tivo, ut scio grammaticam, et scio logi- cam, et scio medicinam. Verba autem cam, et scio medicinam. Verba autem prohæretica, hoc est, practica, sive ope- prohæretica, hoc est, practica, sive ope- rativa desiderant infinitivum: sicut scio rativa desiderant infinitivum: sicut scio vigilare, scio molere. Et talis scientia vigilare, scio molere. Et talis scientia est, qua sciuntur ad Deum justa facere, est, qua sciuntur ad Deum justa facere, et talis virtus est sanctitas. Sicut sacer- et talis virtus est sanctitas. Sicut sacer- dotum est scire quæ pertinent ad templi dotum est scire quæ pertinent ad templi sanctitatem et hæc sunt quæ pertinent sanctitatem et hæc sunt quæ pertinent ad officium sacerdotum et ritum sacrifi- ad officium sacerdotum et ritum sacrifi- ciorum. Et ad hanc scientiam sanctifi- ciorum. Et ad hanc scientiam sanctifi- cantur sacerdotes, Isa. LXI, 6: Vos autem cantur sacerdotes, Isa. LXI, 6: Vos autem sacerdotes Domini vocabimini: Ministri sacerdotes Domini vocabimini: Ministri Dei nostri, dicetur vobis, etc. II Machab. Dei nostri, dicetur vobis, etc. II Machab. v1, 30 Domine, qui habes sanctam v1, 30 Domine, qui habes sanctam scientiam, manifeste tu scis, quia cum scientiam, manifeste tu scis, quia cum a morte possem liberari, scilicet secun- a morte possem liberari, scilicet secun- dum corpus, propter te duros corporis dum corpus, propter te duros corporis sustineo labores. Sapient. x, 10: Dedit sustineo labores. Sapient. x, 10: Dedit illi scientiam sanctorum. Proverb. xxx, illi scientiam sanctorum. Proverb. xxx, 3 Non didici sapientiam, et non novi 3 Non didici sapientiam, et non novi scientiam sanctorum, hoc est, scientiam scientiam sanctorum, hoc est, scientiam sanctitatis. sanctitatis.

dæmones, igitur pervenit in os regnum Dei. dæmones, igitur pervenit in os regnum Dei.

. .

IN EVANG. LUCÆ, I-35. IN EVANG. LUCÆ, I-35.

De quarta autem sanctitate dicitur, De quarta autem sanctitate dicitur, Apocal. VII, 14: Hi sunt qui venerunt de Apocal. VII, 14: Hi sunt qui venerunt de tribulatione magna, et laverunt stolas tribulatione magna, et laverunt stolas suas, et dealbaverunt eas in sanguine suas, et dealbaverunt eas in sanguine Agni. Ad Hebr. ix, 22: Sine sanguinis Agni. Ad Hebr. ix, 22: Sine sanguinis effusione non fit remissio. Alia transla- effusione non fit remissio. Alia transla- tio habet: « sanctificatio. » tio habet: « sanctificatio. »

Sic igitur «Sanctus superveniet: » Sic igitur «Sanctus superveniet: » quia sanctitatem omnimode in opere In- quia sanctitatem omnimode in opere In- carnationis facit. Mundavit enim sangui- carnationis facit. Mundavit enim sangui- nem, ad ampliorem munditiam dedu- nem, ad ampliorem munditiam dedu- cendo, sicut dicitur in Psalmo L, 9: cendo, sicut dicitur in Psalmo L, 9: Asperges me, Domine, hyssopo, et mun- Asperges me, Domine, hyssopo, et mun- dabor. Hyssopus enim herba est sangui- dabor. Hyssopus enim herba est sangui- nem purificans. nem purificans.

Confirmavit autem cor, ut crederet: Confirmavit autem cor, ut crederet: et corpus, ut ista contineret. Unde can- et corpus, ut ista contineret. Unde can- tat Ecclesia: «Confirmatum est cor Vir- tat Ecclesia: «Confirmatum est cor Vir- ginis, in quo divina mysteria Angelo ginis, in quo divina mysteria Angelo nuntiante concepit. » Psal. LXVII, 29 et nuntiante concepit. » Psal. LXVII, 29 et 30 Confirma hoc, Deus, quod operatus 30 Confirma hoc, Deus, quod operatus es in nobis, a templo sancto tuo, hoc est, es in nobis, a templo sancto tuo, hoc est, divinitatis tuæ excelso habitaculo; quia divinitatis tuæ excelso habitaculo; quia nisi ipse confirmaret, nec uterus Virginis nisi ipse confirmaret, nec uterus Virginis nec mundus sustineret. nec mundus sustineret.

Similiter autem sanctitatem operatus Similiter autem sanctitatem operatus est in scientia sacramentorum. Qualiter est in scientia sacramentorum. Qualiter enim virgo simplex congruo ministerio enim virgo simplex congruo ministerio in tanto sacramento ministraret, nisi in tanto sacramento ministraret, nisi scientiam sanctitatis haberet. Unde si- scientiam sanctitatis haberet. Unde si- gnificata per Beseleel, quem replevit gnificata per Beseleel, quem replevit Deus sapientia, Exod. xxxi, 3-5: Implevi Deus sapientia, Exod. xxxi, 3-5: Implevi eum spiritu Dei, sapientia, intelli- eum spiritu Dei, sapientia, intelli- gentia, et scientia in omni opere, ad gentia, et scientia in omni opere, ad excogitandum quidquid fabrefieri potest excogitandum quidquid fabrefieri potest ex auro, et argento, et ære, etc. Et se- ex auro, et argento, et ære, etc. Et se- quitur, y. 11 Omnia quæ præcepi tibi, quitur, y. 11 Omnia quæ præcepi tibi, facient. Hoc enim maxime necessarium facient. Hoc enim maxime necessarium est in hoc Incarnationis opere, in quo est in hoc Incarnationis opere, in quo est aurum deitatis, et argentum eloquii est aurum deitatis, et argentum eloquii Angelici, et æes resonans in vocibus Pro- Angelici, et æes resonans in vocibus Pro- phetarum. Beseleel enim umbraculum phetarum. Beseleel enim umbraculum Dei mei interpretatur: et significat vir- Dei mei interpretatur: et significat vir- tutem Altissimi obumbrantem beatæ tutem Altissimi obumbrantem beatæ Virgini. Virgini.

Quid vero magis sanguine tinctum vel Quid vero magis sanguine tinctum vel tactum est quam uterus, qui ipso san- tactum est quam uterus, qui ipso san- guine tingitur, qui de ea assumitur in guine tingitur, qui de ea assumitur in deitatis unionem? Exod. IV, 25: Spon- deitatis unionem? Exod. IV, 25: Spon-

XXII XXII

97 97

sus sanguinum tu mihi es. Ipse enim sus sanguinum tu mihi es. Ipse enim sanguine tinxit uterum, et candidavit, sanguine tinxit uterum, et candidavit, quem de ipso uteri sanguine assumpsit. quem de ipso uteri sanguine assumpsit. Levit. iv, 7 Omnem reliquum sangui- Levit. iv, 7 Omnem reliquum sangui- nem fundet in basim altaris holocausti. nem fundet in basim altaris holocausti. Reliquus autem sanguis est relictus, Reliquus autem sanguis est relictus, quem non assumpsit. Holocaustorum quem non assumpsit. Holocaustorum autem altare est corpus Christi, in quo autem altare est corpus Christi, in quo omnia nostra incendimus et immolamus. omnia nostra incendimus et immolamus. Basis hujus est uterus beatæ Virginis, Basis hujus est uterus beatæ Virginis, qui totus est infusus sanguine glorioso et qui totus est infusus sanguine glorioso et

consecrato et sanctificato. consecrato et sanctificato.

Sic igitur omnem modum sanctifica- Sic igitur omnem modum sanctifica- cationis in Virgine Spiritus est operatus. cationis in Virgine Spiritus est operatus. Optime ergo dicit, « Spiritus sanctus. » Optime ergo dicit, « Spiritus sanctus. » Sequitur : Sequitur :

« «

Superveniet. Superveniet.

>> >>

Sicut enim in Spiritu totum ponit Sicut enim in Spiritu totum ponit modum sanctitatis et per hoc quod di- modum sanctitatis et per hoc quod di- cit, sanctus, totum ponit modum sancti- cit, sanctus, totum ponit modum sancti- tatis in opere: ita in superadventu totum tatis in opere: ita in superadventu totum notat modum operis. Non enim modo de notat modum operis. Non enim modo de subter venit, vel de juxta, sed de supe- subter venit, vel de juxta, sed de supe- rius, sumens de potioribus suis unde rius, sumens de potioribus suis unde operetur. Sumit enim de Patre et Filio, operetur. Sumit enim de Patre et Filio, a quibus ipse procedit et totum quod a quibus ipse procedit et totum quod sumit in hoc expendit opere. Iste est sumit in hoc expendit opere. Iste est enim Spiritus qui procedit de throno enim Spiritus qui procedit de throno majestatis, Filio Dei corpus adaptans. Ad majestatis, Filio Dei corpus adaptans. Ad Hebr. x, 3 Hostiam et oblationem no- Hebr. x, 3 Hostiam et oblationem no- luisti, corpus autem aptasti mihi. Et, luisti, corpus autem aptasti mihi. Et, Psal. xxxix, 7 Sacrificium et oblatio- Psal. xxxix, 7 Sacrificium et oblatio- nem, supple, legalia, noluisti: aures nem, supple, legalia, noluisti: aures autem perfecisti mihi. Propter hoc, Joan. autem perfecisti mihi. Propter hoc, Joan. VIII, 23 Vos de deorsum estis, ego de VIII, 23 Vos de deorsum estis, ego de supernis sum. Joan. 111, 31: Qui desur- supernis sum. Joan. 111, 31: Qui desur- sum venit, super omnes est. Ita quod sum venit, super omnes est. Ita quod nihil habet nisi de sublimissimis gratiis nihil habet nisi de sublimissimis gratiis Spiritus aptatum. Isa. LX1, 1: Spiritus Spiritus aptatum. Isa. LX1, 1: Spiritus Domini super me, eo quod unxerit Do- Domini super me, eo quod unxerit Do- minus me: unctione pro certo Spiritus, minus me: unctione pro certo Spiritus, præ omnibus participibus suis. Sicut di- præ omnibus participibus suis. Sicut di- citur in Psalmo XLIV, 8: Unxit te Deus, citur in Psalmo XLIV, 8: Unxit te Deus, Deus tuus, oleo lætitiæ, etc. » Deus tuus, oleo lætitiæ, etc. »

Et ideo etiam dicit: « Superveniet, » Et ideo etiam dicit: « Superveniet, » quia de sublimissimis Dei unctionibus quia de sublimissimis Dei unctionibus veniet, et priori unctione superveniet : veniet, et priori unctione superveniet :

7 7

效果 效果

98 98

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

quia in mente gratia plena prædita est, quia in mente gratia plena prædita est, aliorumque sanctorum omnium unctio- aliorumque sanctorum omnium unctio- nibus eminebat: hoc enim decebat ut qui nibus eminebat: hoc enim decebat ut qui aliis unctionem profluere debuit, præ cæ- aliis unctionem profluere debuit, præ cæ- teris omnibus abundaret in unctione. teris omnibus abundaret in unctione. Psal. cxxxII, 2: Sicut unguentum in ca- Psal. cxxxII, 2: Sicut unguentum in ca- pite, quod descendit in barbam, barbam pite, quod descendit in barbam, barbam Aaron quod descendit in oram vesti- Aaron quod descendit in oram vesti- menti ejus. Caput enim Ecclesiæ Christus menti ejus. Caput enim Ecclesiæ Christus est barba adhærens ori, Apostoli ve- est barba adhærens ori, Apostoli ve- stimentum, Ecclesia: fimbria sive ora stimentum, Ecclesia: fimbria sive ora vestimenti, quilibet simplex de Eccle- vestimenti, quilibet simplex de Eccle- sia. sia.

Sic igitur superveniet » Spiritus : Sic igitur superveniet » Spiritus : prius quidem in mentem, nunc autem prius quidem in mentem, nunc autem propter sacramenti perfectionem etiam in propter sacramenti perfectionem etiam in ventrem, implens eum omni pinguedine ventrem, implens eum omni pinguedine gratiæ, et devotionis et ideo dicitur, gratiæ, et devotionis et ideo dicitur, Cantic. VII, 2: Umbilicus tuus crater Cantic. VII, 2: Umbilicus tuus crater tornatilis, numquam indigens poculis. tornatilis, numquam indigens poculis. Tornatilis enim est volubilis, significans Tornatilis enim est volubilis, significans Spiritus operationem infusus pingue- Spiritus operationem infusus pingue- dine gratiæ, ut nullis indigeat de cætero dine gratiæ, ut nullis indigeat de cætero poculis, tamquam arefactus spiritus un- poculis, tamquam arefactus spiritus un- ctione. ctione.

Sequitur: Sequitur:

<< In te. >> << In te. >>

In quo modo loquendi tangitur locus In quo modo loquendi tangitur locus istius tam mirabilis operationis. In aliis istius tam mirabilis operationis. In aliis enim mulieribus, licet in ipsis factus sit enim mulieribus, licet in ipsis factus sit conceptus, tamen non ab intrinseco sibi conceptus, tamen non ab intrinseco sibi concipiunt, sed ab extrinseco semen re- concipiunt, sed ab extrinseco semen re- cipientes, intus claudunt. Sicut dicitur in cipientes, intus claudunt. Sicut dicitur in lege, Levit. XII, 2: Mulier, si suscepto lege, Levit. XII, 2: Mulier, si suscepto semine pepererit masculum, etc. Beata au- semine pepererit masculum, etc. Beata au- tem Virgo non nisi in ipsa concepit, quæ tem Virgo non nisi in ipsa concepit, quæ semen ab extrinseco non suscepit. Et hoc semen ab extrinseco non suscepit. Et hoc est, quod dicit : « In te. » Hoc enim mi- est, quod dicit : « In te. » Hoc enim mi- rum est et admirabile sacramentum : rum est et admirabile sacramentum : quod illius Spiritus (qui ubique est et quod illius Spiritus (qui ubique est et nusquam deest) operatio in ipsa defini- nusquam deest) operatio in ipsa defini- tur et sic operatur quod ad ipsam nihil tur et sic operatur quod ad ipsam nihil ab extra recipitur, quia totum quod ex- ab extra recipitur, quia totum quod ex- tra est, peccato est inquinatum. Genes. tra est, peccato est inquinatum. Genes. xiv, 22 et 23: Levo manum meam ad xiv, 22 et 23: Levo manum meam ad

1 Sapient. VII, 25. 1 Sapient. VII, 25.

Dominum Deum excelsum possessorem Dominum Deum excelsum possessorem coli et terræ, quod a filo subtegminis coli et terræ, quod a filo subtegminis usque ad corrigiam caliga, non accipiam usque ad corrigiam caliga, non accipiam ex omnibus quæ tua sunt, ne dicas: Ego ex omnibus quæ tua sunt, ne dicas: Ego ditavi Abram. Ecce verbum summi Pa- ditavi Abram. Ecce verbum summi Pa- triarchæ, divitis et sufficientis sibi, ex triarchæ, divitis et sufficientis sibi, ex his quæ habet in domo sua ad omne his quæ habet in domo sua ad omne opus suum. Domus enim Dei Patris, opus suum. Domus enim Dei Patris, uterus est Virginis. Quæ extra sunt: in uterus est Virginis. Quæ extra sunt: in aliquo possidet rex Sodomorum, concu- aliquo possidet rex Sodomorum, concu- piscentiæ fomes, et castitatis et munditiæ piscentiæ fomes, et castitatis et munditiæ inimicus. Nihil horum quæ sua sunt as- inimicus. Nihil horum quæ sua sunt as- sumit in opus Spiritus Patris a filo subteg- sumit in opus Spiritus Patris a filo subteg- minis, quod est minimus motus concu- minis, quod est minimus motus concu- piscentiæ, usque ad corrigiam qua cal- piscentiæ, usque ad corrigiam qua cal- ceatur in venereis et peccatis. Apud enim ceatur in venereis et peccatis. Apud enim Homerum, corrigia Veneris, delectatio Homerum, corrigia Veneris, delectatio vocatur quæ aliquando trahit et ligat vocatur quæ aliquando trahit et ligat etiam sapientes in apostasiam. Unde etiam sapientes in apostasiam. Unde Aristoteles dicit Homerum dicere, quod Aristoteles dicit Homerum dicere, quod corrigia Veneris furatur aliquando, et li- corrigia Veneris furatur aliquando, et li- gat mentem valde sapientum. Et ideo gat mentem valde sapientum. Et ideo nihil inquinatum in eam incurrit ¹. nihil inquinatum in eam incurrit ¹.