28 28

56 56

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

« Et ingressus Angelus ad eam, « Et ingressus Angelus ad eam, dixit. » dixit. »

Ecce salutatio. Ecce salutatio.

Et dicuntur hic quatuor. Primo enim Et dicuntur hic quatuor. Primo enim ibi eulogium innuitur: secundo, salutatio ibi eulogium innuitur: secundo, salutatio ex ordine ponitur tertio, Virgo saluta ex ordine ponitur tertio, Virgo saluta puellariter turbatur: et quarto, ab Angelo puellariter turbatur: et quarto, ab Angelo more bonorum Angelorum consolatur. more bonorum Angelorum consolatur.

De primo horum dicit : « Et ingres- De primo horum dicit : « Et ingres- sus. » Per quod habetur Mariam in se- sus. » Per quod habetur Mariam in se- creto fuisse, videlicet in conclavi: sicut creto fuisse, videlicet in conclavi: sicut adhuc specus quædam in monte demon- adhuc specus quædam in monte demon- strat: in quam ingressus Angelus Virgi- strat: in quam ingressus Angelus Virgi- nem in secreto orantem invenit. Et in nem in secreto orantem invenit. Et in hoc patet, quod a mundi strepitu petivit hoc patet, quod a mundi strepitu petivit orationis secretum: qualiter non ut vaga orationis secretum: qualiter non ut vaga et vana, fugit fatuarum virginum specta- et vana, fugit fatuarum virginum specta- culum, quæ internæ consolationis sola culum, quæ internæ consolationis sola sitivit affatum. De primo, Matth. vi, 6: sitivit affatum. De primo, Matth. vi, 6: Tu autem cum oraveris, intra in cubicu- Tu autem cum oraveris, intra in cubicu- lum tuum, et clauso ostio, ora Patrem lum tuum, et clauso ostio, ora Patrem tuum in abscondito: tunc invocabis et tuum in abscondito: tunc invocabis et Dominus exaudiet. Isa. xxvI, 20: Vade, Dominus exaudiet. Isa. xxvI, 20: Vade, populus meus, intra in cubicula tua, populus meus, intra in cubicula tua, claude ostia tua super te. De secundo claude ostia tua super te. De secundo dicitur in Judith, vin, 5, quod in supe- dicitur in Judith, vin, 5, quod in supe- rioribus domus suæ cubiculum secretum rioribus domus suæ cubiculum secretum fieri fecit in quo cum puellis suis clausa fieri fecit in quo cum puellis suis clausa commorabatur, et non ivit vaga per pla- commorabatur, et non ivit vaga per pla- teas. Similiter autem, Tob. III, 10: Per- teas. Similiter autem, Tob. III, 10: Per- rexit Sara in superius cubiculum domus rexit Sara in superius cubiculum domus suæ, etc. De consolatione autem divina suæ, etc. De consolatione autem divina sic est, quod non datur admittentibus sic est, quod non datur admittentibus alienam. Psal. XLIV, 11: Audi, filia, etc., alienam. Psal. XLIV, 11: Audi, filia, etc., et tunc tandem concupiscet rex decorem et tunc tandem concupiscet rex decorem tuum. Cantic. 11, 4: Paululum cum tuum. Cantic. 11, 4: Paululum cum pertransissem eos, inveni, etc. pertransissem eos, inveni, etc.

Ad interiora igitur penetralium suo- Ad interiora igitur penetralium suo- rum clausis ostiis, « ingressus Ange- rum clausis ostiis, « ingressus Ange- lus » Angelo enim ostia non obstant. lus » Angelo enim ostia non obstant.

« Ad eam,» sicut ad Cornelium 1 : et « Ad eam,» sicut ad Cornelium 1 : et sicut ad Petrum in solario orantem 2. sicut ad Petrum in solario orantem 2. Angeli frequenter et libenter sunt cum Angeli frequenter et libenter sunt cum orantibus. Aliquando prævenientes ora- orantibus. Aliquando prævenientes ora- tionis tempus, Psal. LXVII, 26: Præve- tionis tempus, Psal. LXVII, 26: Præve-

8. 8.

1 Act. x, 1 Act. x, 2 Act. x, 13. 2 Act. x, 13.

nerunt principes conjuncti psallentibus. nerunt principes conjuncti psallentibus. Hæc autem Virgo beata nostra est tym- Hæc autem Virgo beata nostra est tym- panistria quia sicut Maria soror Moysi panistria quia sicut Maria soror Moysi sumpsit tympanum in manu sua, egres- sumpsit tympanum in manu sua, egres- sæque sunt omnes mulieres post eam sæque sunt omnes mulieres post eam cum tympanis et choris quibus præcine- cum tympanis et choris quibus præcine- bat 3: sic et hæc B. Virgo præcessit cum bat 3: sic et hæc B. Virgo præcessit cum tympano mortificationis carnalis volu- tympano mortificationis carnalis volu- ptatis, ludens in choro Angelorum : ptatis, ludens in choro Angelorum : quam multitudo magna virginum, quibus quam multitudo magna virginum, quibus ipsa præcinuit, est subsecuta. De qua di- ipsa præcinuit, est subsecuta. De qua di- citur, Jerem. xxx1, 4: Virgo Israel, ad- citur, Jerem. xxx1, 4: Virgo Israel, ad- huc ornaberis tympanis tuis, et egredie- huc ornaberis tympanis tuis, et egredie- ris in choro ludentium. ris in choro ludentium.

. .

Et inde aptum nostræ redemptionis ini- Et inde aptum nostræ redemptionis ini- tium. Sicut enim Angelus malus suasit tium. Sicut enim Angelus malus suasit Hevæ gustum perditionis, ita e contra Hevæ gustum perditionis, ita e contra Angelus bonus obtulit Virgini eulogium Angelus bonus obtulit Virgini eulogium salutationis. Et est notabile quod in an- salutationis. Et est notabile quod in an- nuntiatione Joannis (qui plus habuit de nuntiatione Joannis (qui plus habuit de patre quam de matre, quia senex plus patre quam de matre, quia senex plus aptus est generare quam vetula concipe- aptus est generare quam vetula concipe- re) annuntiatio incepit a patre, et deriva- re) annuntiatio incepit a patre, et deriva- ta est ad matrem: eo quod in talibus ta est ad matrem: eo quod in talibus caput mulieris est vir, ut dicitur, I ad caput mulieris est vir, ut dicitur, I ad Corinth. x1, 3: ita e contra in annuntia- Corinth. x1, 3: ita e contra in annuntia- tione Christi (qui in terris est sine pa- tione Christi (qui in terris est sine pa- tre) annuntiatio incepit a matre et dein- tre) annuntiatio incepit a matre et dein- de de multis præmonuit Angelus Joseph de de multis præmonuit Angelus Joseph patrem putativum, sicut quod non time- patrem putativum, sicut quod non time- ret accipere eam, et propterea, quia quod ret accipere eam, et propterea, quia quod in ea natum esset, de Spiritu sancto in ea natum esset, de Spiritu sancto esset. Et eodem ordine præcesserat in esset. Et eodem ordine præcesserat in figura. In annuntiatione enim Isaac (qui figura. In annuntiatione enim Isaac (qui risus interpretaiur) incepit Angelus a pa- risus interpretaiur) incepit Angelus a pa- tre et derivabatur in matrem: qui illum tre et derivabatur in matrem: qui illum significat Isaac, in cujus nativitate multi significat Isaac, in cujus nativitate multi gaudebunt. In annuntiatione autem Sam- gaudebunt. In annuntiatione autem Sam- sonis, Angelus primo nuntiat matri, et sonis, Angelus primo nuntiat matri, et per mulierem venit ad patrem annuntia- per mulierem venit ad patrem annuntia- tio, quia Samson sol fortis interpretatur, tio, quia Samson sol fortis interpretatur, et significat Christum, de quo dicitur, et significat Christum, de quo dicitur, Malach. iv, 2: Orietur vobis timentibus Malach. iv, 2: Orietur vobis timentibus nomen meum Sol justitiæ, et sanitas in nomen meum Sol justitiæ, et sanitas in pennis ejus. pennis ejus.

Sic ergo Angelus Gabriel ingressus in Sic ergo Angelus Gabriel ingressus in

3 Exod. xv, 30. 3 Exod. xv, 30.

4 Matth. 1, 20. 4 Matth. 1, 20.

IN EVANG. LUCÆ, I-28. IN EVANG. LUCÆ, I-28.

57 57

conclavis secretum ostio clauso et firma- prati mei fructum. Sic igitur ut purus conclavis secretum ostio clauso et firma- prati mei fructum. Sic igitur ut purus to ad beatam Virginem, dixit: to ad beatam Virginem, dixit:

<< Ave. » << Ave. »

Et, ut dicit B. Bernardus : « Hæc sa- Et, ut dicit B. Bernardus : « Hæc sa- « lutatio tanto est pretiosior quanto est « lutatio tanto est pretiosior quanto est « rarior, et bonis omnibus plenior aliis « rarior, et bonis omnibus plenior aliis « salutationibus. >> « salutationibus. >>

In ista enim salutatione duo sunt: In ista enim salutatione duo sunt: amotio universalis mali, et imprecatio amotio universalis mali, et imprecatio omnis boni. Et amotio quidem mali tan- omnis boni. Et amotio quidem mali tan- gitur per hoc quod dicitur, Ave: et hoc gitur per hoc quod dicitur, Ave: et hoc habet ista salutatio singulare. Numquam habet ista salutatio singulare. Numquam enim legitur aliquis salutatus ante hoc enim legitur aliquis salutatus ante hoc

mali amotionem, sed potius malum mali amotionem, sed potius malum per per est intimatum omnibus, sicut, Genes. III, est intimatum omnibus, sicut, Genes. III, 16, 19 Mulieri dixit: Multiplicabo 16, 19 Mulieri dixit: Multiplicabo ærumnas tuas: et viro: In sudore vultus ærumnas tuas: et viro: In sudore vultus tui vesceris pane: cum operatus fueris, tui vesceris pane: cum operatus fueris, terram, non dabit fructum, sed spinas et terram, non dabit fructum, sed spinas et tribulos germinabit tibi: et ideo maledi- tribulos germinabit tibi: et ideo maledi- cta terra in opere tuo. Per terram in- cta terra in opere tuo. Per terram in- telligitur potius terra quam gerimus, telligitur potius terra quam gerimus, quod est corpus nostrum, quam terra quod est corpus nostrum, quam terra quam terimus, quæ est possessio nostra: quam terimus, quæ est possessio nostra: et ideo dicitur, Apocal. VIII, 13: Væ, væ, et ideo dicitur, Apocal. VIII, 13: Væ, væ, væ, habitantibus in terra! concupiscen- væ, habitantibus in terra! concupiscen- tiæ væ in carne, culpæ væ in mente, et tiæ væ in carne, culpæ væ in mente, et væ condemnationis in utroque. Quomo- væ condemnationis in utroque. Quomo- do ergo sine væ essent, qui tot væ sub- do ergo sine væ essent, qui tot væ sub- jacebant? Apocal. xvIII, 10: Væ, væ ci- jacebant? Apocal. xvIII, 10: Væ, væ ci- vitas illa magna Babylon ! Et nulli pax vitas illa magna Babylon ! Et nulli pax in terra, sed omnia væ concludebat. Nunc in terra, sed omnia væ concludebat. Nunc autem cum prædicanda esset pax homi- autem cum prædicanda esset pax homi- nibus bonæ voluntatis, electa est Virgo nibus bonæ voluntatis, electa est Virgo stirpis davidicæ ex cujus ave, etiam alii stirpis davidicæ ex cujus ave, etiam alii de posteritate Hevæ a væ purgarentur: de posteritate Hevæ a væ purgarentur: quæ sicut canalis ad nos fluenta traducit quæ sicut canalis ad nos fluenta traducit gratiarum, quæ ante per omne tempus gratiarum, quæ ante per omne tempus defluxerunt. Canalis autem munda esse defluxerunt. Canalis autem munda esse debet, ne aquam mundam turbet. Eze- debet, ne aquam mundam turbet. Eze- chiel. xxxvi, 25: Effundam super vos chiel. xxxvi, 25: Effundam super vos aquam mundam, etc. De hoc aquædu- aquam mundam, etc. De hoc aquædu- ctu, Eccli. xxiv, 41 et 42: Sicut aquæ- ctu, Eccli. xxiv, 41 et 42: Sicut aquæ- ductus exivi de paradiso. Dixi: Rigabo ductus exivi de paradiso. Dixi: Rigabo hortum meum plantationum, et inebriabo hortum meum plantationum, et inebriabo

1 Genes. xxxiv, 3 et seq. 1 Genes. xxxiv, 3 et seq.

sit per eam ad nos transitus gratiæ, sine sit per eam ad nos transitus gratiæ, sine væ est concupiscentiæ, culpæ, et pœnæ væ est concupiscentiæ, culpæ, et pœnæ æternæ quam nemo umquam meruit, æternæ quam nemo umquam meruit, et ideo sola ut canalis gratiæ sic digna et ideo sola ut canalis gratiæ sic digna fuit. Amos, v, 16: In omnibus plateis fuit. Amos, v, 16: In omnibus plateis planctus, et in cunctis quæ foris sunt di- planctus, et in cunctis quæ foris sunt di- cetur: væ, væ! Planctus enim est tenta- cetur: væ, væ! Planctus enim est tenta- tionis concupiscentiæ: et cunctis qui fo- tionis concupiscentiæ: et cunctis qui fo- ris sunt extra conclave et triclinium gra- ris sunt extra conclave et triclinium gra- tiæ, dicetur primo væ culpæ, et conse- tiæ, dicetur primo væ culpæ, et conse- quenter væ reatus pœnæ æternæ. Propter quenter væ reatus pœnæ æternæ. Propter quod et Dina egressa ad spectacula va- quod et Dina egressa ad spectacula va- nitatum, ut videret mulieres regionis nitatum, ut videret mulieres regionis illius, rapitur, et corrumpitur, et tristis illius, rapitur, et corrumpitur, et tristis blanditiis amatorum mundi delinitur 1. blanditiis amatorum mundi delinitur 1. Maria autem in conclavi sine væ fit con- Maria autem in conclavi sine væ fit con- clave Verbi, et thalamus sponsi æterni, clave Verbi, et thalamus sponsi æterni, et vestibulum Filii Dei regis summi, et et vestibulum Filii Dei regis summi, et triclinium totius Trinitatis, et fabricato- triclinium totius Trinitatis, et fabricato- ris mundi fabrica: in quam ingressus ris mundi fabrica: in quam ingressus Angelus, dixit: « Ave, » converso no- Angelus, dixit: « Ave, » converso no- mine Heva, notans quod et Hevam redu- mine Heva, notans quod et Hevam redu- cit ad benedictionem. cit ad benedictionem.

Fuit autem Hevæ triplex væ, quod Fuit autem Hevæ triplex væ, quod hæreditario jure misit ad filias, in conce- hæreditario jure misit ad filias, in conce- ptione videlicet, et portatione, et partu- ptione videlicet, et portatione, et partu- ritione. ritione.

In conceptione quidem est væ triplex: In conceptione quidem est væ triplex: libidinis scilicet in tentatione, corruptio- libidinis scilicet in tentatione, corruptio- nis in sexuum commixtione, et improbæ nis in sexuum commixtione, et improbæ delectationis, in seminis susceptione. delectationis, in seminis susceptione.

In portatione etiam est triplex væ, In portatione etiam est triplex væ, scilicet, ponderis in onere, pressuræ in scilicet, ponderis in onere, pressuræ in oneris portatione, et angustiæ in uteri oneris portatione, et angustiæ in uteri impletione. impletione.

Triplex etiam in partu est væ: doloris Triplex etiam in partu est væ: doloris scilicet in parturitione, destitutionis vi- scilicet in parturitione, destitutionis vi- rium in generatione, et effractionis sigil- rium in generatione, et effractionis sigil- lorum in emissione. Et post omnia hæc lorum in emissione. Et post omnia hæc dubia benedictio in prolis susceptione. dubia benedictio in prolis susceptione.

Ab omnibus autem his libera est Virgo Ab omnibus autem his libera est Virgo regia Davidica puerpera. Libidinem enim regia Davidica puerpera. Libidinem enim numquam habuit: quia in persona sua numquam habuit: quia in persona sua dicitur, Tob. 111, 16: Mundam servavi dicitur, Tob. 111, 16: Mundam servavi animam meam ab omni concupiscentia. animam meam ab omni concupiscentia. Deflorationis corruptionem non habuit, Deflorationis corruptionem non habuit,

58 58

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

tate. tate.

quæ dixit: Quomodo fiet istud, quoniam de novo creata, æternum autem in dei- quæ dixit: Quomodo fiet istud, quoniam de novo creata, æternum autem in dei- virum non cognosco¹? hoc est, non co- virum non cognosco¹? hoc est, non co- gnituram propono. A delectatione impro- gnituram propono. A delectatione impro- ba aliena fuit, in cujus persona dicitur, ba aliena fuit, in cujus persona dicitur, Tob. 1, 17 Numquam cum ludentibus Tob. 1, 17 Numquam cum ludentibus miscui me neque cum his qui in levitate miscui me neque cum his qui in levitate ambulant, participem me præbui. Dicit ambulant, participem me præbui. Dicit enim Philosophus in VII Ethicorum, enim Philosophus in VII Ethicorum, quod lusivus est incontinens. Et Hiero- quod lusivus est incontinens. Et Hiero- nymus «Tactus et joci, risus et sibili, nymus «Tactus et joci, risus et sibili, « morituræ virginitatis solent esse prin- « morituræ virginitatis solent esse prin- «cipia. » Et ideo significatur per fiscellam «cipia. » Et ideo significatur per fiscellam scirpeam 2, in qua vagit noster Moyses scirpeam 2, in qua vagit noster Moyses verus legislator, et dux, et liberator po- verus legislator, et dux, et liberator po- puli quæ bitumine linita fuit intus præ- puli quæ bitumine linita fuit intus præ- sentia deitatis extra, continentia perpe- sentia deitatis extra, continentia perpe- tuæ castitatis : ne alicubi subintraret tuæ castitatis : ne alicubi subintraret aqua, et rumperet, et submergeretur aqua, et rumperet, et submergeretur flumine noxiæ et illecebrosæ carnalitatis. flumine noxiæ et illecebrosæ carnalitatis.

Similiter tria væ quæ sunt in porta- Similiter tria væ quæ sunt in porta- tione non habuit. Onus enim nobile por- tione non habuit. Onus enim nobile por- tavit sine sensu ponderis, quod de se di- tavit sine sensu ponderis, quod de se di- xit Onus meum leve est 3 : non tantum xit Onus meum leve est 3 : non tantum in se, sed etiam allevians portantem. in se, sed etiam allevians portantem. Pressuram etiam non sensit ex portatio- Pressuram etiam non sensit ex portatio- ne quia portavit eum, qui portat omnia ne quia portavit eum, qui portat omnia verbo virtutis suæ *. Neque coarctatio- verbo virtutis suæ *. Neque coarctatio- nis angustiam quia virtus Altissimi nis angustiam quia virtus Altissimi obumbravit ei, ut ventris sui circulus si- obumbravit ei, ut ventris sui circulus si- ne coarctatione portaret, quem non con- ne coarctatione portaret, quem non con- tinet ambitus coeli et hoc significatur tinet ambitus coeli et hoc significatur per vas illud, de quo dicitur, Exod. xvi, per vas illud, de quo dicitur, Exod. xvi, 33: Sume vas unum, et mitte ibi Man, 33: Sume vas unum, et mitte ibi Man, quantum potest capere gomor; et repone quantum potest capere gomor; et repone coram Domino ad servandum in genera- coram Domino ad servandum in genera- tiones vestras. Vas enim illud, neque tiones vestras. Vas enim illud, neque pondere coelestis panis est gravatum, nec pondere coelestis panis est gravatum, nec oppressum nec arctitudine aliqua coan- oppressum nec arctitudine aliqua coan- gustatum et in miraculum omnium sæ- gustatum et in miraculum omnium sæ- culorum conservatum. Gomor enim est culorum conservatum. Gomor enim est mensura trium modiorum quia nobile mensura trium modiorum quia nobile illud triclinium continebat corpulentam illud triclinium continebat corpulentam substantiam Christi, animam et deitatem, substantiam Christi, animam et deitatem, vetus, et novum, et æternum vetus in vetus, et novum, et æternum vetus in materia corporis, novum in anima tunc materia corporis, novum in anima tunc

1 Luc. 1, 34. 1 Luc. 1, 34.

2 Exod. 11, 3. 2 Exod. 11, 3.

3 Matth. XI, 30. 3 Matth. XI, 30.

In parturitione etiam nullum habuit væ In parturitione etiam nullum habuit væ aliarum matrum. Non enim habuit do- aliarum matrum. Non enim habuit do- lorem cum parturiret: quia dicitur, Isa. lorem cum parturiret: quia dicitur, Isa. LXVI, 7: Antequam parturiret, peperit, LXVI, 7: Antequam parturiret, peperit, hoc est, antequam dolorem sentiret par- hoc est, antequam dolorem sentiret par- turitionis: quem post sensit in passione, turitionis: quem post sensit in passione, cum sentiret gladium quem promiserat cum sentiret gladium quem promiserat ei Simeon. Nec viribus destituta est in ei Simeon. Nec viribus destituta est in generatione: quia, Isa. ibidem, y. 7 : generatione: quia, Isa. ibidem, y. 7 : Antequam veniret partus ejus, scilicet Antequam veniret partus ejus, scilicet per destitutionem virium, peperit mas- per destitutionem virium, peperit mas- culum. Similiter etiam in emissione filii culum. Similiter etiam in emissione filii nihil claustri pudoris effractum est: quia, nihil claustri pudoris effractum est: quia, Cantic. IV, 12, dicitur: Hortus conclusus, Cantic. IV, 12, dicitur: Hortus conclusus, fons signalus. Et ideo merito exclamat fons signalus. Et ideo merito exclamat Isaias, LXVI, 8: Quis audivit umquam ta- Isaias, LXVI, 8: Quis audivit umquam ta- le? et quis vidit huic simile ? Et hoc si- le? et quis vidit huic simile ? Et hoc si- gnificatur, Ezechiel. XLIV, 1, per portam gnificatur, Ezechiel. XLIV, 1, per portam templi orientalem, de qua dicitur, ibidem, templi orientalem, de qua dicitur, ibidem, . 2: Porta hæc clausa erit, non aperie- . 2: Porta hæc clausa erit, non aperie- tur, et vir non transibit per eam : quo- tur, et vir non transibit per eam : quo- niam Dominus Deus Israel ingressus niam Dominus Deus Israel ingressus est per eam. est per eam.

Sic ergo merito dicitur ei et singulari- Sic ergo merito dicitur ei et singulari-

ter «Ave. » ter «Ave. »

Isti sunt novem lapides pretiosi, de Isti sunt novem lapides pretiosi, de quibus dicitur, Ezechiel. XXVIII, 13: Om- quibus dicitur, Ezechiel. XXVIII, 13: Om- nis lapis pretiosus operimentum tuum: nis lapis pretiosus operimentum tuum: sardius, topazius, et jaspis, chrysolithus, sardius, topazius, et jaspis, chrysolithus, et onyx, et beryllus, sapphirus, et car-. et onyx, et beryllus, sapphirus, et car-. bunculus, et smaragdus. Decores enim, bunculus, et smaragdus. Decores enim, quos Angelus abjecit et ab Heva abstulit, quos Angelus abjecit et ab Heva abstulit, Virgo beata assumpsit. Sic enim Deus Virgo beata assumpsit. Sic enim Deus posuit in capite ejus coronam de lapide posuit in capite ejus coronam de lapide pretioso 6. pretioso 6.

Sic igitur sine væ existens, merito so- Sic igitur sine væ existens, merito so- la sic salutatur per « Ave. »> la sic salutatur per « Ave. »>

« Gratia plena. » « Gratia plena. »

Sequitur secunda pars salutationis, Sequitur secunda pars salutationis, quæ est in omnis boni imprecatione. quæ est in omnis boni imprecatione. Colligit enim hæc salutatio id quod Colligit enim hæc salutatio id quod

Ad Hebr. 1, 3. Ad Hebr. 1, 3. 5 Luc. 1, 35. 5 Luc. 1, 35.

6 Psal. xx, 4. 6 Psal. xx, 4.

IN EVANG. LUCÆ, I-28. IN EVANG. LUCÆ, I-28.

bonam facit virginem in seipsa, et omne bonam facit virginem in seipsa, et omne quod beatam facit ad Deum, et omne quod beatam facit ad Deum, et omne quod mirabilem facit ad Angelos et ad quod mirabilem facit ad Angelos et ad homines. Gratia enim bonam facit in se- homines. Gratia enim bonam facit in se- ipsa secum autem esse Dominum, bea- ipsa secum autem esse Dominum, bea- tam facit ad Deum et benedictam esse tam facit ad Deum et benedictam esse in mulieribus, mirabilem facit ad Angelos in mulieribus, mirabilem facit ad Angelos et homines. et homines.

Attende autem quod hæc bona nullis Attende autem quod hæc bona nullis simul imprecata sunt, et perpaucis optata simul imprecata sunt, et perpaucis optata per partem. Vitam autem alicui per sa- per partem. Vitam autem alicui per sa- lutationem legimus optatam, Daniel. 11, lutationem legimus optatam, Daniel. 11, 4: Rex, in sempiternum vive. Quibus- 4: Rex, in sempiternum vive. Quibus- dam etiam salutem, sicut, II Reg. xv1, dam etiam salutem, sicut, II Reg. xv1, 16: Salve, rex, salve, rex: et hæc ab ho- 16: Salve, rex, salve, rex: et hæc ab ho- minibus. Ab Angelis autem paucos legi- minibus. Ab Angelis autem paucos legi- mus salutatos, et particulariter ista op- mus salutatos, et particulariter ista op- tata. Ad Gedeonem enim dixit Angelus : tata. Ad Gedeonem enim dixit Angelus : Dominus teum, virorum fortissime¹. Et Dominus teum, virorum fortissime¹. Et hoc quidem est pars horum bonorum: hoc quidem est pars horum bonorum: sed a Gedeone excusatur, cum respondit : sed a Gedeone excusatur, cum respondit : Si Dominus nobiscum est, quare appre- Si Dominus nobiscum est, quare appre- henderunt nos hæc omnia 2 ? Tobiam au- henderunt nos hæc omnia 2 ? Tobiam au- tem salutavit Angelus dicens: Gaudium tem salutavit Angelus dicens: Gaudium tibi sit semper³. Et quamvis hoc sit gratiæ tibi sit semper³. Et quamvis hoc sit gratiæ ejusdem, tamen nec ab eo receptum est. ejusdem, tamen nec ab eo receptum est. Quia respondit Quale gaudium mihi Quia respondit Quale gaudium mihi erit, qui in tenebris sedeo et lumen cœli erit, qui in tenebris sedeo et lumen cœli non video. Hujus autem causa est: quia non video. Hujus autem causa est: quia nisi væ absterso et purgato, benedictioni nisi væ absterso et purgato, benedictioni perfectæ nullus est locus. Primo ergo perfectæ nullus est locus. Primo ergo tollatur væ per ave: et postea optentur tollatur væ per ave: et postea optentur et prædicentur dona gratiarum in vir- et prædicentur dona gratiarum in vir- gine. gine.

Omittit autem Angelus interponere Omittit autem Angelus interponere nomen, Maria, quod tamen Ecclesia no- nomen, Maria, quod tamen Ecclesia no- minat quia ante est nominatum, vel in minat quia ante est nominatum, vel in aliud tempus nominandum, postquam aliud tempus nominandum, postquam gratiæ ejus fuerunt explanatæ, sine qui- gratiæ ejus fuerunt explanatæ, sine qui- bus tam plenæ significationis nomen non bus tam plenæ significationis nomen non intelligeretur. Quantum autem significet intelligeretur. Quantum autem significet nomen, Maria, in parte superius est ex- nomen, Maria, in parte superius est ex- planatum 5. planatum 5.

Dicatur ergo ut digna tanto nomine in- Dicatur ergo ut digna tanto nomine in-

1 Judicum, VI, 12. 1 Judicum, VI, 12.

2 Ibidem. . 13. 2 Ibidem. . 13.

3 Tob. V, 3 Tob. V,

11. 11.

* Ibidem, y. 12. * Ibidem, y. 12.

59 59

telligatur: « Gratia plena. » Gratia qui- telligatur: « Gratia plena. » Gratia qui- dem virtutis, et gratia dignitatis. Gratia dem virtutis, et gratia dignitatis. Gratia virtutis est in ejus sanctitate, gratia di- virtutis est in ejus sanctitate, gratia di- gnitatis in admiratione. gnitatis in admiratione.

Gratia virtutis in septem gradibus vir- Gratia virtutis in septem gradibus vir- tutum consistit : fidei quidem, et spei, et tutum consistit : fidei quidem, et spei, et charitatis. charitatis.

meum. meum.

Fidem enim habuit in excellentissimo, Fidem enim habuit in excellentissimo, quæ tam immensæ rei sibi promissæ, fi- quæ tam immensæ rei sibi promissæ, fi- dem adhibuit, quæ etiam discipulis dubi- dem adhibuit, quæ etiam discipulis dubi- tantibus non dubitavit, quæ omnia pos- tantibus non dubitavit, quæ omnia pos- sibilia esse credenti certissima fuit. De sibilia esse credenti certissima fuit. De primo horum dicitur, Luc. 1, 45: Beata primo horum dicitur, Luc. 1, 45: Beata quæ credidisti, quoniam perficientur ea quæ credidisti, quoniam perficientur ea quæ dicta sunt tibi a Domino. De secun- quæ dicta sunt tibi a Domino. De secun- do dicitur, Job. xix, 20: Pelli meæ, con- do dicitur, Job. xix, 20: Pelli meæ, con- sumptis carnibus, adhæsit os sumptis carnibus, adhæsit os Consumptis enim carnibus, hoc est, mol- Consumptis enim carnibus, hoc est, mol- libus discipulorum cordibus per dubita- libus discipulorum cordibus per dubita- tionem, adhæsit os solidum (cor Virginis tionem, adhæsit os solidum (cor Virginis gloriosa) pelli (extensæ in cruce) per fi- gloriosa) pelli (extensæ in cruce) per fi- dem. De tertio dicitur in figura sua: dem. De tertio dicitur in figura sua: Abraham in repromissione Dei non hæsi- Abraham in repromissione Dei non hæsi- tavit diffidentia, sed confortatus est fide, tavit diffidentia, sed confortatus est fide, dans gloriam Deo plenissime sciens dans gloriam Deo plenissime sciens quia quæcumqne promisit, scilicet ei quia quæcumqne promisit, scilicet ei Deus, potens est et facere 6. Deus, potens est et facere 6.

Spem etiam in summo habuit: quæ Spem etiam in summo habuit: quæ vivam, certam, affligentem cor ejus spem vivam, certam, affligentem cor ejus spem tenuit. Viva enim est spes firmata per tenuit. Viva enim est spes firmata per gratiam, operibus meritorum innitens : gratiam, operibus meritorum innitens : de qua, I Petr. 1, 3 : Regeneravit nos in de qua, I Petr. 1, 3 : Regeneravit nos in spem vivam. Certa autem est spes, jam spem vivam. Certa autem est spes, jam habens arrhas rei speratæ et pignus : de habens arrhas rei speratæ et pignus : de qua, ad Hebr. vi, 18 et 19: Confugimus qua, ad Hebr. vi, 18 et 19: Confugimus ad tenendam propositam spem, quam sic- ad tenendam propositam spem, quam sic- ut anchoram habemus animæ tutam ac ut anchoram habemus animæ tutam ac

firmam, et incedentem usque ad interio- firmam, et incedentem usque ad interio- ra velaminis. Affligens autem spes est, ra velaminis. Affligens autem spes est, quæ ex desiderio multo rei speratæ ad quæ ex desiderio multo rei speratæ ad languorem inducit sperantem. Proverb. languorem inducit sperantem. Proverb. XIII, 12 Spes, quæ differtur, affligit XIII, 12 Spes, quæ differtur, affligit animam. Spe autem viva in rem spera- animam. Spe autem viva in rem spera- tam semper tetendit: spe certa cœlesti- tam semper tetendit: spe certa cœlesti-

5 Vide supra enarrationem in hæc verba : Et 5 Vide supra enarrationem in hæc verba : Et nomen Virginis Maria. nomen Virginis Maria.

Ad Roman. IV, 20 et 21. Ad Roman. IV, 20 et 21.

60 60

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

bus continuo inhæsit: et spe affligente bus continuo inhæsit: et spe affligente peregrinationem istam continuo finiri peregrinationem istam continuo finiri cupivit. cupivit.

Charitas etiam ejus in summo fuit. Charitas etiam ejus in summo fuit. Charitas enim quoad fervorem est lan- Charitas enim quoad fervorem est lan- guens, et vulnerans, et interficiens: guens, et vulnerans, et interficiens: languens, ex desiderio amati, vulnerans languens, ex desiderio amati, vulnerans ex penetratione amantis in amatum, in- ex penetratione amantis in amatum, in- terficiens ex occisione omnium præter terficiens ex occisione omnium præter solum amatum qui in corde vivit aman- solum amatum qui in corde vivit aman- tis. Et talis fuit amor Virginis: ex amore tis. Et talis fuit amor Virginis: ex amore enim amati in se destituta languet desi- enim amati in se destituta languet desi- derio, ex penetratione amati vulnerata derio, ex penetratione amati vulnerata portat telum, ex interfectione amati non portat telum, ex interfectione amati non sibi sed tota vivit amato. De primo dici- sibi sed tota vivit amato. De primo dici- tur, Cantic. v, 8: Nuntiate dilecto quia tur, Cantic. v, 8: Nuntiate dilecto quia amore langueo. De secundo dicitur, Ec- amore langueo. De secundo dicitur, Ec- cli. xxv, 22: Vulnerata est anima ejus, cli. xxv, 22: Vulnerata est anima ejus, quia charitate plena est. De tertio, Can- quia charitate plena est. De tertio, Can- tic. vIII, 6 : Fortis est ut mors dilectio, tic. vIII, 6 : Fortis est ut mors dilectio, dura sicut infernus æmulatio. Sic ergo dura sicut infernus æmulatio. Sic ergo in summo has virtutes habuit. in summo has virtutes habuit.

De aliis autem quatuor cardinalibus De aliis autem quatuor cardinalibus supra dictum est 1. supra dictum est 1.

Sic igitur fidem ad magna habuit in- Sic igitur fidem ad magna habuit in- dubitatam, et omnia omnipotentiæ pos- dubitatam, et omnia omnipotentiæ pos- sibilia credidit spem vivam, certam, et sibilia credidit spem vivam, certam, et affligentem habuit et charitatem lan- affligentem habuit et charitatem lan- guentem, vulnerantem, et interficien- guentem, vulnerantem, et interficien-

tem. tem.

His conjunge donum, quod est in adju- His conjunge donum, quod est in adju- torium virtutum (ut dicit Gregorius) et torium virtutum (ut dicit Gregorius) et beatitudinem, quæ est perfectus status beatitudinem, quæ est perfectus status operum et fructum spiritus, qui est gu- operum et fructum spiritus, qui est gu- stus dulcedinis beatorum et habebis ite- stus dulcedinis beatorum et habebis ite- rum duodecim. Donum enim adjuvat rum duodecim. Donum enim adjuvat virtutes, ut attingant præmium beatitu- virtutes, ut attingant præmium beatitu- do autem perficit statum, ut attingat id do autem perficit statum, ut attingat id quod est perfectum et fructus dulcorem quod est perfectum et fructus dulcorem gustus, ut desideretur finiri exsilium. De gustus, ut desideretur finiri exsilium. De donis, Isa. xi, 2 et 3. De beatitudinibus, donis, Isa. xi, 2 et 3. De beatitudinibus, Matth. v, 3-11. De fructibus spiritus, ad Matth. v, 3-11. De fructibus spiritus, ad Galat. v, 22 et 23. De virtutibus divinis, Galat. v, 22 et 23. De virtutibus divinis, I ad Corinth. XIII, 13. I ad Corinth. XIII, 13.

Perfecta igitur in gratia est quæ ha- Perfecta igitur in gratia est quæ ha- bet virtutem in summo, donum in adju- bet virtutem in summo, donum in adju- torio, beatitudinem in perfectione, et torio, beatitudinem in perfectione, et

1 Cf. Supra, ad enarrationem super hæc ver- 1 Cf. Supra, ad enarrationem super hæc ver-

fructum habet in gustu. Et licet dona fructum habet in gustu. Et licet dona sint septem, una tamen est ratio adjuto- sint septem, una tamen est ratio adjuto- rii virtutum. Et quamvis beatitudines rii virtutum. Et quamvis beatitudines sint octo, tamen unum statum perficiunt sint octo, tamen unum statum perficiunt perfectionis. Et licet fructus duodecim, perfectionis. Et licet fructus duodecim, tamen unum ingerunt gustum dulcedinis tamen unum ingerunt gustum dulcedinis æternæ. Et ideo hæc in duodecim com- æternæ. Et ideo hæc in duodecim com- putantur, quia virtutes sic in uno non putantur, quia virtutes sic in uno non consistunt: sicut dona, et beatitudines, consistunt: sicut dona, et beatitudines, et fructus in unum tendunt. et fructus in unum tendunt.

Et isti sunt lapides duodecim qui inter- Et isti sunt lapides duodecim qui inter- nitentibus gemmis radiant in vestimento nitentibus gemmis radiant in vestimento sacerdotis, et in plateis cœlestis civitatis. sacerdotis, et in plateis cœlestis civitatis. Sapient. xvi, 24: Parentum magnalia Sapient. xvi, 24: Parentum magnalia in quatuor ordinibus lapidum erant in quatuor ordinibus lapidum erant sculpta. Quatuor enim ordines lapidum sculpta. Quatuor enim ordines lapidum sunt ordines virtutum, donorum, beati- sunt ordines virtutum, donorum, beati- tudinum, et fructuum. Apocal. xxi, 19 tudinum, et fructuum. Apocal. xxi, 19 et 20 Fundamenta muri civitatis omni et 20 Fundamenta muri civitatis omni lapide pretioso ornata. Fundamentum lapide pretioso ornata. Fundamentum primum, jaspis : secundum, sapphirus : primum, jaspis : secundum, sapphirus : tertium, chalcedonius quartum, sma- tertium, chalcedonius quartum, sma- ragdus: quintum, sardonyx: sextum, ragdus: quintum, sardonyx: sextum, sardius septimum: chrysolithus: oc- sardius septimum: chrysolithus: oc- tavum, beryllus nonum, topazius: tavum, beryllus nonum, topazius: decimum, chrysoprasus: undecimum, decimum, chrysoprasus: undecimum, hyacinthus duodecimum, amethystus. hyacinthus duodecimum, amethystus.

Talibus ergo fulta et repleta est gem-. Talibus ergo fulta et repleta est gem-. mis virtutum. Fidei enim attribuuntur mis virtutum. Fidei enim attribuuntur tres primi magna enim fides viret, ut tres primi magna enim fides viret, ut jaspis: indubitata coelicum colorem ha- jaspis: indubitata coelicum colorem ha- bet, ut sapphirus: et omnipotentia ni- bet, ut sapphirus: et omnipotentia ni- tens in calce est, quo non potest amplius, tens in calce est, quo non potest amplius, ut chalcedonius. ut chalcedonius.

Similiter spes viva est virens intus vir- Similiter spes viva est virens intus vir- tute et meritis, ut smaragdus: spes certa tute et meritis, ut smaragdus: spes certa solida est et lucens, ut sardonyx : spes solida est et lucens, ut sardonyx : spes affligens est rutilans et rubens sanguine affligens est rutilans et rubens sanguine Christi, ut sardius. Christi, ut sardius.

Charitas autem languens solis speciem Charitas autem languens solis speciem habet intus splendore auri, ut chrysoli- habet intus splendore auri, ut chrysoli- thus in virore speculum est aurei solis. thus in virore speculum est aurei solis. Et charitas vulnerans elicit ignem in op- Et charitas vulnerans elicit ignem in op- positione solis posita, ut beryllus : quia, positione solis posita, ut beryllus : quia, Cantic. VII, 6 Lampades ejus lampa- Cantic. VII, 6 Lampades ejus lampa- des ignis atque flammarum. Et charitas des ignis atque flammarum. Et charitas interficiens est ut topazius, typus auri interficiens est ut topazius, typus auri

ba: «Et nomen Virginis Maria. ba: «Et nomen Virginis Maria.

IN EVANG. LUCÆ, I-28. IN EVANG. LUCÆ, I-28.

61 61

fulvi perlucidi propter ardorem cordis et lapides, quos sustulit Josue de Jordanis fulvi perlucidi propter ardorem cordis et lapides, quos sustulit Josue de Jordanis lucem veritatis. lucem veritatis.

Donum autem adjuvans virtutes est ut Donum autem adjuvans virtutes est ut chrysoprasus, passionem auri primi sus- chrysoprasus, passionem auri primi sus- tinens et igniti: quia in ipso micant vir- tinens et igniti: quia in ipso micant vir- tutes, sicut in adjutorio suo. tutes, sicut in adjutorio suo.

Et beatitudo, sicut hyacinthus, est Et beatitudo, sicut hyacinthus, est coelestis color perfectionis, in aqua hujus coelestis color perfectionis, in aqua hujus mortalis et fluxibilis vitæ. mortalis et fluxibilis vitæ.

Fructus autem est sicut amethystus, Fructus autem est sicut amethystus, rubor scilicet coelestis in obscuritate mor- rubor scilicet coelestis in obscuritate mor- talitatis terrenæ. II ad Corinth. iv, 7: talitatis terrenæ. II ad Corinth. iv, 7: Habemus thesaurum istum in vasis ficti- Habemus thesaurum istum in vasis ficti- libus, ut sublimitas sit virtutis Dei, et libus, ut sublimitas sit virtutis Dei, et non ex nobis. non ex nobis.

Hæc igitur Virgo fide fuit solidissima, Hæc igitur Virgo fide fuit solidissima, spe certissima, charitate ferventissima, spe certissima, charitate ferventissima, dono super omnes adjuta (plus enim om- dono super omnes adjuta (plus enim om- nibus donatum est ei), beatitudine perfe- nibus donatum est ei), beatitudine perfe- ctissima (quam beatam dicent omnes ctissima (quam beatam dicent omnes generationes), quæ gustavit et vidit generationes), quæ gustavit et vidit quia bona est negotiatio ejus, non exs- quia bona est negotiatio ejus, non exs- tinguetur in nocte lucerna ejus 2. Et ideo tinguetur in nocte lucerna ejus 2. Et ideo datum est illi fidei donum electum, et datum est illi fidei donum electum, et sors in templo Dei acceptissima ³. sors in templo Dei acceptissima ³.

Sic igitur gratia virtutis est plena: si Sic igitur gratia virtutis est plena: si virtus in dono, et donum in beatitudine, virtus in dono, et donum in beatitudine, et beatitudo in fructu perfecta esse intel- et beatitudo in fructu perfecta esse intel- ligatur. ligatur.

Sic igitur est gratia plena. Sic igitur est gratia plena.

Est etiam gratia dignitatis ejus, ut di- Est etiam gratia dignitatis ejus, ut di- cit Beatus Bernardus, in duodecim. Qua- cit Beatus Bernardus, in duodecim. Qua- tuor micant de coelo, quatuor in carne, tuor micant de coelo, quatuor in carne, et quatuor in corde ipsius. et quatuor in corde ipsius.

De cœlo enim micat Virginis hujus De cœlo enim micat Virginis hujus sanctificatio, Angelica salutatio, Spiritus sanctificatio, Angelica salutatio, Spiritus sancti superventio, et veneranda Filii in- sancti superventio, et veneranda Filii in- carnatio. In carne autem micat pudor carnatio. In carne autem micat pudor virginalis, et quod est sine corruptione virginalis, et quod est sine corruptione fœcunda, sine gravitate gravida, et sine fœcunda, sine gravitate gravida, et sine dolore puerpera. In corde vero micat dolore puerpera. In corde vero micat devotio humilitatis, magnitudo creduli- devotio humilitatis, magnitudo creduli- tatis, munditia spiritualis, et martyrium tatis, munditia spiritualis, et martyrium cordis. Et de omnibus his jam in præmis- cordis. Et de omnibus his jam in præmis- sis satis est dictum. Hi sunt duodecim sis satis est dictum. Hi sunt duodecim

1 Luc. 1, 48. 1 Luc. 1, 48.

2 Proverb. xxxi, 18. 2 Proverb. xxxi, 18.

3 Sapient. III, 14. 3 Sapient. III, 14.

alveo, cum portaretur arca per Jorda- alveo, cum portaretur arca per Jorda- nem hujus labentis vitæ, et remanent in nem hujus labentis vitæ, et remanent in monimentum æternum. Hæc enim duo- monimentum æternum. Hæc enim duo- decim Matrem Dei ne concupiscentia de- decim Matrem Dei ne concupiscentia de- flueret, solidam esse fecerunt. Et ecce flueret, solidam esse fecerunt. Et ecce qualiter fuit gratia virtutis, et gratia di- qualiter fuit gratia virtutis, et gratia di- gnitatis plenissima. gnitatis plenissima.

Est autem in his omnibus tripliciter Est autem in his omnibus tripliciter plena, et signo plenitudinis duplici. Est plena, et signo plenitudinis duplici. Est enim in his plenitudo mentis, plenitudo enim in his plenitudo mentis, plenitudo ventris, plenitudo nostræ assumptionis. ventris, plenitudo nostræ assumptionis. Plenitudo mentis communis est cum San- Plenitudo mentis communis est cum San- ctis plenitudo ventris specialiter Vir- ctis plenitudo ventris specialiter Vir- ginis matris plenitudo assumptionis est ginis matris plenitudo assumptionis est plenitudo Dei ad nos unionis. plenitudo Dei ad nos unionis.

De plenitudine mentis, quæ conimu- De plenitudine mentis, quæ conimu- nis est omnibus sanctis in persona Ste- nis est omnibus sanctis in persona Ste- phani, Act. vi, 8 : Stephanus plenus gra- phani, Act. vi, 8 : Stephanus plenus gra- tia et fortitudine, etc. tia et fortitudine, etc.

De plenitudine ventris, Judicum, vi, De plenitudine ventris, Judicum, vi, 38, in plenitudine conchæ, quæ expressa 38, in plenitudine conchæ, quæ expressa est de vellere. est de vellere.

De plenitudine nostræ assumptionis, De plenitudine nostræ assumptionis, ibidem, in plenitudine roris in vellere. ibidem, in plenitudine roris in vellere. Ad Coloss. 11, 9: In ipso inhabitat om- Ad Coloss. 11, 9: In ipso inhabitat om- nis plenitudo divinitatis corporaliter. nis plenitudo divinitatis corporaliter.

Prima plenitudine plena est gratia di- Prima plenitudine plena est gratia di- vina, secunda plenitudine plena est dei- vina, secunda plenitudine plena est dei- tatis pluvia, tertia plenitudine plena par- tatis pluvia, tertia plenitudine plena par- tu divino. Ex prima est idonea, ex se- tu divino. Ex prima est idonea, ex se- cunda delibationis massa, ex tertia deli- cunda delibationis massa, ex tertia deli- bationis et delibantis arca. Ad Roman. XI, bationis et delibantis arca. Ad Roman. XI, 16: Quod si delibatio sancta est, et mas- 16: Quod si delibatio sancta est, et mas- sa. Ex prima est pura, secunda nitet ea sa. Ex prima est pura, secunda nitet ea qua sub Deo nequit similior inveniri pu- qua sub Deo nequit similior inveniri pu- ritate, ex tertia candet puritate divina. ritate, ex tertia candet puritate divina. Ex prima est concha gratiæ, ex secunda, Ex prima est concha gratiæ, ex secunda, aquæductus gratiæ, ex tertia est vena aquæductus gratiæ, ex tertia est vena fundens fontem misericordiæ. De pleni- fundens fontem misericordiæ. De pleni- tudine ejus nos omnes accepimus, et gra- tudine ejus nos omnes accepimus, et gra- tiam pro gratia 5. Propter primam dici- tiam pro gratia 5. Propter primam dici- tur quod invenit gratiam, propter secun- tur quod invenit gratiam, propter secun- dam quod fecit Dominus magna, propter dam quod fecit Dominus magna, propter

4 Cf. Josue, 1v, 5. 4 Cf. Josue, 1v, 5. 5 Joan. I, 5 Joan. I, 16. 16.

62 62

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

tertiam dicitur ei, « Dominus tecum. » tertiam dicitur ei, « Dominus tecum. » Sic igitur iterum est gratia plena. Sic igitur iterum est gratia plena. Signa vero plenitudinis duo in ea non Signa vero plenitudinis duo in ea non deficiunt exuberantia videlicet, et quod deficiunt exuberantia videlicet, et quod aliud nihil capere potest. Exuberantia aliud nihil capere potest. Exuberantia quidem, quia effluit ex ea gratia in om- quidem, quia effluit ex ea gratia in om- nes. Omni qui obtulit vas vacuum, mu- nes. Omni qui obtulit vas vacuum, mu- lier in figuram hujus infudit gratiæ et lier in figuram hujus infudit gratiæ et misericordiæ oleum *, non ex defectu misericordiæ oleum *, non ex defectu copiæ, sed ex defectu vasorum offeren- copiæ, sed ex defectu vasorum offeren- tium. Oleum enim effusum nomen ejus 2. tium. Oleum enim effusum nomen ejus 2. De hoc autem quod aliud non recipit, di- De hoc autem quod aliud non recipit, di- citur, Sapient. vii, 24 et 25: Propter citur, Sapient. vii, 24 et 25: Propter suam munditiam.... nihil inquinatum suam munditiam.... nihil inquinatum in eam incurrit. Bernardus : « Non est in eam incurrit. Bernardus : « Non est « quo se ingerat vanitas, ubi totum re- « quo se ingerat vanitas, ubi totum re- « plevit charitas. » Sic ergo est quod di- « plevit charitas. » Sic ergo est quod di- citur, Proverb. xxxi, 29: Multæ filiæ citur, Proverb. xxxi, 29: Multæ filiæ congregaverunt gratiarum divitias: ipsa congregaverunt gratiarum divitias: ipsa autem sola supergressa est universas. autem sola supergressa est universas. Sic igitur est gratia plena. Sic igitur est gratia plena. Sequitur: Sequitur:

« Dominus tecum. » « Dominus tecum. »

Et colligit hic omne, quod beatam facit Et colligit hic omne, quod beatam facit hanc Virginem ad Deum. Unde quinque hanc Virginem ad Deum. Unde quinque hic notantur. Primum est, quod Domi- hic notantur. Primum est, quod Domi- num et non Deum vocat, qui secum esse num et non Deum vocat, qui secum esse dicitur. Secundum, cum Deus sit ubique dicitur. Secundum, cum Deus sit ubique et in omnibus, qualiter dicatur esse cum et in omnibus, qualiter dicatur esse cum ipsa? Tertium, quare ipsa non dicitur ipsa? Tertium, quare ipsa non dicitur esse cum Domino, sed Dominus secum? esse cum Domino, sed Dominus secum? Quartum, quid sui, vel de suo cum Do- Quartum, quid sui, vel de suo cum Do- mino in hoc opere incarnationis habue- mino in hoc opere incarnationis habue- rit? Quintum et ultimum, si aliqua in rit? Quintum et ultimum, si aliqua in hoc matri conferatur principalitas, quod hoc matri conferatur principalitas, quod Dominus esse secum perhibetur? Dominus esse secum perhibetur?

De primo ergo, quare dicitur Dominus De primo ergo, quare dicitur Dominus et non Deus esse secum, notandum quod et non Deus esse secum, notandum quod Dominus dicit tria: majestatis altitudi- Dominus dicit tria: majestatis altitudi- nem, divitiarum honorabilium honorem, nem, divitiarum honorabilium honorem, et virtutem, sive fortitudinem nullo mo- et virtutem, sive fortitudinem nullo mo- do aliqua impulsione nutantem. Et hæc do aliqua impulsione nutantem. Et hæc tria dicit beatus Dionysius in libro de tria dicit beatus Dionysius in libro de Divinis nominibus, his verbis: « Domi- Divinis nominibus, his verbis: « Domi-

1 Cf. IV Reg. IV, 5. 1 Cf. IV Reg. IV, 5.

2. Cantic. 1, 2: Oleum effusum nomen tuum. 2. Cantic. 1, 2: Oleum effusum nomen tuum.

«nus dicit non inferiorum excessum tan- «nus dicit non inferiorum excessum tan- « tum et suppositionem : sed etiam om- « tum et suppositionem : sed etiam om- «nium pulchrorum bonorum divitem «nium pulchrorum bonorum divitem « possessionem, et veram, et non cadere « possessionem, et veram, et non cadere << vel nutare valentem virtutem, sive << vel nutare valentem virtutem, sive « fortitudinem majestatis. » Et his tribus « fortitudinem majestatis. » Et his tribus relevat nostrum casum humilitatis, pau- relevat nostrum casum humilitatis, pau- pertatis, et infirmitatis humilitatis, pertatis, et infirmitatis humilitatis, quoad nostri status vilitatem pauper- quoad nostri status vilitatem pauper- tatis, quoad gratuitorum et beatitudinis tatis, quoad gratuitorum et beatitudinis spoliationem infirmitatis, quoad no- spoliationem infirmitatis, quoad no-

: :

stram vulnerationem. Et suam nobis lar- stram vulnerationem. Et suam nobis lar- gitur elevationem, ditationem, et fortitu- gitur elevationem, ditationem, et fortitu- dinem altitudinem quidem in dignitate, dinem altitudinem quidem in dignitate, ut homo honore dignus sit divitias, ut ut homo honore dignus sit divitias, ut habeat unde mereri possit: fortitudinem habeat unde mereri possit: fortitudinem autem, ut hosti resistere possit, et hæc autem, ut hosti resistere possit, et hæc tria simul non dicit aliud nomen, nisi tria simul non dicit aliud nomen, nisi Dominus. Quod enim Dominus sit, qui Dominus. Quod enim Dominus sit, qui nos de statu in quem cecidimus sustollat, nos de statu in quem cecidimus sustollat, patet, 1 Reg. 11, 8: Suscitat de pulvere patet, 1 Reg. 11, 8: Suscitat de pulvere egenum, et de stercore elevat pauperem, egenum, et de stercore elevat pauperem, ut sedeat, etc. Psal. cxn, 5 et 6: Quis ut sedeat, etc. Psal. cxn, 5 et 6: Quis sicut Dominus Deus noster, qui in altis sicut Dominus Deus noster, qui in altis habitat, et humilia respicit, etc. Sic ergo habitat, et humilia respicit, etc. Sic ergo elevat ad statum pristinæ et deperditæ elevat ad statum pristinæ et deperditæ dignitatis. Quod autem Dominus ditet dignitatis. Quod autem Dominus ditet nostram paupertatem, patet, ad Roman. nostram paupertatem, patet, ad Roman. x, 12 Idem Dominus omnium, dives in x, 12 Idem Dominus omnium, dives in omnes qui invocant illum. I ad Corinth. omnes qui invocant illum. I ad Corinth. I, 5: In omnibus divites facti estis in I, 5: In omnibus divites facti estis in illo, etc. Psal. xxxIII, 10 et 11: Non est illo, etc. Psal. xxxIII, 10 et 11: Non est inopia timentibus eum, etc. Luc. 1, 53: inopia timentibus eum, etc. Luc. 1, 53: Esurientes implevit bonis, etc. Magnifi- Esurientes implevit bonis, etc. Magnifi- catus est enim Dominus et noster verus catus est enim Dominus et noster verus Salomon divitiis et gloria super omnes Salomon divitiis et gloria super omnes reges universæ terræ ³. Quomodo ergo reges universæ terræ ³. Quomodo ergo aliquem de suis dimitteret pauperem, aliquem de suis dimitteret pauperem, cum sit magnificus in sanctitate, et virtu- cum sit magnificus in sanctitate, et virtu- tum et gratiarum largitione ? Esther, 11, tum et gratiarum largitione ? Esther, 11, 18: Dona largitus est juxta magnificen- 18: Dona largitus est juxta magnificen- tiam principalem. Hoc significatum est, tiam principalem. Hoc significatum est, IV Reg. iv, 7, ubi a creditore diabolo li- IV Reg. iv, 7, ubi a creditore diabolo li- berat filios viduatæ Ecclesiæ, olei sui, berat filios viduatæ Ecclesiæ, olei sui, hoc est gratiæ suæ multiplicatione. De hoc est gratiæ suæ multiplicatione. De fortitudine autem nos protegente et con- fortitudine autem nos protegente et con-

3 Cf. II Paralip. ix, 22. 3 Cf. II Paralip. ix, 22.

IN EVANG. LUCÆ, I-28. IN EVANG. LUCÆ, I-28.

tinente, Numer. xxiv, 8 Deus eduxit tinente, Numer. xxiv, 8 Deus eduxit illum de Ægypto: cujus fortitudo si- illum de Ægypto: cujus fortitudo si- milis est rhinocerotis. Hujus ergo Domi- milis est rhinocerotis. Hujus ergo Domi- ni altissimi locus est humilitas Virginis: ni altissimi locus est humilitas Virginis: theca thesaurorum, divinitas: benignitas theca thesaurorum, divinitas: benignitas Virginis, ligatio fortitudinis: ut ad nos Virginis, ligatio fortitudinis: ut ad nos veniant exempla castitatis Beatæ Virgi- veniant exempla castitatis Beatæ Virgi- nis. Bene igitur dicitur quoad hæc tria, nis. Bene igitur dicitur quoad hæc tria, « Dominus tecum. » Hic enim simul in « Dominus tecum. » Hic enim simul in unum fuit sublimis et humilis, dives et unum fuit sublimis et humilis, dives et

pauper, fortis et imbecillis: sicut et Do- pauper, fortis et imbecillis: sicut et Do-

minus. minus.

Dicitur autem Dominus esse cum ipsa Dicitur autem Dominus esse cum ipsa plusquam cum aliis. Oravit enim, ut di- plusquam cum aliis. Oravit enim, ut di- cunt Patres, redemptionem Israel, et ip- cunt Patres, redemptionem Israel, et ip- se Dominus exaudivit orationem ejus, se Dominus exaudivit orationem ejus, faciens redemptionem ipsam per humili- faciens redemptionem ipsam per humili- tatem susceptæ carnis. Cum ipsa enim tatem susceptæ carnis. Cum ipsa enim esse Dominum, significat consentire Do- esse Dominum, significat consentire Do- minum votis ejus, orationi, et operibus minum votis ejus, orationi, et operibus ejus : ita ut verum sit quod dicitur, II Reg. ejus : ita ut verum sit quod dicitur, II Reg. VII, 3: Omne quod est in corde tuo, vade, VII, 3: Omne quod est in corde tuo, vade, fac, quia Dominus tecum est. Similiter fac, quia Dominus tecum est. Similiter dicitur, Josue, 1, 5: Sicut fui cum Moyse, dicitur, Josue, 1, 5: Sicut fui cum Moyse, ita ero tecum: non dimittam, neque de- ita ero tecum: non dimittam, neque de- relinquam te. Oportuit enim ut præ aliis relinquam te. Oportuit enim ut præ aliis votis ejus consentiret Dominus: quæ sic votis ejus consentiret Dominus: quæ sic sibi eum attraxit, ut visceribus ejus se sibi eum attraxit, ut visceribus ejus se infunderet, et Emmanuelis in ipsa no- infunderet, et Emmanuelis in ipsa no- men acciperet, quod est Nobiscum Deus. men acciperet, quod est Nobiscum Deus.

Dominus enim nobiscum quinque fa- Dominus enim nobiscum quinque fa- cit. Consensus enim ejus in nobis expe- cit. Consensus enim ejus in nobis expe- ditas reddit virtutum operationes, con- ditas reddit virtutum operationes, con- fortat contra retrahentiam timoris, om- fortat contra retrahentiam timoris, om- nes antiqui et callidi hostis dissolvit ma- nes antiqui et callidi hostis dissolvit ma- chinationes, et prosternit et in fugam chinationes, et prosternit et in fugam convertit hostium acies et congregatio- convertit hostium acies et congregatio- nes, magnificas confert de victoria et nes, magnificas confert de victoria et liberatione præsumptiones. De primo liberatione præsumptiones. De primo horum, scilicet, quod expeditas reddit horum, scilicet, quod expeditas reddit virtutum operationes, jam habitum est virtutum operationes, jam habitum est ex Prophetia Nathan ad David, II Reg. ex Prophetia Nathan ad David, II Reg. VII, 3: Omne quod est in corde tuo, vade, VII, 3: Omne quod est in corde tuo, vade, fac, etc. Quasi dicat: Expeditus es in fac, etc. Quasi dicat: Expeditus es in omnibus, et nihil habebis impedimenti. omnibus, et nihil habebis impedimenti. Quod confortet contra insurgentium ma- Quod confortet contra insurgentium ma- chinationes, Ezechiel. 11, 6, еt ш, 9: chinationes, Ezechiel. 11, 6, еt ш, 9: Ne timeas eos, quia ego tecum sum. Isa. Ne timeas eos, quia ego tecum sum. Isa. L, 7: Dominus Deus auxiliator meus, L, 7: Dominus Deus auxiliator meus,

63 63

ideo non sum confusus. Ad Roman. VIII, ideo non sum confusus. Ad Roman. VIII, 31: Si Deus pro nobis, quis contra nos? 31: Si Deus pro nobis, quis contra nos? Quod dissolvat omnis callidi hostis ma- Quod dissolvat omnis callidi hostis ma- chinationes, Isa. VIII, 10: Inite consi- chinationes, Isa. VIII, 10: Inite consi- lium, et dissipabitur loquimini ver- lium, et dissipabitur loquimini ver- bum, et non fiet, quia nobiscum Deus. bum, et non fiet, quia nobiscum Deus. Quod in fugam convertat et prosternat Quod in fugam convertat et prosternat hostium acies, Judicum, vi, 12, ubi An- hostium acies, Judicum, vi, 12, ubi An- gelus dixit ad Gedeonem: Dominus te- gelus dixit ad Gedeonem: Dominus te- cum. In virtute sermonis (quod umbra et cum. In virtute sermonis (quod umbra et figura est verbi istius) prostravit, et in figura est verbi istius) prostravit, et in fugam convertit castra Madian. Quod in fugam convertit castra Madian. Quod in conceptu virginali spiritualiter est imple- conceptu virginali spiritualiter est imple- tum: unde, Isa. ix, 4: Jugum oneris tum: unde, Isa. ix, 4: Jugum oneris ejus, et virgam humeri ejus, et sceptrum ejus, et virgam humeri ejus, et sceptrum exactoris ejus superasti, sicut in die Ma- exactoris ejus superasti, sicut in die Ma- dian. Quod magnificas de victoria et li- dian. Quod magnificas de victoria et li- beratione conferat præsumptiones, in beratione conferat præsumptiones, in Psalmo cxxv, 2, dicitur: Tunc dicent Psalmo cxxv, 2, dicitur: Tunc dicent inter gentes: Magnificavit Dominus fa- inter gentes: Magnificavit Dominus fa- cere cum eis. Unde, I Reg. iv, 7 et 8, ter- cere cum eis. Unde, I Reg. iv, 7 et 8, ter- riti hostes dicunt: Venit Deus in ca- riti hostes dicunt: Venit Deus in ca- stra... Væ nobis ! Ex adventu autem Do- stra... Væ nobis ! Ex adventu autem Do- mini in castra lætificatus est exercitus mini in castra lætificatus est exercitus Israelis, et vociferatus clamores devotio- Israelis, et vociferatus clamores devotio- nis et gratiarum actionis. nis et gratiarum actionis.

Tertium (quod superius notandum esse Tertium (quod superius notandum esse diximus) est, qualiter etiam Beata Virgo diximus) est, qualiter etiam Beata Virgo sit cum Domino: quia, cum, præpositio sit cum Domino: quia, cum, præpositio notat associationem: si Dominus secum notat associationem: si Dominus secum est, ipsa etiam est cum Domino. Pro- est, ipsa etiam est cum Domino. Pro- fectus videlicet circa virtutem, consur- fectus videlicet circa virtutem, consur- rectio contra iniquitatem, et contempla- rectio contra iniquitatem, et contempla- tio et amor circa veritatem. De primo tio et amor circa veritatem. De primo horum dicitur, Genes. v, 24: Ambulavit horum dicitur, Genes. v, 24: Ambulavit Henoch cum Deo, et non apparuit, quia Henoch cum Deo, et non apparuit, quia tulit eum Deus. De secundo, in Psalmo tulit eum Deus. De secundo, in Psalmo 16: Quis consurget mihi adversus 16: Quis consurget mihi adversus malignantes? Quasi dicat: Rarus, sed malignantes? Quasi dicat: Rarus, sed tamen charus. De tertio, Joan. xvII, tamen charus. De tertio, Joan. xvII, Pater, quos dedisti mihi, volo ut ubi Pater, quos dedisti mihi, volo ut ubi sum ego, et illi sint mecum: ut videant sum ego, et illi sint mecum: ut videant claritatem meam. claritatem meam.

XCIll, XCIll,

24: 24:

Quartum vero (quod superius notatum Quartum vero (quod superius notatum est) est, quod scire desideramus quid est) est, quod scire desideramus quid sui, vel de suo in hac operatione cum sui, vel de suo in hac operatione cum Domino habuerit. Et dicimus quod duo; Domino habuerit. Et dicimus quod duo; consensum videlicet humilis charitatis, consensum videlicet humilis charitatis, et fidem indubitatam promissæ veritatis. et fidem indubitatam promissæ veritatis.

64 64

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD, D. ALB. MAG. ORD. PRÆD,

De primo ipsa dicit: Ecce ancilla Do- De primo ipsa dicit: Ecce ancilla Do- mini, fiat mihi, etc. 1. De secundo dici- mini, fiat mihi, etc. 1. De secundo dici- tur Beata quæ credidisti, quoniam tur Beata quæ credidisti, quoniam perficientur, etc. ³. perficientur, etc. ³.

Quintum autem quod supra notatum Quintum autem quod supra notatum est quid principalitatis detur ei per hoc est quid principalitatis detur ei per hoc quod dicitur, « Dominus tecum. » Dici- quod dicitur, « Dominus tecum. » Dici- mus enim in sophisticis, quod cum unus mus enim in sophisticis, quod cum unus dicitur esse cum alio, principalitas no- dicitur esse cum alio, principalitas no- tatur esse in re ablativi, cui deservit tatur esse in re ablativi, cui deservit præpositio cum: sicut dicitur miles esse præpositio cum: sicut dicitur miles esse cum rege et non e converso, rex cum cum rege et non e converso, rex cum milite. Duas autem principalitates ex di- milite. Duas autem principalitates ex di- gnitate concedit Dominus Virgini, hono- gnitate concedit Dominus Virgini, hono- ris videlicet, et subjectionis. Ille enim ris videlicet, et subjectionis. Ille enim qui legem dedit de honorandis parenti- qui legem dedit de honorandis parenti- bus, et qui natus ex muliere, factus bus, et qui natus ex muliere, factus est sub lege legem non dissolvit, sed ob- est sub lege legem non dissolvit, sed ob- servavit in matre: maxime cum non ve- servavit in matre: maxime cum non ve- nit legem solvere, sed adimplere 5. To- nit legem solvere, sed adimplere 5. To- biæ, iv, biæ, iv, 3: Honorem habebis matri tuæ 3: Honorem habebis matri tuæ omnibus diebus vitæ tuæ. Audi ergo nos, omnibus diebus vitæ tuæ. Audi ergo nos, Virgo Beata nam te Filius nihil negans, Virgo Beata nam te Filius nihil negans, honorat. Subjectionis autem principali- honorat. Subjectionis autem principali- tatem notat, Luc. 11, 51: Descendit cum tatem notat, Luc. 11, 51: Descendit cum eis,... et erat subditus illis. Quis, qui- eis,... et erat subditus illis. Quis, qui- bus? Deus, hominibus: filius, parenti- bus? Deus, hominibus: filius, parenti- bus doctor, discipulis. Ad Hebr. 1x, 9: bus doctor, discipulis. Ad Hebr. 1x, 9: Patres quidem carnis nostræ eruditores Patres quidem carnis nostræ eruditores habuimus et reverebamur eos. Hoc au- habuimus et reverebamur eos. Hoc au- tem fecit ut exemplo suo subjecti esse tem fecit ut exemplo suo subjecti esse non dedignemur, etiam his qui nobis non dedignemur, etiam his qui nobis inferiores esse videntur. inferiores esse videntur.

Sed mirum admodum est de dictis Sed mirum admodum est de dictis Angeli prævenit ad salutandam Virgi- Angeli prævenit ad salutandam Virgi- nem ex Domini sui parte et innuit præ- nem ex Domini sui parte et innuit præ- venisse Dominum, etiam ipsum celerem venisse Dominum, etiam ipsum celerem adventum nuntii. Quod etiam innuit, adventum nuntii. Quod etiam innuit, Cantic. 11, 8, dum alloquerentur eam Cantic. 11, 8, dum alloquerentur eam sodales sponsi de amore: sponsus ipse sodales sponsi de amore: sponsus ipse aculeis amoris incitans, revelat adven- aculeis amoris incitans, revelat adven- tum suum oculis sponsæ: et illa facibus tum suum oculis sponsæ: et illa facibus et flammis et lampadibus amore sponsi et flammis et lampadibus amore sponsi succensa, clamavit dicens: Ecce iste ve- succensa, clamavit dicens: Ecce iste ve-

nit saliens in montibus, transiliens col- nit saliens in montibus, transiliens col- les. Sic et nunc prævenit nuntium suum les. Sic et nunc prævenit nuntium suum Dominus, inventus a nuntio circa spon- Dominus, inventus a nuntio circa spon- sam ut fidem habeat sponsa de verbis sam ut fidem habeat sponsa de verbis nuntii, secum in cordis thalamo jam per- nuntii, secum in cordis thalamo jam per- hibet esse Dominum. Profecto est hoc hibet esse Dominum. Profecto est hoc quod dicit Isaias, 1x, 7: Zelus Domini quod dicit Isaias, 1x, 7: Zelus Domini exercituum faciet hoc. Ut enim dicitur, exercituum faciet hoc. Ut enim dicitur, Sapient. vII, 24: Omnibus mobilibus Sapient. vII, 24: Omnibus mobilibus mobilior est sapientia: et ideo Angelos mobilior est sapientia: et ideo Angelos veloces ipse prævenit. Exsultavit enim veloces ipse prævenit. Exsultavit enim ut gigas ad currendam viam usque, ut gigas ad currendam viam usque, non ad nos, sed in nos: a summo cœlo, non ad nos, sed in nos: a summo cœlo, a summo Patris, a regalibus sedibus de- a summo Patris, a regalibus sedibus de- scendens, invisceravit se nobis in visce- scendens, invisceravit se nobis in visce- ribus Virginis. Gregorius: « Nescit enim ribus Virginis. Gregorius: « Nescit enim « tarda rerum molimina Spiritus sancti « tarda rerum molimina Spiritus sancti gratia. » Amanti enim omnis velocitas gratia. » Amanti enim omnis velocitas tarda est: et ideo reditum nuntii non tarda est: et ideo reditum nuntii non exspectat, qui renuntiet de consensu, de- exspectat, qui renuntiet de consensu, de- core virginis et lenociniis irretitus. core virginis et lenociniis irretitus.

«< «<

« Benedicta tu in mulieribus. » « Benedicta tu in mulieribus. »

Sequitur id quod est ad proximum: Sequitur id quod est ad proximum: « Benedicta tu in mulieribus. » « Benedicta tu in mulieribus. »

Quatuor enim in hac salutatione di- Quatuor enim in hac salutatione di- cuntur: Ave videlicet, quod debetur in- cuntur: Ave videlicet, quod debetur in- nocentiæ Virginis: Gratia plena, quæ nocentiæ Virginis: Gratia plena, quæ scilicet plenitudo debetur vacuitati hu- scilicet plenitudo debetur vacuitati hu- militatis: quia dicitur, Jacob. iv, 6, quod militatis: quia dicitur, Jacob. iv, 6, quod humilibus dat gratiam. Et idem dicitur, humilibus dat gratiam. Et idem dicitur, I Petr. v, 5. Tertio, Dominus tecum, quod I Petr. v, 5. Tertio, Dominus tecum, quod notat amorem Dei ad eam. Et quarto, notat amorem Dei ad eam. Et quarto, benedictio, quæ debetur cœlibatui casti- benedictio, quæ debetur cœlibatui casti- tatis. Et in hoc est perfectio salutatio- tatis. Et in hoc est perfectio salutatio- nis. nis.

Dicit ergo: « Benedicta tu. » Et ne Dicit ergo: « Benedicta tu. » Et ne aliquid videatur vacare a mysterio et aliquid videatur vacare a mysterio et gratia speciali in verbo proposito, bene- gratia speciali in verbo proposito, bene- dictionem notat, et excellentiam. Bene- dictionem notat, et excellentiam. Bene- dictionem cum dicit, Benedicta. Discre- dictionem cum dicit, Benedicta. Discre- tionem, in pronomine tu. Excellentiam tionem, in pronomine tu. Excellentiam cum dicit, In mulieribus. Vel, solam in- cum dicit, In mulieribus. Vel, solam in-

1 Luc. 1, 38. 1 Luc. 1, 38. 2 Ibidem, 1, 45. 2 Ibidem, 1, 45. 3 Exod. xx, 12. 3 Exod. xx, 12.

I, I,

* Ad Galat. IV, * Ad Galat. IV,

4. 4.

5 Matth. v, 17. 5 Matth. v, 17.

6 De Deo creatore et legislatore dicitur: 6 De Deo creatore et legislatore dicitur: Psal. XVIII, 6 et 7: Exsultavit ut gigas ad cur- Psal. XVIII, 6 et 7: Exsultavit ut gigas ad cur- rendam viam: a summo cælo egressio ejus. rendam viam: a summo cælo egressio ejus.

IN EVANG. LUCÆ, 1-28. IN EVANG. LUCÆ, 1-28.

telligens benedictam, vel benedictam telligens benedictam, vel benedictam præ omnibus. præ omnibus.

Benediclio autem munit et tutat con- Benediclio autem munit et tutat con- tra malum multiplicat spirituale et ve- tra malum multiplicat spirituale et ve- rum bonum et conciliat nobis Deum. rum bonum et conciliat nobis Deum. Quod munit et tutat contra malum, Ge- Quod munit et tutat contra malum, Ge- nes. xxxII, 28, benedixit Angelus Jacob nes. xxxII, 28, benedixit Angelus Jacob in eodem loco, et dixit: Si contra Deum in eodem loco, et dixit: Si contra Deum fortis fuisti, quando magis contra ho- fortis fuisti, quando magis contra ho- mines prævalebis? Adauget etiam omne mines prævalebis? Adauget etiam omne bonum, sicut dicitur, Job, 1, 10: Operi- bonum, sicut dicitur, Job, 1, 10: Operi- bus manuum ejus benedixisti. Et statim bus manuum ejus benedixisti. Et statim sequitur: Possessio ejus crevit in terra. sequitur: Possessio ejus crevit in terra. Quod Deum conciliat, Isa. LXV, 16: Qui Quod Deum conciliat, Isa. LXV, 16: Qui benedictus est super terram, benedicetur benedictus est super terram, benedicetur in Deo. Dicit propheta Amen. Et, Nu- in Deo. Dicit propheta Amen. Et, Nu- mer. vi, 27: Invocabunt nomen meum mer. vi, 27: Invocabunt nomen meum super filios Israel: et ego benedicam eis. super filios Israel: et ego benedicam eis. Sit igitur benedictio super caput Vir- Sit igitur benedictio super caput Vir- ginis. ginis.

Dicit autem, tu discretionem notans, Dicit autem, tu discretionem notans, et significantiam. Discretionem quidem, et significantiam. Discretionem quidem, quia est benedicta singulariter. Signifi- quia est benedicta singulariter. Signifi- cantiam autem, quia benedictionem habet cantiam autem, quia benedictionem habet insignem. Discretive enim benedicitur, insignem. Discretive enim benedicitur, de qua canitur : Benedicta filia tu a de qua canitur : Benedicta filia tu a Domino'. » Signanter autem benedici- Domino'. » Signanter autem benedici- tur, cui principalis et insignis datur be- tur, cui principalis et insignis datur be- nedictio. Deuter. xxx, 16: Benedictio nedictio. Deuter. xxx, 16: Benedictio illius qui apparuit in rubo, veniat super illius qui apparuit in rubo, veniat super caput Joseph, et super verticem nazaræi caput Joseph, et super verticem nazaræi inter fratres suos. Qui enim in rubo ap- inter fratres suos. Qui enim in rubo ap- paruit, Virginem incombustam per con- paruit, Virginem incombustam per con- cupiscentiam designavit, desponsatam cupiscentiam designavit, desponsatam Joseph, cujus Jacob Patriarcha figura Joseph, cujus Jacob Patriarcha figura fuit et hoc super verticem Nazaræi fuit et hoc super verticem Nazaræi ejus, hoc est, Sancti sanctorum Christi ejus, hoc est, Sancti sanctorum Christi descendit, et per ipsum in matrem. Hæc descendit, et per ipsum in matrem. Hæc enim benedictio est omnium gentium, enim benedictio est omnium gentium, hoc est, in quo benedicentur omnes gen- hoc est, in quo benedicentur omnes gen- tes quod fit per Christum, qui solus est tes quod fit per Christum, qui solus est semen benedictum : sicut dicitur, Genes. semen benedictum : sicut dicitur, Genes. x11, 3, et ad Galat. 11, 8. x11, 3, et ad Galat. 11, 8.

Sic igitur discretive et signanter es Sic igitur discretive et signanter es benedicta tu. benedicta tu.

1 Cf. Ruth, III, 10: Benedicta es a Domino, 1 Cf. Ruth, III, 10: Benedicta es a Domino, filia. Judith, xIII, 28: Porro Ozias, princeps po- filia. Judith, xIII, 28: Porro Ozias, princeps po- puli Israel, dixit ad eam; Benedicta es tu, filia, puli Israel, dixit ad eam; Benedicta es tu, filia,

XXII XXII