: :

IN EVANG. LUCÆ, I-21, 22. IN EVANG. LUCÆ, I-21, 22.

etiam ultra condictum sæpe tardat in etiam ultra condictum sæpe tardat in templo nec populus bonus inquietat templo nec populus bonus inquietat eum, sed exspectat: Cantic. II, 7: Ad- eum, sed exspectat: Cantic. II, 7: Ad- juro vos, filiæ Jerusalem,... ne suscite- juro vos, filiæ Jerusalem,... ne suscite- tis, neque evigilare faciatis dilectam, tis, neque evigilare faciatis dilectam, quoadusque ipsa velit. Psal. xxxvi, 4: quoadusque ipsa velit. Psal. xxxvi, 4: Delectare in Domino, et dabit tibi peti- Delectare in Domino, et dabit tibi peti- tiones cordis tui. Sapient. VIII, 16: In- tiones cordis tui. Sapient. VIII, 16: In- trans in domum meam, conquiescam trans in domum meam, conquiescam cum illa: non enim habet amaritudinem cum illa: non enim habet amaritudinem conversatio illius, nec tædium convictus conversatio illius, nec tædium convictus illius. Psal. LXXXIII, 11: Melior est dies illius. Psal. LXXXIII, 11: Melior est dies una in atriis tuis super millia. una in atriis tuis super millia.

« Egressus autem, etc. » « Egressus autem, etc. »

Hic ostenditur qualiter signum istud, Hic ostenditur qualiter signum istud, et pœna innotuit, et per signum visio et pœna innotuit, et per signum visio quam vidit. quam vidit.

Et dicit «Egressus autem de tem- Et dicit «Egressus autem de tem- plo, » ad ostium atrii interioris, « non plo, » ad ostium atrii interioris, « non poterat loqui ad illos, » sicut consue- poterat loqui ad illos, » sicut consue- tum fuit: quod egressus sacerdos post- tum fuit: quod egressus sacerdos post- quam expiaverat templum, loquebatur quam expiaverat templum, loquebatur ad plebem de legis explanatione et pro- ad plebem de legis explanatione et pro- missi, et benedicebat illis: sicut dicitur, missi, et benedicebat illis: sicut dicitur, ad Hebr. ix, 19 et 20. Lecto enim omni ad Hebr. ix, 19 et 20. Lecto enim omni mandato legis a Moyse universo populo, mandato legis a Moyse universo populo, accipiens sanguinem..., omnem populum accipiens sanguinem..., omnem populum aspersit, dicens: Hic est sanguis testa- aspersit, dicens: Hic est sanguis testa- menti quod mandavit ad vos Deus. Tunc menti quod mandavit ad vos Deus. Tunc autem siluit: quia silentium legi et sa- autem siluit: quia silentium legi et sa- crificiis legalibus impositum fuit. Matth. crificiis legalibus impositum fuit. Matth. x1, 13: Omnes prophetæ, et lex usque ad x1, 13: Omnes prophetæ, et lex usque ad Joannem. Ibidem, . 12; A diebus au- Joannem. Ibidem, . 12; A diebus au- tem Joannis Baptistæ usque nunc, re- tem Joannis Baptistæ usque nunc, re- gnum coelorum vim patitur, et violenti gnum coelorum vim patitur, et violenti rapiunt illud. Exod. IV, 10: Ex quo lo- rapiunt illud. Exod. IV, 10: Ex quo lo- cutus es ad servum tuum, impeditioris cutus es ad servum tuum, impeditioris et tarditioris linguæ factus sum. et tarditioris linguæ factus sum.

« Et cognoverunt, » « Et cognoverunt, »

In hoc ipso, « quod visionem » cæle- In hoc ipso, « quod visionem » cæle- stem « vidisset in templo, » postquam stem « vidisset in templo, » postquam obmutuisset. Hoc tamen non videtur obmutuisset. Hoc tamen non videtur esse necessarium: quia, Isa. vi, 1 et esse necessarium: quia, Isa. vi, 1 et

1 Cf. Daniel. ix, 7, et Ezechiel. v. 5 et seq. 1 Cf. Daniel. ix, 7, et Ezechiel. v. 5 et seq.

41 41

seq., Propheta magnam vidit in templo seq., Propheta magnam vidit in templo visionem, et tamen loquebatur. Vidit visionem, et tamen loquebatur. Vidit enim Dominum sedentem super solium enim Dominum sedentem super solium excelsum et elevatum, et Seraphim stare excelsum et elevatum, et Seraphim stare super illud, et clamare: Sanctus, San- super illud, et clamare: Sanctus, San- ctus, Sanctus, etc. Ad hoc dicendum,. ctus, Sanctus, etc. Ad hoc dicendum,. quod quidem non est necessarium ta- quod quidem non est necessarium ta- cere ex viso signo, sed isti ex posteriori cere ex viso signo, sed isti ex posteriori arguebant præcedens. Viderunt enim arguebant præcedens. Viderunt enim mutum, et cognoverunt quod causa ali- mutum, et cognoverunt quod causa ali- qua esset non naturalis, et tunc oportuit qua esset non naturalis, et tunc oportuit quod causa esset visio coelestis, quæ quod causa esset visio coelestis, quæ destituit homines a potentiis naturalibus : destituit homines a potentiis naturalibus : sicut Daniel et Ezechiel qui ambo dis- sicut Daniel et Ezechiel qui ambo dis- soluti corruerunt 1. soluti corruerunt 1.

Est autem visio triplex: corporalis, Est autem visio triplex: corporalis, imaginaria, et intellectualis. Corporalis, imaginaria, et intellectualis. Corporalis, quæ est ante oculos: imaginaria, quæ quæ est ante oculos: imaginaria, quæ est per rerum imagines in spiritu: dicit est per rerum imagines in spiritu: dicit enim Augustinus, quod « spiritus est enim Augustinus, quod « spiritus est

« «

quidem mente inferior, in qua imagi- quidem mente inferior, in qua imagi- « nes rerum imprimuntur. » Intellectua- « nes rerum imprimuntur. » Intellectua- lis vero est, quando rerum veritatem ipse lis vero est, quando rerum veritatem ipse intellectus videt. Et has omnes habuit intellectus videt. Et has omnes habuit Zacharias: quia speciem Angeli vidit, et Zacharias: quia speciem Angeli vidit, et vocem audivit, sive species vocum sen- vocem audivit, sive species vocum sen- sibiles, et imagines retinuit, et intellexit sibiles, et imagines retinuit, et intellexit intentionem. Daniel. x, 1: Intelligentia intentionem. Daniel. x, 1: Intelligentia opus est in visione. Quia si aliquis in opus est in visione. Quia si aliquis in sensu visionem coelestem videat, vel sensu visionem coelestem videat, vel imaginatione aliquid percipiat et non imaginatione aliquid percipiat et non intelligat, non est propter hoc propheta: intelligat, non est propter hoc propheta: quia revelatio non est sibi facta, sed re- quia revelatio non est sibi facta, sed re- cta vidit quæ vidit: sicut, Daniel. v, cta vidit quæ vidit: sicut, Daniel. v, 5 et seq., ubi Balthasar sensibiliter ar- 5 et seq., ubi Balthasar sensibiliter ar- ticulos in pariete scribens vidit; et ta- ticulos in pariete scribens vidit; et ta- men non intellexit. Daniel autem pro- men non intellexit. Daniel autem pro- pheta fuit qui intellexit, quamvis arti- pheta fuit qui intellexit, quamvis arti- culos non viderit. Similiter, Genes. culos non viderit. Similiter, Genes. XLI, 1 et seq., Pharao spicas et boves XLI, 1 et seq., Pharao spicas et boves per imaginationem vidit : et quia non per imaginationem vidit : et quia non intellexit, propheta non fuit: sed Joseph, intellexit, propheta non fuit: sed Joseph, qui imaginatione non vidit, sed intelle- qui imaginatione non vidit, sed intelle- ctualem revelationem intellexit de eis. ctualem revelationem intellexit de eis. Talem igitur visionem perfectam et re- Talem igitur visionem perfectam et re- velationem agnoverunt Sacerdotem vi- velationem agnoverunt Sacerdotem vi- disse. Psal. LXXXVIII, 20: Locutus es in disse. Psal. LXXXVIII, 20: Locutus es in

42 42

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

visione cum sanctis tuis. Osee, x1, 10: visione cum sanctis tuis. Osee, x1, 10: Ego visionem multiplicavi eis. Indicium Ego visionem multiplicavi eis. Indicium enim boni sacerdotis visio divina. Exod. enim boni sacerdotis visio divina. Exod. XXXIII, 19 Ego ostendam omne bonum XXXIII, 19 Ego ostendam omne bonum tibi, et vocabo in nomine Domini coram tibi, et vocabo in nomine Domini coram te. Luc. x, 23: Beati oculi qui vident te. Luc. x, 23: Beati oculi qui vident quæ vos videtis. Isa. xxvi, 10, secundum quæ vos videtis. Isa. xxvi, 10, secundum translationem Septuaginta: « Auferatur translationem Septuaginta: « Auferatur impius, ut non videat gloriam Do- impius, ut non videat gloriam Do- mini »Videmus autem Dominum mini »Videmus autem Dominum in contemplatione per intellectum, et in contemplatione per intellectum, et in Scriptura per studium, et in ora- in Scriptura per studium, et in ora- tione per desiderium. De primo, Genes. tione per desiderium. De primo, Genes. XXXII, 30 Vidi Deum facie ad faciem, XXXII, 30 Vidi Deum facie ad faciem, et salva facta est anima mea. De se- et salva facta est anima mea. De se- cundo, II ad Corinth. In, 18: Nos cundo, II ad Corinth. In, 18: Nos omnes, revelata facie gloriam Domini omnes, revelata facie gloriam Domini speculantes, in eamdem imaginem trans- speculantes, in eamdem imaginem trans- formamur a claritate in claritatem, formamur a claritate in claritatem, tamquam a Domini spiritu. De tertio, tamquam a Domini spiritu. De tertio, Matth. v, 8: Beati mundo corde, quo- Matth. v, 8: Beati mundo corde, quo- niam ipsi Deum videbunt. Psal. LXXXIII, niam ipsi Deum videbunt. Psal. LXXXIII, 8: Ibunt de virtute in virtutem, videbi- 8: Ibunt de virtute in virtutem, videbi- tur Deus deorum in Sion. tur Deus deorum in Sion.

« Et ipse erat innuens illis, « Et ipse erat innuens illis,

» »

Visionem significando, et promissio- Visionem significando, et promissio- nem, et exauditam esse orationem. In- nem, et exauditam esse orationem. In- nuere enim componitur ab in præposi- nuere enim componitur ab in præposi- tione, et nutum facere: unde innuere tione, et nutum facere: unde innuere est ad intus intentionis et intellectus nu- est ad intus intentionis et intellectus nu- tum facere. Nutus autem fit manu, quæ tum facere. Nutus autem fit manu, quæ significat operationis bonæ virtutem : significat operationis bonæ virtutem : qui nutus in suadendo populo majoris qui nutus in suadendo populo majoris est efficaciæ quam sermo. Unde Domi- est efficaciæ quam sermo. Unde Domi- nus, Joan. VIII, 6-8, cum convincere nus, Joan. VIII, 6-8, cum convincere vellet rebelles digito scripsit, id est, vellet rebelles digito scripsit, id est, opere. Dominus cum ad obedientiam in- opere. Dominus cum ad obedientiam in- duceret multitudinem, digito scripsit duceret multitudinem, digito scripsit mandata. Act. XIII, 16: Surgens autem mandata. Act. XIII, 16: Surgens autem Paulus, et manu silentium indicens, Paulus, et manu silentium indicens, ait. Aggæi, 1, 1: Factum est verbum ait. Aggæi, 1, 1: Factum est verbum Domini in manu Aggæi. Domini in manu Aggæi.

1 Vulgata habet, Isa. XXVI, 10: Misereamur. 1 Vulgata habet, Isa. XXVI, 10: Misereamur. impio, et non discèt justitiam: in terra sancto- impio, et non discèt justitiam: in terra sancto- rum iniqua gessit, et non videbit gloriam Domini. rum iniqua gessit, et non videbit gloriam Domini.

« Et permansit mutus. » « Et permansit mutus. »

Secundum est quod veritas signi cer- Secundum est quod veritas signi cer- titudinem dat promissæ rei. Aliquando titudinem dat promissæ rei. Aliquando etiam de divinis percipientes, muti esse etiam de divinis percipientes, muti esse debemus exemplo istius ad populum : debemus exemplo istius ad populum : unde Apostolus coelestem visionem an- unde Apostolus coelestem visionem an- nis quatuordecim occultavit, et tunc ex nis quatuordecim occultavit, et tunc ex necessitate coactus dixit: hæc enim sunt necessitate coactus dixit: hæc enim sunt arcana verba, quæ non licet homini lo- arcana verba, quæ non licet homini lo- qui 3. Proverb. xxv, 2: Gloria Dei est qui 3. Proverb. xxv, 2: Gloria Dei est celare verbum. Iste igitur accepit hoc celare verbum. Iste igitur accepit hoc sibi in pœnam rei futuræ in signum, et sibi in pœnam rei futuræ in signum, et nobis ad cautelam et doctrinam. Job. nobis ad cautelam et doctrinam. Job. XLI, 3: Insipienter locutus sum. Job, XLI, 3: Insipienter locutus sum. Job, XXI, 5 Obstupescite, et superponite XXI, 5 Obstupescite, et superponite digitum ori vestro. Et, ibidem, xxix, 9: digitum ori vestro. Et, ibidem, xxix, 9: Principes cessabant loqui, et digitum Principes cessabant loqui, et digitum superponebant ori suo. superponebant ori suo.

« Et factum est, ut impleti sunt 23 « Et factum est, ut impleti sunt 23 dies officii ejus, abiit in domum dies officii ejus, abiit in domum

suam. » suam. »

Hic incipit promissio verificationis. Hic incipit promissio verificationis. Et dicuntur duo, sacerdotis et uxoris Et dicuntur duo, sacerdotis et uxoris conjunctio, et Præcursoris conceptio. conjunctio, et Præcursoris conceptio.

De conjunctione dicitur: « Et factum De conjunctione dicitur: « Et factum est ut impleti sunt dies » septem « offi- est ut impleti sunt dies » septem « offi- cii, » administrationis «< ejus, » quos cii, » administrationis «< ejus, » quos oportuit eadem die esse impletos: et sic oportuit eadem die esse impletos: et sic restabant adhuc septem dies, septem restabant adhuc septem dies, septem dies Septembris: quia ulterius loqui non dies Septembris: quia ulterius loqui non poterat. Dictum autem fuerat supra, poterat. Dictum autem fuerat supra, quod hæc fuit decima dies mensis luna- quod hæc fuit decima dies mensis luna- ris et secundum nostros solares menses ris et secundum nostros solares menses erat octavo Kalendas Octobris. erat octavo Kalendas Octobris.

Nota quod iste Sacerdos diligenter Nota quod iste Sacerdos diligenter vices suas explevit: nec alium pro se vices suas explevit: nec alium pro se posuit: neque sicut quidam, qui quando posuit: neque sicut quidam, qui quando semel in anno apparent, statim vadunt, semel in anno apparent, statim vadunt, ét alios pro se in ecclesiasticis officiis ét alios pro se in ecclesiasticis officiis ponentes ipsi per se temporalia colligunt. ponentes ipsi per se temporalia colligunt. Contra quod dicit Petrus, Act. vi, 2 et seq.: Contra quod dicit Petrus, Act. vi, 2 et seq.:

2 Cf. Exod. xxiv, 12. 2 Cf. Exod. xxiv, 12.

3 II ad Corinth. XII, 4. 3 II ad Corinth. XII, 4.

24 24

25 25

IN EVANG. LUCÆ, I-24, 25. IN EVANG. LUCÆ, I-24, 25.

Non est æquum nos derelinquere verbum Non est æquum nos derelinquere verbum Dei, et ministrare mensis. Considerate Dei, et ministrare mensis. Considerate ego fratres viros... quos constituamus ego fratres viros... quos constituamus super hoc opus. Nos vero orationi, et super hoc opus. Nos vero orationi, et ministerio verbi instantes erimus. Ex- ministerio verbi instantes erimus. Ex- pleto ergo ministerio abiit in domum pleto ergo ministerio abiit in domum suam ubi erat uxor cum familia. Genes. suam ubi erat uxor cum familia. Genes. xxx, 30: Justum est ut aliquando pro- xxx, 30: Justum est ut aliquando pro- videam etiam domui meæ. Nec credo videam etiam domui meæ. Nec credo quod statim abierit: sed de templo quod statim abierit: sed de templo abiens et de ministratione, ivit celebrare abiens et de ministratione, ivit celebrare festum Tabernaculorum, quod ultimis festum Tabernaculorum, quod ultimis septem diebus Septembris celebratur. Et septem diebus Septembris celebratur. Et ideo in principio Octobris primo ad am- ideo in principio Octobris primo ad am- plexus redivit uxoris, et hoc magis con- plexus redivit uxoris, et hoc magis con- sonat sequentibus. sonat sequentibus.

« Post hos autem dies concepit Eli- « Post hos autem dies concepit Eli- sabeth uxor ejus, et occultabat se sabeth uxor ejus, et occultabat se mensibus quinque, dicens: mensibus quinque, dicens:

Quia sic fecit mihi Dominus, in Quia sic fecit mihi Dominus, in diebus quibus respexit auferre oppro- diebus quibus respexit auferre oppro- brium meum inter homines. » brium meum inter homines. »

Hic agit de conceptu et veritate pro- Hic agit de conceptu et veritate pro- missi. missi.

Et tangit duo conceptum, et vere- Et tangit duo conceptum, et vere- cundiam concipientis. cundiam concipientis.

De conceptu dicit: « Post hos dies, » De conceptu dicit: « Post hos dies, » administrationis et celebrationis festi, administrationis et celebrationis festi, «< concepit Elisabeth: » conclusio duorum «< concepit Elisabeth: » conclusio duorum seminum in matrice dicitur conceptus, seminum in matrice dicitur conceptus, « uxor ejus, » ne credatur per alium ge- « uxor ejus, » ne credatur per alium ge- nuisse, sed quæ fuit sterilis et anus, ex nuisse, sed quæ fuit sterilis et anus, ex promissione Dei concepit: ut fides habe- promissione Dei concepit: ut fides habe- "ret meritum, cui humana ratio nullum "ret meritum, cui humana ratio nullum præbet experimentum. præbet experimentum.

Et subjungit de verecundia, dicens: Et subjungit de verecundia, dicens:

« Et occultabat se, etc. » « Et occultabat se, etc. »

Duo dicit: signum verecundiæ, quia Duo dicit: signum verecundiæ, quia « occultabat se mensibus quinque. » « occultabat se mensibus quinque. » Glossa dicit, ut probaret utrum vere con- Glossa dicit, ut probaret utrum vere con- cepisset eo quod in talibus : cepisset eo quod in talibus : molam molam matricis mulieres sæpe decipiuntur. Quæ matricis mulieres sæpe decipiuntur. Quæ causa nulla videtur esse, quia tunc non causa nulla videtur esse, quia tunc non

per per

43 43

fecisset ex verecundia: quia Augustinus fecisset ex verecundia: quia Augustinus dicit eam ex verecundia hoc fecisse. Ve- dicit eam ex verecundia hoc fecisse. Ve- recundabatur enim, eo quod videbatur recundabatur enim, eo quod videbatur cui cui in senio operam voluptati dare : in senio operam voluptati dare : etiam in juventute operam dare verecun- etiam in juventute operam dare verecun- dum est, nisi ob spem prolis. Eccli. xxv, dum est, nisi ob spem prolis. Eccli. xxv, 3 et 4: Tres species odivit anima mea.... 3 et 4: Tres species odivit anima mea.... pauperem superbum, divitem mendacem, pauperem superbum, divitem mendacem, et senem fatuum et insensatum, id est, et senem fatuum et insensatum, id est, luxuriosum. Potest enim dici in veritate, luxuriosum. Potest enim dici in veritate, quod ex verecundia se absconderit: et quod ex verecundia se absconderit: et ut probaret, hoc est probatum osten- ut probaret, hoc est probatum osten- deret quod non ex libidine, sed ex obe- deret quod non ex libidine, sed ex obe- dientia voluptati operam dedisset. Quin- dientia voluptati operam dedisset. Quin- que autem menses quibus occultabatur que autem menses quibus occultabatur fuerunt october, november, december, fuerunt october, november, december, januarius, februarius. Et forte verior januarius, februarius. Et forte verior ratio est occultationis, quod noluit se, et ratio est occultationis, quod noluit se, et infantem quem gestabat in utero exhi- infantem quem gestabat in utero exhi- bere vulgo, nisi prius exhiberet in utero bere vulgo, nisi prius exhiberet in utero suo eumdem Christo: ut opus suæ præ- suo eumdem Christo: ut opus suæ præ- cursionis primo inciperet coram eo, cu- cursionis primo inciperet coram eo, cu- jus præcursor ordinatus fuerat. jus præcursor ordinatus fuerat.

« Dicens: Quia sic fecit, etc. » « Dicens: Quia sic fecit, etc. »

Ecce pudoris verbum : « Quia sic fe- Ecce pudoris verbum : « Quia sic fe- cit mihi Dominus, » auctoritate et pro- cit mihi Dominus, » auctoritate et pro- missione, non maritus, nisi imprægna- missione, non maritus, nisi imprægna- tionis mysterio. II Machab. VII, 22 et tionis mysterio. II Machab. VII, 22 et 23 Nescio qualiter in utero meo appa- 23 Nescio qualiter in utero meo appa- ruistis. Neque enim ego spiritum et ani- ruistis. Neque enim ego spiritum et ani- mam donavi vobis et vitam, et singulo- mam donavi vobis et vitam, et singulo- rum membra non ego ipsa compegi : sed rum membra non ego ipsa compegi : sed mundi Creator qui formavit hominis na- mundi Creator qui formavit hominis na- tivitatem, quique omnium invenit origi- tivitatem, quique omnium invenit origi-

nem. nem.

« In diebus » suæ præfinitionis, « qui- « In diebus » suæ præfinitionis, « qui- bus respexit, » hoc est, visum quem pro- bus respexit, » hoc est, visum quem pro- pter primi hominis inobedientiam aver- pter primi hominis inobedientiam aver- terat, ad nos reduxit in misericordia et terat, ad nos reduxit in misericordia et beneplacito suo. Sapient. IV, 15: Respe- beneplacito suo. Sapient. IV, 15: Respe- ctus ejus in electos illius. Respectio ctus ejus in electos illius. Respectio enim est reductio visus ad posterius. enim est reductio visus ad posterius.

« Auferre opprobrium meum, » scili « Auferre opprobrium meum, » scili cet opprobrium sterilitatis de qua supra cet opprobrium sterilitatis de qua supra dictum est, « inter homines: » quia apud dictum est, « inter homines: » quia apud Deum omni honore digna fuit, licet inter Deum omni honore digna fuit, licet inter homines opprobrium sterilitatis per Dei homines opprobrium sterilitatis per Dei

44 44

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

dispensationem sustineret. Isa. LIV, 4 : dispensationem sustineret. Isa. LIV, 4 : Opprobrii viduitatis tuæ non recordabe- Opprobrii viduitatis tuæ non recordabe- ris amplius. I Reg. 11, 5: Sterilis pe- ris amplius. I Reg. 11, 5: Sterilis pe- perit plurimos. Quia in uno peperit om- perit plurimos. Quia in uno peperit om- nes filios Dei, quia eum qui præcursor et. nes filios Dei, quia eum qui præcursor et. dux est omnium bonorum. dux est omnium bonorum.

Attende Quædam Glossæ hic dicunt, Attende Quædam Glossæ hic dicunt, quod introitus summi Sacerdotis in tem- quod introitus summi Sacerdotis in tem- plum significat allegorice introitum Chri- plum significat allegorice introitum Chri- sti (qui est Sacerdos secundum ordinem sti (qui est Sacerdos secundum ordinem Melchisedech ¹) in Mariam, quæ est Melchisedech ¹) in Mariam, quæ est templum Dei specialiter sanctificata. templum Dei specialiter sanctificata. Psal. XCII, 5: Domum tuam, Domine, Psal. XCII, 5: Domum tuam, Domine, decet sanctitudo. decet sanctitudo.

: :

Aliæ Glossæ dicunt, quod introitus Aliæ Glossæ dicunt, quod introitus Sacerdotis in Sancta sanctorum pro po- Sacerdotis in Sancta sanctorum pro po- pulo, significat introitum Christi in cœ- pulo, significat introitum Christi in cœ- lum et hanc allegoriam facit Aposto- lum et hanc allegoriam facit Aposto- lus, ad Hebr. 1x, 24: Non enim in ma- lus, ad Hebr. 1x, 24: Non enim in ma- nufacta sancta Jesus introivit, exempla- nufacta sancta Jesus introivit, exempla- ria verorum, sed in ipsum cœlum, ut ria verorum, sed in ipsum cœlum, ut appareat nunc vultui Dei pro nobis. appareat nunc vultui Dei pro nobis. Exitus autem Sacerdotis de templo si- Exitus autem Sacerdotis de templo si- gnat exitum nostri Sacerdotis de cœlo: gnat exitum nostri Sacerdotis de cœlo: et ideo unus Sacerdos intravit et exivit : et ideo unus Sacerdos intravit et exivit : quia, sicut dicitur, ad Ephes. iv, 10: quia, sicut dicitur, ad Ephes. iv, 10: Qui descendit, ipse est et qui ascendit Qui descendit, ipse est et qui ascendit super omnes cælos, ut impleret omnia. super omnes cælos, ut impleret omnia.

Alia autem dicit, quod Zacharias si- Alia autem dicit, quod Zacharias si- gnificat vetus sacerdotium, et Elisabeth gnificat vetus sacerdotium, et Elisabeth legem per exercitium studii sacerdotum legem per exercitium studii sacerdotum spiritualibus intellectibus fœcundandam : spiritualibus intellectibus fœcundandam : sed sterilis remansit usque ad nativita- sed sterilis remansit usque ad nativita- tem Christi, quæ juvenis fuerat sub tem Christi, quæ juvenis fuerat sub Moyse, et adulta sub Prophetis: quia Moyse, et adulta sub Prophetis: quia spirituales filios usque ad gratiam Chri- spirituales filios usque ad gratiam Chri- sti non produxit : et ideo tempore gra- sti non produxit : et ideo tempore gra- tiæ Joannem concepit, qui gratia Dei tiæ Joannem concepit, qui gratia Dei interpretatur, et tunc sterilitatis ejus au- interpretatur, et tunc sterilitatis ejus au- fertur opprobrium: et tamen verecun- fertur opprobrium: et tamen verecun- datur, qui sub aliis sterilitati subjacuit. datur, qui sub aliis sterilitati subjacuit. II ad Corinth. III, 15 et 16: Usque in II ad Corinth. III, 15 et 16: Usque in hodiernum diem, cum legitur Moyses, hodiernum diem, cum legitur Moyses, velamen positum est super cor eorum : velamen positum est super cor eorum : cum autem conversus fuerit ad Domi- cum autem conversus fuerit ad Domi- num, auferetur velamen. Alia quæ sunt num, auferetur velamen. Alia quæ sunt

* Psal. cix, 4: Tu es sacerdos in æternum * Psal. cix, 4: Tu es sacerdos in æternum secundum ordinem Melchisedech. secundum ordinem Melchisedech.

in Glossis sunt manifesta cuilibet per se.. in Glossis sunt manifesta cuilibet per se..

«In mense autem sexto. » «In mense autem sexto. »

Hic incipit Evangelista tangere de no- Hic incipit Evangelista tangere de no- vi solis ortu, quem producit lucifer: de vi solis ortu, quem producit lucifer: de quo jam ante habitus est sermo 2. quo jam ante habitus est sermo 2.

Tangit autem circa conceptionem Sal- Tangit autem circa conceptionem Sal- vatoris tria, videlicet annuntiationem, vatoris tria, videlicet annuntiationem, salutationem, et conceptionem. salutationem, et conceptionem.

Circa salutationem tangit tria: perso- Circa salutationem tangit tria: perso- nas salutantes, personam salutatam, et nas salutantes, personam salutatam, et tempus consonum salutationi. tempus consonum salutationi.

De tempore dicit: « In mense autem De tempore dicit: « In mense autem sexto, » a conceptione Joannis: quia in sexto, » a conceptione Joannis: quia in martio, octavo Kalendas Aprilis. Cujus martio, octavo Kalendas Aprilis. Cujus ratio litteralis est: quia Præcursor prius ratio litteralis est: quia Præcursor prius motibus vitæ excipere debuit Regem ve- motibus vitæ excipere debuit Regem ve- nientem, et sic ante eum præcurrere. nientem, et sic ante eum præcurrere. Sensibiles autem motus vitæ non habet Sensibiles autem motus vitæ non habet infans ante sextum mensem: in primis infans ante sextum mensem: in primis enim quatuor mensibus fortiter radica- enim quatuor mensibus fortiter radica- tur in matrice in quinto autem residen- tur in matrice in quinto autem residen- tibus aliquantulum motibus humorum, tibus aliquantulum motibus humorum, præparatur ad sensum et ad motum : et præparatur ad sensum et ad motum : et in sexto mense dat motum sensibilem in sexto mense dat motum sensibilem localem. localem.

: :

Sunt etiam præter hanc rationem aliæ Sunt etiam præter hanc rationem aliæ tres rationes, quare in sexto mense : tres rationes, quare in sexto mense : quarum prima est, ut tempori nostræ quarum prima est, ut tempori nostræ condemnationis tempus congrueret repa- condemnationis tempus congrueret repa- rationis secunda, ut creationi mundi rationis secunda, ut creationi mundi consonaret ejusdem mundi in homine consonaret ejusdem mundi in homine reparatio: tertia, ut tempori refloritionis reparatio: tertia, ut tempori refloritionis mundi Verbum incarnatum mundum re- mundi Verbum incarnatum mundum re- florere faciens consonaret. Et quantum florere faciens consonaret. Et quantum ad primam notandum, quod in Martio ad primam notandum, quod in Martio octavo Kalendas Aprilis factus est mun- octavo Kalendas Aprilis factus est mun- dus et in ipso cecidit Adam per pecca- dus et in ipso cecidit Adam per pecca- tum post meridiem, ut dicitur, Genes, tum post meridiem, ut dicitur, Genes, 111, 8 et 9 Cum audissent vocem Domi- 111, 8 et 9 Cum audissent vocem Domi- ni Dei deambulantis in paradiso ad au- ni Dei deambulantis in paradiso ad au- ram post meridiem... Vocavitque Do- ram post meridiem... Vocavitque Do- minus Deus Adam, et dixit ei: Ubi es. minus Deus Adam, et dixit ei: Ubi es. Et, sicut dicitur, Jerem. xv, 9: Occidit Et, sicut dicitur, Jerem. xv, 9: Occidit ei sol cum adhuc esset dies. Et iterum, ei sol cum adhuc esset dies. Et iterum,

2 Cf. supra, ad ŷ. 13, in interpretatione horum 2 Cf. supra, ad ŷ. 13, in interpretatione horum verborum Et vocabis nomen ejus Joannem. verborum Et vocabis nomen ejus Joannem.

26 26

: :

IN EVANG. LUCÆ, I-26, IN EVANG. LUCÆ, I-26,

Jerem. VI, 4: Væ nobis, quia declinavit Jerem. VI, 4: Væ nobis, quia declinavit dies, quia longiores factæ sunt umbræ dies, quia longiores factæ sunt umbræ vesperi. Obscuritates enim super nos vesperi. Obscuritates enim super nos prolongatæ sunt occidente sole justitiæ. prolongatæ sunt occidente sole justitiæ. Apte ergo tunc etiam fit mundi repara- Apte ergo tunc etiam fit mundi repara- tio. Hoc significatum est, I Machab. iv, tio. Hoc significatum est, I Machab. iv, 54 Secundum tempus et secundum 54 Secundum tempus et secundum diem in qua contaminaverunt templum diem in qua contaminaverunt templum gentes, in ipsa renovatum est. Sic enim gentes, in ipsa renovatum est. Sic enim lignum in quo cecidimus tunc notavit, ut lignum in quo cecidimus tunc notavit, ut dicit Ambrosius, damna ligni ut solve- dicit Ambrosius, damna ligni ut solve- ret 1. Ita tempus tunc notavit, ut in ipso ret 1. Ita tempus tunc notavit, ut in ipso lapsum primi hominis repararet. Isa. lapsum primi hominis repararet. Isa. XLIX, 8 In tempore placito exaudivi te, XLIX, 8 In tempore placito exaudivi te, et in die salutis auxiliatus sum tui. et in die salutis auxiliatus sum tui. II ad Corinth. vi, 2 et 3 : Ecce nunc tem- II ad Corinth. vi, 2 et 3 : Ecce nunc tem- pus acceptabile, ecce nunc dies salutis. pus acceptabile, ecce nunc dies salutis. Nemini dantes ullam offensionem, etc. Nemini dantes ullam offensionem, etc. Psal. cxvII, 24 Hæc est dies quam fecit Psal. cxvII, 24 Hæc est dies quam fecit Dominus, exsultemus, et lætemur in ea. Dominus, exsultemus, et lætemur in ea.

Circa secundam autem rationem no- Circa secundam autem rationem no- tandum quod dicit Augustinus, quod tandum quod dicit Augustinus, quod ideo Deus (cujus perfecta sunt opera) ideo Deus (cujus perfecta sunt opera) in senario dierum perfecit opus suum, in senario dierum perfecit opus suum, quia senarius numerus perfectus et-con- quia senarius numerus perfectus et-con- stans ex suis partibus totus, non mon- stans ex suis partibus totus, non mon- struosam ultra totum generans super- struosam ultra totum generans super- fluitatem, neque citra remanens generat fluitatem, neque citra remanens generat imperfectionem. Ab inchoatione ergo imperfectionem. Ab inchoatione ergo nostræ salutis, quæ in Joannis concep- nostræ salutis, quæ in Joannis concep- tione inchoata est, eadem ratione no- tione inchoata est, eadem ratione no- stram perfecit salutem in senario men- stram perfecit salutem in senario men- sium ille qui operatus est salutem in sium ille qui operatus est salutem in medio. Job, v, 19: In sex tribulationi- medio. Job, v, 19: In sex tribulationi- bus liberabit te, et in septima non tan- bus liberabit te, et in septima non tan- get te malum. Hoc significatum est, get te malum. Hoc significatum est, Joan. iv, 6, ubi dicitur, quod sexta hora Joan. iv, 6, ubi dicitur, quod sexta hora sedit super fontem, unde nobis fluxerunt sedit super fontem, unde nobis fluxerunt fluenta gratiarum. Luc. xi, 14 : Sex fluenta gratiarum. Luc. xi, 14 : Sex dies sunt in quibus oportet operari: in dies sunt in quibus oportet operari: in his ergo venite, et curamini. Deuter. his ergo venite, et curamini. Deuter. XXXII, et 4: Date magnificentiam Deo XXXII, et 4: Date magnificentiam Deo nostro. Dei perfecta sunt opera. Joan. nostro. Dei perfecta sunt opera. Joan.

1 Ipse lignum tunc notavit, 1 Ipse lignum tunc notavit, Damna ligni ut solveret. Damna ligni ut solveret. (Hymnus Pange lingua. Stroph 2). (Hymnus Pange lingua. Stroph 2).

2 Cf. Isa. XI, 1: Et egredietur virga de radice 2 Cf. Isa. XI, 1: Et egredietur virga de radice Jesse, et flos de radice ejus ascendet. Jesse, et flos de radice ejus ascendet.

45 45

V, 17 Pater meus usque modo opera- V, 17 Pater meus usque modo opera- tur, et ego operor. Sic enim juxta pro- tur, et ego operor. Sic enim juxta pro- phetam Isaiam, LXVI, 23: Erit mensis phetam Isaiam, LXVI, 23: Erit mensis ех mense, et sabbatum ex sabbato, ех mense, et sabbatum ex sabbato, quando menses et dies operis creationis quando menses et dies operis creationis respondent operi redemptionis. respondent operi redemptionis.

Circa tertiam rationem notandum,quod Circa tertiam rationem notandum,quod tunc sol ad æqualitatem diei et noctis tunc sol ad æqualitatem diei et noctis ascendens facit florere terram nostram ascendens facit florere terram nostram habitabilem, et ideo etiam congruum est, habitabilem, et ideo etiam congruum est, ut nostra salus et floruerit, et flos ortus ut nostra salus et floruerit, et flos ortus sit, qui ascendit de radice Jesse 2. II Reg. sit, qui ascendit de radice Jesse 2. II Reg. XXIII, 5 Cuncta salus mea, et omnis XXIII, 5 Cuncta salus mea, et omnis voluntas: nec est quidquam ex ea quod voluntas: nec est quidquam ex ea quod non germinet. Isa. Lv, 10 et 11: Quo- non germinet. Isa. Lv, 10 et 11: Quo- modo descendit imber et nix de cœlo, modo descendit imber et nix de cœlo, et illuc ultra non revertitur, sed inebriat et illuc ultra non revertitur, sed inebriat terram, et infundit eam, et germinare terram, et infundit eam, et germinare eam facit, et dat semen, serenti, et pa- eam facit, et dat semen, serenti, et pa- nem comedenti: sic erit verbum meum nem comedenti: sic erit verbum meum quod egredietur de ore meo : non reverte- quod egredietur de ore meo : non reverte- tur ad me vacuum, sed faciet quæcumque tur ad me vacuum, sed faciet quæcumque volui, et prosperabitur in his ad quæ volui, et prosperabitur in his ad quæ misi illud. Tunc enim omnia elementa misi illud. Tunc enim omnia elementa seminibus suis gestiunt se conformare seminibus suis gestiunt se conformare flori, qui oritur in gloriosa Virgine. flori, qui oritur in gloriosa Virgine.

Hoc est igitur quod dicit : « In mense Hoc est igitur quod dicit : « In mense sexto, » ut congruat et numerus, et tem- sexto, » ut congruat et numerus, et tem- pus, et eventus: numerus in perfectione, pus, et eventus: numerus in perfectione, tempus in salutis germinatione, et even- tempus in salutis germinatione, et even- tus in primi lapsus reparatione. Rorent tus in primi lapsus reparatione. Rorent igitur coeli desuper, et nubes pluant ju- igitur coeli desuper, et nubes pluant ju- stum, et terra uteri beatæ Virginis ape- stum, et terra uteri beatæ Virginis ape- riatur, et germinet Salvatorem 3. Jerem. riatur, et germinet Salvatorem 3. Jerem. XXIII, 5 Ecce dies veniunt, dicit Domi- XXIII, 5 Ecce dies veniunt, dicit Domi- nus, et suscitabo David germen justum, nus, et suscitabo David germen justum, et regnabit rex, et sapiens erit. Istud est. et regnabit rex, et sapiens erit. Istud est. tempus, de quo dicitur, II Machab. I, tempus, de quo dicitur, II Machab. I, 22 Tempus affuit quo sol refulsit, qui 22 Tempus affuit quo sol refulsit, qui prius erat in nubilo. Unum enim tem- prius erat in nubilo. Unum enim tem- pus lucidum claro sole refulget, quia pus lucidum claro sole refulget, quia tunc timentibus Deum ortus est sol ju- tunc timentibus Deum ortus est sol ju- stitiæ, et sanitas in pennis ejus *. stitiæ, et sanitas in pennis ejus *.

3 Cf. Isa. XLV, 8: Rorate, cœli, desuper, et nu- 3 Cf. Isa. XLV, 8: Rorate, cœli, desuper, et nu- bes ptuant Justum aperiatur terra, et germinet bes ptuant Justum aperiatur terra, et germinet Salvatorum. Salvatorum.

4 Malach. IV, 2: Orietur vobis timentibus no- 4 Malach. IV, 2: Orietur vobis timentibus no- men meum Sol justitiæ, et sanitas in pennis ejus men meum Sol justitiæ, et sanitas in pennis ejus

46 46

Sequitur: Sequitur:

« Missus est. » « Missus est. »

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

Describitur salutantis et annuntiantis Describitur salutantis et annuntiantis

persona. persona.

Et dicuntur duo: Angelus minister. Et dicuntur duo: Angelus minister. exsequens, et Deus legationem et saluta- exsequens, et Deus legationem et saluta- tionem mandans et injungens. tionem mandans et injungens.

De Angelo itaque dicit : « Missus De Angelo itaque dicit : « Missus est, » et in hoc notat auctoritatem, est, » et in hoc notat auctoritatem,

« «

Angelus, » et in hoc tangit ministe- Angelus, » et in hoc tangit ministe- rium, « Gabriel, » et in hoc tangit offi- rium, « Gabriel, » et in hoc tangit offi- cium et virtutem. cium et virtutem.

Non enim tantam legationem arrogare Non enim tantam legationem arrogare sibi quisquam auderet, nisi a Deo missus sibi quisquam auderet, nisi a Deo missus esset. Ad hoc tam idoneus nullus inve- esset. Ad hoc tam idoneus nullus inve- niretur in cœlo, qui ad tantum sacra- niretur in cœlo, qui ad tantum sacra- mentum diceret Ecce ego, mitte me 3 : mentum diceret Ecce ego, mitte me 3 : nisi ipse sua præciperet auctoritate. nisi ipse sua præciperet auctoritate.

Est autem hæc legatio admirabiliter Est autem hæc legatio admirabiliter digna, ardore desiderii Patrum diu de- digna, ardore desiderii Patrum diu de- siderata, et ab omni eo qui spiritualis est siderata, et ab omni eo qui spiritualis est dulcissime audita, et clamore devotionis dulcissime audita, et clamore devotionis omnium fidelium et in communi denun- omnium fidelium et in communi denun- tiata. Propter admirationem altitudinis tiata. Propter admirationem altitudinis ejus et dignitatis dictum est, Abdiæ, ejus et dignitatis dictum est, Abdiæ, . 1 Auditum audivimus a Domino, et . 1 Auditum audivimus a Domino, et legatum ad gentes misit, hoc est, ad legatum ad gentes misit, hoc est, ad gentium utilitatem. Genes. xxxvII, 13: gentium utilitatem. Genes. xxxvII, 13: Veni, mittam te ad eos. Ardorem desi- Veni, mittam te ad eos. Ardorem desi- derii Patrum sonat vox illa, Genes. XLIX, derii Patrum sonat vox illa, Genes. XLIX, 18: Salutare tuum exspectabo, Domine. 18: Salutare tuum exspectabo, Domine. Exod. IV, 13: Obsecro, Domine, mitte Exod. IV, 13: Obsecro, Domine, mitte quem missurus es. Dulcedinem vocis ejus quem missurus es. Dulcedinem vocis ejus ostendit, Proverb, xxv, 25: Aqua frigi- ostendit, Proverb, xxv, 25: Aqua frigi- da animæ sitienti, et nuntius bonus de da animæ sitienti, et nuntius bonus de terra longinqua. Flumina enim gratia- terra longinqua. Flumina enim gratia- rum ex tunc fluere cœperunt, ex quo rum ex tunc fluere cœperunt, ex quo vox Gabrielis sonuit in auribus beatæ vox Gabrielis sonuit in auribus beatæ Virginis. Cantic. 11, 14: Vox tua dulcis. Virginis. Cantic. 11, 14: Vox tua dulcis. Promulgatur autem ab omnibus ex tam Promulgatur autem ab omnibus ex tam magno clamore Hebræorum, quod venit magno clamore Hebræorum, quod venit Deus in castra, IV Reg. vi, 9: Hæc dies Deus in castra, IV Reg. vi, 9: Hæc dies boni nuntii est: si tacuerimus et nolue- boni nuntii est: si tacuerimus et nolue-

1 Cf. II ad Corinth. v, 20: Pro Christo lega- 1 Cf. II ad Corinth. v, 20: Pro Christo lega- tione fungimur, tamquam Deo exhortante per tione fungimur, tamquam Deo exhortante per nos. Ad Hebr. v, 4: Nec quisquam sumit sibi nos. Ad Hebr. v, 4: Nec quisquam sumit sibi

rimus annuntiare usque mane, sceleris rimus annuntiare usque mane, sceleris arguemur. Hanc igitur legationem ne- arguemur. Hanc igitur legationem ne- mo præsumeret, nisi ab ipso Deo missus mo præsumeret, nisi ab ipso Deo missus esset. Et ideo missus dicitur, et non per esset. Et ideo missus dicitur, et non per se venisse. se venisse.

«< Angelus. »> «< Angelus. »>

Angelus autem dicit ministerium: quia Angelus autem dicit ministerium: quia Angelus nuntius interpretatur. Propter Angelus nuntius interpretatur. Propter tria autem puto Deum nostræ saluti in- tria autem puto Deum nostræ saluti in- terposuisse Angelum nuntium: quod vi- terposuisse Angelum nuntium: quod vi- delicet tanto gaudio angelica natura delicet tanto gaudio angelica natura quoad ministerium non privaretur, et quoad ministerium non privaretur, et quia Angelorum ruina ex hoc reparatur, quia Angelorum ruina ex hoc reparatur, et quia circa hominem custos et minister et quia circa hominem custos et minister Angelus deputatur. Angelus deputatur.

Hoc enim est ministerium, sicut dici- Hoc enim est ministerium, sicut dici- tur, ad Ephes, III, 9, a sæculis in Deo tur, ad Ephes, III, 9, a sæculis in Deo absconditum, et nunc per Angelum ad- absconditum, et nunc per Angelum ad- ministratum ut ex hoc illuminationem ministratum ut ex hoc illuminationem et gaudium potissimum Angelus habeat, et gaudium potissimum Angelus habeat, et congratuletur. Sic enim ipsi dicunt: et congratuletur. Sic enim ipsi dicunt: Angeli, Luc. 11, 14: Gloria in altissimis Angeli, Luc. 11, 14: Gloria in altissimis Deo. In altissimis enim Deo gloria est, Deo. In altissimis enim Deo gloria est, quando gloria nova innotescit. Angeli quando gloria nova innotescit. Angeli igitur gloriantes et gaudentes in affectu igitur gloriantes et gaudentes in affectu novæ exsultationis dicunt, Isa. LXIII, 1: novæ exsultationis dicunt, Isa. LXIII, 1: Quis est iste qui venit de Edom, tinctis Quis est iste qui venit de Edom, tinctis vestibus de Bosra ?iste formosus in stola vestibus de Bosra ?iste formosus in stola sua. Et in Psalmo XXIII, 8 et 10: sua. Et in Psalmo XXIII, 8 et 10: Quis est iste rex gloriæ ? Quis est iste rex gloriæ ?

Ruina etiam Angelorum ex hoc repa- Ruina etiam Angelorum ex hoc repa- ratur, sicut significatur, Luc. xv, 8, de ratur, sicut significatur, Luc. xv, 8, de drachma decima quæ perdita erat, et est drachma decima quæ perdita erat, et est inventa. Sic etiam dicitur, Apocal. xxi, inventa. Sic etiam dicitur, Apocal. xxi, 17 Mensura hominis quæ est Angeli, 17 Mensura hominis quæ est Angeli, scilicet in beatitudine. Et ideo homines scilicet in beatitudine. Et ideo homines assumuntur in sortem Angelorum, ut. assumuntur in sortem Angelorum, ut. decimus chorus ex hominibus reparetur, decimus chorus ex hominibus reparetur, qui cecidit ex Angelis. Non quod decem qui cecidit ex Angelis. Non quod decem chori sint futuri, sicut dicunt Sancti, sed chori sint futuri, sicut dicunt Sancti, sed quod de quolibet ordine (supple, conjun- quod de quolibet ordine (supple, conjun- ctim) tot ceciderunt quot sunt in choro, et ctim) tot ceciderunt quot sunt in choro, et ille numerus ex hominihus reparatur. ille numerus ex hominihus reparatur.

honorem, nisi qui vocatur a Deo. honorem, nisi qui vocatur a Deo. 2 Isa. VI, 8.. 2 Isa. VI, 8.. 3 Cf. 1 Reg. 1V, 3 Cf. 1 Reg. 1V,

5. 5.

IN EVANG. LUCÆ, I-26.. IN EVANG. LUCÆ, I-26..

Ad hoc ergo Angelum justum est mitti, Ad hoc ergo Angelum justum est mitti, unde sua ruina reparatur. Amos, ix, 11: unde sua ruina reparatur. Amos, ix, 11: Suscitabo tabernaculum David, quod Suscitabo tabernaculum David, quod cecidit, et reædificabo aperturas murorum cecidit, et reædificabo aperturas murorum ejus. Deuter. xxXII, 8: Constituit termi- ejus. Deuter. xxXII, 8: Constituit termi- nos populorum juxta numerum filiorum nos populorum juxta numerum filiorum Israel. Israel.

Ministerium etiam istud congruit An- Ministerium etiam istud congruit An- gelo quia ipse est custos hominum, et gelo quia ipse est custos hominum, et ideo perditus homo per suum ministe- ideo perditus homo per suum ministe- rium reparandus. Psal. xc, 11: Angelis rium reparandus. Psal. xc, 11: Angelis suis mandavit de te, ut custodiant te in suis mandavit de te, ut custodiant te in omnibus viis tuis. Hæc igitur est causa omnibus viis tuis. Hæc igitur est causa quare missus est Angelus. Isa. xviii, 2 quare missus est Angelus. Isa. xviii, 2 et 7: Ite, Angeli veloces, ad gentem con- et 7: Ite, Angeli veloces, ad gentem con- vulsam et dilaceratam: ad populum vulsam et dilaceratam: ad populum terribilem, post quem non est alius: ad terribilem, post quem non est alius: ad gentem exspectantem et conculcatam, gentem exspectantem et conculcatam, cujus diripuerunt flumina terram ejus :... cujus diripuerunt flumina terram ejus :... ad locum nominis Domini exercituum, ad locum nominis Domini exercituum, montem Sion. Judæorum enim gentem montem Sion. Judæorum enim gentem describens vocat convulsam tentationi- describens vocat convulsam tentationi- bus, et dilaceratam peccatis. Gentem ta- bus, et dilaceratam peccatis. Gentem ta- men Dei promissa exspectantem, et con- men Dei promissa exspectantem, et con- culcatam servitute dæmonum, cujus ter- culcatam servitute dæmonum, cujus ter- ram et habitationem jam flumina vanita- ram et habitationem jam flumina vanita- tum diripuerant: cum tamen ex scientia tum diripuerant: cum tamen ex scientia legis et Prophetarum esset terribilis: ita legis et Prophetarum esset terribilis: ita quod secundam in protectione Dei non quod secundam in protectione Dei non haberet, si legem spiritualiter observas- haberet, si legem spiritualiter observas-

set. set.

Ad hanc ergo beatam Virginem (dictis Ad hanc ergo beatam Virginem (dictis tribus causis) Angeli veloces mittuntur, tribus causis) Angeli veloces mittuntur, ut annuntient opus redemptionis. ut annuntient opus redemptionis.

Nec est credendum, quod Angelus Nec est credendum, quod Angelus unus venerit : sed cum eo principali unus venerit : sed cum eo principali nuntio multitudo aliorum advenit. Luc. nuntio multitudo aliorum advenit. Luc. 11, 13 et 14: Facta est cum Angelo mul- 11, 13 et 14: Facta est cum Angelo mul- titudo militiæ cœlestis laudantium Deum titudo militiæ cœlestis laudantium Deum et dicentium Gloria in altissimis Deo, et dicentium Gloria in altissimis Deo, et in terra pax hominibus bonæ volun- et in terra pax hominibus bonæ volun- tatis. Hoc significatum est, Genes. xxiv, tatis. Hoc significatum est, Genes. xxiv, 2 et seq., ubi cum pater Abraham mitte- 2 et seq., ubi cum pater Abraham mitte- ret ad ducendum uxorem filio suo, mi- ret ad ducendum uxorem filio suo, mi- sit quidem unum Eliezer domus suæ pro- sit quidem unum Eliezer domus suæ pro- curatorem, qui tamen comites multos curatorem, qui tamen comites multos

Luc, 1, 35 Ideoque et quod nascetur ex te Luc, 1, 35 Ideoque et quod nascetur ex te

47. 47.

habuit ita Pater summus mittens ad. habuit ita Pater summus mittens ad. desponsandam sibi naturam humanam, desponsandam sibi naturam humanam, unum quidem præcipuæ dignitatis An- unum quidem præcipuæ dignitatis An- gelum misit tamen cum illo multos cre- gelum misit tamen cum illo multos cre- ditur misisse secundæ dignitatis Ange- ditur misisse secundæ dignitatis Ange- los. los.

Sequitur: Sequitur:

« Gabriel. » « Gabriel. »

Ecce tangit officium: Gabriel enim Ecce tangit officium: Gabriel enim fortitudo Dei interpretatur. Fortitudine fortitudo Dei interpretatur. Fortitudine enim Dei opus erat, ut legibus naturæ enim Dei opus erat, ut legibus naturæ occurreret, ut scoriam peccati de medio occurreret, ut scoriam peccati de medio tollendam significaret, ut ultima primis tollendam significaret, ut ultima primis conjungenda nuntiaret. conjungenda nuntiaret.

Legibus enim naturæ occurrit qui vir- Legibus enim naturæ occurrit qui vir- ginem manentem virginem concepturam ginem manentem virginem concepturam et parituram nuntiaret. Hoc est enim et parituram nuntiaret. Hoc est enim mirum super omnia mira: ut impotentia mirum super omnia mira: ut impotentia ad actum remanente, actus nuntietur ad actum remanente, actus nuntietur inesse. Si enim cæcus per miraculum ac- inesse. Si enim cæcus per miraculum ac- cipiat oculum, non erit mirum si videat cipiat oculum, non erit mirum si videat accepto oculo. Similiter autem si mor- accepto oculo. Similiter autem si mor- tuus accipiat vitam, nihil erit mirum si tuus accipiat vitam, nihil erit mirum si postea vivat. Sed super omne mirum postea vivat. Sed super omne mirum esset si non accepto oculo, vel vita, esset si non accepto oculo, vel vita, videret, vel viveret. Et ita est hic. Vir- videret, vel viveret. Et ita est hic. Vir- go enim secundum naturam impo- go enim secundum naturam impo- tens est ad conceptum, et si maneat tens est ad conceptum, et si maneat virgo, semper erit impotens. Si ergo virgo, semper erit impotens. Si ergo concipiat et pariat, omnino hoc est no- concipiat et pariat, omnino hoc est no- vum et non nisi virtute fortidinis Dei vum et non nisi virtute fortidinis Dei fieri potest. Jerem. xxxi, 22: Creavit fieri potest. Jerem. xxxi, 22: Creavit Dominus novum super terram: Fœmina Dominus novum super terram: Fœmina circumdabit virum. Apocal. xxi, 5: Di- circumdabit virum. Apocal. xxi, 5: Di- xit qui sedebat in throno: Ecce nova xit qui sedebat in throno: Ecce nova facio omnia. Eccli. xxxvI, 6: Innova facio omnia. Eccli. xxxvI, 6: Innova signa et immuta mirabilia. Manus enim signa et immuta mirabilia. Manus enim et brachium fortitudinis Dei hoc annun- et brachium fortitudinis Dei hoc annun- tiari operatur, et ideo Gabriel mittitur. tiari operatur, et ideo Gabriel mittitur.

Scoria etiam peccati hic tollitur: ut Scoria etiam peccati hic tollitur: ut quod ex ea nascitur sanctum, vocetur quod ex ea nascitur sanctum, vocetur Filius Dei'. Quod etiam non nisi forti- Filius Dei'. Quod etiam non nisi forti- tudine Dei fieri potuit: quia conceptus tudine Dei fieri potuit: quia conceptus virginalis sicut in matre omni caruit virginalis sicut in matre omni caruit

Sanctum, vocabitur Filius Dei. Sanctum, vocabitur Filius Dei.

48 48

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

concupiscentia, sic, ut dicit Anselmus, concupiscentia, sic, ut dicit Anselmus, in concepto et originali caruit culpa. in concepto et originali caruit culpa. Sapient. vii, 25, propter suam mundi- Sapient. vii, 25, propter suam mundi- tiam nihil inquinatum incurrit in illam. tiam nihil inquinatum incurrit in illam. Sapient. vi, 19 et 20: Sortitus sum Sapient. vi, 19 et 20: Sortitus sum animam bonam. Et cum essem magis animam bonam. Et cum essem magis bonus, veni ad corpus incoinquinatum. bonus, veni ad corpus incoinquinatum. Iste est subcinericius panis azymus, fa- Iste est subcinericius panis azymus, fa- ctus ex Sara principe', sapientia divina : ctus ex Sara principe', sapientia divina : azymus, quia sine fermento peccati: sub- azymus, quia sine fermento peccati: sub- einericius autem, quia sub poenalitatum einericius autem, quia sub poenalitatum humilitate hujus vitæ. Hæc autem poten- humilitate hujus vitæ. Hæc autem poten- tia et fortitudo separandi naturam a cul- tia et fortitudo separandi naturam a cul- pa, conceptum ab originali inertia, pœ- pa, conceptum ab originali inertia, pœ- nalitates a pœnæ causa quis efficere po- nalitates a pœnæ causa quis efficere po- tuit nisi fortitudo divina? tuit nisi fortitudo divina?

Sic igitur iterum hujus annuntiationis Sic igitur iterum hujus annuntiationis minister merito fortitudo Dei nominatur. minister merito fortitudo Dei nominatur. Quis enim umquam ultimum primo con. Quis enim umquam ultimum primo con. jungeret, nisi summa Dei fortitudo ? Ul- jungeret, nisi summa Dei fortitudo ? Ul- tima autem in facturis Dei est homo: tima autem in facturis Dei est homo: primum et principium omnium Deus. primum et principium omnium Deus. Quis ergo hæc conjungeret nisi summa, Quis ergo hæc conjungeret nisi summa, cui nihil obstat, Dei fortitudo? Isa. XLI, cui nihil obstat, Dei fortitudo? Isa. XLI, 7: Confortavit faber ærarius percutiens 7: Confortavit faber ærarius percutiens malleo eum, qui cudebat tunc temporis, malleo eum, qui cudebat tunc temporis, dicens Glutino bonum est. Faber enim dicens Glutino bonum est. Faber enim ærarius, qui fortitudine sua omnia do- ærarius, qui fortitudine sua omnia do- mat per Filium suum, qui tunc temporis mat per Filium suum, qui tunc temporis cudebat mundum, confortavit, hoc est, cudebat mundum, confortavit, hoc est, in fortitudine sua cum ultima factura pri- in fortitudine sua cum ultima factura pri- mum conjunxit : et ita sibi glutinavit, mum conjunxit : et ita sibi glutinavit, ut neque morte solvi posset: et ideo ut neque morte solvi posset: et ideo bonum esse opus hujus glutinationis bonum esse opus hujus glutinationis pronuntiatur ab Angelis. Ecce procul, et pronuntiatur ab Angelis. Ecce procul, et de ultimis finibus, simul glutinatis, pre- de ultimis finibus, simul glutinatis, pre- tium fortissimæ mulieris. Finis enim, tium fortissimæ mulieris. Finis enim, ante quem nihil, Deus est et finis post ante quem nihil, Deus est et finis post quem nihil, homo: et sic Christus est quem nihil, homo: et sic Christus est Alpha et Omega. Apocal. 1, 8 et XXI, Alpha et Omega. Apocal. 1, 8 et XXI, 6 et XXII, 13: Ego sum Alpha et Ome- 6 et XXII, 13: Ego sum Alpha et Ome- ga, primus et novissimus, principium et ga, primus et novissimus, principium et finis. Mira res et mirabile sacramentum. finis. Mira res et mirabile sacramentum. Ecce Angelus loquens cum annuntiatio- Ecce Angelus loquens cum annuntiatio-

1 Cf. Genes, XVIII, 6. 1 Cf. Genes, XVIII, 6.

2 Cf. Proverb. xxxi, 10. 2 Cf. Proverb. xxxi, 10.

3 Job, xxxIII, 23: Si fuerit pro eo Angelus lo- 3 Job, xxxIII, 23: Si fuerit pro eo Angelus lo- quens, unus de millibus, ut annuntiet hominis quens, unus de millibus, ut annuntiet hominis

ne, futurum esse unum de similibus . ne, futurum esse unum de similibus . Primum enim exemplar Deo simile, Primum enim exemplar Deo simile, quod est Verbum Patris, imago Patris quod est Verbum Patris, imago Patris Filius et ultimum, scilicet, homo factus Filius et ultimum, scilicet, homo factus ad imaginem et similitudinem Dei 4, ad imaginem et similitudinem Dei 4, unum effici debent et nuntiat loquens unum effici debent et nuntiat loquens ad Mariam Angelus et ideo perficitur ad Mariam Angelus et ideo perficitur opus liberationis, de quo subjungit : Li- opus liberationis, de quo subjungit : Li- bera eum, ut non descendat in corru- bera eum, ut non descendat in corru- ptionem 5. ptionem 5.

His igitur et talibus rationibus, nun- His igitur et talibus rationibus, nun- tius istius sacramenti « Gabriel Ange- tius istius sacramenti « Gabriel Ange- lus, » hoc est, fortitudo Dei merito no- lus, » hoc est, fortitudo Dei merito no- minatur. minatur.

Missus igitur quia qui non missus, Missus igitur quia qui non missus, venire ab illo non præsumeretur : et venire ab illo non præsumeretur : et venienti ad nos non misso, a nullo um- venienti ad nos non misso, a nullo um- quam de tantis mysteriis crederetur. quam de tantis mysteriis crederetur. Et hoc est quod sequitur: Et hoc est quod sequitur:

<< A Deo. » << A Deo. »

Leguntur enim nonnumquam Angeli Leguntur enim nonnumquam Angeli missi ab Angelis aliis sed hæc nova missi ab Angelis aliis sed hæc nova superveniens auctoritas inducitur in an- superveniens auctoritas inducitur in an- nuntiatione mysterii quod a nullo nisi a nuntiatione mysterii quod a nullo nisi a Deo præsumeretur. Isa. LI, 6: Propter Deo præsumeretur. Isa. LI, 6: Propter hoc sciet populus meus nomen meum in hoc sciet populus meus nomen meum in die illa: quia ego ipse qui loquebar, ecce die illa: quia ego ipse qui loquebar, ecce adsum. Morem etiam in hoc servat Dei adsum. Morem etiam in hoc servat Dei benignitas. Quantumcumque enim pau- benignitas. Quantumcumque enim pau- perem ad nuptias suas vocat rex magnus perem ad nuptias suas vocat rex magnus puellam, nuntio quem mittit, ipse rex- puellam, nuntio quem mittit, ipse rex- legationem injungit, et non alius parvus legationem injungit, et non alius parvus vel magnus de curia. Sic ergo desponsa- vel magnus de curia. Sic ergo desponsa- turus naturam nostram rex coelestis, per turus naturam nostram rex coelestis, per seipsum legationem injunxit, Sapient. seipsum legationem injunxit, Sapient. VIII, 2 Quæsivi sponsam mihi eam as- VIII, 2 Quæsivi sponsam mihi eam as- sumere et amator factus sum formæ sumere et amator factus sum formæ illius. illius.

Possumus autem in hoc notare tria: Possumus autem in hoc notare tria: tantam in Domino majestatis ad nos tantam in Domino majestatis ad nos charitatem, compassionem, et in miseriis charitatem, compassionem, et in miseriis nostris ei esse delicias. Et de charitate nostris ei esse delicias. Et de charitate

æquitatem, etc. æquitatem, etc.

* Genes. 1, 26. * Genes. 1, 26.

5 Job, xxx111, 24. 5 Job, xxx111, 24.

IN EVANG. LUCÆ, I-26. IN EVANG. LUCÆ, I-26.

quidem, Jerem. xxxi, 3: In charitate quidem, Jerem. xxxi, 3: In charitate perpetua dilexi te, etc. De secundo au- perpetua dilexi te, etc. De secundo au- tem, Osee, x1, 4 : In funiculis Adam tem, Osee, x1, 4 : In funiculis Adam traham eos, in vinculis charitatis. Fu- traham eos, in vinculis charitatis. Fu- niculi enim Adam fuerunt compassio, et niculi enim Adam fuerunt compassio, et affectus, et miseratio quam ad nos ha- affectus, et miseratio quam ad nos ha- buit qui cum non rapinam arbitraretur buit qui cum non rapinam arbitraretur se fieri æqualem esse Deo ¹, compatiendo se fieri æqualem esse Deo ¹, compatiendo ex visceribus affectus et miserationis cla- ex visceribus affectus et miserationis cla- mavit Ecce Adam quasi unus ex nobis mavit Ecce Adam quasi unus ex nobis factus est. Et hæc compassio in Deo factus est. Et hæc compassio in Deo perseveravit donec unus de naturali perseveravit donec unus de naturali bus quasi unus ex nobis factus est in si- bus quasi unus ex nobis factus est in si- militudinem hominum, et habitu inven- militudinem hominum, et habitu inven- tus ut homo 3. Et si Deus ut unus ex tus ut homo 3. Et si Deus ut unus ex nobis, et nos sumus consequenter sicut nobis, et nos sumus consequenter sicut unus ex tribus personis : ecce funes Adam unus ex tribus personis : ecce funes Adam trahentes nos ad Deum, et Deum ad trahentes nos ad Deum, et Deum ad

nos. nos.

De deliciis suis reputatis ut sit nobis- De deliciis suis reputatis ut sit nobis- cum, habetur, Proverb. vui, 30 et 31 : cum, habetur, Proverb. vui, 30 et 31 : Delectabar per singulos dies... ludens Delectabar per singulos dies... ludens in orbe terrarum et deliciæ meæ esse in orbe terrarum et deliciæ meæ esse cum filiis hominum. Ideo juste, Isa. vII, cum filiis hominum. Ideo juste, Isa. vII, 14, vocatur nomen ejus Emmanuel : 14, vocatur nomen ejus Emmanuel : quod est, nobiscum Deus. Vide quam quod est, nobiscum Deus. Vide quam verum est, quod dicit Michæas, vi, 8: verum est, quod dicit Michæas, vi, 8: Sollicitum te ambulare cum Deo tuo, Sollicitum te ambulare cum Deo tuo, qui delicias reputat esse tecum in mise- qui delicias reputat esse tecum in mise- riis, ut tuam tecum operetur salutem. riis, ut tuam tecum operetur salutem. Denique sustinuit crucem, confusione Denique sustinuit crucem, confusione contempta ut te redimeret proposito contempta ut te redimeret proposito sibi gaudio tuæ redemptionis. Pudeat sibi gaudio tuæ redemptionis. Pudeat ergo nolle te secum esse, qui ad hoc ergo nolle te secum esse, qui ad hoc quod tecum sit, misit Angelos. quod tecum sit, misit Angelos.

His et similibus causis a Deo missus His et similibus causis a Deo missus est, et non ab alio. est, et non ab alio.

« In civitatem. >> « In civitatem. >>

Sequitur de descriptione personæ ad Sequitur de descriptione personæ ad quam mittitur hic tam nobilis nuntius. quam mittitur hic tam nobilis nuntius. Describitur autem a loco suæ habita- Describitur autem a loco suæ habita- tionis, et a proprietatibus sibi conve- tionis, et a proprietatibus sibi conve- nientibus. nientibus.

A loco quidem tripliciter, communissi- A loco quidem tripliciter, communissi-

1 Ad Philip. 11, 6. 1 Ad Philip. 11, 6. 2 Genes. III, 22. 2 Genes. III, 22.

XXII XXII

49 49

mo, qui est provincia: speciali, qui est mo, qui est provincia: speciali, qui est civitas et tandem proprium adjungitur civitas et tandem proprium adjungitur nomen civitatis, quæ vocatur Nazareth. nomen civitatis, quæ vocatur Nazareth.

Dicit ergo quia missus est « in civita- Dicit ergo quia missus est « in civita- tem,» tangens locum specialem habita- tem,» tangens locum specialem habita- tionis beatæ Virginis. Civitas autem (ut tionis beatæ Virginis. Civitas autem (ut dicit Tullius) dicitur quasi civium unitas: dicit Tullius) dicitur quasi civium unitas: et hoc est quod dicit Psalmus cXXXI, 3: et hoc est quod dicit Psalmus cXXXI, 3: Jerusalem, quæ ædificatur ut civitas : Jerusalem, quæ ædificatur ut civitas : cujus participatio ejus in idipsum. Ha- cujus participatio ejus in idipsum. Ha- bitantium enim communi participantium bitantium enim communi participantium idipsum locus habitationis, civitas vo- idipsum locus habitationis, civitas vo-

catur. catur.

Hujus autem quatuor sunt unitates, Hujus autem quatuor sunt unitates, jus unum, libertas una, locus habitatio- jus unum, libertas una, locus habitatio- nis unus, communitas una. Hæc autem nis unus, communitas una. Hæc autem maxime huic congruunt civitati. Isa. I, maxime huic congruunt civitati. Isa. I, 26 et 27 Restituam judices tuos ut fue- 26 et 27 Restituam judices tuos ut fue- runt prius, et consiliarios tuos sicut an- runt prius, et consiliarios tuos sicut an- tiquitus: post hæc vocaberis civitas ju- tiquitus: post hæc vocaberis civitas ju- sti, urbs fidelis. Sion in judicio redime- sti, urbs fidelis. Sion in judicio redime- tur, et reducent eam in justitia. Hoc au- tur, et reducent eam in justitia. Hoc au- tem factum est, quando descendit et re- tem factum est, quando descendit et re- gnavit in ea ille, de quo dicitur, Jerem. gnavit in ea ille, de quo dicitur, Jerem. XXIII, 5 et 6 Regnabit rex et sapiens XXIII, 5 et 6 Regnabit rex et sapiens erit, et faciet judicium et justitiam in erit, et faciet judicium et justitiam in terra... Et hoc est nomen quod vocabunt terra... Et hoc est nomen quod vocabunt eum eum

Dominus justus noster. In hac Dominus justus noster. In hac enim civitate Dominus noster rex est : enim civitate Dominus noster rex est : senatores Angeli venientes : et regina senatores Angeli venientes : et regina Virgo gloriosa: populus autem univer- Virgo gloriosa: populus autem univer- sitas fidelium. sitas fidelium.

De libertate autem dicitur, Job, VIII, De libertate autem dicitur, Job, VIII, 36 Si vos Filius liberaverit, vere libe- 36 Si vos Filius liberaverit, vere libe- ri eritis. Ad Galat. v, 13: Vos in liber- ri eritis. Ad Galat. v, 13: Vos in liber- tatem vocati estis. Ad Galat. iv, 31: tatem vocati estis. Ad Galat. iv, 31: Non sumus ancillæ filii, sed liberæ. Non sumus ancillæ filii, sed liberæ.

De communione dicitur, Act. iv, 32: De communione dicitur, Act. iv, 32: Multitudinis credentium erat cor unum Multitudinis credentium erat cor unum et anima una nec quisquam eorum quæ et anima una nec quisquam eorum quæ possidebat, aliquid suum esse dicebat, possidebat, aliquid suum esse dicebat, etc. quia licet possessio sit privata fide- etc. quia licet possessio sit privata fide- lium, tamen usus temporalium est com- lium, tamen usus temporalium est com- munis. I Joan. 111, 17: Qui habuerit sub- munis. I Joan. 111, 17: Qui habuerit sub- stantiam hujus mundi, et viderit fratrem stantiam hujus mundi, et viderit fratrem suum necessitatem habere, et clauserit suum necessitatem habere, et clauserit

3 Ad Philip. 11, 7. 3 Ad Philip. 11, 7. * Ad Hebr. x, 2. * Ad Hebr. x, 2.

4 4

50 50

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

viscera sua ab eo quomodo charitas viscera sua ab eo quomodo charitas Dei manet in eo? Dei manet in eo?

De habitatione dicitur, Psal. LXXXVI, De habitatione dicitur, Psal. LXXXVI, 5: Ecce alienigenæ, et Tyrus, et popu- 5: Ecce alienigenæ, et Tyrus, et popu- lus Æthiopum, hi fuerunt illic. Omnes lus Æthiopum, hi fuerunt illic. Omnes enim venientes ab Oriente et Occidente, enim venientes ab Oriente et Occidente, recumbent cum Abraham, Isaac, et Ja- recumbent cum Abraham, Isaac, et Ja- cob: alieni conversi ad fidem, de angu- cob: alieni conversi ad fidem, de angu- stia Tyri, et de nigredine peccatorum ve- stia Tyri, et de nigredine peccatorum ve- nientes. nientes.

Et de omnibus his subinfertur, quod Et de omnibus his subinfertur, quod sicut lætantium omnium in suffragiis hu- sicut lætantium omnium in suffragiis hu- jus civitatis existentium habitatio est in jus civitatis existentium habitatio est in teet Nomen civitatis ex die illa: Domi- teet Nomen civitatis ex die illa: Domi- nus ibidem³. Isa. LXII, 4: Non vocabe- nus ibidem³. Isa. LXII, 4: Non vocabe- ris ultra Derelicta, et terra tua non vo- ris ultra Derelicta, et terra tua non vo- catur amplius Desolata sed vocaberis catur amplius Desolata sed vocaberis Voluntas mea in ea, et terra tua inha- Voluntas mea in ea, et terra tua inha- bitata: quia complacuit Domino in te. bitata: quia complacuit Domino in te. Sic igitur in hanc civitatem est mis- Sic igitur in hanc civitatem est mis-

sus. sus.

Hæc est civitas Hæc est civitas

« Galilææ. >> « Galilææ. >>

Quam provinciam vocat propter no- Quam provinciam vocat propter no- minis interpretationem sacramento con- minis interpretationem sacramento con- venientem, propter prophetiæ comple- venientem, propter prophetiæ comple- tionem, et propter fidei in provincia illa tionem, et propter fidei in provincia illa dilatationem. dilatationem.

Et nominis quidem interpretatio est Et nominis quidem interpretatio est transmigratio facta, vel rota, quæ etiam transmigratio facta, vel rota, quæ etiam volubilis semper migrare videtur. Psal. volubilis semper migrare videtur. Psal. LXXVI, 19 Vox tonitrui tui, Deus, in LXXVI, 19 Vox tonitrui tui, Deus, in rota, hoc est, sonus annuntiationis in rota, hoc est, sonus annuntiationis in Galilæa transmigrationis. Habitum in ea Galilæa transmigrationis. Habitum in ea assumpsit ille, qui stabilis manens, assumpsit ille, qui stabilis manens, dat dat cuncta moveri. Jerem. xiv, 8: Quasi co- cuncta moveri. Jerem. xiv, 8: Quasi co- lonus futurus es in terra, et quasi via- lonus futurus es in terra, et quasi via- tor declinans ad manendum. Ezechiel. tor declinans ad manendum. Ezechiel. XII, 3: Fili hominis, fac tibi vasa trans- XII, 3: Fili hominis, fac tibi vasa trans- migrationis, etc. Matth: migrationis, etc. Matth: VIII, 20: Vul- VIII, 20: Vul- pes foveas habent, etc. pes foveas habent, etc.

Congruit autem prophetiæ: quia ibi Congruit autem prophetiæ: quia ibi erant gentes quas ibi posuerat Hiram, erant gentes quas ibi posuerat Hiram, rex Tyri, in tempore Salomonis. Unde, rex Tyri, in tempore Salomonis. Unde,

1 Matth. viii 11. 1 Matth. viii 11.

2 Psal. LXXXVI, 7. 2 Psal. LXXXVI, 7.

Isa. IX, 1 et 2 Trans Jordanem Galilææ Isa. IX, 1 et 2 Trans Jordanem Galilææ gentium. Populus qui ambulabat in gentium. Populus qui ambulabat in tenebris, vidit lucem magnam : habi- tenebris, vidit lucem magnam : habi- tantibus in regione umbræ mortis, lux tantibus in regione umbræ mortis, lux orta est eis. Ibi enim lux coelestis primo orta est eis. Ibi enim lux coelestis primo oriri debuit, ubi prophetia prædixerat: oriri debuit, ubi prophetia prædixerat: ut veritas umbræ responderet. Et ideo ut veritas umbræ responderet. Et ideo ibi suam incipit prædicationem : et ibi ibi suam incipit prædicationem : et ibi ostendit discipulis lucem suæ resurrectio- ostendit discipulis lucem suæ resurrectio- nis propter quod etiam discipuli Gali- nis propter quod etiam discipuli Gali- læi sunt vocati. Luc. xx111, 5 : Commovet læi sunt vocati. Luc. xx111, 5 : Commovet populum docens per universam Judæam, populum docens per universam Judæam, incipiens a Galilæa usque huc. Matth. incipiens a Galilæa usque huc. Matth. XXVIII, 16 Undecim discipuli abierunt XXVIII, 16 Undecim discipuli abierunt in Galilæam, etc. Lux ergo oriens an- in Galilæam, etc. Lux ergo oriens an- nuntiationis, lux prædicationis, lux re- nuntiationis, lux prædicationis, lux re- surrectionis in Galilæa fulsit : et ideo surrectionis in Galilæa fulsit : et ideo Galilæi fideles vocantur, Act. 11, 7: Non- Galilæi fideles vocantur, Act. 11, 7: Non- ne ecce omnes isti qui loquuntur, Gali- ne ecce omnes isti qui loquuntur, Gali- læi sunt? Ibid., 1, 11 Viri Galilæi, læi sunt? Ibid., 1, 11 Viri Galilæi, quid statis, etc. quid statis, etc.

Notatur etiam in hoc fidei dilatatio, Notatur etiam in hoc fidei dilatatio, et transitus a Judæis ad Gentes. Isa. et transitus a Judæis ad Gentes. Isa. XLIX, 6 Parum est ut sis mihi servus XLIX, 6 Parum est ut sis mihi servus ad suscitandas tribus Jacob, et fæces ad suscitandas tribus Jacob, et fæces Israel convertendas: ecce dedi te in lu- Israel convertendas: ecce dedi te in lu- cem gentium, ut sis salus mea usque ad cem gentium, ut sis salus mea usque ad extremum terræ. Malach. 1, 11 : Ab ortu extremum terræ. Malach. 1, 11 : Ab ortu solis usque ad occasum, magnum est no- solis usque ad occasum, magnum est no- men meum in gentibus, etc. Matth. v, 15: men meum in gentibus, etc. Matth. v, 15: Nemo accendit lucernam, etc. Hierony- Nemo accendit lucernam, etc. Hierony- Significat notitiam claritatis Significat notitiam claritatis nequaquam abscondendam, neque sub nequaquam abscondendam, neque sub modio, hoc est, inter terminos Judææ modio, hoc est, inter terminos Judææ claudendam, sed palam omnibus exhi- claudendam, sed palam omnibus exhi- bendam. Et hoc congrue fecit in Gali- bendam. Et hoc congrue fecit in Gali- læa, ubi et Gentiles et Judæi habitant. » læa, ubi et Gentiles et Judæi habitant. » Sic ergo ista civitas fuit Galilææ. Sic ergo ista civitas fuit Galilææ.