552 552

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

Septimum autem est quod dicit : « Et Septimum autem est quod dicit : « Et arescit, » in stipite, omni vigore natura- arescit, » in stipite, omni vigore natura- lis refectionis destitutus et significat eos lis refectionis destitutus et significat eos qui arescunt et marcescunt ignavia : illi qui arescunt et marcescunt ignavia : illi quasi moriuntur in seipsis: unde, Matth. quasi moriuntur in seipsis: unde, Matth. XVII, 14, dicitur, quod lunaticus est, et XVII, 14, dicitur, quod lunaticus est, et male patitur. Sic ficulnea arefacta est, cui male patitur. Sic ficulnea arefacta est, cui maledixit Deminus 1. Isti sunt ignavi, maledixit Deminus 1. Isti sunt ignavi, stultitia libidinis spumantes, in se aridi : stultitia libidinis spumantes, in se aridi : de quibus in Epistola Judæ dicitur: Ar- de quibus in Epistola Judæ dicitur: Ar- bores autumnales, infructuosæ, bis mor- bores autumnales, infructuosæ, bis mor- tuæ, eradicata: fluctus feri maris, despu- tuæ, eradicata: fluctus feri maris, despu- mantes suas confusiones. mantes suas confusiones.

« Et dixi discipulis tuis, » « Et dixi discipulis tuis, »

Quibus tu potestatem dedisti super Quibus tu potestatem dedisti super spiritus immundos, et ut languores cu- spiritus immundos, et ut languores cu- rarent, « ut ejicerent illum » spiritum rarent, « ut ejicerent illum » spiritum immundum. Et tangitur hic istius infir- immundum. Et tangitur hic istius infir- mitatis difficultas. mitatis difficultas.

« Et non potuerunt » discipuli tui « Et non potuerunt » discipuli tui hunc tanti nocumenti spiritum ejicere. hunc tanti nocumenti spiritum ejicere. Sed hoc videtur contrarium ei quod dici- Sed hoc videtur contrarium ei quod dici- tur, Joan. xiv, 12 Qui credit in me, tur, Joan. xiv, 12 Qui credit in me, opera quæ ego facio, et ipse faciet, et opera quæ ego facio, et ipse faciet, et majora horum faciet. Sed ad hoc di- majora horum faciet. Sed ad hoc di- cendum quod discipuli adhuc in fide cendum quod discipuli adhuc in fide erant imperfecti. Joannes autem loquitur erant imperfecti. Joannes autem loquitur de perfectione fidei Apostolorum post de perfectione fidei Apostolorum post adventum Spiritus sancti : tunc enim non adventum Spiritus sancti : tunc enim non erant missi nisi ad Judæos, ut eos ad Do- erant missi nisi ad Judæos, ut eos ad Do- minum reducerent tamquam ad perfe- minum reducerent tamquam ad perfe- ctiorem et ideo in aliquo major debuit ctiorem et ideo in aliquo major debuit apparere virtus in Domino, quam in dis- apparere virtus in Domino, quam in dis- cipulis pro tempore illo. Luc. 1x, 40: cipulis pro tempore illo. Luc. 1x, 40: Rogavi discipulos tuos ut ejicerent il- Rogavi discipulos tuos ut ejicerent il- lum, et non potuerunt. Matth. xvII, 15: lum, et non potuerunt. Matth. xvII, 15: Obtuli eum discipulis tuis, et non potue- Obtuli eum discipulis tuis, et non potue- runt curare eum. Et hoc significat mag- runt curare eum. Et hoc significat mag- nam difficultatem agendi bonum, et di- nam difficultatem agendi bonum, et di- mittendi malum: ad quam curandam mittendi malum: ad quam curandam non sufficit nisi virtus divina. I Joan. v, non sufficit nisi virtus divina. I Joan. v, 16 Est peccatum ad mortem : non pro 16 Est peccatum ad mortem : non pro

1 Cf. Matth. XXI, 19. 1 Cf. Matth. XXI, 19.

Epist. Judæ, ŷ. 12 et 43. Epist. Judæ, ŷ. 12 et 43.

3 Verbum prava non est in Evang. Marci, sed 3 Verbum prava non est in Evang. Marci, sed

illo dico ut roget quis, hoc est, quicum- illo dico ut roget quis, hoc est, quicum- que, quia oportet habere divinam virtu- que, quia oportet habere divinam virtu-

tem curantem. tem curantem.

« Qui respondens eis, dixit: O gene- « Qui respondens eis, dixit: O gene- ratio incredula, quamdiu apud vos ratio incredula, quamdiu apud vos ero? quamdiu vos patiar ? afferte il- ero? quamdiu vos patiar ? afferte il- lum ad me. lum ad me.

Et attulerunt eum. » Et attulerunt eum. »

« Qui respondens eis, » pro infirmo in- « Qui respondens eis, » pro infirmo in- tercedentibus, « dixit. » Et hæc est tertia tercedentibus, « dixit. » Et hæc est tertia particula, defectus fidei exprobratio. Et particula, defectus fidei exprobratio. Et dicuntur hic duo: exprobratio scilicet, et dicuntur hic duo: exprobratio scilicet, et infirmi ad præsentiam Salvatoris postula- infirmi ad præsentiam Salvatoris postula- tio. tio.

: :

De primo dicit « O generatio! » quia De primo dicit « O generatio! » quia clamans «0» non est signum impa- clamans «0» non est signum impa- tientiæ, sed compassionis. « Generatio » tientiæ, sed compassionis. « Generatio » autem dicit, quia a patribus hanc pravi- autem dicit, quia a patribus hanc pravi- tatem habuisse dignoscuntur. Psal. xciv, tatem habuisse dignoscuntur. Psal. xciv, 10 et 11 Quadraginta annis offensus 10 et 11 Quadraginta annis offensus fui generationi illi : et dixi : Semper hi fui generationi illi : et dixi : Semper hi errant corde. Et isti non cognoverunt errant corde. Et isti non cognoverunt vias meas. vias meas.

<< Prava³ » vero dicitur, quia intus et << Prava³ » vero dicitur, quia intus et obstinatione depravata. Matth. XII, 39: obstinatione depravata. Matth. XII, 39: Generatio mala et adultera signum Generatio mala et adultera signum quærit. Deuter. xxx11, 5 et 6: Generatio quærit. Deuter. xxx11, 5 et 6: Generatio prava atque perversa. Hæccine reddis prava atque perversa. Hæccine reddis Domino, popule stulte et insipiens? Domino, popule stulte et insipiens?

« Incredula » ad omnen Dei verita- « Incredula » ad omnen Dei verita- tem. Ezechiel. 11, 6 Increduli et sub- tem. Ezechiel. 11, 6 Increduli et sub- versores sunt tecum. Isa. xx1, 2: Qui versores sunt tecum. Isa. xx1, 2: Qui incredulus est, infideliter agit. incredulus est, infideliter agit.

« Quamdiu apud vos ero ? » « Quamdiu apud vos ero ? »

Sine profectu docens, signa faciens, Sine profectu docens, signa faciens, beneficia impendens, et omnia consilia beneficia impendens, et omnia consilia Dei vobis ostendens. Psal. XII, 2. Quam- Dei vobis ostendens. Psal. XII, 2. Quam- diu ponam consilia in anima mea, dolo- diu ponam consilia in anima mea, dolo- rem in corde meo per diem ? Matth. xvi, rem in corde meo per diem ? Matth. xvi,

Deuter. xxx11, 5: Generatio prava atque perver- Deuter. xxx11, 5: Generatio prava atque perver-

sa. sa.

19 19

IN EVANG. MARCI, IX-18, 19, 20, 21. IN EVANG. MARCI, IX-18, 19, 20, 21.

16 O generatio incredula et perversa, 16 O generatio incredula et perversa, quousque ero vobiscum ? quousque ero vobiscum ?

« Quamdiu vos patiar? » pro doctrina « Quamdiu vos patiar? » pro doctrina verborum observatores, in miraculis ma- verborum observatores, in miraculis ma- los interpretes, et pro beneficiis malo- los interpretes, et pro beneficiis malo- rum redditores. Matth. xvII, 16: Us- rum redditores. Matth. xvII, 16: Us- quequo patiar vos ? Luc. ix, 41 : 0 ge- quequo patiar vos ? Luc. ix, 41 : 0 ge- neratio infidelis et perversa, usquequo neratio infidelis et perversa, usquequo ero apud vos, et patiar vos ? Hoc enim ero apud vos, et patiar vos ? Hoc enim miræ fut patientiæ quod tot pro benefi- miræ fut patientiæ quod tot pro benefi- ciis mala pertulit: etenim per seipsum ciis mala pertulit: etenim per seipsum ab eis ad gentes non recessit, sed exspe- ab eis ad gentes non recessit, sed exspe- ctavit donec completa malitia eorum post ctavit donec completa malitia eorum post Resurrectionem per discipulos ab ipsis Resurrectionem per discipulos ab ipsis recederet. Isa. LVII, 11: Neque cogitasti recederet. Isa. LVII, 11: Neque cogitasti in corde tuo, quia ego tacens et quasinon in corde tuo, quia ego tacens et quasinon videns. videns.

« Afferte illum ad me. » « Afferte illum ad me. »

Ecce non lacessitus injuria, sed in seip- Ecce non lacessitus injuria, sed in seip- so benignitate et misericordia flexus, in- so benignitate et misericordia flexus, in- firmi expostulat oblationem. Joel, 11, 13: firmi expostulat oblationem. Joel, 11, 13: Benignus et misericors est, patiens et mul- Benignus et misericors est, patiens et mul- tæ misericordiæ, et præstabilis super ma- tæ misericordiæ, et præstabilis super ma- litia. Glossa Illum, scilicet istum pue- litia. Glossa Illum, scilicet istum pue- rum, non dæmonem, ut ostendat illi dæ- rum, non dæmonem, ut ostendat illi dæ- moni traditum propter peccatum suum, moni traditum propter peccatum suum, vel propter peccatum parentum : et ideo vel propter peccatum parentum : et ideo oportuit quod offerrent eum ad Domi- oportuit quod offerrent eum ad Domi- num in quo a dæmone aversio, et ad num in quo a dæmone aversio, et ad Christum conversio denotatur. Joel, II, Christum conversio denotatur. Joel, II, 12: Convertimini ad me in toto corde 12: Convertimini ad me in toto corde

vestro. vestro.

« Et attulerunt eum, » « Et attulerunt eum, »

Ad Dominum conversi. Luc. 1x, 41: Ad Dominum conversi. Luc. 1x, 41: Adduc huc filium tuum. Matth. xvII, 16: Adduc huc filium tuum. Matth. xvII, 16: Afferte huc illum ad me. Psal. xxviii, Afferte huc illum ad me. Psal. xxviii, 1 Afferte Domino filios arietum, hoc 1 Afferte Domino filios arietum, hoc est, prælatorum Apostolorum. Luc. IV, est, prælatorum Apostolorum. Luc. IV, 40: Omnes qui habebant infirmos variis 40: Omnes qui habebant infirmos variis languoribus, ducebant illos ad eum, languoribus, ducebant illos ad eum, scilicet JESUM. At ille singulis manus scilicet JESUM. At ille singulis manus imponens, curabat eos. imponens, curabat eos.

553 553

tus conturbavit illum et elisus in ter- tus conturbavit illum et elisus in ter- ram, ram, volutabatur spumans. volutabatur spumans.

Et interrogavit patrem ejus: Quan- Et interrogavit patrem ejus: Quan- tum temporis est ex quo ei hoc accidit? tum temporis est ex quo ei hoc accidit? At ille ait Ab infantia: At ille ait Ab infantia:

Et frequenter eum in ignem, et in Et frequenter eum in ignem, et in aquam misit, ut eum perderet. »> aquam misit, ut eum perderet. »>

« Et cum vidisset eum » JESUS in præ- « Et cum vidisset eum » JESUS in præ- sentia sua positum. Et tangitur hic quar- sentia sua positum. Et tangitur hic quar- tum, quod est spiritus immundi in præ- tum, quod est spiritus immundi in præ- sentia Domini major afflictio. sentia Domini major afflictio.

Et tanguntur hic tria, scilicet afflictio Et tanguntur hic tria, scilicet afflictio incitata ex præsentia Domini, diuturni- incitata ex præsentia Domini, diuturni- tas afflictionis ægroti, et interpellatio pa- tas afflictionis ægroti, et interpellatio pa- tris ad misericordiam Domini. tris ad misericordiam Domini.

Dicit igitur: « Statim illum, » in præ- Dicit igitur: « Statim illum, » in præ- sentia Domini, « spiritus » immundus sentia Domini, « spiritus » immundus « conturbavit, » ut vel ad modicum tem- « conturbavit, » ut vel ad modicum tem- pus pœnis ejus satiaretur. Apocal. XII, pus pœnis ejus satiaretur. Apocal. XII, 12: Descendit diabolus ad vos habens 12: Descendit diabolus ad vos habens iram magnam, sciens quod modicum iram magnam, sciens quod modicum tempus habet. tempus habet.

« Et elisus in terram. » Glossa, quia « Et elisus in terram. » Glossa, quia dum post peccatum ad Deum converti dum post peccatum ad Deum converti volumus, magis a diabolo impugnamur: volumus, magis a diabolo impugnamur: ut vel excruciet virtutem, vel suam vin- ut vel excruciet virtutem, vel suam vin- dicet expulsionem. dicet expulsionem.

« Volutabatur spumans. » Judicum, v, « Volutabatur spumans. » Judicum, v, 27 Volvebatur ante pedes ejus. Luc. 27 Volvebatur ante pedes ejus. Luc. IX, 42: Cum accederet, elisit illum dæ- IX, 42: Cum accederet, elisit illum dæ- monium, et dissipavit. monium, et dissipavit.

« Et interrogavit Jesus patrem ejus. » « Et interrogavit Jesus patrem ejus. »

Nec interrogat, quia ignorat: sed ut Nec interrogat, quia ignorat: sed ut ex responso acciperet erudiendi occa- ex responso acciperet erudiendi occa- sionem: unde Glossa dicit : « Non quasi sionem: unde Glossa dicit : « Non quasi ignarus interrogat, sed ut diuturnitas in- ignarus interrogat, sed ut diuturnitas in- firmitatis ostensa, curationem faciat gra- firmitatis ostensa, curationem faciat gra- tiorem. » Eccli. x, 11 et 12: Languor tiorem. » Eccli. x, 11 et 12: Languor prolixior gravat medicum. Brevem lan- prolixior gravat medicum. Brevem lan- guorem præcidit medicus. guorem præcidit medicus.

« Quantum temporis est ex quo ei hoc « Quantum temporis est ex quo ei hoc accidit? » Non ideo quia longitudo tem- accidit? » Non ideo quia longitudo tem- poris faciat difficultatem ex parte cu- poris faciat difficultatem ex parte cu- rantis Christi sed ut ostendatur, quod rantis Christi sed ut ostendatur, quod

« Et cum vidisset eum, statim spiri- longitudo temporis magnam facit cura- « Et cum vidisset eum, statim spiri- longitudo temporis magnam facit cura-

20 20

21 21

584 584

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD D. ALB. MAG. ORD. PRÆD

tionis difficultatem ex parte ægroti: unde, tionis difficultatem ex parte ægroti: unde, Joan. v, 5 et 7: Triginta et octo annos Joan. v, 5 et 7: Triginta et octo annos habentem in infirmitate sua..... Et ille habentem in infirmitate sua..... Et ille dixit Domine, hominem non habeo, ut dixit Domine, hominem non habeo, ut cum turbata fuerit aqua, mittat me in cum turbata fuerit aqua, mittat me in piscinam dum venio enim ego, alius piscinam dum venio enim ego, alius ante me descendit. Ac si dicat: Longitudo ante me descendit. Ac si dicat: Longitudo dierum effecit quod nec meo auxilio, nec dierum effecit quod nec meo auxilio, nec humano alieno adjutorio curari possum. humano alieno adjutorio curari possum. Et ideo Dominus hoc exponi voluit, ut Et ideo Dominus hoc exponi voluit, ut sciretur quod non possit subvenire. nisi sciretur quod non possit subvenire. nisi auxilium divinum. auxilium divinum.

« At ille ait,» scilicet pater: « Ab in- « At ille ait,» scilicet pater: « Ab in- fantia. » Psal. L, 7: Ego enim in iniqui- fantia. » Psal. L, 7: Ego enim in iniqui- tatibus conceptus sum, et in peccatis con- tatibus conceptus sum, et in peccatis con- cepit me mater mea. cepit me mater mea.

Et repetit malitiam : Et repetit malitiam :

« Et frequenter eum in ignem et in « Et frequenter eum in ignem et in aquas misit. » aquas misit. »

: :

Duo genera tentationum in hoc signi- Duo genera tentationum in hoc signi- ficantur: quorum unum est amor male ficantur: quorum unum est amor male inflammans, vel libidinis, vel malæ cu- inflammans, vel libidinis, vel malæ cu- piditatis, vel iræ. Quia etiam ira provenit piditatis, vel iræ. Quia etiam ira provenit ex improbo suiipsius amore: quia dum ex improbo suiipsius amore: quia dum nimis se amat aliquis, quærit vindicare nimis se amat aliquis, quærit vindicare in alium injuriam, quam, ut sibi videtur, in alium injuriam, quam, ut sibi videtur, intulit alius. Aqua autem (quæ frigida intulit alius. Aqua autem (quæ frigida est) timorem significat: quia cordis et est) timorem significat: quia cordis et sanguinis frigiditas retrahit ab omnibus sanguinis frigiditas retrahit ab omnibus Dei obsequiis dum vel pelli suæ more Dei obsequiis dum vel pelli suæ more humano, vel rebus suis timet timore humano, vel rebus suis timet timore mundano. Psal. LXXIX, 17: Incensa igni mundano. Psal. LXXIX, 17: Incensa igni et suffossa ab increpatione vultus tui per- et suffossa ab increpatione vultus tui per- ibunt. Glossa, ibidem : « Incensa amore ibunt. Glossa, ibidem : « Incensa amore male inflammante: suffossa autem timo- male inflammante: suffossa autem timo- re male humiliante. » De igne quidem re male humiliante. » De igne quidem secundum se dicitur, Deuter. xxxII, 22: secundum se dicitur, Deuter. xxxII, 22: Ignis succensus est in furore meo, et ar- Ignis succensus est in furore meo, et ar- debit usque ad inferni novissima: quia debit usque ad inferni novissima: quia ignis concupiscentiæ non exstinguetur. ignis concupiscentiæ non exstinguetur. De aqua autem male infrigidante dicitur De aqua autem male infrigidante dicitur in Psalmo LXVIII, 2 et 3: Intraverunt a- in Psalmo LXVIII, 2 et 3: Intraverunt a- quæ usque ad animam meam: infixus quæ usque ad animam meam: infixus sum in limo profundi, et non est sub- sum in limo profundi, et non est sub- -stantia. -stantia.

Et tangit dæmonis malam intentionem: Et tangit dæmonis malam intentionem: « Ut eum perderet, » et in anima, et in « Ut eum perderet, » et in anima, et in

corpore non enim finem ponit nocu- corpore non enim finem ponit nocu- mentis nisi novissimum interitum. Joan. mentis nisi novissimum interitum. Joan. x, 10: Fur non venit nisi ut furetur, et x, 10: Fur non venit nisi ut furetur, et mactet, et perdat. Esther, XIII, 15: Volunt mactet, et perdat. Esther, XIII, 15: Volunt nos inimici nostri perdere, et hæreditatem nos inimici nostri perdere, et hæreditatem tuam delere. tuam delere.

« Sed si quid potes, adjuva nos, « Sed si quid potes, adjuva nos, misertus nostri. misertus nostri.

Jesus autem ait illi: Si potes crede- Jesus autem ait illi: Si potes crede- re, omnia possibilia sunt credenti. re, omnia possibilia sunt credenti.

Et continuo exclamans pater pueri, Et continuo exclamans pater pueri, cum lacrymis aiebat: Credo, Domine, cum lacrymis aiebat: Credo, Domine, adjuva incredulitatem meam. » adjuva incredulitatem meam. »

Hic ponitur debilissimæ fidei in inter- Hic ponitur debilissimæ fidei in inter- cessoribus significatio. cessoribus significatio.

Tanguntur autem hic tria, scilicet, si- Tanguntur autem hic tria, scilicet, si- gnificatio debilitatis fidei ex parte Do- gnificatio debilitatis fidei ex parte Do- mini exhibitio adjutorii: et ex parte in- mini exhibitio adjutorii: et ex parte in- tercessoris petitio ad majorem fidem tercessoris petitio ad majorem fidem auxilii. auxilii.

Dicit igitur « Sed si quid potes » tu, Dicit igitur « Sed si quid potes » tu, quod discipulis non tradidisti: tu enim quod discipulis non tradidisti: tu enim solus plus omnibus posse debes. Sapient. solus plus omnibus posse debes. Sapient. XII, 18: Subest tibi, cum volueris, posse. XII, 18: Subest tibi, cum volueris, posse.

Ex hac ergo omnipotenti virtute, Ex hac ergo omnipotenti virtute, « adjuva nos, » filium in afflictione, me « adjuva nos, » filium in afflictione, me autem in compassione laborantem. Psal. autem in compassione laborantem. Psal. LXXVIII, 9: Adjuva nos, Deus, salutaris LXXVIII, 9: Adjuva nos, Deus, salutaris noster: et propter gloriam nominis tui, noster: et propter gloriam nominis tui, Domine, libera nos. Domine, libera nos.

« Misertus nostri. » Matth. xv, 22: « Misertus nostri. » Matth. xv, 22: Miserere mei, Domine, fili David: filia Miserere mei, Domine, fili David: filia mea male a dæmonio vexatur. Eccli. mea male a dæmonio vexatur. Eccli. xxxvi, 1: Miserere nostri, Deus omnium, xxxvi, 1: Miserere nostri, Deus omnium, et respice nos, et ostende nobis lucem mi- et respice nos, et ostende nobis lucem mi- serationum tuarum. serationum tuarum.

« Jesus autem ait illi, » « Jesus autem ait illi, »

Invitans ad fidei perfectionem: « Si po- Invitans ad fidei perfectionem: « Si po- tes credere. » tes credere. »

Videtur autem hæc eruditio superva- Videtur autem hæc eruditio superva- cua: quia dicit Augustinus, quod << crede- cua: quia dicit Augustinus, quod << crede- re est gratia fidelium: posse credere, re est gratia fidelium: posse credere, omnium. » Sed ad hoc est dicendum omnium. » Sed ad hoc est dicendum

23 23

IN EVANG. MARCI, IX-22, 23. IN EVANG. MARCI, IX-22, 23.

quod duplex est posse, scilicet imperfe- quod duplex est posse, scilicet imperfe- ctum, quod est ex natura liberæ volun- ctum, quod est ex natura liberæ volun- tatis et rationis et hoc est omnium, quia tatis et rationis et hoc est omnium, quia inditum est omnibus per naturam. Aliud inditum est omnibus per naturam. Aliud est posse perfectum ad actum credendi: est posse perfectum ad actum credendi: et hoc est posse credere ex habitu fidei; et hoc est posse credere ex habitu fidei; et hoc est non omnium, sed tantum fide- et hoc est non omnium, sed tantum fide- lium et ad hoc provocat hic Dominus lium et ad hoc provocat hic Dominus patrem istius infirmi. patrem istius infirmi.

Sed adhuc dicitur contra hoc: quia Sed adhuc dicitur contra hoc: quia sic posse credere non fuit in eo, sed sic posse credere non fuit in eo, sed potius in dono Dei, quod non fuit in po- potius in dono Dei, quod non fuit in po- testate ipsius. Quid est ergo quod dicit, testate ipsius. Quid est ergo quod dicit, Si potes credere? Ad hoc dicendum quod Si potes credere? Ad hoc dicendum quod revera sic posse credere quodammodo revera sic posse credere quodammodo est in nobis, et quodammodo non. Hu- est in nobis, et quodammodo non. Hu- miliare enim nos ad hoc, est in nobis: miliare enim nos ad hoc, est in nobis: completio autem ipsius est in dono Dei. completio autem ipsius est in dono Dei. Et quia hoc donum nulli negatur se ad Et quia hoc donum nulli negatur se ad ipsum humilianti, ideo dicit : « Si potes ipsum humilianti, ideo dicit : « Si potes credere. » Quasi dicat: In te est, ex visis credere. » Quasi dicat: In te est, ex visis et auditis a me, te ad fidem meæ deitatis et auditis a me, te ad fidem meæ deitatis humiliare, tunc fiet quod petis. Jacob. humiliare, tunc fiet quod petis. Jacob. I, 6 et 7 Postulet autem in fide nihil I, 6 et 7 Postulet autem in fide nihil hæsitans qui enim hæsitat, similis est hæsitans qui enim hæsitat, similis est fluctui maris, qui a vento movetur et fluctui maris, qui a vento movetur et circumfertur. Non ergo æstimet homo circumfertur. Non ergo æstimet homo ille quod accipiat aliquid a Domino. ille quod accipiat aliquid a Domino.

« Omnia possibilia sunt credenti. » « Omnia possibilia sunt credenti. »

Etiam montes, et montis arbores trans- Etiam montes, et montis arbores trans- ferre: sicut dicitur, Matth. xxi, 21 et 22: ferre: sicut dicitur, Matth. xxi, 21 et 22: - Amen dico vobis, si habueritis fidem, et - Amen dico vobis, si habueritis fidem, et - non hæsitaveritis, non solum de ficulnea - non hæsitaveritis, non solum de ficulnea facietis, sed et si monti huic dixeritis: facietis, sed et si monti huic dixeritis: Tolle, et jacta te in mare, fiet. Et omnia Tolle, et jacta te in mare, fiet. Et omnia quæcumque petieritis in oratione cre- quæcumque petieritis in oratione cre- dentes, accipietis. I ad Corinth. IV, 2: Si dentes, accipietis. I ad Corinth. IV, 2: Si habuero omnem fidem ita ut montes habuero omnem fidem ita ut montes transferam, etc. transferam, etc.

Sed quæritur. Quare hoc potius attri- Sed quæritur. Quare hoc potius attri- buitur fidei, quam spei, vel charitati: Et buitur fidei, quam spei, vel charitati: Et consuevit ad hoc dici: quia fides inniti- consuevit ad hoc dici: quia fides inniti- tur omnipotentiæ divinæ : quia quamvis tur omnipotentiæ divinæ : quia quamvis multi articuli sint in Symbolo, tam Apo- multi articuli sint in Symbolo, tam Apo- stolorum quam Nicænæ synodi, tamen stolorum quam Nicænæ synodi, tamen primus est articulus omnipotentiæ, qui primus est articulus omnipotentiæ, qui est Credo in Deum Patrem omnipo- est Credo in Deum Patrem omnipo-

555 555

tentem. » Vel, « Credo in unum Deum tentem. » Vel, « Credo in unum Deum Patrem omnipotentem. » Quia etiamsi Patrem omnipotentem. » Quia etiamsi credimus Deum esse hominem, vel pas- credimus Deum esse hominem, vel pas- sum, vel resurrexisse, et quidquid aliud sum, vel resurrexisse, et quidquid aliud credimus, non habemus unde hoc probe- credimus, non habemus unde hoc probe- mus, nisi quia Deus omnipotens est: et mus, nisi quia Deus omnipotens est: et hoc et omnia alia in se facere potuit et hoc et omnia alia in se facere potuit et fecit ex sua omnipotentia. Huic autem fecit ex sua omnipotentia. Huic autem omnipotentiæ non sic innititur spes, ne- omnipotentiæ non sic innititur spes, ne- que etiam charitas et ideo non dicitur que etiam charitas et ideo non dicitur quod omnia possibilia sunt speranti, vel quod omnia possibilia sunt speranti, vel charitatem habenti, sed quod omnia possi- charitatem habenti, sed quod omnia possi- bilia sunt credenti. Luc. 1, 37: Non erit bilia sunt credenti. Luc. 1, 37: Non erit impossibile apud Deum omne verbum. impossibile apud Deum omne verbum. Genes. XVIII, 14: Numquid Deo quid- Genes. XVIII, 14: Numquid Deo quid- quam est difficile? Ad Roman. iv, 21: quam est difficile? Ad Roman. iv, 21: Plenissime sciens quia quæcumque pro- Plenissime sciens quia quæcumque pro- misit ei Deus, potens est et facere. misit ei Deus, potens est et facere.

« Et continuo, » « Et continuo, »

Adjutus ad fidem ex verbis Domini, Adjutus ad fidem ex verbis Domini, « exclamans, » in devotione fidei, « pa- « exclamans, » in devotione fidei, « pa- ter pueri » dæmoniaci, « cum lacrymis, » ter pueri » dæmoniaci, « cum lacrymis, » dolorem cordis indicantibus. Jerem. vi, dolorem cordis indicantibus. Jerem. vi, 26: Luctum unigeniti fac tibi, planctum 26: Luctum unigeniti fac tibi, planctum

amarum. amarum.

« Aiebat, » fidem suam confitens. Ad « Aiebat, » fidem suam confitens. Ad Roman. x, 10 Corde creditur ad justi- Roman. x, 10 Corde creditur ad justi- tiam: ore autem confessio fit ad salu- tiam: ore autem confessio fit ad salu- tem. tem.

« Credo, Domine. »> « Credo, Domine. »>

Joan. xi, 27: Utique, Domine, ego Joan. xi, 27: Utique, Domine, ego credidi, quia tu es Christus Filius Dei credidi, quia tu es Christus Filius Dei vivi, qui in hunc mundum venisti. vivi, qui in hunc mundum venisti.

Et quia ante dubitavit de potentia Do- Et quia ante dubitavit de potentia Do- mini, modo suam recognoscit imper- mini, modo suam recognoscit imper- fectionem, et quod non potest perfici fectionem, et quod non potest perfici nisi a Christo et ideo dicit: « Adjuva, » nisi a Christo et ideo dicit: « Adjuva, » fidei gratiam apponendo, « incredulita- fidei gratiam apponendo, « incredulita- tem meam, » hoc est, fidei meæ imperfe- tem meam, » hoc est, fidei meæ imperfe- ctionem. Psal. CXXXVIII, 16: Imperfectum ctionem. Psal. CXXXVIII, 16: Imperfectum meum viderunt oculi tui. Sapient. vII, meum viderunt oculi tui. Sapient. vII, 21: Scivi quoniam aliter non possem 21: Scivi quoniam aliter non possem esse continens, nisi Deus det: et hoc ip- esse continens, nisi Deus det: et hoc ip- sum erat sapientiæ, scire cujus esset hoc sum erat sapientiæ, scire cujus esset hoc donum. Et quia sic imperfectionem pro- donum. Et quia sic imperfectionem pro-

25 25

26 26

556 556

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

priam humiliter recognovit, et a Domino priam humiliter recognovit, et a Domino perfici postulavit: quod non postulasset perfici postulavit: quod non postulasset nisi eum perfectorem omnium esse cre- nisi eum perfectorem omnium esse cre- didisset, ideo fit ei quod dicitur, Sapient. didisset, ideo fit ei quod dicitur, Sapient. 111, 14: Dabitur illi fidei donum electum, 111, 14: Dabitur illi fidei donum electum, et sors in templo Dei acceptissima. et sors in templo Dei acceptissima. Et hoc est quod sequitur : Et hoc est quod sequitur :

« Et cum videret Jesus concurren- « Et cum videret Jesus concurren- tem turbam, comminatus est spiritui tem turbam, comminatus est spiritui immundo, dicens illi: Surde et mute immundo, dicens illi: Surde et mute spiritus, ego præcipio tibi, exi ab eo, spiritus, ego præcipio tibi, exi ab eo, et amplius ne introeas in eum. et amplius ne introeas in eum.

Et exclamans et multum discerpens Et exclamans et multum discerpens eum, exiit ab eo: et factus est sicut eum, exiit ab eo: et factus est sicut mortuus, ita ut multi dicerent: Quia mortuus, ita ut multi dicerent: Quia mortuus est. mortuus est.

feras arundinis. Hæc autem increpatio feras arundinis. Hæc autem increpatio fuit nocumenti repressio, et potestatis fuit nocumenti repressio, et potestatis dæmonis diminutio, et alligatio: quod dæmonis diminutio, et alligatio: quod nunc Ecclesia facit in suis Exorcistis. nunc Ecclesia facit in suis Exorcistis.

« Dicens illi, » spiritui immundo: « Dicens illi, » spiritui immundo: « Surde et mute spiritus, » per effectum : « Surde et mute spiritus, » per effectum : quia et surdum et mutum fecerat pue- quia et surdum et mutum fecerat pue- rum. « Ego præcipio tibi, » omnipotenti rum. « Ego præcipio tibi, » omnipotenti imperio. Sapient. XVIII, 15: Omnipotens imperio. Sapient. XVIII, 15: Omnipotens sermo tuus, Domine, de cœlo, a regali- sermo tuus, Domine, de cœlo, a regali- bus sedibus..... in mediam terram prosi- bus sedibus..... in mediam terram prosi- livit. livit.

« Exi ab eo, » cui modo præsides, « Exi ab eo, » cui modo præsides,

« et amplius ne introeas in eum, » re- « et amplius ne introeas in eum, » re- misso et sanato jam peccato, propter misso et sanato jam peccato, propter quod introeundi in eum accepisti licen- quod introeundi in eum accepisti licen- tiam. Joan. v, 14: Jam noli peccare, ne tiam. Joan. v, 14: Jam noli peccare, ne deterius tibi aliquid contingat. Si enim deterius tibi aliquid contingat. Si enim amplius peccatis indulsisset, tunc as- amplius peccatis indulsisset, tunc as- sumptis aliis septem nequioribus dæmon sumptis aliis septem nequioribus dæmon

Jesus autem tenens manum ejus, ad ipsum redivisset: et facta fuissent no- Jesus autem tenens manum ejus, ad ipsum redivisset: et facta fuissent no- elevavit eum, et surrexit. » elevavit eum, et surrexit. »

Tangitur autem hic hujus miraculi Tangitur autem hic hujus miraculi perfectio. Et habet quatuor particulas: in perfectio. Et habet quatuor particulas: in quarum prima impetrantis innuit perfe- quarum prima impetrantis innuit perfe- ctionem in secunda, vocem omnipoten- ctionem in secunda, vocem omnipoten- tis imperii facit prolationem: in tertia, tis imperii facit prolationem: in tertia, dæmonis exeuntis ostendit malignitatem: dæmonis exeuntis ostendit malignitatem: in quarta, ponit infirmi a nocumento in quarta, ponit infirmi a nocumento dæmonis perfectam liberationem. dæmonis perfectam liberationem.

Dicit ergo « Et cum videret, » hoc Dicit ergo « Et cum videret, » hoc est, videri ab omnibus fecisset, « Jesus » est, videri ab omnibus fecisset, « Jesus » auctor fidei et salutis, « concurrentem, » auctor fidei et salutis, « concurrentem, » jam per fidem deitatis, « turbam, » quia jam per fidem deitatis, « turbam, » quia multorum intercessio multum facit ad multorum intercessio multum facit ad impetrandam misericordiam. Matth. 1x, impetrandam misericordiam. Matth. 1x, 2 Videns Jesus fidem illorum, dixit 2 Videns Jesus fidem illorum, dixit paralytico: Confide, fili, remittuntur tibi paralytico: Confide, fili, remittuntur tibi peccata tua. peccata tua.

« Comminatus est, » « Comminatus est, »

Verbo in quo erat virtus deitatis: Verbo in quo erat virtus deitatis: unde Glossa interlinearis: « Comminatio unde Glossa interlinearis: « Comminatio potentia est. » Matth. xvII, 17: Et incre- potentia est. » Matth. xvII, 17: Et incre- pavit illum, scilicet dæmonem, Jesus. pavit illum, scilicet dæmonem, Jesus. Luc. ix, 43: Increpavit Jesus spiritum Luc. ix, 43: Increpavit Jesus spiritum immundum. Psal. LXVII, 31: Increpa immundum. Psal. LXVII, 31: Increpa

vissima hominis illius pejora prioribus, vissima hominis illius pejora prioribus, ut dicitur, Matth. XII, 45, et Luc. XI, 26. ut dicitur, Matth. XII, 45, et Luc. XI, 26. Et ideo quod dicit hic: « Et amplius ne Et ideo quod dicit hic: « Et amplius ne introeas in eum, » non est confirmatio introeas in eum, » non est confirmatio hominis liberati, sed potius consilium, hominis liberati, sed potius consilium, ut de cætero locum non daret diabolo. ut de cætero locum non daret diabolo. Ad Ephes. iv, 27: Nolite locum dare Ad Ephes. iv, 27: Nolite locum dare diabolo. diabolo.

« Et exclamans. » « Et exclamans. »

Tertium est de nocumento dæmonis Tertium est de nocumento dæmonis exeuntis. « Et exclamans » puer præ do- exeuntis. « Et exclamans » puer præ do- lore affligentis dæmonis: vel, « excla- lore affligentis dæmonis: vel, « excla- mans » dæmon, quia exire cogebatur. mans » dæmon, quia exire cogebatur. Luc. Iv, 41 Exibant dæmonia a multis Luc. Iv, 41 Exibant dæmonia a multis clamantia, et dicentia: Quia tu es Filius clamantia, et dicentia: Quia tu es Filius Dei. Dei.

« Et multum discerpens eum, » cor- « Et multum discerpens eum, » cor- poraliter lanians, quia laceratio interio- poraliter lanians, quia laceratio interio- rem animæ in bono naturali significat rem animæ in bono naturali significat lacerationem. Luc. x, 30: Plagis impo- lacerationem. Luc. x, 30: Plagis impo- sitis abierunt, semivivo relicto. sitis abierunt, semivivo relicto.

« Exiit ab eo,» relinquens eum lace- « Exiit ab eo,» relinquens eum lace- ratum et semivivum. Habacuc, III, 5 : ratum et semivivum. Habacuc, III, 5 : Egredietur diabolus ante pedes ejus. Egredietur diabolus ante pedes ejus.

« Et factus est sicut mortuus. » Quan- « Et factus est sicut mortuus. » Quan- titatem exaggerat nocumenti: «< ita ut titatem exaggerat nocumenti: «< ita ut

17 17

28 28

19 19

IN EVANG. MARCI, IX-26, 27, 28, 29. IN EVANG. MARCI, IX-26, 27, 28, 29.

multi dicerent, » immobilitatem pueri multi dicerent, » immobilitatem pueri considerantes, « quia mortuus est. » Et considerantes, « quia mortuus est. » Et hoc significabat eum jam mortuum esse hoc significabat eum jam mortuum esse peccato, et vivere Deo. Ad Coloss. 111, peccato, et vivere Deo. Ad Coloss. 111, 3: Mortui enim estis: et vita vestra est 3: Mortui enim estis: et vita vestra est abscondita cum Christo in Deo. Ad Ga- abscondita cum Christo in Deo. Ad Ga- lat. 11, 20: Vivo autem, jam non ego: lat. 11, 20: Vivo autem, jam non ego: vivit vero in me Christus. Quod autem vivit vero in me Christus. Quod autem nunc vivo in carne, in fide vivo Filii Dei, nunc vivo in carne, in fide vivo Filii Dei, qui dilexit me, et tradidit semetispsum qui dilexit me, et tradidit semetispsum pro me. II ad Corinth. iv, 12: Mors in pro me. II ad Corinth. iv, 12: Mors in nobis operatur, vita autem in vobis. nobis operatur, vita autem in vobis.

« Jesus autem tenens manum ejus, » « Jesus autem tenens manum ejus, »

Hoc est, gratiam sublevationis porri- Hoc est, gratiam sublevationis porri- gens ad lopera vitæ et virtutis. Psal. LXXII, gens ad lopera vitæ et virtutis. Psal. LXXII, 24 Tenuisti manum dexteram meam : 24 Tenuisti manum dexteram meam : et in voluntate tua deduxisti me, et cum et in voluntate tua deduxisti me, et cum gloria suscepisti me. gloria suscepisti me.

« Elevavit eum,» ad altitudinem virtu- « Elevavit eum,» ad altitudinem virtu- tis et operis. Ad Ephes. v, 14: Surge qui tis et operis. Ad Ephes. v, 14: Surge qui dormis, et exsurge a mortuis, et illumi- dormis, et exsurge a mortuis, et illumi- nabit te Christus. Psal. CXLV, 8: Domi- nabit te Christus. Psal. CXLV, 8: Domi- nus erigit elisos, Dominus diligit justos. nus erigit elisos, Dominus diligit justos.

« Et surrexit, » hoc est, sursum se « Et surrexit, » hoc est, sursum se corpore et mente erexit. Ad Coloss. III, corpore et mente erexit. Ad Coloss. III, 1 et 2: Si consurrexistis cum Christo, 1 et 2: Si consurrexistis cum Christo, quæ sursum sunt quærite, ubi Christus quæ sursum sunt quærite, ubi Christus est in dextera Dei sedens: quæ sursum est in dextera Dei sedens: quæ sursum sunt sapite, non quæ super terram. sunt sapite, non quæ super terram.

« Et cum introisset in domum, dis- « Et cum introisset in domum, dis- cipuli ejus secreto interrogabant cum: cipuli ejus secreto interrogabant cum: Quare nos non potuimus ejicere eum? Quare nos non potuimus ejicere eum? Et dixit illis Hoc genus in nullo Et dixit illis Hoc genus in nullo potest exire, nisi in oratione, et jeju- potest exire, nisi in oratione, et jeju- nio. nio.

Et inde profecti prætergrediebantur Et inde profecti prætergrediebantur nec volebat quemquam nec volebat quemquam

Galilæam, Galilæam,

scire. » scire. »

Hic ponitur ex miraculo perfecta disci- Hic ponitur ex miraculo perfecta disci- pulorum instructio. pulorum instructio.

Dicuntur autem hic tria, scilicet, a Dicuntur autem hic tria, scilicet, a discipulis illuminationis petitio: Magi- discipulis illuminationis petitio: Magi-

5571 5571

stri illuminatio et salutis et illumination stri illuminatio et salutis et illumination nis in omnem locum dilatatio. nis in omnem locum dilatatio.

Dicit ergo « Et cum introisset in do- Dicit ergo « Et cum introisset in do- mum, » ubi seorsum cum suis accepit. mum, » ubi seorsum cum suis accepit. secreta silentia. Matth. XIII, per totum. secreta silentia. Matth. XIII, per totum. caput, seorsum autem omnia discipulis caput, seorsum autem omnia discipulis disserebat.. disserebat..

« Discipuli ejus, » qui omnia sciebant « Discipuli ejus, » qui omnia sciebant per eum cum sapientia agi. Job, v, 6: per eum cum sapientia agi. Job, v, 6: Nihil in terra sine causa fit, et de humo. Nihil in terra sine causa fit, et de humo. non oritur dolor. Plato in Timeo: « Ni- non oritur dolor. Plato in Timeo: « Ni- hil ortum est sub sole cujus legitima hil ortum est sub sole cujus legitima causa non præcesserit. » causa non præcesserit. »

« Secreto, » quia scandalum fuisset « Secreto, » quia scandalum fuisset coram ignorante turba infirmitatem dis- coram ignorante turba infirmitatem dis- cipulorum exponere, et mystica divino- cipulorum exponere, et mystica divino- rum consiliorum aperire. Matth. vII, 6: rum consiliorum aperire. Matth. vII, 6: Nolite dare sanctum canibus. Nolite dare sanctum canibus.

" "

<< Interrogabant eum,» illuminationem << Interrogabant eum,» illuminationem petentes. Psal. XII, 4: Illumina oculos petentes. Psal. XII, 4: Illumina oculos meos, ne umquam obdormiam in morte. meos, ne umquam obdormiam in morte. II ad Corinth. IV, 6: Deus, qui dixit de II ad Corinth. IV, 6: Deus, qui dixit de tenebris lumen splendescere, ipse illuxit tenebris lumen splendescere, ipse illuxit in cordibus nostris ad illuminationem in cordibus nostris ad illuminationem scientiæ claritatis Dei, in facie Christi scientiæ claritatis Dei, in facie Christi Jesu. Jesu.

« Quare nos non potuimus ejicere « Quare nos non potuimus ejicere

eum ? >> eum ? >>

Ac si dicant Fuitne hæc impotentia Ac si dicant Fuitne hæc impotentia in nobis, vel in ipso ? Quia si fuit in in nobis, vel in ipso ? Quia si fuit in nobis, videtur esse in te defectus, qui nobis, videtur esse in te defectus, qui completam non dedisti potestatem: si completam non dedisti potestatem: si autem in ipso fuit causa impotentiæ nobis autem in ipso fuit causa impotentiæ nobis collatæ, videtur resistere cui contrarium collatæ, videtur resistere cui contrarium tu dixisti, Matth. XVI, 18, dicens: Portæ tu dixisti, Matth. XVI, 18, dicens: Portæ inferi non prævalebunt adversus eam. inferi non prævalebunt adversus eam. Adhuc autem, Luc. x, 17: Reversi sunt Adhuc autem, Luc. x, 17: Reversi sunt septuaginta duo cum gaudio, dicentes: septuaginta duo cum gaudio, dicentes: Domine, etiam dæmonia subjiciuntur Domine, etiam dæmonia subjiciuntur nobis, in nomine tuo. Qualiter ergo hoc nobis, in nomine tuo. Qualiter ergo hoc dæmonium restitit nobis, ita quod non dæmonium restitit nobis, ita quod non ejecimus illud? ejecimus illud?

« Et dixit illis, »> « Et dixit illis, »>

Ad omnia hæc dans illuminationem : Ad omnia hæc dans illuminationem : « Hoc genus » dæmoniorum in spiritu et « Hoc genus » dæmoniorum in spiritu et

558 558

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

in carne simul, secundum causam radica- in carne simul, secundum causam radica- tum, in nullo » potestatis remedio tum, in nullo » potestatis remedio « potest exire, » ita quod non habeat « potest exire, » ita quod non habeat potestatem in homine, « nisi in oratione, » potestatem in homine, « nisi in oratione, » quæ curat pestes mentis et spiritus, « et quæ curat pestes mentis et spiritus, « et jejunio, » quod curat pestes corporis. jejunio, » quod curat pestes corporis. Oratione enim Jacob vicit fratrem ad Oratione enim Jacob vicit fratrem ad malum concitatum, Genes. XXXII, 24: malum concitatum, Genes. XXXII, 24: Et ecce vir luctabatur cum eo usque ma- Et ecce vir luctabatur cum eo usque ma- ne. Et, Infra, y. 26: Non dimittam te, ne. Et, Infra, y. 26: Non dimittam te, nisi benedixeris mihi et benedixit eum nisi benedixeris mihi et benedixit eum in eodem loco. Osee, x1, 3 et 4: In for- in eodem loco. Osee, x1, 3 et 4: In for- titudine sua directus est cum Angelo. Et titudine sua directus est cum Angelo. Et invaluit ad Angelum, et confortatas est : invaluit ad Angelum, et confortatas est : flevit, et rogavit eum. Sic Tobias et Sara flevit, et rogavit eum. Sic Tobias et Sara a se, orando, dæmonium compescue- a se, orando, dæmonium compescue- runt. Jejunio autem Ninivitæ misericor- runt. Jejunio autem Ninivitæ misericor- diam, ne dæmonibus traderentur, inve- diam, ne dæmonibus traderentur, inve- nerunt. Joel, 11, 12 et 13: Convertimini nerunt. Joel, 11, 12 et 13: Convertimini ad me in toto corde vestro, in jejunio, ad me in toto corde vestro, in jejunio, et in fletu, et in planctu. Et scindite et in fletu, et in planctu. Et scindite corda vestra, et non vestimenta vestra. corda vestra, et non vestimenta vestra.

Quæritur autem cum etiam eleemo- Quæritur autem cum etiam eleemo- syna sit una cura peccati, quare de ele- syna sit una cura peccati, quare de ele- emosyna non facit mentionem, cum di- emosyna non facit mentionem, cum di- catur, Tob. XII, 9, quod eleemosyna a catur, Tob. XII, 9, quod eleemosyna a morte liberat? Ad hoc dicendum quod morte liberat? Ad hoc dicendum quod eleemosyna non potest esse generale sa- eleemosyna non potest esse generale sa- tisfactivum, quantum ad elargitiones ex- tisfactivum, quantum ad elargitiones ex- teriores quia non omnes habent unde teriores quia non omnes habent unde dent eleemosynam. Hic autem loquitur dent eleemosynam. Hic autem loquitur de generalibus satisfactivis quantum ad. de generalibus satisfactivis quantum ad.

omnes. omnes.

Adhuc autem quæritur hic quare Do- Adhuc autem quæritur hic quare Do- minus nec orationem, nec jejunium isti minus nec orationem, nec jejunium isti injunxit et tamen dæmonium expulit: injunxit et tamen dæmonium expulit: ergo sine oratione et jejunio exire po- ergo sine oratione et jejunio exire po- tuit? Ad hoc dicendum sicut sæpe dixi- tuit? Ad hoc dicendum sicut sæpe dixi- mus, quod Domini potestas in ejiciendo mus, quod Domini potestas in ejiciendo dæmones non fuit operans, sicut per cla- dæmones non fuit operans, sicut per cla- ves, sed sicut absoluta et libera potestas, ves, sed sicut absoluta et libera potestas, cui nihil obstat et ideo in sua operatione cui nihil obstat et ideo in sua operatione non fuit opus injunctione orationis et je- non fuit opus injunctione orationis et je- junii. Sed hanc potestatem discipulis non junii. Sed hanc potestatem discipulis non dedit: quia hæc est potestas excellentiæ, dedit: quia hæc est potestas excellentiæ, et divina: sed potius dedit discipulis po- et divina: sed potius dedit discipulis po-

1 Cf. Tob. VIII, 3-10. 1 Cf. Tob. VIII, 3-10. 2 Jonæ, III, 5 ad finem. 2 Jonæ, III, 5 ad finem.

testatem clavium, ut per ministerium testatem clavium, ut per ministerium instrumenti orationis, et jejunii, et exor- instrumenti orationis, et jejunii, et exor- cismorum contra malitiam dæmonis ope- cismorum contra malitiam dæmonis ope- rarentur et ideo, Matth. xvi, 19, dans rarentur et ideo, Matth. xvi, 19, dans potestatem ligandi et absolvendi, præ- potestatem ligandi et absolvendi, præ- mittit potestatem ligandi, dicens: Quod- mittit potestatem ligandi, dicens: Quod- cumque ligaveris super terram, erit liga- cumque ligaveris super terram, erit liga- tum et in cælis. Et subjungit potestatem tum et in cælis. Et subjungit potestatem solvendi, dicens: Et quodcumque solve- solvendi, dicens: Et quodcumque solve- ris super terram, ersit solutum et in cœ- ris super terram, ersit solutum et in cœ- lis. Ac si dicat: Si vis ut non erret cla- lis. Ac si dicat: Si vis ut non erret cla- vis, liga prius ad opera satisfactionis : et vis, liga prius ad opera satisfactionis : et tunc solve a vinculis dæmonum, quibus tunc solve a vinculis dæmonum, quibus ligati sunt peccatores: tunc portæ, hoc ligati sunt peccatores: tunc portæ, hoc est, malitiæ dæmonum tibi non prævale- est, malitiæ dæmonum tibi non prævale- bunt. In opere autem Dei et Christi ab- bunt. In opere autem Dei et Christi ab- solutio præcedit ligationem: quia aliter solutio præcedit ligationem: quia aliter aliena et non propria, et potestas mini- aliena et non propria, et potestas mini- stri non Domini, et ligața et non abso- stri non Domini, et ligața et non abso- luta potestas videretur. luta potestas videretur.

Hoc est igitur quod de ministrorum Hoc est igitur quod de ministrorum potestate dicitur: « Hoc genus dæmo- potestate dicitur: « Hoc genus dæmo- niorum non ejicitur, » ministrorum po- niorum non ejicitur, » ministrorum po- testate, « nisi in oratione » injuncta, « et testate, « nisi in oratione » injuncta, « et jejunio » injuncto: et hoc omiserunt jejunio » injuncto: et hoc omiserunt Apostoli et ideo non fuit causa quod Apostoli et ideo non fuit causa quod non ejecerunt, diminutio potestatis colla- non ejecerunt, diminutio potestatis colla- tæ sed potius error clavis adhibitæ ad tæ sed potius error clavis adhibitæ ad dæmonem excludendum. Sicut adhuc dæmonem excludendum. Sicut adhuc multi errant, eo quod clavibus secundum multi errant, eo quod clavibus secundum debitum ordinem potestatis non utuntur. debitum ordinem potestatis non utuntur. Hoc est igitur quod dicit. Quod enim Hoc est igitur quod dicit. Quod enim minister sibi usurpet potestatem divinam minister sibi usurpet potestatem divinam et absolutam, hoc dicit esse Hieronymus et absolutam, hoc dicit esse Hieronymus de supercilio Pharisæorum, et de super- de supercilio Pharisæorum, et de super- bia Luciferi, qui sine merito, in summo bia Luciferi, qui sine merito, in summo suam voluit sedem collocare 3. suam voluit sedem collocare 3.

<< Et inde, »> << Et inde, »>

De loco illo« profecti, » ut ubique De loco illo« profecti, » ut ubique prædicarent, et lucem spargerent, « præ- prædicarent, et lucem spargerent, « præ- tergrediebantur, » loca illa prætereuntes, tergrediebantur, » loca illa prætereuntes, « Galilæam, » ut loco in quibus prædi- « Galilæam, » ut loco in quibus prædi- caverant, visitarent. Act. xv, 36 : Ut re- caverant, visitarent. Act. xv, 36 : Ut re- vertentes visitemus fratres per universas vertentes visitemus fratres per universas

2 Cf. Isa. xiv, 13. 2 Cf. Isa. xiv, 13.

80 80

IN EVANG. MARCI IX-30, 31. IN EVANG. MARCI IX-30, 31.

civitates, in quibus prædicavimus verbum civitates, in quibus prædicavimus verbum Domini, quomodo se habeant. Domini, quomodo se habeant.

« Nec volebat quemquam scire, » ut « Nec volebat quemquam scire, » ut formam daret humilitatis. Vel verius, ut formam daret humilitatis. Vel verius, ut in secreto docere posset discipulos. Osee, in secreto docere posset discipulos. Osee, II, 14 Ducam eam in solitudinem, et II, 14 Ducam eam in solitudinem, et loquar ad cor ejus. loquar ad cor ejus.

Hoc est ergo quod dicit : Hoc est ergo quod dicit :

« Docebat autem discipulos suos, et « Docebat autem discipulos suos, et dicebat illis Quoniam Filius hominis dicebat illis Quoniam Filius hominis tradetur in manus hominum, et occi- tradetur in manus hominum, et occi- dent eum, et occisus tertia die resur- dent eum, et occisus tertia die resur- get. get.

559 559

est doctrina patientiæ et humilitatis: se- est doctrina patientiæ et humilitatis: se- cundum autem est de debito et merito cundum autem est de debito et merito susceptionis eorum qui accipiunt a Chri- susceptionis eorum qui accipiunt a Chri- sto officium prædicationis, ibi, y. 36 sto officium prædicationis, ibi, y. 36

" "

: :

Quisquis unum ex hujusmodi pueris Quisquis unum ex hujusmodi pueris receperit, etc. » Tertium autem est de receperit, etc. » Tertium autem est de diligentissima scandali vitatione pusillo- diligentissima scandali vitatione pusillo- rum, ibi, y. 41 « Et quisquis scandali- rum, ibi, y. 41 « Et quisquis scandali- zaverit unum ex pusillis his credentibus. zaverit unum ex pusillis his credentibus. in me, etc. » Quartum autem est de discre- in me, etc. » Quartum autem est de discre- tione habenda Prælatorum, ibi, y. 48: tione habenda Prælatorum, ibi, y. 48: « Omnis enim igne salietur, etc. » « Omnis enim igne salietur, etc. »

Adhuc autem duo dicuntur in prima. Adhuc autem duo dicuntur in prima. parte, scilicet, instructio ad pacis perfe- parte, scilicet, instructio ad pacis perfe- ctionem, et instructio ad humilitatis pro- ctionem, et instructio ad humilitatis pro- funditatem, ibi, y. 32: « Et venerunt' funditatem, ibi, y. 32: « Et venerunt'

At illi ignorabant verbum, et time- Capharnaum, etc. » At illi ignorabant verbum, et time- Capharnaum, etc. » bant interrogare eum. » bant interrogare eum. »

Hic postquam perfecte Marcus fortitu- Hic postquam perfecte Marcus fortitu- dinem Leonis de tribu Juda descripsit: dinem Leonis de tribu Juda descripsit: quia in quolibet quatuor animalium fa- quia in quolibet quatuor animalium fa- cies hominis fuit 1, ideo hic faciem homi- cies hominis fuit 1, ideo hic faciem homi- nis in doctrina veritatis assumit: et du- nis in doctrina veritatis assumit: et du- rat hæc pars usque ad principium capitis rat hæc pars usque ad principium capitis decimi quarti, ubi de Passione agere in- decimi quarti, ubi de Passione agere in- cipit. cipit.

Et dividitur in duas partes: in qua- Et dividitur in duas partes: in qua- rum prima doctrinam ponit quantum ad rum prima doctrinam ponit quantum ad viam justitiæ : in secunda autem docet: viam justitiæ : in secunda autem docet: quorumdam ad vitam et regnum justitiæ quorumdam ad vitam et regnum justitiæ assumptionem, quorumdam autem re- assumptionem, quorumdam autem re- probationem et hæc incipit ibi, x1, 1: probationem et hæc incipit ibi, x1, 1: « Et cum appropinquaret Jesus Jerosoly- « Et cum appropinquaret Jesus Jerosoly- mæ, etc. » mæ, etc. »

Adhuc autem prior istarum dividitur Adhuc autem prior istarum dividitur tn partes duas: in quarum prima docet tn partes duas: in quarum prima docet viam justitiæ quantum ad idoneitatem viam justitiæ quantum ad idoneitatem Apostolicam in secunda autem docet Apostolicam in secunda autem docet viam justitiæ quantum ad hoc quod con- viam justitiæ quantum ad hoc quod con- venit omnibus, quantum ad salutem ad venit omnibus, quantum ad salutem ad regnum Dei necessariam : et hæc incipit regnum Dei necessariam : et hæc incipit ibi, x, 1 « Et inde exsurgens venit in ibi, x, 1 « Et inde exsurgens venit in fines Judææ, etc. »> fines Judææ, etc. »>

Adhuc autem anterior harum dividitur Adhuc autem anterior harum dividitur in quatuor, quæ ad perfectionem Apo- in quatuor, quæ ad perfectionem Apo- stolicam requiruntur: quorum primum stolicam requiruntur: quorum primum

1Cf. Ezechiel. 1, 5. 1Cf. Ezechiel. 1, 5.

. .

In primo horum duo tangit, scilicet, In primo horum duo tangit, scilicet, doctrinam patientiæ per suæ Passionis doctrinam patientiæ per suæ Passionis exemplum, et quod hoc erat a carnali exemplum, et quod hoc erat a carnali intellectu discipulorum absconditum. intellectu discipulorum absconditum.

In primo horum quatuor dicuntur, sci- In primo horum quatuor dicuntur, sci- licet modus, quo dixit: traditio, quam licet modus, quo dixit: traditio, quam prædixit: Passio mortis, quam sustinuit: prædixit: Passio mortis, quam sustinuit: resurrectio, quæ horum prædictionem resurrectio, quæ horum prædictionem mitigavit. mitigavit.

Dicit igitur « Docebat autem discipu- Dicit igitur « Docebat autem discipu- los suos. » Docere proprie est informa- los suos. » Docere proprie est informa- tio ad scientiam per causæ assignatio- tio ad scientiam per causæ assignatio- nem unde Philosophus : « Signum sa- nem unde Philosophus : « Signum sa- pientis est posse docere. » Et quoad hoc pientis est posse docere. » Et quoad hoc intelligimus quod Christus in hac doctri- intelligimus quod Christus in hac doctri- na causas convenientiæ assignavit, quare na causas convenientiæ assignavit, quare conveniens esset eum pati pro redem- conveniens esset eum pati pro redem- ptione generis humani. Joan. XI, 51 ptione generis humani. Joan. XI, 51 et 52: Jesus moriturus erat pro gente : et 52: Jesus moriturus erat pro gente : et non tantum pro gente, sed ut filios et non tantum pro gente, sed ut filios Dei, qui erant dispersi, congregaret in Dei, qui erant dispersi, congregaret in unum. Dicit autem Chrysostomus súper unum. Dicit autem Chrysostomus súper Matthæum, quod docuit naturalia sicut Matthæum, quod docuit naturalia sicut virtutes. Et sic intelligimus quod suæ virtutes. Et sic intelligimus quod suæ Passionis proposuit exemplum, ad pa- Passionis proposuit exemplum, ad pa- tientiæ informationem. Isa. XLVIII, 17: tientiæ informationem. Isa. XLVIII, 17: Ego Dominus Deus tuus, docens te uti- Ego Dominus Deus tuus, docens te uti- lia, gubernans te in via qua ambulas. lia, gubernans te in via qua ambulas. Psal. CXVIII, 68: Bonus es tu: et in bo- Psal. CXVIII, 68: Bonus es tu: et in bo- nitate tua doce me justificationės tuas. nitate tua doce me justificationės tuas.

560 560

« Et dicebat illis, » « Et dicebat illis, »

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

In doctrina pro redemptione hominis: In doctrina pro redemptione hominis: « Quoniam Filius hominis: » quia « Quoniam Filius hominis: » quia quamvis etiam sit Filius Dei, tamen tra- quamvis etiam sit Filius Dei, tamen tra- debatur in eo quod Filius hominis, hoc debatur in eo quod Filius hominis, hoc est, in natura quam accepit de homine. est, in natura quam accepit de homine.

« Tradetur. » Traditus est autem a bo- « Tradetur. » Traditus est autem a bo- nis et malis a bonis quidem, a Patre, nis et malis a bonis quidem, a Patre, et a seipso a Patre quidem, sicut dici- et a seipso a Patre quidem, sicut dici- tur, ad Roman. VII, 32: Etiam proprio tur, ad Roman. VII, 32: Etiam proprio Filio suo non pepercit, sed pro nobis om- Filio suo non pepercit, sed pro nobis om- nibus tradidit illum. A seipso autem, nibus tradidit illum. A seipso autem, sicut dicitur, Isa. LIII, 12: Pro eo quod sicut dicitur, Isa. LIII, 12: Pro eo quod tradidit in mortem animam suam, et tradidit in mortem animam suam, et cum sceleratis reputatus est: et ipse pec- cum sceleratis reputatus est: et ipse pec- cata multorum tulit, et pro transgresso- cata multorum tulit, et pro transgresso- ribus rogavit, ut non perirent. A malis ribus rogavit, ut non perirent. A malis autem est traditus, a proditore Juda, et autem est traditus, a proditore Juda, et a Judæis: a Juda quidem, sicut, Joan. a Judæis: a Juda quidem, sicut, Joan. XIII, 2 Cum diabolus misisset in cor ut XIII, 2 Cum diabolus misisset in cor ut traderet eum Judas Simonis Iscariotæ. traderet eum Judas Simonis Iscariotæ. A Judæis autem, sicut dicit Pilatus, A Judæis autem, sicut dicit Pilatus, Joan. xv, 35: Gens tua, et Pontifices Joan. xv, 35: Gens tua, et Pontifices tradiderunt te mihi quid fecisti? Sed tradiderunt te mihi quid fecisti? Sed Pater et Filius tradiderunt Filium homi- Pater et Filius tradiderunt Filium homi- nis in hostiam redemptionis: Pater qui- nis in hostiam redemptionis: Pater qui- dem auctoritate: Filius, obedientiæ ope- dem auctoritate: Filius, obedientiæ ope- ratione et passione. Judas autem et ratione et passione. Judas autem et Judæi tradiderunt Filium hominis in mor- Judæi tradiderunt Filium hominis in mor- tem ad perdendum: Judas quidem, pro- tem ad perdendum: Judas quidem, pro- dendo judæi autem, accusationes con- dendo judæi autem, accusationes con- demnationis in eum coram judice profe- demnationis in eum coram judice profe- rendo. rendo.

Sic ergo Filius « tradetur in manus Sic ergo Filius « tradetur in manus hominum, » omnibus quatuor modis, hominum, » omnibus quatuor modis, hoc est, in hominum malorum potesta- hoc est, in hominum malorum potesta- tem ut malitiosam in pœnis suis satient tem ut malitiosam in pœnis suis satient voluntatem. Job, xvi, 11: Satiati sunt voluntatem. Job, xvi, 11: Satiati sunt pœnis meis. pœnis meis.

« Et occident eum. » « Et occident eum. »

Ecce mulcta mortis quam homines, in Ecce mulcta mortis quam homines, in quorum manus traditus est, malitiose quorum manus traditus est, malitiose inflixerunt: sed tamen traditione Patris, inflixerunt: sed tamen traditione Patris, per occisionem istam hostia oblata est per occisionem istam hostia oblata est reconciliationis mundi. Ad Hebr. x, 14: reconciliationis mundi. Ad Hebr. x, 14: Una oblatione consummavit in sempiter- Una oblatione consummavit in sempiter-

num sanctificatos. Et per traditionem, num sanctificatos. Et per traditionem, qua tradidit seipsnm in mortem, dilectio qua tradidit seipsnm in mortem, dilectio cum effectu liberationis nobis exhibita cum effectu liberationis nobis exhibita est. Joan. xv, 13: Majorem hac dilectio- est. Joan. xv, 13: Majorem hac dilectio- nem nemo habet, ut animam suam ponat nem nemo habet, ut animam suam ponat quis pro amicis suis. Judas autem in oc- quis pro amicis suis. Judas autem in oc- cisione damnatus est, Matth. xxvi, 3 cisione damnatus est, Matth. xxvi, 3 et 4 Videns Judas, qui eum tradidit, et 4 Videns Judas, qui eum tradidit, quod damnatus esset, pænitentia ductus, quod damnatus esset, pænitentia ductus, retulit triginta .argenteos principibus sa- retulit triginta .argenteos principibus sa- cerdotum et senioribus, dicens: Peccavi, cerdotum et senioribus, dicens: Peccavi, tradens sanguinem justum. Et post pau- tradens sanguinem justum. Et post pau- ca, y. 5: Abiens, laqueo se suspendit. Ju- ca, y. 5: Abiens, laqueo se suspendit. Ju- dæi autem negantes Christum (non popu- dæi autem negantes Christum (non popu- lus Dei) abjecti et excæcati facti sunt. Da- lus Dei) abjecti et excæcati facti sunt. Da- niel. Ix, 26: Occidetur Christus: et non niel. Ix, 26: Occidetur Christus: et non erit ejus populus qui eum negaturus est. erit ejus populus qui eum negaturus est. Sic ergo pro nobis occidetur. Sic ergo pro nobis occidetur.

Et quia hæc duo tristia erant valde, Et quia hæc duo tristia erant valde, lætitiam magnam subjungit: ne abun- lætitiam magnam subjungit: ne abun- dantiori tristitia absorbeantur discipuli, dantiori tristitia absorbeantur discipuli, dicens : dicens :

« Et occisus, » « Et occisus, »

: :

In eo quod de nobis accepit pro no- In eo quod de nobis accepit pro no- bis, « tertia die, » virtute suæ deitatis, bis, « tertia die, » virtute suæ deitatis, « resurget, » non solum ad vitam, sed « resurget, » non solum ad vitam, sed ad immortalitatis et beatitudinis gloriam. ad immortalitatis et beatitudinis gloriam. Osee, VI, 3: Vivificabit nos post duos Osee, VI, 3: Vivificabit nos post duos dies in die tertia suscitabit nos, et vive- dies in die tertia suscitabit nos, et vive- mus in conspectu ejus. Sciemus, seque- mus in conspectu ejus. Sciemus, seque- murque ut cognoscamus Dominum. Ja- murque ut cognoscamus Dominum. Ja- cuit enim Christus per duas noctes et cuit enim Christus per duas noctes et unum diem, qui intermedius fuit duarum unum diem, qui intermedius fuit duarum noctium, ut dicit Augustinus, in sepulcro : noctium, ut dicit Augustinus, in sepulcro : ut duas nostras obscuras mortes, scilicet ut duas nostras obscuras mortes, scilicet culpæ et pœnæ, quæ per duas noctes sig- culpæ et pœnæ, quæ per duas noctes sig- nificantur, sua luminosa morte, quæ per nificantur, sua luminosa morte, quæ per diem significatur, destrueret et illumina- diem significatur, destrueret et illumina- ret. Et sic impletur quod dictum est in ret. Et sic impletur quod dictum est in Psalmo cxxxvIII, 11 et 12: Nox illumi- Psalmo cxxxvIII, 11 et 12: Nox illumi- natio mea in deliciis meis. Quia tenebræ natio mea in deliciis meis. Quia tenebræ non obscurabuntur a te, et nox sicut dies non obscurabuntur a te, et nox sicut dies illuminabitur. illuminabitur.

<< At illi, >> << At illi, >>

Præsentia corporali Christi delectati : Præsentia corporali Christi delectati :

3 3

IN EVANG. MARCI, IX-32, 33. IN EVANG. MARCI, IX-32, 33.

et scientes tantam virtutem Christi, quod et scientes tantam virtutem Christi, quod sæpe ab insidiis et violentiis eorum po- sæpe ab insidiis et violentiis eorum po- tenter exierat, « ignorabant verbum, » tenter exierat, « ignorabant verbum, » hoc est, rem de qua est verbum: quia hoc est, rem de qua est verbum: quia putabant non posse fieri quod virtus putabant non posse fieri quod virtus Christi succumberet malitiæ eorum: sic- Christi succumberet malitiæ eorum: sic- ut et Petrus dixit, Matth. xvI, 22: Absit ut et Petrus dixit, Matth. xvI, 22: Absit a te, Domine: non erit tibi hoc. a te, Domine: non erit tibi hoc.

« Et timebant » increpari, sicut Pe- « Et timebant » increpari, sicut Pe- trus increpatus fuerat, «< interrogate trus increpatus fuerat, «< interrogate eum, » de hoc verbo quod dixerat Petro: eum, » de hoc verbo quod dixerat Petro: Vade post me, satana: scandalum es mi- Vade post me, satana: scandalum es mi- hi: quia non sapis quæ Dei sunt, sed ea hi: quia non sapis quæ Dei sunt, sed ea quæ hominum 1. quæ hominum 1.

« Et venerunt Capharnaum. Qui « Et venerunt Capharnaum. Qui cum domi essent, interrogabat eos: cum domi essent, interrogabat eos: Quid in via tractabatis? Quid in via tractabatis?

At illi tacebant: siquidem in via At illi tacebant: siquidem in via inter se disputaverant quis eorum ma- inter se disputaverant quis eorum ma- jor esset. » jor esset. »

Tangit de doctrina humilitatis. Et ha- Tangit de doctrina humilitatis. Et ha- bet particulas duas: in quarum prima ad bet particulas duas: in quarum prima ad hanc doctrinam veniendi datur occasio: hanc doctrinam veniendi datur occasio: in secunda autem, doctrinæ ponitur in- in secunda autem, doctrinæ ponitur in- formatio. formatio.

In prima autem tria sunt: opportuni- In prima autem tria sunt: opportuni- tas scilicet sumpta ex loco, ex quæstione, tas scilicet sumpta ex loco, ex quæstione, et ex facto. et ex facto.

Dicit igitur « Et venerunt, » Chri- Dicit igitur « Et venerunt, » Chri- stus et discipuli, « Capharnaum : » quæ stus et discipuli, « Capharnaum : » quæ villa pinguedinis vel pulchritudinis in- villa pinguedinis vel pulchritudinis in- terpretatur, ubi Christus plurimas vir- terpretatur, ubi Christus plurimas vir- tutes præclarissimas ostendit. Luc. IV, tutes præclarissimas ostendit. Luc. IV, 23 Quanta audivimus facta in Caphar- 23 Quanta audivimus facta in Caphar- naum Ibi ergo, ubi virtus ejus tot ex- naum Ibi ergo, ubi virtus ejus tot ex- perimentis signorum ostensa fuit, locus perimentis signorum ostensa fuit, locus conveniens doctrinæ fuit. conveniens doctrinæ fuit.

« Qui cum domi essent, » in secreto « Qui cum domi essent, » in secreto hospitii, ne coram multis redarguti con-. hospitii, ne coram multis redarguti con-. funderentur Apostoli. Matth. XVIII, 15: funderentur Apostoli. Matth. XVIII, 15: Si peccaverit in te frater tuus, vade, et Si peccaverit in te frater tuus, vade, et corripe eum inter te et ipsum solum. corripe eum inter te et ipsum solum. « Interrogabat eos. » Non ignorans, « Interrogabat eos. » Non ignorans,

1 Matth. xv1, 23. 1 Matth. xv1, 23.

XXI XXI

561 561

sed ut ex responsione occasionem con- sed ut ex responsione occasionem con- venientem acciperet docendi, dicens: venientem acciperet docendi, dicens:

« Quid in via tractabatis ? » « Quid in via tractabatis ? »

In via tractare consueverant de verbis In via tractare consueverant de verbis auditis a Domino: nunc autem depre- auditis a Domino: nunc autem depre- hensi sunt alia quidem inter se tracta- hensi sunt alia quidem inter se tracta- re. Et hoc, ut dicit Glossa, viæ conve- re. Et hoc, ut dicit Glossa, viæ conve- niens fuit. Quia etiam Prælatio via quæ- niens fuit. Quia etiam Prælatio via quæ- dam est instabilis, et dum tenetur labi- dam est instabilis, et dum tenetur labi- tur et incertum est, in qua mansione, tur et incertum est, in qua mansione, id est, qua die finiatur. Job, xiv, 2: id est, qua die finiatur. Job, xiv, 2: Numquam in eodem statu permanet. Numquam in eodem statu permanet. Eccli. x, 11: Omnis potentatus brevis vita. Eccli. x, 11: Omnis potentatus brevis vita.

« At illi tacebant, » « At illi tacebant, »

Videntes se esse deprehensos, et nihil Videntes se esse deprehensos, et nihil dicere valentes.Genes. xx, 16: Quocumque dicere valentes.Genes. xx, 16: Quocumque perrexeris, memento te deprehensam. perrexeris, memento te deprehensam.

« Siquidem » (verba sunt Evangeli- « Siquidem » (verba sunt Evangeli- stæ). « Inter se, » ut dicit Chrysostomus, stæ). « Inter se, » ut dicit Chrysostomus, aliquid humanum passi : « inter se, » aliquid humanum passi : « inter se, » non apud Dominum, quia apud illum non apud Dominum, quia apud illum confundebantur de hoc disputare, confundebantur de hoc disputare, « dis- « dis- putaverant » contentiose. Luc. XXII, 24: putaverant » contentiose. Luc. XXII, 24: Facta est contentio inter eos, quis eorum Facta est contentio inter eos, quis eorum videretur esse major. Luc. 1x, 46 : In- videretur esse major. Luc. 1x, 46 : In- travit autem cogitatio in eos, quis eo- travit autem cogitatio in eos, quis eo- rum major esset. rum major esset.

Et hoc est quod subdit: Et hoc est quod subdit:

« Quis eorum major esset » « Quis eorum major esset »

Apud Dominum. Glossa: Hinc orta Apud Dominum. Glossa: Hinc orta videtur disputatio, quia viderant Pe- videtur disputatio, quia viderant Pe- trum, et Jacobum, et Joannem seorsum trum, et Jacobum, et Joannem seorsum ductos in montem et aliquod secretum ductos in montem et aliquod secretum ibi eis creditum. Et Petro dixerat claves ibi eis creditum. Et Petro dixerat claves regni cœlorum esse promissas, et Eccle- regni cœlorum esse promissas, et Eccle- siam supra petram fidei, a qua ipse no- siam supra petram fidei, a qua ipse no- men acceperat, ædificandam 2. Putabant men acceperat, ædificandam 2. Putabant ergo, vel alios tres cæteris, vel Petrum ergo, vel alios tres cæteris, vel Petrum omnibus esse prælatum. Chrysostomus omnibus esse prælatum. Chrysostomus autem videtur dicere probabilius, quod autem videtur dicere probabilius, quod sicut dicitur, Matth. xx, 20 et seq., sicut dicitur, Matth. xx, 20 et seq.,