CAP. IX MARCI. CAP. IX MARCI.

537 537

CAPUT IX. CAPUT IX.

Transfigurato Jesu junguntur Moyses et Elias: dicit Eliam dum venerit, om- Transfigurato Jesu junguntur Moyses et Elias: dicit Eliam dum venerit, om- nia restituturum : imo jam venisse, nec fuisse susceptum surdum ac mutum nia restituturum : imo jam venisse, nec fuisse susceptum surdum ac mutum spiritum ejicit, qui sola oratione et jejunio ejicitur: suam passionem prædi- spiritum ejicit, qui sola oratione et jejunio ejicitur: suam passionem prædi- cit: disputantes discipulos docet quis eorum sit major: de ejiciente dæmonium cit: disputantes discipulos docet quis eorum sit major: de ejiciente dæmonium qui non sequebatur Jesum de amputando manus, pedis, vel oculi scandalo. qui non sequebatur Jesum de amputando manus, pedis, vel oculi scandalo.

1. Et post dies sex assumit Jesus Pe- 1. Et post dies sex assumit Jesus Pe-

trum, et Jacobum, et Joannem, trum, et Jacobum, et Joannem, et ducit illos in montem excel- et ducit illos in montem excel- sum seorsum solos, et transfi- sum seorsum solos, et transfi- guratus est coram ipsis 1. guratus est coram ipsis 1. 2. Et vestimenta ejus facta sunt 2. Et vestimenta ejus facta sunt splendentia, et candida nimis splendentia, et candida nimis velut nix, qualia fullo non pot- velut nix, qualia fullo non pot- est super terram candida fa- est super terram candida fa-

cere. cere.

3. Et apparuit illis Elias cum Moyse, 3. Et apparuit illis Elias cum Moyse, et erant loquentes cum Jesu. et erant loquentes cum Jesu. 4. Et respondens Petrus, ait Jesu : 4. Et respondens Petrus, ait Jesu : Rabbi, bonum est nos hic esse : Rabbi, bonum est nos hic esse : et faciamus tria tabernacula, ti- et faciamus tria tabernacula, ti- bi unum, et Moysi unum, et bi unum, et Moysi unum, et Eliæ unum. Eliæ unum.

5. Non enim sciebat quid diceret : 5. Non enim sciebat quid diceret : erant enim timore exterriti. erant enim timore exterriti. 6. Et facta est nubes obumbrans 6. Et facta est nubes obumbrans

eos, et venit vox de nube, di- eos, et venit vox de nube, di- cens Hic est Filius meus caris- cens Hic est Filius meus caris- simus: audite illum. simus: audite illum.

7. Et statim circumspicientes, nemi- 7. Et statim circumspicientes, nemi- nem amplius viderunt, nisi Je- nem amplius viderunt, nisi Je-

sum tantum secum. sum tantum secum.

8. Et descendentibus illis de monte 2, 8. Et descendentibus illis de monte 2, præcepit illis ne cuiquam quæ præcepit illis ne cuiquam quæ vidissent narrarent, nisi cum Fi- vidissent narrarent, nisi cum Fi-

lius hominis a motuis resurre- lius hominis a motuis resurre- xerit. xerit.

9. Et verbum continuerunt apud se, 9. Et verbum continuerunt apud se, conquirentes quid esset: Cum conquirentes quid esset: Cum

a mortuis resurrexerit. a mortuis resurrexerit. 10. Et interrogabant eum, dicentes : 10. Et interrogabant eum, dicentes : Quid ergo dicunt Pharisæi et Quid ergo dicunt Pharisæi et Scribæ quia Eliam oportet ve- Scribæ quia Eliam oportet ve- nire primum ³? nire primum ³?

cum cum

11. Qui respondens, ait illis : Elias 11. Qui respondens, ait illis : Elias venerit primo, restituet venerit primo, restituet omnia et quomodo scriptum omnia et quomodo scriptum est in Filium hominis, ut mul- est in Filium hominis, ut mul- ta patiatur et contemnatur *. ta patiatur et contemnatur *. 12. Sed dico vobis quia et Elias venit 12. Sed dico vobis quia et Elias venit (et fecerunt illi quæcumque vo- (et fecerunt illi quæcumque vo- luerunt), sicut scriptum est de luerunt), sicut scriptum est de eo 5. eo 5.

13. Et veniens ad discipulos suos, 13. Et veniens ad discipulos suos, vidit turbam magnam circa vidit turbam magnam circa et Scribas conquirentes et Scribas conquirentes cum illis. cum illis.

eos, eos,

14. Et confestim omnis populus vi- 14. Et confestim omnis populus vi- dens Jesum stupefactus est, et dens Jesum stupefactus est, et expaverunt, et accurrentes salu- expaverunt, et accurrentes salu- tabant eum. tabant eum.

15. Et interrogavit eos: Quid inter 15. Et interrogavit eos: Quid inter vos conquiritis? vos conquiritis?

16. Et respondens unus de turba 6, 16. Et respondens unus de turba 6,

1 Matth. xvII, 1; Luc. ix, 28. 1 Matth. xvII, 1; Luc. ix, 28.

2 Matth. XVII, 9. 2 Matth. XVII, 9.

3 Malach. IV, 5. 3 Malach. IV, 5.

Isa. LIII, 3 et 4. Isa. LIII, 3 et 4.

5 Matth. xvii, $12. 5 Matth. xvii, $12.

6 Luc. 1x, 38. 6 Luc. 1x, 38.

5381 5381

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

dixit Magister, attuli filium dixit Magister, attuli filium meum ad te, habentem spiri- meum ad te, habentem spiri-

tum mutum : tum mutum :

17. Qui ubicumque eum apprehende- 17. Qui ubicumque eum apprehende- rit, allidit illum, et spumat, rit, allidit illum, et spumat, et stridet dentibus, et arescit : et stridet dentibus, et arescit : et dixi discipulis tuis ut ejice- et dixi discipulis tuis ut ejice- rent illum, et non potue- rent illum, et non potue-

runt. runt.

18. Qui respondeus eis, dixit: O ge- 18. Qui respondeus eis, dixit: O ge- neratio incredula, quamdiu apud neratio incredula, quamdiu apud vos ero? quamdiu vos patiar? vos ero? quamdiu vos patiar? Afferte illum ad me. Afferte illum ad me.

19. Et attulerunt eum. Et cum vidis- 19. Et attulerunt eum. Et cum vidis- set eum, statim spiritus contur- set eum, statim spiritus contur- bavit illum et elisus in terram, bavit illum et elisus in terram, volutabatur spumans. volutabatur spumans. 20. Et interrogavit patrem ejus : Quan- 20. Et interrogavit patrem ejus : Quan- tum temporis est ex quo ei hoc tum temporis est ex quo ei hoc accidit? At ille ait : Ab infan- accidit? At ille ait : Ab infan-

tia: tia:

21. Et frequenter eum in ignem et 21. Et frequenter eum in ignem et in aquas misit, ut eum perde- in aquas misit, ut eum perde- ret. Sed si quid potes, adjuva ret. Sed si quid potes, adjuva nos, misertus nostri. nos, misertus nostri.

22. Jesus autem ait illi: Si potes cre- 22. Jesus autem ait illi: Si potes cre- dere, omnia possibilia sunt cre- dere, omnia possibilia sunt cre- denti. denti.

23. Et continuo exclamans pater pue- 23. Et continuo exclamans pater pue- ri, cum lacrymis aiebat: Credo, ri, cum lacrymis aiebat: Credo, Domine adjuva incredulita- Domine adjuva incredulita-

tem meam. tem meam.

24. Et cum videret Jesus concurren- 24. Et cum videret Jesus concurren- tem turbam, comminatus est tem turbam, comminatus est spiritui immundo, dicens illi : spiritui immundo, dicens illi : Surde et mute spiritus, ego Surde et mute spiritus, ego præcipio tibi, exi ab eo, et am- præcipio tibi, exi ab eo, et am- plius ne introeas in eum. plius ne introeas in eum. 25. Et exclamans et multum discer- 25. Et exclamans et multum discer- pens eum, exiit ab eo: et factus pens eum, exiit ab eo: et factus est sicut mortuus, ita ut multi est sicut mortuus, ita ut multi dicerent : Quia mortuus est. dicerent : Quia mortuus est. 26. Jesus autem tenens manum ejus, 26. Jesus autem tenens manum ejus, elevavit eum, et surrexit. elevavit eum, et surrexit.

27. Et cum introisset in domum, dis- 27. Et cum introisset in domum, dis-

bant eum Quare nos non po- bant eum Quare nos non po- tuimus ejicere eum? tuimus ejicere eum?

28. Et dixit illis Hoc genus in nullo 28. Et dixit illis Hoc genus in nullo potest exire, nisi in oratione et potest exire, nisi in oratione et jejunio. jejunio.

29. Et inde profecti prætergredieban- 29. Et inde profecti prætergredieban- tur Galilæam, nec volebat quem- tur Galilæam, nec volebat quem- quam scire. quam scire.

30. Docebat autem discipulos suos ¹, 30. Docebat autem discipulos suos ¹, et dicebat illis : Quoniam Fi- et dicebat illis : Quoniam Fi- lius hominis tradetur in manus lius hominis tradetur in manus hominum, et occident eum, et hominum, et occident eum, et occisus tertia die resurget. occisus tertia die resurget. 31. At illi ignorabant verbum, et 31. At illi ignorabant verbum, et timebant interrogare eum. timebant interrogare eum.

32. Et venerunt Capharnaum. Qui 32. Et venerunt Capharnaum. Qui cum domi essent, interrogabat cum domi essent, interrogabat eos Quid in via tractabatis? eos Quid in via tractabatis? 33. At illi tacebant: siquidem in via 33. At illi tacebant: siquidem in via inter se disputaverant quis eo- inter se disputaverant quis eo- rum major esset 2. rum major esset 2. 34. Et residens vocavit duodecim, 34. Et residens vocavit duodecim, et ait illis Si quis vult primus et ait illis Si quis vult primus esse, erit omnium novissimus esse, erit omnium novissimus et omnium minister. et omnium minister. 35. Et accipiens puerum, statuit eum 35. Et accipiens puerum, statuit eum in medio eorum: quem cum in medio eorum: quem cum complexus esset, ait illis : complexus esset, ait illis : 36. Quisquis unum ex hujusmodi pue- 36. Quisquis unum ex hujusmodi pue-

ris receperit in nomine meo, me ris receperit in nomine meo, me recipit et quicumque me sus- recipit et quicumque me sus- ceperit, non me suscipit, sed ceperit, non me suscipit, sed eum qui misit me. eum qui misit me. 37. Respondit illi Joannes 3, dicens : 37. Respondit illi Joannes 3, dicens : Magister, vidimus quemdam in Magister, vidimus quemdam in nomine tuo ejicientem dæmo- nomine tuo ejicientem dæmo- nia, qui non sequitur nos, et nia, qui non sequitur nos, et prohibuimus eum. prohibuimus eum. 38. Jesus autem ait : Nolite prohibe- 38. Jesus autem ait : Nolite prohibe- re eum*. Nemo est enim qui re eum*. Nemo est enim qui faciat virtutem in nomine meo, faciat virtutem in nomine meo, et possit cito male loqui de et possit cito male loqui de

me: me:

39. Qui enim non est adversum vos, 39. Qui enim non est adversum vos, pro vobis est. pro vobis est.

cipuli ejus secreto interroga- 4o. Quisquis enim potum dederit vo- cipuli ejus secreto interroga- 4o. Quisquis enim potum dederit vo-

1 Matth. XVII, 21; Luc. 1x, 22 et 44. 1 Matth. XVII, 21; Luc. 1x, 22 et 44.

2 Matth. XVIII, 1; Luc. 1x, 46. 2 Matth. XVIII, 1; Luc. 1x, 46.

$ Luc. IX, 49. $ Luc. IX, 49.

4 I ad Corinth. XII, 3. 4 I ad Corinth. XII, 3.

IN EVANG. MARCI IX. IN EVANG. MARCI IX.

539 539

dum introire in vitam æter- dum introire in vitam æter-

nam, quam duos pedes haben- nam, quam duos pedes haben-

bis calicem aquæ in nomine bis calicem aquæ in nomine meo, quia Christi estis: amen meo, quia Christi estis: amen dico vobis, non perdet merce- dico vobis, non perdet merce- dem suam. dem suam.

41. Et quisquis scandalizaverit unum 41. Et quisquis scandalizaverit unum ex his pusillis credentibus in ex his pusillis credentibus in

tem mitti in gehennam ignis tem mitti in gehennam ignis inexstinguibilis, inexstinguibilis,

45. Ubi vermis eorum non moritur, et 45. Ubi vermis eorum non moritur, et ignis non exstinguitur *. ignis non exstinguitur *.

me 2, bonum est ei magis si cir- 46. Quod si oculus tuus scandalizat te, me 2, bonum est ei magis si cir- 46. Quod si oculus tuus scandalizat te, cumdaretur mola asinaria collo cumdaretur mola asinaria collo ejus, et in mare mitteretur. ejus, et in mare mitteretur. 42. Et si scandalizaverit te manus tua, 42. Et si scandalizaverit te manus tua, abscinde illam : bonum est ti- abscinde illam : bonum est ti- bi debilem introire in vitam, bi debilem introire in vitam, quam duas manus habentem quam duas manus habentem ire in gehennam, in ignem inex- ire in gehennam, in ignem inex- stinguibilem, stinguibilem, 43. Ubi vermis eorum non moritur, 43. Ubi vermis eorum non moritur, et ignis non exstinguitur. et ignis non exstinguitur.

44. Et si pes tuus te scandalizat, am- 44. Et si pes tuus te scandalizat, am- puta illum bonum est tibi clau- puta illum bonum est tibi clau-

: :

IN CAPUT IX MARCI IN CAPUT IX MARCI

ENARRATIO. ENARRATIO.

« Et dicebat illis: Amen dico vobis, « Et dicebat illis: Amen dico vobis, quia sunt quidam de hic stantibus, quia sunt quidam de hic stantibus, qui non gustabunt mortem, donec qui non gustabunt mortem, donec videant regnum Dei veniens in vir- videant regnum Dei veniens in vir- tute 7. » tute 7. »

Tangit hic Ecclesiæ fundationem in Tangit hic Ecclesiæ fundationem in gloria. gloria.

Dividitur autem in partes duas in Dividitur autem in partes duas in quarum prima, præmittit istius gloriæ quarum prima, præmittit istius gloriæ revelationem in secunda autem, facit revelationem in secunda autem, facit revelationis exhibitionem, ibi, 1x, 1 : revelationis exhibitionem, ibi, 1x, 1 : « Et post dies sex, etc. » « Et post dies sex, etc. »

1 Matth. x, 42. 1 Matth. x, 42.

: :

2 Matth. XVIII, 6; Luc. XVII, 2. 2 Matth. XVIII, 6; Luc. XVII, 2.

3 Matth. v, 30 et XVIII, 8. 3 Matth. v, 30 et XVIII, 8.

* Isa. LXVI, 24. * Isa. LXVI, 24.

ejice eum bonum est tibi lu- ejice eum bonum est tibi lu- scum introire in regnum Dei, scum introire in regnum Dei, quam duos oculos habentem quam duos oculos habentem mitti in gehennam ignis, mitti in gehennam ignis, 47. Ubi vermis eorum non moritur, 47. Ubi vermis eorum non moritur, et ignis non exstinguitur. et ignis non exstinguitur. Omnis enim igne salietur 5, et Omnis enim igne salietur 5, et omnis victima sale salietur. omnis victima sale salietur. 49. Bonum est sal: quod si sal in- 49. Bonum est sal: quod si sal in- sulsum fuerit, in quo illud con- sulsum fuerit, in quo illud con- dietis? Habete in vobis sal, et. dietis? Habete in vobis sal, et. pacem habete inter vos. pacem habete inter vos.

48. 48.

In primo horum dicit quatuor: in quo- In primo horum dicit quatuor: in quo- rum primo dicit quibus hæc revelatio rum primo dicit quibus hæc revelatio promittitur secundo, quando : tertio, promittitur secundo, quando : tertio, quid quarto, quale est quod videbunt. quid quarto, quale est quod videbunt.

Dicit igitur « Et dicebat illis, » fun- Dicit igitur « Et dicebat illis, » fun- dationem in gratia ordinans ad funda- dationem in gratia ordinans ad funda- mentum spei in gloria : « Amen dico vo- mentum spei in gloria : « Amen dico vo- bis. Quia de invisibilibus est quod bis. Quia de invisibilibus est quod promittit, ideo præmittit confirmatio- promittit, ideo præmittit confirmatio- nem. Apocal. 111, 14 Hæc dicit: Amen, nem. Apocal. 111, 14 Hæc dicit: Amen, testis fidelis, et verus. testis fidelis, et verus.

« Quia sunt quidam, » exceptæ digni- « Quia sunt quidam, » exceptæ digni- tatis inter alios: Petrus, Joannes, et Ja- tatis inter alios: Petrus, Joannes, et Ja- cobus major, « qui non gustabunt mor- cobus major, « qui non gustabunt mor- tem, » per experimentum resolutionis tem, » per experimentum resolutionis animæ a corpore. Hæc autem ideo dicit, animæ a corpore. Hæc autem ideo dicit, quia dictum fuerat, Exod. xxxm, 20: quia dictum fuerat, Exod. xxxm, 20: Non videbit me homo, et vivet. Et ideo Non videbit me homo, et vivet. Et ideo Christus ostensionem gloriæ vitæ æter- Christus ostensionem gloriæ vitæ æter- næ promittit ante mortem, ut magis dis- næ promittit ante mortem, ut magis dis- cipuli in fide firmentur. Dicuntur autem cipuli in fide firmentur. Dicuntur autem isti, « de hic stantibus, » quia recti isti isti, « de hic stantibus, » quia recti isti stant in gratia. Ad Roman. xiv, 4: Sta- stant in gratia. Ad Roman. xiv, 4: Sta-

5 Levit. II, 13. 5 Levit. II, 13.

6 Matth. v, 13; Luc. xiv, 34. 6 Matth. v, 13; Luc. xiv, 34.

" Hæc verba pertinent ad cap. præcedens in " Hæc verba pertinent ad cap. præcedens in Vulgata, . 39. Vulgata, . 39.

540 540

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

bit autem potens est enim Deus sta- bit autem potens est enim Deus sta- tuere illum. tuere illum.

« Donec videant, » oculis corporalibus, « Donec videant, » oculis corporalibus, « regnum Dei, » hoc est, figuram deco- « regnum Dei, » hoc est, figuram deco- ris regni Dei, in signo et claritate trans- ris regni Dei, in signo et claritate trans- figurationis. Exod. xxxIII, 19 et 17: figurationis. Exod. xxxIII, 19 et 17: Ego ostendam omne bonum tibi... Inve- Ego ostendam omne bonum tibi... Inve- nisti enim gratiam coram me. Quibus nisti enim gratiam coram me. Quibus ergo ostenditur, in communi non deter- ergo ostenditur, in communi non deter- minatis nominibus, declaratur. Quando minatis nominibus, declaratur. Quando autem, quia ante mortem. Quid, quia autem, quia ante mortem. Quid, quia regnum Dei in decore transfigurationis. regnum Dei in decore transfigurationis. Sapient. x, 10 Ostendit illi regnum Sapient. x, 10 Ostendit illi regnum Dei, et dedit illi scientiam sanctorum : Dei, et dedit illi scientiam sanctorum : honestavit illum in laboribus, et comple- honestavit illum in laboribus, et comple- vit labores illius. vit labores illius.

lavit lavit

tertio, qualiter disparuit, et ad tertio, qualiter disparuit, et ad quid revelata fuit. quid revelata fuit.

Dicit igitur « Et post dies sex, etc., » Dicit igitur « Et post dies sex, etc., » scilicet a doctrina inducta: quia sex die- scilicet a doctrina inducta: quia sex die- bus ab initio perfecit Deus mundum, et bus ab initio perfecit Deus mundum, et per quietem salutiferam in gloria quie- per quietem salutiferam in gloria quie- tem ostendit. Possunt tamen per sex tem ostendit. Possunt tamen per sex diex, sex gratiæ illustrationes significari, diex, sex gratiæ illustrationes significari, quibus Sol justitiæ Christus Deus noster quibus Sol justitiæ Christus Deus noster super nos illuxit: et post quos gloriam super nos illuxit: et post quos gloriam suam, quam nobis daturus est, demon- suam, quam nobis daturus est, demon- stravit : scilicet primo, naturæ sanctifi- stravit : scilicet primo, naturæ sanctifi- catio, in humanæ naturæ susceptione : catio, in humanæ naturæ susceptione : secundo, maledictæ generationis repara- secundo, maledictæ generationis repara- tio, in mundissima et sanctissima sui de tio, in mundissima et sanctissima sui de illibata Virgine generatione: tertio, con- illibata Virgine generatione: tertio, con- cupiscentiæ damnatio, in circumcisione : cupiscentiæ damnatio, in circumcisione : quarto, originalis peccati detersio, in bap- quarto, originalis peccati detersio, in bap- tismi sanctificatione quinto, damnato- tismi sanctificatione quinto, damnato- ris nostri diaboli devictio, in tentatione : ris nostri diaboli devictio, in tentatione : sexto, omnium animarum illuminatio, sexto, omnium animarum illuminatio, in prædicatione, et doctrinæ per exempla in prædicatione, et doctrinæ per exempla et signa confirmatione. Per hos enim sex et signa confirmatione. Per hos enim sex dies in nobis lux gratiæ diffusa et confir- dies in nobis lux gratiæ diffusa et confir- mata est et post hos ad gloriæ demon- mata est et post hos ad gloriæ demon- strationem sublimamur. In primo die, strationem sublimamur. In primo die, sicut dicitur, Ezechiel. XLI, 2, ingressa sicut dicitur, Ezechiel. XLI, 2, ingressa est gloria lucis Domini in templum natu- est gloria lucis Domini in templum natu- ræ humanæ, et resplenduit terra a ma- ræ humanæ, et resplenduit terra a ma- jestate ejus. In secundo, Sol justitiæ jestate ejus. In secundo, Sol justitiæ nubem primæ maledictionis dissolvit. nubem primæ maledictionis dissolvit. II Machab. 1, 22: Tempus affuit quo sol II Machab. 1, 22: Tempus affuit quo sol refulsit, qui prius erat in nubilo. In ter- refulsit, qui prius erat in nubilo. In ter- tio, tenebras fugavit Ægypti, quæ tene- tio, tenebras fugavit Ægypti, quæ tene- bant oculos omnium natorum. Joan. 1, bant oculos omnium natorum. Joan. 1, 5: Lux in tenebris lucet, et tenebræ eam 5: Lux in tenebris lucet, et tenebræ eam non comprehenderunt quin potius, ut non comprehenderunt quin potius, ut dicit Chrysostomus, « Lux tenebras nos dicit Chrysostomus, « Lux tenebras nos tenentes dissipavit. » In quarto, ad illu- tenentes dissipavit. » In quarto, ad illu- minationem naturæ damnatæ illuxit, et minationem naturæ damnatæ illuxit, et ipsam ad lucem reduxit: et fit quod di- ipsam ad lucem reduxit: et fit quod di- citur, ad Roman. xi, 12 Abjiciamus citur, ad Roman. xi, 12 Abjiciamus opera tenebrarum, et induamur arma lu- opera tenebrarum, et induamur arma lu- solos, et transfiguratus est coram ip- cis. In quinto, adducit lucis serenitatem, solos, et transfiguratus est coram ip- cis. In quinto, adducit lucis serenitatem,

« Vivens in virtute, » hoc est vitam « Vivens in virtute, » hoc est vitam ostendens non in infirmitate, sed in im- ostendens non in infirmitate, sed in im- mortalitatis virtute et potestate. Alia littera mortalitatis virtute et potestate. Alia littera habet: «Veniens in virtute, » quia secun- habet: «Veniens in virtute, » quia secun- dus adventus Christi non erit in infirmi- dus adventus Christi non erit in infirmi- tate, sed in potestate et virtute et hanc tate, sed in potestate et virtute et hanc gloriam præmonstravit in transfiguratio- gloriam præmonstravit in transfiguratio- ne. Matth. xxvi, 64: Amodo videbitis ne. Matth. xxvi, 64: Amodo videbitis Filium hominis sedentem a dextris vir- Filium hominis sedentem a dextris vir- tutis Dei, et venientem in nubibus cæli. tutis Dei, et venientem in nubibus cæli. De hac visione dicitur, Isa. xxxv, 2: De hac visione dicitur, Isa. xxxv, 2: Ipsi videbunt gloriam Domini, et deco- Ipsi videbunt gloriam Domini, et deco- rem Dei nostri. II Petr. 1, 16 et 17: Non rem Dei nostri. II Petr. 1, 16 et 17: Non doctas fabulas secuti, notam fecimus vo- doctas fabulas secuti, notam fecimus vo- bis Domini nostri Jesu Christi virtutem bis Domini nostri Jesu Christi virtutem et præsentiam: sed speculatores facti il- et præsentiam: sed speculatores facti il- lius magnitudinis... Voce delapsa ad eum lius magnitudinis... Voce delapsa ad eum hujuscemodi a magnifica gloria, etc. hujuscemodi a magnifica gloria, etc. Joan. I, 14: Vidimus gloriam ejus, glo- Joan. I, 14: Vidimus gloriam ejus, glo- riam quasi Unigeniti a Patre, plenum riam quasi Unigeniti a Patre, plenum gratiæ et veritatis. gratiæ et veritatis.

« Et post dies sex assumit Jesus Pe- « Et post dies sex assumit Jesus Pe- trum et Jacobum, et Joannem, et du- trum et Jacobum, et Joannem, et du- cit illos in montem excelsum seorsum cit illos in montem excelsum seorsum

sis. » sis. »

Tangit hic revelationem gloriæ. Tangit Tangit hic revelationem gloriæ. Tangit autem tria, scilicet quando, et quibus autem tria, scilicet quando, et quibus revelavit secundo, qualem gloriam reve- revelavit secundo, qualem gloriam reve-

: :

jam quasi in meridie exaltatus Sol, ad jam quasi in meridie exaltatus Sol, ad depulsionem auctoris tenebrarum : et fit depulsionem auctoris tenebrarum : et fit quod dicitur, Eccli. XLII, 3 et 4 : In me- quod dicitur, Eccli. XLII, 3 et 4 : In me- ridiano sol exurit terram,... et refulgens ridiano sol exurit terram,... et refulgens radiis suis obcæcat oculos, scilicet, ne radiis suis obcæcat oculos, scilicet, ne

IN EVANG. MARCI, IX-1. IN EVANG. MARCI, IX-1.

videant terrena quibus incitentur in ten- videant terrena quibus incitentur in ten- tationem. In sexto et ultimo, fit Sol in tationem. In sexto et ultimo, fit Sol in multitudine stellarum, quas illuminavitad multitudine stellarum, quas illuminavitad lucem gratiæ stans in decore suo, sicut lucem gratiæ stans in decore suo, sicut dicitur, Eccli. XLIII, 10: Species cœli dicitur, Eccli. XLIII, 10: Species cœli gloria stellarum, mundum illuminans in gloria stellarum, mundum illuminans in excelsis Dominus. excelsis Dominus.

Post tales igitur sex suæ gratiæ illu- Post tales igitur sex suæ gratiæ illu- strationes, «assumit, » hoc est, ad se su- strationes, «assumit, » hoc est, ad se su- mit quia infirmitas humana ad hoc non mit quia infirmitas humana ad hoc non sufficeret, nisi virtute Christi elevata as- sufficeret, nisi virtute Christi elevata as- sumeretur in tantæ lucis accessum. Psal. sumeretur in tantæ lucis accessum. Psal. LXXXVIII, 19: Domini est assumptio no- LXXXVIII, 19: Domini est assumptio no- stra et sancti Israel regis nostri. Unde stra et sancti Israel regis nostri. Unde etiam Paulus, II ad Corinth. XII, 2, di- etiam Paulus, II ad Corinth. XII, 2, di- cit raptum hujusmodi usque ad tertium cit raptum hujusmodi usque ad tertium colum. Exod. XXXIII, 21, cum Moyses colum. Exod. XXXIII, 21, cum Moyses visurus esset Dei gloriam, prius assump- visurus esset Dei gloriam, prius assump- tus est dicente Domino: Est locus apud tus est dicente Domino: Est locus apud me, et stabis supra petram, hoc est, in me, et stabis supra petram, hoc est, in solido veritatis revelandæ. solido veritatis revelandæ.

Assumpsit « autem Jesus, » auctor Assumpsit « autem Jesus, » auctor salutis, quæ salus tota in luce consistit. salutis, quæ salus tota in luce consistit. De quo dicitur, I ad Timoth. vi, 16: Qui De quo dicitur, I ad Timoth. vi, 16: Qui solus habet immortalitatem, et lucem in- solus habet immortalitatem, et lucem in- habitat inaccessibilem. habitat inaccessibilem.

<< Petrum, » << Petrum, »

Ut Apostolicum verticem, et suum in Ut Apostolicum verticem, et suum in terra vicarium, illuminationes divinas terra vicarium, illuminationes divinas omnibus conferre debentem, et inferni omnibus conferre debentem, et inferni tenebras dissipantem suorum vinculo- tenebras dissipantem suorum vinculo- rum potestate. Matth. xvi, 18 et 19: rum potestate. Matth. xvi, 18 et 19: Ego dico tibi quia tu es Petrus, et super Ego dico tibi quia tu es Petrus, et super hanc petram ædificabo Ecclesiam meam, hanc petram ædificabo Ecclesiam meam, et partæ inferi non prævalebunt adver- et partæ inferi non prævalebunt adver- sus eam. Et tibi dabo claveo regni cœlo- sus eam. Et tibi dabo claveo regni cœlo-

rum. rum.

Adhuc autem assumpsit « Petrum, » Adhuc autem assumpsit « Petrum, » qui tenebras et nubes carnis, et humana- qui tenebras et nubes carnis, et humana- rum opinionum transcenderat, et visum rum opinionum transcenderat, et visum jam fixerat in globis æternæ lucis. jam fixerat in globis æternæ lucis. Matth. xvi, 17: Beatus es, Simon Bar Matth. xvi, 17: Beatus es, Simon Bar Jona quia caro et sanguis non revela- Jona quia caro et sanguis non revela- vit tibi, sed Pater meus qui in cœlis. vit tibi, sed Pater meus qui in cœlis.

est. est.

« Et Jacobum, » « Et Jacobum, »

541 541

Qui primus inter Apostolos constanter Qui primus inter Apostolos constanter moriendo fidem probavit. Act. XII, 2: moriendo fidem probavit. Act. XII, 2: Occidit autem Jacobum fratrem Joannis Occidit autem Jacobum fratrem Joannis gladio. gladio.

« Et Joannem, » « Et Joannem, »

Qui secreta coelestia verbi æterni om- Qui secreta coelestia verbi æterni om- nibus describeret, et sic veritatis lucem nibus describeret, et sic veritatis lucem demonstraret. Joan. xxI, 24: Hic est demonstraret. Joan. xxI, 24: Hic est discipulus ille qui testimonium perhibet discipulus ille qui testimonium perhibet de his, et scripsit hæc: et scimus quia ve- de his, et scripsit hæc: et scimus quia ve- rum est testimonium ejus. rum est testimonium ejus.

« Et ducit illos, etc. » « Et ducit illos, etc. »

Quia nisi ipse ductor esset, deviarent. Quia nisi ipse ductor esset, deviarent. Deuter. XXXII, 12: Dominus solus dux Deuter. XXXII, 12: Dominus solus dux ejus fuit : et non erat cum eo deus ejus fuit : et non erat cum eo deus alienus. alienus.

« In montem. » Locus est in quo est « In montem. » Locus est in quo est transfiguratus, qui erat mons Thabor, transfiguratus, qui erat mons Thabor, qui veniens lumen interpretatur: mons qui veniens lumen interpretatur: mons iste visionis est. Genes. xxII, 14: In iste visionis est. Genes. xxII, 14: In monte Dominus videbit. Psal. LXVI, monte Dominus videbit. Psal. LXVI, 17: Mons in quo beneplacitum est Deo 17: Mons in quo beneplacitum est Deo habitare in eo. Mons enim iste spiritus habitare in eo. Mons enim iste spiritus eminentiam designat. Jerem. XXXI, 23: eminentiam designat. Jerem. XXXI, 23: Benedicat tibi Dominus pulchritudo Benedicat tibi Dominus pulchritudo justitiæ, mons sanctus. justitiæ, mons sanctus.

« Excelsum, » quia designat celsitudi- « Excelsum, » quia designat celsitudi- nem intellectualis visionis. Ezechiel. nem intellectualis visionis. Ezechiel. XL, 2 Adduxit me in terram Israel, et XL, 2 Adduxit me in terram Israel, et dimisit me super montem excelsum ni- dimisit me super montem excelsum ni- mis. Apocal. XXI, 10: Sustulit me in mis. Apocal. XXI, 10: Sustulit me in spiritu in montem magnum et altum. spiritu in montem magnum et altum.

« Seorsum, » a strepitu frequentan- « Seorsum, » a strepitu frequentan- tium. Marc. VI, 31: Venite seorsum in tium. Marc. VI, 31: Venite seorsum in desertum locum. desertum locum.

« Solos » ut nullus alienus tantæ « Solos » ut nullus alienus tantæ visionis turbaret secretum. Thren. 111, visionis turbaret secretum. Thren. 111, 28: Sedebit solitarius, et tacebit : quia 28: Sedebit solitarius, et tacebit : quia levavit super se. levavit super se.

« Et transfiguratus est. » « Et transfiguratus est. »

Quamvis transfiguratio mutationem Quamvis transfiguratio mutationem

542 542

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

sonet figuræ corporeæ, non tamen hic sonet figuræ corporeæ, non tamen hic sumitur in tali significatione: sed quod sumitur in tali significatione: sed quod Filius Dei sit in figura hominis ut homo Filius Dei sit in figura hominis ut homo verus. Ad Philip. 11, 7: Formam, hoc verus. Ad Philip. 11, 7: Formam, hoc est, figuram servi accipiens, in simili- est, figuram servi accipiens, in simili- tudinem hominum factus, et habitu in- tudinem hominum factus, et habitu in- ventus ut homo. Figura, ut dicit Philoso- ventus ut homo. Figura, ut dicit Philoso- phus, inter omnia quæ corpori accidunt phus, inter omnia quæ corpori accidunt propriam speciem et naturam designat: propriam speciem et naturam designat: et ideo cum mutatione speciei in anima- et ideo cum mutatione speciei in anima- libus, continuo mutatur et figura : et libus, continuo mutatur et figura : et quorum est una figura communis, eo- quorum est una figura communis, eo- rum est species una : et animalia conve- rum est species una : et animalia conve- nientiam habentia in figuris, convenien- nientiam habentia in figuris, convenien- tiam habent in aliquo. Hanc autem tiam habent in aliquo. Hanc autem figuram humanam in infirmitate nostra figuram humanam in infirmitate nostra Filius Dei inter homines ostendit. Quia Filius Dei inter homines ostendit. Quia autem Filius Dei in natura fuit et est autem Filius Dei in natura fuit et est divina, ideo etiam figura divinæ sub- divina, ideo etiam figura divinæ sub- stantiæ esse describitur. Ad Hebr. 1, 3: stantiæ esse describitur. Ad Hebr. 1, 3: Qui cum sit splendor gloriæ, et figura Qui cum sit splendor gloriæ, et figura substantiæ ejus. Quia igitur in monte substantiæ ejus. Quia igitur in monte coram discipulis, non humanitatis, sed coram discipulis, non humanitatis, sed gloriæ divinæ claritatem ostendit, quam gloriæ divinæ claritatem ostendit, quam ostendere non erat consuetus, ideo ostendere non erat consuetus, ideo transfiguratus esse dicitur, hoc est, cla- transfiguratus esse dicitur, hoc est, cla- ritatem qua figura substantiæ divinæ et ritatem qua figura substantiæ divinæ et splendor æternæ gloriæ est, demon- splendor æternæ gloriæ est, demon- strasse. Sapient. VII, 26: Candor est strasse. Sapient. VII, 26: Candor est enim lucis æternæ, et speculum sine enim lucis æternæ, et speculum sine macula Dei majestatis, et imago boni- macula Dei majestatis, et imago boni-

tatis illius. tatis illius.

« Et vestimenta ejus facta sunt « Et vestimenta ejus facta sunt splendentia, et candita nimis velut splendentia, et candita nimis velut nix, qualia fullo non potest super ter- nix, qualia fullo non potest super ter- ram candida facere. ram candida facere.

Et apparuit illis Elias cum Moyse, Et apparuit illis Elias cum Moyse, et erant loquentes cum Jesu. » et erant loquentes cum Jesu. »

Tangit hic qualiter transfiguratus est. Tangit hic qualiter transfiguratus est. Tangit autem hic quinque istius gloriæ Tangit autem hic quinque istius gloriæ testimonia, scilicet fulgorem vestimenti, testimonia, scilicet fulgorem vestimenti, idoneitatem testium Legis et Prophetiæ, idoneitatem testium Legis et Prophetiæ, idoneitatem testium gratiæ, testimo- idoneitatem testium gratiæ, testimo- nium coelestis luminis, et testimonium nium coelestis luminis, et testimonium paternæ vocis. Omittit autem Marcus paternæ vocis. Omittit autem Marcus

splendorem corporis quem Matthæum splendorem corporis quem Matthæum posuisse cognoverat, Matth. xv, 2: posuisse cognoverat, Matth. xv, 2: Resplenduit facies ejus sicut sol. In hac Resplenduit facies ejus sicut sol. In hac enim claritate futuræ resurrectionis cla- enim claritate futuræ resurrectionis cla- ritatem ostendit, in qua in dispari cla- ritatem ostendit, in qua in dispari cla- ritate erit par gaudium. I ad Corinth. xv, ritate erit par gaudium. I ad Corinth. xv, 41 et 42 Alia claritas solis, alia clari- 41 et 42 Alia claritas solis, alia clari- tas lunæ, et alia claritas stellarum. tas lunæ, et alia claritas stellarum. Stella enim a stella differt in claritate: Stella enim a stella differt in claritate: sic et resurrectio mortuorum. Matth. sic et resurrectio mortuorum. Matth. XIII, 43 Tunc justi fulgebunt sicut sol XIII, 43 Tunc justi fulgebunt sicut sol in regno Patris eorum. in regno Patris eorum.

: :

« Et vestimenta ejus facta sunt, etc. » « Et vestimenta ejus facta sunt, etc. » Non est credendum quod vestimenta Non est credendum quod vestimenta Domini in monte ex laneis in coelestia Domini in monte ex laneis in coelestia mutata sint sed potius quia tanta fuit mutata sint sed potius quia tanta fuit sui corporis claritas, quod radii et lumen sui corporis claritas, quod radii et lumen diffusum ab ipso, cum per modum ve- diffusum ab ipso, cum per modum ve- stimenti cinxerunt: et hanc claritatem stimenti cinxerunt: et hanc claritatem vestitus ejus laneus vel sericeus quem vestitus ejus laneus vel sericeus quem habuit, abscondere non potuit, sed per habuit, abscondere non potuit, sed per vestimentum undique diffusa claritas vestimentum undique diffusa claritas emicuit et hoc vocatur vestimentum, emicuit et hoc vocatur vestimentum, Job. XL, 5 : Circumda tibi deco- Job. XL, 5 : Circumda tibi deco- rem et speciosis induere vestibus. rem et speciosis induere vestibus. Psal. CIII, 2 Amictus lumine sicut ve- Psal. CIII, 2 Amictus lumine sicut ve- stimento. Psal. XCII, 1: Dominus regna- stimento. Psal. XCII, 1: Dominus regna- vit, decorem indutus est: indutus est vit, decorem indutus est: indutus est Dominus fortitudinem, et præcinxit se. Dominus fortitudinem, et præcinxit se.

Sic ergo etiam exteriora vestimenta Sic ergo etiam exteriora vestimenta ab interiori habitu luminis, « facta sunt ab interiori habitu luminis, « facta sunt splendentia » Psal. cix, 3: In splendo- splendentia » Psal. cix, 3: In splendo- ribus sanctorum ex utero ante luciferum ribus sanctorum ex utero ante luciferum genui te. genui te.

«Et candida, » lumine undique im- «Et candida, » lumine undique im- pleta: ipsa dicitur enim candor, albedo, pleta: ipsa dicitur enim candor, albedo, quæ ad modum argenti candet un- quæ ad modum argenti candet un- dique diffuso lumine in clara super- dique diffuso lumine in clara super- ficie. Luc. ix, 29. Vestitus ejus albus et ficie. Luc. ix, 29. Vestitus ejus albus et refulgens. Matth. xvII, 2: Vestimenta refulgens. Matth. xvII, 2: Vestimenta ejus facta sunt alba sicut nix. ejus facta sunt alba sicut nix.

« Qualia fullo super terram,» arte « Qualia fullo super terram,» arte quacumque, « non potest candida fa- quacumque, « non potest candida fa- cere » et hujus causa est, quia interius cere » et hujus causa est, quia interius lumen fullo non potest infundere, quod lumen fullo non potest infundere, quod clarescat per colorem habitus exterioris: clarescat per colorem habitus exterioris: tales enim colores, ut dicit Philosophus, tales enim colores, ut dicit Philosophus, artifices facere non possunt, in quibus artifices facere non possunt, in quibus lumen interius diffunditur per perpiscui- lumen interius diffunditur per perpiscui-

IN EVANG. MARCI, IX-3, 4, 5, 6. IN EVANG. MARCI, IX-3, 4, 5, 6.

tatem alicujus corporis colorati circum- tatem alicujus corporis colorati circum- stantis, sicut est in iride et chelis (alias, stantis, sicut est in iride et chelis (alias, celis) cœlestibus, et hujusmodi. Talis au- celis) cœlestibus, et hujusmodi. Talis au- tem candor, candorem sanctorum in Ec- tem candor, candorem sanctorum in Ec- clesia futurum significat, qui coelestis clesia futurum significat, qui coelestis est, et viribus et arte terrenis fieri non est, et viribus et arte terrenis fieri non potest ut, Isa. XLIX, 18: Vivo ego, dicit potest ut, Isa. XLIX, 18: Vivo ego, dicit Dominus, quia his omnibus velut orna- Dominus, quia his omnibus velut orna- mento vestieris, et circumdabis tibi quasi mento vestieris, et circumdabis tibi quasi

sponsa eos. sponsa eos.

« Et apparuit illis Elias cum Moyse. >> « Et apparuit illis Elias cum Moyse. >>

Ecce testes idonei Legis et Prophetiæ. Ecce testes idonei Legis et Prophetiæ. Apparuit enim Moyses, ut ostenderet Apparuit enim Moyses, ut ostenderet in eo impleri testimonium Legis. Joan. in eo impleri testimonium Legis. Joan. v, 46: Si crederetis Moysi, crederetis for- v, 46: Si crederetis Moysi, crederetis for- sitan et mihi : de me enim ille scripsit. sitan et mihi : de me enim ille scripsit. Elías autem Prophetarum eximius, qui Elías autem Prophetarum eximius, qui et post se successorem unxit Eliseum, et post se successorem unxit Eliseum, qui præfuit congregationibus Propheta- qui præfuit congregationibus Propheta- rum, et tulit testimonium prophetiæ. rum, et tulit testimonium prophetiæ. Eccli. xxxvi, 18 : Da mercedem, Domi- Eccli. xxxvi, 18 : Da mercedem, Domi- ne, sustinentibus te, ut Prophetæ tui ne, sustinentibus te, ut Prophetæ tui fideles inveniantur. Sic ergo isti duo ap- fideles inveniantur. Sic ergo isti duo ap- paruerunt. Venit autem Moyses de in- paruerunt. Venit autem Moyses de in- ferno, ut consolationem patribus nun- ferno, ut consolationem patribus nun- tiaret Elias de paradiso spirituum, ut tiaret Elias de paradiso spirituum, ut sic ruinam angelicam esse reparandam sic ruinam angelicam esse reparandam significaret discipuli autem venerunt significaret discipuli autem venerunt de mundo, ut viventes redimendos esse de mundo, ut viventes redimendos esse docerent et sic fieret quod dicitur, ad docerent et sic fieret quod dicitur, ad Philip. n, 10 et 11: In nomine Jesu Philip. n, 10 et 11: In nomine Jesu omne genu flectatur coelestium, terre- omne genu flectatur coelestium, terre- strium, et infernorum, et omnis lingua strium, et infernorum, et omnis lingua confiteatur quia Dominus Jesus Christus confiteatur quia Dominus Jesus Christus in gloria est Dei Patris, transfiguratus. in gloria est Dei Patris, transfiguratus.

« Loquentes cum Jesu. » Luc. IX, 31, « Loquentes cum Jesu. » Luc. IX, 31, dicitur, quod dicebant excessum ejus dicitur, quod dicebant excessum ejus quem completurus erat in Jerusalem. quem completurus erat in Jerusalem. Loqui autem ipsorum, est talem gra- Loqui autem ipsorum, est talem gra- tiam redemptionis futuram per Chri- tiam redemptionis futuram per Chri- stum, testimoniis Legis et Prophetarum stum, testimoniis Legis et Prophetarum præfiguratam esse ostendere. I Petri, 1, 10 præfiguratam esse ostendere. I Petri, 1, 10 et 11 De qua salute exquisierunt at- et 11 De qua salute exquisierunt at- que scrutati sunt Prophetæ, qui de fu- que scrutati sunt Prophetæ, qui de fu- tura in vobis gratia prophetaverunt : tura in vobis gratia prophetaverunt :

1 Cf. IV Reg. 11, 9 et seq. 1 Cf. IV Reg. 11, 9 et seq.

543 543

scrutantes in quod vel quale tempus si- scrutantes in quod vel quale tempus si- gnificaret in eis Spiritus Christi, præ- gnificaret in eis Spiritus Christi, præ- nuntians eas quæ in Christo sunt pas- nuntians eas quæ in Christo sunt pas- siones, et posteriores glorias. siones, et posteriores glorias.

« Et respondens petrus, ait Jesu : « Et respondens petrus, ait Jesu : Rabbi, bonum est nos hic esse: et fa- Rabbi, bonum est nos hic esse: et fa- ciamus tria tabernacula, tibi unum, ciamus tria tabernacula, tibi unum, et Moysi unum, et Eliæ unum. et Moysi unum, et Eliæ unum.

Non enim sciebat quid diceret : Non enim sciebat quid diceret : erant enim [timore exterriti. erant enim [timore exterriti.

Et facta est nubes obumbrans eos. >> Et facta est nubes obumbrans eos. >>

Inducuntur hic testes idonei de mun- Inducuntur hic testes idonei de mun- do venientes, qui tres sunt: Petrus pro do venientes, qui tres sunt: Petrus pro omnibus loquitur sicut vertex Aposto- omnibus loquitur sicut vertex Aposto- lorum. lorum.

Tanguntur autem hic duo, scilicet Tanguntur autem hic duo, scilicet manendi testificata felicitas, et ignoran- manendi testificata felicitas, et ignoran- tia ordinis ad manendum. tia ordinis ad manendum.

De primo dicit « Rabbi. » Magistrum De primo dicit « Rabbi. » Magistrum vocat, cujus in hac schola felicitatis vel- vocat, cujus in hac schola felicitatis vel- let esse discipulus. Matth. XXIII, let esse discipulus. Matth. XXIII, 10: 10: Magister vester, unus est Christus. Joan. Magister vester, unus est Christus. Joan. XIII, 13 Vos vocatis me Magister et XIII, 13 Vos vocatis me Magister et Domine, et bene dicitis: sum etenim. Domine, et bene dicitis: sum etenim.

« Bonum, » hoc est, felix «< est nos « Bonum, » hoc est, felix «< est nos hic esse,» ubi præsentia gaudii omnem hic esse,» ubi præsentia gaudii omnem abstergit miseriam. Unde Glossa: Quam-` abstergit miseriam. Unde Glossa: Quam-` vis stupefactus, insitum tamen sibi af- vis stupefactus, insitum tamen sibi af- fectum indicat Psalmus secundum Hie- fectum indicat Psalmus secundum Hie- ronymi translationem : « Bene mihi ronymi translationem : « Bene mihi non est sine te. » Totum enim bonum non est sine te. » Totum enim bonum felicitatis est interesse contemplationi felicitatis est interesse contemplationi beatitudinis: quia videtur illic, et habe- beatitudinis: quia videtur illic, et habe- tur omne bonum. Exod. xXXIII, 19: tur omne bonum. Exod. xXXIII, 19: Ego ostendam omne bonum tibi. Hoc Ego ostendam omne bonum tibi. Hoc autem Petrus secundum Chrysostomum autem Petrus secundum Chrysostomum dicebat propter visionis felicitatem et dicebat propter visionis felicitatem et ideo quia Christus dixerat se crucifigen- ideo quia Christus dixerat se crucifigen- dum, cui cum Petrus diceret: Absit a te, dum, cui cum Petrus diceret: Absit a te, Domine, non erit tibi hoc et esset re- Domine, non erit tibi hoc et esset re- dargutus a Christo, non aperte audet di- dargutus a Christo, non aperte audet di- cere contra crucifixionem aliquid, sed cere contra crucifixionem aliquid, sed occulte suadet in monte esse remanen- occulte suadet in monte esse remanen-

: :

544 544

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

dum, ne crucifixores in Domino cruci- dum, ne crucifixores in Domino cruci- figendi habeant locum : et secundum figendi habeant locum : et secundum hunc sensum, hunc sensum, latere intendit Petrus, latere intendit Petrus,

ne cum Domino, cum quo mori et vivere ne cum Domino, cum quo mori et vivere elegerat, incideret in periculum. Isa. IV, elegerat, incideret in periculum. Isa. IV, 5 et 6 Super omnem gloriam prote- 5 et 6 Super omnem gloriam prote- ctio. Et tabernaculum erit in umbracu- ctio. Et tabernaculum erit in umbracu- lum diei ab æstu, et in securitatem et lum diei ab æstu, et in securitatem et absconsionem a turbine et a pluvia. Ab absconsionem a turbine et a pluvia. Ab æstu enim iræ Judæorum putabat pro- æstu enim iræ Judæorum putabat pro- tegi, et a turbine comminationum defen- tegi, et a turbine comminationum defen- di, et a pluvia tempestuosæ persecutio- di, et a pluvia tempestuosæ persecutio- nis abscondi. nis abscondi.

Et subintulit : Et subintulit :

« Faciamus tria tabernacula, » « Faciamus tria tabernacula, »

: :

In quibus nostra habitatio sit. Apocal. In quibus nostra habitatio sit. Apocal. XXI, 3 Ecce tabernaculum Dei cum XXI, 3 Ecce tabernaculum Dei cum hominibus, et habitabit cum eis. Taber- hominibus, et habitabit cum eis. Taber- nacula enim sunt hic tamquam habita- nacula enim sunt hic tamquam habita- culascivit enim quod diu sub dio ha- culascivit enim quod diu sub dio ha- bitare non posset, secundum hoc quod bitare non posset, secundum hoc quod etiam dixerunt filii prophetarum, IV Reg. etiam dixerunt filii prophetarum, IV Reg. v1, 1 et 2 Ecce locus, in quo habitamus v1, 1 et 2 Ecce locus, in quo habitamus coram te, angustus est nobis. Eamus us- coram te, angustus est nobis. Eamus us- que ad Jordanem, et tollant singuli de que ad Jordanem, et tollant singuli de silva materias singulas, ut ædificemus silva materias singulas, ut ædificemus nobis ibi locum ad habitandum. Sicut nobis ibi locum ad habitandum. Sicut enim desideraverunt habitare cum Eli- enim desideraverunt habitare cum Eli- seo, ita iste desideravit habitare cum Do- seo, ita iste desideravit habitare cum Do- mino, et non redire ad turbationes munda- mino, et non redire ad turbationes munda- norum. Psal. LXXXIII, 5: Beati qui habi- norum. Psal. LXXXIII, 5: Beati qui habi- tant in domo tua, Domine: in sæcula tant in domo tua, Domine: in sæcula sæculorum laudabunt te. Et illud ejusdem sæculorum laudabunt te. Et illud ejusdem Psalmi LXXXIII, 11 Elegi abjectus esse Psalmi LXXXIII, 11 Elegi abjectus esse in domo Dei mei, magis quam habitare in domo Dei mei, magis quam habitare in tabernaculis peccatorum. in tabernaculis peccatorum.

: :

«Tibi unum, » in quo et ipse cum «Tibi unum, » in quo et ipse cum condiscipulis cum Domino habitare cu- condiscipulis cum Domino habitare cu- piebat « Moysi unum, » quem secun- piebat « Moysi unum, » quem secun- dum a Domino esse volebat : « et Eliæ dum a Domino esse volebat : « et Eliæ ипит, » qui erat a Moyse secundus, ипит, » qui erat a Moyse secundus, et a Domino tertius: qui tamquam om- et a Domino tertius: qui tamquam om- nium arbitri ad Dominum pro tempore nium arbitri ad Dominum pro tempore vocarentur. Hæc tabernacula tria voluit vocarentur. Hæc tabernacula tria voluit esse Petrus, ut in uno decor Domini esse Petrus, ut in uno decor Domini consideraretur in contemplatione familia- consideraretur in contemplatione familia- rium in secundo, virtus armata muni- rium in secundo, virtus armata muni-

: :

retur contra insurgens contrarium: in retur contra insurgens contrarium: in tertio, opus officii compleretur ad quod- tertio, opus officii compleretur ad quod- cumque a Domino prædiffinitum nego- cumque a Domino prædiffinitum nego- tium. Sicut enim scivit esse tria coeli ta- tium. Sicut enim scivit esse tria coeli ta- bernacula in hierarchiis, in quarum bernacula in hierarchiis, in quarum prima (quæ in vestibulis est apud Deum) prima (quæ in vestibulis est apud Deum) decor consideratur regni coelestis, in decor consideratur regni coelestis, in igne divino spiritus absumente, in luce igne divino spiritus absumente, in luce veritatis spiritus illustrante, in quiete et veritatis spiritus illustrante, in quiete et spiritualitate receptionis divinæ spiritus spiritualitate receptionis divinæ spiritus movente, et regente, et gubernante. In movente, et regente, et gubernante. In secunda autem est armata militia, in Do- secunda autem est armata militia, in Do- minationibus, virtutes elevatæ ne sca- minationibus, virtutes elevatæ ne sca- bellaribus inclinatæ vilificentur in Vir- bellaribus inclinatæ vilificentur in Vir- tutibus invincibiliter omnia perficienti- tutibus invincibiliter omnia perficienti- bus, quæ sunt voluntatis divinæ : in bus, quæ sunt voluntatis divinæ : in Potestatibus, severa et libera ordina- Potestatibus, severa et libera ordina- tione comprimentibus omne contrarium, tione comprimentibus omne contrarium, ut id quod bonum est, ad actum libe- ut id quod bonum est, ad actum libe- rum expediatur. In tertia autem ordinat rum expediatur. In tertia autem ordinat omnis opus officii: ut legibus sit conso- omnis opus officii: ut legibus sit conso- num, quod per Principes decernitur: ut num, quod per Principes decernitur: ut ad consilium divinum sit prædiffinitum, ad consilium divinum sit prædiffinitum, quod Archangeli perficiunt : ut omni quod Archangeli perficiunt : ut omni forma virtutis sit formatum, quod cu- forma virtutis sit formatum, quod cu- stodia perficitur Angelorum. Sic ergo or- stodia perficitur Angelorum. Sic ergo or- dinem coeli conspectum habuit in mente, dinem coeli conspectum habuit in mente, et rationem ejus voluit ponere in monte: et rationem ejus voluit ponere in monte: sciens Angelos non deesse, ubi Dominus sciens Angelos non deesse, ubi Dominus habitaret Angelorum et præcipue Do- habitaret Angelorum et præcipue Do- mini senatores, quibus Angeli ministra- mini senatores, quibus Angeli ministra- verant. Hoc etiam significatum vidit, verant. Hoc etiam significatum vidit, Genes. IV, 16, ubi dicitur: Conacula, Genes. IV, 16, ubi dicitur: Conacula, et tristega facies in ea. Tristega enim et tristega facies in ea. Tristega enim sunt tricamerata, propter tres ordines sunt tricamerata, propter tres ordines beatorum spirituum, qui dicti sunt. beatorum spirituum, qui dicti sunt.

« Non enim sciebat, » « Non enim sciebat, »

Stupefactus et totius ordinis temporis Stupefactus et totius ordinis temporis oblitus, «quid diceret: » volebat enim oblitus, «quid diceret: » volebat enim beatitudinis obtinere locum et non te- beatitudinis obtinere locum et non te- nere ordinem a Deo diffinitum, quo ad nere ordinem a Deo diffinitum, quo ad ipsum veniretur per passionis meritum. ipsum veniretur per passionis meritum. Postea autem scivit quando, I Petr. I, 11, Postea autem scivit quando, I Petr. I, 11, dixit: Prænuntians eas quæ in Christo dixit: Prænuntians eas quæ in Christo sunt passiones, et posteriores glorias. Ad sunt passiones, et posteriores glorias. Ad Roman. VIII, 17: Si tamen compatimur, Roman. VIII, 17: Si tamen compatimur, ut et conglorificemur. ut et conglorificemur.

IN EVANG. MARCI, IX-5, 6. IN EVANG. MARCI, IX-5, 6.

. .

545 545

« Et venit vox de nube, dicens: Hic « Et venit vox de nube, dicens: Hic est Filius meus charissimus: audite est Filius meus charissimus: audite illum. » illum. »

Causam autem stupefactionis istius mine figuram æternæ claritatis expressit. Causam autem stupefactionis istius mine figuram æternæ claritatis expressit. subjungit Evangelista, innuens quod Sic dicitur, Luc. 1, 35: Virtus Altissimi subjungit Evangelista, innuens quod Sic dicitur, Luc. 1, 35: Virtus Altissimi omnes idem cum Petro sentiebant. obumbrabit tibi. Isa. XLIX, 2: In umbra omnes idem cum Petro sentiebant. obumbrabit tibi. Isa. XLIX, 2: In umbra «Erant enim, » scilicet omnes tres Apo- manus suæ protexit me «Erant enim, » scilicet omnes tres Apo- manus suæ protexit me stoli, « timore exterriti. » Hic autem ti- stoli, « timore exterriti. » Hic autem ti- mor, magni et non mali fuit exspectatio, mor, magni et non mali fuit exspectatio, qui est timor admirationis: si enim ma- qui est timor admirationis: si enim ma- lum et non magnum exspectassent, non lum et non magnum exspectassent, non dixissent Bonum est nos hic esse. Est dixissent Bonum est nos hic esse. Est enim, ut dicit Damascenus, timor in ma- enim, ut dicit Damascenus, timor in ma- gna phantasia. Act. 11, 10: Impleti gna phantasia. Act. 11, 10: Impleti sunt stupore et exstasi in eo quod conti- sunt stupore et exstasi in eo quod conti- gerat illi. Habacuc, 111, 1: Domine, au- gerat illi. Habacuc, 111, 1: Domine, au- divi auditionem tuam, et timui: consi- divi auditionem tuam, et timui: consi- deravi opera tua, et expavi deravi opera tua, et expavi

« Et facta est nubes, etc. » « Et facta est nubes, etc. »

Tangitur hic testimonium coelestis lu- Tangitur hic testimonium coelestis lu- minis. Dicens enim : « Et facta est nubes minis. Dicens enim : « Et facta est nubes obumbrans eos,. » non est credendum obumbrans eos,. » non est credendum quod hæc nubes tenebrosa vel obscura quod hæc nubes tenebrosa vel obscura fuerit, cum, Matth. xv11, 5, et Luc. 1x, fuerit, cum, Matth. xv11, 5, et Luc. 1x, 34, dicatur Et nubes lucida obumbravit 34, dicatur Et nubes lucida obumbravit eos. Spissitudo enim calcati luminis vo- eos. Spissitudo enim calcati luminis vo- catur nubes, sicut solent Philosophi vo- catur nubes, sicut solent Philosophi vo- care tentorium solis, spissitudinem lu- care tentorium solis, spissitudinem lu- minis a corpore solis refulgentis. Sic minis a corpore solis refulgentis. Sic enim nunc, ut dicit Psalmus XVIII, 6: enim nunc, ut dicit Psalmus XVIII, 6: Christus in sole, hoc est, in fulgore solis, Christus in sole, hoc est, in fulgore solis, posuit tabernaculum suum. Et hoc texit posuit tabernaculum suum. Et hoc texit Apostolos et perstrinxit: et hoc voca- Apostolos et perstrinxit: et hoc voca- tur nubes. tur nubes.

Et quod dicit: «Obumbrans eos,» intelli- Et quod dicit: «Obumbrans eos,» intelli- gitur quia et umbram, hoc est, formam gitur quia et umbram, hoc est, formam æterni luminis expressit: sicut exprimit æterni luminis expressit: sicut exprimit forma speculi sive umbra figuram ejus, forma speculi sive umbra figuram ejus, quod in speculo resultat: et Apostolis quod in speculo resultat: et Apostolis per modum umbræ refrigerium attulit per modum umbræ refrigerium attulit securitatis a turbine mundi, quem ex securitatis a turbine mundi, quem ex verbo Christi sibi imminere timebant: verbo Christi sibi imminere timebant: unde Glossa dicit, quod Petrus petens unde Glossa dicit, quod Petrus petens tabernaculum, accepit nudis umbracu- tabernaculum, accepit nudis umbracu- lum. Et in hoc sensu nubes hæc testimo- lum. Et in hoc sensu nubes hæc testimo- nium fuit claritatis æternæ, quia suo lu- nium fuit claritatis æternæ, quia suo lu-

1 Vulgata habet tantum, Habacuc, 111, 1: 1 Vulgata habet tantum, Habacuc, 111, 1: Domine, audivi auditionem tuam, et timui. Do- Domine, audivi auditionem tuam, et timui. Do- mine, opus tuum, in medio annorum vivifica mine, opus tuum, in medio annorum vivifica

XXI XXI

Testimonium quintum est a voce Pa- Testimonium quintum est a voce Pa- tris, quæ maxime certificavit certitudi- tris, quæ maxime certificavit certitudi- nem æternæ gloriæ: vox enim ista Patris nem æternæ gloriæ: vox enim ista Patris de cœlo fuit. de cœlo fuit.

Dicuntur autem hic tria: quid sonuit, Dicuntur autem hic tria: quid sonuit, unde, et quis. unde, et quis.

Quid sonuit? quia «vox venit, » quæ sem- Quid sonuit? quia «vox venit, » quæ sem- per cum intentione profertur, quia Pater per cum intentione profertur, quia Pater illa voce totam suam intentionem expres- illa voce totam suam intentionem expres- sit vox enim illa est, in qua Verbum sit vox enim illa est, in qua Verbum formatum est. II Petr. 1, 17: Voce delap- formatum est. II Petr. 1, 17: Voce delap- sa ad eum hujusmodi a magnifica gloria. sa ad eum hujusmodi a magnifica gloria. Hæc est vox dulcis, quam sponsa deside- Hæc est vox dulcis, quam sponsa deside- ravit, Cantic. 11, 14: Sonet vox tua in ravit, Cantic. 11, 14: Sonet vox tua in auribus meis: vox enim tua dulcis. auribus meis: vox enim tua dulcis.

« De nube. » Ecce unde sonuit, quia « De nube. » Ecce unde sonuit, quia « de nube, » tamquam de corporali et ma- « de nube, » tamquam de corporali et ma- teriali elemento formata fuit. Psal. LXXVI, teriali elemento formata fuit. Psal. LXXVI, 18: Vocem dederunt nubes. Psal. xvi, 14: 18: Vocem dederunt nubes. Psal. xvi, 14: Intonuit de cælo Dominus, et Altissimus Intonuit de cælo Dominus, et Altissimus dedit vocem suam. Ezechiel. 1, 24: Audie- dedit vocem suam. Ezechiel. 1, 24: Audie- bam sonum alarum quasi sonum aqua- bam sonum alarum quasi sonum aqua- rum multarum, quasi sonum sublimis rum multarum, quasi sonum sublimis Dei. Dei.

« Hic est Filius meus. » « Hic est Filius meus. »

I, I,

Ecce quid sonuit et tria dicit: naturæ Ecce quid sonuit et tria dicit: naturæ dignitatem, affectus dilectionem, et obe- dignitatem, affectus dilectionem, et obe- dientiæ auditionem. dientiæ auditionem.

Primum tangit cum dicit : « Hic, » in per- Primum tangit cum dicit : « Hic, » in per- sona demonstratus, « est Filius » hominis: sona demonstratus, « est Filius » hominis: quia Christus homo, et Christus Deus, quia Christus homo, et Christus Deus, una est persona in deitate et humanitate: una est persona in deitate et humanitate: et meo judicio quamvis duas vere habeat et meo judicio quamvis duas vere habeat nativitates, unam æternam, et unam tem- nativitates, unam æternam, et unam tem-

illud, etc. illud, etc.

1 Cf. etiam, Isa. LI, 16. 1 Cf. etiam, Isa. LI, 16.

35 35

546 546

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

poralem, cum una et eadem filiatione est poralem, cum una et eadem filiatione est Filius. Filius.

Et ideo dicit: «Hic est Filius. » Et ideo dicit: «Hic est Filius. »

Meris, » quia filiationem qua Filius est, Meris, » quia filiationem qua Filius est, a me et non ab alio habet. Et hoc qui- a me et non ab alio habet. Et hoc qui- dem Pater bis dixit, et in baptismo, et dem Pater bis dixit, et in baptismo, et in monte in baptismo quidem, quia ibi in monte in baptismo quidem, quia ibi sanctificationem fecit regenerationis per sanctificationem fecit regenerationis per Filium in monte autem, quia ibi osten- Filium in monte autem, quia ibi osten- dit futuræ gloriæ beatificationem etiam dit futuræ gloriæ beatificationem etiam futuram per Filium. Has enim duas for- futuram per Filium. Has enim duas for- mas dat imago Patris quæ est Filius: mas dat imago Patris quæ est Filius: formam scilicet gratiæ per regeneratio- formam scilicet gratiæ per regeneratio- nem, et formam gloriæ per beatitudinem, nem, et formam gloriæ per beatitudinem, formam autem naturæ etiam per Filium formam autem naturæ etiam per Filium dedit in creatione et sic ad imaginem dedit in creatione et sic ad imaginem Patris (quæ est Filius) et formamur, et Patris (quæ est Filius) et formamur, et reformamur, et beatificamur. Et hoc ali- reformamur, et beatificamur. Et hoc ali- ter fieri conveniens esse non potuit: et ter fieri conveniens esse non potuit: et hoc tangitur, ad Ronan. VIII, 29 et 30: hoc tangitur, ad Ronan. VIII, 29 et 30: Quos præscivit, et prædestinavit confor- Quos præscivit, et prædestinavit confor- mes fieri imaginis Filii sui... Quos præ- mes fieri imaginis Filii sui... Quos præ- destinavit, hos et vocavit : et quos vo- destinavit, hos et vocavit : et quos vo- cavit, hos et justificavit quos autem cavit, hos et justificavit quos autem justificavit, illos et glorificavit. justificavit, illos et glorificavit.

Ideo ergo dicit : « Filius meus. » Ideo ergo dicit : « Filius meus. »

« Charissimus. >> « Charissimus. >>

In quo sonat dilectionis affectus, quia In quo sonat dilectionis affectus, quia in eadem dilectione qua Pater diligit in eadem dilectione qua Pater diligit Filium, etiam nos reformamur ad for- Filium, etiam nos reformamur ad for- mam dilectionis, et in ea nos ipse Pater mam dilectionis, et in ea nos ipse Pater diligit quia ipsa dilectio, Spiritus san- diligit quia ipsa dilectio, Spiritus san- ctus, a Patre in Filium, et a Filio in Pa- ctus, a Patre in Filium, et a Filio in Pa- trem, et ab utroque in nos sanctificandos, trem, et ab utroque in nos sanctificandos, et illuminandos, et perficiendos₁: per et illuminandos, et perficiendos₁: per hoc quod per ipsam reducimur ad hujus hoc quod per ipsam reducimur ad hujus fontem dilectionis. Ad Roman. v, 5: Cha- fontem dilectionis. Ad Roman. v, 5: Cha- ritas Dei diffusa est in cordibus nostris ritas Dei diffusa est in cordibus nostris per Spiritum sanctum, qui datus est no- per Spiritum sanctum, qui datus est no- bis. Sic dicit Apostolus, ad Coloss. 1, 13: bis. Sic dicit Apostolus, ad Coloss. 1, 13: Qui eripuit nos de potestate tenebrarum, Qui eripuit nos de potestate tenebrarum, et transtulit in regnum filii dilectionis et transtulit in regnum filii dilectionis suæ. Sic ergo Filius charus in obedientia suæ. Sic ergo Filius charus in obedientia quam pro nobs subivit, charior in spiritui quam pro nobs subivit, charior in spiritui

1 Cf. I Sententiarum, Dist. X, Art. 7. Tomo 1 Cf. I Sententiarum, Dist. X, Art. 7. Tomo XXV hujusce editionis. Cf. etiam, I P. Summæ XXV hujusce editionis. Cf. etiam, I P. Summæ

quem nobis inspiravit, charissimus autem quem nobis inspiravit, charissimus autem in seipso, in quo fons redundat charitatis. in seipso, in quo fons redundat charitatis. Genes. xxxvII, 3: Israel diligebat Joseph Genes. xxxvII, 3: Israel diligebat Joseph super omnes filio suos, eo quod in sene- super omnes filio suos, eo quod in sene- ctute genuisset eum: fecitque ei tunicam ctute genuisset eum: fecitque ei tunicam polymitam. Israel magnus patriarcha polymitam. Israel magnus patriarcha rectissimus Patrem Domini significat: rectissimus Patrem Domini significat: Joseph autem accrescens Christum signi- Joseph autem accrescens Christum signi- ficat hominem, per quem multi fideles ficat hominem, per quem multi fideles Patri accreverunt. Hunc præ omnibus Patri accreverunt. Hunc præ omnibus præ præ omnibus amabat, quia de corde omnibus amabat, quia de corde suo genitum non minus quam seipsum suo genitum non minus quam seipsum dilexit. Hunc etiam in senectute quidem, dilexit. Hunc etiam in senectute quidem, hoc est, in fine sæculi, non quidem ge- hoc est, in fine sæculi, non quidem ge- nuit iterato, sed in carne nasci fecit: et nuit iterato, sed in carne nasci fecit: et sic generationis ejus carnalis auctor fuit. sic generationis ejus carnalis auctor fuit. Et fecit ei tunicam polymitam, hoc est, Et fecit ei tunicam polymitam, hoc est, vitæ conversationem cum morum ho- vitæ conversationem cum morum ho- nestate picturatam. nestate picturatam.

ut ut

Sic ergo est charissimus. Sic ergo est charissimus.

<< Audite illum. >> << Audite illum. >>

Tertium est quod præcepit, voci suæ in Tertium est quod præcepit, voci suæ in omnibus esse obediendum. Deuter. XVIII, omnibus esse obediendum. Deuter. XVIII, 19: Qui verba ejus, quæ loquetur in no- 19: Qui verba ejus, quæ loquetur in no- mine meo, audire noluerit, ego ultor ex- mine meo, audire noluerit, ego ultor ex- istam. Psal. XCIV, 8: Hodie si vocem istam. Psal. XCIV, 8: Hodie si vocem ejus audieritis, nolite obdurare corda ejus audieritis, nolite obdurare corda

vestra. vestra.

Iste enim est audiendus quatuor de Iste enim est audiendus quatuor de causis quarum prima est, quia ipse so- causis quarum prima est, quia ipse so- lus Verbum Patris. Isa. LV, 11: Verbum lus Verbum Patris. Isa. LV, 11: Verbum quod egredietur de ore meo, non rever- quod egredietur de ore meo, non rever- tetur ad me vacuum, sed faciet quæcum- tetur ad me vacuum, sed faciet quæcum- que volui, et prosperabitur in his ad quæ que volui, et prosperabitur in his ad quæ misi illud. Vacuum autem esset, si non misi illud. Vacuum autem esset, si non esset auditum et exauditum. Secunda esset auditum et exauditum. Secunda causa est, quia ipsum est cordis divini causa est, quia ipsum est cordis divini manifestativum solum. Joan. 1, 18: Deum manifestativum solum. Joan. 1, 18: Deum nemo vidit umquam: unigenitus Filius, nemo vidit umquam: unigenitus Filius, qui est in sinu Patris, ipse enarravit. Et qui est in sinu Patris, ipse enarravit. Et ideo est audiendus, et nihil contra eum ideo est audiendus, et nihil contra eum est audiendum. Matth. x1, 27: Nemo no- est audiendum. Matth. x1, 27: Nemo no- vit Patrem nisi Filius, et cui voluerit Fi- vit Patrem nisi Filius, et cui voluerit Fi- lius revelare. Tertia causa est, quia om- lius revelare. Tertia causa est, quia om-

theol. B. Alberti, Tract. VIII, Q. 36. theol. B. Alberti, Tract. VIII, Q. 36.

IN EVANG. MARCI, IX-7, 8, 9. IN EVANG. MARCI, IX-7, 8, 9.

ni sapientia et gratia plenus in auditu. ni sapientia et gratia plenus in auditu. Ad Coloss, 11, 3: In quo sunt omnes the- Ad Coloss, 11, 3: In quo sunt omnes the- sauri sapientiæ et scientiæ, scilicet Dei, sauri sapientiæ et scientiæ, scilicet Dei, absconditi. Quarta causa est, quia ip- absconditi. Quarta causa est, quia ip- sum est in potestate effectiva omnium sum est in potestate effectiva omnium eorum quæ dicit: est enim Verbum illud eorum quæ dicit: est enim Verbum illud Angelus sive nuntius intelligentiæ active. Angelus sive nuntius intelligentiæ active. Hæc autem factiva est per Verbum: unde Hæc autem factiva est per Verbum: unde quando miracula fecit, verbo suæ pote- quando miracula fecit, verbo suæ pote- statis effecit. Quia sicut dicit Psalmus statis effecit. Quia sicut dicit Psalmus XXXII, 6: Verbo Domini cæli firmati XXXII, 6: Verbo Domini cæli firmati sunt. Et hoc modo dicit Psalmus cxL, 6: sunt. Et hoc modo dicit Psalmus cxL, 6: Audient verba mea, quoniam potuerunt, Audient verba mea, quoniam potuerunt, hoc est, potestatem effectivam habuerunt. hoc est, potestatem effectivam habuerunt. Et, Matth. v, 28: Erat enim docens eos Et, Matth. v, 28: Erat enim docens eos sicut potestatem habens, et non sicut sicut potestatem habens, et non sicut Scribæ eorum, et Pharisæi. Omne enim Scribæ eorum, et Pharisæi. Omne enim verbum hominum respectu verbi Filii verbum hominum respectu verbi Filii Dei, est quasi mortua vox absque pote- Dei, est quasi mortua vox absque pote- state effectiva eorum quæ dicunt. state effectiva eorum quæ dicunt. Sic ergo audiet illum. Sic ergo audiet illum.

« Et statim circumspicientes, nemi- « Et statim circumspicientes, nemi- nem amplius viderunt, nisi Jesum nem amplius viderunt, nisi Jesum tantum secum. » tantum secum. »

Tangitur hic istius visionis terminatio Tangitur hic istius visionis terminatio et utilitas. Tanguntur autem hic tria: in et utilitas. Tanguntur autem hic tria: in quorum primo tangitur visionis termina- quorum primo tangitur visionis termina- tio in secundo, de visione eruditio: in tio in secundo, de visione eruditio: in tertio, eruditionis non bene intellectæ tertio, eruditionis non bene intellectæ declaratio. declaratio.

In primo horum tria dicuntur: in quo- In primo horum tria dicuntur: in quo- rum primo notatur discipulorum ad glo- rum primo notatur discipulorum ad glo- riam Dei contemplandam aviditas: in riam Dei contemplandam aviditas: in secundo, notatur subducta ab oculis eo- secundo, notatur subducta ab oculis eo- rum gloriæ majestas: in tertio, notatur rum gloriæ majestas: in tertio, notatur ex his tanta utilitas. ex his tanta utilitas.