15 15

522 522

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

«<moriam, non hominis naturæ est, sed «<moriam, non hominis naturæ est, sed « divinæ. » Tamen hæc oblivio a divina « divinæ. » Tamen hæc oblivio a divina fuit dispensatione. Psal. LIV, 23: Jacta fuit dispensatione. Psal. LIV, 23: Jacta super Dominum curam tuam, et ipse te super Dominum curam tuam, et ipse te enuriet. enuriet.

« Sumere panes. » Sicut enim dicit, « Sumere panes. » Sicut enim dicit, Glossa, «Qui secum habent panem vitæ Glossa, «Qui secum habent panem vitæ Christum cujus qui reficiuntur amore, Christum cujus qui reficiuntur amore, minus curant de terreno pane. » minus curant de terreno pane. »

« Et nisi unum panem, » quem casu « Et nisi unum panem, » quem casu aliquis puerorum sumpserat, « non ha- aliquis puerorum sumpserat, « non ha- bebant secum in navi, » qui tamen ad bebant secum in navi, » qui tamen ad tot hominum refectionem non sufficie- tot hominum refectionem non sufficie- bat. Sportas enim quas intulerant, in bat. Sportas enim quas intulerant, in cibos pauperum erogaverant. cibos pauperum erogaverant.

« Et præcipiebat eis, dicens: Vi- « Et præcipiebat eis, dicens: Vi- dete et cavete a fermento Pharisæo- dete et cavete a fermento Pharisæo- rum, et fermento Herodis. >> rum, et fermento Herodis. >>

Ecce hic ponitur instructio, scilicet, Ecce hic ponitur instructio, scilicet, cautelæ præceptio. cautelæ præceptio.

nem, nem,

«< «<

« Videte, » per intellectus discretio- « Videte, » per intellectus discretio- « et cavete, » per fidei puritatem, « et cavete, » per fidei puritatem, a fermento, » hoc est, corruptione. a fermento, » hoc est, corruptione. I ad Corinth. v, 7: Expurgate vetus fer- I ad Corinth. v, 7: Expurgate vetus fer- I mentum, ut sitis nova conspersio. I mentum, ut sitis nova conspersio.

« Pharisæorum. » Glossa, hoc est, le- « Pharisæorum. » Glossa, hoc est, le- gem Dei traditionibus hominum postpo- gem Dei traditionibus hominum postpo- nere vel verbis prædicare, factis impu. nere vel verbis prædicare, factis impu. gnare Dominum tentare, doctrinæ ejus gnare Dominum tentare, doctrinæ ejus vel operibus non credere. Hæc enim fuit vel operibus non credere. Hæc enim fuit corruptio Pharisæorum, Osee, VII, 4: corruptio Pharisæorum, Osee, VII, 4: Quievit paululum civitas a commistione Quievit paululum civitas a commistione fermenti, donec fermentaretur totum. fermenti, donec fermentaretur totum.

cor- cor-

« Et fermento, » hoc est, corruptio- « Et fermento, » hoc est, corruptio- ne, « Herodis » cujus fermentum, ut ne, « Herodis » cujus fermentum, ut dicit Glossa, est incestus, adulterium, dicit Glossa, est incestus, adulterium, homicidium, temeritas jurandi, et simu- homicidium, temeritas jurandi, et simu- latio religionis. I ad Corinth. v, 6: Mo- latio religionis. I ad Corinth. v, 6: Mo- dicum fermentum totum massam dicum fermentum totum massam rumpit. Fermentum enim spiritualem rumpit. Fermentum enim spiritualem habet calorem in tota conspersione vapo- habet calorem in tota conspersione vapo- biraliter diffusa. Et sic facit pravitas hæ- biraliter diffusa. Et sic facit pravitas hæ- retica, quæ totam corrumpit doctrinam retica, quæ totam corrumpit doctrinam et vitam Christianam. Et ideo diligenter et vitam Christianam. Et ideo diligenter est excludenda. II ad Timoth. 11, 16 et est excludenda. II ad Timoth. 11, 16 et 17 Multum proficiunt ad impietatem 17 Multum proficiunt ad impietatem

et sermo eorum ut cancer serpit. Talibus et sermo eorum ut cancer serpit. Talibus enim fermentis sana doctrina corrum- enim fermentis sana doctrina corrum- pitur et Apostolica. pitur et Apostolica.

« Et cogitabant ad alterutrum, di- « Et cogitabant ad alterutrum, di- centes Quia panes non habemus. » centes Quia panes non habemus. »

Hic male intellectæ instructionis ponit Hic male intellectæ instructionis ponit interpretationem. Et habet duas particu- interpretationem. Et habet duas particu- las in quarum prima ponit malum in- las in quarum prima ponit malum in- tellectum, propter quem necessaria est tellectum, propter quem necessaria est interpretatio: in secunda autem, inter- interpretatio: in secunda autem, inter- pretationem, quæ est mali intellectus cor- pretationem, quæ est mali intellectus cor- rectio. rectio.

Dicit ergo «Et cogitabant ad alter- Dicit ergo «Et cogitabant ad alter- utrum, » occulte sibi invicem signifi- utrum, » occulte sibi invicem signifi- cantes, et « dicentes,» sub silentio : cantes, et « dicentes,» sub silentio : «Quia panes non habemus. » Putabant «Quia panes non habemus. » Putabant enim quod hoc ideo Dominus diceret, enim quod hoc ideo Dominus diceret, quia veniens trans mare Galilææ, ubi quia veniens trans mare Galilææ, ubi erat potestas Herodis, et ubi multi Pha-. erat potestas Herodis, et ubi multi Pha-. risæi habitaverunt, nollet ab ipsis acci- risæi habitaverunt, nollet ab ipsis acci- pere refectionem et ideo ad refectionem pere refectionem et ideo ad refectionem Domini et suorum necessario erant panes Domini et suorum necessario erant panes secum accipiendi : non advertentes, quia secum accipiendi : non advertentes, quia his qui cum Domino in domo sua sunt, his qui cum Domino in domo sua sunt, nihil deesse poterit. Psal. XXXIII, 10 et nihil deesse poterit. Psal. XXXIII, 10 et 11 Timete Daminum omnes sancti ejus: 11 Timete Daminum omnes sancti ejus: quoniam non est inopia timentibus eum. quoniam non est inopia timentibus eum. Divites eguerunt et esurierunt : inqui- Divites eguerunt et esurierunt : inqui- rentes autem Dominum non minuentur rentes autem Dominum non minuentur omni bono. Et ad hunc sensum perver- omni bono. Et ad hunc sensum perver- sum intellectum eorum corrigit Domi- sum intellectum eorum corrigit Domi-

nus. nus.

Et hoc est quod subdit : Et hoc est quod subdit :

« Quo cognito, ait illis Jesus: Quid « Quo cognito, ait illis Jesus: Quid cogitatis quia panes non habetis ? cogitatis quia panes non habetis ? Nondum cognoscitis nec intelligitis ? Nondum cognoscitis nec intelligitis ? Adhuc cæcatum habetis cor vestrum ? Adhuc cæcatum habetis cor vestrum ? Oculos habentes non videtis ? et au- Oculos habentes non videtis ? et au- res habentes non auditis, nec recor- res habentes non auditis, nec recor- damini? damini?

Quando quinque panes fregi in Quando quinque panes fregi in quinque millia, quot cophinos frag- quinque millia, quot cophinos frag-

10 10

18 18

19 19

bo bo

$1 $1

IN EVANG. MARCI, VIII-17, 18, 19, 20, 21. IN EVANG. MARCI, VIII-17, 18, 19, 20, 21.

mentorum plenos sustulistis ? Dicunt mentorum plenos sustulistis ? Dicunt ei Duodecim. ei Duodecim.

Quando et septem panes in quatuor Quando et septem panes in quatuor millia, quot sportas fragmentorum millia, quot sportas fragmentorum tulistis? Et dicunt ei: Septem. tulistis? Et dicunt ei: Septem.

Et dicebat eis Quomodo nondum Et dicebat eis Quomodo nondum intelligitis? >> intelligitis? >>

Dicuntur autem hic tria, scilicet, di- Dicuntur autem hic tria, scilicet, di- vinæ potestatis judicium, redargutio di- vinæ potestatis judicium, redargutio di- vinam potestatem ex operibus non in- vinam potestatem ex operibus non in- telligentium, et illuminationis ad intelli- telligentium, et illuminationis ad intelli- gendum beneficium. gendum beneficium.

Dicit ergo: « Quo cognito, » per Dicit ergo: « Quo cognito, » per deitatis potentiam nullo nuntiante. Eccli. deitatis potentiam nullo nuntiante. Eccli. xx111, 28 Oculi Domini multo plus lu- xx111, 28 Oculi Domini multo plus lu- cidiores sunt super solem :... intuentes in cidiores sunt super solem :... intuentes in absconditas partes. absconditas partes.

« Ait illis Jesus, » corrigens errorem « Ait illis Jesus, » corrigens errorem intellectus eorum : " Quid cogitatis? » intellectus eorum : " Quid cogitatis? » Objurgatio est: et est quadruplex: prima, Objurgatio est: et est quadruplex: prima, de perverso intellectu sermonis. << Quid »> de perverso intellectu sermonis. << Quid »> hoc est, quare « cogitatis,» conferendo in hoc est, quare « cogitatis,» conferendo in cordibus vestris, « quia panes, » materia- cordibus vestris, « quia panes, » materia- les, « non habetis, » vobiscum. Matth. vi, les, « non habetis, » vobiscum. Matth. vi, 31 et 32 Nolite solliciti esse, dicentes: 31 et 32 Nolite solliciti esse, dicentes: Quid manducabimus, aut quid bibemus, Quid manducabimus, aut quid bibemus, aut quo operiemur ? Hæc enim omnia aut quo operiemur ? Hæc enim omnia gentes inquirunt. Scit enim Pater vester, gentes inquirunt. Scit enim Pater vester, quia his omnibus indigetis. quia his omnibus indigetis.

« Nondum cognoscitis? » Secunda ob- « Nondum cognoscitis? » Secunda ob- jurgatio de defectu interioris cognitionis, jurgatio de defectu interioris cognitionis, quæ haberi de facili poterat ex justitiæ quæ haberi de facili poterat ex justitiæ signis. Est autem cognitio accepta ex signis. Est autem cognitio accepta ex sensibilibus experimentalis scientia, quam sensibilibus experimentalis scientia, quam discipuli de facili habere potuissent: et discipuli de facili habere potuissent: et ideo objurgationem accipiunt, quia sal- ideo objurgationem accipiunt, quia sal- tem hanc non habent unde, Luc. xxiv, tem hanc non habent unde, Luc. xxiv, 250 stulti et tardi corde ad creden- 250 stulti et tardi corde ad creden- dum Intellectus autem vocatur hic, dum Intellectus autem vocatur hic, quando ex cognitione experimentali intus quando ex cognitione experimentali intus in corde legitur, quod non nisi a divina in corde legitur, quod non nisi a divina potestate tale procedit opus et quia potestate tale procedit opus et quia etiam hunc intellectum de facili habere etiam hunc intellectum de facili habere poterant propterea de defectu hujus in- poterant propterea de defectu hujus in- tellectus, et Apostolos Dominus objurgat, tellectus, et Apostolos Dominus objurgat,

1 Cf. Supra, vi, 41. 1 Cf. Supra, vi, 41.

523 523

dicens: «Nec intelligitis. » Psal. LXXXI, dicens: «Nec intelligitis. » Psal. LXXXI, 5 Nescierunt, neque intellexerunt, in 5 Nescierunt, neque intellexerunt, in tenebris ambulant. tenebris ambulant.

« Adhuc cæcatum habetis cor ve- « Adhuc cæcatum habetis cor ve- strum ? »Tertia est objurgatio de defectú strum ? »Tertia est objurgatio de defectú illuminationis interioris, quæ et divina illuminationis interioris, quæ et divina illuminare poterat si habita fuisset: dici- illuminare poterat si habita fuisset: dici- tur enim cæcum cor quod divina de su- tur enim cæcum cor quod divina de su- per immissa caret illuminatione. Isa. vi, per immissa caret illuminatione. Isa. vi, 10 Excæca cor populi hujus. II ad 10 Excæca cor populi hujus. II ad Corinth. III, 15: Velamen positum est Corinth. III, 15: Velamen positum est super cor eorum. super cor eorum.

« Oculos habentes. » « Oculos habentes. »

Quarta objurgatio de defectu ordinis Quarta objurgatio de defectu ordinis sensuum ad rationem, ex quo contingit sensuum ad rationem, ex quo contingit quod fides ex auditu non accipitur. Et quod fides ex auditu non accipitur. Et hoc est quod dicit : « Oculos habentes, » hoc est quod dicit : « Oculos habentes, » cum visus sit sensus disciplinalis, quando cum visus sit sensus disciplinalis, quando ad rationem visus ordinatur, « non vide- ad rationem visus ordinatur, « non vide- tis, » per rationem visa discernentes ? tis, » per rationem visa discernentes ? « Et aures habentes,» cum auditus etiam « Et aures habentes,» cum auditus etiam sit sensus disciplinalis, « non auditis, » sit sensus disciplinalis, « non auditis, » auditu interiori discernente de acceptis per auditu interiori discernente de acceptis per auditum? Isa. VI, 10: Aures ejus aggrava, auditum? Isa. VI, 10: Aures ejus aggrava, et oculos ejus claude. Psal. CXIII, 5 et 6: et oculos ejus claude. Psal. CXIII, 5 et 6: Oculos habent, et non videbunt. Aures Oculos habent, et non videbunt. Aures habent, et non audient. habent, et non audient.

« Nec recordamini ? » « Nec recordamini ? »

Hic excitat ad illuminationis benefi- Hic excitat ad illuminationis benefi- cium, per duo miracula panum quæ fe- cium, per duo miracula panum quæ fe- cit. Nec recordamini, » corde, et me- cit. Nec recordamini, » corde, et me- moria præterita revocante ad cordis ocu- moria præterita revocante ad cordis ocu- los, « quando quinque panes fregi, » los, « quando quinque panes fregi, » distributos in quinque millia » satu- distributos in quinque millia » satu- randa, exceptis mulieribus et parvulis : randa, exceptis mulieribus et parvulis : « quot cophinos plenos, » qui magnæ « quot cophinos plenos, » qui magnæ sunt vasa capacitatis, « fragmentorum sunt vasa capacitatis, « fragmentorum sustulistis, » in alios pauperes erogan- sustulistis, » in alios pauperes erogan- dos ¹? dos ¹?

« Dicunt ei, » discipuli Domino veri- « Dicunt ei, » discipuli Domino veri- tatem confitentes: « Duodecim, » secun- tatem confitentes: « Duodecim, » secun- dum numerum Apostolorum : in quo os- dum numerum Apostolorum : in quo os-

22 22

524 524

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

tenditur quod omnibus sufficientiam tenditur quod omnibus sufficientiam Deus ministrabit suis. Deus ministrabit suis.

« Quando et septem panes, » « Quando et septem panes, »

In secundo miraculo ¹, « in quatuor In secundo miraculo ¹, « in quatuor millia » fregi distribuendo, « quot spor- millia » fregi distribuendo, « quot spor- tas, » vasa minoris capacitatis, tamen tas, » vasa minoris capacitatis, tamen capientia ultra sufficientiam hominis, capientia ultra sufficientiam hominis, « fragmentorum tulistis? » A discipulis « fragmentorum tulistis? » A discipulis quærit, ut confitentes veritatem, magis quærit, ut confitentes veritatem, magis sint in recordatione miraculi. sint in recordatione miraculi.

« Dicunt ei, » discipuli Domino : « Dicunt ei, » discipuli Domino : « Septem : » in quo notatur abundantia « Septem : » in quo notatur abundantia

donorum Domini. donorum Domini.

« Et dicebat eis, » « Et dicebat eis, »

Occasionem sumens ex verbis eorum : Occasionem sumens ex verbis eorum : « Quomodo nondum, » tot signis visis, « Quomodo nondum, » tot signis visis, tot eruditionibus auditis, tot exemplis tot eruditionibus auditis, tot exemplis ostensis, « intelligitis ? » Ac si dicat: ostensis, « intelligitis ? » Ac si dicat: Hoc mirum est de vobis. Matth. xvi, 11 Hoc mirum est de vobis. Matth. xvi, 11 et 12 Quare non intelligitis, quia non et 12 Quare non intelligitis, quia non de pane dixi vobis: Cavete a fermento de pane dixi vobis: Cavete a fermento Pharisæorum et Sadducæorum ? Tunc Pharisæorum et Sadducæorum ? Tunc intellexerunt quia non dixerit cavendum intellexerunt quia non dixerit cavendum a fermento panum, sed a doctrina Pha- a fermento panum, sed a doctrina Pha- risæorum et Sadducæorum. risæorum et Sadducæorum.

Sic ergo terminata est pars, quæ est de Sic ergo terminata est pars, quæ est de miraculi hujus illuminatione. miraculi hujus illuminatione.

« Et veniunt Bethsaïdam, et addu- « Et veniunt Bethsaïdam, et addu- cunt ei cæcum, et rogabant eum ut cunt ei cæcum, et rogabant eum ut illum tangeret. »> illum tangeret. »>

Hic inducitur miraculum ordinatum Hic inducitur miraculum ordinatum contra defectum relictum ex peccato, contra defectum relictum ex peccato, qui est cordis obscuratio. qui est cordis obscuratio.

in in

Dividitur autem in partes duas Dividitur autem in partes duas quarum prima potentiam Leonis mani- quarum prima potentiam Leonis mani- festat in miraculo: sed quia ostensa festat in miraculo: sed quia ostensa potestate non satis adhuc intelligitur, potestate non satis adhuc intelligitur, ideo in secunda parte adjungit doctri- ideo in secunda parte adjungit doctri- nam per quam explanatur, ibi, y.27 : « Et nam per quam explanatur, ibi, y.27 : « Et

1 Cf. Supra, VIII, 1 Cf. Supra, VIII,

8. 8.

egressus est Jesus, et discipuli ejus in egressus est Jesus, et discipuli ejus in castella. » castella. »

Historia autem miraculi dividitur in Historia autem miraculi dividitur in tres partes in quarum prima ponitur tres partes in quarum prima ponitur impetrantium miraculum devotio: in impetrantium miraculum devotio: in secunda, miraculi perfectio: et in tertia, secunda, miraculi perfectio: et in tertia, humilitatis contra elationem, quæ ex humilitatis contra elationem, quæ ex magnalibus surgere consuevit, ponitur magnalibus surgere consuevit, ponitur instructio. instructio.

In prima harum tria dicuntur, scilicet, In prima harum tria dicuntur, scilicet, loci opportunitas, eorum qui cæcum ad- loci opportunitas, eorum qui cæcum ad- duxerunt dignitas, et intercessionis sim- duxerunt dignitas, et intercessionis sim- plicitas. plicitas.

Dicit ergo: Dicit ergo: « Et veniunt Bethsaï- « Et veniunt Bethsaï- dam, » quæ est civitas supra mare Gali- dam, » quæ est civitas supra mare Gali- lææ unde fuerunt Andreas, et Petrus, lææ unde fuerunt Andreas, et Petrus, et Philippus, et Nathanael frater suus. et Philippus, et Nathanael frater suus. Et ideo ad honorem talis loci congruum Et ideo ad honorem talis loci congruum fuit ibi fieri miraculum. Adhuc autem fuit ibi fieri miraculum. Adhuc autem quia Bethsaïda domus venationis in- quia Bethsaïda domus venationis in- terpretatur, et ideo de venatione sua be- terpretatur, et ideo de venatione sua be- nedictus a Deo Filius, aliquem gustum nedictus a Deo Filius, aliquem gustum summo Patri Deo ut offerret, competens summo Patri Deo ut offerret, competens fuit. Jerem. XVI, 16: Mittam eis multos fuit. Jerem. XVI, 16: Mittam eis multos venatores, et venabuntur eos. Genes. venatores, et venabuntur eos. Genes. xxv, 4 Affer mihi de venatione tua, xxv, 4 Affer mihi de venatione tua, ut comedam et benedicat tibi anima ut comedam et benedicat tibi anima

mea. mea.

«Et adducunt ei,» hac digni adductio- «Et adducunt ei,» hac digni adductio- ne, quia noti fuerunt, Apostolorum com- ne, quia noti fuerunt, Apostolorum com- patriotæ existentes, « cæcum, » qui con- patriotæ existentes, « cæcum, » qui con- venienter ducitur ad illuminatorem. Jo- venienter ducitur ad illuminatorem. Jo- an. 1x, 5 Quamdiu sum in mundo, an. 1x, 5 Quamdiu sum in mundo, lux sum mundi. Item, ibidem, 1x, 39: lux sum mundi. Item, ibidem, 1x, 39: In judicium ego in hunc mundum veni, In judicium ego in hunc mundum veni, ut qui non vident videant. Ductio autem ut qui non vident videant. Ductio autem istorum devotionem et fidem eorum de- istorum devotionem et fidem eorum de- signat, per quæ digni sunt impetrare signat, per quæ digni sunt impetrare quod petunt. Matth. xxı, 2 : Solvite, et quod petunt. Matth. xxı, 2 : Solvite, et

adducite mihi. adducite mihi.

« Et rogabant eum, » Ecce interces- « Et rogabant eum, » Ecce interces- sionis simplicitas. Jacob. v, 16 Orate sionis simplicitas. Jacob. v, 16 Orate pro invicem ut salvemini : multum enim pro invicem ut salvemini : multum enim valet deprecatio justi assidua. valet deprecatio justi assidua.

« Ut illum tangeret, » firmiter cre- « Ut illum tangeret, » firmiter cre- dentes quod ad tactum suæ manus, dei- dentes quod ad tactum suæ manus, dei- tas unita manui salutem operaretur. Job, tas unita manui salutem operaretur. Job,

IN EVANG. MARCI, VIII-23. IN EVANG. MARCI, VIII-23.

v, 18 Percutit, et manus ejus sanabunt. v, 18 Percutit, et manus ejus sanabunt. Sicut autem tangi petebant extra, ita Sicut autem tangi petebant extra, ita tangi per compunctionem petebant in- tangi per compunctionem petebant in- tra, scientes quod nisi peccatum intus tra, scientes quod nisi peccatum intus solvatur, infirmitas extra non curatur. solvatur, infirmitas extra non curatur. Et hoc est quod dicit Interlinearis : Et hoc est quod dicit Interlinearis : Tangitur, qui compungitur. » Psal. Tangitur, qui compungitur. » Psal. CXLIII, 5 Tange montes, hoc est, super- CXLIII, 5 Tange montes, hoc est, super- bos, et fumigabunt. bos, et fumigabunt.

« «

« Et apprehensa manu cæci, eduxit « Et apprehensa manu cæci, eduxit eum extra vicum et exspuens in eum extra vicum et exspuens in oculos ejus, impositis manibus suis, oculos ejus, impositis manibus suis, interrogavit eum si quid videret. » interrogavit eum si quid videret. »

Hic tangitur miraculi perfectio. Est Hic tangitur miraculi perfectio. Est autem hic duplex perfectio: una si- autem hic duplex perfectio: una si- gnificationis, quæ est difficultas purga- gnificationis, quæ est difficultas purga- tionis feliquiarum peccati et altera si- tionis feliquiarum peccati et altera si- gnificans perfectionem potentiæ medici. gnificans perfectionem potentiæ medici.

Prima est duplex: scilicet, ex parte Prima est duplex: scilicet, ex parte medici, cujus potentia potest super mor- medici, cujus potentia potest super mor- bum: altera ex parte morbi, cujus diffi- bum: altera ex parte morbi, cujus diffi- cilis est cura ex parte infirmi. cilis est cura ex parte infirmi.

Dicit igitur in primo quatuor: quo- Dicit igitur in primo quatuor: quo- rum primum est de conjunctione infirmi rum primum est de conjunctione infirmi ad medicum, cum dicit : « Et apprehen- ad medicum, cum dicit : « Et apprehen- sa manu cæci, » hoc est, potentia opera- sa manu cæci, » hoc est, potentia opera- tiva cæci ut intus potentia operativa tiva cæci ut intus potentia operativa obicem operatrici gratiæ non poneret. obicem operatrici gratiæ non poneret. Ideo eam manus gratiæ apprehendebat Ideo eam manus gratiæ apprehendebat et tenebat. Psal. LXXII, 24: Tenuisti ma- et tenebat. Psal. LXXII, 24: Tenuisti ma- num dexteram meam : et in voluntate num dexteram meam : et in voluntate tua deduxisti me, et cum gloria susce- tua deduxisti me, et cum gloria susce- pisti me. Manus enim hæc est quæ for- pisti me. Manus enim hæc est quæ for- mavit in creatione, sed nunc apprehendit mavit in creatione, sed nunc apprehendit ne a reformatione excideret, sicut excide- ne a reformatione excideret, sicut excide- rat a formatione. Job, x, 8 : Manus tuæ rat a formatione. Job, x, 8 : Manus tuæ fecerunt me, et plasmaverunt me totum fecerunt me, et plasmaverunt me totum in circuitu et sic repente præcipitas me? in circuitu et sic repente præcipitas me?

Si autem quæritur quare manum ap- Si autem quæritur quare manum ap- prehendit cum oculos sanare debuerit, di- prehendit cum oculos sanare debuerit, di- cemus quod manus, ut dicit Philosophus, cemus quod manus, ut dicit Philosophus, instrumentum, et organum est intelle- instrumentum, et organum est intelle- ctus et est organum, quod in diversas ctus et est organum, quod in diversas

1 Cf. Cantic. II1, 2. 1 Cf. Cantic. II1, 2.

. .

525 525

congruit operationes: quæ diversæ ope- congruit operationes: quæ diversæ ope- rationes non congruunt nisi intellectui rationes non congruunt nisi intellectui moventi, qui est oculus interior: et ideo moventi, qui est oculus interior: et ideo ut significet quod causa ab interiori inci- ut significet quod causa ab interiori inci- pit, organum interioris apprehendit. Un- pit, organum interioris apprehendit. Un- de Glossa dicit quod manum apprehendit, de Glossa dicit quod manum apprehendit, ut ad bonum opus confortet. Matth. vi, ut ad bonum opus confortet. Matth. vi, 3 Extendens Jesus manum tetigit eum. 3 Extendens Jesus manum tetigit eum.

<< Eduxit eum extra vicum. »> << Eduxit eum extra vicum. »>

Secundum, est, remotio impedimenti Secundum, est, remotio impedimenti curationis quia in vico in tumultu oc- curationis quia in vico in tumultu oc- casionis peccatorum, non potest curari. casionis peccatorum, non potest curari. In his enim vicis et plateis, hoc est, viis In his enim vicis et plateis, hoc est, viis strictis, et latis concupiscentiæ sponsa strictis, et latis concupiscentiæ sponsa non invenit Deum ¹. Isa. XLIII, 8: Educ non invenit Deum ¹. Isa. XLIII, 8: Educ

foras populum cæcum. Genes. xix, 17 : foras populum cæcum. Genes. xix, 17 : Non stes in omni circa regione, sed in Non stes in omni circa regione, sed in monte, scilicet extra homines peccatores, monte, scilicet extra homines peccatores, salvum te fac. salvum te fac.

« Et exspuens in oculos ejus. « Et exspuens in oculos ejus.

» »

Tertium est, quod est applicatio sapo- Tertium est, quod est applicatio sapo- ris sapientiæ divinæ: quia saliva, et a ris sapientiæ divinæ: quia saliva, et a capite descendit, et salis habet saporem : capite descendit, et salis habet saporem : et significat donum sapientiæ, quod a ca- et significat donum sapientiæ, quod a ca- pite Christi Dei descendit, et sapore suo pite Christi Dei descendit, et sapore suo gustum peccati tollit, quod velamen ocu- gustum peccati tollit, quod velamen ocu- lis interius obduxit unde, Joan. ix, 11: lis interius obduxit unde, Joan. ix, 11: Lutum fecit, et unxit oculos meos, et Lutum fecit, et unxit oculos meos, et dixit mihi: Vade ad natatoria Siloe, et dixit mihi: Vade ad natatoria Siloe, et lava. Et abii, et lavi, et video. Unde Glos- lava. Et abii, et lavi, et video. Unde Glos- sa « Exspuens ut videat per flatum sa « Exspuens ut videat per flatum Spiritus sancti voluntatem Dei. » Spiritus sancti voluntatem Dei. »

« Et impositis manibus suis. » « Et impositis manibus suis. »

Quartum est, quod significat applica- Quartum est, quod significat applica- tionem exempli exterioris, quod in hu- tionem exempli exterioris, quod in hu- manitate ostendit: quia hæc etiam lux manitate ostendit: quia hæc etiam lux fuit ad illuminandum. Joan. VIII, 12: fuit ad illuminandum. Joan. VIII, 12: Ego sum lux mundi: qui sequitur me, Ego sum lux mundi: qui sequitur me, non ambulat in tenebris. Unde etiam non ambulat in tenebris. Unde etiam Apostolis exemplum Domini sequenti- Apostolis exemplum Domini sequenti- bus dicitur, Matth. v, 16: Luceat lux bus dicitur, Matth. v, 16: Luceat lux vestra coram hominibus, ut videant ope- vestra coram hominibus, ut videant ope-

24 24

526 526

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

ra vestra bona, et glorificent Patrem ve- ra vestra bona, et glorificent Patrem ve- strum qui in cœlis est. strum qui in cœlis est.

His quatuor adhibitis intus, adjuto- His quatuor adhibitis intus, adjuto- rio gratiæ, et applicatione sapientiæ: et rio gratiæ, et applicatione sapientiæ: et extra, remotione impedimenti, et adhi- extra, remotione impedimenti, et adhi- bitione exempli, « interrogavit eum si bitione exempli, « interrogavit eum si quid videret : » non quod ignorans in- quid videret : » non quod ignorans in- terrogat, sed docens quod defectus inte- terrogat, sed docens quod defectus inte- rior (qui est ex peccato) non curatur si- rior (qui est ex peccato) non curatur si- ne nostro consensu, et voluntate: quia ne nostro consensu, et voluntate: quia dicitur, Sapient. 1, 4: In malevolam dicitur, Sapient. 1, 4: In malevolam animam non introibit sapientia, nec ha- animam non introibit sapientia, nec ha- bitabit in corpore subdito peccatis, hoc bitabit in corpore subdito peccatis, hoc est, quod adhuc subjectum vult esse est, quod adhuc subjectum vult esse peccatis. Interrogat ergo ut consensum peccatis. Interrogat ergo ut consensum in curam eliciat, non ut hoc quod nesci- in curam eliciat, non ut hoc quod nesci- vit addiscat. vit addiscat.

« Et adspiciens, ait: Video homines « Et adspiciens, ait: Video homines velut arbores ambulantes. » velut arbores ambulantes. »

Tangit hic inceptionem curæ ex parte Tangit hic inceptionem curæ ex parte infirmi, quæ difficultatem significat re- infirmi, quæ difficultatem significat re- cessus reliquiarum (alias, de reliquiis) cessus reliquiarum (alias, de reliquiis) peccati. peccati.

« «

Unde dicit quod Unde dicit quod adspiciens, » hoc adspiciens, » hoc est, jam adspicere incipiens, « ait, » si- est, jam adspicere incipiens, « ait, » si- gnificans sibi aliquid de lumine gratiæ gnificans sibi aliquid de lumine gratiæ apparere. Daniel. VII, 7: Adspiciebam apparere. Daniel. VII, 7: Adspiciebam in visione noctis, hoc est, visu adhuc in visione noctis, hoc est, visu adhuc permisto tenebris. permisto tenebris.

«< Video, » visu gratiæ, << homines >> «< Video, » visu gratiæ, << homines >> rationales, quos ante rationales videre rationales, quos ante rationales videre non curavi, « velut arbores, » quia co- non curavi, « velut arbores, » quia co- adunatum visum non habuit: et ex adunatum visum non habuit: et ex humore infirmum visum habuit. Talibus humore infirmum visum habuit. Talibus enim brevia longa et parva, magna enim brevia longa et parva, magna videntur. videntur.

« Ambulantes, » quia etiam stantia « Ambulantes, » quia etiam stantia talibus moveri videntur : sicut omnibus talibus moveri videntur : sicut omnibus per experimentum patet, qui infirmum per experimentum patet, qui infirmum habent visum ex humore defluente in habent visum ex humore defluente in pupillam. Significant spiritualiter, quod pupillam. Significant spiritualiter, quod quamdiu aliquis humorem concupiscen- quamdiu aliquis humorem concupiscen- tiæ habet ferventem ad oculum cor- tiæ habet ferventem ad oculum cor- dis, ordinatum visum intellectus ha- dis, ordinatum visum intellectus ha- bere non poterit. Et hoc ideo fuit, bere non poterit. Et hoc ideo fuit, quia longa cæcitate obtenebratus fuit: et quia longa cæcitate obtenebratus fuit: et

ideo ex parte sui lumen cito redire non ideo ex parte sui lumen cito redire non potuit. Psal. XXXVII, 11: Cor meum potuit. Psal. XXXVII, 11: Cor meum conturbatum est, dereliquit me virtus conturbatum est, dereliquit me virtus mea, et lumen oculorum meorum, et mea, et lumen oculorum meorum, et ipsum non est mecum. ipsum non est mecum.

« Deinde iterum imposuit manus « Deinde iterum imposuit manus super oculos ejus: et coepit videre et super oculos ejus: et coepit videre et restitutus est, ita ut clare videret om- restitutus est, ita ut clare videret om- nia. nia.

Tangit potentiam Leonis de tribu Juda Tangit potentiam Leonis de tribu Juda super cæcitatem ab inimico luminis pro- super cæcitatem ab inimico luminis pro- curatam, dicens: « Iterum imposuit ma- curatam, dicens: « Iterum imposuit ma- nus super oculos ejus. » Hæc autem ite- nus super oculos ejus. » Hæc autem ite- rata manus impositio significat potentiam rata manus impositio significat potentiam gratiæ redimentis, quæ per Christum fa- gratiæ redimentis, quæ per Christum fa- cta est illa enim omnem extersit a cta est illa enim omnem extersit a nobis cæcitatem. Joan. I, 4 et 5: In nobis cæcitatem. Joan. I, 4 et 5: In ipso vita erat, et vita erat lux hominum: ipso vita erat, et vita erat lux hominum: et lux in tenebris lucet, et tenebræ eam et lux in tenebris lucet, et tenebræ eam non comprehenderunt. Sed potius ipsa non comprehenderunt. Sed potius ipsa lux tenebras omnes dissipavit: et hoc lux tenebras omnes dissipavit: et hoc est quod dicit: «Et cœpit videre » clare, est quod dicit: «Et cœpit videre » clare, « et restitutus est » sanitati, « ita ut cla- « et restitutus est » sanitati, « ita ut cla- re videret,» hoc est, distincte et discrete, re videret,» hoc est, distincte et discrete, « omnia » visibilia. Psal. XII, 4: Illu- « omnia » visibilia. Psal. XII, 4: Illu- mina oculos meos ne unquam obdormiam mina oculos meos ne unquam obdormiam in morte quia in dormitatione oculi in morte quia in dormitatione oculi obtenebrantur. Psal. cxvi, 18 Revela obtenebrantur. Psal. cxvi, 18 Revela oculos meos, et considerabo mirabilia de oculos meos, et considerabo mirabilia de lege tua. lege tua.

« Et misit illum in domum suam, « Et misit illum in domum suam, dicens: Vade in domum tuam, et si in dicens: Vade in domum tuam, et si in vicum introieris, nemini dixeris. » vicum introieris, nemini dixeris. »

Hic incipit doctrina cautelæ. Et dicun- Hic incipit doctrina cautelæ. Et dicun- tur duo, scilicet, custodia sui, et custodia tur duo, scilicet, custodia sui, et custodia humilitatis. humilitatis.

Custodia sui adhuc dupliciter custo- Custodia sui adhuc dupliciter custo- diæ discussio importatur per hoc quod diæ discussio importatur per hoc quod dicit: «Et misit illum in domum suam, » dicit: «Et misit illum in domum suam, » ut familiam propriæ domus discuteret: ut familiam propriæ domus discuteret: ne in ea peccati occasionem haberet. ne in ea peccati occasionem haberet. Proverb. xxxi, 27: Consideravit semitas Proverb. xxxi, 27: Consideravit semitas

23 23

26 26

$7 $7

19 19

80 80

IN EVANG. MARCI, VIII-26, 27, 28, 29, 30. IN EVANG. MARCI, VIII-26, 27, 28, 29, 30.

domus suæ, domus suæ, et panem et panem otiosa non comedit. otiosa non comedit. Genes. xvin, 19: Scio quod præcepturus Genes. xvin, 19: Scio quod præcepturus sit filiis suis et domui suæ, scilicet quod sit filiis suis et domui suæ, scilicet quod timeat me. timeat me.

« Dicens: Vade in domum tuam. ». « Dicens: Vade in domum tuam. ». Custodia tuiipsius. Sapient. vi, 16: Custodia tuiipsius. Sapient. vi, 16: Intrans in domum meam, conquiescam Intrans in domum meam, conquiescam cum sapientia: non enim habet amari- cum sapientia: non enim habet amari- tudinem conversatio illius, nec tædium tudinem conversatio illius, nec tædium convictus illius. convictus illius.

: :

« Et si in vicum introieris. » Præce- « Et si in vicum introieris. » Præce- ptum est cautelæ. In vicum autem in- ptum est cautelæ. In vicum autem in- trare, est cum mundanis, et peccatori- trare, est cum mundanis, et peccatori- bus conversari, in medio pravæ et per- bus conversari, in medio pravæ et per- versæ nationis ad quos vir sanctus in- versæ nationis ad quos vir sanctus in- trat, ut eos convertat. II Petr. 11, 8: trat, ut eos convertat. II Petr. 11, 8: Adspectu enim et auditu justus erat : ha- Adspectu enim et auditu justus erat : ha- bitans apud eos, qui de die in diem ani- bitans apud eos, qui de die in diem ani- mam justam iniquis operibus crucia- mam justam iniquis operibus crucia- bant. bant.

« Nemini dixeris,» ad jactantiam va- « Nemini dixeris,» ad jactantiam va- nitatis. Tamen dicere poterat et debuit nitatis. Tamen dicere poterat et debuit ad prædicationem divinæ laudis. Psal. ad prædicationem divinæ laudis. Psal. XXXVIII, 2 et 10: Posui ori meo custo- XXXVIII, 2 et 10: Posui ori meo custo- diam, cum consisteret peccator adversum diam, cum consisteret peccator adversum me... Obmutui, et non aperui os meum. me... Obmutui, et non aperui os meum.

Hæc est igitur sententia de intentione Hæc est igitur sententia de intentione historiæ hujus miruculi, contra defectum historiæ hujus miruculi, contra defectum peccati inductum. peccati inductum.

« Et egressus est Jesus, et discipuli « Et egressus est Jesus, et discipuli ejus, in castella Cæsareæ Philippi: et ejus, in castella Cæsareæ Philippi: et in via interrogabat discipulos suos, di- in via interrogabat discipulos suos, di- cens eis Quem me dicunt esse homi- cens eis Quem me dicunt esse homi- nes? nes?

Qui responderunt illi, dicentes : Qui responderunt illi, dicentes : Joannem Baptistam, alii Eliam, alii Joannem Baptistam, alii Eliam, alii vero quasi unum de prophetis. vero quasi unum de prophetis.

Tunc dicit illis: Vos vero quem me Tunc dicit illis: Vos vero quem me esse dicitis? Respondens Petrus, ait esse dicitis? Respondens Petrus, ait ei Tu es Christus. ei Tu es Christus.

Et comminatus est eis ne cui dice- Et comminatus est eis ne cui dice- rent de illo. ». rent de illo. ».

Post potestis suæ operationem, dat hic Post potestis suæ operationem, dat hic ejusdem potestatis manifestationem per ejusdem potestatis manifestationem per

527 527

doctrinam, quam consequenter hic ponit doctrinam, quam consequenter hic ponit post miraculum. Duo autem sunt docu- post miraculum. Duo autem sunt docu- menta ostendit enim primo quod hæc menta ostendit enim primo quod hæc potestas fundat Ecclesiam et secundo, potestas fundat Ecclesiam et secundo, ostendit quod hæc potestas æterna con- ostendit quod hæc potestas æterna con- fert gloriam, ibi, y. 39: «Et dicebat il- fert gloriam, ibi, y. 39: «Et dicebat il- lis: Amen dico vobis, quia sunt quidam lis: Amen dico vobis, quia sunt quidam de hic stantibus, etc. » de hic stantibus, etc. »

Adhuc autem prior dividitur in partes Adhuc autem prior dividitur in partes tres in quarum prima ostendit quod is- tres in quarum prima ostendit quod is- ta divina potestate fundatur Ecclesia: in ta divina potestate fundatur Ecclesia: in secunda, ostendit quod ista divina pote- secunda, ostendit quod ista divina pote- stas infirmitate Passionis perficitur in stas infirmitate Passionis perficitur in gratia, ibi, y. 31: « Et cœpit docere eos gratia, ibi, y. 31: « Et cœpit docere eos quoniam oportet Filium hominis, etc. » quoniam oportet Filium hominis, etc. » In tertia autem fundatos in gratia monet In tertia autem fundatos in gratia monet ad sequendum in humilitatis et patientiæ ad sequendum in humilitatis et patientiæ via, ibi, y. 34: Et convocata turba cum via, ibi, y. 34: Et convocata turba cum discipulis suis, etc. » discipulis suis, etc. »

Adhuc autem in prima dicit tria, scili- Adhuc autem in prima dicit tria, scili- cet, inquisitionis famæ de potestate sua cet, inquisitionis famæ de potestate sua occasionem, et ipsam de fama quæstio- occasionem, et ipsam de fama quæstio- nem, et humilitatis instructionem. nem, et humilitatis instructionem.

In primo horum tria notantur, scili- In primo horum tria notantur, scili- cet, honestas eorum a quibus quæritur, cet, honestas eorum a quibus quæritur, locus ubi quæritur, et ipsa inquisitio. locus ubi quæritur, et ipsa inquisitio.

Dicit igitur: « Et egressus est Jesus, » Dicit igitur: « Et egressus est Jesus, » auctor salutis, cujus omnis actus ingredi auctor salutis, cujus omnis actus ingredi fuit. Ezechiel. x, 22: Impetus singulo- fuit. Ezechiel. x, 22: Impetus singulo- rum, scilicet animalium, ante faciem rum, scilicet animalium, ante faciem suam ingredi, hoc est, dispositum et ex- suam ingredi, hoc est, dispositum et ex- tensum erat unumquodque animal ad tensum erat unumquodque animal ad ingrediendum. Psal. LxxxIII, 8: Ibunt de ingrediendum. Psal. LxxxIII, 8: Ibunt de virtute in virtutem. virtute in virtutem.

« Et discipuli ejus. » Ecce honesta « Et discipuli ejus. » Ecce honesta societas. Fama enim honoris et virtutis a societas. Fama enim honoris et virtutis a bonis et notis exhiberi desideratur, ut di- bonis et notis exhiberi desideratur, ut di- cit Philosophus. cit Philosophus.

« In castella Cæsareæ Philippi, » ubi « In castella Cæsareæ Philippi, » ubi honesto negotio dediti erant, hoc est, honesto negotio dediti erant, hoc est, fidei prædicationi, et virtutis doctrinæ. fidei prædicationi, et virtutis doctrinæ. II ad Corinth. 11, 14: Deo autem gra- II ad Corinth. 11, 14: Deo autem gra- tias... qui odorem notitiæ suæ manife- tias... qui odorem notitiæ suæ manife- stat per nos in omni loco. Act. x, 38: stat per nos in omni loco. Act. x, 38: Pertransiit benefaciendo, et sanando om- Pertransiit benefaciendo, et sanando om- nes oppressos a diabolo, quoniam Deus nes oppressos a diabolo, quoniam Deus erat cum illo. Hæc enim castella sunt erat cum illo. Hæc enim castella sunt munita virtute, Genes. xxx11, 2: Castra munita virtute, Genes. xxx11, 2: Castra Dei sunt hæc. Munita autem humilitate, Dei sunt hæc. Munita autem humilitate,

528 528

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

Luc. x, 38: Intravit Jesus in quoddam Luc. x, 38: Intravit Jesus in quoddam castellum. Et sunt Cæsarea, hoc est, castellum. Et sunt Cæsarea, hoc est, possidentia principatum gratiæ dignitate. possidentia principatum gratiæ dignitate. Michææ, v, 2, dicitur de Bethleem: Michææ, v, 2, dicitur de Bethleem: « Non es minima in principibus Juda, »> « Non es minima in principibus Juda, »> hoc est, in castris Juda principibus exi- hoc est, in castris Juda principibus exi- stentia. Et est translatio Septuaginta. stentia. Et est translatio Septuaginta. Nostra autem habet, in millibus Juda, Nostra autem habet, in millibus Juda, hoc est, in castris Juda, quæ sunt tot hoc est, in castris Juda, quæ sunt tot millia. millia.

« Et in via, etc. »> « Et in via, etc. »>

Ecce locus quia in via, in sua laude Ecce locus quia in via, in sua laude non diu morans, sed potius in transitu non diu morans, sed potius in transitu ad ædificationem de ea ab honestis quæ- ad ædificationem de ea ab honestis quæ- rens. In via autem quærebat, ut interli- rens. In via autem quærebat, ut interli- nearis Glossa dicit: « Ut nec in eundo nearis Glossa dicit: « Ut nec in eundo docere cessaret. » Psal. cxxx, 1: Neque docere cessaret. » Psal. cxxx, 1: Neque ambulavi in magnis, neque in mirabili- ambulavi in magnis, neque in mirabili- bus super me. II ad Corinth. XII, 1: Si bus super me. II ad Corinth. XII, 1: Si gloriari oportet (non expedit quidem). gloriari oportet (non expedit quidem).

« Interrogabat discipulos suos, » qui- « Interrogabat discipulos suos, » qui- bus omnia sua nota erant, et qui tantæ bus omnia sua nota erant, et qui tantæ erant bonitatis, quod adulando nihil dice- erant bonitatis, quod adulando nihil dice- bant. Psal. CXL, 5: Oleum peccatoris non bant. Psal. CXL, 5: Oleum peccatoris non impinguet caput meum. Adhuc autem, impinguet caput meum. Adhuc autem, quia fidei doctrina indigebant. Marc. IV, quia fidei doctrina indigebant. Marc. IV, 11 Vobis datum est nosse mysterium 11 Vobis datum est nosse mysterium regni Dei illis autem qui foris sunt, in regni Dei illis autem qui foris sunt, in parabolis omnia fiunt. Dedit autem parabolis omnia fiunt. Dedit autem exemplum Prælatis: ut etiam ab inferio- exemplum Prælatis: ut etiam ab inferio- ribus famam suam discerent, quia sic cau- ribus famam suam discerent, quia sic cau- tius aliorum subditorum suorum famam tius aliorum subditorum suorum famam dijudicarent. Job, xxx1, 13 et 14: Si dijudicarent. Job, xxx1, 13 et 14: Si contempsi subire judicium cum servo contempsi subire judicium cum servo meo et ancilla mea, cum disceptarent meo et ancilla mea, cum disceptarent adversum me. Quid enim faciam cum adversum me. Quid enim faciam cum surrexerit ad judicandum Deus? et cum surrexerit ad judicandum Deus? et cum quæsierit, quid respondebo illi? quæsierit, quid respondebo illi?

næ, næ,

divina est natura, tunc is qui operatur divina est natura, tunc is qui operatur est divina persona: quia operatio perso- est divina persona: quia operatio perso- et potestas operandi est naturæ. et potestas operandi est naturæ. Joan. III, Joan. III, 2: Scimus quia a Deo venisti 2: Scimus quia a Deo venisti magister nemo enim potest hæc signa magister nemo enim potest hæc signa facere quæ tu facis, nisi fuerit Deus cum facere quæ tu facis, nisi fuerit Deus cum eo. Sic ergo ab omnibus scientibus audi- eo. Sic ergo ab omnibus scientibus audi- ta dijudicare quærit, qualem de ipso ha- ta dijudicare quærit, qualem de ipso ha- beant homines opinionem. Matth. XVI, beant homines opinionem. Matth. XVI, 13: Venit Jesus in partes Cæsareæ Phi- 13: Venit Jesus in partes Cæsareæ Phi- lippi et interrogabat discipulos suos, lippi et interrogabat discipulos suos, dicens: Quem dicunt homines esse Filium dicens: Quem dicunt homines esse Filium hominis? Filium enim hominis vident hominis? Filium enim hominis vident homines, sed conjicere possunt de Filio homines, sed conjicere possunt de Filio Dei per opera. Dei per opera.

« Qui responderunt illi, dicentes: » « Qui responderunt illi, dicentes: »

Non ignorabat, sed responsionem au- Non ignorabat, sed responsionem au- dire voluit, ut convenientem instructioni dire voluit, ut convenientem instructioni eorum acciperet occasionem : et ut fidei eorum acciperet occasionem : et ut fidei sincere dicerent confessionem et in illa sincere dicerent confessionem et in illa perficeret Ecclesiæ fundationem. Et ideo perficeret Ecclesiæ fundationem. Et ideo duo respondent opinionem hominum, duo respondent opinionem hominum, et suæ fidei solidum veritatis fundamen- et suæ fidei solidum veritatis fundamen- tum. tum.

Opinio autem hominum (magna qui- Opinio autem hominum (magna qui- dem est, sed non sufficiens) tripartita. dem est, sed non sufficiens) tripartita. Unde dicunt: Unde dicunt:

« Joannem Baptistam. »> « Joannem Baptistam. »>

Et fuit opinio Herodis, sicut dicitur, Et fuit opinio Herodis, sicut dicitur, Matth. xiv, 2: Joannes Baptista surrexit Matth. xiv, 2: Joannes Baptista surrexit a mortuis et ideo virtutes operantur in a mortuis et ideo virtutes operantur in eo. Sed objicitur contra hoc, quia, Joan. eo. Sed objicitur contra hoc, quia, Joan. x, 41 et 42, dicitur: Joannes quidem si- x, 41 et 42, dicitur: Joannes quidem si- gnum fecit nullum. Omnia autem quæ- gnum fecit nullum. Omnia autem quæ- cumque dixit Joannes de hoc vera sunt. cumque dixit Joannes de hoc vera sunt. Cum ergo Joannes nullum signum fece- Cum ergo Joannes nullum signum fece-

« Dicens, » ad formam exempli et do- rit, quomodo probabile fuit Joannem esse « Dicens, » ad formam exempli et do- rit, quomodo probabile fuit Joannem esse ctrinam veritatis: ctrinam veritatis:

« Quem me dicunt esse homines? >> « Quem me dicunt esse homines? >>

Hoc est, in tali potestate miraculorum Hoc est, in tali potestate miraculorum videntes, quem in persona et natura di- videntes, quem in persona et natura di- cunt esse? Natura enim ex potestate co- cunt esse? Natura enim ex potestate co- gnoscitur, et persona ex natura. Quia si gnoscitur, et persona ex natura. Quia si

Christum quia Christus multa signa fe- Christum quia Christus multa signa fe- cit? Ad hoc dicendum quod Joannes cit? Ad hoc dicendum quod Joannes tantæ vitæ fuit, sicut dicit Gregorius, tantæ vitæ fuit, sicut dicit Gregorius, quod propter vitæ eminentiam a multis quod propter vitæ eminentiam a multis Christus crederetur. Sed propter resur- Christus crederetur. Sed propter resur- rectionem, quia resurgentes majoris po- rectionem, quia resurgentes majoris po- tentiæ sunt quam ante resurrectionem, tentiæ sunt quam ante resurrectionem, credebant quod Joannes per potentiam credebant quod Joannes per potentiam

IN EVANG. MARCI, VIII-28, 29, 30. IN EVANG. MARCI, VIII-28, 29, 30.

resurrectionis signa et virtutes operare- resurrectionis signa et virtutes operare- tur. Maxime quia discipuli Christi bapti- tur. Maxime quia discipuli Christi bapti- zabant quod et officium Joannis fue- zabant quod et officium Joannis fue-

rat. rat.

« Alii Eliam..> « Alii Eliam..>

Propter duas causas, quarum una fuit, Propter duas causas, quarum una fuit, quia in illo figura baptismi in transitu quia in illo figura baptismi in transitu Jordanis, et divisione præcesserat¹. Alia Jordanis, et divisione præcesserat¹. Alia autem causa fuit, quia Eliam adventum autem causa fuit, quia Eliam adventum Christi præcedere prophetatum fuerat. Christi præcedere prophetatum fuerat. Malach. IV, Malach. IV, 5 et 6 Mittam vobis Eliam 5 et 6 Mittam vobis Eliam Prophetam, antequam veniat dies Domini Prophetam, antequam veniat dies Domini magnus et horribilis. Et convertet cor magnus et horribilis. Et convertet cor patrum ad filios, et cor filiorum ad pa- patrum ad filios, et cor filiorum ad pa- tres eorum: ne forte veniam, et percu- tres eorum: ne forte veniam, et percu- tiam terram anathemate. Putabant enim tiam terram anathemate. Putabant enim isti Christi adventum in fastu et gloria isti Christi adventum in fastu et gloria mundi esse venturum et videntes Do- mundi esse venturum et videntes Do- minum in humilitate, non putaverunt ip- minum in humilitate, non putaverunt ip- sum esse Christum, sed antecessorem sum esse Christum, sed antecessorem ejus Eliam. ejus Eliam.

« Alii vero quasi unum ex prophe- « Alii vero quasi unum ex prophe- tis. » tis. »

Hæc opinio duplex fuit quidam enim Hæc opinio duplex fuit quidam enim dicebant ipsum esse illum Prophetam, qui dicebant ipsum esse illum Prophetam, qui unicus et singularis, loco legislatoris in unicus et singularis, loco legislatoris in omnibus erat audiendus. Deuter. XVIII, 15: omnibus erat audiendus. Deuter. XVIII, 15: Prophetam de gente tua et de fratribus Prophetam de gente tua et de fratribus tuis sicut me, suscitabit tibi Dominus tuis sicut me, suscitabit tibi Dominus Deus tuus: ipsum audies. Et secundum Deus tuus: ipsum audies. Et secundum hoc sensus est: « Quasi unum, » hoc hoc sensus est: « Quasi unum, » hoc est, quasi unicum et singularem, qui est est, quasi unicum et singularem, qui est ex Prophetis in lege promissus. ex Prophetis in lege promissus.

Alii autem exponunt istud de Prophe- Alii autem exponunt istud de Prophe- ta non principali et illi etiam in duo ta non principali et illi etiam in duo dividuntur quidam enim dicebant eum dividuntur quidam enim dicebant eum esse Jeremiam, quia, Matth. xvi, 14, di- esse Jeremiam, quia, Matth. xvi, 14, di- citur Alii vero Jeremiam. Et hi suæ citur Alii vero Jeremiam. Et hi suæ opinionis rationem accipiebant a sancti- opinionis rationem accipiebant a sancti- tate et benignitate Domini, quæ in Je- tate et benignitate Domini, quæ in Je- remia præfigurata est et a patientia remia præfigurata est et a patientia quam habuit in passionibus tribulatio- quam habuit in passionibus tribulatio- num. Eccli. XLIX, 9: Male tractaverunt num. Eccli. XLIX, 9: Male tractaverunt

1. Cf. IV Reg. 11, 14. 1. Cf. IV Reg. 11, 14.

'XXI 'XXI

529 529

illum qui a ventre matris consecratus illum qui a ventre matris consecratus est Propheta, evertere, et eruere, et per- est Propheta, evertere, et eruere, et per- dere, et iterum ædificare, et renovare. Et dere, et iterum ædificare, et renovare. Et quia Dominum videbant evertere tradi- quia Dominum videbant evertere tradi- tiones antiquas, et quædam nova facere, tiones antiquas, et quædam nova facere, putabant ipsum esse Jeremiam : et præ- putabant ipsum esse Jeremiam : et præ- cipue propter patientiam passionum. Je- cipue propter patientiam passionum. Je- rem. xi, 19: Ego quasi agnus mansue- rem. xi, 19: Ego quasi agnus mansue- tus, qui portatur ad victimam : et non tus, qui portatur ad victimam : et non cognovi quia cogitaverunt super me con- cognovi quia cogitaverunt super me con- silia, dicentes: Mittamus lignum in pa- silia, dicentes: Mittamus lignum in pa- nem ejus, et eradamus eum de terra vi- nem ejus, et eradamus eum de terra vi- ventium, et nomen ejus non memoretur ventium, et nomen ejus non memoretur amplius. amplius.

Alii vero illum prophetam Eliseum es- Alii vero illum prophetam Eliseum es- se opinati sunt propter hoc quod ma- se opinati sunt propter hoc quod ma- gnalium operum erat Eliseus, et in ipso gnalium operum erat Eliseus, et in ipso sicut et in Elia figura baptismi præces- sicut et in Elia figura baptismi præces- serat: unde etiam discipuli, Luc. xxiv, serat: unde etiam discipuli, Luc. xxiv, 19, dixerunt: Fuit enim vir Propheta, 19, dixerunt: Fuit enim vir Propheta, potens in opere et sermone coram Deo et potens in opere et sermone coram Deo et omni populo. omni populo.

« Tunc dicit illis, » « Tunc dicit illis, »

Fidei volens scire confessionem : << Vos Fidei volens scire confessionem : << Vos vero, » qui specialiter de me estis instru- vero, » qui specialiter de me estis instru- cti, « quem, » in natura, « quem, » et in cti, « quem, » in natura, « quem, » et in persona, « me esse dicitis, » fidei sincera persona, « me esse dicitis, » fidei sincera

confessione ? confessione ?

« «

Respondens Petrus, » qui ab hac con- Respondens Petrus, » qui ab hac con- fessione solidæ et fundamentalis veritatis fessione solidæ et fundamentalis veritatis Petrus dictus est. Matth. xvI, 18: Ego Petrus dictus est. Matth. xvI, 18: Ego dico tibi quia tu es Petrus, et super hanc dico tibi quia tu es Petrus, et super hanc petram ædificabo Ecclesiam meam. petram ædificabo Ecclesiam meam.

« Ait » unus pro omnibus, ut dicit « Ait » unus pro omnibus, ut dicit Beda, quia omnes unum sciebant. Beda, quia omnes unum sciebant.

« Tu es Christus. >> « Tu es Christus. >>

In Christo enim ungens Pater intelli- In Christo enim ungens Pater intelli- gitur, et uncta humanitas, et unctio quæ gitur, et uncta humanitas, et unctio quæ est deitas, et sancti Spiritus unguentum, est deitas, et sancti Spiritus unguentum, quod est plenitudo charismatum. Isa. quod est plenitudo charismatum. Isa.

LX1, LX1,

Spiritus Domini super me, eo Spiritus Domini super me, eo quod unxerit Dominus me: ad annun- quod unxerit Dominus me: ad annun- tiandum mansuetis misit me. Unde hæc tiandum mansuetis misit me. Unde hæc

34 34

31 31

530 530

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

confessio implicite continet in se illam confessio implicite continet in se illam quæ scribitur, Matth. XVI, 16: Tu es quæ scribitur, Matth. XVI, 16: Tu es Christus, Filius Dei vivi: quia unctio di- Christus, Filius Dei vivi: quia unctio di- vinitatis vitam habet in semetipso. Joan. vinitatis vitam habet in semetipso. Joan. v, 26: Sicut Pater habet vitam in se- v, 26: Sicut Pater habet vitam in se- metipso, sic dedit et Filio habere vitam metipso, sic dedit et Filio habere vitam in semetipso. Unctio enim deitatis non in semetipso. Unctio enim deitatis non tantum sanat, sed etiam vivificat: quia tantum sanat, sed etiam vivificat: quia ipsa est vita in semetipsa. ipsa est vita in semetipsa.

« Et comminatus est eis, » « Et comminatus est eis, »

Discipulis, «ne cui dicerent de illo, » Discipulis, «ne cui dicerent de illo, » quod ipse esset Christus. Omittit autem quod ipse esset Christus. Omittit autem hic Marcus beati Petri commendationem, hic Marcus beati Petri commendationem, et in hac confessione Ecclesiæ fundatio- et in hac confessione Ecclesiæ fundatio- nem, quia illa scivit plene a Matthæo es- nem, quia illa scivit plene a Matthæo es- se descripta. Comminationem autem se descripta. Comminationem autem hanc fecit Christus tribus de causis, scili- hanc fecit Christus tribus de causis, scili- cet, causa humilitatis, causa non impe- cet, causa humilitatis, causa non impe- diendæ Passionis, et causa non scanda- diendæ Passionis, et causa non scanda- lizandæ suæ congregationis. Causa qui- lizandæ suæ congregationis. Causa qui- dem humilitatis: quia de se non magna dem humilitatis: quia de se non magna prædicari voluit, sed humilia. Isa. LIII, 3: prædicari voluit, sed humilia. Isa. LIII, 3: Absconditus est vultus ejus, et despectus: Absconditus est vultus ejus, et despectus: unde nec reputavimus eum. Causa non unde nec reputavimus eum. Causa non impediendæ Passionis, quia si prædica- impediendæ Passionis, quia si prædica- retur, et crederetur esse Christus, non retur, et crederetur esse Christus, non crucifigeretur. I ad Corinth. 11, 8: Si crucifigeretur. I ad Corinth. 11, 8: Si enim cognovissent, numquam Dominum enim cognovissent, numquam Dominum gloriæ crucifixissent. Tertia causa, ne gloriæ crucifixissent. Tertia causa, ne sua congregatio discipulorum scandaliza- sua congregatio discipulorum scandaliza- retur: quia si modo magna de eo prædi- retur: quia si modo magna de eo prædi- cata fuissent, et subito postea ignominio- cata fuissent, et subito postea ignominio- sa in eo vidissent, scandalizati fuissent. sa in eo vidissent, scandalizati fuissent. Et ideo melius fuit quod per gloriam re- Et ideo melius fuit quod per gloriam re- surrectionis probaretur esse Deus: quia surrectionis probaretur esse Deus: quia tunc ulterius in eo scandalizari non pot- tunc ulterius in eo scandalizari non pot- erant. Matth. xI, 6 : Beatus est qui non erant. Matth. xI, 6 : Beatus est qui non fuerit scandalizatus in me. Multi enim fuerit scandalizatus in me. Multi enim ex talibus in eo scandalizabantur, quia ex talibus in eo scandalizabantur, quia post virtutes, infirmas in eo videbant pas- post virtutes, infirmas in eo videbant pas- siones. Luc. 11, 34: Ecce positus est hic siones. Luc. 11, 34: Ecce positus est hic in ruinam et in resurrectionem multorum in ruinam et in resurrectionem multorum in Israel, et in signum cui contradicetur. in Israel, et in signum cui contradicetur.

« Et cœpit docere eos quoniam opor- « Et cœpit docere eos quoniam opor- tet Filium hominis pati multa, et re- tet Filium hominis pati multa, et re-

probari a senioribus, et a summis sa- probari a senioribus, et a summis sa- cerdotibus, et Scribis, et occidi, et cerdotibus, et Scribis, et occidi, et post tres dies resurgere. post tres dies resurgere.

Et palam verbum loquebatur. Et Et palam verbum loquebatur. Et apprehendens eum Petrus, cœpit in- apprehendens eum Petrus, cœpit in- crepare eum. crepare eum.

Qui conversus, et videns discipulos Qui conversus, et videns discipulos suos, comminatus est Petro, dicens : suos, comminatus est Petro, dicens : Vade retro me, Satana, quoniam non Vade retro me, Satana, quoniam non sapis quæ Dei sunt, sed quæ sunt ho- sapis quæ Dei sunt, sed quæ sunt ho- minum. » minum. »

Hic docet quod omnis Ecclesiæ funda- Hic docet quod omnis Ecclesiæ funda- tio et veritatis confessio perficitur in gra- tio et veritatis confessio perficitur in gra- tia Passionis et infirmitate. Et habet tres tia Passionis et infirmitate. Et habet tres paragraphos in quorum primo ostendit paragraphos in quorum primo ostendit summam perfectionem gratiæ fundantis summam perfectionem gratiæ fundantis Ecclesiam in virtute Passionis et Resurre- Ecclesiam in virtute Passionis et Resurre- ctionis in secundo autem, ostenditur dis- ctionis in secundo autem, ostenditur dis- pensativa Petri reprehensio, et contur- pensativa Petri reprehensio, et contur- batio de humilitate Passionis in tertio batio de humilitate Passionis in tertio autem, instructio ponitur divinæ ordina- autem, instructio ponitur divinæ ordina- tionis. tionis.

In primo horum tria dicit, scilicet Pas- In primo horum tria dicit, scilicet Pas- sionis opportunitatem, Passionis mul- sionis opportunitatem, Passionis mul- tiplicitatem, et finem et modum quo pro- tiplicitatem, et finem et modum quo pro- ponit hanc doctrinam. ponit hanc doctrinam.

Dicit igitur « Et cœpit docere, » quia Dicit igitur « Et cœpit docere, » quia ante ostendit potestatem: nunc autem in- ante ostendit potestatem: nunc autem in- cipit efficaciter docere Passionis humili- cipit efficaciter docere Passionis humili- tatem. Psal. LXXVI, 11 : Dixi: Nunc cœ- tatem. Psal. LXXVI, 11 : Dixi: Nunc cœ- pi: hæc mutatio dexteræ Excelsi. Dex- pi: hæc mutatio dexteræ Excelsi. Dex- tera enim Dei est quæ hanc facit virtu- tera enim Dei est quæ hanc facit virtu- tem, ut post Passionem omnis infirmita- tem, ut post Passionem omnis infirmita- tis, omnis virtus nostri Leonis perficiatur. tis, omnis virtus nostri Leonis perficiatur. II ad Corinth. xi, 9: Virtus in infirmi- II ad Corinth. xi, 9: Virtus in infirmi- tate perficitur. tate perficitur.

« Quoniam oportet, » hoc est, conve- « Quoniam oportet, » hoc est, conve- niens est secundum ordinationem divi- niens est secundum ordinationem divi- nam. Luc. XXIV, 26 Nonne hæc oportuit nam. Luc. XXIV, 26 Nonne hæc oportuit pati Christum, et ita intrare in gloriam pati Christum, et ita intrare in gloriam

suam? suam?

« Filium hominis, » quia in natura fi- « Filium hominis, » quia in natura fi- lii hominis pati potest in natura autem lii hominis pati potest in natura autem filii (Filii Dei, inquam) nihil penitus pa- filii (Filii Dei, inquam) nihil penitus pa- ti poterit. ti poterit.

«Pati, »ut Passione consummetur. «Pati, »ut Passione consummetur.

39 39

38 38

IN EVANG. MARGI, VIII-31, 32, 33. IN EVANG. MARGI, VIII-31, 32, 33.

Ad Hebræos, 11, 10 Decebat enim eum, Ad Hebræos, 11, 10 Decebat enim eum, propter quem omnia, et per quem omnia, propter quem omnia, et per quem omnia, qui multos filios in gloriam adduxerat, qui multos filios in gloriam adduxerat, auctorem salutis eorum per Passionem auctorem salutis eorum per Passionem

consummare. consummare.

<< Multa. » << Multa. »

Tangitur Passionis multiplicitas: quia Tangitur Passionis multiplicitas: quia ex multis generibus passionum composi- ex multis generibus passionum composi- ta est. Fasciculus myrrhæ dicitur, Cantic. ta est. Fasciculus myrrhæ dicitur, Cantic. 1, 12: Fasciculus myrrhæ dilectus meus 1, 12: Fasciculus myrrhæ dilectus meus mihi inter ubera mea commorabitur. mihi inter ubera mea commorabitur.

Tangit autem quamdam inter multa Tangit autem quamdam inter multa istius fasciculi compositionem, cum dicit: istius fasciculi compositionem, cum dicit: « Et reprobari a senioribus, et à sum- « Et reprobari a senioribus, et à sum- mis sacerdotibus. » Reprobatio enim hæc mis sacerdotibus. » Reprobatio enim hæc causa sabi fuit Passionis: quia sacerdoti- causa sabi fuit Passionis: quia sacerdoti- bus eum ad reprobationem condemnan- bus eum ad reprobationem condemnan- tibus, etiam populus reprobare eum est tibus, etiam populus reprobare eum est inductus. Matth. xxv1, 59: Principes sa- inductus. Matth. xxv1, 59: Principes sa- cerdotum, et omne concilium quærebant cerdotum, et omne concilium quærebant falsum testimonium contra Jesum. Sa- falsum testimonium contra Jesum. Sa- cerdotes enim primam auctoritatem in cerdotes enim primam auctoritatem in mortem Domini habebant. « A seniori- mortem Domini habebant. « A seniori- bus, qui vice senatorum habebantur. bus, qui vice senatorum habebantur. I Esdræ, ix, 2: Manus principum et I Esdræ, ix, 2: Manus principum et magistratuum fuit in transgressione hac magistratuum fuit in transgressione hac prima. prima.

« Et Scribis, » qui vice sapientium et « Et Scribis, » qui vice sapientium et litteratorum habebantur. Jerem. v, 4 et litteratorum habebantur. Jerem. v, 4 et 5 Dixi: Forsitan pauperes sunt et stul- 5 Dixi: Forsitan pauperes sunt et stul- ti, ignorantes viam Domini, judicium ti, ignorantes viam Domini, judicium Dei sui. Ibo igitur ad optimates, et lo- Dei sui. Ibo igitur ad optimates, et lo- quar eis Ipsi enim cognoverunt viam quar eis Ipsi enim cognoverunt viam Domini, judicium Dei sui: et ecce magis Domini, judicium Dei sui: et ecce magis hi simul confregerunt jugum, ruperunt hi simul confregerunt jugum, ruperunt vincula. vincula.

« Et occidi. » Daniel. ix, 26: Occide- « Et occidi. » Daniel. ix, 26: Occide- tur Christus et non erit ejus populus tur Christus et non erit ejus populus qui eum negaturus est. qui eum negaturus est.

« Et post dies tres resurgere. » Læta « Et post dies tres resurgere. » Læta ponit post tristia. I Petr. 1, 11: Pronun- ponit post tristia. I Petr. 1, 11: Pronun- tians eas quæ in Christo sunt passiones, tians eas quæ in Christo sunt passiones, et posteriores glorias. Osee, vi, 3 : Vivi- et posteriores glorias. Osee, vi, 3 : Vivi- ficabit nos post duos dies in die tertia ficabit nos post duos dies in die tertia suscitabit nos. suscitabit nos.

: :

« Et palam verbum loquebatur. « Et palam verbum loquebatur.

» »

$31 $31

Tangit modum doctrinæ : quia coram Tangit modum doctrinæ : quia coram discipulis adhuc inperfectis palam verbum discipulis adhuc inperfectis palam verbum hoc de sua Passione loquebatur: et ideo hoc de sua Passione loquebatur: et ideo Petrus fuit contristatus. Matth. x, 26: Petrus fuit contristatus. Matth. x, 26: Nihil est opertum quod non revelabitur, Nihil est opertum quod non revelabitur, et occultum quod non scietur. Isa. XLV, et occultum quod non scietur. Isa. XLV, 19 Non in abscondito locutus sum, in 19 Non in abscondito locutus sum, in loco terræ tenebroso. Hæc est consuetudo loco terræ tenebroso. Hæc est consuetudo Christi et omnium discipulorum ejus, Christi et omnium discipulorum ejus, quod humilia de se prædicant omnibus, quod humilia de se prædicant omnibus, et sublimia tacent, et occultari præci- et sublimia tacent, et occultari præci- piunt. Ad Roman. xi, 16: Non alta sa- piunt. Ad Roman. xi, 16: Non alta sa- pientes, sed humilibus consentientes. Ad pientes, sed humilibus consentientes. Ad Philip. II, 5: Hoc sentite in vobis quod Philip. II, 5: Hoc sentite in vobis quod et in Christo Jesu. Et sequitur, y. 7: et in Christo Jesu. Et sequitur, y. 7: Semetipsum exinanivit, formam servi Semetipsum exinanivit, formam servi accipiens. Humilia enim de se non sen- accipiens. Humilia enim de se non sen- tientes, prædicare alta non possunt. tientes, prædicare alta non possunt.

« Et apprehendens eum Petrus, » « Et apprehendens eum Petrus, »

Seorsum abstractum a discipulis: vo- Seorsum abstractum a discipulis: vo- lebat enim jam servare documentum lebat enim jam servare documentum Evangelicum, Matth. xvIII, 15: Corripe Evangelicum, Matth. xvIII, 15: Corripe eum inter te et ipsum solum. eum inter te et ipsum solum.

« Cœpit increpare, » dicens hoc quod « Cœpit increpare, » dicens hoc quod dicitur, Matth. xvi, 22 Absit a te, Do- dicitur, Matth. xvi, 22 Absit a te, Do- mine non erit tibi hoc. Zelum enim Dei mine non erit tibi hoc. Zelum enim Dei habens, sed non secundum scientiam: habens, sed non secundum scientiam: arbitrabatur enim nimis esse turpe Domi- arbitrabatur enim nimis esse turpe Domi- num majestatis sputis liniri, probris ex- num majestatis sputis liniri, probris ex- poni, flagellis cædi, morte mulctari, et poni, flagellis cædi, morte mulctari, et cruce turpari. cruce turpari.

« Qui, » « Qui, »

Scilicet Dominus, « conversus ad disci- Scilicet Dominus, « conversus ad disci- pulos, » a quibus eum Petrus ab- pulos, » a quibus eum Petrus ab- straxerat, tamquam esset indignum sibi straxerat, tamquam esset indignum sibi coram suis discipulis, talia de se futura coram suis discipulis, talia de se futura prædicare, eo quod discipuli magnum prædicare, eo quod discipuli magnum aliquid secundum fastum mundi de Do- aliquid secundum fastum mundi de Do- mino existimabant, et contendebant quis mino existimabant, et contendebant quis eorum esset primus in regno. Etiam eorum esset primus in regno. Etiam quia statim putabant Dominum fore quia statim putabant Dominum fore inthronizandum. Dominus autem e con- inthronizandum. Dominus autem e con- tra volens humilia discipulos de se sen- tra volens humilia discipulos de se sen-

532 532

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

tire, «et videns discipulos suos, » quos tire, «et videns discipulos suos, » quos ad humilitatem suæ crucis instruerc in- ad humilitatem suæ crucis instruerc in- tendit, «comminatus est Petro, » ne alta tendit, «comminatus est Petro, » ne alta saperet quia et primus angelus, et pri- saperet quia et primus angelus, et pri- mus homo, per superbiam ceciderant : mus homo, per superbiam ceciderant : ne et ipse alta sapiens similiter caderet. ne et ipse alta sapiens similiter caderet. Unde, Luc. x, 17 et 18, cum Apostoli Unde, Luc. x, 17 et 18, cum Apostoli gloriantes de magnis, ad ipsum redirent gloriantes de magnis, ad ipsum redirent dicentes, quia etiam dæmonia subjiciun- dicentes, quia etiam dæmonia subjiciun- tur nobis in nomine tuo: ad humilitatem tur nobis in nomine tuo: ad humilitatem reducens eos, dixit: Videbam Satanam reducens eos, dixit: Videbam Satanam sicut fulgur de cœlo cadentem. Ac si di- sicut fulgur de cœlo cadentem. Ac si di- ceret illud Apostoli ad Roman. xi, 20 et ceret illud Apostoli ad Roman. xi, 20 et 21 Noli altum sapere, sed time. Si 21 Noli altum sapere, sed time. Si enim Deus naturalibus ramis, per natu- enim Deus naturalibus ramis, per natu- ram in alto plantatis, non pepercit, ram in alto plantatis, non pepercit, sed per superbiam condemnat, ne forte sed per superbiam condemnat, ne forte nec tibi parcat. Jacob. 1v, 6: Deus super- nec tibi parcat. Jacob. 1v, 6: Deus super- bis resistit, humilibus autem dat gratiam. bis resistit, humilibus autem dat gratiam. « Dicens, » ad instructionem Petri: « Dicens, » ad instructionem Petri: