492 492

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. Dicit igitur: Dicit igitur:

IN CAPUT VII MARCI IN CAPUT VII MARCI

ENARRATIO. ENARRATIO.

« Et conveniunt ad eum Pharisæi « Et conveniunt ad eum Pharisæi et quidam de Scribis, venientes ab Je- et quidam de Scribis, venientes ab Je- rosolymis. rosolymis.

Et cum vidissent quosdam ex disci- Et cum vidissent quosdam ex disci- pulis ejus communibus manibus, id pulis ejus communibus manibus, id est, non lotis, manducare panes, vitu- est, non lotis, manducare panes, vitu- peraverunt. » peraverunt. »

Hic incipit pars illa quæ est de fama Hic incipit pars illa quæ est de fama dignitatis regalis in legum positarum dignitatis regalis in legum positarum positione, et injustarum legum posita- positione, et injustarum legum posita-

rum evacuatione hoc enim facere com- rum evacuatione hoc enim facere com- petit Leoni de tribu Juda, sicut in ante petit Leoni de tribu Juda, sicut in ante habitis dictum est. habitis dictum est.

Dividitur autem hæc pars in tres parti- Dividitur autem hæc pars in tres parti- culas: in quarum prima, traditiones stultæ culas: in quarum prima, traditiones stultæ et turpes evacuantur: in secunda, leges et turpes evacuantur: in secunda, leges justæ omnibus promulgantur, ibi, y. 14: justæ omnibus promulgantur, ibi, y. 14: « Et advocans iterum turbam, dicebat « Et advocans iterum turbam, dicebat illis Audite me omnes, et intelligite, illis Audite me omnes, et intelligite, etc. » In tertia vero, legum suarum po- etc. » In tertia vero, legum suarum po- nit interpretationem, ibi, y. 17: « Et nit interpretationem, ibi, y. 17: « Et cum introisset in domum a turba, etc. » cum introisset in domum a turba, etc. » Adhuc autem prior istarum habet qua- Adhuc autem prior istarum habet qua- tuor particulas: in quarum prima tangi- tuor particulas: in quarum prima tangi- tur introductionis istius partis occasio: tur introductionis istius partis occasio: in secunda, humanarum observationum in secunda, humanarum observationum apud Judæos observatio in tertia, qua- apud Judæos observatio in tertia, qua- re has discipuli Christi non servent in- re has discipuli Christi non servent in- terrogatio in quarta autem, per respon- terrogatio in quarta autem, per respon- sum Christi observationum hujusmodi sum Christi observationum hujusmodi ostenditur evacuatio. Et hæc per ordinem ostenditur evacuatio. Et hæc per ordinem

in littera continentur. in littera continentur.

In prima harum particularum conti- In prima harum particularum conti- nentur tria, scilicet, per quos facta est nentur tria, scilicet, per quos facta est discipulorum Christi reprehensio, et de discipulorum Christi reprehensio, et de quo facta est, et qualiter. quo facta est, et qualiter.

« Et conveniunt ad eum, » « Et conveniunt ad eum, »

Hoc est, ad Christum mala conven- Hoc est, ad Christum mala conven- tione. Psal. 11, 2: Principes convenerunt tione. Psal. 11, 2: Principes convenerunt in unum adversus Dominum, et adversus in unum adversus Dominum, et adversus Christum ejus. Christum ejus.

« Pharisæi, » qui de observantia legis « Pharisæi, » qui de observantia legis suæ gloriabantur. Luc. XVIII, 11 et 12: suæ gloriabantur. Luc. XVIII, 11 et 12: Pharisæus stans, hæc apud se orabat: Pharisæus stans, hæc apud se orabat: Deus, gratias ago tibi,.... quia non sum Deus, gratias ago tibi,.... quia non sum sicut cæteri hominum, etc. Jejuno his sicut cæteri hominum, etc. Jejuno his in sabbato, decimas do omnium quæ pos- in sabbato, decimas do omnium quæ pos- sideo. sideo.

« Et quidam de Scribis, » qui de falsi « Et quidam de Scribis, » qui de falsi nominis scientia gloriabantur. I ad Co- nominis scientia gloriabantur. I ad Co- rinth. v, 1 Scientia inflat, charitas rinth. v, 1 Scientia inflat, charitas vero ædificat. vero ædificat.

« Venientes ab Jerosolymis, » ubi fuit « Venientes ab Jerosolymis, » ubi fuit locus religionis, et sapientiæ, et legis, et locus religionis, et sapientiæ, et legis, et auctoritatis. Isa. II, 3 De Sion exibit auctoritatis. Isa. II, 3 De Sion exibit lex, et verbum Domini de Jerusalem. lex, et verbum Domini de Jerusalem. Et ideo isti majora aliis præsumpserunt, Et ideo isti majora aliis præsumpserunt, et forte ad explorandum et observandum et forte ad explorandum et observandum Christum missi fuerant. Genes. XLII, 9: Christum missi fuerant. Genes. XLII, 9: Exploratores estis ut videatis infirmio- Exploratores estis ut videatis infirmio-

ra terræ venistis. ra terræ venistis.

« Et cum vidissent, etc. » « Et cum vidissent, etc. »

Tangit de quo reprehendebant, quia Tangit de quo reprehendebant, quia «< cum, » observando oculo nequam, « vi «< cum, » observando oculo nequam, « vi dissent. » Matth. xx, 15: An oculus tuus dissent. » Matth. xx, 15: An oculus tuus nequam est, quia ego bonus sum ? nequam est, quia ego bonus sum ?

« Quosdam, » simplices, non omnes, « Quosdam, » simplices, non omnes, « ex discipulis ejus,» scilicet Domini « ex discipulis ejus,» scilicet Domini Jesu, « communibus manibus, id est, non Jesu, « communibus manibus, id est, non lotis » manibus quia Judæi communia lotis » manibus quia Judæi communia Gentilibus opera vel escas, immunda re- Gentilibus opera vel escas, immunda re- putabant, « manducare panes : putabant, « manducare panes : » quia » quia quamvis nihil inquinamenti manibus ad- quamvis nihil inquinamenti manibus ad- hæreret, tamen communes reputabant hæreret, tamen communes reputabant nisi lavarent, quod superfluum et super- nisi lavarent, quod superfluum et super- stitiosum. Reputabant enim, quod con- stitiosum. Reputabant enim, quod con- tactus aliquis immunditiam manibus im- tactus aliquis immunditiam manibus im- pressisset et hoc exponendo subinfert pressisset et hoc exponendo subinfert

2 2

IN EVANG. MARCI, VII-2, 3, 4, 5. IN EVANG. MARCI, VII-2, 3, 4, 5.

Evangelista « Communibus, id est, non Evangelista « Communibus, id est, non lotis manibus manducare panes : » quia lotis manibus manducare panes : » quia non nisi ad exteriora respiciebant: et non nisi ad exteriora respiciebant: et hoc superstitiosum est respicere exterio- hoc superstitiosum est respicere exterio- ra, interioribus neglectis. Job, IX, 30 et ra, interioribus neglectis. Job, IX, 30 et 31 Si lotus fuero quasi aquis nivis, et 31 Si lotus fuero quasi aquis nivis, et fulserint velut mundissimæ manus meæ : fulserint velut mundissimæ manus meæ : tamen sordibus intinges me, et abomi- tamen sordibus intinges me, et abomi- nabuntur me vestimenta mea, hoc est, nabuntur me vestimenta mea, hoc est, quantumcumque lotus fuero extra, ta- quantumcumque lotus fuero extra, ta- men intus sordidus existens, a te repu- men intus sordidus existens, a te repu- tabor immundus et vestes extra mun- tabor immundus et vestes extra mun- datæ interiorem immunditiam detestan- datæ interiorem immunditiam detestan- tur. tur.

« Vituperaverunt. » Interiora non ha- « Vituperaverunt. » Interiora non ha- bentes reprehendere, ad exteriora se bentes reprehendere, ad exteriora se contuleruntunde dicit de talibus Apo- contuleruntunde dicit de talibus Apo- stolus, ad Roman. x, 3: Ignorantes ju- stolus, ad Roman. x, 3: Ignorantes ju- stitiam Dei, et suam quærentes statuere, stitiam Dei, et suam quærentes statuere, justitiæ Dei non sunt subjecti. justitiæ Dei non sunt subjecti.

Pharisæi enim et omnes Judæi, Pharisæi enim et omnes Judæi, nisi crebro laverint manus, non man- nisi crebro laverint manus, non man- ducant, tenentes traditionem senio- ducant, tenentes traditionem senio-

rum. rum.

Et a foro, nisi baptizentur, non Et a foro, nisi baptizentur, non comedunt et alia multa sunt quæ comedunt et alia multa sunt quæ tradita sunt illis servare, baptismata tradita sunt illis servare, baptismata calicum, et urceorum, et æramento- calicum, et urceorum, et æramento- rum, et lectorum. rum, et lectorum.

Et interrogabant eum Pharisæi et Et interrogabant eum Pharisæi et Scribæ Quare discipuli tui non am- Scribæ Quare discipuli tui non am- bulant juxta traditionem seniorum, bulant juxta traditionem seniorum, sed communibus manibus manducant sed communibus manibus manducant panem? >> panem? >>

« Pharisæi enim, » præcipue, « et om- « Pharisæi enim, » præcipue, « et om- nes Judæi,» a Pharisæis instructi. nes Judæi,» a Pharisæis instructi.

Tangit enim hic observationes super- Tangit enim hic observationes super- stitiosas Judæorum. Dicit autem tria, stitiosas Judæorum. Dicit autem tria, scilicet, observationes in lotura ma- scilicet, observationes in lotura ma- nuum, et observationes in lotura corpo- nuum, et observationes in lotura corpo- et observationes in lotura vaso- et observationes in lotura vaso-

rum, rum,

rum. rum.

Dicit igitur «Nisi crebro laverint ma- Dicit igitur «Nisi crebro laverint ma-

493 493

nus » suas, quas putant ex tactu diver- nus » suas, quas putant ex tactu diver- sorum contrahere immunditias, « non sorum contrahere immunditias, « non manducant » Psal. xxv, 6: Lavabo inter manducant » Psal. xxv, 6: Lavabo inter innocentes manus meas et circumdabo innocentes manus meas et circumdabo altare tuum Domine. Hoc enim de lo- altare tuum Domine. Hoc enim de lo- tura corporali intelligebant: « tenentes » tura corporali intelligebant: « tenentes » in hoc « traditionem, » hoc est, institu- in hoc « traditionem, » hoc est, institu- tiones traditas, « seniorum, » Pharisæo- tiones traditas, « seniorum, » Pharisæo- rum et Judæorum, qui carnaliter legem rum et Judæorum, qui carnaliter legem intelligentes ista tradiderant intelligentes ista tradiderant da. da.

« Et a foro » « Et a foro »

" "

servan- servan-

Venientes, in quo cum diversis nego- Venientes, in quo cum diversis nego- tiati fuerant, quorum aliquos immundos tiati fuerant, quorum aliquos immundos reputabant, vel timebant, « nisi bapti- reputabant, vel timebant, « nisi bapti- zentur, hoc est, laventur prius, « non zentur, hoc est, laventur prius, « non comedunt, » quia se immunditias contra- comedunt, » quia se immunditias contra- xisse reputabant. Isa. 1, 16: Lavamini, xisse reputabant. Isa. 1, 16: Lavamini, mundi estote. Hoc enim de corporali mundi estote. Hoc enim de corporali munditia intelligebant, non attendentes munditia intelligebant, non attendentes quod sequitur, ibidem, y. 16: Auferte quod sequitur, ibidem, y. 16: Auferte malum cogitationum vestrarum ab ocu- malum cogitationum vestrarum ab ocu- lis meis. Isa. LII, 11: Mundamini, qui lis meis. Isa. LII, 11: Mundamini, qui fertis vasa Domini. fertis vasa Domini.

« Et alia multa sunt, » « Et alia multa sunt, »

De corporalibus munditiis et immundi- De corporalibus munditiis et immundi- tiis, quæ tradita sunt illis, » a superio- tiis, quæ tradita sunt illis, » a superio- ribus suis, « servare, » qui carnaliter le- ribus suis, « servare, » qui carnaliter le- gem intelligebant: « baptismata, » hoc gem intelligebant: « baptismata, » hoc est loturam, « calicum, » vasorum ad est loturam, « calicum, » vasorum ad bibendum, « et urceorum, » vasorum ad bibendum, « et urceorum, » vasorum ad liquores diversos retinendum, « et æra- liquores diversos retinendum, « et æra- mentorum, » vasorum æreorum ad di- mentorum, » vasorum æreorum ad di- versos usus deputatorum, « et lectorum, » versos usus deputatorum, « et lectorum, » in quibus quiescebant, qui ex diversis in quibus quiescebant, qui ex diversis causis immundi reputabantur. Ad Hebr. causis immundi reputabantur. Ad Hebr. IX, 9 et 10: Non possunt juxta conscien- IX, 9 et 10: Non possunt juxta conscien- tiam perfectum facere servientem, so- tiam perfectum facere servientem, so- lummodo in cibis, et in potibus, et variis lummodo in cibis, et in potibus, et variis baptismatibus, et justitiis carnis, usque baptismatibus, et justitiis carnis, usque ad tempus correctionis impositis. ad tempus correctionis impositis.

494 494

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

« Et interrogabant eum Pharisæi, » « Et interrogabant eum Pharisæi, »

A facto discipulorum occasionem acci- A facto discipulorum occasionem acci- pientes dicentes per modum accusatio- pientes dicentes per modum accusatio- nis «Quare discipuli tui, » qui tibi nis «Quare discipuli tui, » qui tibi obediunt et ita peccatum eorum in obediunt et ita peccatum eorum in tuam redundat culpam, « non ambu- tuam redundat culpam, « non ambu- lant, »in conxersatione sua, « juxta lant, »in conxersatione sua, « juxta traditionem » carnalem « seniorum, » qui traditionem » carnalem « seniorum, » qui perfecti in lege sunt reputati ? Et hoc perfecti in lege sunt reputati ? Et hoc conqueritur Dominus, Isa. xxix, 13 et conqueritur Dominus, Isa. xxix, 13 et 14 Timuerunt me mandato hominum et 14 Timuerunt me mandato hominum et doctrinis ideo ecce ego addam ut ad- doctrinis ideo ecce ego addam ut ad- mirationem faciam populo huic miraculo mirationem faciam populo huic miraculo grandi el stupendo: peribit enim sapien- grandi el stupendo: peribit enim sapien- tia a sapientibus ejus, et intellectus pru- tia a sapientibus ejus, et intellectus pru- dentium ejus abscondetur. dentium ejus abscondetur.

« Sed communibus manibus, » hoc « Sed communibus manibus, » hoc est, non lotis manibus, « manducant est, non lotis manibus, « manducant panem, » quod illicitum est, quantum- panem, » quod illicitum est, quantum- cumque pulchræ sint manus. Et Domi- cumque pulchræ sint manus. Et Domi- nus quidem non reprehendit munditiam nus quidem non reprehendit munditiam corporalem, sed hoc reprehendit, quod corporalem, sed hoc reprehendit, quod relicta munditia interiori, tantum exte- relicta munditia interiori, tantum exte- riorem munditiam sufficere putabant. riorem munditiam sufficere putabant. Adhuc autem, quia mandatis Dei gravio- Adhuc autem, quia mandatis Dei gravio- ribus omissis, exteriori munditiæ stude- ribus omissis, exteriori munditiæ stude- bant, et parvas suas traditiones firmius bant, et parvas suas traditiones firmius quam Dei mandata observari faciebant. quam Dei mandata observari faciebant. Matth. XXIII, 25 et 26 Væ vobis, Scribæ Matth. XXIII, 25 et 26 Væ vobis, Scribæ et Pharisæi hypocritæ: quia mundatis et Pharisæi hypocritæ: quia mundatis quod deforis est calicis et paropsidis, in- quod deforis est calicis et paropsidis, in- tus autem pleni estis rapina et immundi- tus autem pleni estis rapina et immundi- tia. Pharisæe cæce, munda prius quod tia. Pharisæe cæce, munda prius quod intus est calicis et paropsidis, ut fiat id intus est calicis et paropsidis, ut fiat id quod deforis est mundum. quod deforis est mundum.

«< At ille respondens, dixit eis: Be- «< At ille respondens, dixit eis: Be- ne prophetavit Isaias de vobis hypo- ne prophetavit Isaias de vobis hypo- critis, sicut scriptum est: Populus hic critis, sicut scriptum est: Populus hic labiis me honorat, cor autem eorum labiis me honorat, cor autem eorum longe est a me. longe est a me.

In vanum autem me colunt, docen- In vanum autem me colunt, docen- tes doctrinas, et præcepta hominum. tes doctrinas, et præcepta hominum.

Relinquentes enim mandatum Dei, Relinquentes enim mandatum Dei, tenetis traditionem hominum, baptis- tenetis traditionem hominum, baptis- mata urceorum et calicum: et alia mata urceorum et calicum: et alia similia his facitis multa. similia his facitis multa.

>> >>

Ponitur hic talium observationum ir- Ponitur hic talium observationum ir- ritatio. Hic autem duo facit: primo enim ritatio. Hic autem duo facit: primo enim carnalem intellectum per Isaiæ auctori- carnalem intellectum per Isaiæ auctori- tatem redarguit secundo, per compara- tatem redarguit secundo, per compara- tionem mandatorum Dei ad suas tradi- tionem mandatorum Dei ad suas tradi- tiones, eos irritare legem Dei osten- tiones, eos irritare legem Dei osten-

dit. dit.

In primo tria facit, scilicet, redarguit : In primo tria facit, scilicet, redarguit : auctoritatem per quam redarguit, indu- auctoritatem per quam redarguit, indu- cit et auctoritatem exponit. cit et auctoritatem exponit.

Redarguit cum dicit: «Bene, » quia Redarguit cum dicit: «Bene, » quia vere, « prophetavit Isaias de vobis hy- vere, « prophetavit Isaias de vobis hy- pocritis, » qui vos justos simulatis, cum pocritis, » qui vos justos simulatis, cum non sitis, « sicut scriptum est¹ » in libro non sitis, « sicut scriptum est¹ » in libro Isaiæ ad memoriam rei æternam : « Po- Isaiæ ad memoriam rei æternam : « Po- pulus hic labiis me honorat, » verbo pulus hic labiis me honorat, » verbo confitens me, et non opere et veritate. confitens me, et non opere et veritate. Ad Tit. 1, 16 Confitentur se nosse Deum, Ad Tit. 1, 16 Confitentur se nosse Deum, factis autem negant. Contra quod dicitur, factis autem negant. Contra quod dicitur, I Joan. 1, 18: Non diligamus verbo, ne- I Joan. 1, 18: Non diligamus verbo, ne- que lingua, sed opere et veritate. que lingua, sed opere et veritate.

« Cor autem eorum longe est a me, » « Cor autem eorum longe est a me, » quia in corde non habent affectum ad me. quia in corde non habent affectum ad me. Jerem. XII, 2: Prope es tu ori eorum, et Jerem. XII, 2: Prope es tu ori eorum, et longe a renibus eorum. Contra quod dici- longe a renibus eorum. Contra quod dici- tur, I Reg. xv1, 7: Non juxta intuitum tur, I Reg. xv1, 7: Non juxta intuitum hominis ego judico: homo enim videt ea hominis ego judico: homo enim videt ea quæ parent, Dominus autem intuetur quæ parent, Dominus autem intuetur

cor. cor.

« In vanum autem me colunt. » « In vanum autem me colunt. »

: :

Exteriori observantia: quia ego il- Exteriori observantia: quia ego il- lam, neglecta interiori munditia, nec re- lam, neglecta interiori munditia, nec re- spicio, nec remunerationem exhibeo. spicio, nec remunerationem exhibeo. Isa. I, 15 Cum extenderitis manus ve- Isa. I, 15 Cum extenderitis manus ve- stras, avertam oculos meos a vobis: et stras, avertam oculos meos a vobis: et cum multiplicaveritis orationem, non cum multiplicaveritis orationem, non exaudiam: manus enim vestræ sanguine exaudiam: manus enim vestræ sanguine plenæ sunt. Sicut enim Cain extra obtu- plenæ sunt. Sicut enim Cain extra obtu-

1 Isa. xxix, 13: Et dixit Dominus: Eo quod glorificat me, cor autem ejus longe est a me, etc. 1 Isa. xxix, 13: Et dixit Dominus: Eo quod glorificat me, cor autem ejus longe est a me, etc. appropinquat populus iste ore suo, et labiis suis appropinquat populus iste ore suo, et labiis suis

IN EVANG. MARCI, VII-7, 8, 9, 10, 11, 12, 13. IN EVANG. MARCI, VII-7, 8, 9, 10, 11, 12, 13.

lit, quia intus injustus fuit: et ideo Deus lit, quia intus injustus fuit: et ideo Deus ad Cain, et ad munera illius non respe ad Cain, et ad munera illius non respe xit. xit.

« Docentes doctrinas, per traditiones « Docentes doctrinas, per traditiones carnalium munditiarum exteriorum, « et carnalium munditiarum exteriorum, « et præcepta hominum » districte servantes. præcepta hominum » districte servantes. Sicut et tempore isto servantur valde Sicut et tempore isto servantur valde statuta hominum in potestate constituto- statuta hominum in potestate constituto- rum, et puniuntur transgressores eorum. rum, et puniuntur transgressores eorum. Isa. x, 1 et 2: Væ qui condunt leges ini- Isa. x, 1 et 2: Væ qui condunt leges ini- quas, et scribentes injustitiam scripse- quas, et scribentes injustitiam scripse- runt, ut opprimerent in judicio pauperes, runt, ut opprimerent in judicio pauperes, et vim facerent causæ humilium populi et vim facerent causæ humilium populi mei ! mei !

« «

Relinquentes enim mandatum Relinquentes enim mandatum Dei, tenetis traditionem hominum. » Dei, tenetis traditionem hominum. »

Matth. xv, 6 Irritum fecistis manda- Matth. xv, 6 Irritum fecistis manda- tum Dei propter traditionem vestram. tum Dei propter traditionem vestram. Littera autem Isaiæ in eodem sensu est Littera autem Isaiæ in eodem sensu est sub aliis verbis: sic enim legitur, Isa. sub aliis verbis: sic enim legitur, Isa. XXIX, 13: Eo quod appropinquat popu- XXIX, 13: Eo quod appropinquat popu- lus iste ore suo, et labiis suis glorificat lus iste ore suo, et labiis suis glorificat me, cor autem ejus longe est a me, et ti- me, cor autem ejus longe est a me, et ti- muerunt me mandato hominum et do- muerunt me mandato hominum et do- ctrinis. ctrinis.

« Baptismata urceorum. » « Baptismata urceorum. »

Hic interpretatur in quo sunt istæ do- Hic interpretatur in quo sunt istæ do- ctrinæ hominum. Quia « facitis baptis- ctrinæ hominum. Quia « facitis baptis- mata urceorum et calicum, » tamquam mata urceorum et calicum, » tamquam in hoc consistat vis legis, « et alia simi- in hoc consistat vis legis, « et alia simi- lia his, »in exterioribus loturis. Propter lia his, »in exterioribus loturis. Propter quod dicit, Isa. XLV1, 8: Redite, prævari- quod dicit, Isa. XLV1, 8: Redite, prævari- catores ad cor. Exteriora enim illa a lege catores ad cor. Exteriora enim illa a lege et a patribus præcepta, indicant quid in et a patribus præcepta, indicant quid in interioribus facere debeatis. Immundus interioribus facere debeatis. Immundus enim spiritus qui per dationem legis a enim spiritus qui per dationem legis a Judæis exiisse dicitur, in domum unde Judæis exiisse dicitur, in domum unde exivit, revertitur, quando exteriori mun- exivit, revertitur, quando exteriori mun- ditiæ vacant, interiori neglecta: et sep- ditiæ vacant, interiori neglecta: et sep- tem alios se nequiores secum reduxit 2. tem alios se nequiores secum reduxit 2.

495 495

« Et dicebat illis: Bene irritum fa- « Et dicebat illis: Bene irritum fa- citis præceptum Dei, ut traditionem citis præceptum Dei, ut traditionem vestram servetis. vestram servetis.

Moyses enim dixit : Honora patrem Moyses enim dixit : Honora patrem tuum et matrem tuam et: Qui male- tuum et matrem tuam et: Qui male- dixerit patri vel matri, morte moria- dixerit patri vel matri, morte moria- tur. tur.

Vos autem dicitis: Si dixerit homo Vos autem dicitis: Si dixerit homo patri aut matri: Corban (quod est do- patri aut matri: Corban (quod est do- num) quodcumque ex me, tibi profue- num) quodcumque ex me, tibi profue- rit: rit:

Et ultra non dimittitis eum quid- Et ultra non dimittitis eum quid- quam facere patri suo aut matri, quam facere patri suo aut matri,

Rescindentes, verbum Dei per tradi- Rescindentes, verbum Dei per tradi- tionem vestram quam tradidistis: et tionem vestram quam tradidistis: et similia hujusmodi multa facitis. »> similia hujusmodi multa facitis. »>

« Et dicebat illis, » ostendens qualiter « Et dicebat illis, » ostendens qualiter magnam de minimis, et parvam vel nul- magnam de minimis, et parvam vel nul- lam de maximis curam habebant. lam de maximis curam habebant.

Dicit autem quatuor. Primo enim os- Dicit autem quatuor. Primo enim os- tendit generaliter quod irritum faciunt tendit generaliter quod irritum faciunt Dei mandatum: secundo, ostendit in Dei mandatum: secundo, ostendit in quo potissime hoc faciunt: tertio, osten- quo potissime hoc faciunt: tertio, osten- dit qualiter quarto autem, concludit dit qualiter quarto autem, concludit quod in aliis multis faciunt similiter. quod in aliis multis faciunt similiter.

Dicit igitur: «Bene,» hoc est, veraciter Dicit igitur: «Bene,» hoc est, veraciter sine excusatione, « irritum facitis præ- sine excusatione, « irritum facitis præ- ceptum Dei: » quod Deus et in natura ceptum Dei: » quod Deus et in natura hominis, et in tabula descripsit, « ut hominis, et in tabula descripsit, « ut servetis, » hoc est, ut servari faciatis servetis, » hoc est, ut servari faciatis « vestram traditionem, » quam ad avari- « vestram traditionem, » quam ad avari- tiam vestram faciendam tradidistis. Luc. tiam vestram faciendam tradidistis. Luc. XI, 40 et 41 Stulti, nonne qui fecit XI, 40 et 41 Stulti, nonne qui fecit quod deforis est, etiam id, quod deintus quod deforis est, etiam id, quod deintus est, fecit? Verumtamen quod superest, est, fecit? Verumtamen quod superest, date eleemosynam: et ecce omnia munda date eleemosynam: et ecce omnia munda sunt vobis. Ac si dicat: Si aliquid adhæ- sunt vobis. Ac si dicat: Si aliquid adhæ- sit vobis maculæ, non per loturam ma- sit vobis maculæ, non per loturam ma- nuum, sed per eleemosynam purgatur. nuum, sed per eleemosynam purgatur. Et idem intendit hic probare : Et idem intendit hic probare :

10 10

12 12

13 13

1 Genes. IV, 5. 1 Genes. IV, 5.

2 Cf. Matth. x1, 43 et seq.; Luc. XI, 24 et 2 Cf. Matth. x1, 43 et seq.; Luc. XI, 24 et

seq. seq.

3 Exod. xx, 2 et seq. 3 Exod. xx, 2 et seq.

496 496

" "

Moyses enim, » Moyses enim, »

Ex verbo Dei, «< dixit. » Ex verbo Dei, «< dixit. »

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

Et ostendit hic, in quo potissime irri- Et ostendit hic, in quo potissime irri- tum Dei mandatum fecerunt: «Honora tum Dei mandatum fecerunt: «Honora patrem tuum et matrem tuam 1. » Qui patrem tuum et matrem tuam 1. » Qui honor maxime consistit in temporalium honor maxime consistit in temporalium administratione: quia crescente virtute administratione: quia crescente virtute lucrandi, et providendi in filiis, decrescit lucrandi, et providendi in filiis, decrescit eadem virtus in parentibus et ideo filii eadem virtus in parentibus et ideo filii parentum vicem tenentur in senectute parentum vicem tenentur in senectute supplere. I ad Timoth. v, 4: Discat do- supplere. I ad Timoth. v, 4: Discat do- mum suam regere, et mutuam vicem red- mum suam regere, et mutuam vicem red- dere parentibus: hoc enim acceptum est dere parentibus: hoc enim acceptum est coram Deo. coram Deo.

« Et Qui maledixerit patri vel ma- « Et Qui maledixerit patri vel ma- tri,»potius maledictione operis quam ver- tri,»potius maledictione operis quam ver- bi, hoc est, quando necessaria subtrahun- bi, hoc est, quando necessaria subtrahun- tur (tunc enim maledictioni exponuntur) tur (tunc enim maledictioni exponuntur) << morte moriatur. » Dignum enim est ut << morte moriatur. » Dignum enim est ut qui suæ vitæ principia et causas maledi- qui suæ vitæ principia et causas maledi- cit, auferatur ab ipso vita potius quam ab cit, auferatur ab ipso vita potius quam ab eis auferatur. Proverb. XXX, 17: Oculum eis auferatur. Proverb. XXX, 17: Oculum qui subsannat patrem, et qui despicit qui subsannat patrem, et qui despicit partum matris suæ, effodiant eum corvi partum matris suæ, effodiant eum corvi de torrentibus, et comedant eum filii de torrentibus, et comedant eum filii aquilæ. Et hæc sunt præcepta divina. aquilæ. Et hæc sunt præcepta divina.

« Vos autem dicitis >> « Vos autem dicitis >>

positionem dicens : « Corban quod est » positionem dicens : « Corban quod est » dicere « donum » sacerdotibus devotum, dicere « donum » sacerdotibus devotum, « quodcumque »est « ex me, » hoc est, « quodcumque »est « ex me, » hoc est, ex mea voluntate sacratum, « tibi pro- ex mea voluntate sacratum, « tibi pro- fuerit, hoc est, repetens, tibi prodesse fuerit, hoc est, repetens, tibi prodesse poterit. Quasi dicat: Non proderit. poterit. Quasi dicat: Non proderit. Quia, Proverb. xx, 25, dicitur: Ruina Quia, Proverb. xx, 25, dicitur: Ruina est homini devorare sanctos, et post vota est homini devorare sanctos, et post vota retractare. Et ideo si retractarem votum, retractare. Et ideo si retractarem votum, esset ruina, et mihi et tibi. Et hoc est esset ruina, et mihi et tibi. Et hoc est verum, quando votum fit de superfluo, verum, quando votum fit de superfluo, præter quod adhuc habetur, unde paupe- præter quod adhuc habetur, unde paupe- res parentes sustentari possunt: de ne- res parentes sustentari possunt: de ne- cessario enim ad sustentationem paren- cessario enim ad sustentationem paren- tum pauperum, et alias non habentium, tum pauperum, et alias non habentium, non debet fieri votum. Hoc autem sacer- non debet fieri votum. Hoc autem sacer- dotes non attenderunt, sed populum an- dotes non attenderunt, sed populum an- gariaverunt, ut de necessario ad propriam gariaverunt, ut de necessario ad propriam et parentum sustentationem vota facerent et parentum sustentationem vota facerent in corbonam. in corbonam.

Simile aliquid faciunt nostri temporis Simile aliquid faciunt nostri temporis Religiosi et Sacerdotes, qui sibi victum Religiosi et Sacerdotes, qui sibi victum pauperum offerri faciunt et cogunt, di- pauperum offerri faciunt et cogunt, di- centes has bonas esse consuetudines, et centes has bonas esse consuetudines, et servandas. Mich. 11, 5: Hæc dicit Domi- servandas. Mich. 11, 5: Hæc dicit Domi- nus super Prophetas qui seducunt popu- nus super Prophetas qui seducunt popu- lum meum, qui mordent dentibus suis, lum meum, qui mordent dentibus suis, et prædicant pacem: et si quis non dede- et prædicant pacem: et si quis non dede- rit in ore eorum quippiam, sanctificant rit in ore eorum quippiam, sanctificant super eum prælium. Isa. 1, 23: Princi- super eum prælium. Isa. 1, 23: Princi-

In traditionibus vestris id per quod pes tui infideles, socii furum. Omnes di- In traditionibus vestris id per quod pes tui infideles, socii furum. Omnes di- præceptum divinum evacuatur. præceptum divinum evacuatur.

« Si dixerit homo patri aut matri » a « Si dixerit homo patri aut matri » a se necessaria petentibus ad vitæ susten- se necessaria petentibus ad vitæ susten- tationem, (quam alias habere non pos- tationem, (quam alias habere non pos- sunt) «Corban. » Corban fuit theca, in sunt) «Corban. » Corban fuit theca, in qua reponebantur vota, et oblationes ad qua reponebantur vota, et oblationes ad sacerdotes pertinentes et ponitur hic sacerdotes pertinentes et ponitur hic per metonymiam, continens pro conten- per metonymiam, continens pro conten- to, ut sit sensus, quod filius dicat paren- to, ut sit sensus, quod filius dicat paren- tibus necessaria petentibus: « Corban, » tibus necessaria petentibus: « Corban, » hoc est, hoc quod habeo est devotum hoc est, hoc quod habeo est devotum sacerdotibus, et pertinet ad corban in sacerdotibus, et pertinet ad corban in quo reponuntur sacerdotum vota: et ideo quo reponuntur sacerdotum vota: et ideo sacratum est, et non licet ad usus vestros sacratum est, et non licet ad usus vestros hoc resumere. hoc resumere.

Et in hoc sensu subdit Evangelista ex- Et in hoc sensu subdit Evangelista ex-

1 Exod. xx, 12. 1 Exod. xx, 12.

ligunt munera, sequuntur retributiones. ligunt munera, sequuntur retributiones. Eccli. XXXIV, 24 et seq. Qui offert sa- Eccli. XXXIV, 24 et seq. Qui offert sa- crificium ex substantia pauperum, quasi crificium ex substantia pauperum, quasi qui victimat filium in conspectu patris qui victimat filium in conspectu patris sui. Panis egentium vita pauperum est : sui. Panis egentium vita pauperum est : qui defraudat illum, homo sanguinis qui defraudat illum, homo sanguinis est. Qui aufert in sudore panem, quasi est. Qui aufert in sudore panem, quasi qui occidit proximum suum. Hoc est qui occidit proximum suum. Hoc est quod conqueritur de sacerdotibus Deus, quod conqueritur de sacerdotibus Deus, Malach. 11, 13 Operiebatis lacrymis al- Malach. 11, 13 Operiebatis lacrymis al- tare Domini, quia cum pauperes cogun- tare Domini, quia cum pauperes cogun- tur ad offerendum de necessario super tur ad offerendum de necessario super altare, fundunt lacrymas contra Sacer- altare, fundunt lacrymas contra Sacer- dotes. Hoc etiam est contra decretum dotes. Hoc etiam est contra decretum Apostolicum, II ad Corinth. v, 13: Apostolicum, II ad Corinth. v, 13: Non enim ut aliis sit remissio, vobis au- Non enim ut aliis sit remissio, vobis au-

2 Cf. Exod. xx1, 11, et Levit. xx, 9. 2 Cf. Exod. xx1, 11, et Levit. xx, 9.

IN EVANG. MARCI, VII-12, 13, 14, 15, 16. IN EVANG. MARCI, VII-12, 13, 14, 15, 16.

tem tribulatio. Remissio autem in tali- tem tribulatio. Remissio autem in tali- bus, et consolatio fit sacerdotibus: aliis bus, et consolatio fit sacerdotibus: aliis autem fit tribulatio paupertatis. Unde autem fit tribulatio paupertatis. Unde post parum dicit Apostolus, 1x, 7: Non post parum dicit Apostolus, 1x, 7: Non ex tristitia, aut ex necessitate, supple, ex tristitia, aut ex necessitate, supple, fiat eleemosyna, vel oblatio. Ex omnibus fiat eleemosyna, vel oblatio. Ex omnibus his patet quod de necessario sibi, vel his patet quod de necessario sibi, vel parentibus, non debet fieri votum : et parentibus, non debet fieri votum : et quod sacerdotes peccant contra veritatem quod sacerdotes peccant contra veritatem Evangelicam, si de talibus vota fieri præ- Evangelicam, si de talibus vota fieri præ- cipiant, vel cogant, vel etiam recipiant cipiant, vel cogant, vel etiam recipiant oblationes. oblationes.

Et de talibus dicit : Et de talibus dicit :

« Et ultra, » « Et ultra, »

Postquam sua vovit in corban, « non Postquam sua vovit in corban, « non dimittitis, » de facultatibus sic in corban dimittitis, » de facultatibus sic in corban sacratis, «eum, » filium, « quidquam »> sacratis, «eum, » filium, « quidquam »> boni ad vitæ sustentationem pertinentis, boni ad vitæ sustentationem pertinentis, « facere patri suo aut matri » suæ indi- « facere patri suo aut matri » suæ indi- gentibus, et aliter viæ sustentationem gentibus, et aliter viæ sustentationem non habentibus. non habentibus.

Et sic Et sic

« Rescindentes >> « Rescindentes >>

Ab effectu estis « verbum Dei, » quod Ab effectu estis « verbum Dei, » quod sub præcepto legis naturæ et scriptæ po- sub præcepto legis naturæ et scriptæ po- suit, per traditionem vestram, » Deo et suit, per traditionem vestram, » Deo et naturæ contrariam, « quam tradidistis, » naturæ contrariam, « quam tradidistis, » ad avaritiam vestram satiandam. I ad ad avaritiam vestram satiandam. I ad Timoth. vi, 10: Radix omnium malorum Timoth. vi, 10: Radix omnium malorum est cupiditas. Et ideo tales leges, et decre- est cupiditas. Et ideo tales leges, et decre- tales, et statuta, quæ sunt ad exhaurien- tales, et statuta, quæ sunt ad exhaurien- das bursas, nihil aliud utilitatis habentes, das bursas, nihil aliud utilitatis habentes, vocat Isaias iniquas, dicens, Isa. x, 1 et vocat Isaias iniquas, dicens, Isa. x, 1 et 2 Væ qui condunt leges iniquas, et 2 Væ qui condunt leges iniquas, et scribentes injustitiam scripserunt, ut op- scribentes injustitiam scripserunt, ut op- primerent in judicio pauperes, et vim fa- primerent in judicio pauperes, et vim fa- cerent causæ humilium populi mei: ut cerent causæ humilium populi mei: ut essent viduæ præda eorum, et pupillos essent viduæ præda eorum, et pupillos diriperent. De Religiosis autem hoc idem diriperent. De Religiosis autem hoc idem facientibus dicitur, Matth. xXIII, 14: facientibus dicitur, Matth. xXIII, 14: Comeditis domos viduarum, orationes Comeditis domos viduarum, orationes longas orantes: propter hoc amplius ac- longas orantes: propter hoc amplius ac- cipietis judicium. Ezechiel. xi, 19: cipietis judicium. Ezechiel. xi, 19:

1 Alias, coinquinant (E. L.) 1 Alias, coinquinant (E. L.)

ΧΧΙ ΧΧΙ

497 497

Violabant me ad populum meum propter Violabant me ad populum meum propter pugillum hordei et fragmen panis. pugillum hordei et fragmen panis.

Sic ergo ostensum est quomodo contra Sic ergo ostensum est quomodo contra pietatem sunt traditiones illorum: et ideo pietatem sunt traditiones illorum: et ideo in irritum revocandæ. in irritum revocandæ.

« Et advocans iterum turbam, dice- « Et advocans iterum turbam, dice- bat illis Audite me omnes, et intel- bat illis Audite me omnes, et intel- ligite. ligite.

Nihil est extra hominem introiens Nihil est extra hominem introiens in eum, in eum, quod possit eum coinquinare: quod possit eum coinquinare: sed quæ de homine procedunt, illa sed quæ de homine procedunt, illa sunt quæ communicant' hominem. sunt quæ communicant' hominem. Si quis habet aures audiendi, au- Si quis habet aures audiendi, au- diat. » diat. »

« Et advocans iterum turbam. » Glos- « Et advocans iterum turbam. » Glos- sa Confutatis superbis humiles, advocat sa Confutatis superbis humiles, advocat et docet. et docet.

«< Dicebat illis, » suas æquissimas le- «< Dicebat illis, » suas æquissimas le- ges promulgans. ges promulgans.

Et facit tria attentos reddit, veritatem Et facit tria attentos reddit, veritatem proponit, intellectum ex spiritu accipien- proponit, intellectum ex spiritu accipien- dum fore prædicit. dum fore prædicit.

Dicit igitur: «Audite me omnes, » quia Dicit igitur: «Audite me omnes, » quia res est, quam omnibus persuadet natu- res est, quam omnibus persuadet natu- ralis ratio: « et intelligite » attente, ne ralis ratio: « et intelligite » attente, ne erretis quia nihil est ita verum, quin erretis quia nihil est ita verum, quin malus intellectus in eo possit accipi. Da- malus intellectus in eo possit accipi. Da- niel. x, 1 Intelligentia est opus in vi- niel. x, 1 Intelligentia est opus in vi- sione. II ad Timoth. 11, 7 : Intellige quæ sione. II ad Timoth. 11, 7 : Intellige quæ dico: dabit enim tibi Dominus in omni- dico: dabit enim tibi Dominus in omni- bus intellectum. Ipse enim dicit : « Intel- bus intellectum. Ipse enim dicit : « Intel- ligite, » idem est, quod intus in corde ligite, » idem est, quod intus in corde legite: quia cor vestrum idem vobis di- legite: quia cor vestrum idem vobis di- ctabit. ctabit.

« Nihil est extra hominem, » « Nihil est extra hominem, »

Ab extra, « introiens in eum, » ut ci- Ab extra, « introiens in eum, » ut ci- bus et potus, « quod possit eum, »> homi- bus et potus, « quod possit eum, »> homi- nem, « coinquinare, » ad animæ inqui- nem, « coinquinare, » ad animæ inqui- nationem et hæc est propositio verita- nationem et hæc est propositio verita- tis Christianæ. Et si objicitur quod, tis Christianæ. Et si objicitur quod, II Machab. vi, 18 et 19, Eleazarus potius II Machab. vi, 18 et 19, Eleazarus potius

32 32

14 14

15 15

16 16

498 498

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

mortem elegit, quam carnem suillam mortem elegit, quam carnem suillam comederet. Dicendum quod hoc non fecit comederet. Dicendum quod hoc non fecit propter cibum, sed propter præcepti le- propter cibum, sed propter præcepti le- gis prohibitionem: sicut et Adam non ex gis prohibitionem: sicut et Adam non ex cibo, sed ex inobedientia inquinatus est, cibo, sed ex inobedientia inquinatus est, et nos omnes inquinavit. et nos omnes inquinavit.

Si autem objicitur de veneno, quod in- Si autem objicitur de veneno, quod in- quinat hominem. Dicendum, quod vene- quinat hominem. Dicendum, quod vene- num non est de naturaliter ingredientibus num non est de naturaliter ingredientibus in hominem, sed potius de corrumpenti- in hominem, sed potius de corrumpenti- bus ipsum. Verbum autem Christi de his bus ipsum. Verbum autem Christi de his quæ naturaliter ingrediuntur intelligitur. quæ naturaliter ingrediuntur intelligitur. I ad Timoth. IV, 4 Omnis creatura I ad Timoth. IV, 4 Omnis creatura Dei bona est, et nihil rejiciendum quod Dei bona est, et nihil rejiciendum quod cum gratiarum actione percipitur. cum gratiarum actione percipitur.

Sed adhuc objicitur, quia verbum Chri- Sed adhuc objicitur, quia verbum Chri- sti ad propositum facere non videtur. Isti sti ad propositum facere non videtur. Isti enim causabantur quod non lotis manibus enim causabantur quod non lotis manibus

manducarent: et Christus instat de cibis. manducarent: et Christus instat de cibis. Ad hoc dicendum quod Christus osten- Ad hoc dicendum quod Christus osten- dere voluit, quod non esset vis in exte- dere voluit, quod non esset vis in exte- rioribus immunditiis: et arguit a majori: rioribus immunditiis: et arguit a majori: quia si non est vis in cibis, in quibus ma- quia si non est vis in cibis, in quibus ma- gis vis esse videbatur, tunc multo mi- gis vis esse videbatur, tunc multo mi- nus vis facienda est in absolutionibus ex- nus vis facienda est in absolutionibus ex- terioribus. terioribus.

« Sed quæ de homine procedunt, » « Sed quæ de homine procedunt, »

Ab inferiori radice voluntatis informa- Ab inferiori radice voluntatis informa- ta, « illa sunt quæ, » ut causa, « com- ta, « illa sunt quæ, » ut causa, « com- municant hominem, » quia causa immun- municant hominem, » quia causa immun- ditiæ spiritualis non potest esse nisi mala ditiæ spiritualis non potest esse nisi mala voluntas. Matth. x1, 33: Malus homo voluntas. Matth. x1, 33: Malus homo de malo thesauro cordis sui profert ma- de malo thesauro cordis sui profert ma- la. Matth. vi, 18 Non potest arbor la. Matth. vi, 18 Non potest arbor mala bonos fructus facere. mala bonos fructus facere.

<< Si quis, etc. » << Si quis, etc. »

Docet a Spiritu intellectum verum in Docet a Spiritu intellectum verum in dictis esse accipiendum, dicens : « Si dictis esse accipiendum, dicens : « Si quis, hoc est, si aliquis, quia pauci quis, hoc est, si aliquis, quia pauci erant tunc tales, «habet aures, » quibus erant tunc tales, «habet aures, » quibus auditum et « audiendi » virtutem mini- auditum et « audiendi » virtutem mini- strat Spiritus sanctus : illæ enim sunt strat Spiritus sanctus : illæ enim sunt « aures audiendi: » cæteri habent figu- « aures audiendi: » cæteri habent figu-

1 Cf. Matth. XIII, 43. 1 Cf. Matth. XIII, 43.

ram aurium, et non veras aures. Psal. ram aurium, et non veras aures. Psal. CXIII, 6 Aures habent, et non audient. CXIII, 6 Aures habent, et non audient. Luc. VIII, 8 Jesus hæc dicens, clamabat: Luc. VIII, 8 Jesus hæc dicens, clamabat: Qui habet aures audiendi, audiat. Qui habet aures audiendi, audiat.

: :

«Audiat, » hoc est, audiendo veritatem «Audiat, » hoc est, audiendo veritatem in dictis percipiat. Ad Roman. x, 17 : in dictis percipiat. Ad Roman. x, 17 : Fides ex auditu, auditus autem per ver- Fides ex auditu, auditus autem per ver- bum Christi. bum Christi.

« Et cum introisset in domum a tur- « Et cum introisset in domum a tur- ba, interrogabant eum discipuli ejus ba, interrogabant eum discipuli ejus parabolam. parabolam.

Et ait illis Sic et vos imprudentes Et ait illis Sic et vos imprudentes estis? Non intelligitis quia omne ex- estis? Non intelligitis quia omne ex- trinsecus introiens in hominem non trinsecus introiens in hominem non potest eum communicare: potest eum communicare:

Quia non intrat in cor ejus, sed in Quia non intrat in cor ejus, sed in ventrem vadit, et in secessum exit, ventrem vadit, et in secessum exit, purgans omnes escas? purgans omnes escas?

Dicebat autem quoniam quæ de ho- Dicebat autem quoniam quæ de ho- mine exeunt, illa communicant homi- mine exeunt, illa communicant homi-

nem. nem.

Ab intus enim de corde hominum Ab intus enim de corde hominum malæ cogitationes procedunt, adulte- malæ cogitationes procedunt, adulte- ria, fornicationes, homicidia, ria, fornicationes, homicidia,

17 17

Iས Iས

10 10

20 20

21 21

Furta, avaritiæ, nequitiæ, dolus, 23 Furta, avaritiæ, nequitiæ, dolus, 23 impudicitiæ, oculus malus, blasphe- impudicitiæ, oculus malus, blasphe- mia, superbia, stultitia. mia, superbia, stultitia.

Omnia mala hæc ab intus procedunt, 23 Omnia mala hæc ab intus procedunt, 23 et communicant hominem. >> et communicant hominem. >>

Tangitur dictorum interpretatio. Et di- Tangitur dictorum interpretatio. Et di- cit tria interrogationem discipulorum, cit tria interrogationem discipulorum, increpationem non intelligentium, et in- increpationem non intelligentium, et in- terpretationem dictorum tam in commu- terpretationem dictorum tam in commu- ni quam in singulari. ni quam in singulari.

Dicit igitur: Dicit igitur:

« Et cum introisset in domum, » se- « Et cum introisset in domum, » se- questratus ab insidiatoribus, qui digni questratus ab insidiatoribus, qui digni non erant ad audiendam veritatem. Ge- non erant ad audiendam veritatem. Ge- nes. xxx, 30 Justum est ut aliquando nes. xxx, 30 Justum est ut aliquando provideam etiam domui meæ. provideam etiam domui meæ.

IN EVANG. MARCI, VII-17, 18, 19, 20, 21, 22, 23. IN EVANG. MARCI, VII-17, 18, 19, 20, 21, 22, 23.

« Interrogabant eum discipuli, » qui « Interrogabant eum discipuli, » qui veritatem sermonis præ cæteris intellige- veritatem sermonis præ cæteris intellige- re studuerunt et videbant quod multa de re studuerunt et videbant quod multa de cibis videbantur lege prohibita, et sic esse cibis videbantur lege prohibita, et sic esse immunda sicut patet, Levit. xi, per to- immunda sicut patet, Levit. xi, per to- tum. Et hæc fuit causa quare reputabant tum. Et hæc fuit causa quare reputabant apud se, quod Dominus illa dixerit para- apud se, quod Dominus illa dixerit para- bolice et dicit quod ideo « interrogabant bolice et dicit quod ideo « interrogabant eum discipuli ejus parabolam. » Matth. eum discipuli ejus parabolam. » Matth. 36 Edissere nobis parabolam ziza- 36 Edissere nobis parabolam ziza- niorum agri. niorum agri.

XIII, XIII,

« Et ait illis, » « Et ait illis, »

Increpando quod post tot doctrinas Increpando quod post tot doctrinas spiritualium ab ipso auditas, sermonem spiritualium ab ipso auditas, sermonem tam apertum et rationabilem, parabolam tam apertum et rationabilem, parabolam esse reputaverunt, dicens : « Sic et vos,» esse reputaverunt, dicens : « Sic et vos,» quos spiritualiter docui, « imprudentes quos spiritualiter docui, « imprudentes estis ? » non intelligentes quid parabolice, estis ? » non intelligentes quid parabolice, et quid secundum expressam dictum sit et quid secundum expressam dictum sit veritatem. Ad Hebr. v, 12: Cum deberetis veritatem. Ad Hebr. v, 12: Cum deberetis magistri esse propter tempus, rursum magistri esse propter tempus, rursum indigetis ut vos doceamini quæ sint ele- indigetis ut vos doceamini quæ sint ele- menta exordii sermonum Dei. Matth. xv, menta exordii sermonum Dei. Matth. xv, 16 Adhuc et vos sine intellectu estis ? 16 Adhuc et vos sine intellectu estis ?

» »

« Non, » hoc est, nonne « intelligitis, « Non, » hoc est, nonne « intelligitis, quia de facili id intelligere potestis: quia quia de facili id intelligere potestis: quia hoc dictat ratio naturalis, « quia omne hoc dictat ratio naturalis, « quia omne extrinsecus introiens, » sicut esculentum extrinsecus introiens, » sicut esculentum et poculentum, « in hominem, » naturæ et poculentum, « in hominem, » naturæ est conveniens, et in naturam corporis est conveniens, et in naturam corporis convertibile. Et ideo, « non potest eum convertibile. Et ideo, « non potest eum communicare, alias, coinquinare, hoc communicare, alias, coinquinare, hoc est, immundare: sicut nec ipsa natura sui est, immundare: sicut nec ipsa natura sui corporis eum immundat: quia aliter sem- corporis eum immundat: quia aliter sem- per esset et maneret immundus, et num- per esset et maneret immundus, et num- quam posset mundari. quam posset mundari.

Et causa, quod non immundat eum, Et causa, quod non immundat eum, est, est,

« Quia non intrat in cor ejus, « Quia non intrat in cor ejus,

Hoc est, in animam, quæ causa est Hoc est, in animam, quæ causa est omnis immunditiæ spiritualis, «sed in omnis immunditiæ spiritualis, «sed in ventrem vadit, » hoc est, in locum dige- ventrem vadit, » hoc est, in locum dige- stionis, « et » digestum ibi, « in seces- stionis, « et » digestum ibi, « in seces- sum exit: » et ponit secessum in neutro sum exit: » et ponit secessum in neutro genere: et ideo subdit : « Purgans omnes genere: et ideo subdit : « Purgans omnes

499 499

escas, » quia secessum emittit impurum, escas, » quia secessum emittit impurum, per quod id quod est purum in esca pur- per quod id quod est purum in esca pur- gatur. gatur.

Ex hoc autem quod dicit, quod seces- Ex hoc autem quod dicit, quod seces- sum purgat omnes escas, quidam dixe- sum purgat omnes escas, quidam dixe- runt, quod omnis esca emittitur, et nihil runt, quod omnis esca emittitur, et nihil de esca incorporatur, sed corpus augetur de esca incorporatur, sed corpus augetur et nutritur per multiplicationem sui in et nutritur per multiplicationem sui in seipso, sicut dicunt Dominum multiplicas- seipso, sicut dicunt Dominum multiplicas- se quinque panes. Et si hoc est verum, se quinque panes. Et si hoc est verum, tunc miraculosum est totum naturæ opus. tunc miraculosum est totum naturæ opus.

Adhuc autem, calor digestivus præter- Adhuc autem, calor digestivus præter- necessarius est, quia nihil de cibo incor- necessarius est, quia nihil de cibo incor- porat. Et si dicatur quod humor cibi im- porat. Et si dicatur quod humor cibi im- pedit ne substantia corporis a calore na- pedit ne substantia corporis a calore na- turali consumatur hoc nihil est : quia turali consumatur hoc nihil est : quia substantia tota est de veritate humanæ substantia tota est de veritate humanæ naturæ, et consumi non potest. Et si di- naturæ, et consumi non potest. Et si di- catur quod consumi potest, tunc detur catur quod consumi potest, tunc detur quod consumatur: et nihil debet sequi quod consumatur: et nihil debet sequi impossibile. Si ergo hoc detur, tunc con- impossibile. Si ergo hoc detur, tunc con- sumpta non multiplicatur in seipsa: et sumpta non multiplicatur in seipsa: et hoc est contra positionem, et secundum hoc est contra positionem, et secundum istos impossibile: ergo falsum et impos- istos impossibile: ergo falsum et impos- sibile est secundum istos quod consumi sibile est secundum istos quod consumi possit cibus ergo totus superflue sumi- possit cibus ergo totus superflue sumi- tur et inutiliter. tur et inutiliter.

Adhuc autem, ad quid diceret Domi- Adhuc autem, ad quid diceret Domi- nus, «purgans omnes escas? Quod enim nus, «purgans omnes escas? Quod enim purgatur in escis, ab impuro depuratur, purgatur in escis, ab impuro depuratur, et cum totum emittatur, nihil remaneret et cum totum emittatur, nihil remaneret purgatum: et sic inutiliter, et non vere purgatum: et sic inutiliter, et non vere diceret Dominus, « purgans omnes escas. >> diceret Dominus, « purgans omnes escas. >> Ad hoc dicendum, quod revera esca trans- Ad hoc dicendum, quod revera esca trans- it in corporis substantiam, in naturæ it in corporis substantiam, in naturæ humanæ veritatem: et falsum est, quod humanæ veritatem: et falsum est, quod incrementum accipiat per sui in se mul- incrementum accipiat per sui in se mul- tiplicationem, et est hæc quorumdam tru- tiplicationem, et est hæc quorumdam tru- fatorum falsa positio. fatorum falsa positio.

Et hoc quod dicit: «Purgans omnes Et hoc quod dicit: «Purgans omnes escas, » vere intelligendum est, quod om- escas, » vere intelligendum est, quod om- nes purgat secundum speciem escarum, nes purgat secundum speciem escarum, et nullam dimittit non purgatam: sed et nullam dimittit non purgatam: sed non purgat omnes secundum materiam, non purgat omnes secundum materiam, quia aliquid de materia cibi efficitur pu- quia aliquid de materia cibi efficitur pu- rum, quod manet. Unde sicut probatur rum, quod manet. Unde sicut probatur in primo libro de Generatione et Corrup- in primo libro de Generatione et Corrup- tione, quod totum nutritur secundum tione, quod totum nutritur secundum speciem, et non nutritur totum secundum speciem, et non nutritur totum secundum

500 500

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

materiam, ita e converso dicendum est, materiam, ita e converso dicendum est, quod omnes et totæ escæ per digestionem quod omnes et totæ escæ per digestionem purgantur secundum speciem, et non purgantur secundum speciem, et non omnes vel totæ purgantur secundum ma- omnes vel totæ purgantur secundum ma- teriam et sic omnes escæ purgantur et teriam et sic omnes escæ purgantur et emittuntur secundum speciem, et non emittuntur secundum speciem, et non omnes vel totæ secundum materiam. Et omnes vel totæ secundum materiam. Et hic est intellectus verus hujus sermonis. hic est intellectus verus hujus sermonis. Alibi autem diximus hunc sensum in Alibi autem diximus hunc sensum in aliorum Evangelistarum expositionibus, aliorum Evangelistarum expositionibus, sed hic ratio perspecta et naturaliter est sed hic ratio perspecta et naturaliter est assignata. assignata.

« Dicebat autem, » « Dicebat autem, »

Reliquam partem sermonis explanans, Reliquam partem sermonis explanans, « quoniam quæ de homine exeunt, » et « quoniam quæ de homine exeunt, » et ab homine causantur et principiantur, ab homine causantur et principiantur, « illa, » ex malitia radicis, quæ non est « illa, » ex malitia radicis, quæ non est nisi mala voluntas « communicant, » nisi mala voluntas « communicant, » immunda peccati macula, « hominem. » immunda peccati macula, « hominem. »

« Ab intus enim de corde homi- « Ab intus enim de corde homi- num, »> num, »>

Quod sine gratia semper pravum est. Quod sine gratia semper pravum est. Jerem. XVII, 9: Pravum est cor omnium, Jerem. XVII, 9: Pravum est cor omnium, et inscrutabile. et inscrutabile.

« Malæ cogitationes procedunt, » sicut « Malæ cogitationes procedunt, » sicut malitiæ principia. Matth. 1x, 4 : Ut quid malitiæ principia. Matth. 1x, 4 : Ut quid cogitatis mala in cordibus vestris? Isa. cogitatis mala in cordibus vestris? Isa. 1, 16 Auferte malum cogitationum ve- 1, 16 Auferte malum cogitationum ve- strarum ab oculis meis. strarum ab oculis meis.

« Adulteria, » quæ sunt in nocumentum « Adulteria, » quæ sunt in nocumentum proximi, in quantum ex conjuge juvatur proximi, in quantum ex conjuge juvatur ad sustentationem et multiplicationem ad sustentationem et multiplicationem speciei. Exod. xx, 14: Non mochaberis. speciei. Exod. xx, 14: Non mochaberis.

« Fornicationes, » quæ sunt secundum « Fornicationes, » quæ sunt secundum libidinem corrumpentes et rationem et libidinem corrumpentes et rationem et sensualitatem: sicut quando ex ratione sensualitatem: sicut quando ex ratione consentit in concupiscentiam soluti con- consentit in concupiscentiam soluti con- cubitus. Et ideo, ut dicit Aristoteles, cubitus. Et ideo, ut dicit Aristoteles, « Fornicator pejor est incontinente, quia « Fornicator pejor est incontinente, quia incontinens detestatur passionem concu- incontinens detestatur passionem concu- piscentiæ vel violentia tentationis vin- piscentiæ vel violentia tentationis vin- citur et trahitur ad eam. Fornicator au- citur et trahitur ad eam. Fornicator au- tem eligit delectari et delectatur in tem eligit delectari et delectatur in concupiscentia. » Apocal. 11, 22: Ecce concupiscentia. » Apocal. 11, 22: Ecce

ego mittam mulierem Jezabel in lectum : ego mittam mulierem Jezabel in lectum : et qui mochantur cum ea, in tribulatione et qui mochantur cum ea, in tribulatione maxima erunt. Dicitur autem fornicatio maxima erunt. Dicitur autem fornicatio prostitutio, quæ primo facta est sub for- prostitutio, quæ primo facta est sub for- nicibus, hoc est, arcubus triumphalibus, nicibus, hoc est, arcubus triumphalibus, qui tironibus in titulum suæ strenuitatis qui tironibus in titulum suæ strenuitatis ædificabantur: ad quos spectandos, quia ædificabantur: ad quos spectandos, quia frequenter convenerunt juvenes mulieres frequenter convenerunt juvenes mulieres libidine sola ductæ ibi se prostituerunt, libidine sola ductæ ibi se prostituerunt, ut multos coeuntes secum invenirent. ut multos coeuntes secum invenirent.

«< Homicidia, » sive voluntaria, sive «< Homicidia, » sive voluntaria, sive quæ consilio procurantur, sive quæ fiunt quæ consilio procurantur, sive quæ fiunt per effectum. Exod. xx, 13: Non occi- per effectum. Exod. xx, 13: Non occi- des. des.

« Furta, » quæ fiunt in illicita contre- « Furta, » quæ fiunt in illicita contre- ctatione rei alienæ invito domino, et præ- ctatione rei alienæ invito domino, et præ- cipue in furno, hoc est, in nigro sive in cipue in furno, hoc est, in nigro sive in tenebris: quando nescit ille cui subtra- tenebris: quando nescit ille cui subtra- hitur. Exod. xx, 15: Non furtum facies. hitur. Exod. xx, 15: Non furtum facies. « Avaritiæ, » quæ fiunt in illicita cu- « Avaritiæ, » quæ fiunt in illicita cu- piditate rei alienæ. Exod. xx, 17: Non piditate rei alienæ. Exod. xx, 17: Non concupisces domum proximi tui. Eccli. concupisces domum proximi tui. Eccli. x, 9 et 10 Avaro nihil est scelestius... x, 9 et 10 Avaro nihil est scelestius... Ilic enim et animam suam venalem ha- Ilic enim et animam suam venalem ha- bet, quoniam in vita sua projecit intima bet, quoniam in vita sua projecit intima

sua. sua.

« Nequitiæ. » Hæ sunt cordis malitiæ, « Nequitiæ. » Hæ sunt cordis malitiæ, quando tam magna mala machinatur, quando tam magna mala machinatur, quæ vires suas excedunt, ita quod ea quæ vires suas excedunt, ita quod ea perficere nequit. Isa. xv1, 6: Superbia perficere nequit. Isa. xv1, 6: Superbia ejus, et arrogantia ejus, et indignatio ejus, et arrogantia ejus, et indignatio ejus plus quam fortitudo ejus, ejus plus quam fortitudo ejus,

« Dolus » est fraus, quæ malum quod « Dolus » est fraus, quæ malum quod intendit, simulatione non nocendi operit. intendit, simulatione non nocendi operit. Unde Augustinus: « Dolus est occulta Unde Augustinus: « Dolus est occulta « malitia, blandis verbis adornata. » Isa. « malitia, blandis verbis adornata. » Isa. XXXII, 7: Fraudulenti vasa pessima XXXII, 7: Fraudulenti vasa pessima sunt ipse enim cogitationes concinnavit sunt ipse enim cogitationes concinnavit ad perdendos mites in sermone menda- ad perdendos mites in sermone menda- cii, cum loqueretur pauper judicium. cii, cum loqueretur pauper judicium.

« «

Impudicitiæ. » Augustinus : « Impu- Impudicitiæ. » Augustinus : « Impu- «< dicitia est immunditia cordis ad libidi- «< dicitia est immunditia cordis ad libidi- « nem incontinentiæ pertinens. » Sicut « nem incontinentiæ pertinens. » Sicut tactus impudici, et impudica oscula, et tactus impudici, et impudica oscula, et amplexus, et nutus oculorum meretricii, amplexus, et nutus oculorum meretricii, et hujusmodi. Augustinus: « Impudicus et hujusmodi. Augustinus: « Impudicus

« «

oculus, impudici cordis est nuntius. » oculus, impudici cordis est nuntius. » Pudicitia enim est pudor virginalis, quæ Pudicitia enim est pudor virginalis, quæ signa venereorum non admittit. Thren. signa venereorum non admittit. Thren.

IN EVANG. MARCI, VII-22, 23, 24, 25, 26. IN EVANG. MARCI, VII-22, 23, 24, 25, 26.

v, 13 Adolescentibus impudice obusi v, 13 Adolescentibus impudice obusi

sunt. sunt.

« Oculus malus, » hoc est, invidia, « Oculus malus, » hoc est, invidia, quæ intus videt bonum proximi, et vul- quæ intus videt bonum proximi, et vul- neratur ex ipso ad cordis tristitiam et de- neratur ex ipso ad cordis tristitiam et de- jectionem. Eccli. XIV, 8: Nequam est jectionem. Eccli. XIV, 8: Nequam est oculus lividi, et avertens faciem suam, oculus lividi, et avertens faciem suam, et despiciens animam suam. et despiciens animam suam.

« «

Blasphemiæ,» scilicet impositio fal- Blasphemiæ,» scilicet impositio fal- si criminis in Deum dum vel Deo attri- si criminis in Deum dum vel Deo attri- buitur quod non convenit, vel aufertur buitur quod non convenit, vel aufertur ab eo quod convenit. Levit. xxiv, 14 ab eo quod convenit. Levit. xxiv, 14 Educ blasphemum extra castra, et po- Educ blasphemum extra castra, et po- nant omnes qui audierunt manus suas nant omnes qui audierunt manus suas super caput ejus, et lapidet eum populus super caput ejus, et lapidet eum populus universus. Matth. XII, 31 et 32: Spiritus universus. Matth. XII, 31 et 32: Spiritus blasphemia non remittetur. Et quicumque blasphemia non remittetur. Et quicumque dixerit verbum contra Filium hominis, dixerit verbum contra Filium hominis, remittetur ei: qui autem dixerit contra remittetur ei: qui autem dixerit contra Spiritum sanctum, non remittetur ei, ne- Spiritum sanctum, non remittetur ei, ne- que in hoc sæculo, neque in futuro. que in hoc sæculo, neque in futuro.

« Superbia, » quæ est propriæ excel- « Superbia, » quæ est propriæ excel- lentiæ sive dignitatis improba delectatio. lentiæ sive dignitatis improba delectatio. Tobiæ, IV, 14 Superbiam numquam Tobiæ, IV, 14 Superbiam numquam in tuo sensu aut in tuo verbo dominari in tuo sensu aut in tuo verbo dominari permittas: in ipsa enim initium sumpsit permittas: in ipsa enim initium sumpsit omnis perditio. omnis perditio.

« Stultitia, » hoc est, stoliditas, quan- « Stultitia, » hoc est, stoliditas, quan- do homo est insipiens. Et talis est, ut dicit do homo est insipiens. Et talis est, ut dicit Ptolemæus, qui sui ipsius ignorat quan- Ptolemæus, qui sui ipsius ignorat quan- titatem. Ad Galat. VI, 3: Si quis exi- titatem. Ad Galat. VI, 3: Si quis exi- stimat se aliquid esse, cum nihil sit, ipse stimat se aliquid esse, cum nihil sit, ipse se seducit. Apocal. 111, 17: Dicis: Quod se seducit. Apocal. 111, 17: Dicis: Quod dives sum et locupletatus, et nullius dives sum et locupletatus, et nullius egeo et nescis quia tu es miser, et mise- egeo et nescis quia tu es miser, et mise- rabilis, et pauper, et cæcus, et nudus. rabilis, et pauper, et cæcus, et nudus. Et subdit generaliter : Et subdit generaliter :

« Omnia hæc mala ab intus, » « Omnia hæc mala ab intus, »

A corrupta voluntate, « procedunt » A corrupta voluntate, « procedunt » ad extra, « et communicant, ». hoc est, ad extra, « et communicant, ». hoc est, coinquinant « hominem. » Exteriora au- coinquinant « hominem. » Exteriora au- tem creaturæ Dei sunt, et neminem se- tem creaturæ Dei sunt, et neminem se- cundum seipsa coinquinant. Genes. I, cundum seipsa coinquinant. Genes. I, 31 Vidit Deus cuncta quæ fecerat : et 31 Vidit Deus cuncta quæ fecerat : et erant valde bona. Ad Tit. 1, 15: Omnia erant valde bona. Ad Tit. 1, 15: Omnia munda mundis coinquinatis autem et munda mundis coinquinatis autem et infidelibus nihil est mundum, sed inqui- infidelibus nihil est mundum, sed inqui-

: :

501 501

natæ sunt eorum et mens et conscientia. natæ sunt eorum et mens et conscientia. Sic igitur terminatur pars de fama po- Sic igitur terminatur pars de fama po- testatis Leonis.. testatis Leonis..

« Et inde surgens abiit in fines Ty- « Et inde surgens abiit in fines Ty- ri et Sidonis et ingressus domum, ri et Sidonis et ingressus domum, neminem voluit scire, et non potuit neminem voluit scire, et non potuit latere. latere.

Mulier enim statim ut audivit de eo, Mulier enim statim ut audivit de eo, cujus filia habebat spiritum immun- cujus filia habebat spiritum immun- dum, intravit, et procidit ad pedes dum, intravit, et procidit ad pedes ejus. ejus.

24 24

25 25

Erat enim mulier gentilis, Syropho- 26 Erat enim mulier gentilis, Syropho- 26 nissa genere. Et rogabat eum ut dæ- nissa genere. Et rogabat eum ut dæ- monium ejiceret de filia ejus. » monium ejiceret de filia ejus. »

Hic incipit pars illa, in qua Leo curam Hic incipit pars illa, in qua Leo curam suæ fortitudinis ostendit, contra id quod suæ fortitudinis ostendit, contra id quod est in actuali peccato, per vexationem est in actuali peccato, per vexationem improbæ libidinis, quæ fit in cordis vo- improbæ libidinis, quæ fit in cordis vo- luntate per consensum statim perficien- luntate per consensum statim perficien- dum in opere: et hoc sub typo curæ dum in opere: et hoc sub typo curæ filiæ Syrophonissæ. filiæ Syrophonissæ.

Dividitur autem hæc pars in tres Dividitur autem hæc pars in tres partes: in quarum prima miraculi hujus partes: in quarum prima miraculi hujus describitur locus: in secunda, describi- describitur locus: in secunda, describi- tur hujus miraculi impetrationis modus : tur hujus miraculi impetrationis modus : in tertia autem miraculi describitur ple- in tertia autem miraculi describitur ple- nus effectus. nus effectus.

In prima dicuntur tria: locus commu- In prima dicuntur tria: locus commu- nis, et locus proprius, et instructionis nis, et locus proprius, et instructionis cautela. cautela.

Dicit igitur « Et inde surgens, » ubi Dicit igitur « Et inde surgens, » ubi insidias et observationes invidorum re- insidias et observationes invidorum re- presserat, tamquam ab indignis recedens, presserat, tamquam ab indignis recedens, « abiit in fines Tyri et Sidonis, » hoc « abiit in fines Tyri et Sidonis, » hoc est, in extremam partem Sidoniæ, in est, in extremam partem Sidoniæ, in qua Tyrus erat et illa pars Judææ con- qua Tyrus erat et illa pars Judææ con- jungebatur. Matth. xv, 21: Egressus jungebatur. Matth. xv, 21: Egressus inde Jesus, secessit in partes Tyri et Si- inde Jesus, secessit in partes Tyri et Si- donis. Sed videtur contra suum dictum donis. Sed videtur contra suum dictum facere quia, Matth. x, 5, dicitur: In facere quia, Matth. x, 5, dicitur: In viam gentium ne abieritis. Ad hoc di- viam gentium ne abieritis. Ad hoc di- cendum quod in finibus illis, Judæi et cendum quod in finibus illis, Judæi et gentes permistim habitabant, et ipse ad gentes permistim habitabant, et ipse ad Judæos declinabat. Adhuc autem non Judæos declinabat. Adhuc autem non

502 502

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

declinabat ad manendum, sed ad trans- declinabat ad manendum, sed ad trans- eundum sicut et venit in civitatem eundum sicut et venit in civitatem Samaria quæ dicitur Sichar'. Samaria quæ dicitur Sichar'.

« Et ingressus domum, » causa quie- « Et ingressus domum, » causa quie- tis, ex labore viæ. Joan. iv, 6: Jesus fa- tis, ex labore viæ. Joan. iv, 6: Jesus fa- tigatus ex itinere, sedebat sic supra fon- tigatus ex itinere, sedebat sic supra fon-

tem. tem.

« Neminem voluit scire, » ut nos eru- « Neminem voluit scire, » ut nos eru- diret humiliter nos ad hominum laudem diret humiliter nos ad hominum laudem occultare. Marc. VI, 31: Venite seorsum occultare. Marc. VI, 31: Venite seorsum in desertum locum, et requiescite pusil- in desertum locum, et requiescite pusil- lum. lum.

« Et non potuit latere, » non de im- « Et non potuit latere, » non de im- potentia propria, sed de precatione suæ potentia propria, sed de precatione suæ laudis. Sicut dicitur, Matth. v, 14: Non laudis. Sicut dicitur, Matth. v, 14: Non potest civitas abscondi supra montem potest civitas abscondi supra montem posita. posita.

Et ideo tangit causam quare latere non Et ideo tangit causam quare latere non potuit, dicens : potuit, dicens :

« Mulier enim, etc. » « Mulier enim, etc. »

Et hæc est pars secunda de modo im- Et hæc est pars secunda de modo im- petrationis miraculi: et hæc impetratio petrationis miraculi: et hæc impetratio fuit per mulierem: et hæc commendatur fuit per mulierem: et hæc commendatur a sex, scilicet a fide, ab affectu naturæ, a sex, scilicet a fide, ab affectu naturæ, a sui adventus devotione, a cultus recti- a sui adventus devotione, a cultus recti- tudine, ab orationis supplicatione, a suæ tudine, ab orationis supplicatione, a suæ indignitatis humana recognitione, indignitatis humana recognitione,