462 462

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD, D. ALB. MAG. ORD. PRÆD,

nis hoc enim etiam pertinet ad Leo- nis hoc enim etiam pertinet ad Leo- nem de tribu Juda et hoc incipit in ca- nem de tribu Juda et hoc incipit in ca- pitulo septimo, ibi, vi, 1 « Et conve- pitulo septimo, ibi, vi, 1 « Et conve- niunt ad eum Pharisæi et quidam de niunt ad eum Pharisæi et quidam de Scribis. » Scribis. »

Adhuc autem prima partium istarum Adhuc autem prima partium istarum subdividitur in particulas quatuor. Cum subdividitur in particulas quatuor. Cum autem actum potestatis in qualibet do- autem actum potestatis in qualibet do- ctrina præcedat potestatis declaratio, ctrina præcedat potestatis declaratio, tangitur in prima particula impedimen- tangitur in prima particula impedimen- tum declarationis illius potestatis ex in- tum declarationis illius potestatis ex in- fidelitate quorumdam. In secunda, ma- fidelitate quorumdam. In secunda, ma- gna illius potestatis ostenditur declaratio, gna illius potestatis ostenditur declaratio, per ministrorum missionem, ibi, y. 7: per ministrorum missionem, ibi, y. 7: « Et vocavit duodecim, et cæpit eos mit- « Et vocavit duodecim, et cæpit eos mit- tere.» Quia autem per hanc declarationem tere.» Quia autem per hanc declarationem fama pervenit ad Herodem, quia credi- fama pervenit ad Herodem, quia credi- dit rex Joannem Baptistam apparuis- dit rex Joannem Baptistam apparuis- se ideo ex incidente inducitur qualiter se ideo ex incidente inducitur qualiter Joannes ab Herode est decollatus, ibi, Joannes ab Herode est decollatus, ibi, . 14 «Et audivit rex Herodes, etc. » . 14 «Et audivit rex Herodes, etc. » In quarta et ultima particula, contine- In quarta et ultima particula, contine- tur relatio ad Dominum facta de po- tur relatio ad Dominum facta de po- testate, quæ per ministerium eorum testate, quæ per ministerium eorum jam fuit declarata, ibi, y. 30: « Et con- jam fuit declarata, ibi, y. 30: « Et con- venientes Apostoli ad Jesum, etc. » venientes Apostoli ad Jesum, etc. »

In prima harum particularum quatuor In prima harum particularum quatuor continentur, scilicet, qualiter ordinata continentur, scilicet, qualiter ordinata charitate Salvator primum suis salutiferæ charitate Salvator primum suis salutiferæ potestatis operationem exhibuit : se- potestatis operationem exhibuit : se- cundo, qualiter sui potestatem in ipso cundo, qualiter sui potestatem in ipso admirati sunt tertio, qualiter potestatem admirati sunt tertio, qualiter potestatem hanc propter sui generis parvitatem et hanc propter sui generis parvitatem et infirmitatem despexerunt : et quarto, infirmitatem despexerunt : et quarto, qualiter ipse Christus Jesus rationem qualiter ipse Christus Jesus rationem reddidit de hujusmodi contemptu, et in- reddidit de hujusmodi contemptu, et in- credulitate. Et hæc per ordinem in lit- credulitate. Et hæc per ordinem in lit- tera continentur. tera continentur.

In primo tria dicuntur, scilicet, Salva- In primo tria dicuntur, scilicet, Salva- toris ad suos accessio: discipulorum in- toris ad suos accessio: discipulorum in- struendorum concomitatio: et potestatis struendorum concomitatio: et potestatis ad salutem suorum in locis solemnibus ad salutem suorum in locis solemnibus publica ostensio. publica ostensio.

Dicit igitur: Dicit igitur:

« Et egressus inde. » « Et egressus inde. »

A locis in quibus puellam suscitaverat, A locis in quibus puellam suscitaverat,

« abiit in patriam suam, »ut ostende- « abiit in patriam suam, »ut ostende- ret ordinem charitatis ad suos. Cantic. II, ret ordinem charitatis ad suos. Cantic. II, 4: Ordinavit in me charitatem. Isa. LVIII, 4: Ordinavit in me charitatem. Isa. LVIII, 7: Carnem tuam ne despexeris. I ad Ti- 7: Carnem tuam ne despexeris. I ad Ti- moth. v, 8: Si quis suorum, et maxime moth. v, 8: Si quis suorum, et maxime domesticorum curam non habet, fidem domesticorum curam non habet, fidem negavit, et est infideli deterior. Ad Ga- negavit, et est infideli deterior. Ad Ga- lat. vi, 10: Dum tempus habemus, ope- lat. vi, 10: Dum tempus habemus, ope- remur bonum ad omnes, maxime autem remur bonum ad omnes, maxime autem ad domesticos fidei. Patria autem sua ad domesticos fidei. Patria autem sua Nazareth vocatur, ubi et conceptus, et Nazareth vocatur, ubi et conceptus, et nutritus est. nutritus est.

« Et sequebantur eum discipuli « Et sequebantur eum discipuli sui, » sui, »

Sicut pulli gallinam, et sicut oves Sicut pulli gallinam, et sicut oves pastorem, et sicut discipuli magistrum. pastorem, et sicut discipuli magistrum. De primo, Matth. xx11, 37: Quoties vo- De primo, Matth. xx11, 37: Quoties vo- lui congregare filios tuos, quemadmo- lui congregare filios tuos, quemadmo- dum gallina congregat pullos suos sub dum gallina congregat pullos suos sub alas, et noluisti. De secundo, Joan.'x, alas, et noluisti. De secundo, Joan.'x, 4: Ante eas vadit et oves illum sequun- 4: Ante eas vadit et oves illum sequun- tur. De tertio, Isa. VIII, 18: Ecce ego tur. De tertio, Isa. VIII, 18: Ecce ego et pueri mei, quos dedit mihi Dominus. et pueri mei, quos dedit mihi Dominus.

« Et facto sabbato, » « Et facto sabbato, »

Die solemni quia tunc multis con- Die solemni quia tunc multis con- fluentibus, multis prodesse poterat. fluentibus, multis prodesse poterat. « Cœpit docere » doctrinam divinam, « Cœpit docere » doctrinam divinam, « in synagoga,» tamquam in loco pu- « in synagoga,» tamquam in loco pu- blico divinis doctrinis consecrato. Joan. blico divinis doctrinis consecrato. Joan. XVIII, 20 Ego semper docui in synagoga, XVIII, 20 Ego semper docui in synagoga, et in templo, quo omnes Judæi conve- et in templo, quo omnes Judæi conve- niunt, et in occulto locutus sum nihil. niunt, et in occulto locutus sum nihil. Isa. XLV, 19 Non in abscondito locutus Isa. XLV, 19 Non in abscondito locutus sum, in loco terræ tenebroso. sum, in loco terræ tenebroso.

« Et multi audientes admirabantur « Et multi audientes admirabantur in doctrina ejus, dicentes: Unde huic in doctrina ejus, dicentes: Unde huic hæc omnia? et quæ est sapientia quæ hæc omnia? et quæ est sapientia quæ data est illi, et virtutes tales quæ data est illi, et virtutes tales quæ per manus ejus efficiuntur? per manus ejus efficiuntur?

Nonne hic est faber, filius Mariæ, Nonne hic est faber, filius Mariæ, frater Jacobi, et Joseph, et Judæ, et frater Jacobi, et Joseph, et Judæ, et

IN EVANG. MARCI, VI-2, 3. IN EVANG. MARCI, VI-2, 3.

Simonis? nonne et sorores ejus hic Simonis? nonne et sorores ejus hic nobiscum sunt? Et scandalizabantur nobiscum sunt? Et scandalizabantur in illo. » in illo. »

Secundum est, in quo tangitur admi- Secundum est, in quo tangitur admi- ratio suorum audientium eum. Et tangit ratio suorum audientium eum. Et tangit tria, scilicet admirationem in communi, tria, scilicet admirationem in communi, et in speciali admirationem sapientiæ, et in speciali admirationem sapientiæ, et in spirituali, admirationem potestatis. et in spirituali, admirationem potestatis. Dicit igitur: «Et multi, » de suis co- Dicit igitur: «Et multi, » de suis co- gnatis, « admirabantur, » alta videntes gnatis, « admirabantur, » alta videntes in opere et verbo, et exigua recolentes in opere et verbo, et exigua recolentes in genere, et bonis fortunæ : et ideo cau- in genere, et bonis fortunæ : et ideo cau- sam altorum in ipso non cognoscentes: sam altorum in ipso non cognoscentes: non advertentes quod scriptum erat, non advertentes quod scriptum erat, I Reg. II, 8 Suscitat de pulvere egenum, I Reg. II, 8 Suscitat de pulvere egenum, et de stercore elevat pauperem, ut sedeat et de stercore elevat pauperem, ut sedeat cum principibus, et solium gloriæ te- cum principibus, et solium gloriæ te- neat. Admirabantur maxime << in doctrina neat. Admirabantur maxime << in doctrina ejus, et deitatem in eo non cre- ejus, et deitatem in eo non cre- dentes. Joan. VII, 5: Neque enim fra- dentes. Joan. VII, 5: Neque enim fra- tres ejus credebant in eum. Joan. I, 11: tres ejus credebant in eum. Joan. I, 11: In propria venit, et sui eum non recepe- In propria venit, et sui eum non recepe-

runt. runt.

« Dicentes Unde huic, » « Dicentes Unde huic, »

Tam despecto, et abjecto, « hæc om- Tam despecto, et abjecto, « hæc om- nia, » tam magna et mirifica, quæ Pro- nia, » tam magna et mirifica, quæ Pro- phetis, et Patriarchis, et Regibus negata phetis, et Patriarchis, et Regibus negata sunt, scire et facere? Sed causam hujus sunt, scire et facere? Sed causam hujus Joannes Baptista consideravit, dicens, Joannes Baptista consideravit, dicens, Joan. 11, 35: Pater diligit Filium, et Joan. 11, 35: Pater diligit Filium, et omnia dedit in manus ejus. Et, ibidem, omnia dedit in manus ejus. Et, ibidem, . 34 Non enim ad mensuram dat Deus . 34 Non enim ad mensuram dat Deus Spiritum Filio: sed dat Spiritum super- Spiritum Filio: sed dat Spiritum super- effluenter in plenitudine omnium dono- effluenter in plenitudine omnium dono-

rum. rum.

« Et quæ sapientia, quæ data est « Et quæ sapientia, quæ data est illi? » illi? »

Specialis admiratio sapientiæ, in verbo Specialis admiratio sapientiæ, in verbo doctrinæ. Bene autem dicunt, « data, » doctrinæ. Bene autem dicunt, « data, » quia non acquisita fuit studio litterarum. quia non acquisita fuit studio litterarum. Joan. vi, 15 Quomodo hic litteras scit, Joan. vi, 15 Quomodo hic litteras scit, сит non didicerit ? sed Paulus, ad сит non didicerit ? sed Paulus, ad Coloss. 11, 3, dicit causam: Quia in ipso Coloss. 11, 3, dicit causam: Quia in ipso

463 463

sunt omnes thesauri sapientiæ et scien- sunt omnes thesauri sapientiæ et scien- tiæ, scilicet Dei, absconditi. tiæ, scilicet Dei, absconditi.

<< Et virtutes. >> << Et virtutes. >>

Specialis admiratio est potestatis, quia Specialis admiratio est potestatis, quia virtus ultimum est potestatis. « Quæ virtus ultimum est potestatis. « Quæ per manus ejus » operativas in diversis per manus ejus » operativas in diversis magnalibus, « efficiuntur ? » quia opera magnalibus, « efficiuntur ? » quia opera negare non poterant. Joan. xv, 24: Si negare non poterant. Joan. xv, 24: Si opera non fecissem in eis, quæ nemo alius opera non fecissem in eis, quæ nemo alius fecit, peccatum non haberent. Joan. v, fecit, peccatum non haberent. Joan. v, 36: Ipsa opera quæ ego facio testimo- 36: Ipsa opera quæ ego facio testimo- nium perhibent de me. Hæc igitur ma- nium perhibent de me. Hæc igitur ma- gna consideraverunt inviti et nolentes. gna consideraverunt inviti et nolentes. Sic enim, ut dicitur, Eccli. XLVII, 9: In Sic enim, ut dicitur, Eccli. XLVII, 9: In omni opere dedit Dominus confessio- omni opere dedit Dominus confessio- nem Sancto, et Excelso in verbo gloriæ. nem Sancto, et Excelso in verbo gloriæ.

« Nonne hic est faber ?» « Nonne hic est faber ?»

Magna visa et audita conferunt ad ge- Magna visa et audita conferunt ad ge- neris infima, et ad fortunæ bona, quæ neris infima, et ad fortunæ bona, quæ videbantur parvitatem ostendere : di- videbantur parvitatem ostendere : di- centes: « Nonne hic est faber? » Non ab centes: « Nonne hic est faber? » Non ab usu actus fabricandi dicitur faber, sed ab usu actus fabricandi dicitur faber, sed ab officio patris putativi: quia Joseph faber officio patris putativi: quia Joseph faber lignarius dicitur fuisse. Nescientes ta- lignarius dicitur fuisse. Nescientes ta- men dicunt verum: quia ipse est faber, men dicunt verum: quia ipse est faber, magni fabri filius, de quo scriptum est magni fabri filius, de quo scriptum est in Psalmo LXXIII, 16: Tu fabricatus esau- in Psalmo LXXIII, 16: Tu fabricatus esau- roram et solem. Job, XXXIV, 13: Quem roram et solem. Job, XXXIV, 13: Quem constituit alium super terram ? aut quem constituit alium super terram ? aut quem posuit super orbem quem fabricatus est. posuit super orbem quem fabricatus est. Job, xxxvi, 18: Tu forsitan cum eo fa- Job, xxxvi, 18: Tu forsitan cum eo fa- bricatus es cælos, qui solidissimi quasi bricatus es cælos, qui solidissimi quasi ære fusi sunt. ære fusi sunt.

. .

« Filius Mariæ, » « Filius Mariæ, »

Quæ secundum fortunam hujus mundi Quæ secundum fortunam hujus mundi quæstu manuum victum quæsivit et quæstu manuum victum quæsivit et ideo a Sanctis quæstuaria vocatur. I ad ideo a Sanctis quæstuaria vocatur. I ad Corinth. IV, 11 et 12: Usque in hanc Corinth. IV, 11 et 12: Usque in hanc horam et esurimus, et sitimus, et nudi horam et esurimus, et sitimus, et nudi sumus, et colaphis cædimur, et instabiles sumus, et colaphis cædimur, et instabiles sumus; et laboramus operantes manibus sumus; et laboramus operantes manibus nostris. Non enim recognoverunt, quod nostris. Non enim recognoverunt, quod propter nos assumpsit istam pauperta- propter nos assumpsit istam pauperta-

464 464

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

tem, ut mundi doceret contemptum, et tem, ut mundi doceret contemptum, et divitias divitias quærere spirituales. II ad Corinth. quærere spirituales. II ad Corinth. VIII, 9: Scitis gratiam Domini nostri Jesu VIII, 9: Scitis gratiam Domini nostri Jesu Christi, quoniam propter vos egenus fa- Christi, quoniam propter vos egenus fa- ctus est, cum esset dives, ut illius inopia ctus est, cum esset dives, ut illius inopia vos divites essetis. vos divites essetis.

« Frater Jacobi. » « Frater Jacobi. »

Frater dicitur hic non uterinus, sed Frater dicitur hic non uterinus, sed consobrinus: quia fuerunt isti filii Ma- consobrinus: quia fuerunt isti filii Ma- riæ, Alphæi filiæ: Jacobus minor, et riæ, Alphæi filiæ: Jacobus minor, et Judas Thaddeus, et Simon Cananæus Judas Thaddeus, et Simon Cananæus sive Zelotes. sive Zelotes.

« Nonne et sorores, » « Nonne et sorores, »

Non uterinæ, sed beatæ Virginis soro- Non uterinæ, sed beatæ Virginis soro- res, hic in loco isto natæ, « nobiscum res, hic in loco isto natæ, « nobiscum sunt? » inter nos conversatæ, in quibus sunt? » inter nos conversatæ, in quibus nihil est tantæ sapientiæ, et nihil tantæ nihil est tantæ sapientiæ, et nihil tantæ virtutis. virtutis.

« Et scandalizabantur in illo. » « Et scandalizabantur in illo. »

Hoc est, occasionem offendiculi et ca- Hoc est, occasionem offendiculi et ca- sus sumpserunt in illo. Luc. 11, 34: Ecce sus sumpserunt in illo. Luc. 11, 34: Ecce positus est hic in ruinam, et in resurre- positus est hic in ruinam, et in resurre- ctionem multorum in Israel, et in si- ctionem multorum in Israel, et in si- gnum cui contradicetur. Isa. VIII, 14 et gnum cui contradicetur. Isa. VIII, 14 et 15: Et erit vobis... in lapidem offensio- 15: Et erit vobis... in lapidem offensio- nis, et in petram scandali, duabus domi- nis, et in petram scandali, duabus domi- bus Israel: in laquem et in ruinam ha- bus Israel: in laquem et in ruinam ha- bitantibus Jerusalem. Et offendent ex bitantibus Jerusalem. Et offendent ex eis plurimi, et cadent, et conterentur, et eis plurimi, et cadent, et conterentur, et irretientur, et capientur. Matth. x1, 6 : irretientur, et capientur. Matth. x1, 6 : Beatus est qui non fuerit scandalizatus Beatus est qui non fuerit scandalizatus

in me. in me.

« Et dicebat illis Jesus: Quia non « Et dicebat illis Jesus: Quia non

facere, nisi paucos infirmos impositis facere, nisi paucos infirmos impositis manibus curavit. manibus curavit.

Et mirabatur propter incredulitatėm Et mirabatur propter incredulitatėm

eorum. » eorum. »

« Et dicebat illis Jesus, » rationem « Et dicebat illis Jesus, » rationem reddens de hujusmodi scandalo, quæ a reddens de hujusmodi scandalo, quæ a consuetudine hominum mala accipitur. consuetudine hominum mala accipitur.

Dicuntur autem hic tria, scilicet, qua- Dicuntur autem hic tria, scilicet, qua- liter Propheta inter suos sine honore liter Propheta inter suos sine honore consuevit esse qualiter hoc ipsum im- consuevit esse qualiter hoc ipsum im- pedimentum fuit salutis suorum: et qua- pedimentum fuit salutis suorum: et qua- liter tandem undique Dominus suam sa- liter tandem undique Dominus suam sa- lutem ingessit. lutem ingessit.

Dicit igitur: « Quia non est Pro- Dicit igitur: « Quia non est Pro- pheta, » qui tamen ex spiratione ac- pheta, » qui tamen ex spiratione ac- cepta, potens est in opere et sermone, cepta, potens est in opere et sermone, sicut dicitur, Luc. xxiv, 19. sicut dicitur, Luc. xxiv, 19.

« Sine honore, » reverentiæ sibi pro- « Sine honore, » reverentiæ sibi pro- pter Dei dona, quæ in ipso sunt, exhiben- pter Dei dona, quæ in ipso sunt, exhiben- do. Esther, VI, 9: Sic honorabitur quem- do. Esther, VI, 9: Sic honorabitur quem- cumque voluerit rex honorare. Psal. cumque voluerit rex honorare. Psal. xx, 6: Gloriam et magnum decorem im. xx, 6: Gloriam et magnum decorem im. pones super eum. pones super eum.

«Nisi in patria sua, » in qua scitur «Nisi in patria sua, » in qua scitur quod principia ejus humilia sunt: et Dei quod principia ejus humilia sunt: et Dei dona in ipso non considerantur. dona in ipso non considerantur.

« Et in cognatione sua, » quæ eum « Et in cognatione sua, » quæ eum sibi similem esse existimat, « et in domo sibi similem esse existimat, « et in domo sua » ex qua secundum carnem proces- sua » ex qua secundum carnem proces- sit. Unde Hilarius; « Inhonoratur Do- sit. Unde Hilarius; « Inhonoratur Do- « minus a suis, quamquam et docendi « minus a suis, quamquam et docendi «prudentia, et operandi virtus, ad ad- «prudentia, et operandi virtus, ad ad- << mirationem moveat. Joseph in patria << mirationem moveat. Joseph in patria « sua affligitur a fratribus, in Ægypto ab « sua affligitur a fratribus, in Ægypto ab « extraneis sublimatur 1. » Numer. XII, « extraneis sublimatur 1. » Numer. XII, 1: Locuta est Maria et Aaron contra 1: Locuta est Maria et Aaron contra Moysem propter uxorem ejus Æthiopis- Moysem propter uxorem ejus Æthiopis- sam. Et, Numer. XVI, 1 et 2, Core, et sam. Et, Numer. XVI, 1 et 2, Core, et Dathan, et Abiron et alii quidam, et Le- Dathan, et Abiron et alii quidam, et Le- vitæ contra Aaron et Moysen surrexerunt. vitæ contra Aaron et Moysen surrexerunt. Genes. xi, 1, Abraham in Chaldæa affli- Genes. xi, 1, Abraham in Chaldæa affli-

est propheta sine honore nisi in pa- gitur: et ideo dicitur ei: Egredere de est propheta sine honore nisi in pa- gitur: et ideo dicitur ei: Egredere de

tria sua, et in domo sua, et in cogna- tria sua, et in domo sua, et in cogna-

tione sua. tione sua.

Et non poterat ibi virtutem ullam Et non poterat ibi virtutem ullam

1 Genes. XLI, 41 et seq. 1 Genes. XLI, 41 et seq.

terra tua, et de cognatione tua, et de terra tua, et de cognatione tua, et de domo patris tui. Matth. x, 36, dicitur: domo patris tui. Matth. x, 36, dicitur: Inimici hominis, domestici ejus. Sic ergo Inimici hominis, domestici ejus. Sic ergo

IN EVANG. MARCI, VI-5, 6, 7. IN EVANG. MARCI, VI-5, 6, 7.

quasi in omnibus est, quod is in quo Dei quasi in omnibus est, quod is in quo Dei dona sunt, a suis despicitur, et ab ex- dona sunt, a suis despicitur, et ab ex- traneis honoratur. Sic et Salvator a Ju- traneis honoratur. Sic et Salvator a Ju- dæis abjicitur, et a Gentibus adoratur. dæis abjicitur, et a Gentibus adoratur.

« Et non poterat, » « Et non poterat, »

Non de impotentia, sed de inconve- Non de impotentia, sed de inconve- nientia non enim conveniens fuit mar- nientia non enim conveniens fuit mar- garitas spargere ante porcos. « Virtutem garitas spargere ante porcos. « Virtutem ullam facere, » quia ea quæ fecit irri- ullam facere, » quia ea quæ fecit irri- debant, et contrariæ virtuti dæmonis at- debant, et contrariæ virtuti dæmonis at- tribuebant. « Nisi paucos, »devotos et tribuebant. « Nisi paucos, »devotos et fideles, « impositis manibus » deificis, fideles, « impositis manibus » deificis, a curavit » ab infirmitatibus suis. Matth. a curavit » ab infirmitatibus suis. Matth. IX, 18: Impone manum IX, 18: Impone manum tuam super tuam super

eam, et vivet. Marci, XVI, 16: Super eam, et vivet. Marci, XVI, 16: Super ægros manus imponent, et bene habebunt. ægros manus imponent, et bene habebunt.

« Et mirabatur propter incredulita- « Et mirabatur propter incredulita- tem eorum. » tem eorum. »

Beda Non quasi de improviso, sed Beda Non quasi de improviso, sed << mirandum ostendit: quia nec Prophe- << mirandum ostendit: quia nec Prophe- « tis credunt, nec ipsi quem præsentem « tis credunt, nec ipsi quem præsentem « cernebant. » Ideo dicitur, Eccli. x1, 2: « cernebant. » Ideo dicitur, Eccli. x1, 2: Non spernas hominem in visu suo, hoc Non spernas hominem in visu suo, hoc est, propter hoc quod humilia vides in est, propter hoc quod humilia vides in ipso. Brevis enim in volatilibus est apis, ipso. Brevis enim in volatilibus est apis, et initium dulcoris habet fructus ejus: et initium dulcoris habet fructus ejus: quia si aliquis mel contemnat, ideo quod quia si aliquis mel contemnat, ideo quod brevissima et indecora apis inter volati- brevissima et indecora apis inter volati- lia illud fructificat, ille stultus reputatur. lia illud fructificat, ille stultus reputatur.

« Et circuibat castella in circuitu, « Et circuibat castella in circuitu, docens. >> docens. >>

Antipophora est. Posset enim aliquis Antipophora est. Posset enim aliquis dicere quod Christus aliquid omisisset de dicere quod Christus aliquid omisisset de contingentibus circa suos, et quod ideo contingentibus circa suos, et quod ideo erant increduli: et ideo obviat dicens, erant increduli: et ideo obviat dicens, quod nihil omisit: quia frequenter « cir- quod nihil omisit: quia frequenter « cir- cuibat castella, » non tantum civitates cuibat castella, » non tantum civitates habitationis eorum undique in circuitu habitationis eorum undique in circuitu provinciæ, « docens, » et doctrinam per provinciæ, « docens, » et doctrinam per miracula et exempla confirmans. Matth.. miracula et exempla confirmans. Matth.. IX, 35: Circuibat Jesus omnes civitates, IX, 35: Circuibat Jesus omnes civitates, et castella, docens in synagogis eorum, et castella, docens in synagogis eorum, et prædicans evangelium regni. Psal. et prædicans evangelium regni. Psal.

XXI XXI

465 465

XXVI, 6: Circuivi et immolavi in taberna- XXVI, 6: Circuivi et immolavi in taberna- culo ejus hostiam vociferationis. culo ejus hostiam vociferationis.

« Et vocavit duodecim, et coepit eos « Et vocavit duodecim, et coepit eos mittere binos, et dabat illis potestatem mittere binos, et dabat illis potestatem spirituum immundorum. » spirituum immundorum. »

Hic incipit pars secunda: in qua decla- Hic incipit pars secunda: in qua decla- ratio famæ potestatis Leonis per minis- ratio famæ potestatis Leonis per minis- trorum missionem ostenditur. trorum missionem ostenditur.

Et habet quatuor paragraphos: in quo- Et habet quatuor paragraphos: in quo- rum primo significat missorum potesta- rum primo significat missorum potesta- tem et auctoritatem. In secundo, tangit tem et auctoritatem. In secundo, tangit eorumdem per observantias institutio- eorumdem per observantias institutio- nem. In tertio, innuit non recipientium nem. In tertio, innuit non recipientium eos condemnationem. In quarto autem, eos condemnationem. In quarto autem, missorum per ministerium suum tangit missorum per ministerium suum tangit fructum et utilitatem. fructum et utilitatem.

In primo horum facit tria: ostendit In primo horum facit tria: ostendit enim hanc missionem esse missionis apo- enim hanc missionem esse missionis apo- stolicæ principium: et ostendit mutuæ stolicæ principium: et ostendit mutuæ societatis eorum solatium et confert eis societatis eorum solatium et confert eis contra impedimentum diaboli (alias, dia- contra impedimentum diaboli (alias, dia- bolicæ potestatis) sancti Spiritus adjuto- bolicæ potestatis) sancti Spiritus adjuto- rium. rium.

De primo dicit: « Et vocavit duode- De primo dicit: « Et vocavit duode- cim,» in unum cor, et in unam fidem, cim,» in unum cor, et in unam fidem, et in unam animam, et in unam verita- et in unam animam, et in unam verita- tem prædicandam. Ad Ephes. IV, tem prædicandam. Ad Ephes. IV, 3 : 3 : Solliciti servare unitatem Spiritus in Solliciti servare unitatem Spiritus in vinculo pacis. Psal. XLIX, 5: Congregate vinculo pacis. Psal. XLIX, 5: Congregate illi sanctos ejus, qui ordinant testamen- illi sanctos ejus, qui ordinant testamen- tum ejus super sacrificia. Genes. XLIX, tum ejus super sacrificia. Genes. XLIX, 2: Congregamini, et audite, filii Jacob, 2: Congregamini, et audite, filii Jacob, audite Israel patrem vestrum. Duodecim audite Israel patrem vestrum. Duodecim autem convocavit: quia isti hierarchæ autem convocavit: quia isti hierarchæ erant, et ordinatores aliorum. Unde, erant, et ordinatores aliorum. Unde, Luc. x, 1, dicitur, quod designavit Do- Luc. x, 1, dicitur, quod designavit Do- minus et alios septuaginta duos, et misit minus et alios septuaginta duos, et misit illos binos ante faciem suam, in omnem illos binos ante faciem suam, in omnem civitatem et locum quo erat ipse ventu- civitatem et locum quo erat ipse ventu- rus. Sed illi mittebantur ut Presbyteri : rus. Sed illi mittebantur ut Presbyteri : duodecim autem ut Episcopi et majores duodecim autem ut Episcopi et majores Prælati. Prælati.

« Et coepit eos mittere, » « Et coepit eos mittere, »

Hoc est, prima missione misit eos, Hoc est, prima missione misit eos,

30 30

466 466

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

quando dixit, Matth. x, 5 et 6: In viam quando dixit, Matth. x, 5 et 6: In viam gentium ne abieritis, et in civitates Sa- gentium ne abieritis, et in civitates Sa- maritanorum ne intraveritis: sed potius maritanorum ne intraveritis: sed potius ite ad oves quæ perierunt domus Israel. ite ad oves quæ perierunt domus Israel. Hæc enim fuit prima missio, in quam Hæc enim fuit prima missio, in quam mittere coepit. Post resurrectionem au- mittere coepit. Post resurrectionem au- tem misit ad Gentes. Et hæc fuit ultima tem misit ad Gentes. Et hæc fuit ultima et completa missio ad prædicandum, et completa missio ad prædicandum, quando dixit, Marc. xvi, 13: Euntes in quando dixit, Marc. xvi, 13: Euntes in mundum universum, prædicate Evange- mundum universum, prædicate Evange- lium omni creaturæ. lium omni creaturæ.

Coepit autem mittere « binos, » quia Coepit autem mittere « binos, » quia caritas minus quam inter duos haberi caritas minus quam inter duos haberi non potest. Et quia adhuc infirmi erant, non potest. Et quia adhuc infirmi erant, ut haberent mutuæ societatis solatium. ut haberent mutuæ societatis solatium. Proverb. xvIII, 19: Frater qui adjuva- Proverb. xvIII, 19: Frater qui adjuva- tur a fratre, quasi civitas firma. Eccle. tur a fratre, quasi civitas firma. Eccle. IV, 9 et 10: Melius est duos esse simul IV, 9 et 10: Melius est duos esse simul quam unum : habent enim emolumentum quam unum : habent enim emolumentum societatis suæ. Si unus ceciderit, ab al- societatis suæ. Si unus ceciderit, ab al- tero fulcietur. Væ soli, quia cum ceci- tero fulcietur. soli, quia cum ceci- derit, non habet sublevantem se. Quando derit, non habet sublevantem se. Quando autem perfecti erant in spiritu post Re- autem perfecti erant in spiritu post Re- surrectionem, et Ascensionem, et Spiri- surrectionem, et Ascensionem, et Spiri- tus sancti perceptionem, misit eos sim- tus sancti perceptionem, misit eos sim- pliciter sive binos, sive solos, quia tunc pliciter sive binos, sive solos, quia tunc erant Spiritu sancto solidati. Sic ergo erant Spiritu sancto solidati. Sic ergo misit, ut ex missione haberent auctori- misit, ut ex missione haberent auctori- tatem. Luc. x, 3: Ite, ecce ego mitto vos: tatem. Luc. x, 3: Ite, ecce ego mitto vos: Matth. x, 16: Ecce ego mitto vos. Isa. Matth. x, 16: Ecce ego mitto vos. Isa. VI, 8: Ecce ego, mitte me. Jerem. 1, 7: VI, 8: Ecce ego, mitte me. Jerem. 1, 7: Ad omnia quæ mittam te, ibis: et uni- Ad omnia quæ mittam te, ibis: et uni- versa quæcumque mandavero tibi, loque- versa quæcumque mandavero tibi, loque-

ris ad eos. ris ad eos.

« Et dabat illis potestatem spirituum « Et dabat illis potestatem spirituum immundorum, »> immundorum, »>

Hoc est, dabat illis potestatem Spiritus Hoc est, dabat illis potestatem Spiritus sancti quia potestate possent compesce- sancti quia potestate possent compesce- re spiritus immundos, nec possent impe- re spiritus immundos, nec possent impe- dire audientes se a fidei receptione et sa- dire audientes se a fidei receptione et sa- cramentorum. Et hanc potestatem exer- cramentorum. Et hanc potestatem exer- cet Ecclesia in suis exorcistis. Joan, xx, 22 cet Ecclesia in suis exorcistis. Joan, xx, 22 et 23 Accipite Spiritum sanctum : quo- et 23 Accipite Spiritum sanctum : quo- rum remiseritis peccata, remittuntur eis. rum remiseritis peccata, remittuntur eis.

1 Cf. Luc. XII, 22. 1 Cf. Luc. XII, 22.

Luc. ix, 1 Dedit illis potestatem super Luc. ix, 1 Dedit illis potestatem super omnia dæmonia, et ut languores cura- omnia dæmonia, et ut languores cura-

rent. rent.

« Et præcepit eis ne quid tollerent « Et præcepit eis ne quid tollerent in via, nisi virgam tantum : non pe- in via, nisi virgam tantum : non pe- ram, non panem, neque in zona æs, ram, non panem, neque in zona æs, Sed calceatos sandaliis, et ne indue- Sed calceatos sandaliis, et ne indue- rentur duabus tunicis. »> rentur duabus tunicis. »>

Secundus est paragraphus, in quo tan- Secundus est paragraphus, in quo tan- git ministrorum per observantias insti- git ministrorum per observantias insti- tutionem. tutionem.

Tanguntur autem in hoc paragrapho Tanguntur autem in hoc paragrapho duo, scilicet institutio pertinens ad viam, duo, scilicet institutio pertinens ad viam, et institutio pertinens ad hospitium. et institutio pertinens ad hospitium.

In primo dicit septem: quorum pri- In primo dicit septem: quorum pri- mum est universaliter tollendorum in via mum est universaliter tollendorum in via

prohibitivum, cum dicit : « Et præcepit prohibitivum, cum dicit : « Et præcepit eis,» in prima missione, « ne quid, » hoc eis,» in prima missione, « ne quid, » hoc est, aliquid præter necessariorum, « tol- est, aliquid præter necessariorum, « tol- lerent in via, » ut tota sollicitudo eorum lerent in via, » ut tota sollicitudo eorum congregata converteretur ad evangeli- congregata converteretur ad evangeli- zandum. Tunc enim misit amatos, non zandum. Tunc enim misit amatos, non odiosos ad fratres et oves, et semper odiosos ad fratres et oves, et semper apud se repositam habebant decimam, apud se repositam habebant decimam, quæ peregrinis debebatur, sicut dicitur, quæ peregrinis debebatur, sicut dicitur, Exod. XXII, 29. Sicut enim dicitur, Deu- Exod. XXII, 29. Sicut enim dicitur, Deu- ter. x, 18: Dominus amat peregrinum, ter. x, 18: Dominus amat peregrinum, et dat ei victum atque vestitum. Præterea et dat ei victum atque vestitum. Præterea illi, ad quos tunc misit, a patribus insti- illi, ad quos tunc misit, a patribus insti- tuti erant ad hospitalitatem: et ideo de tuti erant ad hospitalitatem: et ideo de necessariis nihil oportuit eos esse solli- necessariis nihil oportuit eos esse solli- citos. Matth. VI, 31 et 32: Nolite solli- citos. Matth. VI, 31 et 32: Nolite solli- citi esse, dicentes : Quid manducabimus, citi esse, dicentes : Quid manducabimus, aut quid bibemus, aut quo operiemur? aut quid bibemus, aut quo operiemur? Hæc enim omnia gentes inquirunt. Scit Hæc enim omnia gentes inquirunt. Scit enim Pater vester quia his omnibus indi- enim Pater vester quia his omnibus indi- getis. Psal. LXXVII, 19 et 20 : Male lo- getis. Psal. LXXVII, 19 et 20 : Male lo- cuti sunt de Deo: dixerunt: Numquid cuti sunt de Deo: dixerunt: Numquid poterit Deus parare mensam in deserto?... poterit Deus parare mensam in deserto?... numquid et panem poterit dare, aut pa- numquid et panem poterit dare, aut pa- rare mensam populo suo ? rare mensam populo suo ?

IN EVANG. MARCI, VI-8, 9. IN EVANG. MARCI, VI-8, 9.

« Nisi virgam tantum. » « Nisi virgam tantum. »

Hoc est secundum, ubi concedi sus- Hoc est secundum, ubi concedi sus- tentantium accipiendi potestatem. Et vi- tentantium accipiendi potestatem. Et vi- detur esse contrarium quod dicitur, detur esse contrarium quod dicitur, Matth. x, 10, et Luc. 1x, 3, ubi inhibet Matth. x, 10, et Luc. 1x, 3, ubi inhibet in via accipere baculum. Ad hoc dicen- in via accipere baculum. Ad hoc dicen- dum quod ista institutio, quam super dum quod ista institutio, quam super Matthæum notavimus 1, non fuit nisi per Matthæum notavimus 1, non fuit nisi per primam missionem, in qua non odiosi primam missionem, in qua non odiosi erant Apostoli et mittebantur ad eos qui erant Apostoli et mittebantur ad eos qui hospitales erant, et apud se unam trium hospitales erant, et apud se unam trium decimarum habebant semper repositam, decimarum habebant semper repositam, per quam peregrinis recipiendis suffici- per quam peregrinis recipiendis suffici- ebant. Virga autem significabat tria, ebant. Virga autem significabat tria, secundum tres actus ipsius. Sustentat secundum tres actus ipsius. Sustentat enim lassum, dirigit regendum, et de- enim lassum, dirigit regendum, et de- fendit et impugnat. Et quoad primos duos fendit et impugnat. Et quoad primos duos actus virga hic conceditur. Quia per vir- actus virga hic conceditur. Quia per vir- gam secundum quod sustentat lassum, gam secundum quod sustentat lassum, potestas intelligitur accipiendi ea quæ ad potestas intelligitur accipiendi ea quæ ad sustentationem pertinent necessitatis, ab sustentationem pertinent necessitatis, ab his quibus evangelizatur unde, Matth. x, his quibus evangelizatur unde, Matth. x, 10, dicit, quod dignus est operarius cibo 10, dicit, quod dignus est operarius cibo suo. Et, Luc. x, 7: Edentes et bibentes suo. Et, Luc. x, 7: Edentes et bibentes quæ apud illos sunt. Ad Galat. VI, 6: quæ apud illos sunt. Ad Galat. VI, 6: Communicet is qui catechizatur verbo, Communicet is qui catechizatur verbo, ei qui se catechizat, in omnibus bonis. ei qui se catechizat, in omnibus bonis. I ad Corinth, 1x, 14: Dominus ordinavit I ad Corinth, 1x, 14: Dominus ordinavit iis qui Evangelium annuntiant, de Evan- iis qui Evangelium annuntiant, de Evan- gelio vivere. Hoc igitur significat virga gelio vivere. Hoc igitur significat virga sustentationis lassi. Virga autem dirigit sustentationis lassi. Virga autem dirigit regendum, sicut dicitur in Psalmo XLIV, regendum, sicut dicitur in Psalmo XLIV, 7 et 8: Virga directionis virga regni 7 et 8: Virga directionis virga regni tui. Dilexisti justitiam, et odisti iniqui- tui. Dilexisti justitiam, et odisti iniqui- tatem. Exod. IV, 17: Virgam quoque tatem. Exod. IV, 17: Virgam quoque hanc sume in manu tua, in qua facturus hanc sume in manu tua, in qua facturus es signa. Et hoc modo iterum hic conce- es signa. Et hoc modo iterum hic conce- ditur virga. Tertius usus est virgæ per- ditur virga. Tertius usus est virgæ per- cussionis et defensionis : et quia Apostoli cussionis et defensionis : et quia Apostoli non erant odiosi, nemo eos in hac mis- non erant odiosi, nemo eos in hac mis- sione impugnavit: et ideo virga in hoc sione impugnavit: et ideo virga in hoc usu interdicitur. Isa. XIV, 5 et 6 Con- usu interdicitur. Isa. XIV, 5 et 6 Con- trivit Dominus baculum impiorum, vir- trivit Dominus baculum impiorum, vir- gam dominantium, cædentem populos in gam dominantium, cædentem populos in

1 Cf. Enarrat. in cap. X Matthæi, ad ŷ. 10. 1 Cf. Enarrat. in cap. X Matthæi, ad ŷ. 10. Tom. XX. hujusce editionis. Tom. XX. hujusce editionis.

2 Matth. x, 10; Luc. 1x, 3. 2 Matth. x, 10; Luc. 1x, 3.

467 467

indignatione plaga insanabili, subjicien- indignatione plaga insanabili, subjicien- tem in furore gentes, persequentem cru- tem in furore gentes, persequentem cru- deliter. I ad Timoth. In, 2 et 3, inter cæ- deliter. I ad Timoth. In, 2 et 3, inter cæ- tera quæ de episcopo dicuntur, dicitur, tera quæ de episcopo dicuntur, dicitur, quod oportet eum non esse percussorem. quod oportet eum non esse percussorem. Sic igitur virga hic interdicitur. Sic igitur virga hic interdicitur.

«Non peram. » «Non peram. »

Tertium est quod interdicitur. Pera au- Tertium est quod interdicitur. Pera au- tem significat gestatorium oneris sæculi, tem significat gestatorium oneris sæculi, sicut dicit Glossa. Et hoc est, quando sicut dicit Glossa. Et hoc est, quando Evangelium convertitur in quæstum, sic- Evangelium convertitur in quæstum, sic- ut faciunt quæstuarii. I ad Timoth. vi, ut faciunt quæstuarii. I ad Timoth. vi, 5: Existimantium quæstum esse pietatem. 5: Existimantium quæstum esse pietatem. Sapient. xv, 12: Estimantes vitam ho- Sapient. xv, 12: Estimantes vitam ho- minum compositam esse ad lucrum, et minum compositam esse ad lucrum, et oportere undecumque, etiam ex malo ac- oportere undecumque, etiam ex malo ac- quirere. Hanc peram portant, qui cum quirere. Hanc peram portant, qui cum Giezi vendunt sacramenta et gratias, vel Giezi vendunt sacramenta et gratias, vel emere intendunt cum Simone et Jasone ³. emere intendunt cum Simone et Jasone ³. Sic ergo pera, Evangelici quæstus reser- Sic ergo pera, Evangelici quæstus reser- vatorium, interdicitur. vatorium, interdicitur.

«Non panem. » «Non panem. »

Hoc est quartum. Hujus jam assignata Hoc est quartum. Hujus jam assignata est ratioquia panem sibi debitum in est ratioquia panem sibi debitum in omni loco invenerunt paratum in prima omni loco invenerunt paratum in prima missione in repositione decimæ, qui pau- missione in repositione decimæ, qui pau- peribus debebatur. Unde, Matth. xv1, 8 et peribus debebatur. Unde, Matth. xv1, 8 et seq. Quid cogitatis intra vos, modicæ seq. Quid cogitatis intra vos, modicæ fidei, quia panes non habetis? Nondum fidei, quia panes non habetis? Nondum intelligitis, neque recordamini quinque intelligitis, neque recordamini quinque panum in quinque millia hominum, panum in quinque millia hominum, et quot cophinos sumpsistis? Neque se- et quot cophinos sumpsistis? Neque se- ptem panum in quatuor millia homi- ptem panum in quatuor millia homi- num, et quot sportas sumpsistis? Sa- num, et quot sportas sumpsistis? Sa- pient. xvI, 20: Paratum panem de cœlo pient. xvI, 20: Paratum panem de cœlo præstitisti illis sine labore. Genes. XLVIII, præstitisti illis sine labore. Genes. XLVIII, 15 Deus qui pascit me ab adolescentia 15 Deus qui pascit me ab adolescentia mea. Tamen Glossa dicit quod in pane mea. Tamen Glossa dicit quod in pane prohibet delicias. Genes. XLIX, 20 : Aser, prohibet delicias. Genes. XLIX, 20 : Aser, pinguis panis ejus, et præbebit delicias pinguis panis ejus, et præbebit delicias regibus. regibus.

3. De Giezi (IV Reg. v, 20 et seq.). De Simone 3. De Giezi (IV Reg. v, 20 et seq.). De Simone (Act. VIII, 18 et 19). De Jasone (II Machab. IV, (Act. VIII, 18 et 19). De Jasone (II Machab. IV, 7 et seq.) 7 et seq.)

468. 468.

« Neque in zona æs, » « Neque in zona æs, »

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

Ad emendum viaticum. Et tunc vide- Ad emendum viaticum. Et tunc vide- tur esse contrarium quod dicit, Joan. Iv, tur esse contrarium quod dicit, Joan. Iv, 8, ubi dicit quod discipuli abierunt in ci- 8, ubi dicit quod discipuli abierunt in ci- vitatem ut cibos emerent. Siç ergo Domi- vitatem ut cibos emerent. Siç ergo Domi- nus portabat æs quo emebantur necessa- nus portabat æs quo emebantur necessa- ria et tunc etiam debuit illud concedere ria et tunc etiam debuit illud concedere Apostolis. Adhuc autem, Joan. x11, 6, di- Apostolis. Adhuc autem, Joan. x11, 6, di- citur de Juda Iscariote, quia fur erat et citur de Juda Iscariote, quia fur erat et loculos habens, ea quæ mittebantur por- loculos habens, ea quæ mittebantur por- tabat. Videtur ergo, quod et Apostoli tabat. Videtur ergo, quod et Apostoli exemplo Domini ista portare debuerant. exemplo Domini ista portare debuerant. Joan. XIII, 15 Exemplum dedi vobis, ut Joan. XIII, 15 Exemplum dedi vobis, ut quemadmodum ego feci vobis, ita et vos quemadmodum ego feci vobis, ita et vos faciatis. Ad hoc dicendum, quod num- faciatis. Ad hoc dicendum, quod num- quam prohibuit Dominus simpliciter ne quam prohibuit Dominus simpliciter ne æs in zonis portaretur: sed prohibet eis æs in zonis portaretur: sed prohibet eis (alias, æris) sollicitudinem, ubi æs non (alias, æris) sollicitudinem, ubi æs non est necessarium apud amicos autem est necessarium apud amicos autem hospitales, et eis qui habent apud se un- hospitales, et eis qui habent apud se un- de tenebantur ex lege recipere, non erat de tenebantur ex lege recipere, non erat æs necessarium, et ideo ibi prohibet: et æs necessarium, et ideo ibi prohibet: et ad tales in prima missione Apostoli ad tales in prima missione Apostoli mittebantur, et ideo in illa missione pro- mittebantur, et ideo in illa missione pro- hibuit. Luc. XXII, 35 et 36: Quando hibuit. Luc. XXII, 35 et 36: Quando misi vos sine sacculo, et pera, et cal- misi vos sine sacculo, et pera, et cal- ceamentis, numquid aliquid defuit vo- ceamentis, numquid aliquid defuit vo- bis? At illi dixerunt: Nihil. Sacculus bis? At illi dixerunt: Nihil. Sacculus autem idem signat apud Lucam, quod in autem idem signat apud Lucam, quod in zonis æs apud Marcum. zonis æs apud Marcum.

Ad id ergo quod objicitur de Domino: Ad id ergo quod objicitur de Domino: Dicendum, quod cibos emi fecit in civi- Dicendum, quod cibos emi fecit in civi- tate Samaritanorum, qui peregrinos Ju- tate Samaritanorum, qui peregrinos Ju- dæos non receperunt: quia ibi erat æs dæos non receperunt: quia ibi erat æs necessarium, et ideo patet quod non est necessarium, et ideo patet quod non est instantia quia in ista missione interdixit instantia quia in ista missione interdixit Apostolis, ne intrarent in civitates Sama- Apostolis, ne intrarent in civitates Sama- ritanorum. Ad aliud dicendum, quod jam ritanorum. Ad aliud dicendum, quod jam Dominus cum discipulis factus fuerat Dominus cum discipulis factus fuerat odiosus, propter veritatis prædicationem: odiosus, propter veritatis prædicationem: et ideo cogebatur recipere quæ amici et ideo cogebatur recipere quæ amici mittebant, ut necessaria emerentur: et mittebant, ut necessaria emerentur: et hoc in tali casu etiam non interdixit Apo- hoc in tali casu etiam non interdixit Apo- stolis. Unde, Luc. XXII, 36: Et nunc qui stolis. Unde, Luc. XXII, 36: Et nunc qui habet sacculum, tollat, similiter et pe- habet sacculum, tollat, similiter et pe- ram et qui non habet, vendat tunicam ram et qui non habet, vendat tunicam

1 Joan. xix, 23. 1 Joan. xix, 23.

suam, et emat gladium. Nec hoc est con- suam, et emat gladium. Nec hoc est con- tra Christi exemplum, vel verbum. tra Christi exemplum, vel verbum.

« Sed calceatos sandaliis. >> « Sed calceatos sandaliis. >>

Sextum est. Et videtur esse contrarium Sextum est. Et videtur esse contrarium ad id quod dicitur, Matth. x, 10, et Luc. ad id quod dicitur, Matth. x, 10, et Luc. x, 4, ubi prohibentur calceamenta. Sed ad x, 4, ubi prohibentur calceamenta. Sed ad hoc dicendum, quod sandalium non est hoc dicendum, quod sandalium non est calceamentum, sed solea, qua sola planta calceamentum, sed solea, qua sola planta ab attritione vel punctione spinarum, vel ab attritione vel punctione spinarum, vel aliarum acutarum rerum obviantium in aliarum acutarum rerum obviantium in via defenditur ne læso pede iter evange- via defenditur ne læso pede iter evange- lizantis impediatur. Per calceamentum lizantis impediatur. Per calceamentum autem superfluus cultus intelligitur cal- autem superfluus cultus intelligitur cal- ceorum et ideo non est contrarium. In ceorum et ideo non est contrarium. In terra enim calida sufficit usus solearum, terra enim calida sufficit usus solearum, et in terra glacialibus frigoribus constri- et in terra glacialibus frigoribus constri- cta non interdicitur usus calceorum et cta non interdicitur usus calceorum et caligarum. Act. x11, 8: Præcingere, et caligarum. Act. x11, 8: Præcingere, et calcea te caligas tuas. Hinc inolevit usus, calcea te caligas tuas. Hinc inolevit usus, quod Episcopi utuntur sandaliis. Cantic. quod Episcopi utuntur sandaliis. Cantic. VII, 1 Quam pulchri sunt gressus tui in VII, 1 Quam pulchri sunt gressus tui in calceamentis, filia principis. Ad Ephes. calceamentis, filia principis. Ad Ephes. VI, 15 Calceati pedes in præparatione VI, 15 Calceati pedes in præparatione Evangelii pacis. Evangelii pacis.

« Et ne induerentur duabus tuni- « Et ne induerentur duabus tuni- cis. » cis. »

Duæ tunicæ sunt duæ induviæ tunica- Duæ tunicæ sunt duæ induviæ tunica- rum, quarum altera est ad necessitatem, rum, quarum altera est ad necessitatem, et altera ad decorem: et idem est ac si et altera ad decorem: et idem est ac si dicat: Non habeatis mutatoria vestimento- dicat: Non habeatis mutatoria vestimento- rum quia et Dominus quinque genera rum quia et Dominus quinque genera vestium legitur habuisse, sed quia om- vestium legitur habuisse, sed quia om- nes erant necessariæ, ideo omnes pro nes erant necessariæ, ideo omnes pro unica tunica computantur : et ideo dicit unica tunica computantur : et ideo dicit Glossa «Nec unam induti, aliam in fu- Glossa «Nec unam induti, aliam in fu- turo reservent : » quia hoc esset super- turo reservent : » quia hoc esset super- fluum, et esset habere mutatoria vesti- fluum, et esset habere mutatoria vesti- mentorum et ideo addit Glossa: « << Non mentorum et ideo addit Glossa: « << Non quod una tunica in locis glacialibus con- quod una tunica in locis glacialibus con- tenti esse debeamus. » De talibus enim tenti esse debeamus. » De talibus enim superfluis dicit Jacobus, v, 2 et 3 : Vesti- superfluis dicit Jacobus, v, 2 et 3 : Vesti- menta vestra a tineis comesta sunt. Au- menta vestra a tineis comesta sunt. Au- rum, et argentum vestrum æruginavit : et rum, et argentum vestrum æruginavit : et

11 11

IN EVANG. MARCI, VI-10, 11, 12, 13. IN EVANG. MARCI, VI-10, 11, 12, 13.

ærugo eorum in testimonium vobis erit, ærugo eorum in testimonium vobis erit, et manducabit carnes vestras sicut et manducabit carnes vestras sicut ignis. ignis.

« Et dicebat feis: Quocumque in- « Et dicebat feis: Quocumque in- troieritis in domum, illic manete do- troieritis in domum, illic manete do- nec exeatis inde. » nec exeatis inde. »

Tangit hic inviolabilis hospitii institu- Tangit hic inviolabilis hospitii institu- tionem. Et est tantum una institutio, tionem. Et est tantum una institutio, quod scilicet per domos non discurrant : quod scilicet per domos non discurrant : quia hoc signum esset animi vagabundi, quia hoc signum esset animi vagabundi, ēt instabilitatis, sicut dicitur, Proverb. VII, ēt instabilitatis, sicut dicitur, Proverb. VII, 10 et seq., de muliere garrula, et vaga, 10 et seq., de muliere garrula, et vaga, quæ quietis impatiens, nec valens in quæ quietis impatiens, nec valens in domo consistere pedibus suis, nunc foris, domo consistere pedibus suis, nunc foris, nunc in plateis, etc. II ad Timoth.11, 5 et nunc in plateis, etc. II ad Timoth.11, 5 et 6: Et hos devita: ex his enim sunt qui 6: Et hos devita: ex his enim sunt qui penetrant domos, et captivas ducunt mu- penetrant domos, et captivas ducunt mu- lierculas oneratas peccatis, etc. Jerem. lierculas oneratas peccatis, etc. Jerem. xiv, 10 : Populus hic dilexit movere pe- xiv, 10 : Populus hic dilexit movere pe- des suos, et non quievit, et Domino non des suos, et non quievit, et Domino non placuit. Utile enim est ut doctor verita- placuit. Utile enim est ut doctor verita- tis, et pastor animarum, locum habeat tis, et pastor animarum, locum habeat notum, in quo ab omnibus certissime notum, in quo ab omnibus certissime possit requiri. Tamen quamvis honestum possit requiri. Tamen quamvis honestum præcipiat eligere locum, et hospitem, ta- præcipiat eligere locum, et hospitem, ta- men contributionem pro expensis ab aliis men contributionem pro expensis ab aliis faciendam non interdicit. Unde Aposto- faciendam non interdicit. Unde Aposto- lus laudat Philippenses, ad Philip. 1v, lus laudat Philippenses, ad Philip. 1v, 16, et seq., quia tales filii mittebant con- 16, et seq., quia tales filii mittebant con- tributiones, dicens: Quia et Thessaloni- tributiones, dicens: Quia et Thessaloni- cam semel et bis in usum mihi misistis. cam semel et bis in usum mihi misistis. Non quia quæro datum, sed requiro³fru- Non quia quæro datum, sed requiro³fru- ctum abundantem in ratione vestra. Ha- ctum abundantem in ratione vestra. Ha- beo autem omnia, et abundo: repletus beo autem omnia, et abundo: repletus sum, acceptis ab Epaphrodito quæ mi- sum, acceptis ab Epaphrodito quæ mi- sistis, odorem suavitatis, hostiam acce- sistis, odorem suavitatis, hostiam acce- ptam, placentem Deo. ptam, placentem Deo.

« Et quicumque non receperint vos, « Et quicumque non receperint vos, nec audierint vos, exeuntes inde, ex- nec audierint vos, exeuntes inde, ex-

1 Cf. Luc. x, 12. 1 Cf. Luc. x, 12.

2 Cf. Enarrationes in Matth. x, 5 et seq. Tom. 2 Cf. Enarrationes in Matth. x, 5 et seq. Tom.

469 469

cutite pulverem de pedibus vestris in cutite pulverem de pedibus vestris in testimonium illis. » testimonium illis. »

Tangit hic poenam non recipientium Tangit hic poenam non recipientium prædicatores salutis. prædicatores salutis.

Dicit ergo «Quicumque non recepe- Dicit ergo «Quicumque non recepe- rint vos, » hospitio, « nec audierint vos,» rint vos, » hospitio, « nec audierint vos,» id est, audire noluerint verbum salutis a id est, audire noluerint verbum salutis a vobis, « exeuntes inde, » de domibus et vobis, « exeuntes inde, » de domibus et civitatibus illorum, « excutite pulverem, » civitatibus illorum, « excutite pulverem, » qui significat laborem vestri itineris sus- qui significat laborem vestri itineris sus- ceptum pro salute illorum, « de pedibus ceptum pro salute illorum, « de pedibus vestris. » Quod erit signum, quod animas vestris. » Quod erit signum, quod animas vestras liberastis, faciendo quod in vobis vestras liberastis, faciendo quod in vobis est, nec effugistis laborem, ut illi salva- est, nec effugistis laborem, ut illi salva-

rentur. rentur.

« Intestimonium illis, » ne injuste « Intestimonium illis, » ne injuste condemnentur, qui salutem sibi obla- condemnentur, qui salutem sibi obla- tam recipere noluerunt. Unde, Matth. x, tam recipere noluerunt. Unde, Matth. x, 15, additur: Tolerabilius erit terræ So- 15, additur: Tolerabilius erit terræ So- domorum et Gomorrhæorum in die ju- domorum et Gomorrhæorum in die ju- dicii, quam illi civitati', quoad hoc, quod dicii, quam illi civitati', quoad hoc, quod perfectæ gratiæ prædicatores ad illos non perfectæ gratiæ prædicatores ad illos non sunt missi. Sic pulverem pedem excussit sunt missi. Sic pulverem pedem excussit Paulus, Act. xx, 26 et 27, quando dixit: Paulus, Act. xx, 26 et 27, quando dixit: Mundus sum a sanguine omnium ve- Mundus sum a sanguine omnium ve- strum. Non enim subterfugi, quominus strum. Non enim subterfugi, quominus annuntiarem omne consilium Dei vobis. annuntiarem omne consilium Dei vobis. Sic dicit Dominus, Ezechiel. 111, 18 et Sic dicit Dominus, Ezechiel. 111, 18 et 19 Si, dicente me ad impium: Morte 19 Si, dicente me ad impium: Morte morieris, etc. Si autem tu annuntiaveris morieris, etc. Si autem tu annuntiaveris impio, et ille non conversus fuerit ab im- impio, et ille non conversus fuerit ab im- pietate sua, et a via sua impia, ipse pietate sua, et a via sua impia, ipse quidem in iniquitate morietur : tu au- quidem in iniquitate morietur : tu au- tem animam tuam liberasti. tem animam tuam liberasti.

Hæc igitur est expositio litteralis. Alias Hæc igitur est expositio litteralis. Alias autem expositiones in Matthæo et in autem expositiones in Matthæo et in Luca aliquis requirere poterit 2. Luca aliquis requirere poterit 2.

« Et exeuntes prædicabant ut pœ- « Et exeuntes prædicabant ut pœ- nitentiam agerent: nitentiam agerent:

Et dæmonia multa ejiciebant, et un- Et dæmonia multa ejiciebant, et un- gebant oleo multos ægros, et sana- gebant oleo multos ægros, et sana- bant. ». bant. ».

XX hujusce editionis. Luc. x, 1 et seq. XX hujusce editionis. Luc. x, 1 et seq.

Tom, XXII. Tom, XXII.

18 18

470 470

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

Tangitur hic istius legationis fructus et Tangitur hic istius legationis fructus et utilitas. utilitas.

Tanguntur autem hic quatuor, scilicet, Tanguntur autem hic quatuor, scilicet, doctrina in verbo, quam notat quando doctrina in verbo, quam notat quando dicit: «Et exeuntes » de præsentia con- dicit: «Et exeuntes » de præsentia con- templationis vultus Domini. Isa. xxx, templationis vultus Domini. Isa. xxx, 22 Egredere, dices ei. Cantic. VII, 11: 22 Egredere, dices ei. Cantic. VII, 11: Egrediamur in agrum, commoremur in Egrediamur in agrum, commoremur in villis. villis.

« Prædicabant, » verbo doctrinæ. Pro- « Prædicabant, » verbo doctrinæ. Pro- verb. v, 16 In plateis aquas tuas divi- verb. v, 16 In plateis aquas tuas divi- de. Matth. xxvIII, 19: Docete omnes gen- de. Matth. xxvIII, 19: Docete omnes gen- tes. Prædicabant autem, « ut poenitentiam tes. Prædicabant autem, « ut poenitentiam agerent, » quia sic etiam Christi prædica- agerent, » quia sic etiam Christi prædica- tio et Joannis Baptistæ incipiebat, Matth. tio et Joannis Baptistæ incipiebat, Matth.

IV, IV,

17 Pænitentiam agite: appropin- 17 Pænitentiam agite: appropin- quavit enim regnum cœlorum 1. Pœni- quavit enim regnum cœlorum 1. Pœni- tentia enim tabula est, per quam eva- tentia enim tabula est, per quam eva- dunt naufragium passi: et est prima vir- dunt naufragium passi: et est prima vir- tus ejus, qui a peccatis recedere intendit. tus ejus, qui a peccatis recedere intendit. Act. 11, 19 Poenitemini igitur, et con- Act. 11, 19 Poenitemini igitur, et con- vertimini, ut deleantur peccata vestra. vertimini, ut deleantur peccata vestra.

« Et dæmonia multa ejiciebant. » « Et dæmonia multa ejiciebant. »

Secunda utilitas est in compescendo Secunda utilitas est in compescendo vim dæmonis per exorcismos factos in vim dæmonis per exorcismos factos in nomine Christi. Luc. x, 17: Domine, nomine Christi. Luc. x, 17: Domine, etiam dæmonia subjiciuntur nobis in no- etiam dæmonia subjiciuntur nobis in no- mine tuo. Dicit autem « multa, » quia mine tuo. Dicit autem « multa, » quia infra Apostoli dicent 2, quod quemdam infra Apostoli dicent 2, quod quemdam ejicere non poterant, propter fidei suæ ejicere non poterant, propter fidei suæ parvitatem quem tamen Christus ejecit parvitatem quem tamen Christus ejecit in oratione et jejunio. in oratione et jejunio.

« Et ungebant oleo »> « Et ungebant oleo »>

Sacrato et infirmorum, «multos ægros.» Sacrato et infirmorum, «multos ægros.» Et hæc est tertia utilitas, quæ est dispen- Et hæc est tertia utilitas, quæ est dispen- satio sacramentorum et ab hinc intelli- satio sacramentorum et ab hinc intelli- gitur institutum sacramentum extremæ gitur institutum sacramentum extremæ unctionis. Jacob. v, 14 et 15: Inducat unctionis. Jacob. v, 14 et 15: Inducat presbyteros Ecclesiæ, et orent super eum, presbyteros Ecclesiæ, et orent super eum, ungentes eum oleo in nomine Domini: ungentes eum oleo in nomine Domini: et oratio fidei salvabit infirmum. Psal. et oratio fidei salvabit infirmum. Psal. LXXXVIII, 21 et 23: Oleo sancto meo unxi LXXXVIII, 21 et 23: Oleo sancto meo unxi eum.... Nihil proficiet inimicus in eo. eum.... Nihil proficiet inimicus in eo.

1 Cf. Luc. III, 1 Cf. Luc. III,

3 et seq. 3 et seq.

« Et sanabant. » « Et sanabant. »

Quarta utilitas in effectu sacramento- Quarta utilitas in effectu sacramento- rum. Sanabantur autem et in anima, et rum. Sanabantur autem et in anima, et in corpore. Psal. c1, 3: Qui propitiatur in corpore. Psal. c1, 3: Qui propitiatur omnibus iniquitatibus tuis: qui sanat omnibus iniquitatibus tuis: qui sanat omnes infirmitates tuas. omnes infirmitates tuas.

Hoc est igitur quod dicit de institu- Hoc est igitur quod dicit de institu- tione suorum legatorum. tione suorum legatorum.

« Et audivit rex Herodes, manife- « Et audivit rex Herodes, manife- stum enim factum est nomen ejus : et stum enim factum est nomen ejus : et dicebat Quia Joannes Baptista resur- dicebat Quia Joannes Baptista resur- rexit a mortuis, et propterea virtutes rexit a mortuis, et propterea virtutes operantur in illo. operantur in illo.

Alii autem dicebant: Quia Elias est. Alii autem dicebant: Quia Elias est. Alii vero dicebant: Quia propheta est, Alii vero dicebant: Quia propheta est, quasi unus ex Prophetis. quasi unus ex Prophetis.

Quo audito Herodes ait: Quem ego Quo audito Herodes ait: Quem ego decollavi Joannem, hic a mortuis re- decollavi Joannem, hic a mortuis re- surrexit. >> surrexit. >>

Hoc est quartum, quod est de celebri- Hoc est quartum, quod est de celebri- tate famæ gratiæ Christi: in quo per tate famæ gratiæ Christi: in quo per accidens inducitur de decollatione Joan- accidens inducitur de decollatione Joan- nis Baptiste. nis Baptiste.

Habet autem hæc pars duas partes : Habet autem hæc pars duas partes : in quarum prima tangitur famæ Christi in quarum prima tangitur famæ Christi celebritas in secunda autem, Herodis celebritas in secunda autem, Herodis interficiendo Joannem ferocitas, ibi, interficiendo Joannem ferocitas, ibi, y. 17 « Ipse enim Herodes. » y. 17 « Ipse enim Herodes. »

In prima harum tanguntur quinque : In prima harum tanguntur quinque : quorum primum est famæ Christi cele- quorum primum est famæ Christi cele- britas secundum est opinionis Herodis britas secundum est opinionis Herodis falsitas tertium est dicentium Christum falsitas tertium est dicentium Christum esse Eliam probabilitas: quartum est di- esse Eliam probabilitas: quartum est di- centium Christum esse Prophetam quæ-- centium Christum esse Prophetam quæ-- dam opinata veritas quintum et ulti- dam opinata veritas quintum et ulti- mum, erroris Herodis obstinata cæcitas. mum, erroris Herodis obstinata cæcitas. Et hæc per ordinem in littera continentur. Et hæc per ordinem in littera continentur.

Dicit igitur « Et audivit, » exeunti- Dicit igitur « Et audivit, » exeunti- bus Apostolis, et ubique odorem suavi- bus Apostolis, et ubique odorem suavi- tatis diffundentibus, «rex Herodes. » tatis diffundentibus, «rex Herodes. » II ad Corinth. II, 15: Christi bonus odor II ad Corinth. II, 15: Christi bonus odor

2 Vide, Infra, ix, 17 et seq. 2 Vide, Infra, ix, 17 et seq.

13 13

88 88

IN EVANG. MARCI, VI-14, 15, 16, 17, 18. IN EVANG. MARCI, VI-14, 15, 16, 17, 18.

sumus Deo, et in iis qui salvi fiunt, et in sumus Deo, et in iis qui salvi fiunt, et in iis qui pereunt. Et, ibidem, y. 14: Odo- iis qui pereunt. Et, ibidem, y. 14: Odo- rem notitiæ suæ manifestat per nos in rem notitiæ suæ manifestat per nos in omni loco. Sic ergo etiam ad Herodem omni loco. Sic ergo etiam ad Herodem odor gratiæ Christi pervenit. odor gratiæ Christi pervenit.

« Manifestum enim factum est, » om- « Manifestum enim factum est, » om- nibus, « nomen ejus, » quod invocabatur nibus, « nomen ejus, » quod invocabatur ab Apostolis, quod invocatum sanitates ab Apostolis, quod invocatum sanitates conferebat ægrotis. Act. iv, 12: Non aliud conferebat ægrotis. Act. iv, 12: Non aliud nomen est sub cœlo datum hominibus, in nomen est sub cœlo datum hominibus, in quo oporteat nos salvos fieri. Ad Philip. quo oporteat nos salvos fieri. Ad Philip. II, 9 et 10 Donavit illi nomen, quod II, 9 et 10 Donavit illi nomen, quod est super omne nomen: ut in nomine est super omne nomen: ut in nomine Jesu omne genu flectatur, cœlestium, Jesu omne genu flectatur, cœlestium, terrestrium, et infernorum. terrestrium, et infernorum.

: :

« Et dicebat,» « Et dicebat,»

» »

Herodes scilicet falsa opinione decep- Herodes scilicet falsa opinione decep- tus, « quia Joannes Baptista resurre- tus, « quia Joannes Baptista resurre- xit. » Audierat enim a Judæis de resur- xit. » Audierat enim a Judæis de resur- rectione mortuorum : et quod resur- rectione mortuorum : et quod resur- gentes fortioris sunt virtutis, quam adhuc gentes fortioris sunt virtutis, quam adhuc animaliter viventes. animaliter viventes.

« Resurrexit a mortuis, » qui tantæ « Resurrexit a mortuis, » qui tantæ fuit virtutis, quod Christus credi potuis- fuit virtutis, quod Christus credi potuis- set. « Et propterea, » quia corpora re- set. « Et propterea, » quia corpora re- surgentium, et ipsi resurgentes majorum surgentium, et ipsi resurgentes majorum sunt virtutum, « virtutes, » immortalis sunt virtutum, « virtutes, » immortalis vitæ, « operantur, » ad facturam mira- vitæ, « operantur, » ad facturam mira- culorum, «< in illo, » in Joanne resur- culorum, «< in illo, » in Joanne resur- gente. Unde Beda : « Bene sentit de re- gente. Unde Beda : « Bene sentit de re- << surrectione, quod scilicet majoris po- << surrectione, quod scilicet majoris po- << tentiæ sunt futuri post resurrectio- << tentiæ sunt futuri post resurrectio- « nem. » Et ideo quamvis Joannes ante « nem. » Et ideo quamvis Joannes ante mortem signum fecerit nullum, sicut di- mortem signum fecerit nullum, sicut di- citur, Joan. x, 41, tamen quia virtutes citur, Joan. x, 41, tamen quia virtutes resurgentium sunt majores et validiores resurgentium sunt majores et validiores quam mortaliter et animaliter viventium, quam mortaliter et animaliter viventium, putabat quod virtutes Joannis resurgen- putabat quod virtutes Joannis resurgen- tis modo operarentur in Joanne ad ope- tis modo operarentur in Joanne ad ope- rationem miraculorum. rationem miraculorum.

« Alii autem, » « Alii autem, »

471 471

centes «Quia Elias est. » Hic enim centes «Quia Elias est. » Hic enim Elias tantæ fuit virtutis, ut et mortuum Elias tantæ fuit virtutis, ut et mortuum suscitaret, et ut ignem de cœlo depo- suscitaret, et ut ignem de cœlo depo- neret. Tamen et isti minus quam ve- neret. Tamen et isti minus quam ve- rum esset dicebant. rum esset dicebant.

« Alii vero, » « Alii vero, »

Sapientiam quæ non humano modo Sapientiam quæ non humano modo acquisita fuit considerantes, « dicebant : acquisita fuit considerantes, « dicebant : Quia Propheta est, » in lege promissus ³. Quia Propheta est, » in lege promissus ³. « Quasi unus, » per inspirationem divi- « Quasi unus, » per inspirationem divi- nam habens sapientiam « ex Prophetis. » nam habens sapientiam « ex Prophetis. » Joan. vi, 14: Hic est vere Propheta, qui Joan. vi, 14: Hic est vere Propheta, qui venturus est in mundum. Luc. xxiv, venturus est in mundum. Luc. xxiv, 19: 19: Fuit vir Propheta, potens in opere et ser- Fuit vir Propheta, potens in opere et ser- mone coram Deo et omni populo. Isti mone coram Deo et omni populo. Isti ergo minus quam in veritate esset, dice- ergo minus quam in veritate esset, dice- bant. bant.

« Quo audito Herodes, » « Quo audito Herodes, »

De diversis hominum fallacibus opi- De diversis hominum fallacibus opi- nionibus, « ait, » in falsa sua opinione nionibus, « ait, » in falsa sua opinione perdurans : « Quem ego, » tunc infir- perdurans : « Quem ego, » tunc infir- mum, « decollavi Joannem. » Et confite- mum, « decollavi Joannem. » Et confite- tur suum scelus in gloriam suæ turpitu- tur suum scelus in gloriam suæ turpitu- dinis. Proverb. 11, 14: Lætantur cum dinis. Proverb. 11, 14: Lætantur cum malefecerint, el exsultant in rebus pes- malefecerint, el exsultant in rebus pes- simis. Psal. LI, 3: Quid gloriaris in ma- simis. Psal. LI, 3: Quid gloriaris in ma- litia, qui potens es in iniquitate? litia, qui potens es in iniquitate?

« Hic, » Joannes devicta morte et « Hic, » Joannes devicta morte et mortis infirmitate, « a mortuis resurre- mortis infirmitate, « a mortuis resurre- xit » et ideo nunc tam validæ est virtu- xit » et ideo nunc tam validæ est virtu- tis, quod signa super vires hominum tis, quod signa super vires hominum existentia operatur. existentia operatur.

« Ipse enim Herodes misit, ac tenuit « Ipse enim Herodes misit, ac tenuit Joannem, et vinxit eum in carcere Joannem, et vinxit eum in carcere propter Herodiadem, uxorem Philippi propter Herodiadem, uxorem Philippi fratris sui, quia duxerat eam. fratris sui, quia duxerat eam.

Dicebat enim Joannes Herodi: Non Dicebat enim Joannes Herodi: Non

Quidam, « dicebant, » probabilius di- licet tibi habere uxorem fratris tui. Quidam, « dicebant, » probabilius di- licet tibi habere uxorem fratris tui.

1 Cf. III Reg. XVII, 22 et seq. 1 Cf. III Reg. XVII, 22 et seq.

2 Cf. IV Reg. 1, 10. 2 Cf. IV Reg. 1, 10.

3 Cf. Deuter. XVIII, 18. 3 Cf. Deuter. XVIII, 18.

17 17

18 18

19 19

20 20

472 472

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

Herodias autem insidiabatur illi, et Herodias autem insidiabatur illi, et volebat occidere eum, nec poterat. volebat occidere eum, nec poterat.

Herodes enim metuebat Joannem, Herodes enim metuebat Joannem, sciens eum virum justum et sanctum : sciens eum virum justum et sanctum : et custodiebat eum, et audito eo multa et custodiebat eum, et audito eo multa faciebat, et libenter eum audiebat. » faciebat, et libenter eum audiebat. »

Hic incidenter tangit historiam de de- Hic incidenter tangit historiam de de- collatione Joannis Baptistæ: quæ qui- collatione Joannis Baptistæ: quæ qui- dem historia secundum veritatem non est dem historia secundum veritatem non est evangelica, cum non sit de Christo: sed evangelica, cum non sit de Christo: sed quia in Christi nomine fecit quæ fecit, quia in Christi nomine fecit quæ fecit, ideo in Evangelio historia hæc describi- ideo in Evangelio historia hæc describi-

tur. tur.

Et dividitur in tres partes: in quarum Et dividitur in tres partes: in quarum prima tangitur causa decollationis ejus : prima tangitur causa decollationis ejus : in secunda, modus: et in tertia, sepul- in secunda, modus: et in tertia, sepul-

tura. tura.

In causa decollationis adhuc tria conti- In causa decollationis adhuc tria conti- nentur, scilicet, causa in communi, et nentur, scilicet, causa in communi, et causa in speciali, et machinatio Herodia- causa in speciali, et machinatio Herodia- dis in mortem Joannis, quæ potisssima dis in mortem Joannis, quæ potisssima fuit causarum. fuit causarum.

De primo dicit : « Ipse enim Herodes, » De primo dicit : « Ipse enim Herodes, » qui versipellis interpretatur, qui pium se qui versipellis interpretatur, qui pium se finxit cum crudelissimus esset. Luc. XIII, finxit cum crudelissimus esset. Luc. XIII, 32 Dicite vulpi illi : Ecce ejicio dæmo- 32 Dicite vulpi illi : Ecce ejicio dæmo- nia, et sanitates perficio hodie, et cras, nia, et sanitates perficio hodie, et cras, et tertia die consummor : unde sicut siti- et tertia die consummor : unde sicut siti- vit sanguinem Joannis, ut sine reprehen- vit sanguinem Joannis, ut sine reprehen- sione viveret in consueto contubernio: sione viveret in consueto contubernio:

sic adhuc timens a Christo reprehendi, sic adhuc timens a Christo reprehendi, Christum occidere quærebat. Luc. XIII, Christum occidere quærebat. Luc. XIII, 31: Exi et vade hinc : quia Herodes vult 31: Exi et vade hinc : quia Herodes vult te occidere. te occidere.

Hic ergo Herodes, filius ejus qui pue- Hic ergo Herodes, filius ejus qui pue- ros interfecit, « misit » ministros scele- ros interfecit, « misit » ministros scele- ris sui, « ac tenuit » captivum « Joan- ris sui, « ac tenuit » captivum « Joan- nem » innocentem, « et vinxit eum in nem » innocentem, « et vinxit eum in carcere, »ut se probaret malitiæ pater- carcere, »ut se probaret malitiæ pater- næ imitatorem et hoc fecit, «propter imitatorem et hoc fecit, «propter Herodiadem adulteram, et incestam, Herodiadem adulteram, et incestam, et scortatricem, « uxorem Philippi fra- et scortatricem, « uxorem Philippi fra- tris sui, » hoc est, Herodis, qui Philip- tris sui, » hoc est, Herodis, qui Philip- pus tetrarcha fuit Iturææ et Trachoni- pus tetrarcha fuit Iturææ et Trachoni- tidis regionis, sicut dicitur, Luc. 1, 1. tidis regionis, sicut dicitur, Luc. 1, 1.

1 Cf. III Reg. xix, 2 et seq. 1 Cf. III Reg. xix, 2 et seq.

« Quia eam,» adhuc vivente Philippo, « Quia eam,» adhuc vivente Philippo, « duxerat » Herodes: quia secundum « duxerat » Herodes: quia secundum legem erat morte plectendum crimen. legem erat morte plectendum crimen.

Deuter. XXII, 22: Si dormierit vir cum Deuter. XXII, 22: Si dormierit vir cum uxore, alterius, uterque morietur. Post uxore, alterius, uterque morietur. Post mortem quidem fratris potuisset duxisse, mortem quidem fratris potuisset duxisse, ut semen fratri defuncto suscitaret, sicut ut semen fratri defuncto suscitaret, sicut dicitur,Deuter. xxv, 5. Glossa autem mar- dicitur,Deuter. xxv, 5. Glossa autem mar- ginalis tangit historiam qualiter hoc ac- ginalis tangit historiam qualiter hoc ac- cidit, dicens : « Vetus historia narrat cidit, dicens : « Vetus historia narrat Philippum majoris Herodis fuisse filium, Philippum majoris Herodis fuisse filium, et fratrem Herodis, sub quo passus est et fratrem Herodis, sub quo passus est Dominus et duxisse uxorem Herodia- Dominus et duxisse uxorem Herodia- dem, filiam Aretæ Regis: et postea Are- dem, filiam Aretæ Regis: et postea Are- tam ortis simultatibus, filiam suam tu- tam ortis simultatibus, filiam suam tu- lisse, et Herodi inimico Philippi, in do- lisse, et Herodi inimico Philippi, in do- lorem ipsius copulasse. Et quia hoc ar- lorem ipsius copulasse. Et quia hoc ar- guit Joannes, vinctus fuit. » guit Joannes, vinctus fuit. »

« Dicebat enim Joannes. » « Dicebat enim Joannes. »

Et tangit causam in speciali : « Non li- Et tangit causam in speciali : « Non li- cet tibi habere uxorem » alterius : et cet tibi habere uxorem » alterius : et multo minus tibi licet habere uxorem multo minus tibi licet habere uxorem

« «

fratris tui: quia Herodes, ut magis fratris tui: quia Herodes, ut magis acceptus esset Judæis, et regnare posset acceptus esset Judæis, et regnare posset super eos, legem acceperat Judæorum. super eos, legem acceperat Judæorum. Malach. II, 11 et 12: Contaminavit Ju- Malach. II, 11 et 12: Contaminavit Ju- das sanctificationem Domini, quam di- das sanctificationem Domini, quam di- lexit, hoc est, matrimonium, et habuit lexit, hoc est, matrimonium, et habuit filiam dei alieni: quia Herodias gentilis filiam dei alieni: quia Herodias gentilis fuit. Disperdet Dominus virum qui fe- fuit. Disperdet Dominus virum qui fe- cerit hoc, magistrum et discipulum de cerit hoc, magistrum et discipulum de tabernaculis Jacob. Unde sicut Elias ar- tabernaculis Jacob. Unde sicut Elias ar- guit Achab per Jezabel, et ideo Jezabel guit Achab per Jezabel, et ideo Jezabel insidiabatur Eliæ: ita Joannes arguit insidiabatur Eliæ: ita Joannes arguit Herodem de Herodiale, et ideo Herodias Herodem de Herodiale, et ideo Herodias insidiabatur Joanni. insidiabatur Joanni.

Et hoc est quod sequitur : Et hoc est quod sequitur :

<< Herodias, » << Herodias, »

Delectata in incestu Herodis, « insi- Delectata in incestu Herodis, « insi- diabatur illi,» hoc est, Joanni. Psal. Ix diabatur illi,» hoc est, Joanni. Psal. Ix secundum Hebræos, 8: Sedet in in- secundum Hebræos, 8: Sedet in in- sidiis cum divitibus in occultis, ut inter- sidiis cum divitibus in occultis, ut inter- ficiat innocentem. ficiat innocentem.

IN EVANG. MARCI, VI-20, 21, 22, 23. IN EVANG. MARCI, VI-20, 21, 22, 23.

« Et volebat occidere eum, » latenter. « Et volebat occidere eum, » latenter. III Reg. xix, 10: Derelictus sum ego III Reg. xix, 10: Derelictus sum ego solus, et quærunt animam meam. Sicut solus, et quærunt animam meam. Sicut Jezabel quæsivit occidere Eliam. Jezabel quæsivit occidere Eliam.

« Nec poterat » satisfacere malitiæ. « Nec poterat » satisfacere malitiæ. Job, v, 12 Dissipat cogitationes mali- Job, v, 12 Dissipat cogitationes mali- gnorum, ne possint implere manus eo- gnorum, ne possint implere manus eo- rum quod coeperant. rum quod coeperant.

Quare autem non poterat, subdit: Quare autem non poterat, subdit:

« Herodes enim metuebat Joan- « Herodes enim metuebat Joan- nem, »> nem, »>

Propter Judæos super quos regnare Propter Judæos super quos regnare ambivit, qui Joannem sanctum et ma- ambivit, qui Joannem sanctum et ma- gnum habebant: et ideo non metuebat gnum habebant: et ideo non metuebat metu reverentiæ, quia quo sanctiorem metu reverentiæ, quia quo sanctiorem scivit, libentius occidisset: sed metu illo, scivit, libentius occidisset: sed metu illo, quod tumultus inter Judæos pro morte quod tumultus inter Judæos pro morte ejus fieret, et ipse sic de regno deponere- ejus fieret, et ipse sic de regno deponere- tur. III Reg. XXII, 8: Remansit vir unus, tur. III Reg. XXII, 8: Remansit vir unus, per quem possumus interrogare Domi- per quem possumus interrogare Domi- num sed ego odi eum, quia non prophe- num sed ego odi eum, quia non prophe- tat mihi bonum, sed malum, tat mihi bonum, sed malum,

« Sciens eum virum justum : » et « Sciens eum virum justum : » et ideo esse objurgatorem vitiorum. Isa. ideo esse objurgatorem vitiorum. Isa. LVIII, 1 Clama, ne cesses, quasi tuba LVIII, 1 Clama, ne cesses, quasi tuba exalta vocem tuam, annuntia populo exalta vocem tuam, annuntia populo meo scelera eorum, et domui Jacob pec- meo scelera eorum, et domui Jacob pec- cata eoruт. cata eoruт.

« Et sanctum » et ideo stupra et in- « Et sanctum » et ideo stupra et in- cestum detestantem. II ad Corinth. vi, cestum detestantem. II ad Corinth. vi, 14 et 15: Quæ societas luci ad tenebras ? 14 et 15: Quæ societas luci ad tenebras ? Quæ autem conventio Christi ad Belial? Quæ autem conventio Christi ad Belial? Aut quæ pars fideli cum infideli? Aut quæ pars fideli cum infideli?

« Et custodiebat eum, » ne ab Hero- « Et custodiebat eum, » ne ab Hero- diade posset occidi. Hoc tamen non diade posset occidi. Hoc tamen non amore justitiæ faciebat: sed illa de causa amore justitiæ faciebat: sed illa de causa quæ dicta est, quia vulpes versipellis quæ dicta est, quia vulpes versipellis

erat. erat.

« Et audito eo, » scilicet Joanne, « Et audito eo, » scilicet Joanne, « multa faciebat, » simulatorie, et non « multa faciebat, » simulatorie, et non ex veritate. Dicit autem « multa, » quia ex veritate. Dicit autem « multa, » quia non faciebat, sed quædam alia in qui- non faciebat, sed quædam alia in qui- bus vis non fuit. Matth. xx, 24: Ex- bus vis non fuit. Matth. xx, 24: Ex- colantes culicem, camelum autem glut- colantes culicem, camelum autem glut- tientes. Et, ibidem, y. 23: Decimatis tientes. Et, ibidem, y. 23: Decimatis mentham, et anethum, et cyminum, et re- mentham, et anethum, et cyminum, et re- liquistis quæ graviora sunt legis. Iste liquistis quæ graviora sunt legis. Iste

473 473

enim adulterium et incestum non dimi- enim adulterium et incestum non dimi- sit: sed quædam parva, in quibus vis sit: sed quædam parva, in quibus vis

non erat. non erat.

« Et libenter eum audiebat, » hoc est, « Et libenter eum audiebat, » hoc est, se audire simulabat. Proverb. x1, 9: Si- se audire simulabat. Proverb. x1, 9: Si- mulator ore decipit amicum suum : ju- mulator ore decipit amicum suum : ju- sti autem liberabuntur scientia. Job, sti autem liberabuntur scientia. Job, XXXVI, 13 Simulatores et callidi pro- XXXVI, 13 Simulatores et callidi pro- vocant iram Dei. vocant iram Dei.

« Et cum dies opportunus accidisset, « Et cum dies opportunus accidisset, Herodes natalis sui coenam fecit prin- Herodes natalis sui coenam fecit prin- cipibus, et tribunis, et primis Gali- cipibus, et tribunis, et primis Gali- lææ. lææ.

Cumque introisset filia ipsius Hero- Cumque introisset filia ipsius Hero- diadis, et saltasset, et placuisset Hero- diadis, et saltasset, et placuisset Hero- di simulque recumbentibus, rex ait di simulque recumbentibus, rex ait puellæ : Pete a me quod vis, et dabo puellæ : Pete a me quod vis, et dabo

tibi. tibi.

Et juravit illi Quia quidquid petie- Et juravit illi Quia quidquid petie- ris dabo tibi, licet dimidium regni ris dabo tibi, licet dimidium regni mei. » mei. »

Tangit hic modum decollationis Joan- Tangit hic modum decollationis Joan- nis. nis.

Modus autem accipitur partim ex par- Modus autem accipitur partim ex par- te regis, partim ex parte puellæ petentis, te regis, partim ex parte puellæ petentis, et partim ex parte Herodiadis: et ideo et partim ex parte Herodiadis: et ideo habet tres partes. habet tres partes.

Ex parte regis tria inducuntur: profa- Ex parte regis tria inducuntur: profa- ni festi celebratio: turpis ludi delectatio : ni festi celebratio: turpis ludi delectatio : et stultæ promissionis obligatio. et stultæ promissionis obligatio.

De primo dicit : « Et cum dies oppor- De primo dicit : « Et cum dies oppor- tunus, »ad profanum festum celebran- tunus, »ad profanum festum celebran- dum, « accidisset, » (annua revolutio) dum, « accidisset, » (annua revolutio) « Herodes natalis sui, » scilicet diei, quo « Herodes natalis sui, » scilicet diei, quo maledictus ex maledicto, et ad maledi- maledictus ex maledicto, et ad maledi- ctum natus fuit : « cœnam,» quæ solem- ctum natus fuit : « cœnam,» quæ solem- nior esse consuevit quam prandium, nior esse consuevit quam prandium,

«< «<

fecit, » cum magno apparatu, « princi- fecit, » cum magno apparatu, « princi- pibus » majoribus, « et tribunis » infe- pibus » majoribus, « et tribunis » infe- rioribus, qui provinciis et civitatibus rioribus, qui provinciis et civitatibus præerant, « et primis » qui loco senato- præerant, « et primis » qui loco senato- rum erant, «Galilææ. » Isa. 1, 14: So- rum erant, «Galilææ. » Isa. 1, 14: So- lemnitates vestras odivit anima mea. lemnitates vestras odivit anima mea. Psal. XLVII, 12: Vocaverunt nomina sua Psal. XLVII, 12: Vocaverunt nomina sua

21 21

23 23

474 474

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

in terris suis. Genes. x1, 4: Celebremus in terris suis. Genes. x1, 4: Celebremus nomen nostrum, antequam dividamur in nomen nostrum, antequam dividamur in universas terras. Osee, vi, 5: Dies regis universas terras. Osee, vi, 5: Dies regis nostri cœperunt principes furere a vi- nostri cœperunt principes furere a vi- no extendit manum suam cum illusori- no extendit manum suam cum illusori- bus. Glossa « Soli Herodes et Pharao bus. Glossa « Soli Herodes et Pharao leguntur natalis sui diem celebrasse : et leguntur natalis sui diem celebrasse : et uterque solemnitatem sanguine fœdasse. uterque solemnitatem sanguine fœdasse. Sed Herodes tanto nequius, quanto san- Sed Herodes tanto nequius, quanto san- ctum, et veritatis doctorem, et regis cœ- ctum, et veritatis doctorem, et regis cœ- lestis præconem occidit et pro voto lestis præconem occidit et pro voto saltatricis, caput occisi ante convivas in- saltatricis, caput occisi ante convivas in- serere non puduit. Pharao peccantem serere non puduit. Pharao peccantem eunuchum occidit. Utriusque exemplo, eunuchum occidit. Utriusque exemplo, melius est nobis diem mortis semper melius est nobis diem mortis semper commemorando timere, quam diem na- commemorando timere, quam diem na- tivitatis luxuriando celebrare. Homo tivitatis luxuriando celebrare. Homo enim ad laborem nascitur, et Sancti per enim ad laborem nascitur, et Sancti per mortem transeunt ad requiem. Et ideo, mortem transeunt ad requiem. Et ideo, Job, 1, 3 « Pereat dies in qua natus Job, 1, 3 « Pereat dies in qua natus sum. » Hieronymus « Nullum alium sum. » Hieronymus « Nullum alium legimus celebrasse diem natalis sui, legimus celebrasse diem natalis sui, « nişi Herodem et Pharaonem: ut quo- « nişi Herodem et Pharaonem: ut quo- « rum par erat impietas, esset una so- « rum par erat impietas, esset una so- « lemnitas. >> « lemnitas. >>

« «

: :

qua mater impia scortatoris libidinem qua mater impia scortatoris libidinem satiabat. «Simulque recumbentibus, » satiabat. «Simulque recumbentibus, » qui libidiui studebant sicut et ipse Hero- qui libidiui studebant sicut et ipse Hero- des. Eccli. 1x, 6: Ne des fornicariis ani- des. Eccli. 1x, 6: Ne des fornicariis ani- mam tuam in ullo, scilicet tempore: ne mam tuam in ullo, scilicet tempore: ne perdas te, et hæreditatem tuam. perdas te, et hæreditatem tuam.

«Rex ait puellæ, » «Rex ait puellæ, »

Stulto et impio se adstringens pro- Stulto et impio se adstringens pro- misso (alias, juramento.) « Pete a me misso (alias, juramento.) « Pete a me quod vis. » Non debuit in voto impudica quod vis. » Non debuit in voto impudica ponere, quod peteret quod vellet: quia ponere, quod peteret quod vellet: quia illa non nisi malum velle dignoscebatur. illa non nisi malum velle dignoscebatur. « Et dabo tibi, » quod satisfacit impu- « Et dabo tibi, » quod satisfacit impu- dicæ voluntati. dicæ voluntati.

Stultior etiam fuit, nam Stultior etiam fuit, nam

« Et Juravit illi, » « Et Juravit illi, »

Indiscrete se obligavit, « quia quid- Indiscrete se obligavit, « quia quid- quid petieris, dabo tibi. » Profusæ hoc quid petieris, dabo tibi. » Profusæ hoc fuit prodigalitatis. fuit prodigalitatis.

« Licet dimidium regni mei. » Salta- « Licet dimidium regni mei. » Salta- trici talia dona promittere, stultissimum trici talia dona promittere, stultissimum fuit promittere autem tanta simpliciter fuit promittere autem tanta simpliciter

« Cumque introisset filia ipsius He- profusæ fuit prodigalitatis. Beda : « Non « Cumque introisset filia ipsius He- profusæ fuit prodigalitatis. Beda : « Non rodiadis. >> rodiadis. >>

Hæc filia videtur non fuisse filia Phi- Hæc filia videtur non fuisse filia Phi- lippi quia cum Joannes pro Philippo lippi quia cum Joannes pro Philippo loqueretur, filia contra patrem caput loqueretur, filia contra patrem caput Joannis non petisset: neque videtur filia Joannis non petisset: neque videtur filia fuisse Herodis, quia de hoc non fit mén- fuisse Herodis, quia de hoc non fit mén- tio in littera, cum tamen pater magis tio in littera, cum tamen pater magis commemoretur in natis, quam mater: et commemoretur in natis, quam mater: et quia nomen patris tacetur, videtur vilem quia nomen patris tacetur, videtur vilem et ignobilem habuisse patrem, eo quod et ignobilem habuisse patrem, eo quod Herodias semper scorto dedit operam. Herodias semper scorto dedit operam. Saltatrix enim non esset (nisi filia alicu- Saltatrix enim non esset (nisi filia alicu- jus ignobilis) saltibus histrionicis coram jus ignobilis) saltibus histrionicis coram Herode et principibus. Eccli. ix, 4: Cum Herode et principibus. Eccli. ix, 4: Cum saltatrice ne assiduus sis: nec audias il- saltatrice ne assiduus sis: nec audias il-

lam, ne forte pereas in efficacia illius. lam, ne forte pereas in efficacia illius. Hæc autem efficacia est, qua curvatur Hæc autem efficacia est, qua curvatur ad libidinis gestus: et tecta nudat, et ad libidinis gestus: et tecta nudat, et exhibet efficaciter ad libidinem. exhibet efficaciter ad libidinem.

« Et placuisset Herodi. » Filia enim « Et placuisset Herodi. » Filia enim saltibus libidinem Herodis provocabat, saltibus libidinem Herodis provocabat,

« excusatur a perjurio : ideo enim forte « excusatur a perjurio : ideo enim forte « juravit, ut occasionem inveniret occi- « juravit, ut occasionem inveniret occi- « dendi. » Et si illa patris aut matris « dendi. » Et si illa patris aut matris interitum postulasset, non utique con- interitum postulasset, non utique con- sensisset Herodes: unde perjurus erat sensisset Herodes: unde perjurus erat jurando illicitum. Exod. xx, 7 : Non as- jurando illicitum. Exod. xx, 7 : Non as- sumes nomen Domini Dei tui in vanum. sumes nomen Domini Dei tui in vanum.

« Quæ cum exisset, dixit matri « Quæ cum exisset, dixit matri suæ Quid petam? At illa dixit : Ca- suæ Quid petam? At illa dixit : Ca- put Joannis Baptistæ. put Joannis Baptistæ.

Cumque introisset statim cum festi- Cumque introisset statim cum festi- natione ad regem, petivit dicens : natione ad regem, petivit dicens : Volo ut protinus des mihi in disco Volo ut protinus des mihi in disco caput Joannis Baptistæ., caput Joannis Baptistæ.,

» »

« Quæ cum exisset, » extra conventum « Quæ cum exisset, » extra conventum recumbentium, « dixit matri suæ. » recumbentium, « dixit matri suæ. » Tangitur secundus modus ex parte Tangitur secundus modus ex parte puellæ, qui est petitio consilii ab incesta puellæ, qui est petitio consilii ab incesta

24 24

23 23

IN EVANG. MARCI, VI-24, 25, 26, 27, 28. IN EVANG. MARCI, VI-24, 25, 26, 27, 28.

et impia matre. Ezechiel. xvi, 45 : Filia et impia matre. Ezechiel. xvi, 45 : Filia matris tuæ es tu. Tob. IV, 19: Consi- matris tuæ es tu. Tob. IV, 19: Consi- lium semper a sapiente perquire. Ab in- lium semper a sapiente perquire. Ab in- cesta enim non requiritur nisi consilium. cesta enim non requiritur nisi consilium. turpe. turpe.

« At illa dixit, »> « At illa dixit, »>

475 475

« Et contristatus est rex: propter « Et contristatus est rex: propter jusjurandum et propter simul discum- jusjurandum et propter simul discum- bentes, noluit eam contristare, bentes, noluit eam contristare,

Sed misso spiculatore, præcepit Sed misso spiculatore, præcepit afferri caput ejus in disco. Et decolla- afferri caput ejus in disco. Et decolla- vit eum in carcere. vit eum in carcere.

Et attulit caput ejus in disco, et de- Et attulit caput ejus in disco, et de-

Læta quod nacta fuerat opportuni- dit illud puellæ, et puella dedit matri Læta quod nacta fuerat opportuni- dit illud puellæ, et puella dedit matri

tatem Joannem occidendi. Et est ter- tatem Joannem occidendi. Et est ter- tium, quod est modus ex parte impia tium, quod est modus ex parte impia matris Herodiadis. Et tanguntur hic matris Herodiadis. Et tanguntur hic quatuor, scilicet matris impium consi- quatuor, scilicet matris impium consi- lium, filiæ scurrilis statim acquiescentis lium, filiæ scurrilis statim acquiescentis votum, regis simulatoris et versipellis ad votum, regis simulatoris et versipellis ad decollandum edictum, et caput allatum, decollandum edictum, et caput allatum, datum in saltus, et scorti præmium. datum in saltus, et scorti præmium.

Dicit igitur: « Caput Joannis Bapti- Dicit igitur: « Caput Joannis Bapti- stæ petes. Timebat enim, sicut dicit stæ petes. Timebat enim, sicut dicit Glossa, ne aliquando resipisceret, vel Glossa, ne aliquando resipisceret, vel amicus fratris efficeretur, propter verba amicus fratris efficeretur, propter verba Joannis et ideo linguam Prophetæ, quæ Joannis et ideo linguam Prophetæ, quæ scortum detestabatur, voluit habere in scortum detestabatur, voluit habere in potestate. Eccli. xxv, 22 et 23: Non est potestate. Eccli. xxv, 22 et 23: Non est caput nequius super caput colubri: et caput nequius super caput colubri: et non est ira super iram mulieris. Com- non est ira super iram mulieris. Com- morari leoni et draconi placebit, quam morari leoni et draconi placebit, quam habitare cum muliere nequam. habitare cum muliere nequam.

« Cumque introisset statim cum « Cumque introisset statim cum festinatione ad regem, » festinatione ad regem, »

Ne aliud interveniret consilium. Je- Ne aliud interveniret consilium. Je- rem. VIII, 6 Omnes conversi sunt ad rem. VIII, 6 Omnes conversi sunt ad cursum suum, quasi equus impetu vadens cursum suum, quasi equus impetu vadens ad prælium. ad prælium.

«Petivit, » voto cum matris voluntate «Petivit, » voto cum matris voluntate concordante, « dicens, » ut talis matris concordante, « dicens, » ut talis matris filiam se esse probaret : « Volo ut pro- filiam se esse probaret : « Volo ut pro- tinus, » non adhibito consilio saniori, tinus, » non adhibito consilio saniori, « des mihi in disco. » Discus est scutella « des mihi in disco. » Discus est scutella lata in medio aliquantulum concava. lata in medio aliquantulum concava. « Caput Joannis Baptistæ. » Hujus enim « Caput Joannis Baptistæ. » Hujus enim sanguinem inter dapes esurio, et inter sanguinem inter dapes esurio, et inter vina sitio. Apocal. XVII, 6: Vidi mulie- vina sitio. Apocal. XVII, 6: Vidi mulie- rem ebriam de sanguine sanctorum. rem ebriam de sanguine sanctorum. Eccli. xxv, 26: Brevis omnis malitia. Eccli. xxv, 26: Brevis omnis malitia. super malitiam mulieris, sors peccato- super malitiam mulieris, sors peccato- rum cadat super illam. rum cadat super illam.

suæ. >> suæ. >>

Hic tangitur regis ad decollandum Hic tangitur regis ad decollandum imperium. Tanguntur autem hic quinque, imperium. Tanguntur autem hic quinque, scilicet, nefanda versipellis religio: scilicet, nefanda versipellis religio: detestanda perniciosi contristatio: abo- detestanda perniciosi contristatio: abo- minanda saltatricis placatio: crudele minanda saltatricis placatio: crudele præceptum : et miserabile ludi præ- præceptum : et miserabile ludi præ-

mium. mium.

Dicit igitur: «Et contristatus est rex, » Dicit igitur: «Et contristatus est rex, » simulatorie, non vere : ut dicit Glossa. simulatorie, non vere : ut dicit Glossa. II ad Timoth. 111, 5 Habentes speciem II ad Timoth. 111, 5 Habentes speciem quidem pietatis, virtutem autem ejus quidem pietatis, virtutem autem ejus abnegantes. Proverb. xii, 10: Viscera abnegantes. Proverb. xii, 10: Viscera impiorum crudelia. impiorum crudelia.

« «

Propter jusjurandum » se simulavit Propter jusjurandum » se simulavit esse contristatum, qui hoc ipso quod esse contristatum, qui hoc ipso quod illicite juravit perjurus fuit, et in turpi illicite juravit perjurus fuit, et in turpi voto decretum mutare debuit. Jerem. v, voto decretum mutare debuit. Jerem. v, 2 Quod si etiam Vivit Dominus, dixe- 2 Quod si etiam Vivit Dominus, dixe- rint et hoc falso jurabunt. rint et hoc falso jurabunt.

« Et propter simul recumbentes, » « Et propter simul recumbentes, » coram quibus juravit. Et simulat se con- coram quibus juravit. Et simulat se con- tristari, ne illi eum perjurum et variabi- tristari, ne illi eum perjurum et variabi- lem in promissis existiment. Illi autem lem in promissis existiment. Illi autem omnes erant sibi similes et scelesti sicut omnes erant sibi similes et scelesti sicut ipse et ideo verecundatur, si scelestus ipse et ideo verecundatur, si scelestus coram eis non videretur. Eccli. xxvii, 10: coram eis non videretur. Eccli. xxvii, 10: Volatilia ad sibi similia conveniunt. Volatilia ad sibi similia conveniunt.

« Noluit eam contristare: » quod pes- « Noluit eam contristare: » quod pes- simum fuit, quia talem fatuam compe- simum fuit, quia talem fatuam compe- scere debuit, et punire propter crudelem scere debuit, et punire propter crudelem petitionem. Eccli. ix, 2: Non des mulieri petitionem. Eccli. ix, 2: Non des mulieri potestatem animæ tuæ, ne ingrediatur potestatem animæ tuæ, ne ingrediatur in virtutem tuam, et confundaris. in virtutem tuam, et confundaris.

« Sed misso spiculatore, » « Sed misso spiculatore, »

Hoc est, eo qui spiculum ex officio Hoc est, eo qui spiculum ex officio

26 26

27 27

29 29

476 476

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

portabat, quo capita damnatorum ampu- portabat, quo capita damnatorum ampu- tabantur. « Præcepit, crudeli edicto, tabantur. « Præcepit, crudeli edicto, « afferri,» ante convivas, « caput Joan- « afferri,» ante convivas, « caput Joan- nis in disco. » Glossa: «Vult omnes simul nis in disco. » Glossa: «Vult omnes simul sceleris sui esse consortes, ut in luxurioso sceleris sui esse consortes, ut in luxurioso convivio cruentæ epulæ deferrentur. » convivio cruentæ epulæ deferrentur. » Apocal. xvi, 6 Sanguinem eis dedisti Apocal. xvi, 6 Sanguinem eis dedisti bibere digni enim sunt. bibere digni enim sunt.

« Et decollavit eum » spiculator mi- « Et decollavit eum » spiculator mi- nister sceleris, « in carcere, » quia ad nister sceleris, « in carcere, » quia ad judicium publicum suum ipsum producere judicium publicum suum ipsum producere noluit. Isa. LIX, 15: Qui recessit a malo, noluit. Isa. LIX, 15: Qui recessit a malo, prædæ patuit. prædæ patuit.

<< Et attulit >> << Et attulit >>

Spiculator ad convivas, « caput ejus, » Spiculator ad convivas, « caput ejus, » hoc est, Joannis, « in disco, » ut satiare- hoc est, Joannis, « in disco, » ut satiare- tur fœmina crudelis sanguine prophetæ. tur fœmina crudelis sanguine prophetæ. « Et dedit illud puellæ » saltatrici in « Et dedit illud puellæ » saltatrici in præmium, « et puella dedit matri suæ, » præmium, « et puella dedit matri suæ, » in ludibrium: ut illi mortuo illuderet, in ludibrium: ut illi mortuo illuderet, qui suum incestum detestabatur: sicut qui suum incestum detestabatur: sicut Jezabel occidi fecit Naboth et sicut Jezabel occidi fecit Naboth et sicut minata est occisionem Eliæ. Eccli. xxv, minata est occisionem Eliæ. Eccli. xxv, 17 Omnis malitia, nequitia mulieris. 17 Omnis malitia, nequitia mulieris.

« Quo audito, discipuli ejus vene- « Quo audito, discipuli ejus vene- runt, et tulerunt corpus ejus, et po- runt, et tulerunt corpus ejus, et po- suerunt illud in monumento. »> suerunt illud in monumento. »>

Tangitur hic de sepultura Baptistæ. Tangitur hic de sepultura Baptistæ. « Discipuli enim audito » quod fa- « Discipuli enim audito » quod fa- ctum erat, « venerunt » ad corpus quod ctum erat, « venerunt » ad corpus quod rex ipsis reddi jussit, « et tulerunt cor- rex ipsis reddi jussit, « et tulerunt cor- pus ejus, et posuerunt illud » reverenter pus ejus, et posuerunt illud » reverenter « in monumento. » Et sicut dicitur, « in monumento. » Et sicut dicitur, Matth. xiv, 12: Venientes nuntiaverunt Matth. xiv, 12: Venientes nuntiaverunt Jesu. Dicit autem Glossa Bedæ, quod Jesu. Dicit autem Glossa Bedæ, quod Josephus narrat Joannem vinctum in Josephus narrat Joannem vinctum in castellum Macheronta adductum, et ibi castellum Macheronta adductum, et ibi truncatum. Ecclesiastica narrat historia truncatum. Ecclesiastica narrat historia in Sebaste urbe Palestinæ, quæ dicta est in Sebaste urbe Palestinæ, quæ dicta est quondam Samaria: tempore vero Julia- quondam Samaria: tempore vero Julia- ni, paganos invidentes Christianis (qui ni, paganos invidentes Christianis (qui sepulcrum ejus sollicite frequentabant) sepulcrum ejus sollicite frequentabant) monumentum invasisse, et ossa ejus monumentum invasisse, et ossa ejus per campos dispersisse et rursus colle- per campos dispersisse et rursus colle-

: :

cta igni tradidisse, ac denuo per agros cta igni tradidisse, ac denuo per agros sparsisse: fuisse tamen ibi de Jerosoly- sparsisse: fuisse tamen ibi de Jerosoly- mis monachos, qui immisti paganis ossa mis monachos, qui immisti paganis ossa legentibus, maximam eorum partem legentibus, maximam eorum partem congregaverunt, et ad Philippum Jero- congregaverunt, et ad Philippum Jero- solymam detulerunt: et ille ea misit solymam detulerunt: et ille ea misit Athanasio Alexandriæ urbis apostolo: et Athanasio Alexandriæ urbis apostolo: et ibi postea servata, Theophilus (jubente ibi postea servata, Theophilus (jubente Theodosio) omnibus gentium fanis de- Theodosio) omnibus gentium fanis de- structis, expurgato a sordibus templo structis, expurgato a sordibus templo Serapis, ossa eadem ibidem posuit, et Serapis, ossa eadem ibidem posuit, et tunc basilicam in honorem sancti Joan- tunc basilicam in honorem sancti Joan- nis consecravit. Hæc in Glossa. nis consecravit. Hæc in Glossa.

« Et convenientes Apostoli ad Je- 30 « Et convenientes Apostoli ad Je- 30 sum, renuntiaverunt ei omnia quæ sum, renuntiaverunt ei omnia quæ egerant et docuerant. egerant et docuerant.

Et ait illis Venite seorsum in de- Et ait illis Venite seorsum in de- sertum locum, et requiescite pusil- sertum locum, et requiescite pusil- lum. » lum. »

Hæc est quarta pars, in qua Apostoli Hæc est quarta pars, in qua Apostoli redeuntes de legatione sibi injuncta, redeuntes de legatione sibi injuncta, relationem fecerunt ad Dominum. Habet relationem fecerunt ad Dominum. Habet autem tres paragraphos: in quorum pri- autem tres paragraphos: in quorum pri- mo præinducta ponitur relatio in se- mo præinducta ponitur relatio in se- cundo, post actionem virtutis, de quiete cundo, post actionem virtutis, de quiete in contemplatione veritatis ponitur in contemplatione veritatis ponitur instructio. Quia autem hanc in deserto instructio. Quia autem hanc in deserto fieri docet, ideo tertio ostenditur causa fieri docet, ideo tertio ostenditur causa esse hujus, hominum nimia frequenta- esse hujus, hominum nimia frequenta- tio. tio.

Dicit igitur « Et convenientes Apo- Dicit igitur « Et convenientes Apo- stoli ad Jesum, » in una devotione et stoli ad Jesum, » in una devotione et gratiarum actione. Psal. cr, 23: In con- gratiarum actione. Psal. cr, 23: In con- veniendo populos in unum, et reges ut veniendo populos in unum, et reges ut serviant Domino. Eccle. 1, 7: Ad locum serviant Domino. Eccle. 1, 7: Ad locum unde exeunt flumina revertuntur ut ite- unde exeunt flumina revertuntur ut ite- rum fluant. Job, xxxvш, 35: Numquid rum fluant. Job, xxxvш, 35: Numquid mittes fulgura, et ibunt, et revertentia mittes fulgura, et ibunt, et revertentia dicent tibi Adsumus ? Quasi dicat: dicent tibi Adsumus ? Quasi dicat: Non tu, sed ego. Baruch, 111, 33 et seq. : Non tu, sed ego. Baruch, 111, 33 et seq. : Qui emittit lumen, et vadit : et vocavit Qui emittit lumen, et vadit : et vocavit illud, et obedit illi in tremore. Stellæ illud, et obedit illi in tremore. Stellæ autem dederunt lumen in custodiis suis, autem dederunt lumen in custodiis suis, et lætatæ sunt: vocatæ sunt, et dixerunt: et lætatæ sunt: vocatæ sunt, et dixerunt:

31 31