IN EVANG. MARCI, V-11, 12, 13. IN EVANG. MARCI, V-11, 12, 13.

centes Mitte nos in porcos, ut in centes Mitte nos in porcos, ut in eos introeamus. eos introeamus.

Et concessit eis statim Jesus. Et Et concessit eis statim Jesus. Et exeuntes spiritus immundi, introie- exeuntes spiritus immundi, introie- runt in porcos et magno impetu grex runt in porcos et magno impetu grex præcipitatus est in mare ad duo millia, præcipitatus est in mare ad duo millia, et suffocati sunt in mari. »> et suffocati sunt in mari. »>

Hic tertio ostenditur in quos accipit Hic tertio ostenditur in quos accipit dæmon licentiam suam exercendi tyran- dæmon licentiam suam exercendi tyran- nidem. nidem.

Tangit autem quatuor, scilicet, quali- Tangit autem quatuor, scilicet, quali- tatem eorum in quos licentia conceditur : tatem eorum in quos licentia conceditur : et licentiæ postulationem, quam non ha- et licentiæ postulationem, quam non ha- bet nisi concedatur: et justæ licentiæ a bet nisi concedatur: et justæ licentiæ a Deo concessionem, quæ a Deo permitti- Deo concessionem, quæ a Deo permitti- tur et nocumentum, quod ab iniqua tur et nocumentum, quod ab iniqua dæmonis voluntate procuratur. dæmonis voluntate procuratur.

Dicit igitur: «Erat autem ibi circa Dicit igitur: «Erat autem ibi circa montem, » in campis superbiæ. Jerem. montem, » in campis superbiæ. Jerem. LI, 25 Ecce ego ad te, mons pestifer, LI, 25 Ecce ego ad te, mons pestifer, qui corrumpis universam terram. qui corrumpis universam terram.

« Grex, » per vitiis consonantiam, « Grex, » per vitiis consonantiam, « porcorum, » quasi spurcorum, « mag- « porcorum, » quasi spurcorum, « mag- nus pascens » quia magnis spurcitiis de- nus pascens » quia magnis spurcitiis de- lectabatur. Iste enim grex gregem spur- lectabatur. Iste enim grex gregem spur- corum designat in aquis, quia agrestibus corum designat in aquis, quia agrestibus et feralibus delectabatur in glandibus, et et feralibus delectabatur in glandibus, et humana non curabat. Luc. xv, 15: Misit humana non curabat. Luc. xv, 15: Misit illum in villam suam ut pasceret porcos. illum in villam suam ut pasceret porcos.

« Et deprecabantur eum, « Et deprecabantur eum,

>> >>

Christum, «spiritus » immundi, « di- Christum, «spiritus » immundi, « di- centes, » hoc est, nocendi licentiam pe- centes, » hoc est, nocendi licentiam pe- tentes quia nec porcis nocere possunt tentes quia nec porcis nocere possunt nisi fuerit permissum. Unde, Job, 1, 11 : nisi fuerit permissum. Unde, Job, 1, 11 : Dixit Satan Domino Extende paulu- Dixit Satan Domino Extende paulu- lum manum tuam, et tange cuncta quæ lum manum tuam, et tange cuncta quæ possidet. possidet.

<< Mitte nos in porcos. » << Mitte nos in porcos. »

Ut si in corpore et anima incolas ve- Ut si in corpore et anima incolas ve- xari non permittis, saltem in possessis xari non permittis, saltem in possessis noceamus immundis animalibus: et ma- noceamus immundis animalibus: et ma-

1 Cf. Genes. II, 1 et seq. 1 Cf. Genes. II, 1 et seq.

447 447

xime in his quæ immunditiæ habent si- xime in his quæ immunditiæ habent si- gnificationem, et in luto volutantur. gnificationem, et in luto volutantur. II Petr. 11, 22: Canis reversus ad suum II Petr. 11, 22: Canis reversus ad suum vomitum et, Sus lota in volutabro luti. vomitum et, Sus lota in volutabro luti. Isa, LXV, 4 Qui comedunt carnem Isa, LXV, 4 Qui comedunt carnem suillam, et jus profanum in vasis eorúm. suillam, et jus profanum in vasis eorúm.

« Ut in eos introeamus, » intus ad no- « Ut in eos introeamus, » intus ad no- cumentum impellentes: quia interius cumentum impellentes: quia interius quærit dæmon possidere, ut animam ha- quærit dæmon possidere, ut animam ha- beat. Genes. xiv, 21: Da mihi animas, beat. Genes. xiv, 21: Da mihi animas, cætera tolle tibi. cætera tolle tibi.

« Et concessit eis statim Jesus, « Et concessit eis statim Jesus,

>> >>

Non satisfaciens iniquæ voluntati dæ- Non satisfaciens iniquæ voluntati dæ- monum, sed puniens ad instructionem monum, sed puniens ad instructionem peccata pravorum, qui hæc animalia in- peccata pravorum, qui hæc animalia in- juste possessa tenebant. Isa. xiv, 22: juste possessa tenebant. Isa. xiv, 22: Perdam Babylonis nomen, et reliquias, Perdam Babylonis nomen, et reliquias, et germen, et progeniem. Hoc enim juste et germen, et progeniem. Hoc enim juste facit Deus ad instructionem: ut sciant facit Deus ad instructionem: ut sciant hi qui injusta detinent, et porcino more hi qui injusta detinent, et porcino more vivunt, se a dæmonibus possidendos fore. vivunt, se a dæmonibus possidendos fore. Ideo ergo concessit, et misericorditer egit: Ideo ergo concessit, et misericorditer egit: quia illos in suis immundis animalibus, quia illos in suis immundis animalibus, et non in seipsis erudivit. Sapient. XII, et non in seipsis erudivit. Sapient. XII, 1,2: O quam bonus et suavis est, Do- 1,2: O quam bonus et suavis est, Do- mine, spiritus tuus in omnibus ! Ideoque mine, spiritus tuus in omnibus ! Ideoque eos qui exerrant, partibus corripis, eos qui exerrant, partibus corripis, hoc est, paulatim, et particulariter, et hoc est, paulatim, et particulariter, et non statim consumis:... et de quibus pec-. non statim consumis:... et de quibus pec-. cant admones et alloqueris, ut relicta cant admones et alloqueris, ut relicta malitia, credant in te, Domine. Thren. malitia, credant in te, Domine. Thren. III, 22: Misericordiæ Domini quia non III, 22: Misericordiæ Domini quia non sumus consumpti: quia non defecerunt sumus consumpti: quia non defecerunt miserationes ejus. Habacuc, III, 2 : miserationes ejus. Habacuc, III, 2 : Cum iratus fueris, misericordiæ récor- Cum iratus fueris, misericordiæ récor- daberis. daberis.

<< Et exeuntes spiritus immundi, » << Et exeuntes spiritus immundi, »

Scilicet de homine, « introierunt in Scilicet de homine, « introierunt in porcos, » hoc est, in porcorum corpora, porcos, » hoc est, in porcorum corpora, Christi permissione: ut incolæ regionis Christi permissione: ut incolæ regionis in porcis positi erudirentur. Et impelle- in porcis positi erudirentur. Et impelle- bantur porci a dæmonibus, sicut im- bantur porci a dæmonibus, sicut im- pulsus ad decipiendum fuit serpens ¹. pulsus ad decipiendum fuit serpens ¹.

14 14

15 15

16 16

448 448

« Et magno impetu, » « Et magno impetu, »

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

Dæmonum, «grex » porcorum « præ- Dæmonum, «grex » porcorum « præ- cipitatus in mare » Genesareth ad sub- cipitatus in mare » Genesareth ad sub- mergendum. Apocal. xvni, 21 Hoc mergendum. Apocal. xvni, 21 Hoc impetu mittetur, scilicet in mare, Baby- impetu mittetur, scilicet in mare, Baby- lon, civitas illa magna, et ultra jam non lon, civitas illa magna, et ultra jam non invenietur, quia Babylon, quæ confusio invenietur, quia Babylon, quæ confusio interpretatur, idem significat quod spur- interpretatur, idem significat quod spur- citia porcorum. citia porcorum.

« Ad duo millia, » « Ad duo millia, »

Quantitas est nocumenti. « Duo mil- Quantitas est nocumenti. « Duo mil- lia, » quia peccato spiritus et animæ ad lia, » quia peccato spiritus et animæ ad innumerabilem multitudinem vitiorum innumerabilem multitudinem vitiorum obligati tenebantur. obligati tenebantur.

« Et suffocati sunt, » hoc est, exstin- « Et suffocati sunt, » hoc est, exstin- cti, « in mari, » amaritudinis dæmonum. cti, « in mari, » amaritudinis dæmonum. Exod. xv, 5 Descenderunt in profun- Exod. xv, 5 Descenderunt in profun- dum quasi lapis. dum quasi lapis.

« Qui autem pascebant eos fugerunt, « Qui autem pascebant eos fugerunt, et nuntiaverunt in civitatem et in et nuntiaverunt in civitatem et in agros. Et egressi sunt videre quid es- agros. Et egressi sunt videre quid es- set factum. set factum.

Et veniunt ad Jesum, et vident illum Et veniunt ad Jesum, et vident illum qui a dæmonio vexabatur sedentem, qui a dæmonio vexabatur sedentem, vestitum, et sanæ mentis : et timue- vestitum, et sanæ mentis : et timue-

runt. runt.

Et narraverunt illis qui viderant, Et narraverunt illis qui viderant, qualiter factum esset ei qui dæmonium qualiter factum esset ei qui dæmonium habuerat, et de porcis. habuerat, et de porcis.

tio miraculi per visum quartum, timor tio miraculi per visum quartum, timor eorumdem ad magnitudinem et reveren- eorumdem ad magnitudinem et reveren- tiam Domini quintum, obsecratio re- tiam Domini quintum, obsecratio re- cessus Domini, quia præsentia ipsius se cessus Domini, quia præsentia ipsius se indignos esse reputabant. indignos esse reputabant.

Dicit «Qui autem pascebant eos, » Dicit «Qui autem pascebant eos, » scilicet porcos, quod quidem secundum scilicet porcos, quod quidem secundum spiritualem intellectum, malum est: quia spiritualem intellectum, malum est: quia pascere porcos est delectamenta procu- pascere porcos est delectamenta procu- rare spurcitiæ. Luc. xv, 15: Misit illum rare spurcitiæ. Luc. xv, 15: Misit illum in villam suam ut pasceret porcos. Osee, in villam suam ut pasceret porcos. Osee, XII, 1 Ephraim pascit ventum et sequi- XII, 1 Ephraim pascit ventum et sequi- tur æstum tota die mendacium et vasti- tur æstum tota die mendacium et vasti- tatem multiplicat. Iste est filius prodi- tatem multiplicat. Iste est filius prodi- gus, qui in regione dissimilitudinis sua gus, qui in regione dissimilitudinis sua consumpsit, porcos pascendo, hoc est, consumpsit, porcos pascendo, hoc est, vivendo luxuriose cum meretricibus .1. vivendo luxuriose cum meretricibus .1. II Machab. VI, 4: Templum luxuria et II Machab. VI, 4: Templum luxuria et comessationibus gentium erat plenum, comessationibus gentium erat plenum, et scortantium cum meretricibus: sa- et scortantium cum meretricibus: sa- cratisque ædibus mulieres se ultro inge- cratisque ædibus mulieres se ultro inge- rebant, intro ferentes ea quæ non licebat. rebant, intro ferentes ea quæ non licebat. Tales igitur etiam in templo pascebant Tales igitur etiam in templo pascebant spurcos porcos. spurcos porcos.

Hi ergo videntes dæmones potestatem Hi ergo videntes dæmones potestatem accipere in porcos, « fugerunt, » sapienti accipere in porcos, « fugerunt, » sapienti usi consilio, declinantes consortia spur- usi consilio, declinantes consortia spur- corum. Genes. XIX, 17: Non stes in om- corum. Genes. XIX, 17: Non stes in om- ni circa regione, sed in monte salvum te ni circa regione, sed in monte salvum te fac. Eccli. xx1, 2: Quasi a facie colubri fac. Eccli. xx1, 2: Quasi a facie colubri fuge peccata. fuge peccata.

« Et nuntiaverunt in civitatem, » civi- « Et nuntiaverunt in civitatem, » civi- bus qui in possessione spurcitiæ delecta- bus qui in possessione spurcitiæ delecta- bantur, bantur, et in agros,» in villis rustico- et in agros,» in villis rustico- rum ubi spurcitiæ custodiebantur. Psal. rum ubi spurcitiæ custodiebantur. Psal. xcx, 3: Annuntiate inter gentes gloriam xcx, 3: Annuntiate inter gentes gloriam

Et rogare cœperunt eum ut disce- ejus, in omnibus populis mirabilia ejus. Et rogare cœperunt eum ut disce- ejus, in omnibus populis mirabilia ejus. deret de finibus eorum. » deret de finibus eorum. »

Hic ostendit quam, et qualem de hoc Hic ostendit quam, et qualem de hoc facto circumstantes acceperunt instructio- facto circumstantes acceperunt instructio-

nem. nem.

Tanguntur autem hic quinque: quo- Tanguntur autem hic quinque: quo- rum primum est fuga pastorum: secun- rum primum est fuga pastorum: secun- dum, nuntiatio eorumdem tertium, exi- dum, nuntiatio eorumdem tertium, exi- tus ad Jesum audientium, et comproba- tus ad Jesum audientium, et comproba-

1 Cf. Luc. xv, 13 et 30. 1 Cf. Luc. xv, 13 et 30.

Munditiæ enim amator spurcitias abo- Munditiæ enim amator spurcitias abo- minatur. minatur.

« Et egressi sunt, » « Et egressi sunt, »

De civitatibus et villis spurcitiarum De civitatibus et villis spurcitiarum relinquendo spurcitias, « videre, » per relinquendo spurcitias, « videre, » per experimentum, « quid esset factum, » experimentum, « quid esset factum, » scilicet probare per experimentum. scilicet probare per experimentum.

IN EVANG. MARCI, V-15, 16, 17, 18, 19, 20. IN EVANG. MARCI, V-15, 16, 17, 18, 19, 20.

« Et veniunt, » « Et veniunt, »

Per devotionem,« ad Jesum. » Genes. Per devotionem,« ad Jesum. » Genes. XII, 1 Egredere de terra tua, et de co- XII, 1 Egredere de terra tua, et de co- gnatione tua, et de domo patris tui : et gnatione tua, et de domo patris tui : et veni in terram quam monstrabo tibi : veni in terram quam monstrabo tibi : quæ est terra Christi, ubi nemo in spur- quæ est terra Christi, ubi nemo in spur- citiis delectatur. citiis delectatur.

« Et vident illum qui » prius « a dæmo- « Et vident illum qui » prius « a dæmo- nio, » hoc est, a legione spurcitiæ, « ve- nio, » hoc est, a legione spurcitiæ, « ve- xabatur, » sicut sus lota et revoluta in xabatur, » sicut sus lota et revoluta in volutabro luti 1, « sedentem, » in verbis volutabro luti 1, « sedentem, » in verbis sapientiæ quiescentem, « vestitum, » sapientiæ quiescentem, « vestitum, » honestate conversationis et virtutis cir- honestate conversationis et virtutis cir- cumamictum. Isa. EXI, 10: Induit me cumamictum. Isa. EXI, 10: Induit me Dominus vestimentis salutis, et indu- Dominus vestimentis salutis, et indu- mento justitiæ circumdedit me. mento justitiæ circumdedit me.

« Et sanæ mentis, » per gratiam Chri- « Et sanæ mentis, » per gratiam Chri- sti. Jerem. xvi, 14: Sana me, Domine, sti. Jerem. xvi, 14: Sana me, Domine, et sanabor: salvum me fac, et salvus et sanabor: salvum me fac, et salvus ero quoniam laus mea tu es. ero quoniam laus mea tu es.

« Et timuerunt, » timore reverentiæ, « Et timuerunt, » timore reverentiæ, « eum, » Christum. Apocal. XIV, 7 : « eum, » Christum. Apocal. XIV, 7 : Timete Dominum, omnes Sancti ejus. Timete Dominum, omnes Sancti ejus. Psal. xxxIII, 10: Quoniam non est ino- Psal. xxxIII, 10: Quoniam non est ino- pia timentibus eum. pia timentibus eum.

« Et narraverunt illis >> « Et narraverunt illis >>

« «

Egressis pastores, « qui viderant » in Egressis pastores, « qui viderant » in porcis qualiter factum esset » miracu- porcis qualiter factum esset » miracu- lum, «< ei qui dæmonium, » hoc est, a lum, «< ei qui dæmonium, » hoc est, a legione dæmonum quam « habuerat, » legione dæmonum quam « habuerat, » liberatus esset: « et de porcis » narra- liberatus esset: « et de porcis » narra- verunt qualiter in mari præcipitati essent, verunt qualiter in mari præcipitati essent, quia spurcitiæ signa erant: quæ auctor quia spurcitiæ signa erant: quæ auctor munditiæ ad instructionem eorum perdi munditiæ ad instructionem eorum perdi

concesserat. concesserat.

« Et rogare coeperunt eum, » « Et rogare coeperunt eum, »

Hoc est, Christum, « ut discederet de Hoc est, Christum, « ut discederet de finibus eorum, » non se dignos repu- finibus eorum, » non se dignos repu- tantes sua præsentia, nisi prius munda- tantes sua præsentia, nisi prius munda- rentur. Luc. v, 8: Exi a me, quia homo rentur. Luc. v, 8: Exi a me, quia homo peccator sum, Domine. III Reg. XVII, 18: peccator sum, Domine. III Reg. XVII, 18: Ingressus es ad me, ut rememorarentur Ingressus es ad me, ut rememorarentur

1 II Petr. II, 1 II Petr. II,

XXI XXI

22. 22.

449 449

iniquitates meæ, et interficeres filium iniquitates meæ, et interficeres filium meum? Sic viri Bethsamitæ percussi meum? Sic viri Bethsamitæ percussi sunt in conspectu arcæ Domini, et petie- sunt in conspectu arcæ Domini, et petie- runt eam a se educi 2. Et sic, isti timue- runt eam a se educi 2. Et sic, isti timue- runt percuti in præsentia sanctitatis Do- runt percuti in præsentia sanctitatis Do- mini et ideo rogaverunt eum recedere, mini et ideo rogaverunt eum recedere, donec per receptionem satisfactionis donec per receptionem satisfactionis Deum placarent, et sic digni sua recep- Deum placarent, et sic digni sua recep-

tione efficerentur. tione efficerentur.

« Cumque ascenderet navim, coepit « Cumque ascenderet navim, coepit illum deprecari qui a dæmonio vexa- illum deprecari qui a dæmonio vexa- tus fuerat, ut esset cum illo. tus fuerat, ut esset cum illo.

Et non admisit eum, sed ait illi : Et non admisit eum, sed ait illi : Vade in domum tuam ad tuos, et an- Vade in domum tuam ad tuos, et an- nuntia illis quanta tibi Dominus fece- nuntia illis quanta tibi Dominus fece- rit, et misertus sit tui. rit, et misertus sit tui.

Et abiit, et coepit prædicare in De- Et abiit, et coepit prædicare in De- capoli quanta sibi fecisset Jesus: et capoli quanta sibi fecisset Jesus: et omnes mirabantur. » omnes mirabantur. »

Tangitur hic doctrina cautelæ illius Tangitur hic doctrina cautelæ illius qui sanatus fuerat. qui sanatus fuerat.

Tanguntur autem hic quinque, scilicet, Tanguntur autem hic quinque, scilicet, sanati ad sequendum devotio: et ejus- sanati ad sequendum devotio: et ejus- dem a Christo repulsio; et quid facturus dem a Christo repulsio; et quid facturus sit instructio et instructi simplex obe- sit instructio et instructi simplex obe- ditio et audientium eum admiratio. ditio et audientium eum admiratio.

Dicit igitur « Cumque ascenderet, » Dicit igitur « Cumque ascenderet, » Christus, «navim, »ut recederet a fini- Christus, «navim, »ut recederet a fini- bus eorum, sicut petiverant : quia li- bus eorum, sicut petiverant : quia li- benter Dominus annuit petitionibus de- benter Dominus annuit petitionibus de- votorum quæ sunt rationabiles. Marc. votorum quæ sunt rationabiles. Marc. x1, 24: Omnia quæumque orantes peti- x1, 24: Omnia quæumque orantes peti- tis, credite quia accipientis, et evenient tis, credite quia accipientis, et evenient vobis vobis

« Cœpit illum, » Jesum, « depreca- « Cœpit illum, » Jesum, « depreca- ri, » qui a dæmonio vexatus fuerat et ri, » qui a dæmonio vexatus fuerat et liberatus, « ut esset cum illo,» sequendo liberatus, « ut esset cum illo,» sequendo eum inter discipulos: ut ex præsentia eum inter discipulos: ut ex præsentia ipsius contra dæmones confortaretur. Ex ipsius contra dæmones confortaretur. Ex humilitate enim non magna sensit de humilitate enim non magna sensit de seipso, quod sine Domino perfectus esset seipso, quod sine Domino perfectus esset ad cavendum a dæmonibus. Ad Roman. ad cavendum a dæmonibus. Ad Roman.

2 Cf. I Reg. vi, 19, 21. 2 Cf. I Reg. vi, 19, 21.

29 29

18 18

19 19

20 20

450 450

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

XII, 16 Non alta sapientes, sed humili- XII, 16 Non alta sapientes, sed humili- bus consentientes. Psal. xv, 1, secundum bus consentientes. Psal. xv, 1, secundum Hieronymi (alias, Septuaginta) transla- Hieronymi (alias, Septuaginta) transla- tionem : « Serva me, Domine, quoniam tionem : « Serva me, Domine, quoniam confido in te et bene mihi non est sine confido in te et bene mihi non est sine te 1. » Psal. LXXIX, 19: Non discedimus te 1. » Psal. LXXIX, 19: Non discedimus a te, vivificabis nos: et nomen tuum in- a te, vivificabis nos: et nomen tuum in- vocabimus. vocabimus.

« Et non admisit eum, » « Et non admisit eum, »

Quia vidit eum ex beneficio accepto Quia vidit eum ex beneficio accepto jam ad prædicandum esse perfectum. Sic, jam ad prædicandum esse perfectum. Sic, ad Philip. 1, 23, dixit Apostolus: Deside- ad Philip. 1, 23, dixit Apostolus: Deside- rium habens dissolvi et esse cum Christo, rium habens dissolvi et esse cum Christo, multo magis melius. Propter utilitatem multo magis melius. Propter utilitatem autem proximorum subintulit, y. 24: autem proximorum subintulit, y. 24: Permanere autem in carne, necessarium Permanere autem in carne, necessarium propter vos. Sic magnus Patriarcha re- propter vos. Sic magnus Patriarcha re- misit de se filium suum, Genes. XXXVII, misit de se filium suum, Genes. XXXVII, 13, dicens Fratres tui pascunt oves in 13, dicens Fratres tui pascunt oves in Sichimis veni, mittam te ad eos. Sichimis veni, mittam te ad eos.

Et hoc est quod sequitur : Et hoc est quod sequitur :

« Sed ait illi, »> « Sed ait illi, »>

Instruendo eum quid acturus sit : Instruendo eum quid acturus sit : « Vade in domum tuam, » ut te sciant « Vade in domum tuam, » ut te sciant homines esse mansuetum. Eccli. XXXII, homines esse mansuetum. Eccli. XXXII, 15 et 16 Præcurre prior in domum 15 et 16 Præcurre prior in domum tuam, et illic avocare, et illic lude, et tuam, et illic avocare, et illic lude, et age conceptiones tuas. Luc. vin, 39, et age conceptiones tuas. Luc. vin, 39, et Matth. x, 6 Vade in domum tuam. Matth. x, 6 Vade in domum tuam. Sapient. vi, 16 Intrans in domum Sapient. vi, 16 Intrans in domum meam, conquiescam cum sapientia. meam, conquiescam cum sapientia.

" Ad tuos, » quibus ex ordine charita- " Ad tuos, » quibus ex ordine charita- tis plus teneris. I ad Timoth. v, 8: tis plus teneris. I ad Timoth. v, 8: Si quis suorum, et maxime domesticorum Si quis suorum, et maxime domesticorum curam non habet, fidem negavit, et est curam non habet, fidem negavit, et est infideli deterior. infideli deterior.

« Et annuntia illis, » « Et annuntia illis, »

« Primum quanta tibi Dominus fece- « Primum quanta tibi Dominus fece- rit, » quia probabile est quod etiam illi rit, » quia probabile est quod etiam illi communicationem habuerint cum spiri- communicationem habuerint cum spiri- tibus spurcitiarum. Luc. xvi, 28: Ut te- tibus spurcitiarum. Luc. xvi, 28: Ut te-

1 Vulg. habet, Psal. xv, 1 Conserva me, Do- 1 Vulg. habet, Psal. xv, 1 Conserva me, Do-

. .

stetur illis, ne et ipsi veniant in hunc lo- stetur illis, ne et ipsi veniant in hunc lo- cum tormentorum. cum tormentorum.

« Et misertus sit tui, » te liberans a « Et misertus sit tui, » te liberans a spiritibus spurcitiarum. Job, xxvi, 13: spiritibus spurcitiarum. Job, xxvi, 13: Spiritus Domini ornavit cælos: et obste- Spiritus Domini ornavit cælos: et obste- tricante manu ejus, eductus est coluber tricante manu ejus, eductus est coluber

tortuosus. tortuosus.

« Et abiit, » « Et abiit, »

Non mente, sed corpore separatus a Non mente, sed corpore separatus a Domino. Marc. xvi, 20 : Illi autem pro- Domino. Marc. xvi, 20 : Illi autem pro- fecti prædicaverunt ubique. II ad Corinth. fecti prædicaverunt ubique. II ad Corinth. v, 20 Pro Christo legatione fungimur, v, 20 Pro Christo legatione fungimur, tamquam Deo exhortante per nos. tamquam Deo exhortante per nos.

» »

« Et cœpit prædicare in Decapoli. « Et cœpit prædicare in Decapoli. Decapolis est regio mari Genesareth in Decapolis est regio mari Genesareth in una parte adjacens, in qua sunt decem una parte adjacens, in qua sunt decem civitates. Luc. XIX, 16: Domine, mna tua civitates. Luc. XIX, 16: Domine, mna tua decem mnas acquisivit: quia in decem decem mnas acquisivit: quia in decem civitatibus prædicavit. Et, ibidem, y. 17: civitatibus prædicavit. Et, ibidem, y. 17: Eris potestatem habens super decem ci- Eris potestatem habens super decem ci- vitates. vitates.

Quanta sibi fecisset Jesus » mag- Quanta sibi fecisset Jesus » mag- nalia. Act. 11, 11: Audivimus eos loquen- nalia. Act. 11, 11: Audivimus eos loquen- tes nostris linguis magnalia Dei. tes nostris linguis magnalia Dei.

« Et omnes mirabantur. >> « Et omnes mirabantur. >>

Et per eum ad fidem ædificabantur : Et per eum ad fidem ædificabantur : et se præparabant, ut digni præsentia et se præparabant, ut digni præsentia Salvatoris efficerentur. Joan. vii, 21: Salvatoris efficerentur. Joan. vii, 21: Unum opus feci, et omnes miramini. Unum opus feci, et omnes miramini. Psal. XCVII, Psal. XCVII, 1 Cantate Domino canti- 1 Cantate Domino canti- cum novum, quia mirabilia fecit. Daniel. cum novum, quia mirabilia fecit. Daniel. III, 99 Signa et mirabilia fecit apud III, 99 Signa et mirabilia fecit apud me Deus excelsus. Exod. xv, 11: Quis- me Deus excelsus. Exod. xv, 11: Quis- similis tui in fortibus, Domine ? quis si- similis tui in fortibus, Domine ? quis si- milis tui, magnificus in sanctitate, ter- milis tui, magnificus in sanctitate, ter- ribilis atque laudabilis, faciens mirabi- ribilis atque laudabilis, faciens mirabi-

lia. lia.

Sic ergo terminata est pars, quæ est Sic ergo terminata est pars, quæ est de fortitudine Leonis, contra vim dæmo- de fortitudine Leonis, contra vim dæmo- ins de actuali peccato tentanti. ins de actuali peccato tentanti.

mine, quoniam speravi in te. mine, quoniam speravi in te.

18 18

84 84

IN EVANG. MARCI, V-21, 22, 23, 24. IN EVANG. MARCI, V-21, 22, 23, 24.

« Et cum transcendisset Jesus in « Et cum transcendisset Jesus in navi rursus trans fretum, convenit navi rursus trans fretum, convenit turba multa ad eum, et erat circa turba multa ad eum, et erat circa

mare. mare.

Et venit quidam de Archisyna- Et venit quidam de Archisyna- gogis, nomine Jairus et videns cum gogis, nomine Jairus et videns cum procidit ad pedes ejus, procidit ad pedes ejus,

Et deprecabatur eum multum, Et deprecabatur eum multum, dicens: Quoniam filia mea in extre- dicens: Quoniam filia mea in extre- mis est veni, impone manum super mis est veni, impone manum super eam, ut salva sit et vivat. eam, ut salva sit et vivat.

Et abiit cum illo, et sequebatur Et abiit cum illo, et sequebatur eum turba multa, et comprimebant eum turba multa, et comprimebant

eum. » eum. »

Tangitur hic historia, quæ est de re- Tangitur hic historia, quæ est de re- medio ordinato contra peccatum tentans medio ordinato contra peccatum tentans in carne. in carne.

Et habet hæc pars quinque partes: in Et habet hæc pars quinque partes: in quarum prima dicitur qualiter ex parte quarum prima dicitur qualiter ex parte Domini ventum est illud miraculum: in Domini ventum est illud miraculum: in secunda, exaggeratur mulieris infirmi- secunda, exaggeratur mulieris infirmi- tas, ad ostendendum quantum est mira- tas, ad ostendendum quantum est mira- culum : in tertia prædicatur devotio culum : in tertia prædicatur devotio mulieris, quæ imperavit miraculum in mulieris, quæ imperavit miraculum in quarta, ponitur qualiter miraculum est quarta, ponitur qualiter miraculum est publicatum ad ædificationem multorum: publicatum ad ædificationem multorum: in quinta, confirmatur miraculum, et do- in quinta, confirmatur miraculum, et do- cetur qualiter conservatur donum sani- cetur qualiter conservatur donum sani- tatis perceptum et hæc per ordinem tatis perceptum et hæc per ordinem continentur in littera. continentur in littera.

: :

In primo horum continentur quatuor: In primo horum continentur quatuor: in quorum primo ostenditur Domini ad in quorum primo ostenditur Domini ad ripam oppositam per mare Genesareth ripam oppositam per mare Genesareth navis vehiculo reditus: in secundo, ad navis vehiculo reditus: in secundo, ad mare turbæ concursus in tertio, Archi- mare turbæ concursus in tertio, Archi- synagogi ad Jesum supplex adventus: synagogi ad Jesum supplex adventus: in quarto, Domini ad id quod petivit Ar- in quarto, Domini ad id quod petivit Ar- chisynagogus, consensus. chisynagogus, consensus.

Dicit igitur « Et cum transcendisset Dicit igitur « Et cum transcendisset Jesus in navim, » quia sine vehiculo na- Jesus in navim, » quia sine vehiculo na- vis transire potuit, sed noluit: ut nos vis transire potuit, sed noluit: ut nos doceret remedio crucis, et suffragio pœni- doceret remedio crucis, et suffragio pœni- tentiæ, et religionis christianæ uti in tentiæ, et religionis christianæ uti in mari hujus sæculi. Eccli. XLIII, 26: Qui mari hujus sæculi. Eccli. XLIII, 26: Qui

1 Cf. Genes. VII, 23. 1 Cf. Genes. VII, 23.

451 451

navigant mare, enarrent pericula ejus. navigant mare, enarrent pericula ejus. Sic Noe remedio arcæ fluctus evasit, et Sic Noe remedio arcæ fluctus evasit, et alii submersi sunt¹. alii submersi sunt¹.

« Rursus trans fretum, » de Decapoli, « Rursus trans fretum, » de Decapoli, in qua dæmoniacum sanaverat. Sapient. in qua dæmoniacum sanaverat. Sapient. XIV, 5 Transeuntes mare per ratem li- XIV, 5 Transeuntes mare per ratem li- berati sunt. « Trans fretum, » versus Ti- berati sunt. « Trans fretum, » versus Ti- beriadem, et Capharnaum, ubi plurimum beriadem, et Capharnaum, ubi plurimum prædicavit Jesus. prædicavit Jesus.

« Convenit turba multa » « Convenit turba multa »

Ad eum quia turba devotione trahe- Ad eum quia turba devotione trahe- batur. Joan. vi, 2: Sequebatur eum batur. Joan. vi, 2: Sequebatur eum multitudo magna, quia videbant signa multitudo magna, quia videbant signa quæ faciebat super his qui infirmaban- quæ faciebat super his qui infirmaban-

tur. tur.

« Et erat,» scilicet turba, «< circa « Et erat,» scilicet turba, «< circa mare, » occurrens ei: et ideo, Amos, IV, mare, » occurrens ei: et ideo, Amos, IV, 12, dicitur Præparare in occursuт 12, dicitur Præparare in occursuт Dei tui Israel. Dei tui Israel.

« Et venit quidam, « Et venit quidam,

» »

Honore dignior cæteris, « de Archi- Honore dignior cæteris, « de Archi- synagogis, » qui et principatu et merito synagogis, » qui et principatu et merito dignus erat. Isa. xxxII, 5 et 8: Non vo- dignus erat. Isa. xxxII, 5 et 8: Non vo- cabitur ultra is qui insipiens est, prin- cabitur ultra is qui insipiens est, prin- ceps, neque fraudulentus appellabitur ceps, neque fraudulentus appellabitur major... Princeps vero ea quæ sunt di- major... Princeps vero ea quæ sunt di- gna principe cogitabit. gna principe cogitabit.

« Nomine Jairus, » qui illuminatus « Nomine Jairus, » qui illuminatus interpretatur. Psal. Lxxv, 5: Illuminans interpretatur. Psal. Lxxv, 5: Illuminans tu mirabiliter a montibus æternis. Eccli. tu mirabiliter a montibus æternis. Eccli. XXIV, 44 Doctrinam quasi anteluca- XXIV, 44 Doctrinam quasi anteluca- num illumino omnibus. Eccli. XLIII, 10: num illumino omnibus. Eccli. XLIII, 10: Mundum illuminans in excelsis Domi- Mundum illuminans in excelsis Domi-

nus. nus.

« Et videns eum, » oculis fidei, et « Et videns eum, » oculis fidei, et sapientiæ divinæ. Luc. x, 23: Beati sapientiæ divinæ. Luc. x, 23: Beati oculi, qui vident quæ vos videtis. Job, oculi, qui vident quæ vos videtis. Job, XLII, 5 Auditu auris audivi te, nunc XLII, 5 Auditu auris audivi te, nunc autem oculus meus videt te. Cantic. 11, autem oculus meus videt te. Cantic. 11, 14: Ostende mihi faciem tuam : sonet 14: Ostende mihi faciem tuam : sonet vox tua in auribus meis: vox enim tua vox tua in auribus meis: vox enim tua dulcis, et facies tua decora. dulcis, et facies tua decora.

« Procidit ad pedes ejus, » quibus sa- « Procidit ad pedes ejus, » quibus sa-

452 452

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

lutem omnibus circumportavit. Psal. lutem omnibus circumportavit. Psal. 7 Adorabimus in loco, ubi ste- 7 Adorabimus in loco, ubi ste- terunt pedes ejus. terunt pedes ejus.

CXXXI, CXXXI,

« Et deprecabatur eum multum, » « Et deprecabatur eum multum, »

Ex multo desiderio, « dicens: Quo- Ex multo desiderio, « dicens: Quo- niam filia mea, » pignus naturæ meæ, niam filia mea, » pignus naturæ meæ, «< in extremis est: » nec est spes salutis «< in extremis est: » nec est spes salutis in ea nisi per te. « Veni, » per misericor- in ea nisi per te. « Veni, » per misericor- diam appropinqua : « impone manum » diam appropinqua : « impone manum » adjutricem «super eam, » in qua manu adjutricem «super eam, » in qua manu tua vis est deitatis, « ut salva sit » ab in- tua vis est deitatis, « ut salva sit » ab in- firmitate, « et vivat, » perfecta sibi resti- firmitate, « et vivat, » perfecta sibi resti- tuta sanitate. Marc. XVI, 18: Super tuta sanitate. Marc. XVI, 18: Super ægros manus imponent, et bene habe- ægros manus imponent, et bene habe- bunt. Psal. CXLIII, 7: Emitte manum bunt. Psal. CXLIII, 7: Emitte manum tuam de alto, eripe me, et libera me de tuam de alto, eripe me, et libera me de aquis multis (lacrymarum et tribulatio- aquis multis (lacrymarum et tribulatio- num)... de manu filiorum alienorum, num)... de manu filiorum alienorum, hoc est, dæmonum, qui sunt filii quidem hoc est, dæmonum, qui sunt filii quidem per naturam, sed alieni facti sunt per per naturam, sed alieni facti sunt per aversionem et culpam. aversionem et culpam.

« Et abiit. » « Et abiit. »

Ecce tangit qualiter benignus Dominus, Ecce tangit qualiter benignus Dominus, qui omnibus deprecantibus se satisfacit, qui omnibus deprecantibus se satisfacit, cum principe synagogæ « abiit, » hoc cum principe synagogæ « abiit, » hoc est, abire dignatus est. est, abire dignatus est.

« Et sequebatur eum turba multa, » « Et sequebatur eum turba multa, » ut videret miracula quæ faciebat, « et ut videret miracula quæ faciebat, « et comprimebant eum, » quia quilibet desi- comprimebant eum, » quia quilibet desi- derabat esse propinquior et in talibus derabat esse propinquior et in talibus necesse est fieri compressionem. Joan. necesse est fieri compressionem. Joan. XVI, 33 In mundo pressuram habebitis: XVI, 33 In mundo pressuram habebitis: in me autem pacem 1. in me autem pacem 1.

Quod autem hic dicitur: « In extremis Quod autem hic dicitur: « In extremis est, » Luc. VIII, 42, dicitur quod morie- est, » Luc. VIII, 42, dicitur quod morie- batur Matth. IX, 18, quod modo de batur Matth. IX, 18, quod modo de functa est. Quia primo veniente Jairo, ut functa est. Quia primo veniente Jairo, ut dicit Augustinus, in extremis laborabat: dicit Augustinus, in extremis laborabat: adorante autem eo Dominum, et deprecan- adorante autem eo Dominum, et deprecan- te, et inducente ad veniendum, incipie- te, et inducente ad veniendum, incipie- bat mori et veniente Domino cum Jai- bat mori et veniente Domino cum Jai- ro, ro, defuncta fuit: sicut et hic postea di- defuncta fuit: sicut et hic postea di-

1 Joan. xvi, 33 et 34: Hæc locutus sum vobis, 1 Joan. xvi, 33 et 34: Hæc locutus sum vobis, ut in me pacem habeatis. In mundo pressuram ut in me pacem habeatis. In mundo pressuram

cetur quia turbæ comprimentes retar- cetur quia turbæ comprimentes retar- dabant eum ne cito veniret. dabant eum ne cito veniret.

« Et mulier quæ erat in profluvio « Et mulier quæ erat in profluvio sanguinis annis duodecim, sanguinis annis duodecim,

Et fuerat multa perpessa a complu- Et fuerat multa perpessa a complu- ribus medicis, et erogaverat omnia ribus medicis, et erogaverat omnia sua, nec quidquam profecerat, sed sua, nec quidquam profecerat, sed magis deterius habebat, magis deterius habebat,

Cum audisset de Jesu, venit in tur- Cum audisset de Jesu, venit in tur- ba retro, et tetigit vestimentum ejus. ba retro, et tetigit vestimentum ejus. Dicebat enim: Quia si vel vesti- Dicebat enim: Quia si vel vesti- mentum ejus tetigero, salva ero. mentum ejus tetigero, salva ero.

Et confestim siccatus est fons san- Et confestim siccatus est fons san- guinis ejus et sensit corpore quia guinis ejus et sensit corpore quia sanata esset a plaga. » sanata esset a plaga. »

Hic exaggeratur infirmitas mulieris, ut Hic exaggeratur infirmitas mulieris, ut majus cognoscatur esse miraculum. Hanc majus cognoscatur esse miraculum. Hanc autem mulierem Ambriosius dicit esse autem mulierem Ambriosius dicit esse Martham. Dicit enim in Tractatu de Martham. Dicit enim in Tractatu de Salomone, quod Dominus in Martha pro- Salomone, quod Dominus in Martha pro- fluvium sanguinis restrinxit de Maria fluvium sanguinis restrinxit de Maria autem septem dæmonia ejecit : et Laza- autem septem dæmonia ejecit : et Laza- rum quatriduanum in monumento susci- rum quatriduanum in monumento susci- tavit. Hieronymus autem dicit in Tripar- tavit. Hieronymus autem dicit in Tripar- tita historia, quod hæc mulier, postquam tita historia, quod hæc mulier, postquam sanata est a profluvio sanguinis, devotis- sanata est a profluvio sanguinis, devotis- sima ad Christum remansit, et in horto sima ad Christum remansit, et in horto suo imaginem ad figuram Christi con- suo imaginem ad figuram Christi con- struxit et hanc simili vestimento vestivit, struxit et hanc simili vestimento vestivit, juxta quam quædam herba in horto simi- juxta quam quædam herba in horto simi- lem virtutem curandi fluxum sanguinis lem virtutem curandi fluxum sanguinis habens, nata fuit et quando vestimen- habens, nata fuit et quando vestimen- tum herba attigit, tunc perfectam virtu- tum herba attigit, tunc perfectam virtu- tem curandi herba accepit. De qua ima- tem curandi herba accepit. De qua ima- gine Julianus apostata audiens in Casa- gine Julianus apostata audiens in Casa- rea Philippi, eam auferri de loco illo rea Philippi, eam auferri de loco illo præcepit, et suam præcepit substitui, præcepit, et suam præcepit substitui, quæ fulmine statim combusta et contrita quæ fulmine statim combusta et contrita fuit et tunc imago Christi restituta, fuit et tunc imago Christi restituta, quam postea pagani per infidelitatem quam postea pagani per infidelitatem confregerunt postea vero convalescen- confregerunt postea vero convalescen-

habebitis sed confidite, ego vici mundum. habebitis sed confidite, ego vici mundum.

23 23

20 20

27 27

28 28

29 29

IN EVANG. MARCI, V-25, 26, 27, 28, 29, 30, 31. IN EVANG. MARCI, V-25, 26, 27, 28, 29, 30, 31.

tibus fidelibus, partes collectæ sunt ima- tibus fidelibus, partes collectæ sunt ima- ginis Christi, et in Ecclesia quadam col- ginis Christi, et in Ecclesia quadam col- locatæ. locatæ.

Hæc ergo mulier quæcumque fuerit, Hæc ergo mulier quæcumque fuerit, « quæ erat in profluvio sanguinis, » « quæ erat in profluvio sanguinis, » menstruorum, qui profluvius fluxum si- menstruorum, qui profluvius fluxum si- gnificat tentationis carnalis. Osee, IV, 2 : gnificat tentationis carnalis. Osee, IV, 2 : Sanguis sanguinem tetigit. Psal. L, 16: Sanguis sanguinem tetigit. Psal. L, 16: Libera me de sanguinibus, Deus, Deus Libera me de sanguinibus, Deus, Deus salutis meæ. salutis meæ.

« Annis duodecim. » Anni autem duo- « Annis duodecim. » Anni autem duo- decim sunt annus unus circuli cœlestis, decim sunt annus unus circuli cœlestis, qui vocatur circulus nativitatis, ex duo- qui vocatur circulus nativitatis, ex duo- decim domibus compositus, ad quas om- decim domibus compositus, ad quas om- nes stellæ cœli reducuntur: et significat nes stellæ cœli reducuntur: et significat hic, quod ex defectu naturali sibi innato hic, quod ex defectu naturali sibi innato hanc passionem habuit: et ideo ad cu- hanc passionem habuit: et ideo ad cu- randum magis erat difficilis.. randum magis erat difficilis..

Et hujus signum est quod sequitur : Et hujus signum est quod sequitur :

« Et fuerat multa perpessa a com- « Et fuerat multa perpessa a com- pluribus medicis, »> pluribus medicis, »>

Purgantibus eam per pharmacias, et Purgantibus eam per pharmacias, et restringere volentibus fluxum. « Et ero- restringere volentibus fluxum. « Et ero- gaverat omnia sua, » non parcens ex- gaverat omnia sua, » non parcens ex- pensis, ut petitos haberet medicos, « nec pensis, ut petitos haberet medicos, « nec quidquam profecerat, » per medicinas quidquam profecerat, » per medicinas parvorum medicorum, « sed magis, » parvorum medicorum, « sed magis, » jam destituta natura per medicinas, « de- jam destituta natura per medicinas, « de- terius habebat. » Et hujus causa reddi- terius habebat. » Et hujus causa reddi- tur, Sapient. xvi, 12: Quia neque herba, tur, Sapient. xvi, 12: Quia neque herba, neque malagma sanat eos: sed tuus, Do- neque malagma sanat eos: sed tuus, Do- mine, sermo, qui sanat omnia. Psal. CVI, mine, sermo, qui sanat omnia. Psal. CVI, 20 20

Misit verbum suum, et sanavit eos: Misit verbum suum, et sanavit eos: et eripuit eos de interitionibus eorum. et eripuit eos de interitionibus eorum. Hæc igitur mulier, Hæc igitur mulier,

« Cùm audisset de Jesu, » « Cùm audisset de Jesu, »

Quia talem et tantam virtutem habuit Quia talem et tantam virtutem habuit curationum. Et hic tangitur de mulieris curationum. Et hic tangitur de mulieris hujus devotione : « Venit in turba, » quia hujus devotione : « Venit in turba, » quia per seipsam humilis venit: ante enim per seipsam humilis venit: ante enim venire non præsumpsit : « retro » autem venire non præsumpsit : « retro » autem venit, quia verecunda fuit ad similitudi- venit, quia verecunda fuit ad similitudi-

1 Psal. CXXXII, 2. 1 Psal. CXXXII, 2.

453 453

nem mulieris, de qua dicitur, Luċ. viii, nem mulieris, de qua dicitur, Luċ. viii, 38 Stans retro secus pedes ejus.. 38 Stans retro secus pedes ejus..

« Et tetigit, » fidei devotione, « vesti- « Et tetigit, » fidei devotione, « vesti- mentum ejus, » sciens quod scriptum mentum ejus, » sciens quod scriptum est Unguentum in capite, quod de- est Unguentum in capite, quod de- scendit in barbam, barbam Aaron, quod scendit in barbam, barbam Aaron, quod descendit in oram vestimenti ejus'. descendit in oram vestimenti ejus'.

«. Dicebat enim, » «. Dicebat enim, »

Per fidem intra se : « Quia si tetigero Per fidem intra se : « Quia si tetigero vel,» hoc est, saltem, « vestimentum vel,» hoc est, saltem, « vestimentum ejus, » in fide et devotione nominis ejus, ejus, » in fide et devotione nominis ejus, « salva ero. » Matth. 1x, 21, dicitur: « salva ero. » Matth. 1x, 21, dicitur: Quia si tetigero tantum vestimentum Quia si tetigero tantum vestimentum ejus, salva ero. ejus, salva ero.

« Et confestim, ⟫ « Et confestim, ⟫

Quia nescit tarda rerum molimina Spi- Quia nescit tarda rerum molimina Spi- ritus sancti gratia, « siccatus est fons ritus sancti gratia, « siccatus est fons sanguinis, » confortatis vasis naturalibus sanguinis, » confortatis vasis naturalibus ad sanguinis retentionem. Ezechiel. XVI, ad sanguinis retentionem. Ezechiel. XVI, 6 Dixi tibi cum esses in sanguine tuo: 6 Dixi tibi cum esses in sanguine tuo: Vive. « Et sensit, » per immutationem Vive. « Et sensit, » per immutationem vasorum ad sanitatem et confortationem vasorum ad sanitatem et confortationem sui, « corpore, » hoc est, corporaliter, sui, « corpore, » hoc est, corporaliter, non solum spiritualiter, « quia sanata non solum spiritualiter, « quia sanata esset a plaga » infirmitatis. Psal. CXLVI, esset a plaga » infirmitatis. Psal. CXLVI, 3: Qui sanat contritos corde, et alligat 3: Qui sanat contritos corde, et alligat contritiones eorum. Psal. c1, 3: Qui pro- contritiones eorum. Psal. c1, 3: Qui pro- pitiatur omnibus iniquitatibus tuis, qui pitiatur omnibus iniquitatibus tuis, qui sanat omnes infirmitates tuas. Ibidem, sanat omnes infirmitates tuas. Ibidem, . 4 Qui redimit de interitu vitam . 4 Qui redimit de interitu vitam tuam, qui coronat te in misericordia et tuam, qui coronat te in misericordia et miserationibus. miserationibus.

« Et statim Jesus in semetipso co- « Et statim Jesus in semetipso co- gnoscens virtutem quæ exierat de gnoscens virtutem quæ exierat de illo, conversus ad turbam, aiebat : illo, conversus ad turbam, aiebat : Quis tetigit vestimenta mea? Quis tetigit vestimenta mea?

Et dicebant ei discipuli sui: Vides Et dicebant ei discipuli sui: Vides turbam comprimentem te, et dicis: turbam comprimentem te, et dicis: Quis me tetigit ? Quis me tetigit ?

30 30

31 31

32 32

33 33

34 34

454 454

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

Et cirumspiciebat videre eam quæ Et cirumspiciebat videre eam quæ hoc fecerat. hoc fecerat.

Mulier vero timens et tremens, Mulier vero timens et tremens, sciens quod factum esset in se, venit sciens quod factum esset in se, venit et procidit ante eum, et dixit ei om- et procidit ante eum, et dixit ei om- nem veritatem. nem veritatem.

Ille autem dixit ei: Filia, fides tua Ille autem dixit ei: Filia, fides tua te salvam fecit: vade in pace, et esto te salvam fecit: vade in pace, et esto sana a plaga tua. » sana a plaga tua. »

Et quærit, ut ex propria confessione tan- Et quærit, ut ex propria confessione tan- gentis, turba congruentius instruatur. gentis, turba congruentius instruatur. Genes. xxvII, 27: Statim ut sensit vesti- Genes. xxvII, 27: Statim ut sensit vesti- mentorum illius fragrantiam, benedicens mentorum illius fragrantiam, benedicens illi, ait: Ecce odor filii mei sicut odor illi, ait: Ecce odor filii mei sicut odor agri pleni, cui benedixit Dominus. Odor agri pleni, cui benedixit Dominus. Odor enim istius virtutis sanativæ significat enim istius virtutis sanativæ significat diffusionem. diffusionem.

« Et dicebant ei, » « Et dicebant ei, »

Christo, « discipuli sui, » qui melius, Christo, « discipuli sui, » qui melius,

Tangit hic de miraculi hujus publica- et familiari ausu respondere sibi consue- Tangit hic de miraculi hujus publica- et familiari ausu respondere sibi consue- tione.. tione..

Dicuntur autem hic quatuor, quorum Dicuntur autem hic quatuor, quorum primum est quod cognovit Christus vir- primum est quod cognovit Christus vir- tutem de se exisse per sensum, quam tutem de se exisse per sensum, quam ante novit per deitatem et quia quæsi- ante novit per deitatem et quia quæsi- vit, Quis me tetigit, ad turbæ instructio- vit, Quis me tetigit, ad turbæ instructio- nem, non ad ignorantiam suam instruen- nem, non ad ignorantiam suam instruen- dam et quia discipuli mirantes de quæ- dam et quia discipuli mirantes de quæ- stione, causantur turbæ tactum per Chri- stione, causantur turbæ tactum per Chri- sti afflictionem et quia cum circumspi- sti afflictionem et quia cum circumspi- ceret, ut corporali visu mulierem ad- ceret, ut corporali visu mulierem ad- moneret, ut miraculum patefaceret, moneret, ut miraculum patefaceret, mulier venit et patefecit. mulier venit et patefecit.

Dicit igitur: Dicit igitur:

« Et statim Jesus, » qui omnia cogno- « Et statim Jesus, » qui omnia cogno- vit antequam fiant secundum deitatem, vit antequam fiant secundum deitatem, « in semetipso cognoscens, » per experi- « in semetipso cognoscens, » per experi- mentum sensus secundum humanitatem, mentum sensus secundum humanitatem, « virtutem » curationis « quæ exierat de « virtutem » curationis « quæ exierat de illo, » quia virtus de illo exibat, et sana- illo, » quia virtus de illo exibat, et sana- bat omnes. Et, Matth. xiv, 36: Roga- bat omnes. Et, Matth. xiv, 36: Roga- bant eum ut vel fimbriam vestimenti ejus bant eum ut vel fimbriam vestimenti ejus tangerent et quicumque tetigerunt, tangerent et quicumque tetigerunt, salvi facti sunt. salvi facti sunt.

« Conversus » corpore, quia ante tur- « Conversus » corpore, quia ante tur- bam præcedebat, « ad turbam aiebat, » bam præcedebat, « ad turbam aiebat, » ut ex facto turbam instrueret de virtute ut ex facto turbam instrueret de virtute deitatis, quæ habitabat in eo corpora- deitatis, quæ habitabat in eo corpora- liter. liter.

« Quis tetigit vestimenta mea ? » « Quis tetigit vestimenta mea ? »

Quæ propter tactum corporis mei Quæ propter tactum corporis mei etiam habent in se curationis virtutem. etiam habent in se curationis virtutem.

1 Luc. VI, 19. 1 Luc. VI, 19.

verunt : et ipso responso illuminatio- verunt : et ipso responso illuminatio- nem ab eo petiverunt, qui sciverunt quod nem ab eo petiverunt, qui sciverunt quod ad hoc quæsierat, ut ex responso multos ad hoc quæsierat, ut ex responso multos ad fidem illuminaret : « Vides turbam ad fidem illuminaret : « Vides turbam comprimentem te. » Luc. VIII, 45 : Præ- comprimentem te. » Luc. VIII, 45 : Præ- ceptor, turbæ te comprimunt, et affligunt, ceptor, turbæ te comprimunt, et affligunt,

etc. etc.

« Et dicis Quis me tetigit ? » Non est « Et dicis Quis me tetigit ? » Non est intelligendum quod discipuli inconvenien- intelligendum quod discipuli inconvenien- tem reputent quæstionem Domini, sed tem reputent quæstionem Domini, sed potius se non intelligentes quæstionem potius se non intelligentes quæstionem significant. Ac si dicant: Videmus qui- significant. Ac si dicant: Videmus qui- dem quod et tu vides, quia turbæ te com- dem quod et tu vides, quia turbæ te com- primunt, quis autem speciali devotione primunt, quis autem speciali devotione fidei tetigerit ignoramus et ideo de hoc fidei tetigerit ignoramus et ideo de hoc da nobis illuminationis tuæ instructio- da nobis illuminationis tuæ instructio- nem. Joan. xvi, 30: Nunc scimus quia nem. Joan. xvi, 30: Nunc scimus quia scis omnia, et non opus est tibi ut quis scis omnia, et non opus est tibi ut quis te interroget. te interroget.

« Et circumspiciebat videre eam, » « Et circumspiciebat videre eam, »

Quæ ex hoc visu et respectu movere- Quæ ex hoc visu et respectu movere- tur, quod hoc factum in gloriam Dei pu- tur, quod hoc factum in gloriam Dei pu- blicaret. Sapient. IV, 15: Gratia Dei et blicaret. Sapient. IV, 15: Gratia Dei et misericordia est in sanctis ejus, et re- misericordia est in sanctis ejus, et re- spectus in electos illius. spectus in electos illius.

<< Mulier vero timens >> << Mulier vero timens >>

Corde, timore reverentiæ, « et tre- Corde, timore reverentiæ, « et tre- mens » corpore, ad majestatem deitatis, mens » corpore, ad majestatem deitatis, cujus virtutem jam in se experta fuit. cujus virtutem jam in se experta fuit.

IN EVANG. MARCI, V-34, 35, 36, 37.. IN EVANG. MARCI, V-34, 35, 36, 37..

Psal. LIV, Psal. LIV, 6 Timor et tremor venerunt 6 Timor et tremor venerunt super me. super me.

« Sciens, » per experimentum, « quod « Sciens, » per experimentum, « quod factum esset in se » sanitatis miraculum, factum esset in se » sanitatis miraculum, « venit, » fidei devotione, « et procidit « venit, » fidei devotione, « et procidit ante eum, » pœnitentia confitens quod ante eum, » pœnitentia confitens quod

vere Deus esset: quia eam de tam in- vere Deus esset: quia eam de tam in- tima et miserabili pœna infirmitatis ere- tima et miserabili pœna infirmitatis ere- xerat. I ad Corinth. xiv, 25: Cadens in xerat. I ad Corinth. xiv, 25: Cadens in faciem adorabit Deum, pronuntians quod faciem adorabit Deum, pronuntians quod vere Deus in vobis sit. vere Deus in vobis sit.

« Et dixit ei, » confitendo publice, « Et dixit ei, » confitendo publice, « omnem veritatem, » scilicet de quanti- « omnem veritatem, » scilicet de quanti- tate et prolixitate infirmitatis, et de fide tate et prolixitate infirmitatis, et de fide et devotione tangendi, et de perceptione et devotione tangendi, et de perceptione integræ sanitatis. Ad Roman. 1x, 1: Veri- integræ sanitatis. Ad Roman. 1x, 1: Veri- tatem dico in Christo, non mentior: tatem dico in Christo, non mentior: testimonium mihi perhibente conscientia testimonium mihi perhibente conscientia mea in Spiritu sancto. mea in Spiritu sancto.

« Jesus autem dixit ei, » « Jesus autem dixit ei, »

Sicut salutis auctor : ostendens id quod Sicut salutis auctor : ostendens id quod dicitur, Sapient. xvi, 13 : Tu es, Domine, dicitur, Sapient. xvi, 13 : Tu es, Domine, qui vitæ et mortis habes potestatem. qui vitæ et mortis habes potestatem. I Reg. 11, 6: Deducit ad inferos et re- I Reg. 11, 6: Deducit ad inferos et re- ducit. ducit.

« Filia, »jam ad imaginem meam « Filia, »jam ad imaginem meam in gratia reformata, « fides tua te sal- in gratia reformata, « fides tua te sal- vam fecit, » hoc est, hanc salutem tibi vam fecit, » hoc est, hanc salutem tibi meruit. Matth. xv, 28: 0 mulier, ma- meruit. Matth. xv, 28: 0 mulier, ma- gna est fides tua: fiat tibi sicut vis. gna est fides tua: fiat tibi sicut vis.

« Vade in pace » mea, mihi per de « Vade in pace » mea, mihi per de votionem reconciliata. Lucæ, VII, 50 : votionem reconciliata. Lucæ, VII, 50 : Fides tua te salvam fecit: vade in pace. Fides tua te salvam fecit: vade in pace. Joan. XIV, Joan. XIV, 27 Pacem meam do vo- 27 Pacem meam do vo-

bis. bis.

« Et esto sana, » perseverantia sani- « Et esto sana, » perseverantia sani- tatis perceptæ, « a plaga tua. » Psal. tatis perceptæ, « a plaga tua. » Psal. LXVII, 29: Confirma hoc, Deus, quod LXVII, 29: Confirma hoc, Deus, quod operatus es in nobis. Sic dicitur, Genes. operatus es in nobis. Sic dicitur, Genes. 1, 31, quod vidit Deus cuncta quæ fece- 1, 31, quod vidit Deus cuncta quæ fece- rat et erant valde bona. Qui enim fece- rat et erant valde bona. Qui enim fece- rat potestate deitatis, vidit oculo bene- rat potestate deitatis, vidit oculo bene- placiti, confirmans, ut manerent: et placiti, confirmans, ut manerent: et sic manentia, essent valde bona. Bona sic manentia, essent valde bona. Bona enim erant facta: sed valde bona erant enim erant facta: sed valde bona erant perseverantia. perseverantia.

Hoc igitur est quod Leo de tribu Juda Hoc igitur est quod Leo de tribu Juda

455 455

ostendit contra tentationes in carne, quæ ostendit contra tentationes in carne, quæ in fluxu sanguinis istius mulieris desi- in fluxu sanguinis istius mulieris desi- gnantur. gnantur.

« Adhuc eo loquente, veniunt ab Ar- « Adhuc eo loquente, veniunt ab Ar-

chisynagogo, dicentes: Quia filia tua chisynagogo, dicentes: Quia filia tua mortua est quid ultra vexas Magi- mortua est quid ultra vexas Magi-

strum? strum?

Jesus autem, audito verbo quod di- Jesus autem, audito verbo quod di- cebatur, ait Archisynagogo Noli ti- cebatur, ait Archisynagogo Noli ti- mere mere

tantummodo crede. tantummodo crede.

Et non admisit quemquam se sequi, Et non admisit quemquam se sequi, nisi Petrum, et Jacobum, et Joannem nisi Petrum, et Jacobum, et Joannem fratrem Jacobi. » fratrem Jacobi. »

Hic tertio tangitur de suscitatione Hic tertio tangitur de suscitatione filiæ Archisynagogi, quæ pompam mun- filiæ Archisynagogi, quæ pompam mun- di significat: quæ multos tentat et peri- di significat: quæ multos tentat et peri- mit et suscitatio ipsius significat pote- mit et suscitatio ipsius significat pote- statem, et fortitudinem Leonis super pom- statem, et fortitudinem Leonis super pom- pam mundi tentantem, fortitudinem gra- pam mundi tentantem, fortitudinem gra- tiæ suæ extendentis. tiæ suæ extendentis.

Dividitur autem hæc particula in sex Dividitur autem hæc particula in sex partes in quarum prima ostenditur id partes in quarum prima ostenditur id quod ad miraculi facit magnitudinem, et quod ad miraculi facit magnitudinem, et veritatem in secunda, docetur id quod veritatem in secunda, docetur id quod facit ad miraculi impetrationem: in ter- facit ad miraculi impetrationem: in ter- tia, assumuntur discipuli ad instructio- tia, assumuntur discipuli ad instructio- nem in quarta, contra irridentes osten- nem in quarta, contra irridentes osten- dit suam in suscitando facilitatem: in dit suam in suscitando facilitatem: in quinta, adsunt parentes ad miraculi testi- quinta, adsunt parentes ad miraculi testi- ficationem in sexta et ultima, inducit ficationem in sexta et ultima, inducit miraculi perfectionem, et veritatis proba- miraculi perfectionem, et veritatis proba- tionem. Et hæc per ordinem in littera tionem. Et hæc per ordinem in littera continentur. continentur.

: :

Dicit igitur « Adhuc eo loquente, » Dicit igitur « Adhuc eo loquente, » de cura tentantis in carne, « veniunt, » de cura tentantis in carne, « veniunt, » scilicet nuntii mortis, « ab Archisyna- scilicet nuntii mortis, « ab Archisyna- gogo, » qui in gloria mundi princeps gogo, » qui in gloria mundi princeps erat, « dicentes » tristia: « Quia filia tua erat, « dicentes » tristia: « Quia filia tua

mortua est. » mortua est. »

Et hi plenam fidem de Christo non Et hi plenam fidem de Christo non habebant et ideo non putabant quod habebant et ideo non putabant quod etiam a mortuis suscitare posset: et hoc etiam a mortuis suscitare posset: et hoc est: est: « Quid ultra vexas Magistrum,» « Quid ultra vexas Magistrum,» cum a mortuis suscitare non possit? Psal. cum a mortuis suscitare non possit? Psal. LXXXVII, 11 Numquid medici suscita- LXXXVII, 11 Numquid medici suscita-

35 35

36 36

37 37

456 456

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

bunt, et confitebuntur tibi ? Quasi di- bunt, et confitebuntur tibi ? Quasi di- cat: Non suscitabunt. Isti enim opina- cat: Non suscitabunt. Isti enim opina- bantur de Domino sicut de medico divi- bantur de Domino sicut de medico divi- no, qui per invocationem Dei quædam no, qui per invocationem Dei quædam curaret genera infirmitatum. Job, v, 18: curaret genera infirmitatum. Job, v, 18: Ipse vulnerat, et medetur: percutit, et Ipse vulnerat, et medetur: percutit, et manus ejus sanabunt. manus ejus sanabunt.

« Jesus autem audito verbo quod « Jesus autem audito verbo quod dicebatur, » dicebatur, »

A nuntiis et tangitur de conforta- A nuntiis et tangitur de conforta- tione ad fidem, quæ impetrat miracu- tione ad fidem, quæ impetrat miracu- lum. « Ait Archisynagogo, » confortan- lum. « Ait Archisynagogo, » confortan- do eum ad fidem deitatis suæ : « Noli do eum ad fidem deitatis suæ : « Noli timere, »in fide dubitando. Joan. xiv, timere, »in fide dubitando. Joan. xiv, 1 Non turbetur cor vestrum. Creditis 1 Non turbetur cor vestrum. Creditis in Deum, et in me credite. in Deum, et in me credite.

« Tantummodo crede. » Marc. ix, 22: « Tantummodo crede. » Marc. ix, 22: Si potes credere, omnia possibilia sunt Si potes credere, omnia possibilia sunt

credenti. credenti.

Quod autem dicit: « Tantummodo Quod autem dicit: « Tantummodo

: :

crede, » non sic intelligitur quod sola crede, » non sic intelligitur quod sola fides informis sufficiat, sed ea quæ per fides informis sufficiat, sed ea quæ per dilectionem operatur, et in operibus os- dilectionem operatur, et in operibus os- tenditur hæc est enim quæ impetrat tenditur hæc est enim quæ impetrat apud Deum. Luc. 1, 37: Non erit im- apud Deum. Luc. 1, 37: Non erit im- possibile apud Deum omne verbum. possibile apud Deum omne verbum. Genes. xvIII, 14: Numquid Deo quid- Genes. xvIII, 14: Numquid Deo quid- quam est difficile ? Ad Roman. iv, 20 quam est difficile ? Ad Roman. iv, 20 et 21: In repromissione Dei non hæsi- et 21: In repromissione Dei non hæsi- tavit diffidentia, sed confortatus est fide, tavit diffidentia, sed confortatus est fide, dans gloriam Deo plenissime sciens dans gloriam Deo plenissime sciens quia quæcumque promisit, scilicet ei quia quæcumque promisit, scilicet ei Deus, potens est et facere. Deus, potens est et facere.

« Et non admisit quemquam se se- « Et non admisit quemquam se se-

qui. qui.

» »

Tangitur hic de instructione princi- Tangitur hic de instructione princi- palium Apostolorum: «. nisi Petrum, » palium Apostolorum: «. nisi Petrum, » qui vertex erat et caput potestatis eccle- qui vertex erat et caput potestatis eccle- siasticæ, « et Jacobum, » qui primus erat siasticæ, « et Jacobum, » qui primus erat inter Apostolos confirmatus fide per pas- inter Apostolos confirmatus fide per pas- sionem, « et Joannem fratrem Jacobi, » sionem, « et Joannem fratrem Jacobi, » qui inter alios altius scripturus erat de qui inter alios altius scripturus erat de divinitatis sublimatione: ut per istos divinitatis sublimatione: ut per istos

etiam alii instruerentur. Psal. XLVI, 10: etiam alii instruerentur. Psal. XLVI, 10: Principes populorum congregati sunt Principes populorum congregati sunt cum Deo Abraham. Dionysius dicit: cum Deo Abraham. Dionysius dicit: « Lex divinitatis est per prima media, « Lex divinitatis est per prima media, « et per media ultima reducere. » Et « et per media ultima reducere. » Et sic Christus reduxit in fidem medios per sic Christus reduxit in fidem medios per primos principes Apostolorum: et postea primos principes Apostolorum: et postea per Apostolos medios, reduxit omnes per Apostolos medios, reduxit omnes mundi fideles. mundi fideles.

<< Et veniunt in domum Archisyna- << Et veniunt in domum Archisyna- gogi, et videt tumultum, et flentes, et gogi, et videt tumultum, et flentes, et ejulantes multum. ejulantes multum.

Et ingressus, ait illis: Quid turba- Et ingressus, ait illis: Quid turba- mini et ploratis? puella non est mor- mini et ploratis? puella non est mor- tua, sed dormit. tua, sed dormit.

38 38

39 39

Et irridebant eum. Ipse vero, eje- 40 Et irridebant eum. Ipse vero, eje- 40 ctis omnibus, assumit patrem et ma- ctis omnibus, assumit patrem et ma- trem puellæ, et qui secum erant, et trem puellæ, et qui secum erant, et ingreditur ubi puella erat jacens. ingreditur ubi puella erat jacens.

Et tenens manum puellæ, ait illi: Et tenens manum puellæ, ait illi: Talitha, cumi, quod est interpreta- Talitha, cumi, quod est interpreta- tum: Puella (tibi dico) surge. tum: Puella (tibi dico) surge.

Et confestim surrexit puella, et am- Et confestim surrexit puella, et am- bulabat erat autem annorum duode- bulabat erat autem annorum duode-

cim et obstupuerunt stupore magno. cim et obstupuerunt stupore magno.

Et præcepit illis vehementer ut ne- Et præcepit illis vehementer ut ne- mo id sciret et dixit dari illi man- mo id sciret et dixit dari illi man- ducare. » ducare. »

Tangit hic facilitatem suscitandi quan- Tangit hic facilitatem suscitandi quan- tum ad potentiam suam. tum ad potentiam suam.

De accessu autem corporis deifica- De accessu autem corporis deifica- ti ad defunctum, dicit : « Veniunt, » ti ad defunctum, dicit : « Veniunt, » Jesus, et tres Apostoli, « in domum Jesus, et tres Apostoli, « in domum Archisynagogi, » in qua jacuit puella Archisynagogi, » in qua jacuit puella mortua, significans mortuam animam mortua, significans mortuam animam in conscientia. Exod. XII, 30: Non erat in conscientia. Exod. XII, 30: Non erat domus in qua non jaceret mortuus, sup- domus in qua non jaceret mortuus, sup- ple, in tota regione impiorum : et præ- ple, in tota regione impiorum : et præ- cipue in pompa sæculi, quæ multos cipue in pompa sæculi, quæ multos interficit. Unde, Sapient. xvi, 12, dicit, interficit. Unde, Sapient. xvi, 12, dicit, quod præclarior natio in qualibet domo quod præclarior natio in qualibet domo

41 41

42 42

43 43

IN EVANG. MARCI, V-38, 39, 40, 41, 42, 43. IN EVANG. MARCI, V-38, 39, 40, 41, 42, 43.

mortua jacebat 1. « Et videt tumultum » mortua jacebat 1. « Et videt tumultum » ululantium defunctam. Jerem. vi, 26: ululantium defunctam. Jerem. vi, 26: Luctum unigeniti fac tibi, planctum Luctum unigeniti fac tibi, planctum

amarum. amarum.

« Et flentes,» in lacrymis, « et eju- « Et flentes,» in lacrymis, « et eju- lantes, »in querelis et clamoribus: quia lantes, »in querelis et clamoribus: quia tangebantur dolore cordis intrinsecus. tangebantur dolore cordis intrinsecus. Jerem. xxxi, 15: Vox in excelso au- Jerem. xxxi, 15: Vox in excelso au- dita est lamentationis, luctus, et fletus dita est lamentationis, luctus, et fletus Rachel plorantis filios suos, et nolentis Rachel plorantis filios suos, et nolentis consolari. Jerem. 1x, 1: Quis dabit consolari. Jerem. 1x, 1: Quis dabit capiti meo aquam, et oculis meis fon- capiti meo aquam, et oculis meis fon- tem lacrymarum? et plorabo die ac tem lacrymarum? et plorabo die ac nocte interfectos filiæ populi mei. nocte interfectos filiæ populi mei.

« Et ingressus, ait illis. » « Et ingressus, ait illis. »

Consolando eos de facilitate suæ po- Consolando eos de facilitate suæ po- testatis ad suscitandum. « Quid turba- testatis ad suscitandum. « Quid turba- mini, »ita quod dolor vobis aufert mini, »ita quod dolor vobis aufert cordis serenitatem, « et ploratis, » fletu cordis serenitatem, « et ploratis, » fletu qui vobis aufert vitæ exsultationem ? qui vobis aufert vitæ exsultationem ? I ad Thessal. iv, 12: Nolumus vos igno- I ad Thessal. iv, 12: Nolumus vos igno- rare, fratres, de dormientibus, ut non rare, fratres, de dormientibus, ut non contristemini,sicut et cæteri qui spem non contristemini,sicut et cæteri qui spem non habent. Ad Hebr. xi, 19: Arbitrans quia habent. Ad Hebr. xi, 19: Arbitrans quia et a mortuis suscitare potens est Deus. et a mortuis suscitare potens est Deus. Et hoc est quod sequitur: Et hoc est quod sequitur:

« Puella non est mortua, »> « Puella non est mortua, »>

457 457