IN EVANG. MARCI, III-34, 35. IN EVANG. MARCI, III-34, 35.

domum patris tui: et concupiscet rex domum patris tui: et concupiscet rex decorem tuum. decorem tuum.

Et hoc est quod sequitur : Et hoc est quod sequitur :

« Et circumspiciens eos, » « Et circumspiciens eos, »

Discipulos attentiores ad doctrinam, Discipulos attentiores ad doctrinam, « qui in circuitu ejus sedebant, » in do- « qui in circuitu ejus sedebant, » in do- ctrina quiescentes. Psal. xxxi, 6: Acce- ctrina quiescentes. Psal. xxxi, 6: Acce- dite ad eum, et illuminamini. Matth. dite ad eum, et illuminamini. Matth. x11, 49 Extendens manum in discipulos x11, 49 Extendens manum in discipulos suos, dixit Ecce mater mea, et fratres suos, dixit Ecce mater mea, et fratres

mei. mei.

« Ait Ecce mater mea, » in cujus cor- « Ait Ecce mater mea, » in cujus cor- dis utero formor spiritualiter, sicut in dis utero formor spiritualiter, sicut in matris utero corporaliter sum formatus. matris utero corporaliter sum formatus. Ad Galat. IV, 19 Filioli mei, quos ite- Ad Galat. IV, 19 Filioli mei, quos ite- rum parturio, donec formetur Christus rum parturio, donec formetur Christus in vobis. Isa. xxv1, 18: A facie tua con- in vobis. Isa. xxv1, 18: A facie tua con- cepimus, et quasi parturivimus, et pepe- cepimus, et quasi parturivimus, et pepe- rimus spiritum. rimus spiritum.

« Et fratres mei, » ex eodem patre « Et fratres mei, » ex eodem patre coelesti forma mea formati, quia ego ver- coelesti forma mea formati, quia ego ver- bum formatus sum ex (alias, a) Patre per bum formatus sum ex (alias, a) Patre per æternam generationem, et in Verbi for- æternam generationem, et in Verbi for- mam formantur audientes me discipuli, mam formantur audientes me discipuli, ex eodem Patre coelesti. Ad Roman. VIII, ex eodem Patre coelesti. Ad Roman. VIII, 29: Quos præscivit, et prædestinavit con- 29: Quos præscivit, et prædestinavit con- formes fieri imaginis Filii sui, ut sit ipse formes fieri imaginis Filii sui, ut sit ipse primogenitus in multis fratribus. primogenitus in multis fratribus.

Et subdit generaliter : Et subdit generaliter :

« Qui enim fecerit, » « Qui enim fecerit, »

Corde, et ore, et opere, « voluntatem Corde, et ore, et opere, « voluntatem Dei, » et beneplaciţi et signi in præcep- Dei, » et beneplaciţi et signi in præcep- tis, et consiliis, et exemplis. I ad Thes- tis, et consiliis, et exemplis. I ad Thes- sal. IV, 3: Hæc est voluntas Dei, sancti- sal. IV, 3: Hæc est voluntas Dei, sancti- ficatio vestra. Ad Roman. xn, 2 : Probe- ficatio vestra. Ad Roman. xn, 2 : Probe-

1 Cf. Ad Roman. VIII, 13. 1 Cf. Ad Roman. VIII, 13.

417 417

tis quæ sit voluntas Dei bona, et bene- tis quæ sit voluntas Dei bona, et bene- placens, et perfecta. Bona enim est in placens, et perfecta. Bona enim est in præceptis, beneplacens in consiliis, per- præceptis, beneplacens in consiliis, per- fecta in exemplis. fecta in exemplis.

«Hic est frater meus, » ex eodem «Hic est frater meus, » ex eodem Patre in formam imaginis meæ figura- Patre in formam imaginis meæ figura- tus. Ad Galat. IV, 6 : Quoniam estis filii, tus. Ad Galat. IV, 6 : Quoniam estis filii, misit Deus Spiritum Filii sui in corda misit Deus Spiritum Filii sui in corda vestra clamantem: Abba, pater ¹. Item, vestra clamantem: Abba, pater ¹. Item, ad Roman. ad Roman. VIII, 16 et 17 : Ipse VIII, 16 et 17 : Ipse Spiritus testimonium reddit spiritui no- Spiritus testimonium reddit spiritui no- stro quod sumus filii Dei. Si autem stro quod sumus filii Dei. Si autem filii, et hæredes: hæredes quidem Dei, filii, et hæredes: hæredes quidem Dei, cohæredes autem Christi. cohæredes autem Christi.

« Et soror. » Dicitur propter fœcun- « Et soror. » Dicitur propter fœcun- ditatem quam ab alio, hoc est, a Verbo ditatem quam ab alio, hoc est, a Verbo recepit. Cantic. v, 1: Veni in hortum recepit. Cantic. v, 1: Veni in hortum meum, soror mea sponsa. Sponsa qui- meum, soror mea sponsa. Sponsa qui- dem in amore: soror autem in fœcun- dem in amore: soror autem in fœcun- ditatis castis amplexibus. Hæc venit in ditatis castis amplexibus. Hæc venit in hortum quando in ea oriuntur omnia hortum quando in ea oriuntur omnia aromata, quæ a verbo Dei in ea semi- aromata, quæ a verbo Dei in ea semi-

nantur. nantur.

« Et mater est, » in cujus corde tam- « Et mater est, » in cujus corde tam- quam in utero formor in gratia. Eccli. quam in utero formor in gratia. Eccli. xv, 2 Obviabit illi quasi mater hono- xv, 2 Obviabit illi quasi mater hono- rificata. Eccli. xxiv, 24 Ego mater rificata. Eccli. xxiv, 24 Ego mater pulchræ dilectionis, et timoris, et agni- pulchræ dilectionis, et timoris, et agni- tionis, et sanctæ spei. Hæc ergo cognatio tionis, et sanctæ spei. Hæc ergo cognatio est omni carnali cognationi præponen- est omni carnali cognationi præponen- da et hoc est quod dicere intendit. Non da et hoc est quod dicere intendit. Non enim despiciens carnales propinquos, enim despiciens carnales propinquos, hæc dicit quæ hic inducuntur: sed ut hæc dicit quæ hic inducuntur: sed ut instruat, quod spiritualia propter eos instruat, quod spiritualia propter eos non sunt dimittenda. Et si aliquando a non sunt dimittenda. Et si aliquando a spiritualibus nos abstrahere nitantur, spiritualibus nos abstrahere nitantur, non esse talibus consentiendum. non esse talibus consentiendum. Hoc igitur est quod intendit. Hoc igitur est quod intendit.

XXI XXI

27 27

418 418

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

CAPUT IV.. CAPUT IV..

Parabolam proponit seminatoris, quam discipulis declarat: lucernam dicit su- Parabolam proponit seminatoris, quam discipulis declarat: lucernam dicit su- per candelabrum ponendam: addens parabolas de semine in terram jacto, per candelabrum ponendam: addens parabolas de semine in terram jacto, quod excrescit dormiente eo qui seminavit, et de grano sinapis: discipulis quod excrescit dormiente eo qui seminavit, et de grano sinapis: discipulis autem seorsim omnia interpretatur: in navi a somno excitatus tempestatem autem seorsim omnia interpretatur: in navi a somno excitatus tempestatem maris sedat. maris sedat.

1. Et iterum coepit docere ad mare : 1. Et iterum coepit docere ad mare : et congregata est ad eum turba et congregata est ad eum turba multa, ita ut navim ascendens multa, ita ut navim ascendens sederet in mari, et omnis turba sederet in mari, et omnis turba circa mare super terram erat. circa mare super terram erat. 2. Et docebat eos in parabolis multa, 2. Et docebat eos in parabolis multa, et dicebat illis in doctrina sua : et dicebat illis in doctrina sua : 3. Audite. Ecce exiit seminans ad 3. Audite. Ecce exiit seminans ad seminandum. seminandum.

4. Et dum seminat, aliud cecidit cir- 4. Et dum seminat, aliud cecidit cir- ca viam, et venerunt volucres ca viam, et venerunt volucres coeli, et comederunt illud. coeli, et comederunt illud.

5. Aliud vero cecidit super petrosa, 5. Aliud vero cecidit super petrosa, ubi non habuit terram multam, ubi non habuit terram multam, et statim exortum est, quoniam et statim exortum est, quoniam non habebat altitudinem terræ: non habebat altitudinem terræ: 6. Et quando exortus est sol, exæ- 6. Et quando exortus est sol, exæ- stuavit, et eo quod non habebat stuavit, et eo quod non habebat radicem, exaruit. radicem, exaruit.

7. Et aliud cecidit in spinas, et as- 7. Et aliud cecidit in spinas, et as- cenderunt spinæ et suffocave- cenderunt spinæ et suffocave- runt illud, et fructum runt illud, et fructum dedit. dedit.

non non

8. Et aliud cecidit in terram bonam, 8. Et aliud cecidit in terram bonam, et dabat fructum ascendentem et dabat fructum ascendentem et crescentem, et afferebat unum et crescentem, et afferebat unum triginta, unum sexaginta, et triginta, unum sexaginta, et

unum centum. unum centum.

9. Et dicebat: Qui habet aures au- 9. Et dicebat: Qui habet aures au-

diendi audiat. diendi audiat.

1 Matth. XIII, 1; Luc. VIII, 4. 1 Matth. XIII, 1; Luc. VIII, 4.

2 Isa. vi, 9; Matth. x, 14; Joan. XII, 40; 2 Isa. vi, 9; Matth. x, 14; Joan. XII, 40;

10. Et cum esset singularis, interro- 10. Et cum esset singularis, interro- gaverunt eum hi qui cum eo gaverunt eum hi qui cum eo erant duodecim, parabolam. erant duodecim, parabolam. II. Et dicebat eis: Vobis datum est II. Et dicebat eis: Vobis datum est nosse mysterium regni Dei : nosse mysterium regni Dei : illis autem, qui foris sunt, in illis autem, qui foris sunt, in parabolis omnia fiunt : parabolis omnia fiunt :

12. Ut videntes videant 2 et non vi- 12. Ut videntes videant 2 et non vi- deant, et audientes audiant et deant, et audientes audiant et non intelligant: nequando con- non intelligant: nequando con- vertantur, et dimittantur eis vertantur, et dimittantur eis

peccata. peccata.

13. Et ait illis: Nescitis parabolam 13. Et ait illis: Nescitis parabolam hanc? et quomodo omnes para- hanc? et quomodo omnes para- bolas cognoscetis? bolas cognoscetis?

14. Qui seminat, verbum seminat. 14. Qui seminat, verbum seminat. 15. Hi autem sunt qui circa viam, 15. Hi autem sunt qui circa viam, ubi seminatur verbum, et cum ubi seminatur verbum, et cum audierint, confestim venit Sata- audierint, confestim venit Sata- nas, et aufert verbum quod se- nas, et aufert verbum quod se- minatum est in cordibus eorum. minatum est in cordibus eorum. 16. Et hi sunt similiter qui super pe- 16. Et hi sunt similiter qui super pe- trosa seminantur, qui cum au- trosa seminantur, qui cum au- dierint verbum, statim cum dierint verbum, statim cum gaudio accipiunt illud : gaudio accipiunt illud :

17. Et non habent radicem in se, sed 17. Et non habent radicem in se, sed temporales sunt: deinde orta temporales sunt: deinde orta tribulatione et persecutione pro- tribulatione et persecutione pro- pter verbum, confestim scanda- pter verbum, confestim scanda- lizantur. lizantur.

Act. xxvIII, 26: ad Roman. XI, 8. Act. xxvIII, 26: ad Roman. XI, 8.

CAP. IV MARCI. CAP. IV MARCI.

419 419

18. Et alii sunt qui in spinis seminan- 3o. Et dicebat : Cui assimilabimus 18. Et alii sunt qui in spinis seminan- 3o. Et dicebat : Cui assimilabimus tur hi sunt qui verbum au- tur hi sunt qui verbum au-

diunt, diunt,

regnum Dei? aut cui parabolæ regnum Dei? aut cui parabolæ comparabimus illud? comparabimus illud?

19. Et ærumnæ sæculi, et deceptio 31. Sicut granum sinapis, quod cum 19. Et ærumnæ sæculi, et deceptio 31. Sicut granum sinapis, quod cum

divitiarum, et circa reliqua divitiarum, et circa reliqua concupiscentiæ introeuntes suf- concupiscentiæ introeuntes suf- focant verbum, et sine fructu focant verbum, et sine fructu efficitur. efficitur.

20. Et hi sunt qui super terram bo- 20. Et hi sunt qui super terram bo- nam seminati sunt, qui audiunt nam seminati sunt, qui audiunt verbum et suscipiunt, et fructi- verbum et suscipiunt, et fructi- ficant unum triginta, unum se- ficant unum triginta, unum se- xaginta, et unum centum. xaginta, et unum centum.

21. Et dicebat illis : Numquid venit 21. Et dicebat illis : Numquid venit lucerna ut sub modio ponatur lucerna ut sub modio ponatur aut sub lecto? Nonne ut su- aut sub lecto? Nonne ut su- per candelabrum ponatur ?? per candelabrum ponatur ?? 22. Non est enim aliquid absconditum 22. Non est enim aliquid absconditum quod non manifestetur 3 : nec quod non manifestetur 3 : nec factum est occultum, sed ut in factum est occultum, sed ut in palam veniat. palam veniat.

23. Si quis habet aures audiendi, au- 23. Si quis habet aures audiendi, au- diat. diat.

24. Et dicebat illis Videte quid au- 24. Et dicebat illis Videte quid au-

seminatum fuerit in terra, mi- seminatum fuerit in terra, mi-

nus est omnibus seminibus nus est omnibus seminibus quæ sunt in terra 6 : quæ sunt in terra 6 :

32. Et cum seminatum fuerit, ascen- 32. Et cum seminatum fuerit, ascen- dit et fit majus omnibus oleri- dit et fit majus omnibus oleri- bus, et facit ramos magnos, ita bus, et facit ramos magnos, ita ut possint sub umbra ejus aves ut possint sub umbra ejus aves coeli habitare. coeli habitare.

33. Et talibus multis parabolis loque- 33. Et talibus multis parabolis loque- batur eis verbum, prout pote- batur eis verbum, prout pote- rant audire : rant audire :

34. 34.

Sine parabola autem non loque- Sine parabola autem non loque- batur eis, seorsum autem dis- batur eis, seorsum autem dis- cipulis suis disserebat omnia. cipulis suis disserebat omnia. 35. Et ait illis in illa die, cum sero 35. Et ait illis in illa die, cum sero esset factum : Transeamus esset factum : Transeamus

contra. contra.

36. Et dimittentes turbam", assumunt 36. Et dimittentes turbam", assumunt

eum ita ut erat in navi et aliæ eum ita ut erat in navi et aliæ naves erant cum illo. naves erant cum illo.

diatis. In qua mensura mensi 37. Et facta est procella magna venti, diatis. In qua mensura mensi 37. Et facta est procella magna venti,

fueritis, remetietur vobis et fueritis, remetietur vobis et adjicietur vobis. adjicietur vobis.

25. Qui enim habet, dabitur illi 5 : et 25. Qui enim habet, dabitur illi 5 : et qui non habet, etiam quod habet qui non habet, etiam quod habet auferetur ab eo. auferetur ab eo.

26. Et dicebat: Sic est regnum Dei, 26. Et dicebat: Sic est regnum Dei, quemadmodum si homo jaciat quemadmodum si homo jaciat sementem in terram, sementem in terram, 27. Et dormiat, et exsurgat nocte et 27. Et dormiat, et exsurgat nocte et die, et semen germinet, et in- die, et semen germinet, et in- crescat dum nescit ille. crescat dum nescit ille. 28. Ultro enim terra fructificat, pri- 28. Ultro enim terra fructificat, pri- mum herbam, deinde spicam, mum herbam, deinde spicam, deinde plenum frumentum in deinde plenum frumentum in spica. spica.

29. Et cum produxerit fructus, statim 29. Et cum produxerit fructus, statim mittit falcem, quoniam adest mittit falcem, quoniam adest messis. messis.

et fluctus mittebat in navim, et fluctus mittebat in navim, ita ut impleretur navis. ita ut impleretur navis.

38. Et erat ipse in puppi super cervi- 38. Et erat ipse in puppi super cervi- cal dormiens et excitant eum, cal dormiens et excitant eum, et dicunt illi: Magister, non et dicunt illi: Magister, non ad te pertinet quia peri- ad te pertinet quia peri- mus? mus?

39. Et exsurgens comminatus est ven- 39. Et exsurgens comminatus est ven- to, et dixit mari: Tace, obmu- to, et dixit mari: Tace, obmu- tesce. Et cessavit ventus, et tesce. Et cessavit ventus, et facta est tranquillitas magna. facta est tranquillitas magna. 40. Et ait illis : Quid timidi estis? 40. Et ait illis : Quid timidi estis? necdum habetis fidem ? Et ti- necdum habetis fidem ? Et ti- muerunt timore magno, et di- muerunt timore magno, et di- cebant ad alterutrum : Quis, cebant ad alterutrum : Quis, putas, est iste, quia et ventus putas, est iste, quia et ventus et mare obediunt ei? et mare obediunt ei?

I ad Timoth. vi, 17. I ad Timoth. vi, 17.

2 Matth. v, 15; Luc. VIII, 16 et x1, 33. 2 Matth. v, 15; Luc. VIII, 16 et x1, 33.

3 Matth. x, 26; Luc. VIII, 17. 3 Matth. x, 26; Luc. VIII, 17.

4 Matth. vII, 2; Luc. vi, 38. 4 Matth. vII, 2; Luc. vi, 38.

5 Matth. XIII, 12 et xxv, 29; Luc. VIII, 18 et 5 Matth. XIII, 12 et xxv, 29; Luc. VIII, 18 et XIX, 26. XIX, 26.

6 Matth. XIII, 31 ; Luc. XIII, 19. 6 Matth. XIII, 31 ; Luc. XIII, 19.

7 Matth. VIII, 23; Luc. VIII, 22. 7 Matth. VIII, 23; Luc. VIII, 22.

420 420

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

IN CAPUT IV MARCI IN CAPUT IV MARCI

ENARRATIO. ENARRATIO.

« Et iterum coepit docere ad mare: « Et iterum coepit docere ad mare: et congregata est ad eum turba multa, et congregata est ad eum turba multa, ita ut navim ascendens sederet in ita ut navim ascendens sederet in mari, et omnis turba circa mare su- mari, et omnis turba circa mare su- per terram erat. per terram erat.

Et docebat eos in parabolis multa. » Et docebat eos in parabolis multa. »

Hic ostenditur quod divina est pote- Hic ostenditur quod divina est pote- stas in officio prædicationis et officio ver- stas in officio prædicationis et officio ver- bi, et nulli alteri virtuti nisi divinæ at- bi, et nulli alteri virtuti nisi divinæ at- tribuenda. tribuenda.

Dividitur autem hæc pars in duas par- Dividitur autem hæc pars in duas par- tes. In quarum prima, hoc ostendit sub tes. In quarum prima, hoc ostendit sub metaphora seminis. In secunda autem, metaphora seminis. In secunda autem, ostendit idem sub ejusdem metaphoræ ostendit idem sub ejusdem metaphoræ explanatione, ibi, y. 9 : « Et dicebat: explanatione, ibi, y. 9 : « Et dicebat: Qui habet aures audiendi audiat. » Qui habet aures audiendi audiat. »

Adhuc autem in prima tria dicuntur. Adhuc autem in prima tria dicuntur. In quorum primo tangitur opportunitas In quorum primo tangitur opportunitas ad parabolæ propositionem: in secundo, ad parabolæ propositionem: in secundo, excitat attentionem et in tertio, inter- excitat attentionem et in tertio, inter- ponit parabolæ propositionem. ponit parabolæ propositionem.

Opportunitatem autem hujus doctrinæ Opportunitatem autem hujus doctrinæ accipit a quinque : a loco scilicet, a accipit a quinque : a loco scilicet, a multitudine audientium, a situ, ab atten- multitudine audientium, a situ, ab atten- tione turbarum, et a modo doctrinæ. tione turbarum, et a modo doctrinæ. De loco dicit : De loco dicit :

« Et iterum, » « Et iterum, »

Post convictionem Scribarum et Pha- Post convictionem Scribarum et Pha- risæorum quia potestas sua divina est, risæorum quia potestas sua divina est, et nulli alii poterit attribui, « cœpit » et nulli alii poterit attribui, « cœpit » Jesus, ut jam in se demonstrans pote- Jesus, ut jam in se demonstrans pote- statem, « docere » sicut potestatem ha- statem, « docere » sicut potestatem ha-

1 Jonæ, I, 11. 1 Jonæ, I, 11.

bens. Matth. vII, 28: Erat enim docens bens. Matth. vII, 28: Erat enim docens eos sicut potestatem habens, et non sicut eos sicut potestatem habens, et non sicut Scribæ eorum et Pharisæi. Scribæ eorum et Pharisæi.

« Ad mare, » ut opportunitate loci, « Ad mare, » ut opportunitate loci, ea quæ dixit demonstraret. Mare enim ea quæ dixit demonstraret. Mare enim amarum est saporis qualitate: magnum, amarum est saporis qualitate: magnum, amplitudine profundum, submersione : amplitudine profundum, submersione : inquietum, tempestate : periculosum, inquietum, tempestate : periculosum, belluarum marinarum atrocitate et for- belluarum marinarum atrocitate et for- titudine incautum, Charybdis, et Scyl- titudine incautum, Charybdis, et Scyl- læ, et Acroceraunii scrupulositate et læ, et Acroceraunii scrupulositate et inæqualitate. Et in his qualitas mundi inæqualitate. Et in his qualitas mundi demonstratur. Mundus enim mare est demonstratur. Mundus enim mare est amarum poenalitatis labore, Thren. 111, amarum poenalitatis labore, Thren. 111, 15 Replevit me amaritudinibus, ine- 15 Replevit me amaritudinibus, ine- briavit me absynthio. Hoc mare magnum briavit me absynthio. Hoc mare magnum est, quia amplitudine tentationis omnes est, quia amplitudine tentationis omnes involvit, Psal. CII, 25: Hoc mare mag- involvit, Psal. CII, 25: Hoc mare mag- num, et spatiosum manibus: quia om- num, et spatiosum manibus: quia om- nes operantur in tentationibus ejus. Hoc nes operantur in tentationibus ejus. Hoc profundum est submersione, quia in profundum est submersione, quia in profundo iniquitatis ejus omnes submer- profundo iniquitatis ejus omnes submer- guntur, Exod. xv, 10: Submersi sunt guntur, Exod. xv, 10: Submersi sunt quasi plumbum in aquis vehementibus. quasi plumbum in aquis vehementibus. Hoc est inquietum tempestate, hoc est, Hoc est inquietum tempestate, hoc est, diaboli tentatione et suggestione, Daniel. diaboli tentatione et suggestione, Daniel. VII, 2: Quatuor venti cœli pugnabant in VII, 2: Quatuor venti cœli pugnabant in mari magno. Quia tentat diabolus, vel mari magno. Quia tentat diabolus, vel vano gaudio, vel spe vaniori in adipi- vano gaudio, vel spe vaniori in adipi- scendis temporaliter desideratis, vel adep- scendis temporaliter desideratis, vel adep- tis aut dum inducit tristitiam sæculi de tis aut dum inducit tristitiam sæculi de malis illatis vel contrahit cor timore malis illatis vel contrahit cor timore futurorum de bonis sæculi perdendis. futurorum de bonis sæculi perdendis. His enim quatuor exsufflatum, mare His enim quatuor exsufflatum, mare ibat, et intumescebat super eos¹. Hoc ibat, et intumescebat super eos¹. Hoc mare periculosum est belluarum mari- mare periculosum est belluarum mari- narum atrocitate: quia tyranni contra narum atrocitate: quia tyranni contra luxuriosos, et avari contra prodigos, et luxuriosos, et avari contra prodigos, et hi contra iracundos, et simul isti contra hi contra iracundos, et simul isti contra gulosos pugnant. Psal. CII, 25 et 26: gulosos pugnant. Psal. CII, 25 et 26: Illic reptilia, quorum non est numerus... Illic reptilia, quorum non est numerus... Draco iste, carnalis concupiscentia, quem Draco iste, carnalis concupiscentia, quem formasti ad illudendum ei, hoc est, ut formasti ad illudendum ei, hoc est, ut illudatur ei ab amicis tuis, qui hoc mare illudatur ei ab amicis tuis, qui hoc mare transeunt, hoc est, incautum Charybdis transeunt, hoc est, incautum Charybdis absorptione, et Scyllarum impulsu, et absorptione, et Scyllarum impulsu, et Acroceraunii prominenti scrupulositate. Acroceraunii prominenti scrupulositate.

IN EVANG. MARCI, IV-1, 2. IN EVANG. MARCI, IV-1, 2.

Et Charybdis quidem est absorptio sæ- Et Charybdis quidem est absorptio sæ- cularis tristitiæ. II ad Corinth. 11, 7: cularis tristitiæ. II ad Corinth. 11, 7: Magis consolemini eum, ne forte abun- Magis consolemini eum, ne forte abun- dantiori tristitia absorbeatur. Scylla au- dantiori tristitia absorbeatur. Scylla au- tem quæ prominet, sicut caput caninum, tem quæ prominet, sicut caput caninum, est procacitas contumaciæ, in quam est procacitas contumaciæ, in quam multi impelluntur, navi suæ mentis con- multi impelluntur, navi suæ mentis con- fracta. I Reg. xvII, 43: Numquid ego fracta. I Reg. xvII, 43: Numquid ego canis sum, quod tu venis ad me cum ba- canis sum, quod tu venis ad me cum ba- culo? Hoc dixit verum Philistæus, quia culo? Hoc dixit verum Philistæus, quia quoties David, bonus Prælatus, venit quoties David, bonus Prælatus, venit cum baculo correctionis, procax ille cum baculo correctionis, procax ille Philistæus resistit procacitate, sicut ca- Philistæus resistit procacitate, sicut ca- put canis latrans contra correctionem. put canis latrans contra correctionem. Acroceraunia autem sunt cornua sub Acroceraunia autem sunt cornua sub aqua, invisibiliter in altum sub aqua aqua, invisibiliter in altum sub aqua porrecta, in quæ impingunt naves et porrecta, in quæ impingunt naves et franguntur. Et significant erectiones franguntur. Et significant erectiones (alias, correctiones) latentes ambitioso- (alias, correctiones) latentes ambitioso- rum et superborum, sicut fuerunt Da- rum et superborum, sicut fuerunt Da- than et Abiron. Psal. LXXXIV, 6: Nolite than et Abiron. Psal. LXXXIV, 6: Nolite extollere in altum cornu vestrum : no- extollere in altum cornu vestrum : no- lite loqui adversus Deum iniquitatem. lite loqui adversus Deum iniquitatem. Psal. XCIII, 3 : Usquequo peccatores, Psal. XCIII, 3 : Usquequo peccatores, Domine usquequo peccatores gloria- Domine usquequo peccatores gloria-

buntur? buntur?

His igitur de causis docens accessit ad His igitur de causis docens accessit ad mare, ut ipsa maris qualitate, qualis sit mare, ut ipsa maris qualitate, qualis sit mundus doceret, mundus doceret,

« Et congregata est ad eum turba « Et congregata est ad eum turba multa. » multa. »

Secundum est. « Congregata est, » Secundum est. « Congregata est, » omnibus sensibus vocatis in cor et in- omnibus sensibus vocatis in cor et in- tellectum, ut intellectum melius intelli- tellectum, ut intellectum melius intelli- geret. II Esdræ, VIII, 1: Congregatus est geret. II Esdræ, VIII, 1: Congregatus est omnis populus quasi vir unus ad pla- omnis populus quasi vir unus ad pla- team quæ est ante portam Aquarum, team quæ est ante portam Aquarum, hoc est, in via doctrinarum Christi. Ba- hoc est, in via doctrinarum Christi. Ba- ruch, IV, 37 Quos dimisisti dispersos ruch, IV, 37 Quos dimisisti dispersos veniunt ad te. Sic enim corde congrega- veniunt ad te. Sic enim corde congrega- to audiendum est verbum Dei. to audiendum est verbum Dei.

1 Nehem. seu II Esdræ, vi, 4: Stetit autem 1 Nehem. seu II Esdræ, vi, 4: Stetit autem Esdras scriba super gradum ligneum quem fecerat Esdras scriba super gradum ligneum quem fecerat

. .

« Ita ut navim ascendens. » « Ita ut navim ascendens. »

421 421

Tertium est in quo demonstratur situs Tertium est in quo demonstratur situs et positio docentis. et positio docentis.

« Sederet in navi: » ne a turbis in lit- « Sederet in navi: » ne a turbis in lit- tore comprimeretur. Navis autem est tore comprimeretur. Navis autem est vita Ecclesiastica, per quam gubernamur vita Ecclesiastica, per quam gubernamur in fluctibus. Sapient. xiv, 5: Transeuntes in fluctibus. Sapient. xiv, 5: Transeuntes mare per ratem liberati sunt. Et hæc fun- mare per ratem liberati sunt. Et hæc fun- data est in fide crucis Christi. Sapient. data est in fide crucis Christi. Sapient. XIV, 7 Benedictum est lignum per quod XIV, 7 Benedictum est lignum per quod fit justitia. In hac autem doctor quie- fit justitia. In hac autem doctor quie- scere debet et hæc est cathedra de qua scere debet et hæc est cathedra de qua docere debet. Iste est gradus ligneus de docere debet. Iste est gradus ligneus de quo dicitur, Nehemiæ, seu II Esdræ, vIII, quo dicitur, Nehemiæ, seu II Esdræ, vIII, 4. Sedebat autem in mari in quietati 4. Sedebat autem in mari in quietati sæculi, docens eos ut a mari ad stabili- sæculi, docens eos ut a mari ad stabili- tatem littoris æternitatis transirent. Isa. tatem littoris æternitatis transirent. Isa. LVII, 20: Impii quasi mare fervens, quod LVII, 20: Impii quasi mare fervens, quod quiescere non potest. quiescere non potest.

« Et omnis turba. » « Et omnis turba. »

Quartum est in quo notatur devotio et Quartum est in quo notatur devotio et attentio audientium: quia «< omnis turba, » attentio audientium: quia «< omnis turba, » jam per fidem et appetitum, « circa jam per fidem et appetitum, « circa mare » sæculi corporaliter stans, « su- mare » sæculi corporaliter stans, « su- per per terram » stabilitatis æternæ « erat. » terram » stabilitatis æternæ « erat. » Eccle, 1, 4 Generatio præterit, et gene- Eccle, 1, 4 Generatio præterit, et gene- ratio advenit: terra autem in æternum ratio advenit: terra autem in æternum stat. stat.

« Et docebat eos in parabolis multa. » « Et docebat eos in parabolis multa. »

Modum tangit doctrinæ idiotarum, et Modum tangit doctrinæ idiotarum, et simplicium in parabolis: hoc est, per si- simplicium in parabolis: hoc est, per si- militudines corporales eis notas, in qui- militudines corporales eis notas, in qui- bus coelestia capere aliqualiter possent. bus coelestia capere aliqualiter possent. Quia, sicut dicit Dionysius, impossibile Quia, sicut dicit Dionysius, impossibile est nobis lucere divinum radium, nisi est nobis lucere divinum radium, nisi sacris velaminibus circumvelatum. Et sacris velaminibus circumvelatum. Et Gregorius : « Coelorum regnum, fratres Gregorius : « Coelorum regnum, fratres « carissimi, idcirco terrenis rebus simile « carissimi, idcirco terrenis rebus simile « dicitur, ut ex his quæ animus novit, « dicitur, ut ex his quæ animus novit, « surgat ad incognita quæ non novit. » « surgat ad incognita quæ non novit. »

ad loquendum. ad loquendum.

2 S. GREGORIUS, Homilia XI in Evangelium. 2 S. GREGORIUS, Homilia XI in Evangelium.

3 3

422 422

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

« In parabolis multa » docuit, quæ « In parabolis multa » docuit, quæ tamen multa ad unum tendunt æternita- tamen multa ad unum tendunt æternita- tis et spiritus. Osee, XII, 10: Ego visio- tis et spiritus. Osee, XII, 10: Ego visio- nem multiplicavi, et in manu Propheta- nem multiplicavi, et in manu Propheta-

rum assimilatus sum. rum assimilatus sum.

« Et dicebat illis in doctrina sua: « Et dicebat illis in doctrina sua: Audite. »> Audite. »>

Secundum est in quo attentos reddit. Secundum est in quo attentos reddit. « In doctrina » enim « sua » per para- « In doctrina » enim « sua » per para- bolas spiritualia docens, « dicebat illis, » bolas spiritualia docens, « dicebat illis, » attentos reddens: «Audite »aure interiori, attentos reddens: «Audite »aure interiori, quæ sit parabolarum significatio. Eccli. quæ sit parabolarum significatio. Eccli. XXXIX, 3 Sapiens in absconditis parabo- XXXIX, 3 Sapiens in absconditis parabo- larum conversabitur. Proverb. 1, 6: Ani- larum conversabitur. Proverb. 1, 6: Ani- madvertet parabolam et interpretationem, madvertet parabolam et interpretationem, verba sapientum, et ænigmata eorum. verba sapientum, et ænigmata eorum.

« Ecce exiit seminans ad seminan- « Ecce exiit seminans ad seminan- dum. » dum. »

Hic tangitur parabolæ propositio. Et Hic tangitur parabolæ propositio. Et dicit duo dispositionem seminantis, et dicit duo dispositionem seminantis, et diversitatem fructus seminis. diversitatem fructus seminis.

Dispositio seminantis est in quinque : Dispositio seminantis est in quinque : scilicet, in evidenti manifestatione: et scilicet, in evidenti manifestatione: et hæc tangitur per adverbii demonstratio- hæc tangitur per adverbii demonstratio- nem, « ecce » quia qui occulte seminat, nem, « ecce » quia qui occulte seminat, hæresim prædicat: et hic non est semi- hæresim prædicat: et hic non est semi- nator, sed inimicus homo'. Dum dor- nator, sed inimicus homo'. Dum dor- miunt homines Prælati per inertiam, miunt homines Prælati per inertiam, venit inimicus, et superseminat zizania. venit inimicus, et superseminat zizania. Oportet enim seminare manifeste: et Oportet enim seminare manifeste: et hoc est quod dicit : « Ecce. » hoc est quod dicit : « Ecce. »

Secundum autem est quod « exiit, » Secundum autem est quod « exiit, » hoc est, foras a contemplatione processit. hoc est, foras a contemplatione processit. Qui autem nunquam intus fuit in consi- Qui autem nunquam intus fuit in consi- deratione sui, et verbi Dei studio et con- deratione sui, et verbi Dei studio et con- templatione, ille numquam exiit: et ideo templatione, ille numquam exiit: et ideo non seminat, quia semen bonum et pu- non seminat, quia semen bonum et pu- rum de domo cordis in agrum mundi rum de domo cordis in agrum mundi non exportat. Genes. xxiv, 63: Egres- non exportat. Genes. xxiv, 63: Egres- sus est Isaac ad meditandum in agro. sus est Isaac ad meditandum in agro. Cantic. vII, 11 Egrediamur in agrum, Cantic. vII, 11 Egrediamur in agrum, commoremur in villis. commoremur in villis.

: :

1 Matth. XIII, 25. 1 Matth. XIII, 25.

« Seminans. » Tertium est, in quo « Seminans. » Tertium est, in quo notatur instantia seminantis. Semper notatur instantia seminantis. Semper enim seminans est ex præsenti in fu- enim seminans est ex præsenti in fu- turo, et ex præterito quia hoc notat turo, et ex præterito quia hoc notat præteritum imperfectum, ex quo for- præteritum imperfectum, ex quo for- matur participium. Eccle. x1, 6: Mane matur participium. Eccle. x1, 6: Mane semina semen tuum et vespere ne cesset semina semen tuum et vespere ne cesset manus tua quia nescis quid magis manus tua quia nescis quid magis oriatur, hoc aut illud et si utrumque oriatur, hoc aut illud et si utrumque simul, melius erit. simul, melius erit.

Quartum autem est finis, quia exiit Quartum autem est finis, quia exiit «< ad seminandum : » non ad agrum de- «< ad seminandum : » non ad agrum de- struendum, vel ad fructus alienos colli- struendum, vel ad fructus alienos colli- gendos: multi enim non exeunt, nisi ut gendos: multi enim non exeunt, nisi ut colligant fructus alienos, hoc est, tempo- colligant fructus alienos, hoc est, tempo- ralium: quos tamen colligere non habent ralium: quos tamen colligere non habent potestatem, nisi seminent spiritualia se- potestatem, nisi seminent spiritualia se- mina. I ad Corinth. ix, 11: Si nos vobis mina. I ad Corinth. ix, 11: Si nos vobis spiritualia seminavimus magnum est si spiritualia seminavimus magnum est si nos carnalia vestra metamus. Quasi di- nos carnalia vestra metamus. Quasi di- cat Non est magnum: sed certe, si spi- cat Non est magnum: sed certe, si spi- ritualium non essemus seminatores, dam- ritualium non essemus seminatores, dam- nabile esset si carnalia meteremus. Ad nabile esset si carnalia meteremus. Ad Roman. xv, 27: Si spiritualium eorum Roman. xv, 27: Si spiritualium eorum participes facti sunt gentiles, debent et in participes facti sunt gentiles, debent et in carnalibus ministrare illis. Ad Galat. carnalibus ministrare illis. Ad Galat.

VI, VI,

6 Communicet autem is qui catechi- 6 Communicet autem is qui catechi- zatur verbo, ei qui se catechizat, in om- zatur verbo, ei qui se catechizat, in om- nibus bonis. Ad seminandum ergo exeat, nibus bonis. Ad seminandum ergo exeat, et non ad aliud. et non ad aliud.

« Et dum seminat. » « Et dum seminat. »

Quintum est, in quo notatur proprium Quintum est, in quo notatur proprium officium et actus. Act. xvII, 2, Paulus officium et actus. Act. xvII, 2, Paulus prædicator gentium vocatus est semina- prædicator gentium vocatus est semina- tor verborum. Isa. XXXVII, 30 et 31: In tor verborum. Isa. XXXVII, 30 et 31: In anno tertio seminate et metite... Et quod anno tertio seminate et metite... Et quod reliquum est, radicem deorsum, et faciet reliquum est, radicem deorsum, et faciet fructum sursum. Tertius enim annus fructum sursum. Tertius enim annus est annus gratiæ, ab anno legis naturæ, est annus gratiæ, ab anno legis naturæ, et ab anno legis Mosaicæ: tunc enim et ab anno legis Mosaicæ: tunc enim exiit Christus ad seminandum verbum, exiit Christus ad seminandum verbum, et suis præcepit ad exeundum. Tunc enim et suis præcepit ad exeundum. Tunc enim fructificavit in coelum sursum per præ- fructificavit in coelum sursum per præ- mium, et radices misit deorsum, per mium, et radices misit deorsum, per

IN EVANG. MARCI, IV-4, 5, 6. IN EVANG. MARCI, IV-4, 5, 6.

congregationes fidelium. Psal. cxxv, 6: congregationes fidelium. Psal. cxxv, 6: Euntes ibant et flebant, mittentes semi- Euntes ibant et flebant, mittentes semi- na sua. Tunc viri Ecclesiastici fecerunt na sua. Tunc viri Ecclesiastici fecerunt quod dicitur, Jerem. iv, 3: Novate vobis quod dicitur, Jerem. iv, 3: Novate vobis novale, et nolite serere super spinas, novale, et nolite serere super spinas, quia novas ecclésias, non in curis sæculi, quia novas ecclésias, non in curis sæculi, quæ per spinas significantur, sed in no- quæ per spinas significantur, sed in no- vitate spiritus fundaverunt. vitate spiritus fundaverunt.

tis. tis.

Sic ergo tangitur dispositio seminan- Sic ergo tangitur dispositio seminan-

« Aliud cecidit circa viam, et vene- « Aliud cecidit circa viam, et vene- runt volucres, coeli, et comederunt runt volucres, coeli, et comederunt illud. » illud. »

Tangitur hic diversitas fructus semi- Tangitur hic diversitas fructus semi- nis, in quatuor differentiis: quarum tres nis, in quatuor differentiis: quarum tres sunt in malitia agri recipientis, et una in sunt in malitia agri recipientis, et una in bonitate: quia, sicut dicit Dionysius : bonitate: quia, sicut dicit Dionysius : « Malum est omnifariam, bonum autem « Malum est omnifariam, bonum autem « est ex una sola et tota causa. » Nulla « est ex una sola et tota causa. » Nulla autem est ex malitia seminis: quia se- autem est ex malitia seminis: quia se- men quod est verbum Domini, semper men quod est verbum Domini, semper est bonum, et ad faciendum fructum. est bonum, et ad faciendum fructum.

3 3

Prima autem diversitas in malo est, Prima autem diversitas in malo est, quod aliud cecidit circa viam.» Via au- quod aliud cecidit circa viam.» Via au- Item est cor, quod se fecit viam tritam in Item est cor, quod se fecit viam tritam in vitiis. Isa. Ll, 23: Posuisti ut terram vitiis. Isa. Ll, 23: Posuisti ut terram corpus tuum, et quasi viam transeunti corpus tuum, et quasi viam transeunti bus. Malitiæ enim omnes viam faciunt bus. Malitiæ enim omnes viam faciunt per corpus, et animam talis hominis : et per corpus, et animam talis hominis : et ideo conculcatur et durum efficitur: ita ideo conculcatur et durum efficitur: ita quod semen ad interiora non penetrat. quod semen ad interiora non penetrat. Sed quod audit et suscipit in superficie Sed quod audit et suscipit in superficie projectum, habet avibus expositum. Job, projectum, habet avibus expositum. Job, xx, 25 Vadent et venient super eum xx, 25 Vadent et venient super eum horribiles. horribiles.

« Et » ideo venerunt per insidias ten- « Et » ideo venerunt per insidias ten- tationum, « volucres cæli, » hoc est, dæ- tationum, « volucres cæli, » hoc est, dæ- mones in hoc aere caliginoso celati : mones in hoc aere caliginoso celati : « et comederunt illud,» hoc est, sibi qui- « et comederunt illud,» hoc est, sibi qui- dem verbum non incorporaverunt, sed dem verbum non incorporaverunt, sed abstulerunt, ne in fundo in quem ceci- abstulerunt, ne in fundo in quem ceci- dit, fructificaret. Judicum, vi, 3, 4: Cum dit, fructificaret. Judicum, vi, 3, 4: Cum sevisset Israel, ascendebat Madian et sevisset Israel, ascendebat Madian et Amalec, cæterique orientalium natio- Amalec, cæterique orientalium natio- num: et apud eos figentes tentoria, sicut num: et apud eos figentes tentoria, sicut erant in herbis cuncta vastabant. Ma- erant in herbis cuncta vastabant. Ma- diam iniquitas, Amalec autem potus san- diam iniquitas, Amalec autem potus san-

423 423

guinis interpretatur. Et significat dæ- guinis interpretatur. Et significat dæ- mones in spiritualibus et carnalibus pec- mones in spiritualibus et carnalibus pec- catis. Cæteri autem orientalium nationum, catis. Cæteri autem orientalium nationum, sunt universitas dæmonum : qui a prin- sunt universitas dæmonum : qui a prin- cipio mundi orti, fructum seminis per in- cipio mundi orti, fructum seminis per in- vidiam impediunt. Et illi vastant fructum vidiam impediunt. Et illi vastant fructum verbi in fundo quem conculcant consue- verbi in fundo quem conculcant consue- tudine vitiorum. Osee, VIII, 7: Culmus tudine vitiorum. Osee, VIII, 7: Culmus stans non est in eos, germen non faciet stans non est in eos, germen non faciet farinam quod et si fecerit, alieni com- farinam quod et si fecerit, alieni com- edent eam. Aggæi, 1, 5: Ponite corda edent eam. Aggæi, 1, 5: Ponite corda vestra super vias vestras. Et sequitur, vestra super vias vestras. Et sequitur, . 6: Seminastis multum, et intulistis . 6: Seminastis multum, et intulistis parum et qui mercedes congregavit, parum et qui mercedes congregavit, misit eas in sacculum pertusum. misit eas in sacculum pertusum.

Hæc est ergo diversitas seminis caden- Hæc est ergo diversitas seminis caden- tis in via. tis in via.

<< Aliud vero cecidit super petrosa, << Aliud vero cecidit super petrosa, ubi non habuit terram multam, et sta- ubi non habuit terram multam, et sta- tim exortum est, quoniam non habe- tim exortum est, quoniam non habe- bat altitudinem terræ: bat altitudinem terræ:

Et quando exortus est sol, exæstua- Et quando exortus est sol, exæstua- vit, et eo quod non habebat radicem, vit, et eo quod non habebat radicem, exaruit. » exaruit. »

Secunda diversitas seminis fructum Secunda diversitas seminis fructum non facientis. Sunt autem « petrosa, » non facientis. Sunt autem « petrosa, » corda dura, quæ nec timore ad pœniten- corda dura, quæ nec timore ad pœniten- tiam convertuntur, nec amore molliun- tiam convertuntur, nec amore molliun- tur, nec pluvia doctrinæ interius hume- tur, nec pluvia doctrinæ interius hume- ctantur. De quibus dicitur, Eccli. 111, 27: ctantur. De quibus dicitur, Eccli. 111, 27: Cor durum habebit male in novissimo. Cor durum habebit male in novissimo. Job, XLI, 15: Cor ejus indurabitur tam- Job, XLI, 15: Cor ejus indurabitur tam- quam lapis, et stringetur quasi mallea- quam lapis, et stringetur quasi mallea- toris incus. Quanto enim plus verberi- toris incus. Quanto enim plus verberi- bus atteritur, tanto plus per obduratio- bus atteritur, tanto plus per obduratio- nem stringitur ad malum: sicut incus nem stringitur ad malum: sicut incus quæ stringitur ictibus malleorum. quæ stringitur ictibus malleorum.

Hæc igitur est terra petrosa, « ubi non Hæc igitur est terra petrosa, « ubi non habuit terram multam. » Ex littera ista habuit terram multam. » Ex littera ista videtur quod petrosa terra dicatur, cujus videtur quod petrosa terra dicatur, cujus fundus est petra solida, et parvam et te- fundus est petra solida, et parvam et te- nuem desuper habet terræ corticem. Et nuem desuper habet terræ corticem. Et talis ad litteram terra male fructificat, talis ad litteram terra male fructificat, quia calor qui pro tempore est ex radio quia calor qui pro tempore est ex radio solis, in petra confortatur, et incentivus, solis, in petra confortatur, et incentivus,

424 424

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

et combustivus efficitur: et comburit et combustivus efficitur: et comburit illud modicum terræ quod est desuper, illud modicum terræ quod est desuper, et incinerat: ita quod amarum ad mo- et incinerat: ita quod amarum ad mo- dum salis efficitur: et ideo infructuosum. dum salis efficitur: et ideo infructuosum. Psal. cvI, 34: Terram fructiferam in Psal. cvI, 34: Terram fructiferam in 'salsuginem, a malitia inhabitantium in 'salsuginem, a malitia inhabitantium in

ea. ea.

Adhuc autem algor hiemis etiam con- Adhuc autem algor hiemis etiam con- fortatur in lapide et terram paucam fortatur in lapide et terram paucam prius incineratam et amaricatam calore, prius incineratam et amaricatam calore, convertit in frigiditatem mortificativam, convertit in frigiditatem mortificativam, et hoc iterum mortificat radices planta- et hoc iterum mortificat radices planta- rum ita quod talis terra efficitur steri- rum ita quod talis terra efficitur steri- lis. Psal. cxLvII, 17: Ante faciem frigo- lis. Psal. cxLvII, 17: Ante faciem frigo- ris ejus, quis sustinebit? ris ejus, quis sustinebit?

Hoc est igitur quod dicit: « Ubi non Hoc est igitur quod dicit: « Ubi non habuit » semen projectum « terram mul- habuit » semen projectum « terram mul- tam, » hoc est, profundam, quæ defendi tam, » hoc est, profundam, quæ defendi posset a qualitatibus lapidis incentivis, et posset a qualitatibus lapidis incentivis, et congelativis. Hoc autem est cor, quod congelativis. Hoc autem est cor, quod quasi nihil habet humanæ et terrenæ quasi nihil habet humanæ et terrenæ compassionis, et contemperationis ad compassionis, et contemperationis ad virtutem sed sua ignita libidine ad tur- virtutem sed sua ignita libidine ad tur- pia incenditur et algore ab omni chari- pia incenditur et algore ab omni chari- tate, timore mundano et humano conge- tate, timore mundano et humano conge- latur. Psal. LXXIX, 17: Incensa igni et suf- latur. Psal. LXXIX, 17: Incensa igni et suf- fossa, ab increpatione vultus tui peri- fossa, ab increpatione vultus tui peri- bunt. Incensa quidem igne libidinis, et bunt. Incensa quidem igne libidinis, et suffossa timore algoris (alias, timoris al- suffossa timore algoris (alias, timoris al- gore), quia omnis timor frigidus est. Ad gore), quia omnis timor frigidus est. Ad litteram, et ideo pallor occupat timentes. litteram, et ideo pallor occupat timentes. Sequitur: Sequitur:

<< Et statim, » << Et statim, »

Paucula et parvula radice, « exortum Paucula et parvula radice, « exortum est » ad modicum viroris apparentis co- est » ad modicum viroris apparentis co- ram hominibus. II ad Timoth. 111, 5: ram hominibus. II ad Timoth. 111, 5: Habentes speciem quidem pietatis, virtu- Habentes speciem quidem pietatis, virtu- tem autem ejus abnegantes. tem autem ejus abnegantes.

« Quoniam non habebat altitudinem « Quoniam non habebat altitudinem terræ, hoc est, profunditatem in qua terræ, hoc est, profunditatem in qua dulcedo lætaminis incombusta, et non dulcedo lætaminis incombusta, et non congelata, juxta radicem conservaretur. congelata, juxta radicem conservaretur. « Et » ideo « Et » ideo

« Quando exortus est sol >> « Quando exortus est sol >>

Tribulationis in persecutione, vel labo- Tribulationis in persecutione, vel labo-

ribus poenitentiæ, « exæstuavit, » combu- ribus poenitentiæ, « exæstuavit, » combu- stiones (alias, combustionis) æstu extra- stiones (alias, combustionis) æstu extra- hente ad exterius virtutem seminis. Ja- hente ad exterius virtutem seminis. Ja- cob. 1, 11 Exortus est sol cum ardore, cob. 1, 11 Exortus est sol cum ardore, et arefecit foenum, et flos ejus decidit, et et arefecit foenum, et flos ejus decidit, et decor vultus ejus deperiit. decor vultus ejus deperiit.

« Eo quod non habebat radicem » « Eo quod non habebat radicem » profunde fixam, quæ (alias, in qua) dul- profunde fixam, quæ (alias, in qua) dul- cedinem succi sibi continue imbibitam cedinem succi sibi continue imbibitam herbæ exortæ subministraret. herbæ exortæ subministraret.

« Exaruit, » et ariditate illa periit « Exaruit, » et ariditate illa periit combustum et exsiccatum ab omni hu- combustum et exsiccatum ab omni hu- more pietatis. Isa. XL, 7: Exsiccatum est more pietatis. Isa. XL, 7: Exsiccatum est fænum, et cecidit flos, quia spiritus Do- fænum, et cecidit flos, quia spiritus Do- mini sufflavit in eo, hoc est, ventus ex- mini sufflavit in eo, hoc est, ventus ex- siccativus. siccativus.

« Et aliud cecidit in spinas, et as- « Et aliud cecidit in spinas, et as- cenderunt spinæ et suffocaverunt cenderunt spinæ et suffocaverunt illud, et fructum non dedit. >> illud, et fructum non dedit. >>

Tertia est diversitas perditi seminis. Tertia est diversitas perditi seminis. Spinæ autem nigræ, spissæ, pungentes, Spinæ autem nigræ, spissæ, pungentes, et falso quodam flore per modicum tem-- et falso quodam flore per modicum tem-- pus florentes, et acutum valde fructum pus florentes, et acutum valde fructum acaciarum ferentes, sunt hi qui migri acaciarum ferentes, sunt hi qui migri sunt affectus terrenitate. Jerem. XIII, 23: sunt affectus terrenitate. Jerem. XIII, 23: Si mutare potest Æthiops pellem suam, Si mutare potest Æthiops pellem suam, aut pardus varietates suas: et vos poteri- aut pardus varietates suas: et vos poteri- tis benefacere, cum didiceritis malum. tis benefacere, cum didiceritis malum. Terrennus enim per cupiditatem affectus, Terrennus enim per cupiditatem affectus, vix aut numquam mutatur: quia sicut di- vix aut numquam mutatur: quia sicut di- cit Philosophus : « Senescente homine, cit Philosophus : « Senescente homine, juvenescit et invalescit in eo cupidi- juvenescit et invalescit in eo cupidi-

« «

«< tas. » «< tas. »

Spissæ autem sunt, et ideo densissimæ Spissæ autem sunt, et ideo densissimæ umbræ, quam nulla vis solis poterit pe- umbræ, quam nulla vis solis poterit pe- netrare et ideo, quia radix solis caret netrare et ideo, quia radix solis caret beneficio, non habet calorem coelestem, beneficio, non habet calorem coelestem, qui elevet humorem de profundo in ra- qui elevet humorem de profundo in ra- dicem. Et ideo etiam quod parvum ori- dicem. Et ideo etiam quod parvum ori- tur sub umbra talis, statim pallescit et tur sub umbra talis, statim pallescit et putrescit cum fœtore. Sapient. xvII, 5 : putrescit cum fœtore. Sapient. xvII, 5 : Ignis quidem nulla vis poterat illis lu- Ignis quidem nulla vis poterat illis lu- men præbere, nec siderum limpidæ men præbere, nec siderum limpidæ flammæ illuminare poterant illam no- flammæ illuminare poterant illam no- ctem horrendam. ctem horrendam.

Puncturæ autem spinarum sunt, eo Puncturæ autem spinarum sunt, eo

IN EVANG. MARCI, IV-7, 8, 9. IN EVANG. MARCI, IV-7, 8, 9.

quod acutis angulis surgunt, et manum quod acutis angulis surgunt, et manum secant tangentis et sic cupidus, cum secant tangentis et sic cupidus, cum manu reprehensionis tangitur, statim manu reprehensionis tangitur, statim pungentibus verbis improperiorum, et pungentibus verbis improperiorum, et maledictionum, et contradictionum, re-´ maledictionum, et contradictionum, re-´ pungit tangentem, nisi talis sit, cui talia pungit tangentem, nisi talis sit, cui talia inferre non audet. II Reg. xxIII, 6 et 7: inferre non audet. II Reg. xxIII, 6 et 7: Prævaricatores quasi spinæ evellentur Prævaricatores quasi spinæ evellentur universi: quæ non tolluntur manibus, et universi: quæ non tolluntur manibus, et si quis tangere voluerit eas, armabitur si quis tangere voluerit eas, armabitur ferro et ligno lanceato. ferro et ligno lanceato.

Falsus autem flos quo ad tempus re- Falsus autem flos quo ad tempus re- spergitur, gloria est divitiarum tempora- spergitur, gloria est divitiarum tempora- lium quoad tempus florens. Jerem. XLVIII, lium quoad tempus florens. Jerem. XLVIII, 9 Date florem Moab, quia florens egre- 9 Date florem Moab, quia florens egre- dietur. Psal. cXXVIII, : Fiant sicut fœ- dietur. Psal. cXXVIII, : Fiant sicut fœ- num tectorum, quod priusquam evellatur num tectorum, quod priusquam evellatur exaruit. exaruit.

Dicitur autem fructus acaciarum ni- Dicitur autem fructus acaciarum ni- gerrimus. Et est possessio divitiarum, gerrimus. Et est possessio divitiarum, quæ labore turpi, et difficili acquiruntur: quæ labore turpi, et difficili acquiruntur: et cum magno et angustioso timore reti- et cum magno et angustioso timore reti- nentur et cum dolore post modicum per- nentur et cum dolore post modicum per- duntur et ideo etiam non vere fruuntur duntur et ideo etiam non vere fruuntur eis possessores earum, quia non fruitur eis possessores earum, quia non fruitur aliquis (ut dicit Augustinus,) nisi cognitis, aliquis (ut dicit Augustinus,) nisi cognitis, in quibus voluntas delectata conquiescit. in quibus voluntas delectata conquiescit. Nec proprie utuntur: quia dicit Augu- Nec proprie utuntur: quia dicit Augu- stinus Frui est cum gaudio uti. » Ec- stinus Frui est cum gaudio uti. » Ec- cle. v, 9: Avarus non implebitur pecu- cle. v, 9: Avarus non implebitur pecu- nia et qui amat divitias, fructum non nia et qui amat divitias, fructum non capiet ex eis quinimo amaritudinem ac- capiet ex eis quinimo amaritudinem ac- cipiet. Eccle. v, 12 et 13: Est et alia in- cipiet. Eccle. v, 12 et 13: Est et alia in- firmitas pessima quam vidi sub sole : firmitas pessima quam vidi sub sole : divitiæ conservatæ in malum domini sui. divitiæ conservatæ in malum domini sui. Pereunt enim in afflictione pessima. Pereunt enim in afflictione pessima.

Hoc est ergo quod cecidit inter spinas, Hoc est ergo quod cecidit inter spinas, quas profert terrena cupiditas laboranti. quas profert terrena cupiditas laboranti. Genes. III, 18 Spinas et tribulos germi- Genes. III, 18 Spinas et tribulos germi-

nabit tibi. nabit tibi.

« Et ascenderunt spinæ, « Et ascenderunt spinæ,

>> >>

Curæ divitiarum, quæ continue cre- Curæ divitiarum, quæ continue cre- scunt, « et suffocaverunt illud,» ita quod scunt, « et suffocaverunt illud,» ita quod fœtore semen perit. Eccli. v, 10: Noli fœtore semen perit. Eccli. v, 10: Noli anxius esse in divitiis injustis: non anxius esse in divitiis injustis: non enim proderunt tibi in die obductionis enim proderunt tibi in die obductionis

et vindictæ. et vindictæ.

425 425

« Et » ideo « fructum non dedit. » « Et » ideo « fructum non dedit. » Genes. IV, Genes. IV, 12 Cum operatus fueris ter- 12 Cum operatus fueris ter- ram, non dabit fructus suos, hoc est, ram, non dabit fructus suos, hoc est, cum opere cupiditatis colis terrenum cum opere cupiditatis colis terrenum affectum. Psal. LX1, 11: Divitiæ si af- affectum. Psal. LX1, 11: Divitiæ si af- fluant, nolite cor apponere. fluant, nolite cor apponere.

« Et aliud cecidit in terram bonam, « Et aliud cecidit in terram bonam, et dabat fructum ascendentem et cre- et dabat fructum ascendentem et cre- scentem, et afferebat unum triginta, et scentem, et afferebat unum triginta, et unum sexaginta, et unum centum. unum sexaginta, et unum centum.

Et dicebat Qui habet aures audien- Et dicebat Qui habet aures audien- di, audiat. » di, audiat. »

Quarta est differentia seminis, quæ Quarta est differentia seminis, quæ fructum facit. Terra autem bona est cor fructum facit. Terra autem bona est cor bonum et optimum, naturalibus optime bonum et optimum, naturalibus optime institutum, et virtute civili ordinatum, institutum, et virtute civili ordinatum, gratia stabilitum, verbo Dei seminatum, gratia stabilitum, verbo Dei seminatum, doctrinis sanctis complutum, consolatio- doctrinis sanctis complutum, consolatio- ne sancti Spiritus emollitum, et omni ne sancti Spiritus emollitum, et omni pietate affectum. Luc. vi, 15: Qui in pietate affectum. Luc. vi, 15: Qui in corde bono et optimo audientes verbum, corde bono et optimo audientes verbum, Dei scilicet, retinent, et fructum afferunt Dei scilicet, retinent, et fructum afferunt in patientia. in patientia.

Et hoc est quod sequitur: « Et dabat Et hoc est quod sequitur: « Et dabat fructum ascendentem et crescentem, » per fructum ascendentem et crescentem, » per meritum et intentionem. Isa. XXXVII, meritum et intentionem. Isa. XXXVII, 31 Quod reliquum est, radicem deor- 31 Quod reliquum est, radicem deor- sum, et faciet fructum sursum. Isa. iv, sum, et faciet fructum sursum. Isa. iv, 21 Erit germen Domini in magnificentia 21 Erit germen Domini in magnificentia et gloria, et fructus terræ sublimis. et gloria, et fructus terræ sublimis.

« Et afferebat unum >> « Et afferebat unum >>

Semen pro diversitate terræ in quam Semen pro diversitate terræ in quam (alias, qua) seminatum est, « triginta, » (alias, qua) seminatum est, « triginta, » in fide Trinitatis, et obedientia decem in fide Trinitatis, et obedientia decem mandatorum fructificans: ter enim de- mandatorum fructificans: ter enim de- cem triginta efficiunt. Et hoc fit, dum to- cem triginta efficiunt. Et hoc fit, dum to- tum nostrum posse, quod Patri attribui- tum nostrum posse, quod Patri attribui- tur, per omnia decem mandata expendi- tur, per omnia decem mandata expendi- tur. Et totum nostrum nosse, quod Filio tur. Et totum nostrum nosse, quod Filio attribuitur, per eadem decem mandata attribuitur, per eadem decem mandata ducitur et totum nostrum velle, quod ducitur et totum nostrum velle, quod Spiritui sancto appropriatur, eisdem de- Spiritui sancto appropriatur, eisdem de- cem mandatis inseritur: ut sic Deum in cem mandatis inseritur: ut sic Deum in

426 426

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

obedientia mandatorum suorum probare obedientia mandatorum suorum probare mur nos diligere ex toto posse, et ex to- mur nos diligere ex toto posse, et ex to- to nosse, et ex tota affectus voluntate. to nosse, et ex tota affectus voluntate. Deuter. vi, 5 Diliges Dominum Deum Deuter. vi, 5 Diliges Dominum Deum tuum ex toto corde tuo, et ex tota anima tuum ex toto corde tuo, et ex tota anima tua, et ex tota fortitudine tua. Sic enim tua, et ex tota fortitudine tua. Sic enim cor ad affectum devotionis refertur, et cor ad affectum devotionis refertur, et mens ad notitiam, et vires ad potesta- mens ad notitiam, et vires ad potesta-

tem. tem.

« Et unum sexaginta. » « Et unum sexaginta. »

Et hoc fit in sex operibus misericor- Et hoc fit in sex operibus misericor- diæ multiplicatis in decem mandata. Sex diæ multiplicatis in decem mandata. Sex autem opera misericordiæ sunt: cibare autem opera misericordiæ sunt: cibare esurientem, potare sitientem, vestire nu- esurientem, potare sitientem, vestire nu- dum, hospitari peregrinum, consolari in- dum, hospitari peregrinum, consolari in- firmum, visitare captivum. Hæc autem firmum, visitare captivum. Hæc autem per mandata multiplicantur, dum quod- per mandata multiplicantur, dum quod- libet istorum proximo impendimus, in libet istorum proximo impendimus, in fide unius Dei, in reverentia nominis di- fide unius Dei, in reverentia nominis di- vini quod in vanum non accipimus, dum vini quod in vanum non accipimus, dum ipsum in misericordiæ operibus honora- ipsum in misericordiæ operibus honora- mus et dum corde sabbatum, hoc est, mus et dum corde sabbatum, hoc est, quietem in his operibus agimus et dum quietem in his operibus agimus et dum parentelæ bonum Patris coelestis, quod parentelæ bonum Patris coelestis, quod in proximo relucet, in his operibus ho- in proximo relucet, in his operibus ho- noramus et ideo subvenimus, ne pro- noramus et ideo subvenimus, ne pro- ximus deficiat in natura, propter defe- ximus deficiat in natura, propter defe- ctum necessariorum. Ideo enim dicitur: ctum necessariorum. Ideo enim dicitur: Pasce fame morientem, quod si non pa- Pasce fame morientem, quod si non pa- veris, occidisti et ne cogatur transgredi veris, occidisti et ne cogatur transgredi fidem thori propter inediam: nos sibi sub- fidem thori propter inediam: nos sibi sub- veniendo beneficiis prævenimus. Adhuc veniendo beneficiis prævenimus. Adhuc autem benefaciendo, præcavemus ne fu- autem benefaciendo, præcavemus ne fu- retur, vel fraudet et ne mentiens falsum retur, vel fraudet et ne mentiens falsum testimonium dicere cogatur: et similiter, testimonium dicere cogatur: et similiter, ne cogatur aliena concupiscere. Adhuc ne cogatur aliena concupiscere. Adhuc autem, ne propter hoc aliquam concu- autem, ne propter hoc aliquam concu- piscentiam veneream cui subveniat habere piscentiam veneream cui subveniat habere compellatur. Sic enim serie accepta se- compellatur. Sic enim serie accepta se- cundum eleemosynæ compassionem, de- cundum eleemosynæ compassionem, de- cem mandata sexagesimum fructum per- cem mandata sexagesimum fructum per- ficiunt. ficiunt.

« Et unum centum. ». « Et unum centum. ».

Hoc autem unum semen habet in se Hoc autem unum semen habet in se coelestis ordinis decem virtutes. Quarum coelestis ordinis decem virtutes. Quarum

virtutum prima est divina, in Dei simili- virtutum prima est divina, in Dei simili- tudine aliæ novem sunt angelicæ : tudine aliæ novem sunt angelicæ : quod cordis amore totum in Deum fer- quod cordis amore totum in Deum fer- veat, ut Seraphim: quod in eo veritatis veat, ut Seraphim: quod in eo veritatis splendor effulgeat, ut Cherubim : et quod splendor effulgeat, ut Cherubim : et quod ipsum in omni tranquillitate pacis Deum ipsum in omni tranquillitate pacis Deum recipiat et ferat, ut Thronus et quod recipiat et ferat, ut Thronus et quod nobilitas sua quæ est ex Deo in ipso, nulli nobilitas sua quæ est ex Deo in ipso, nulli vilitati appropinquet inclinata, ut Domi- vilitati appropinquet inclinata, ut Domi- nationum quod virtus ejus et vigor in- nationum quod virtus ejus et vigor in- vincibilis sit ad omnem Dei voluntatem vincibilis sit ad omnem Dei voluntatem peragendam, ut Virtutum : et quod pote- peragendam, ut Virtutum : et quod pote- stas ejus ordinata sit ad omnis boni pro- stas ejus ordinata sit ad omnis boni pro- motionem, et mali repressionem, ut Po- motionem, et mali repressionem, ut Po- testatum et quod omne negotium ejus testatum et quod omne negotium ejus lege reguletur, ut Principum et omne lege reguletur, ut Principum et omne opus ejus ad consilium divinum refera- opus ejus ad consilium divinum refera- tur, ut Archangelorum et omnis actus tur, ut Archangelorum et omnis actus forma virtutis informetur, secundum cu- forma virtutis informetur, secundum cu- stodiam Angelorum. Et quodlibet isto- stodiam Angelorum. Et quodlibet isto- rum ad impletionem cujuslibet mandati rum ad impletionem cujuslibet mandati retorqueatur. Sic enim fert fructum cen- retorqueatur. Sic enim fert fructum cen- tuplum. Genes. xxvi, 12: Sevit Isaac in tuplum. Genes. xxvi, 12: Sevit Isaac in terra illa, et invenit in ipso anno centu- terra illa, et invenit in ipso anno centu- plum. Primum in Glossa attribuitur con- plum. Primum in Glossa attribuitur con- jugatis, qui curam habent familiæ: se- jugatis, qui curam habent familiæ: se- cundum autem viduis, quæ curam domus cundum autem viduis, quæ curam domus dimiserunt, et ideo operibus misericor- dimiserunt, et ideo operibus misericor- diæ libentius intendere possunt: tertium diæ libentius intendere possunt: tertium spectat ad virgines, quæ cælibatum pro- spectat ad virgines, quæ cælibatum pro- fessæ sunt et ideo cœlestibus bonis in- fessæ sunt et ideo cœlestibus bonis in- tendere possunt. I ad Corinth. VII, 34: tendere possunt. I ad Corinth. VII, 34: Mulier innupta et virgo cogitat quæ Do- Mulier innupta et virgo cogitat quæ Do- mini sunt, ut sit sancta corpore et spiri- mini sunt, ut sit sancta corpore et spiri-

tu. tu.

: :

Sic igitur diversificatur semen in terra Sic igitur diversificatur semen in terra bona, et in terra mala. Ad Hebr. vi, 7 bona, et in terra mala. Ad Hebr. vi, 7 et 8 Terra sæpe venientem super se bi- et 8 Terra sæpe venientem super se bi- bens imbrem, et generans herbam oppor- bens imbrem, et generans herbam oppor- tunam illis a quibus colitur, accipit be- tunam illis a quibus colitur, accipit be- nedictionem a Deo. Proferens autem nedictionem a Deo. Proferens autem spinas ac tribulos, reproba est, et male- spinas ac tribulos, reproba est, et male- dicto proxima cujus consummatio dicto proxima cujus consummatio in combustionem, scilicet ignis. in combustionem, scilicet ignis.

« Et dicebat. » « Et dicebat. »

In fine excitans ad parabolæ spiritua- In fine excitans ad parabolæ spiritua- lem intellectum : « Qui habet aures » ex- lem intellectum : « Qui habet aures » ex-

10 10

11 11

12 12

IN EVANG. MARCI, IV-10, 11, 12. IN EVANG. MARCI, IV-10, 11, 12.

teriores (alias, interiores) ad intellectum teriores (alias, interiores) ad intellectum spiritualem quem spiritus loquitur, « au- spiritualem quem spiritus loquitur, « au- diendi » spiritum in verbis sonantem. diendi » spiritum in verbis sonantem. I ad Corinth. xiv, 2: Spiritu loquitur I ad Corinth. xiv, 2: Spiritu loquitur mysteria. mysteria.

« Audiat » intus ea quæ dicta sunt. « Audiat » intus ea quæ dicta sunt. Luc. v, 8 Hæc dicens clamabat: Qui Luc. v, 8 Hæc dicens clamabat: Qui habet aures audiendi, audiat. habet aures audiendi, audiat.

« Et cum esset singularis, interroga- « Et cum esset singularis, interroga- verunt eum hi qui cum eo erant duo- verunt eum hi qui cum eo erant duo- decim, parabolam. decim, parabolam.

Et dicebat eis: Vobis datum est nos- Et dicebat eis: Vobis datum est nos- se mysterium regni Dei: illis autem qui se mysterium regni Dei: illis autem qui foris sunt, in parabolis omnia fiunt : foris sunt, in parabolis omnia fiunt : Ut videntes videant et non videant, Ut videntes videant et non videant, et audientes audiant et non intelligant, et audientes audiant et non intelligant, ne quando convertantur, et dimittan- ne quando convertantur, et dimittan- tur eis peccata. » tur eis peccata. »

« Et cum esset singularis, » a turbis « Et cum esset singularis, » a turbis sequestratus, « interrogaverunt eum » sequestratus, « interrogaverunt eum » plus ei familiares, « hi qui cum eo erant, » plus ei familiares, « hi qui cum eo erant, » cæteris familiarius, « duodecim » Aposto- cæteris familiarius, « duodecim » Aposto- li, de quibus dicitur, Luc. VIII, 10: Vo- li, de quibus dicitur, Luc. VIII, 10: Vo- bis datum est nosse mysterium regni bis datum est nosse mysterium regni Dei, cæteris autem in parabolis : ut ex- Dei, cæteris autem in parabolis : ut ex- poneret «parabolam. » poneret «parabolam. »

in in

Hic agitur de parabolæ interpretatio- Hic agitur de parabolæ interpretatio- ne. Dividitur autem in tres partes ne. Dividitur autem in tres partes quarum prima causam dicit de parabolæ quarum prima causam dicit de parabolæ propositione in secunda, dat increpatio- propositione in secunda, dat increpatio- nem de discipulorum cæcitate in ter- nem de discipulorum cæcitate in ter- tia, tangit de parabolæ compendiosa in- tia, tangit de parabolæ compendiosa in- terpretatione. terpretatione.

De primo dicit : De primo dicit :

« Et dicebat eis, » « Et dicebat eis, »

Causam dans parabolicæ prædicatio- Causam dans parabolicæ prædicatio- nis « Vobis datum est » per me (alias, nis « Vobis datum est » per me (alias, mea) multa spiritualia documenta quæ mea) multa spiritualia documenta quæ feci vobis, «< nosse, » per spiritum, «< my- feci vobis, «< nosse, » per spiritum, «< my- sterium, » hoc est, secretum intellectum, sterium, » hoc est, secretum intellectum,

1 Cf. Exod. xxvi, 31 et seq. 1 Cf. Exod. xxvi, 31 et seq.

«< «<

427 427

regni Dei, » hoc est, prædicationis ju- regni Dei, » hoc est, prædicationis ju- stitiæ divinæ per quam et in coelo et in stitiæ divinæ per quam et in coelo et in terra regnat Deus. terra regnat Deus.

« Illis autem, » idiotis, « qui foris « Illis autem, » idiotis, « qui foris sunt » extra mysticum intellectum, et sunt » extra mysticum intellectum, et doctrinas spirituales non recipiunt qui- doctrinas spirituales non recipiunt qui- bus ad fidem sunt introducti, « in para- bus ad fidem sunt introducti, « in para- bolis» datum est prædicari divina: quia bolis» datum est prædicari divina: quia spiritualia intelligere non possunt, nisi in spiritualia intelligere non possunt, nisi in corporalium rerum similitudinibus. I ad corporalium rerum similitudinibus. I ad Corinth. III, 1 et 2: Ego, fratres, non po- Corinth. III, 1 et 2: Ego, fratres, non po- tui vobis loqui quasi spiritualibus, sed tui vobis loqui quasi spiritualibus, sed quasi carnalibus tamquam parvulis in quasi carnalibus tamquam parvulis in Christo, lac vobis potum dedi, non es- Christo, lac vobis potum dedi, non es- cam, nondum enim poteratis sed nec cam, nondum enim poteratis sed nec nunc quidem potestis. nunc quidem potestis.

« Omnia fiunt,» spiritualia, « in pa- « Omnia fiunt,» spiritualia, « in pa- rabolis» quia et tabernaculum, et tem- rabolis» quia et tabernaculum, et tem- plum, et omnia vasa, et festa, et gesta, plum, et omnia vasa, et festa, et gesta, et sacra legis parabolice proposita sunt, et sacra legis parabolice proposita sunt, ut spiritualia intelligantur in ipsis. ut spiritualia intelligantur in ipsis.