13 13

402 402

« Procidebant ei. » « Procidebant ei. »

: :

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

Ecce cultus qui Deo debetur. Exod. IV, Ecce cultus qui Deo debetur. Exod. IV, 31 Audierunt quod visitasset Dominus 31 Audierunt quod visitasset Dominus filios Israel, et quod respexisset afflictio- filios Israel, et quod respexisset afflictio- nem illorum et proni adoraverunt. nem illorum et proni adoraverunt.

« Et clamabant dicentes: Tu es Fi- « Et clamabant dicentes: Tu es Fi- lius Dei. » lius Dei. »

Ecce confessio invita per dæmones, et Ecce confessio invita per dæmones, et voluntaria per homines. Et notatur quod voluntaria per homines. Et notatur quod dæmones profecerunt experientia signo- dæmones profecerunt experientia signo- rum : quem enim supra primo dixerunt rum : quem enim supra primo dixerunt Sanctum Dei, modo Filium Dei confiten- Sanctum Dei, modo Filium Dei confiten- tur. Sed adhuc non perfecte noverunt : tur. Sed adhuc non perfecte noverunt : opinando enim dicunt, quod dicunt. Ad opinando enim dicunt, quod dicunt. Ad Philip. 11, 11 Omnis lingua confiteatur Philip. 11, 11 Omnis lingua confiteatur quia Dominus Jesus Christus in gloria quia Dominus Jesus Christus in gloria est Dei Patris. est Dei Patris.

« Et vehementer, etc. » « Et vehementer, etc. »

Doctrina est humilitatis. Causa enim Doctrina est humilitatis. Causa enim comminationis est, quia dæmon non præ- comminationis est, quia dæmon non præ- dicat verum, nisi ut intermisceat falsum: dicat verum, nisi ut intermisceat falsum: et hoc non vult Dominus. Sed cum ve- et hoc non vult Dominus. Sed cum ve- rum falso miscetur, totum efficitur fal- rum falso miscetur, totum efficitur fal- sum quia in falsa significatione verum sum quia in falsa significatione verum inducitur sicut nullus ita leprosus est, inducitur sicut nullus ita leprosus est, quin in aliqua parte sanus videatur: et quin in aliqua parte sanus videatur: et tamen totus leprosus judicatur, eo quod tamen totus leprosus judicatur, eo quod otum nutrimentum est corruptum. otum nutrimentum est corruptum.

t t

« Et ascendens in montem, vocavit « Et ascendens in montem, vocavit ad se quos voluit ipse, et venerunt ad ad se quos voluit ipse, et venerunt ad

eum. » eum. »

Hæc historia tangitur, Luc. vi, 13 et Hæc historia tangitur, Luc. vi, 13 et seq. et, Matth. x, 1 et seq. Inducitur seq. et, Matth. x, 1 et seq. Inducitur autem hic ut ostendatur potestas curatio- autem hic ut ostendatur potestas curatio- num spiritualium a capite descendere num spiritualium a capite descendere n membra, quæ sunt ministri : et ideo n membra, quæ sunt ministri : et ideo duo hic inducuntur. In primo enim, os- duo hic inducuntur. In primo enim, os- tenditur potestatis propagatio: et secun- tenditur potestatis propagatio: et secun- do probatur quod est divina, tam in ca- do probatur quod est divina, tam in ca-

1 Luc. XI, 19; Matth. x11, 27. 1 Luc. XI, 19; Matth. x11, 27.

pite quam in membris. Et ideo infra 1 pite quam in membris. Et ideo infra 1 dicit: Filii vestri in quo ejiciunt: ut os- dicit: Filii vestri in quo ejiciunt: ut os- tendat etiam Apostolos in digito Dei dæ- tendat etiam Apostolos in digito Dei dæ- monia ejicere. monia ejicere.

In prima autem harum partium tangit In prima autem harum partium tangit duo modum videlicet vocationis, et no- duo modum videlicet vocationis, et no- mina vocatorum. mina vocatorum.

: :

Modus autem vocationis exprimitur in Modus autem vocationis exprimitur in tribus in vocatione, et vocatorum obe- tribus in vocatione, et vocatorum obe- dientia, et vocatorum numero et officio. dientia, et vocatorum numero et officio. Hæc enim ad unum referuntur, quia nu- Hæc enim ad unum referuntur, quia nu- merus est propter officia. merus est propter officia.

Vocationis modus est in quatuor: est Vocationis modus est in quatuor: est enim ad alta, et liber, et imitativus, et enim ad alta, et liber, et imitativus, et Deo acceptus. Deo acceptus.

Primum notatur, cum dicit : Primum notatur, cum dicit :

« Et ascendens in montem >> « Et ascendens in montem >>

Eminentis sanctitatis. Isa. XL, 9 : Super Eminentis sanctitatis. Isa. XL, 9 : Super montem excelsum ascende, tu qui evan- montem excelsum ascende, tu qui evan- gelizas Sion. gelizas Sion.

Secundum notatur, cum dicit: « Vo- Secundum notatur, cum dicit: « Vo- cavit, » libere, non pretio, non prece, cavit, » libere, non pretio, non prece, nec violentia coactus, non sanguine in- nec violentia coactus, non sanguine in- ductus. Ad Hebr. v, 4: Nec quisquam ductus. Ad Hebr. v, 4: Nec quisquam sumit sibi honorem, sed qui vocatur a sumit sibi honorem, sed qui vocatur a Deo tamquam Aaron. Deo tamquam Aaron.

Tertium notatur, cum dicit : « Ad se. » Tertium notatur, cum dicit : « Ad se. » Joan. xvII, 24 Ut ubi sum ego, et illi Joan. xvII, 24 Ut ubi sum ego, et illi sint mecum. I ad Corinth. xi, 1: Imita- sint mecum. I ad Corinth. xi, 1: Imita- tores mei estote, sicut et ego Christi. tores mei estote, sicut et ego Christi.

Quartum notatur, cum dicit : « Quos Quartum notatur, cum dicit : « Quos voluit ipse : » in quibus videlicet fuit voluit ipse : » in quibus videlicet fuit suum beneplacitum. Psal. CXLVI, 11: suum beneplacitum. Psal. CXLVI, 11: Beneplacitum est Domino super timentes Beneplacitum est Domino super timentes eum, et in eis qui sperant super miseri- eum, et in eis qui sperant super miseri- cordia ejus. Ad Roman. XII, 2: Probetis cordia ejus. Ad Roman. XII, 2: Probetis quæ sit voluntas Dei bona, et benepla- quæ sit voluntas Dei bona, et benepla- et perfecta. et perfecta.

cens, cens,

« Et venerunt ad eum. » « Et venerunt ad eum. »

Obedientia est, quia, cum vocamur ad Obedientia est, quia, cum vocamur ad magna, licet inviti, tamen obedire tene- magna, licet inviti, tamen obedire tene- mur unde cum excusaret se Jeremias, mur unde cum excusaret se Jeremias, dicens A a a, Domine Deus, ecce nescio dicens A a a, Domine Deus, ecce nescio

14 14

15 15

IN EVANG. MARCI, III-14, 15, 16, 17. IN EVANG. MARCI, III-14, 15, 16, 17.

loqui, quia puer ego sum. Et dixit Do- loqui, quia puer ego sum. Et dixit Do-

minus ad me: Noli dicere: Puer sum : minus ad me: Noli dicere: Puer sum :

quoniam ad omnia quæ mittam te ibis : quoniam ad omnia quæ mittam te ibis : et universa quæcumque mandavero tibi et universa quæcumque mandavero tibi loqueris et obedivit 1. Et simile fecit loqueris et obedivit 1. Et simile fecit Moyses, et Isaias ³. Moyses, et Isaias ³.

: :

« Et fecit ut essent duodecim cum « Et fecit ut essent duodecim cum illo, et ut mitteret eos prædicare. illo, et ut mitteret eos prædicare. Et dedit illis potestatem curandi in- Et dedit illis potestatem curandi in- firmitates, et ejiciendi dæmonia. » firmitates, et ejiciendi dæmonia. »

Tangit officia primo, secundum uni- Tangit officia primo, secundum uni- versalem numerum: secundo, secundum versalem numerum: secundo, secundum officii actum tertio, secundum officiato- officii actum tertio, secundum officiato- rum potestatem. rum potestatem.

Dicit ergo: Dicit ergo: « Et fecit, »statuendo, « Et fecit, »statuendo, « ut essent duodecim » quia patres Ve- « ut essent duodecim » quia patres Ve- teris Testamenti fuerunt duodecim et teris Testamenti fuerunt duodecim et boves sub mari æneo (quod Ecclesiam boves sub mari æneo (quod Ecclesiam significat) duodecim * : et stellæ in co- significat) duodecim * : et stellæ in co- rona sponsæ in cœlo duodecim 5 : et se- rona sponsæ in cœlo duodecim 5 : et se- des judicantium duodecim : et judican- des judicantium duodecim : et judican- dorum numerus duodecim?: et portæ ci- dorum numerus duodecim?: et portæ ci- vitatis duodecim 8. vitatis duodecim 8.

« Et ut mitteret eos prædicare. » « Et ut mitteret eos prædicare. »

Ad Roman. x, 15: Quomodo prædi- Ad Roman. x, 15: Quomodo prædi- cabunt, nisi mittantur ? Prædicare autem, cabunt, nisi mittantur ? Prædicare autem, est officium prælati: docere vero, est ma- est officium prælati: docere vero, est ma- gistri. Et prædicatio est eorum quæ sunt gistri. Et prædicatio est eorum quæ sunt supra intellectum humanum, sicut supe- supra intellectum humanum, sicut supe- rius est notatum: est autem hoc officium rius est notatum: est autem hoc officium non exercendum per alium. Actuum, vi, non exercendum per alium. Actuum, vi, 2: Non est æquum nos derelinquere ver- 2: Non est æquum nos derelinquere ver- bum Dei, et ministrare mensis. II ad Ti- bum Dei, et ministrare mensis. II ad Ti- moth. IV, moth. IV, 1 et 2 Testificor coram Deo 1 et 2 Testificor coram Deo et Jesu Christo, qui judicaturus est vivos et Jesu Christo, qui judicaturus est vivos et mortuos, per adventum ipsius et re- et mortuos, per adventum ipsius et re- gnum ejus, prædica verbum. gnum ejus, prædica verbum.

« Et dedit illis potestatem. » « Et dedit illis potestatem. »

403 403

Ecce ministrorum potestatem ostendit Ecce ministrorum potestatem ostendit a se in eos proffuere : et est super cor- a se in eos proffuere : et est super cor- pus, et super animam: et ideo dicit: pus, et super animam: et ideo dicit: « Curandi infirmitates, » præcipue illas « Curandi infirmitates, » præcipue illas quæ sunt ex incendio fomitis, et ex in- quæ sunt ex incendio fomitis, et ex in- obedientia carnis ad spiritum. Marc. xvi, obedientia carnis ad spiritum. Marc. xvi, 18 Super ægros manus imponent, et 18 Super ægros manus imponent, et bene habebunt. bene habebunt.

« Et ejiciendi dæmonia, » a potestate « Et ejiciendi dæmonia, » a potestate quam habent super animam. Marc. xvi, quam habent super animam. Marc. xvi, 17 In nomine meo dæmonia ejicient. 17 In nomine meo dæmonia ejicient. Isa. x1, 9: Non nocebunt, et non occident Isa. x1, 9: Non nocebunt, et non occident in universo monte sancto meo: quia re- in universo monte sancto meo: quia re- pleta est terra scientia Domini. pleta est terra scientia Domini.

« Et imposuit Simoni nomen Pe- « Et imposuit Simoni nomen Pe- trus: trus:

Et Jacobum Zebedæi, et Joannem Et Jacobum Zebedæi, et Joannem fratrem Jacobi, et imposuit eis nomina fratrem Jacobi, et imposuit eis nomina Boanerges, quod est, Filii tonitrui. » Boanerges, quod est, Filii tonitrui. »

« Et imposuit Simoni nomen Petrus, » « Et imposuit Simoni nomen Petrus, » quia agnitionem illam habuit super quia agnitionem illam habuit super quam fundatur Ecclesia. Matth. xvi, 17: quam fundatur Ecclesia. Matth. xvi, 17: Caro et sanguis non revelavit tibi, sed Caro et sanguis non revelavit tibi, sed Pater meus qui in cœlis est. Pater meus qui in cœlis est.

Et tangit hic nomina vocatorum, se- Et tangit hic nomina vocatorum, se- cundum suas vocationes eis congruentia. cundum suas vocationes eis congruentia. Nomina autem sunt duodecim : « quorum Nomina autem sunt duodecim : « quorum « primi tres, ut dicit Glossa Hieronymi, « primi tres, ut dicit Glossa Hieronymi, « propter sublime meritum ipsorum in « propter sublime meritum ipsorum in « monte, quo audiverunt tonitruum Pa- « monte, quo audiverunt tonitruum Pa- << tris de nube, unum nomen in commu- << tris de nube, unum nomen in commu- «ni accipiunt, præter specialia nomina «ni accipiunt, præter specialia nomina « quæ ante acceperunt. » Et primus qui- « quæ ante acceperunt. » Et primus qui- dem, non tam in Apostolum quam in dem, non tam in Apostolum quam in vicarium Christi, et verticem Aposto- vicarium Christi, et verticem Aposto- lorum et hoc sua ostendit nominatio. lorum et hoc sua ostendit nominatio. Quia cum primo Simon, postea Petrus Quia cum primo Simon, postea Petrus est vocatus Simon obediens, vel depo- est vocatus Simon obediens, vel depo-

16 16

17 17

1 Jerem. 1, 6 et 7. 1 Jerem. 1, 6 et 7.

2 Exod. Ill, 2 Exod. Ill,

8 Isa. vi, 8. 8 Isa. vi, 8.

13. 13.

* Cf. III Reg. VII, 44. * Cf. III Reg. VII, 44.

5 Apocal. XII, 1. 5 Apocal. XII, 1.

6 Matth. xix, 28. 6 Matth. xix, 28.

7 Apocal. vn, 4 et seq. 7 Apocal. vn, 4 et seq.

8 Ezechiel. XLVIII, 31; et Apocal. xxi, 12. 8 Ezechiel. XLVIII, 31; et Apocal. xxi, 12.

404 404

mus, mus,

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

nens tristitiam interpretatur. per obe- nens tristitiam interpretatur. per obe- dientiam mandatorum ad apicem venit dientiam mandatorum ad apicem venit Apostolicæ dignitatis. Exod. xxiv, Apostolicæ dignitatis. Exod. xxiv, 1: 1: Omnia quæ locutus est Dominus facie- Omnia quæ locutus est Dominus facie- et erimus obedientes. Ad Hebr. et erimus obedientes. Ad Hebr. XII, 9 Obtemperabimus Patri spiri XII, 9 Obtemperabimus Patri spiri tuum, et vivemus. Hic tristitiam sæculi tuum, et vivemus. Hic tristitiam sæculi quæ mortem operatur deponit, ut in quæ mortem operatur deponit, ut in lætitia cordis et devotione se totum re- lætitia cordis et devotione se totum re- ferat ad Deum, dicens cum David, ferat ad Deum, dicens cum David, Psal. xxxvi, 4: Delectare in Domino, Psal. xxxvi, 4: Delectare in Domino, et dabit tibi petitiones cordis tui. Item, et dabit tibi petitiones cordis tui. Item, Psal. LXXVI, 4: Memor fui Dei, et dele- Psal. LXXVI, 4: Memor fui Dei, et dele- ctatus sum, hoc est, per lætitiam inte- ctatus sum, hoc est, per lætitiam inte- riorem, quæ est gaudium in Spiritu san- riorem, quæ est gaudium in Spiritu san- cto et per obedientiam mandatorum cto et per obedientiam mandatorum exteriorum (alias, exteriorem): et hoc exteriorum (alias, exteriorem): et hoc designat nomen Petrus. Unde, Beda: designat nomen Petrus. Unde, Beda: « Sicut a Christo lux mundi vocantur « Sicut a Christo lux mundi vocantur « Apostoli, sic a Christo petra, Simon « Apostoli, sic a Christo petra, Simon « vocatus est Petrus. » Item, Beda: « vocatus est Petrus. » Item, Beda: « Idem est Græce vel Latine Petrus « Idem est Græce vel Latine Petrus « quod Syriace Cephas: et hoc est idem « quod Syriace Cephas: et hoc est idem « quod rupes, vel caput. Rupes qui « quod rupes, vel caput. Rupes qui dem, propter fundamentum confessionis dem, propter fundamentum confessionis veritatis, Matth. xv1, 18: Tu es Petrus, et veritatis, Matth. xv1, 18: Tu es Petrus, et super hanc petram ædificabo Ecclesiam super hanc petram ædificabo Ecclesiam meam. Caput autem, propter verticem meam. Caput autem, propter verticem Apostolicæ dignitatis: quia vicarius est Apostolicæ dignitatis: quia vicarius est Christi in terris. Unde, in Canticis, v, 2, Christi in terris. Unde, in Canticis, v, 2, dicit Ecclesia Caput meum plenum est dicit Ecclesia Caput meum plenum est rore, et cincinni mei guttis noctium. Ros rore, et cincinni mei guttis noctium. Ros enim gratiæ Christi in hoc caput in ple- enim gratiæ Christi in hoc caput in ple- nitudine potestatis descendit: et guttæ nitudine potestatis descendit: et guttæ lucentes, in nocte ignorantiæ hujus mun_ lucentes, in nocte ignorantiæ hujus mun_ di in sacra doctrina distillant a cincinnis, di in sacra doctrina distillant a cincinnis, hoc est, a Doctoribus et Prælatis, qui hoc est, a Doctoribus et Prælatis, qui dependent ab hoc capite. dependent ab hoc capite.

: :

» »

Duos autem suorum secretorum testes Duos autem suorum secretorum testes vocat et adjungit huic capiti, scilicet, vocat et adjungit huic capiti, scilicet,

« Jacobum Zebedæi, » « Jacobum Zebedæi, »

Hoc est, Jacobum, filium Zebedæi, « et Hoc est, Jacobum, filium Zebedæi, « et Joannem fratrem » ejusdem « Jacobi, » Joannem fratrem » ejusdem « Jacobi, » qui cum Petro ad omnia secreta deitatis qui cum Petro ad omnia secreta deitatis

1 Joan. xx1, 2. 1 Joan. xx1, 2.

Domini præ aliis, quasi testes idonei ad- Domini præ aliis, quasi testes idonei ad- hibebantur. Interpretatur autem Jacob hibebantur. Interpretatur autem Jacob luctator, quia semper fuit in lucta virtu- luctator, quia semper fuit in lucta virtu- tis, et sapientiæ. Eccli. LI, 25: Colluctata tis, et sapientiæ. Eccli. LI, 25: Colluctata est anima mea cum sapientia. In Glossa est anima mea cum sapientia. In Glossa dicit Hieronymus : « supplantata habet dicit Hieronymus : « supplantata habet « desideria carnis. Esau sanguineus dicit « desideria carnis. Esau sanguineus dicit « de ipso, Genes. xxvi, 36: Juste voca- « de ipso, Genes. xxvi, 36: Juste voca- tum est nomen ejus Jacob: supplantavit tum est nomen ejus Jacob: supplantavit enim me [en altera vice: quia in lucta enim me [en altera vice: quia in lucta virtutis, supplantavit in passionibus : in virtutis, supplantavit in passionibus : in lucta autem veritatis, supplantavit in er- lucta autem veritatis, supplantavit in er- roribus quos conculcavit. roribus quos conculcavit.

Joannes autem, in quo est gratia, in- Joannes autem, in quo est gratia, in- terpretatur quia dicit Hieronymus : terpretatur quia dicit Hieronymus : « Hoc habuit per gratiam, quod alii per « Hoc habuit per gratiam, quod alii per laborem. » Duo autem habuit per gra- laborem. » Duo autem habuit per gra- tiam scilicet, Christi dilectionem, et tiam scilicet, Christi dilectionem, et altissimæ veritatis agnitionem. Signum altissimæ veritatis agnitionem. Signum primi, quod sibi Christus præ aliis ma- primi, quod sibi Christus præ aliis ma- trem commendavit et dilectus discipu- trem commendavit et dilectus discipu- lus specialiter est appellatus. Signum lus specialiter est appellatus. Signum autem secundi, quod in pectore Domini autem secundi, quod in pectore Domini recubuit . Hi duo, filii dicuntur Zebe- recubuit . Hi duo, filii dicuntur Zebe- dæi, hoc est, donati vel dotati: quia se- dæi, hoc est, donati vel dotati: quia se- cundum spiritum sunt filii Christi spe- cundum spiritum sunt filii Christi spe- ciales, cui omnia donata sunt, et qui præ ciales, cui omnia donata sunt, et qui præ omnibus est dotatus. Gnenes. xxiv, 36 : omnibus est dotatus. Gnenes. xxiv, 36 : Dedit filio suo omnia quæ habuerat. Hi Dedit filio suo omnia quæ habuerat. Hi duo adjuncti sunt Petro, in quo est ple- duo adjuncti sunt Petro, in quo est ple- nitudo potestatis: quia perfectio virtutis nitudo potestatis: quia perfectio virtutis in opere, et perfectio veritatis in contem- in opere, et perfectio veritatis in contem- platione, comitari debent plenitudinem platione, comitari debent plenitudinem potestatis. Hoc significatum est, Exod. potestatis. Hoc significatum est, Exod. XVII, 12 Aaron et Hur sustentabant XVII, 12 Aaron et Hur sustentabant manus ejus, scilicet Moysis, ex utraque manus ejus, scilicet Moysis, ex utraque parte. Aaron enim montanus significa- parte. Aaron enim montanus significa- bat perfectionem virtutis, Hur autem, bat perfectionem virtutis, Hur autem, ignis, significat perfectionem ignitæ ve- ignis, significat perfectionem ignitæ ve- ritatis. ritatis.

« Et imposuit eis, » « Et imposuit eis, »

Duobus illis fratribus, Jacobo et Joanni, Duobus illis fratribus, Jacobo et Joanni, « nomina » officiis eorum congruentia, « nomina » officiis eorum congruentia, « Boanerges. » « Boanerges. »

IN EVANG. MARCI, III-17, 18. IN EVANG. MARCI, III-17, 18.

Et hoc exponit Evangelista, dicens: Et hoc exponit Evangelista, dicens:

«Quod est, Filii tonitrui. » «Quod est, Filii tonitrui. »

Quia adjuncti sunt summæ potestati, Quia adjuncti sunt summæ potestati, ut fulgurent signis et exemplis in virtute, ut fulgurent signis et exemplis in virtute, et prædicatione tonent doctrinam in ve- et prædicatione tonent doctrinam in ve- ritate. Psal. LXXVI, 19: Vox tonitrui tui ritate. Psal. LXXVI, 19: Vox tonitrui tui in rota, hoc est, in Scriptura. Job, in rota, hoc est, in Scriptura. Job, XXXVIII, 35 Numquid mittes fulgura, XXXVIII, 35 Numquid mittes fulgura, et ibunt, et revertentia dicent tibi: Ad- et ibunt, et revertentia dicent tibi: Ad- sumus? Isti ergo duo tamquam in arce, sumus? Isti ergo duo tamquam in arce, et primates vocati sunt ut assistant ei in et primates vocati sunt ut assistant ei in quo est plenitudo potestatis: significati quo est plenitudo potestatis: significati per duas columnas, quas Salomon po- per duas columnas, quas Salomon po- suit ante ostium templi : quarum unam suit ante ostium templi : quarum unam vocavit firmitatem, et alteram fortitudi- vocavit firmitatem, et alteram fortitudi- nem. Significantur etiam per duas tubas nem. Significantur etiam per duas tubas de quibus dicitur, Numer. x, 2: Fac ti- de quibus dicitur, Numer. x, 2: Fac ti- .bi duas tubas argenteas ductiles, quibus .bi duas tubas argenteas ductiles, quibus convocare possis multitudinem quando convocare possis multitudinem quando

movenda sunt castra. movenda sunt castra.

405 405

cundum tria, quæ exiguntur ad officium. cundum tria, quæ exiguntur ad officium. prædicationis, sine omni impedimento prædicationis, sine omni impedimento contrariæ dispositionis. Sunt autem sex contrariæ dispositionis. Sunt autem sex sic distributa, quod duo sunt in An- sic distributa, quod duo sunt in An- drea: duo, in Philippo: et duo, in drea: duo, in Philippo: et duo, in Bartholomæo. Bartholomæo.

Duo in Andrea sunt secundum duas Duo in Andrea sunt secundum duas ejus interpretationes: interpretatur enim ejus interpretationes: interpretatur enim virilis, et respondens pabulo. Ex hoc virilis, et respondens pabulo. Ex hoc enim quod virilis est, talis est quod au- enim quod virilis est, talis est quod au- det resistere adversario. Ad Titum, I, det resistere adversario. Ad Titum, I, 9 Ut potens sit exhortari in doctrina 9 Ut potens sit exhortari in doctrina sana, et eos qui contradicunt argue- sana, et eos qui contradicunt argue- re. Ezechiel. XIII, 5, improperat qui- re. Ezechiel. XIII, 5, improperat qui- busdam dicens :) Non ascendistis ex ad- busdam dicens :) Non ascendistis ex ad- verso, neque opposuistis, vos scilicet, verso, neque opposuistis, vos scilicet, murum pro domo Israel. In hoc autem murum pro domo Israel. In hoc autem quod respondens pabulo dicitur doce- quod respondens pabulo dicitur doce- mur quod non gratis debet comedere mur quod non gratis debet comedere panem Ecclesiæ. II ad Thessal. 1, 8: panem Ecclesiæ. II ad Thessal. 1, 8: Neque gratis panem manducavimus ab Neque gratis panem manducavimus ab aliquo. Psal. LXXX, 3: Sumite psal- aliquo. Psal. LXXX, 3: Sumite psal- mum, hoc est, spiritualia..., et date tym- mum, hoc est, spiritualia..., et date tym- panum, hoc est, temporalia. I ad Co- panum, hoc est, temporalia. I ad Co-

« Et Andream, et Philippum, et Bar- rinth. ix, 14 : Dominus ordinavit iis qui « Et Andream, et Philippum, et Bar- rinth. ix, 14 : Dominus ordinavit iis qui

tholomæum. >> tholomæum. >>

Præinductis mutavit nomina tribus: Præinductis mutavit nomina tribus: Petro dans singulare, eo quod ipse sin- Petro dans singulare, eo quod ipse sin- gularis est dignitatis, ad quam vocatur : gularis est dignitatis, ad quam vocatur : aliis autem duobus, communem dedit aliis autem duobus, communem dedit nominationem significans quod digni- nominationem significans quod digni- tas eorum, quamvis sit major aliis, ta- tas eorum, quamvis sit major aliis, ta- men est pluribus communicabilis. men est pluribus communicabilis.

Post hos autem notat eos qui ad in-. Post hos autem notat eos qui ad in-. feriores gradus Archiepiscorum, et Epi- feriores gradus Archiepiscorum, et Epi- scoporum vocantur, in novem gradibus scoporum vocantur, in novem gradibus distribui docens nos novem esse atten- distribui docens nos novem esse atten- denda in electionibus talium Prælatorum. denda in electionibus talium Prælatorum. Quorum tres primi sumuntur secundum Quorum tres primi sumuntur secundum statum innocentiæ, in quibus peccati statum innocentiæ, in quibus peccati consideratur immunitas: qui sunt An- consideratur immunitas: qui sunt An- dreas, Philippus, et Bartholomæus: hi dreas, Philippus, et Bartholomæus: hi enim tres vocantur ad Apostolatum se- enim tres vocantur ad Apostolatum se-

4 III Reg. vII, 21: Et statuit, scilicet Hiram 4 III Reg. vII, 21: Et statuit, scilicet Hiram jussu Salomonis, duas columnas in porticu tem- jussu Salomonis, duas columnas in porticu tem- pli cumque statuisset columnam dexteram, vo- pli cumque statuisset columnam dexteram, vo- cavit eam nomine Jachin: similiter erexit colum- cavit eam nomine Jachin: similiter erexit colum-

Evangelium annuntiant, de Evangelio Evangelium annuntiant, de Evangelio vivere. Et tales Andreas in Ecclesiis vivere. Et tales Andreas in Ecclesiis debemus eligere qui et Ecclesiarum debemus eligere qui et Ecclesiarum sint defensores, et de facultatibus Ec- sint defensores, et de facultatibus Ec- clesiæ non consumant, nisi ad necessi-. clesiæ non consumant, nisi ad necessi-. tatem, ut Ecclesias in spiritualibus ædi- tatem, ut Ecclesias in spiritualibus ædi- ficent. ficent.

« Et Philippum, »> « Et Philippum, »>

Qui os lampadis interpretatur. Per Qui os lampadis interpretatur. Per lampadem innuens ignitum lumen scien- lampadem innuens ignitum lumen scien- tiæ divinæ, quod resplendet ab ipso : et tiæ divinæ, quod resplendet ab ipso : et per os, eloquentiam (alias, eloquentiæ) per os, eloquentiam (alias, eloquentiæ) docens, qua (alias, qualiter) unicuique docens, qua (alias, qualiter) unicuique verbis congruentibus, et similitudinibus verbis congruentibus, et similitudinibus congruentibus, possit apto sermone re- congruentibus, possit apto sermone re- spondere. De primo dicitur, Isa. LXII, 1 : spondere. De primo dicitur, Isa. LXII, 1 : Propter Sion non tacebo, et propter Je- Propter Sion non tacebo, et propter Je-

nam secundum, et vocavit nomen ejus Booz. De nam secundum, et vocavit nomen ejus Booz. De his nominibus Jachin et Booz vide commentato- his nominibus Jachin et Booz vide commentato- res, et præcipue La Sainte Bible, III Reg. pp. 223 res, et præcipue La Sainte Bible, III Reg. pp. 223 et 224. et 224.

406 406

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

rusalem non quiescam, donec egrediatur rusalem non quiescam, donec egrediatur ut splendor justus ejus, et salvator ejus ut splendor justus ejus, et salvator ejus ut lampas accendatur. Cantic. viii, 6 : ut lampas accendatur. Cantic. viii, 6 : Lampades ejus lampades ignis atque Lampades ejus lampades ignis atque flammar um. De secundo dicitur, in flammar um. De secundo dicitur, in Psal. XLIV, 3: Diffusa est gratia in labiis Psal. XLIV, 3: Diffusa est gratia in labiis tuis. Cantic. II, 14: Vox tua dulcis, et tuis. Cantic. II, 14: Vox tua dulcis, et facies tua decora. Hæc enim est vox dul- facies tua decora. Hæc enim est vox dul- cis, quæ de lampadibus omnem sordem cis, quæ de lampadibus omnem sordem vitiorum consumentibus, procedit. Ali- vitiorum consumentibus, procedit. Ali- ter enim decepti, dicunt illud Genes. ter enim decepti, dicunt illud Genes. XXVII, 22 Vox quidem, vox Jacob est: XXVII, 22 Vox quidem, vox Jacob est: sed manus, manus sunt Esau. sed manus, manus sunt Esau.

« Et Bartholomæum, » « Et Bartholomæum, »

Qui filius suspendentis aquas inter- Qui filius suspendentis aquas inter- pretatur et in hoc duo notantur. Aquæ pretatur et in hoc duo notantur. Aquæ enim suspensæ differunt ab aquis deor- enim suspensæ differunt ab aquis deor- sum fluentibus in duobus: quorum sum fluentibus in duobus: quorum unum est, quod sunt altæ: secundum unum est, quod sunt altæ: secundum autem, quod non sunt actu humidæ, sed autem, quod non sunt actu humidæ, sed perviæ, et luminosæ, cœli speciem præ- perviæ, et luminosæ, cœli speciem præ- ferentes. Aquæ autem sunt delectationes ferentes. Aquæ autem sunt delectationes quæ in Prælato altæ esse debent, ut quæ in Prælato altæ esse debent, ut cœlestes et divinæ sint et in nullo alio cœlestes et divinæ sint et in nullo alio terrenò delectetur, dicens cum David, terrenò delectetur, dicens cum David, Psal. xxxvi, 10: Domine, ante te omne Psal. xxxvi, 10: Domine, ante te omne desiderium meum, et gemitus meus a te desiderium meum, et gemitus meus a te absconditus. Et illud Psalmi absconditus. Et illud Psalmi LXXII, 25 Quid enim mihi est in cælo, LXXII, 25 Quid enim mihi est in cælo, et a te quid volui super terram? Et et a te quid volui super terram? Et illud Psalmi xv, 10: Delectationes in illud Psalmi xv, 10: Delectationes in dextera tua usque in finem. Hæ autem dextera tua usque in finem. Hæ autem delectationes sunt puræ et luminosæ, ni- delectationes sunt puræ et luminosæ, ni- hil cum cæca concupiscentia commune hil cum cæca concupiscentia commune habentes. Isa. LXVI, 11: Ut sugatis et re- habentes. Isa. LXVI, 11: Ut sugatis et re- pleamini ab ubere consolationis ejus, pleamini ab ubere consolationis ejus, ut mulgeatis et deliciis affluatis ab om- ut mulgeatis et deliciis affluatis ab om- nimoda gloria ejus. nimoda gloria ejus.

non est non est

Hæc igitur sunt consideranda in officio Hæc igitur sunt consideranda in officio electi vel eligendi. electi vel eligendi.

« Et Matthæum, et Thomam, et Ja- « Et Matthæum, et Thomam, et Ja- cobum Alphæi. » cobum Alphæi. »

Tangit hic tres alios: in quibus do- Tangit hic tres alios: in quibus do-

1 Ad Philip II, 7 et 8. 1 Ad Philip II, 7 et 8.

cemur ea quæ in eligendo aliquando cemur ea quæ in eligendo aliquando sunt toleranda, dummodo de præterito sunt toleranda, dummodo de præterito sint purgata. Et ideo in quolibet illorum sint purgata. Et ideo in quolibet illorum duo notantur: unum purgans, et alte- duo notantur: unum purgans, et alte- rum purgatum. rum purgatum.

Duo enim notantur in Matthæo: quo- Duo enim notantur in Matthæo: quo- rum unum est purgans, quod donatus rum unum est purgans, quod donatus est per gratiam alterum autem, quod est per gratiam alterum autem, quod illicitis lucris intendebat, et hoc est pur- illicitis lucris intendebat, et hoc est pur- gatum. Matth. 1x, 9: Vidit Jesus homi- gatum. Matth. 1x, 9: Vidit Jesus homi- nem sedentem in telonio, Matthæum no- nem sedentem in telonio, Matthæum no- mine. Hic enim ipso facto illicita relin- mine. Hic enim ipso facto illicita relin- quens, et gratiæ adhærens, dixit: Quæ quens, et gratiæ adhærens, dixit: Quæ mihi fuerunt lucra, hæc arbitratus sum mihi fuerunt lucra, hæc arbitratus sum propter Christum detrimenta. Verum- propter Christum detrimenta. Verum- tamen existimo omnia detrimentum esse, tamen existimo omnia detrimentum esse, propter eminentem scientiam Jesu Chri- propter eminentem scientiam Jesu Chri- sti Domini mei, propter quem omnia de- sti Domini mei, propter quem omnia de- trimentum feci, et arbitror ut stercora, trimentum feci, et arbitror ut stercora, ut Christum lucrifaciam 1. Et ideo salva ut Christum lucrifaciam 1. Et ideo salva pace quorumdam, non est objiciendum pace quorumdam, non est objiciendum electo, si aliquando illicita quæsivit, electo, si aliquando illicita quæsivit, dummodo nunc gratiæ Dei se commise- dummodo nunc gratiæ Dei se commise- rit. Quamvis enim dicatur, Eccli. xxxi, rit. Quamvis enim dicatur, Eccli. xxxi, 8 et 9: Beatus dives qui inventus est sine 8 et 9: Beatus dives qui inventus est sine macula, et qui post aurum non abiit, macula, et qui post aurum non abiit, nec speravit in pecunia et thesauris. Quis nec speravit in pecunia et thesauris. Quis est hic, et laudabimus eum ? fecit enim est hic, et laudabimus eum ? fecit enim mirabilia in vita sua. Et hic beatus est, mirabilia in vita sua. Et hic beatus est, qui quamvis aliquando maculam habuit, qui quamvis aliquando maculam habuit, quando post aurum abiit, tamen ut sine quando post aurum abiit, tamen ut sine macula esset, aurum reliquit et unde macula esset, aurum reliquit et unde abierat, ad gratiam redivit et hic enim abierat, ad gratiam redivit et hic enim est laudandus, quia mirabilia fecit in vita est laudandus, quia mirabilia fecit in vita sua, quam ille qui numquam abiit. Sic, sua, quam ille qui numquam abiit. Sic, Luc. xix, 8, Zachæus princeps publica- Luc. xix, 8, Zachæus princeps publica- norum et dives, redivit, et illicita non norum et dives, redivit, et illicita non retinuit: sed reddidit, et reliqua, gratiæ retinuit: sed reddidit, et reliqua, gratiæ Dei se totum committens, pauperibus Dei se totum committens, pauperibus erogavit. Hoc ergo est dissimulandum. erogavit. Hoc ergo est dissimulandum.

« Et Thomam, » « Et Thomam, »

Qui ipso nomine duo importat : quia Qui ipso nomine duo importat : quia geminus sive dubius interpretatur, et geminus sive dubius interpretatur, et abyssus. Et significat dubietas ignoran- abyssus. Et significat dubietas ignoran- tiam sive dubitationem in intellectu, tiam sive dubitationem in intellectu,

IN EVANG, MARCI, III-18. IN EVANG, MARCI, III-18.

« Et Jacobum Alphæi. » « Et Jacobum Alphæi. »

407 407

Alphæus autem doctus, vel fugitivus Alphæus autem doctus, vel fugitivus interpretatur. Jacobus autem interpreta- interpretatur. Jacobus autem interpreta- tur luctator et significat duo. Quorum tur luctator et significat duo. Quorum primum est, doctum esse in lucta contra primum est, doctum esse in lucta contra vitia et hoc est, purgans. Secundum vitia et hoc est, purgans. Secundum autem, fugitivum esse : quia peccatis autem, fugitivum esse : quia peccatis perpetratis, aufugit per poenitentiam : et perpetratis, aufugit per poenitentiam : et hoc est, purgatum. Propter quod non hoc est, purgatum. Propter quod non est quod fecerit in præterito, dummodo est quod fecerit in præterito, dummodo nunc -aufugerit. Ad Hebr. 1v, 15: Non nunc -aufugerit. Ad Hebr. 1v, 15: Non habemus pontificem qui non possit com- habemus pontificem qui non possit com- pati infirmitatibus nostris : tentatum pati infirmitatibus nostris : tentatum autem per omnia pro similitudine abs- autem per omnia pro similitudine abs- que peccato. I ad Corinth. vi, 9 et seq. : que peccato. I ad Corinth. vi, 9 et seq. : Nolite errare neque fornicarii, neque Nolite errare neque fornicarii, neque idolis servientes, neque adulteri, neque idolis servientes, neque adulteri, neque molles, neque masculorum concubitores, molles, neque masculorum concubitores, neque fures, neque avari, neque ebriosi, neque fures, neque avari, neque ebriosi, neque maledici, neque rapaces, regnum neque maledici, neque rapaces, regnum Dei possidebunt. Et hæc quidam fuistis: Dei possidebunt. Et hæc quidam fuistis: sed abluti estis, sed sanctificati estis, sed sed abluti estis, sed sanctificati estis, sed justificati estis in nomine Domini nostri justificati estis in nomine Domini nostri Jesu Christi, et in Spiritu Dei nostri. Jesu Christi, et in Spiritu Dei nostri. Et ideo talia in eligendo, dummodo alias Et ideo talia in eligendo, dummodo alias nunc bonus sit, sunt aliquando toleran- nunc bonus sit, sunt aliquando toleran- da, et dissimulanda. Sic ergo per hos da, et dissimulanda. Sic ergo per hos tres significatur quid in præteritis ne- tres significatur quid in præteritis ne- gotiis, ignorantiis, et peccatis aliquando gotiis, ignorantiis, et peccatis aliquando sit dissimulandum in viris, qui alias uti- sit dissimulandum in viris, qui alias uti- les sunt ad regimen animarum. les sunt ad regimen animarum.

circa veritatem credendorum, vel scien- bræ, nunc autem lux in Domino. Ut circa veritatem credendorum, vel scien- bræ, nunc autem lux in Domino. Ut dorum, vel faciendorum, vel appetendo- filii lucis ambulate. Hac igitur dispen- dorum, vel faciendorum, vel appetendo- filii lucis ambulate. Hac igitur dispen- rum. Abyssus autem, hujus ignorantiæ satione Dominus eligit Thomam. rum. Abyssus autem, hujus ignorantiæ satione Dominus eligit Thomam. vel dubitationis causam: scilicet tene- vel dubitationis causam: scilicet tene- bras abyssi, quia videlicet non procedit bras abyssi, quia videlicet non procedit dubitatio ex contemptu, vel ex affectu : dubitatio ex contemptu, vel ex affectu : sed ex eo solum quia non est illumina- sed ex eo solum quia non est illumina- tus. Genes. 1, 2: Tenebræ erant super tus. Genes. 1, 2: Tenebræ erant super faciem abyssi. Nec abyssus a se lumen faciem abyssi. Nec abyssus a se lumen habere poterit, nisi desuper sibi immitta- habere poterit, nisi desuper sibi immitta- tur. Signum autem hujus abyssi est, tur. Signum autem hujus abyssi est, quia oblatum lumen facile recipit, nec quia oblatum lumen facile recipit, nec contra obnititur per dispositionem ma- contra obnititur per dispositionem ma- lam quæ in ipsa est. Sicut et Thomas, lam quæ in ipsa est. Sicut et Thomas, licet obscurus fuerit per dubitatio- licet obscurus fuerit per dubitatio- nem detentus aliquamdiu, tamen lumen nem detentus aliquamdiu, tamen lumen facile recepit, et tunc in eadem solida facile recepit, et tunc in eadem solida confessione permansit. Hæretici autem confessione permansit. Hæretici autem lumini reluctantur: sicut dicitur, Job, lumini reluctantur: sicut dicitur, Job, XXIV, 13 Ipsi fuerunt rebelles lumini : XXIV, 13 Ipsi fuerunt rebelles lumini : nescierunt vias ejus, nec reversi sunt per nescierunt vias ejus, nec reversi sunt per semitas ejus. Et hoc fit per malam infi- semitas ejus. Et hoc fit per malam infi- delitatis dispositionem, quæ est in ipsis. delitatis dispositionem, quæ est in ipsis. II ad Corinth. iv, 4: Deus hujus sæculi II ad Corinth. iv, 4: Deus hujus sæculi excæcavit mentes infidelium, ut non ful- excæcavit mentes infidelium, ut non ful- geat illis illuminatio Evangelii gloriæ geat illis illuminatio Evangelii gloriæ Christi. Sic autem Thomas non fuit Christi. Sic autem Thomas non fuit abyssus, et dubius: sed potius ex solo abyssus, et dubius: sed potius ex solo illuminationis defectu, fuit dubius: et illuminationis defectu, fuit dubius: et sine omni difficultate lumen paratus erat sine omni difficultate lumen paratus erat recipere. Taliter obscurus fuit Paulus recipere. Taliter obscurus fuit Paulus qui, 1 ad Timoth. 1, 13, dixit: Miseri- qui, 1 ad Timoth. 1, 13, dixit: Miseri- cordiam Dei consecutus sum, quia igno- cordiam Dei consecutus sum, quia igno- rans feci in incredulitate. Si quis igitur rans feci in incredulitate. Si quis igitur aliquando ex ignorantia hujusmodi du- aliquando ex ignorantia hujusmodi du- bitaverit, et tamen veritatem paratus re- bitaverit, et tamen veritatem paratus re- cipere fuerit, non est excludendus a di- cipere fuerit, non est excludendus a di- vina electione: sed est erudiendus, vina electione: sed est erudiendus, et eligendus, hoc non obstante quod et eligendus, hoc non obstante quod aliquando dubitaverit: quia hoc ipsum aliquando dubitaverit: quia hoc ipsum magis eum cautum in aliis reddit. Sic, magis eum cautum in aliis reddit. Sic, II ad Corinth. IV, 6, dicitur, quod II ad Corinth. IV, 6, dicitur, quod Deus, qui dixit de tenebris lucem splende- Deus, qui dixit de tenebris lucem splende- scere, ipse illuxit in cordibus nostris, ad scere, ipse illuxit in cordibus nostris, ad illuminationem scientiæ claritatis Dei, in illuminationem scientiæ claritatis Dei, in facie Christi Jesu: sicut dicitur, ad facie Christi Jesu: sicut dicitur, ad Ephes. v, 8 Eratis aliquando tene- Ephes. v, 8 Eratis aliquando tene-

1 Cf. Matth. x, 3. 1 Cf. Matth. x, 3.

Hic autem attendendum est (sicut Hic autem attendendum est (sicut dicit Hieronymus) de Matthæi Apostoli dicit Hieronymus) de Matthæi Apostoli humilitate: quæ in duobus est. In uno humilitate: quæ in duobus est. In uno quidem, quod cum Marcus hic, et Luc. quidem, quod cum Marcus hic, et Luc. VI, 15, in electione Apostolici gradus VI, 15, in electione Apostolici gradus Matthæum Thomæ præponunt: ipse Matthæum Thomæ præponunt: ipse autem se Matthæus postponit eidem 1. autem se Matthæus postponit eidem 1. Eccli. 111, 20: Quanto magnus es, hu- Eccli. 111, 20: Quanto magnus es, hu- milia te in omnibus. Secundum autem milia te in omnibus. Secundum autem est, quod ipse se vocat publicanum a est, quod ipse se vocat publicanum a peccato quod in negotio habuit: alii peccato quod in negotio habuit: alii

19 19

408 408

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

autem simplicem ipsius exprimunt no- autem simplicem ipsius exprimunt no- minationem, quæ gratiam liberæ innuit minationem, quæ gratiam liberæ innuit electionis. Quia sicut dicitur, Proverb. electionis. Quia sicut dicitur, Proverb. xviii, 17 : Justus prior est accusator sui. xviii, 17 : Justus prior est accusator sui. Est etiam advertendum, quod Hiero- Est etiam advertendum, quod Hiero- nymus dicit quod Jacobus Alphæi, qui nymus dicit quod Jacobus Alphæi, qui et frater Domini dicitur propter simili- et frater Domini dicitur propter simili- tudinem corporis et religionis, et vicini- tudinem corporis et religionis, et vicini- tatem sanguinis, quia consobrinus ejus tatem sanguinis, quia consobrinus ejus fuit, quia Maria Alphæi soror matris fuit, quia Maria Alphæi soror matris Domini fuit, quam Joannes Mariam Domini fuit, quam Joannes Mariam Cleophæ dicit: fortasse quod idem Al- Cleophæ dicit: fortasse quod idem Al- phæus, et Cleophas binomius fuit: vel, phæus, et Cleophas binomius fuit: vel, quia defuncto Alphæo post natum Jaco- quia defuncto Alphæo post natum Jaco- bum, Cleophæ nupsit: quia secundum bum, Cleophæ nupsit: quia secundum legem, si frater sine hærede decessit, alius legem, si frater sine hærede decessit, alius frater uxorem ejusdem ducere debuit, et frater uxorem ejusdem ducere debuit, et suscitare semen defuncto fratri. Jacobus suscitare semen defuncto fratri. Jacobus idem, post resurrectionem Domini, sta- idem, post resurrectionem Domini, sta- tim Jerosolymorum ordinatur Episcopus. tim Jerosolymorum ordinatur Episcopus. Tres igituristi in tertio ordine dictis de Tres igituristi in tertio ordine dictis de causis sunt vocati. causis sunt vocati.

qui cognomine dicitur corculus, vero qui cognomine dicitur corculus, vero nomine Judas vocabatur: quod confi- nomine Judas vocabatur: quod confi- tens, et glorificans interpretatur : et si- tens, et glorificans interpretatur : et si- gnificat eligendum debere esse amicum gnificat eligendum debere esse amicum veritatis, et divinæ laudis. Isa. Lx, 21: veritatis, et divinæ laudis. Isa. Lx, 21: Germen plantationis meæ, opus manus Germen plantationis meæ, opus manus meæ ad glorificandum. meæ ad glorificandum.

« Et Simonem Cananæum. » « Et Simonem Cananæum. »

Qui fuit natus a Cana civitate Galilææ. Qui fuit natus a Cana civitate Galilææ. Interpretatur autem Simon, ponens tri- Interpretatur autem Simon, ponens tri- stitiam eo quod in eligendo, secundum stitiam eo quod in eligendo, secundum præsentem gratiam debet considerari, præsentem gratiam debet considerari, quod lingua sua placabili scire debeat quod lingua sua placabili scire debeat deponere tristitiam a cordibus subjecto- deponere tristitiam a cordibus subjecto- rum. Isa. L, 4: Dominus dedit mihi rum. Isa. L, 4: Dominus dedit mihi linguam eruditam, ut sciam sustentare linguam eruditam, ut sciam sustentare eum qui lassus est verbo. Sic tristitiam eum qui lassus est verbo. Sic tristitiam deposuit Paulus, qui dixit, ad Philip. deposuit Paulus, qui dixit, ad Philip. 1V, 4 et 5 Gaudete in Domino sem- 1V, 4 et 5 Gaudete in Domino sem- per iterum dico gaudete. Modestia per iterum dico gaudete. Modestia vestra nota sit omnibus hominibus. vestra nota sit omnibus hominibus. Cananæus autem zelotes interpretatur: Cananæus autem zelotes interpretatur:

« Et Thaddæum, et Simonem Cana- quia in eligendo considerandum est, « Et Thaddæum, et Simonem Cana- quia in eligendo considerandum est,

næum, næum,

Et Judam Iscariotem, qui et tradi- Et Judam Iscariotem, qui et tradi- dit illum. » dit illum. »

Tangit hic eos qui in quarto ordine Tangit hic eos qui in quarto ordine sunt vocati et in illis instruit quid in sunt vocati et in illis instruit quid in eligendis, secundum præsentem justi- eligendis, secundum præsentem justi- tiam, sit considerandum. Significat autem tiam, sit considerandum. Significat autem sex ita quod duo, in quolibet istorum. sex ita quod duo, in quolibet istorum.

. .

Thaddeus enim corculus, hoc est, Thaddeus enim corculus, hoc est, cordis custos interpretatur. Innuit autem cordis custos interpretatur. Innuit autem quod in eligendo consideranda est bona quod in eligendo consideranda est bona conscientia. II ad Corinth. 1, 12: Gloria conscientia. II ad Corinth. 1, 12: Gloria nostra hæc est, testimonium conscientiæ nostra hæc est, testimonium conscientiæ nostræ. Isa. xxxv, 2 Gloria Libani nostræ. Isa. xxxv, 2 Gloria Libani data est ei. Libanus canditatio inter- data est ei. Libanus canditatio inter- pretatur et gloria Libani est gloria pretatur et gloria Libani est gloria candidatæ conscientiæ: et hæc prove- candidatæ conscientiæ: et hæc prove- nit ex bona cordis custodia. Proverb. nit ex bona cordis custodia. Proverb. 1v, 23 Omni custodia serva cor tuum, 1v, 23 Omni custodia serva cor tuum, quia ex ipso vita procedit. Hic autem quia ex ipso vita procedit. Hic autem

1 Joan. XI 1 Joan. XI

, ,

25 25

quod zelum legis habeat, et zelum ani- quod zelum legis habeat, et zelum ani- marum ut dicat: Zelus domus tuæ marum ut dicat: Zelus domus tuæ comedit me. I Machab. 11, 54: Phinees comedit me. I Machab. 11, 54: Phinees pater noster zelando zelum Dei, accepit pater noster zelando zelum Dei, accepit testamentum sacerdotii æterni. testamentum sacerdotii æterni.

« Et Judam Iscariotem, qui et tradi- « Et Judam Iscariotem, qui et tradi- dit illum. » dit illum. »

In quo notantur duo: quorum unum In quo notantur duo: quorum unum fuit publicum, hoc est, præsens justitia, fuit publicum, hoc est, præsens justitia, quæ in nomine Judæ importatur et quæ in nomine Judæ importatur et est id quod in eligendo est consideran- est id quod in eligendo est consideran- dum. Alterum autem est occultum, quod dum. Alterum autem est occultum, quod importatur per Scarioth, quod est vicus importatur per Scarioth, quod est vicus vnde ortus fuit Judas, et memoria vnde ortus fuit Judas, et memoria mortis interpretatur. Et hoc in corde diu mortis interpretatur. Et hoc in corde diu meditatus fuit, qualiter ad mortem Do- meditatus fuit, qualiter ad mortem Do- minum traderet : et hoc tandem ad minum traderet : et hoc tandem ad effectum perduxit, et ideo sequitur : effectum perduxit, et ideo sequitur : « Qui et tradidit illum. ». Sed quia « Qui et tradidit illum. ». Sed quia nos occulta cordium scire non possu- nos occulta cordium scire non possu-

2 Psal. LXVII, 10. 2 Psal. LXVII, 10.

IN EVANG. MARCI, III-19. IN EVANG. MARCI, III-19.

mus, docuit nos Dominus quod nos oc- mus, docuit nos Dominus quod nos oc- culta cordium in electionibus non dis- culta cordium in electionibus non dis- cuteremus sed sufficere quod eligamus cuteremus sed sufficere quod eligamus talem, quem aperta probatum reddit talem, quem aperta probatum reddit justitia. Unde Hieronymus in Glossa: justitia. Unde Hieronymus in Glossa: « Judas Scarioth, a vico in quo ortus est, « Judas Scarioth, a vico in quo ortus est, de tribu Issachar, qui merces interpre- de tribu Issachar, qui merces interpre- tatur, vel pretium, scilicet perditionis. tatur, vel pretium, scilicet perditionis. Scarioth. id est, memoria mortis, quia Scarioth. id est, memoria mortis, quia non repente, sed præmeditatus, Domi- non repente, sed præmeditatus, Domi- num tradidit: hinc provide inter Apo- num tradidit: hinc provide inter Apo- stolos eligitur: quia magna est veritas, stolos eligitur: quia magna est veritas, quam nec adversarius minister infir- quam nec adversarius minister infir- mat. Voluit Dominus tradi a discipulo, mat. Voluit Dominus tradi a discipulo, ut tu a socio proditus, moleste non ut tu a socio proditus, moleste non feras tuum errasse judicium, tuum peri- feras tuum errasse judicium, tuum peri- isse beneficium. » Sic electus est Saul, isse beneficium. » Sic electus est Saul, I Reg. ix, 2, de quo dicitur, quod erat I Reg. ix, 2, de quo dicitur, quod erat electus et bonus : et non erat vir de electus et bonus : et non erat vir de filiis Israel melior illo. Et tamen post- filiis Israel melior illo. Et tamen post- ea fuit subversus : quam subversionem ea fuit subversus : quam subversionem diu fuit præmeditatus. Psal. xxxv, 5: diu fuit præmeditatus. Psal. xxxv, 5: Iniquitatem meditatus est in cubili suo : Iniquitatem meditatus est in cubili suo : adstitit omni viæ non bonæ, malitiam adstitit omni viæ non bonæ, malitiam autem non odivit. Unde docens nos Do- autem non odivit. Unde docens nos Do- minus dicit, I Reg. xv1, 7: Non juxta minus dicit, I Reg. xv1, 7: Non juxta intuitum hominis ego judico. Non au- intuitum hominis ego judico. Non au- tem secundum faciem oportet judicare. tem secundum faciem oportet judicare. Unde, ibid. xv1, 7: Homo videt ea quæ Unde, ibid. xv1, 7: Homo videt ea quæ parent, Dominus autem intuetur cor. parent, Dominus autem intuetur cor. Et ideo etiam Apostoli, Act. 1, 23 et Et ideo etiam Apostoli, Act. 1, 23 et seq., videntes in Juda proditore huma- seq., videntes in Juda proditore huma- num errasse judicium, in Mathia sub- num errasse judicium, in Mathia sub- stituendo per sortes explorabant judi- stituendo per sortes explorabant judi- cium divinum : quo eligendus perma- cium divinum : quo eligendus perma- neret in sorte Apostolica, ad quam Judæ neret in sorte Apostolica, ad quam Judæ succederet. succederet.

Hi ergo tres ultimi, sicut dictum est, Hi ergo tres ultimi, sicut dictum est, secundum considerationem præsentis ju- secundum considerationem præsentis ju- stitiæ sunt electi. stitiæ sunt electi.

Primi ergo tres non tam ad gradum, Primi ergo tres non tam ad gradum, quam ad sublimitatem regiminis divini quam ad sublimitatem regiminis divini sunt electi sicut in veteri testamento sunt electi sicut in veteri testamento Moyses, et Aaron et Hur: penes tria, Moyses, et Aaron et Hur: penes tria, quæ sunt in hierarchia divina : quæ quæ sunt in hierarchia divina : quæ sunt plenitudo potestatis, et plenitudo sunt plenitudo potestatis, et plenitudo bonitatis, et plenitudo sapientiæ. bonitatis, et plenitudo sapientiæ.

Secundi autem tres electi sunt penes Secundi autem tres electi sunt penes tria quæ sunt in prima hierarchia ange- tria quæ sunt in prima hierarchia ange-

409 409

lica quæ sunt fervor ignis divini, ad lica quæ sunt fervor ignis divini, ad omnia ministrans virilitatem : quia, omnia ministrans virilitatem : quia, sicut dicitur, Cantic. VIII, 6: Fortis est sicut dicitur, Cantic. VIII, 6: Fortis est ut mors dilectio et plenitudo scientiæ ut mors dilectio et plenitudo scientiæ splendens in verbo: et receptio regalis. splendens in verbo: et receptio regalis. in omni materialitate, sicut in thro- in omni materialitate, sicut in thro- no in eo qui omnes appetitus, et aquas no in eo qui omnes appetitus, et aquas concupiscentiæ suspendit in altum. concupiscentiæ suspendit in altum.

Tertii autem tres vocati sunt penes Tertii autem tres vocati sunt penes tria quæ sunt in secunda hierarchia an- tria quæ sunt in secunda hierarchia an- gelica: quæ sunt altitudo ostentationis, gelica: quæ sunt altitudo ostentationis, quam dignitas nobilitatis superponit: et quam dignitas nobilitatis superponit: et divitiæ pulchrorum, et honorum in de- divitiæ pulchrorum, et honorum in de- core altitudinis exaltant : et non nutans core altitudinis exaltant : et non nutans (alias, non cadere valens) fortitudo te- (alias, non cadere valens) fortitudo te- net ne cadat, scabellaribus conculcandis net ne cadat, scabellaribus conculcandis appropinquando. Et hoc attribuitur Mat- appropinquando. Et hoc attribuitur Mat- thæo, qui, sicut dicit Hieronymus, et thæo, qui, sicut dicit Hieronymus, et talentorum Domini factus est distribu- talentorum Domini factus est distribu- tor, et dignitatem regalem Domini præ tor, et dignitatem regalem Domini præ aliis descripsit. Virtutes autem (qua- aliis descripsit. Virtutes autem (qua- rum est esse invincibiles ad omnem vo- rum est esse invincibiles ad omnem vo- luntatem Dei peragendum) attribuuntur luntatem Dei peragendum) attribuuntur Thomæ quia confortatus in Domino, Thomæ quia confortatus in Domino, nihil impossibile sibi esse pro Domino. nihil impossibile sibi esse pro Domino. faciendum proposuit. Jacobo autem at- faciendum proposuit. Jacobo autem at- tribuuntur Potestates, quæ sunt in ea- tribuuntur Potestates, quæ sunt in ea- dem Hierarchia: quia Potestatum est dem Hierarchia: quia Potestatum est arcere per limites divinos omne arcere per limites divinos omne trarium, et promovere bonum. Et hoc trarium, et promovere bonum. Et hoc ipse primus fecit, secundum murmura- ipse primus fecit, secundum murmura- tionem quæ de conversione gentilium tionem quæ de conversione gentilium primum facta est, Actuum, xv, 1 et seq. primum facta est, Actuum, xv, 1 et seq.

con- con-

Quarti autem tres, sumuntur penes Quarti autem tres, sumuntur penes tertiam Angelorum hierarchiam, in qua tertiam Angelorum hierarchiam, in qua Principum quidem est omnem actum re- Principum quidem est omnem actum re- ferre ad legis congruentiam, quod cor- ferre ad legis congruentiam, quod cor- culo attribuitur: quia custos cordis, cu- culo attribuitur: quia custos cordis, cu- stos est legis. Archangelorum autem est, stos est legis. Archangelorum autem est, omnem actum ad consilium referre di- omnem actum ad consilium referre di- vinum: et hoc competit Simoni Cana- vinum: et hoc competit Simoni Cana- næo, qui zelotes est, ut in omnibus næo, qui zelotes est, ut in omnibus consilium Dei perficiatur. Judas autem, consilium Dei perficiatur. Judas autem, in quo præsens tamen considerata est in quo præsens tamen considerata est justitia, respondet Angelis, quorum offi- justitia, respondet Angelis, quorum offi- cium est omnem actionem nostram cium est omnem actionem nostram informare forma justitiæ et virtutis. informare forma justitiæ et virtutis.

Hæc igitur hic diligentius prosecuti Hæc igitur hic diligentius prosecuti sumus quia istas Apostolorum voca- sumus quia istas Apostolorum voca-

20 20

21 21

22 22

410 410

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

tiones super Matthæum perfunctorie tantium : simplicitas devota discipulo- tiones super Matthæum perfunctorie tantium : simplicitas devota discipulo- transivimus'. transivimus'.

rumet malitia observantium Scriba- rumet malitia observantium Scriba- rum et Pharisæorum. rum et Pharisæorum.

De instantia frequentanțium dicit tria, De instantia frequentanțium dicit tria, et innuit quartum. Quorum primum est, et innuit quartum. Quorum primum est,

« Et veniunt ad domum, et conve- « Et veniunt ad domum, et conve- nit iterum turba, ita ut non possent quod ad locum quietis Dominus veniens, nit iterum turba, ita ut non possent quod ad locum quietis Dominus veniens,

neque panem manducare. neque panem manducare.

Et cum audissent sui, exierunt te- Et cum audissent sui, exierunt te- nere eum dicebant enim, Quoniam nere eum dicebant enim, Quoniam in furorem versus est. in furorem versus est.

Et Scribæ qui ab Jerosolymis de- Et Scribæ qui ab Jerosolymis de- scenderant dicebant: Quoniam Beel- scenderant dicebant: Quoniam Beel- zebub habet, et quia in principe dæ- zebub habet, et quia in principe dæ- moniorum ejicit dæmonia. » moniorum ejicit dæmonia. »

Hic incipit pars illa in qua probatur Hic incipit pars illa in qua probatur quod hæc potestas est divina, tam in quod hæc potestas est divina, tam in capite quam in membris. Durat autem capite quam in membris. Durat autem hæc pars, usque ad finem quarti capi- hæc pars, usque ad finem quarti capi- tuli. tuli.

Dividitur autem in tres partes: in Dividitur autem in tres partes: in quarum prima ostenditur, quod est di- quarum prima ostenditur, quod est di- vina in capite et nulli nisi Deo, potest vina in capite et nulli nisi Deo, potest attribui. In secunda ostenditur, quod est attribui. In secunda ostenditur, quod est divina in opere, prædicatione, et effectu divina in opere, prædicatione, et effectu verbi et hæc incipit in principio quarti verbi et hæc incipit in principio quarti capituli. In tertia ostenditur, quod est capituli. In tertia ostenditur, quod est divina in membris, quæ sunt ministri divina in membris, quæ sunt ministri capitis, et exsecutores officii prædicatio- capitis, et exsecutores officii prædicatio- nis, ibi, iv, 21: « Et dicebat illis : Num- nis, ibi, iv, 21: « Et dicebat illis : Num- quid venit lucerna, etc. » quid venit lucerna, etc. »

Prima harum partium dividitur in Prima harum partium dividitur in tres in quarum prima, agitur de ex- tres in quarum prima, agitur de ex- cessu potestatis, tam in sermone quam cessu potestatis, tam in sermone quam in opere. In secunda autem ostenditur, in opere. In secunda autem ostenditur, quod iste excessus est potestatis divinæ, quod iste excessus est potestatis divinæ, ibi, y. 23 : « Et convocatis eis, in parabo- ibi, y. 23 : « Et convocatis eis, in parabo- lis dicebat, etc. » In tertia ostenditur, ab lis dicebat, etc. » In tertia ostenditur, ab opere hujusmodi potestatis non esse va- opere hujusmodi potestatis non esse va- candum ex aliqua carnali affectione, candum ex aliqua carnali affectione, ibi, y. 31 « Et veniunt mater ejus, ibi, y. 31 « Et veniunt mater ejus, etc. » etc. »

In harum prima tria notantur: scili- In harum prima tria notantur: scili- cet, instantia quærentium, sive frequen- cet, instantia quærentium, sive frequen-

1 Vide, Matth. x, 2 et seq. enarrationem in 1 Vide, Matth. x, 2 et seq. enarrationem in nomina Apostolorum. Tom. XX hujusce edi- nomina Apostolorum. Tom. XX hujusce edi-

ab opere salutis nostræ non quiescebat: ab opere salutis nostræ non quiescebat: secundum est, quod propter hoc multi secundum est, quod propter hoc multi ad eum undique conveniebant: tertium ad eum undique conveniebant: tertium est, quod etiam aviditate operandæ sa- est, quod etiam aviditate operandæ sa- lutis, operibus necessitati naturæ debi- lutis, operibus necessitati naturæ debi- tis, non indulgebat. Quartum quod in- tis, non indulgebat. Quartum quod in- nuit est, quod tam in sermone quam nuit est, quod tam in sermone quam in opere divinæ potestatis, excessum os- in opere divinæ potestatis, excessum os- tendebat. tendebat.

Dicit igitur: Dicit igitur:

« Et veniunt, » « Et veniunt, »

.... ....

Et ipse Salvator et sui, « ad do- Et ipse Salvator et sui, « ad do- mum, » ad quiescendum post laborem mum, » ad quiescendum post laborem actionis. Sapient. VIII, 16: Intrans in actionis. Sapient. VIII, 16: Intrans in domum meam, conquiescam cum illa, domum meam, conquiescam cum illa, scilicet sapientia non enim habet scilicet sapientia non enim habet amaritudinem conversatio illius, nec amaritudinem conversatio illius, nec tædium convictus illius. Ezechiel. III, tædium convictus illius. Ezechiel. III, 24 Ingredere, et includere in medio 24 Ingredere, et includere in medio domus tuæ. domus tuæ.

Sed nec ibi quievit Salvator ab opere Sed nec ibi quievit Salvator ab opere salutis nostræ et hoc est quod sequitur : salutis nostræ et hoc est quod sequitur :

« Et convenit iterum, » « Et convenit iterum, »

Sicut extra domum fecerat, « tur- Sicut extra domum fecerat, « tur- ba » frequentantium, et quærentium ba » frequentantium, et quærentium tam animæ quam corporis salutem. Isa. tam animæ quam corporis salutem. Isa. 11, 3 Ibunt populi multi, et dicent: 11, 3 Ibunt populi multi, et dicent: Venite, et ascendamus ad montem Do- Venite, et ascendamus ad montem Do- mini, et ad domum Dei Jacob: et do- mini, et ad domum Dei Jacob: et do- cebit nos vias suas, et ambulabimus in cebit nos vias suas, et ambulabimus in semitis ejus. semitis ejus.

« Ut non possent neque panem « Ut non possent neque panem manducare. » manducare. »

Quod tamen erat naturalis necessita- Quod tamen erat naturalis necessita-

tionis.. tionis..

IN EVANG. MARCI, III-20, 21, 22, 23, 24, 25, 26. IN EVANG. MARCI, III-20, 21, 22, 23, 24, 25, 26.

tis. Hoc autem factum est propter ni- tis. Hoc autem factum est propter ni- miam turbarum instantiam. Psal. ci, 5: miam turbarum instantiam. Psal. ci, 5: Oblitus sum comedere panem meum. Oblitus sum comedere panem meum. Videns enim desiderium salutis in tur- Videns enim desiderium salutis in tur- bis, et utilitatem hominum (propter bis, et utilitatem hominum (propter quos venerat), necessitatibus naturalibus quos venerat), necessitatibus naturalibus præposuit refectus interius salute, et præposuit refectus interius salute, et fide devotorum. Joan. IV, 32: Ego ci- fide devotorum. Joan. IV, 32: Ego ci- bum habeo manducare quem vos nesci- bum habeo manducare quem vos nesci- tis. Et, paulo post, y. 34: Meus cibus est tis. Et, paulo post, y. 34: Meus cibus est ut faciam voluntatem ejus qui misit me, ut faciam voluntatem ejus qui misit me, ut perficiam opus ejus. Tob. xn, 19: ut perficiam opus ejus. Tob. xn, 19: Ego cibo invisibili utor. Propter quod Ego cibo invisibili utor. Propter quod dicit : « Ut non possent neque manducare dicit : « Ut non possent neque manducare panem » discipuli, qui adhuc animales panem » discipuli, qui adhuc animales existentes, cibum corporalem attende- existentes, cibum corporalem attende-

runt. runt.

Quartum autem quod innuit est, quod Quartum autem quod innuit est, quod excitatus devotione turbarum, adeo ex- excitatus devotione turbarum, adeo ex- cessit in sermone et opere, quod ultra cessit in sermone et opere, quod ultra hominis facultatem tunc esse videbatur: hominis facultatem tunc esse videbatur: et divinum quiddam micabat ab ipso. et divinum quiddam micabat ab ipso. Sicut et Paulus dicebat, II ad Corinth. Sicut et Paulus dicebat, II ad Corinth. v, 13 Sive. mente excedimus, Deo : v, 13 Sive. mente excedimus, Deo : sive sobrii sumus, vobis. Intelligitur sive sobrii sumus, vobis. Intelligitur autem hic dixisse turbis ea quæ Joan- autem hic dixisse turbis ea quæ Joan- nes, vi, 54, de corpore suo dixit: Nisi nes, vi, 54, de corpore suo dixit: Nisi manducaveritis carnem Filii hominis, manducaveritis carnem Filii hominis, et biberitis ejus sanguinem, non habe- et biberitis ejus sanguinem, non habe- bitis vitam in vobis. Qui furoris sermo bitis vitam in vobis. Qui furoris sermo esse videbatur carnalibus et animalibus esse videbatur carnalibus et animalibus discipulis. discipulis.

« Et cum audissent sui, » « Et cum audissent sui, »

Adhuc animales existentes, et intelle- Adhuc animales existentes, et intelle- ctum verborum capere non valentes, ctum verborum capere non valentes, « exierunt » de domo ad turbas cum « exierunt » de domo ad turbas cum quibus stabat Dominus, « tenere eum, » quibus stabat Dominus, « tenere eum, » ex compassione carnali quam habebant ex compassione carnali quam habebant ad ipsum. Non autem ideo tenebant ad ipsum. Non autem ideo tenebant eum, ne sibi aliquod malum inferret: eum, ne sibi aliquod malum inferret: sed potius ideo, ne diutius cum turbis sed potius ideo, ne diutius cum turbis manens, se nimis prædicando affligeret : manens, se nimis prædicando affligeret : sicut referunt Marc. II, 21, et Matth. 1x, sicut referunt Marc. II, 21, et Matth. 1x, 13, et Luc. VIII, 45: Turbæ te compri- 13, et Luc. VIII, 45: Turbæ te compri- munt et affligunt, et dicis: Quis me teti- munt et affligunt, et dicis: Quis me teti- git? git?

« Dicebant enim, » « Dicebant enim, »

: :

411 411

Sui discipuli «Quoniam in furorem Sui discipuli «Quoniam in furorem versus est. » Furorem autem vocant, versus est. » Furorem autem vocant, quia ex zelo contra peccata modum iræ quia ex zelo contra peccata modum iræ cujusdam ostendit et ex nimio deside- cujusdam ostendit et ex nimio deside- rio salutis aliorum, corporalis suæ neces- rio salutis aliorum, corporalis suæ neces- sitatis videbatur oblitus. Sicut, Act. xxvi, sitatis videbatur oblitus. Sicut, Act. xxvi, 24, de Paulo dictum est: Insanis, Paule: 24, de Paulo dictum est: Insanis, Paule: multæ te litteræ ad insaniam conver- multæ te litteræ ad insaniam conver- tunt. Sic, I Reg. xxi, 13 et seq., David, tunt. Sic, I Reg. xxi, 13 et seq., David, ut suos salvaret, immutavit os suum co- ut suos salvaret, immutavit os suum co- ram rege Achis, qui dixit: Vidistis ho- ram rege Achis, qui dixit: Vidistis ho- minem insanum: Quare adduxistis eum minem insanum: Quare adduxistis eum ad me, ut fureret coram nobis ? Sic de ad me, ut fureret coram nobis ? Sic de Propheta Domini dicitur, IV Reg. 1x, 11 : Propheta Domini dicitur, IV Reg. 1x, 11 : Quid venit insanus iste ad te ? Sic de Do- Quid venit insanus iste ad te ? Sic de Do- mino dictum est, Joan. x, 20: Dæmo- mino dictum est, Joan. x, 20: Dæmo- nium habet, et insanit: quid eum audi- nium habet, et insanit: quid eum audi- tis ? tis ?

« Et Scribæ qui ab Jerosolymis de- « Et Scribæ qui ab Jerosolymis de- scenderant, » scenderant, »

eum : « eum : «

Ad observandum eum: et omnia quæ Ad observandum eum: et omnia quæ dicebat (alias, docebat) et faciebat per- dicebat (alias, docebat) et faciebat per- vertebant « dicebant, » blasphemantes vertebant « dicebant, » blasphemantes Quoniam Beelzebub habet, » Quoniam Beelzebub habet, » quem ut diximus, Matth. XII, 24, princi- quem ut diximus, Matth. XII, 24, princi- pem esse putabant aliorum dæmonum : pem esse putabant aliorum dæmonum : unde dicunt : " Quia in principe dæmo- unde dicunt : " Quia in principe dæmo- niorum ejicit dæmonia: » et sic blasphe- niorum ejicit dæmonia: » et sic blasphe- mantes, contrariæ virtuti, ea quæ divinæ mantes, contrariæ virtuti, ea quæ divinæ erant, attribuerunt. erant, attribuerunt.

« Et convocatis eis, in parabolis di- « Et convocatis eis, in parabolis di- cebat illis Quomodo potest Satanas cebat illis Quomodo potest Satanas Satanam ejicere? Satanam ejicere?

Et si regnum in se dividatur, non Et si regnum in se dividatur, non potest regnum illud stare. potest regnum illud stare.

Et si domus super semetipsam dis- Et si domus super semetipsam dis- pertiatur, non potest domus illa sta- pertiatur, non potest domus illa sta-

re. re.

Et si Satanas consurrexerit in se- Et si Satanas consurrexerit in se- metipsum, dispertitus est, et non pot- metipsum, dispertitus est, et non pot- erit stare, sed finem habet. erit stare, sed finem habet.

23 23

24 24

26 26

412 412

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

Nemo potest vasa fortis ingressus in Nemo potest vasa fortis ingressus in domum diripere, nisi prius fortem al- domum diripere, nisi prius fortem al- liget, et tunc domum ejus diripiet. » liget, et tunc domum ejus diripiet. »

Hic incipit ostendere hoc quod dixe- Hic incipit ostendere hoc quod dixe- runt Scribæ blasphemiam, et hoc quod runt Scribæ blasphemiam, et hoc quod ipse dicebat et faciebat, non posse esse ipse dicebat et faciebat, non posse esse nisi a virtute divina. nisi a virtute divina.

Habet autem hæc pars duas particu- Habet autem hæc pars duas particu- las in quarum prima, rationibus et si- las in quarum prima, rationibus et si- militudinibus ostendit quod dictum est. militudinibus ostendit quod dictum est. In secunda autem, deterrens eos de рес- In secunda autem, deterrens eos de рес- cato blasphemiæ, ostendit irremissibilita- cato blasphemiæ, ostendit irremissibilita- tem ipsius. tem ipsius.

In primo horum duo sunt: in quorum In primo horum duo sunt: in quorum primo, modum ostendit probationis: et primo, modum ostendit probationis: et in secundo, rationes persuasivas indu- in secundo, rationes persuasivas indu- cit. cit.