372 372

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

cti, et quæstio de doctrina, et causa cti, et quæstio de doctrina, et causa trium istorum quæ dicta sunt. trium istorum quæ dicta sunt. Primum notatur cum dicitur : Primum notatur cum dicitur :

« Et mirati sunt omnes. >> « Et mirati sunt omnes. >>

Job, 1x, 10 Qui facit magna, et in- Job, 1x, 10 Qui facit magna, et in- comprehensibilia, et mirabilia, quorum comprehensibilia, et mirabilia, quorum non est numerus. Isa. xxv, 1: Exaltabo non est numerus. Isa. xxv, 1: Exaltabo te, et confitebor nomini tuo: quoniam te, et confitebor nomini tuo: quoniam fecisti mirabilia. fecisti mirabilia.

« Ita ut conquirerent inter se dicen- « Ita ut conquirerent inter se dicen- tes. » Psal. cxxxvIII, 6: Mirabilis facta tes. » Psal. cxxxvIII, 6: Mirabilis facta est scientia tua ex me : confortata est, et est scientia tua ex me : confortata est, et non potero ad eam. non potero ad eam.

« «

Quidnam est hoc? » Quæstio est de Quidnam est hoc? » Quæstio est de potestate operis. Isa. XLIII, 19, 18: Ego potestate operis. Isa. XLIII, 19, 18: Ego facio nova... Ne memineritis priorum. facio nova... Ne memineritis priorum. Apocal. xxi, 5: Ecce nova facio omnia. Apocal. xxi, 5: Ecce nova facio omnia.

* Quænam doctrina hæc nova? » * Quænam doctrina hæc nova? »

Quæstio est de doctrina. Act. xvII, 19 Quæstio est de doctrina. Act. xvII, 19 et 20, simile, ubi Athenienses dixerunt et 20, simile, ubi Athenienses dixerunt Paulo Possumus scire quæ est hæc nova, Paulo Possumus scire quæ est hæc nova, quæ a te dicitur, doctrina? Nova enim quæ a te dicitur, doctrina? Nova enim quædam infers auribus nostris. quædam infers auribus nostris.

Et subjungunt causam tantæ admira- Et subjungunt causam tantæ admira- tionis et inquisitionis : « Quia in pote- tionis et inquisitionis : « Quia in pote- state » verbi solius quo dixit, et facta state » verbi solius quo dixit, et facta sunt omnia et hoc est etiam : « Spiriti- sunt omnia et hoc est etiam : « Spiriti- bus immundis imperat, » qui sunt poten- bus immundis imperat, » qui sunt poten- tiores omni carne. Job, XLI, 24: Non tiores omni carne. Job, XLI, 24: Non est super terram potestas, quæ compare- est super terram potestas, quæ compare- tur ei, qui factus est ut nullum timeret. tur ei, qui factus est ut nullum timeret. « Et obediunt ei: » quia, sicut dicit « Et obediunt ei: » quia, sicut dicit Gregorius « Illi militat etiam id quod Gregorius « Illi militat etiam id quod « per malitiam voluntatis obstat: sic enim « per malitiam voluntatis obstat: sic enim «< inimicos suos ponit scabellum pedum «< inimicos suos ponit scabellum pedum << ejus. » << ejus. »

« Et processit rumor ejus statim in « Et processit rumor ejus statim in omnem regionem Galilææ. » omnem regionem Galilææ. »

Generalis est utilitas in his ad quos fa- Generalis est utilitas in his ad quos fa- ma facti pervenit. « Rumor ejus, » famæ, ma facti pervenit. « Rumor ejus, » famæ, « statim, » audito miraculo, « processit « statim, » audito miraculo, « processit in omnem regionem Galilææ, » quia in in omnem regionem Galilææ, » quia in civitate metropoli undique de terris adja- civitate metropoli undique de terris adja-

centibus confluxerant qui famam facti centibus confluxerant qui famam facti disperserunt: hic est Christi bonus odor. II disperserunt: hic est Christi bonus odor. II ad Corinth. II, 14 Odorem notitiæ suæ ad Corinth. II, 14 Odorem notitiæ suæ manifestat per nos in omni loco. Cantic. manifestat per nos in omni loco. Cantic. IV, 10: Odor unguentorum tuorum super IV, 10: Odor unguentorum tuorum super omnia aromata. Eccli. XLIX, 1 et 2: Me- omnia aromata. Eccli. XLIX, 1 et 2: Me- moria ejus in compositionem odoris facta moria ejus in compositionem odoris facta opus pigmentarii. In omni ore quasi opus pigmentarii. In omni ore quasi mel indulcabitur ejus memoria. mel indulcabitur ejus memoria.

« Et protinus egredientes de Syna- 20 « Et protinus egredientes de Syna- 20 goga, venerunt in domum Simonis et goga, venerunt in domum Simonis et Andreæ, cum Jacobo et Joanne. » Andreæ, cum Jacobo et Joanne. »

Tangit secundum miraculum, in quo Tangit secundum miraculum, in quo declaratur potestas super incendium fo- declaratur potestas super incendium fo- mitis, et mollitiæ corporalis. Et dicuntur mitis, et mollitiæ corporalis. Et dicuntur duo, perfectio videlicet miraculi particu- duo, perfectio videlicet miraculi particu- laris, et propagatio gratiæ universalis laris, et propagatio gratiæ universalis (alias, utilitatis aut universalitatis) in om- (alias, utilitatis aut universalitatis) in om-

nes. nes.

Perfectio autem miraculi tangitur in Perfectio autem miraculi tangitur in tribus fin adventu Salvatoris, in indigen- tribus fin adventu Salvatoris, in indigen- tia salutis, et in adjutorio gratiæ : et hæc tia salutis, et in adjutorio gratiæ : et hæc plana sunt in littera, nec oportet ulterius plana sunt in littera, nec oportet ulterius

dividi de adventu Salvatoris. dividi de adventu Salvatoris. Dicit ergo: Dicit ergo:

« Et protinus. › « Et protinus. ›

» »

Aviditate etiam alios juvandi. Psal. Aviditate etiam alios juvandi. Psal. CXLVII, 15 Velociter currit sermo ejus. CXLVII, 15 Velociter currit sermo ejus. « Egredientes de Synagoga, in qua « Egredientes de Synagoga, in qua virtus est ostensa super spiritum vexan- virtus est ostensa super spiritum vexan- tem immundum. tem immundum.

« Venerunt in domum Simonis. » « Venerunt in domum Simonis. »

Sed nonne Petrus erat de Bethsaida, Sed nonne Petrus erat de Bethsaida, sicut dicitur, Joan. 1, 44? Qualiter ergo sicut dicitur, Joan. 1, 44? Qualiter ergo in Capharnaum habuit domum? RESPON- in Capharnaum habuit domum? RESPON- DEO. Uxor ejus fuit in (alias, de) Caphar- DEO. Uxor ejus fuit in (alias, de) Caphar- naum, et propter illam affinitatem domus naum, et propter illam affinitatem domus matris uxoris suæ dicitur domus Petri. matris uxoris suæ dicitur domus Petri. Dicit tamen Stephanus, quod domus Petri Dicit tamen Stephanus, quod domus Petri non dicitur possessive, sed ad quam de- non dicitur possessive, sed ad quam de- clinare consuevit causa vendendi pisees. clinare consuevit causa vendendi pisees. Et hac etiam familiaritate uxorem duxit Et hac etiam familiaritate uxorem duxit

80 80

IN EVANG. MARCI, I-30, 31. IN EVANG. MARCI, I-30, 31.

de domo illa. Hæc autem domus dicitur de domo illa. Hæc autem domus dicitur etiam « Andreæ, » propter inseparabili- etiam « Andreæ, » propter inseparabili- tatem eorum in lucris, et negotiatione tatem eorum in lucris, et negotiatione (alias, negotiationem) piscium: quoniam (alias, negotiationem) piscium: quoniam et lucra et expensas communes agebant et lucra et expensas communes agebant et habebant. et habebant.

« Cum Jacobo et Joanne. » « Cum Jacobo et Joanne. »

Ecce ministri magni medici : obedien- Ecce ministri magni medici : obedien- tia præcepti, virilis virtus, lucta tenta- tia præcepti, virilis virtus, lucta tenta- tionis, et gratia devotionis jam exem- tionis, et gratia devotionis jam exem- plo docuit fieri quod præcepturus erat plo docuit fieri quod præcepturus erat per Apostolum, Jacob. v, 14, 15: Infir-¯ per Apostolum, Jacob. v, 14, 15: Infir-¯ matur quis in vobis ? Inducat presbyte. matur quis in vobis ? Inducat presbyte. ros Ecclesiæ, et orent super eum ... et. ros Ecclesiæ, et orent super eum ... et. oratio fidei salvabit infirmum. oratio fidei salvabit infirmum.

« Decumbebat autem socrus Simo- « Decumbebat autem socrus Simo- nis febricitans. » nis febricitans. »

Ecce indigentia salutis. Et tangit tria, Ecce indigentia salutis. Et tangit tria, virium destitutionem: quia « decumbe- virium destitutionem: quia « decumbe- bat,» magnitudine ægritudinis oppressa. bat,» magnitudine ægritudinis oppressa. Isa. xxxvi, 13: Quasi leo sic contrivit Isa. xxxvi, 13: Quasi leo sic contrivit omnia ossa mea. omnia ossa mea.

Tangit secundo cum bonis affinitatem, Tangit secundo cum bonis affinitatem, et quam idonea sit ad curationem, cum et quam idonea sit ad curationem, cum dicit : dicit :

« Socrus Simonis, »> « Socrus Simonis, »>

Ut in ea attenderetur (alias, eo accen- Ut in ea attenderetur (alias, eo accen- deretur) affectus discipuli. Simile, II deretur) affectus discipuli. Simile, II Machab. 11, 33: Oniæ sacerdoti gratias Machab. 11, 33: Oniæ sacerdoti gratias age nam propter eum Dominus tibi vi age nam propter eum Dominus tibi vi tam donavit. tam donavit.

Tertio, tangit speciem infirmitatis, cum Tertio, tangit speciem infirmitatis, cum dicitur: dicitur:

« Febricitans. » « Febricitans. »

Luc. IV, Luc. IV,

38 Socrus autem Simonis 38 Socrus autem Simonis

tenebatur magnis febribus, et rogave- tenebatur magnis febribus, et rogave- runt illum pro ea. Et significat incen- runt illum pro ea. Et significat incen-

1 Luc. IV, 1 Luc. IV,

373 373

dium fomitis in natura humana. Osee, dium fomitis in natura humana. Osee, VII, 4: Quasi clibanus ipse succensus. VII, 4: Quasi clibanus ipse succensus.

« Et statim dicunt ei de illa. Et ac- « Et statim dicunt ei de illa. Et ac- cedens elevavit eam, apprehensa ma- cedens elevavit eam, apprehensa ma- nu ejus. nu ejus.

» »

Hic ponitur curatio in quatuor: in in- Hic ponitur curatio in quatuor: in in- tercessorum suffragio, in vicinante sibi tercessorum suffragio, in vicinante sibi remedio, quæ sequitur curatio, et ad remedio, quæ sequitur curatio, et ad pristinum vigorem restitutio. pristinum vigorem restitutio. Dicit igitur: Dicit igitur:

« Et statim dicunt ei de illa. » « Et statim dicunt ei de illa. »

Sed, Luc. IV, 38,5 dicunt intercedendo Sed, Luc. IV, 38,5 dicunt intercedendo pro ea. Jacob. v, 16: Orate pro invi- pro ea. Jacob. v, 16: Orate pro invi- cem ut salvemini: multum enim valet cem ut salvemini: multum enim valet deprecatio justi assidua. Proverb. x, 24: deprecatio justi assidua. Proverb. x, 24: Desiderium suum justis dabitur. Desiderium suum justis dabitur.

« Et accedens, » « Et accedens, »

Vicinando ad salutem. Luc. x, 34: Vicinando ad salutem. Luc. x, 34: Approprians alligavit vulnera ejus. Approprians alligavit vulnera ejus. Accedit enim cum per præsentiam in- Accedit enim cum per præsentiam in- clinatur. Deuter. Iv, 7: Non est alia na- clinatur. Deuter. Iv, 7: Non est alia na- tio tam grandis, quæ habeat deos appro- tio tam grandis, quæ habeat deos appro- pinquantes sibi, sicut Deus noster adest pinquantes sibi, sicut Deus noster adest cunctis obsecrationibus nostris. cunctis obsecrationibus nostris.

<< Elevavit eam. » << Elevavit eam. »

Curatio est. Et est elevatio corporis Curatio est. Et est elevatio corporis signans levationem ad coelestia mentis : signans levationem ad coelestia mentis : ut quæ prius æstu fomitis in carnis con- ut quæ prius æstu fomitis in carnis con- cupiscentia prostrata languerat, nunc ab cupiscentia prostrata languerat, nunc ab æstu vitiorum temperata, coelestia petat. æstu vitiorum temperata, coelestia petat. Thren. 1, 41: Levemus corda nostra Thren. 1, 41: Levemus corda nostra cum manibus ad Dominum in cælos. cum manibus ad Dominum in cælos. Ad Coloss. III, 2 : Quæ sursum sunt sa- Ad Coloss. III, 2 : Quæ sursum sunt sa- pite, non quæ super terram. pite, non quæ super terram.

« «

Apprehensa manu ejus. » Apprehensa manu ejus. »

Ecce virtutis restitutio. Significat enim Ecce virtutis restitutio. Significat enim

38 Socrus Simonis tenebatur magnis febribus, et rogaverunt illum pro ea. 38 Socrus Simonis tenebatur magnis febribus, et rogaverunt illum pro ea.

32 32

33 33

34 34

374 374

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

manus quam apprehendit, opus quod manus quam apprehendit, opus quod gratia Dei ad perfectum perducit. Isa. gratia Dei ad perfectum perducit. Isa. XLV, 1 Cujus apprehendi dexteram, ut XLV, 1 Cujus apprehendi dexteram, ut subjiciam ante faciem ejus gentes. Psal. subjiciam ante faciem ejus gentes. Psal. LXXII, 24 Tenuisti manum dexteram LXXII, 24 Tenuisti manum dexteram meam et in voluntate tua deduxisti me, meam et in voluntate tua deduxisti me, et cum gloria suscepisti me. et cum gloria suscepisti me.

« Et continuo dimisit eam febris, « Et continuo dimisit eam febris, et ministrabat eis. » et ministrabat eis. »

Tangitur demonstratio sanitatis in pur- Tangitur demonstratio sanitatis in pur- gatione febris, et devotione gratiarum gatione febris, et devotione gratiarum actionis. In qua notatur indicium resti- actionis. In qua notatur indicium resti- tutæ virtutis. tutæ virtutis.

Dicit igitur: Dicit igitur:

« Et continuo dimisit eam febris. » « Et continuo dimisit eam febris. »

Non enim est mora: quia velle suum, Non enim est mora: quia velle suum, fecisse est. Psal. cxxxiv, 6: Omnia quæ- fecisse est. Psal. cxxxiv, 6: Omnia quæ- cumque voluit Dominus fecit, in cœlo, cumque voluit Dominus fecit, in cœlo, in terra, etc. Esther, XIII, 9: Si decreve- in terra, etc. Esther, XIII, 9: Si decreve- ris sacvare nos, continuo liberabimur. ris sacvare nos, continuo liberabimur.

« Et ministrabat eis » vires quas ac- « Et ministrabat eis » vires quas ac- cepit gratias agens, in obsequium sui cepit gratias agens, in obsequium sui salvatoris exercens. Psal. LVIII, 10: For- salvatoris exercens. Psal. LVIII, 10: For- titudinem meam ad te custodiam. Luc. titudinem meam ad te custodiam. Luc. x, 40, simile Martha satagebat circa x, 40, simile Martha satagebat circa frequens ministerium. frequens ministerium.

« Vespere autem facto, cum occi- « Vespere autem facto, cum occi- disset sol, afferebant ad eum omnes disset sol, afferebant ad eum omnes male habentes et dæmonia habentes: male habentes et dæmonia habentes: Et erat omnis civitas congregata ad Et erat omnis civitas congregata ad januam. januam.

Et curavit multos qui vexabantur Et curavit multos qui vexabantur variis languoribus: et dæmonia mul- variis languoribus: et dæmonia mul- ta ejiciebat, et non sinebat ea loqui, ta ejiciebat, et non sinebat ea loqui, quoniam sciebant eum. » quoniam sciebant eum. »

Hic tangitur in omnes propagatio sa- Hic tangitur in omnes propagatio sa- lutis. Et docemur hic tria: quorum pri- lutis. Et docemur hic tria: quorum pri- mum est, in operibus beneficentiæ ad mum est, in operibus beneficentiæ ad proximorum utilitatem communicatio: proximorum utilitatem communicatio: secundum autem est, aliquando extra secundum autem est, aliquando extra tumultum propter quietem ad solitudi- tumultum propter quietem ad solitudi-

nem contemplationis declinatio: tertium nem contemplationis declinatio: tertium autem, cum nos proximorum necessitas autem, cum nos proximorum necessitas requirit, ad intendendum instructioni requirit, ad intendendum instructioni proximorum, revocatio. Et hæc patent in proximorum, revocatio. Et hæc patent in littera. littera.

In primo horum rursus tria continen- In primo horum rursus tria continen- tur, scilicet, salutis et eruditionis indi- tur, scilicet, salutis et eruditionis indi- gentia, et aviditas: Domini exhibentis gentia, et aviditas: Domini exhibentis salutem gratuita benignitas: et in decli- salutem gratuita benignitas: et in decli- nanda laudis gloria, in magnis quæ fecit, nanda laudis gloria, in magnis quæ fecit, humilitas. humilitas.

Dicit igitur circa aviditatem eruditionis Dicit igitur circa aviditatem eruditionis et salutis, determinans temporis oppor- et salutis, determinans temporis oppor- tunitatem, et salutis exspectatæ avidita- tunitatem, et salutis exspectatæ avidita- tem, et desiderantium instantiam, et tem, et desiderantium instantiam, et multitudinem. multitudinem.

Tempus enim opportunum innuit cum Tempus enim opportunum innuit cum dicit: dicit:

« Vespere autem facto. » « Vespere autem facto. »

Mirabilis populi devotio quos nec in- Mirabilis populi devotio quos nec in- stans nox retrahit ab aviditate salutis: stans nox retrahit ab aviditate salutis: « Cum sol occidisset, » et tenebræ essent: « Cum sol occidisset, » et tenebræ essent: quando horrent homines ambulare. Con- quando horrent homines ambulare. Con- gruit autem mysterio, quia vespera finis gruit autem mysterio, quia vespera finis est mundi occubitus solis, mors Christi est mundi occubitus solis, mors Christi quæ salutem in omnes profundit. Psal. quæ salutem in omnes profundit. Psal. CXXXVIII, 12 et 11: Nox sicut dies illu- CXXXVIII, 12 et 11: Nox sicut dies illu- minabitur ... et nox illuminatio mea in minabitur ... et nox illuminatio mea in deliciis meis. Joan. VIII, 12 Qui sequi- deliciis meis. Joan. VIII, 12 Qui sequi- tur me, non ambulat in tenebris, sed ha- tur me, non ambulat in tenebris, sed ha- bebit lumen vitæ. Isa. Lx, 3: Ambula- bebit lumen vitæ. Isa. Lx, 3: Ambula- bunt gentes in lumine tuo, etc. bunt gentes in lumine tuo, etc.

« Afferebant ad eum, >> « Afferebant ad eum, >>

Aviditate salutis, « omnes » qui habe- Aviditate salutis, « omnes » qui habe- bant infirmos, ut dicitur, Marc. ix, 32. bant infirmos, ut dicitur, Marc. ix, 32. « Omnes male habentes, » in corpore, « Omnes male habentes, » in corpore, « et dæmonia habentes, » et ideo languen- « et dæmonia habentes, » et ideo languen- tes in mente. Matth. ix, 28: Venite ad tes in mente. Matth. ix, 28: Venite ad me, omnes qui laboratis et onerati estis, me, omnes qui laboratis et onerati estis, et ego reficiam vos. et ego reficiam vos.

« Et erat omnis civitas congre- « Et erat omnis civitas congre- gata. » gata. »

Nehemiæ seu II Esdræ, vit, 1: Con- Nehemiæ seu II Esdræ, vit, 1: Con-

35 35

IN EVANG. MARCI, I-33, 34, 35. IN EVANG. MARCI, I-33, 34, 35.

gregatus est omnis populus quasi vir gregatus est omnis populus quasi vir unus et steterunt ante Nehemiam. unus et steterunt ante Nehemiam.

Ad januam, » hoc est, fidei introi- Ad januam, » hoc est, fidei introi- tum. Joan. x, 9: Ego sum ostium. Per tum. Joan. x, 9: Ego sum ostium. Per me si quis introierit, salvabitur. me si quis introierit, salvabitur.

«Et curavit multos, » «Et curavit multos, »

Gratuita benignitate. « Multos » autem Gratuita benignitate. « Multos » autem curavit efficienter, qui omnes curare po- curavit efficienter, qui omnes curare po- tuit sufficienter, si se ad curam præpa- tuit sufficienter, si se ad curam præpa- rassent. Jacob. I, 5: Dat omnibus af- rassent. Jacob. I, 5: Dat omnibus af- fluenter, et non improperat. Esther, 11, fluenter, et non improperat. Esther, 11, 18 Dona largitus est juxta magnifi- 18 Dona largitus est juxta magnifi- centiam principalem. centiam principalem.

375 375

sus abiit in desertum locum, ibique sus abiit in desertum locum, ibique orabat. orabat.

Hic docet nos a tumultu aliquando Hic docet nos a tumultu aliquando segregatos, contemplationis petere se- segregatos, contemplationis petere se-

cretum. cretum.

Et circa hoc dicit quinque mentis de- Et circa hoc dicit quinque mentis de- siderium, in hoc quod dicit : « Diluculo siderium, in hoc quod dicit : « Diluculo valde. » Isa. XXVI, 9: Spiritu meo in valde. » Isa. XXVI, 9: Spiritu meo in præcordiis meis de mane vigilabo ad te. præcordiis meis de mane vigilabo ad te. Proverb. vi, 17: Qui mane vigilant ad Proverb. vi, 17: Qui mane vigilant ad me, invenient me. me, invenient me.

Secundo, dicit mentis in Deum ere- Secundo, dicit mentis in Deum ere- ctionem (alias, directionem) cum addit: ctionem (alias, directionem) cum addit: « Surgens. » Psal. xxiv, 1: Ad te, Do- « Surgens. » Psal. xxiv, 1: Ad te, Do-

« Qui vexabantur variis languoribus,» mine, levavi animam meam. Cantic. III, « Qui vexabantur variis languoribus,» mine, levavi animam meam. Cantic. III, in corpore. in corpore.

« Et dæmonia multa ejiciebat, » « Et dæmonia multa ejiciebat, »

De eis qui vexabantur in mente, ut os- De eis qui vexabantur in mente, ut os- tenderet se habere potestatem super spi- tenderet se habere potestatem super spi- ritum et carnem, contra Manichæum : et ritum et carnem, contra Manichæum : et curam salutis utrique impendere: unde, curam salutis utrique impendere: unde, Marc. xvi, 17, 18, hæc duo etiam com- Marc. xvi, 17, 18, hæc duo etiam com- mittit discipulis in potestate: In nomine mittit discipulis in potestate: In nomine meo dæmonia ejicient: et post pauca: meo dæmonia ejicient: et post pauca: Super ægros manus imponent, et bene Super ægros manus imponent, et bene habebunt. habebunt.

« Et non sinebat ea loqui. » Declina- « Et non sinebat ea loqui. » Declina- tio inanis laudis per humilitatem. Et no- tio inanis laudis per humilitatem. Et no- tatur quod laudem a malis nobis factam tatur quod laudem a malis nobis factam obmutescere faciamus, quamvis de veris obmutescere faciamus, quamvis de veris et scitis sit aliquando: quia ad jactantiam et scitis sit aliquando: quia ad jactantiam profertur. Et hoc est quod dicit : « Quo- profertur. Et hoc est quod dicit : « Quo- niam sciebant eum,» præsumptione ope- niam sciebant eum,» præsumptione ope- rum, non veritate perfecta, sicut supra rum, non veritate perfecta, sicut supra diximus. Psal. CXL, 5: Oleum autem diximus. Psal. CXL, 5: Oleum autem peccatoris non impinguet caput meum. peccatoris non impinguet caput meum. Osee, x1, 1 Ephraim pascit ventum et Osee, x1, 1 Ephraim pascit ventum et sequitur æstum. Non enim vadit emere sequitur æstum. Non enim vadit emere oleum cum virginibus fatuis, sed potius oleum cum virginibus fatuis, sed potius accendit cum prudentibus lampades, ut accendit cum prudentibus lampades, ut videat viam salutis. videat viam salutis.

« Et diluculo valde surgens, egres- « Et diluculo valde surgens, egres-

1 Cf. Exod. III, 1 et seq. 1 Cf. Exod. III, 1 et seq.

2 Surgam, et circuibo civitatem: per 2 Surgam, et circuibo civitatem: per vicos et plateas quæram quem diligit ani- vicos et plateas quæram quem diligit ani-

ma mea. ma mea.

Tertio, subjungit a tumultu sequestra- Tertio, subjungit a tumultu sequestra- tionem, cum dicit : « Egressus, » a suis, tionem, cum dicit : « Egressus, » a suis, a se, et a turbis. Genes. xx11, 5: Exspe- a se, et a turbis. Genes. xx11, 5: Exspe- ctate hic cum asino ego et puer illuc ctate hic cum asino ego et puer illuc usque properantes, postquam adoraveri- usque properantes, postquam adoraveri- mus, revertemur ad vos. mus, revertemur ad vos.

Quarto, addit desiderium in Deum Quarto, addit desiderium in Deum perfectum, cum dicit : perfectum, cum dicit :

« Abiit in desertum. » « Abiit in desertum. »

Ezechiel. 1, 14, 13: Ibant et reverte- Ezechiel. 1, 14, 13: Ibant et reverte- bantur in similitudinem fulguris coru- bantur in similitudinem fulguris coru- scantis.... Et erat in medio splendor scantis.... Et erat in medio splendor ignis, per ignitum cordis desiderium. ignis, per ignitum cordis desiderium.

Quinto, subjungit locum et opus, cum Quinto, subjungit locum et opus, cum dicit: «In desertum locum,» mundi occu- dicit: «In desertum locum,» mundi occu- pationibus remotum, inquietudini sen- pationibus remotum, inquietudini sen- suum non vicinum, ab instantia suorum suum non vicinum, ab instantia suorum sequestratum, hoc est desertum, ad cu- sequestratum, hoc est desertum, ad cu- jus interiora minavit greges Moyses, jus interiora minavit greges Moyses, cum videret Dei visionem magnam ¹. cum videret Dei visionem magnam ¹.

« Ibique orabat. »> « Ibique orabat. »>

Ecce opus. «Oratio autem, ut dicit Au- Ecce opus. «Oratio autem, ut dicit Au- « gustinus est pius affectus mentis in « gustinus est pius affectus mentis in « Deum directus. » Joan. IV, 23: Veri « Deum directus. » Joan. IV, 23: Veri

36 36

37 37

38 38

376 376

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

adoratores adorabunt Patrem in spiritu adoratores adorabunt Patrem in spiritu et veritate. Nam et Pater tales quærit et veritate. Nam et Pater tales quærit qui adorent eum. qui adorent eum.

<< Et ait illis, » << Et ait illis, »

« Ea- « Ea-

Obediens ad benefaciendum : Obediens ad benefaciendum : mus » seminatum verbum bonum, sci- mus » seminatum verbum bonum, sci- licet Evangelium, « in proximos vicos et licet Evangelium, « in proximos vicos et

« Et prosecutus est eum Simon et civitates, » ordinata charitate, quæ prius « Et prosecutus est eum Simon et civitates, » ordinata charitate, quæ prius qui cum illo erant. qui cum illo erant.

Et cum invenissent eum, dixerunt Et cum invenissent eum, dixerunt ei Quia omnes quærunt te. ei Quia omnes quærunt te.

Et ait illis Eamus in proximos vi- Et ait illis Eamus in proximos vi- cos et civitates, ut et ibi prædicem: cos et civitates, ut et ibi prædicem: ad hoc enim veni. » ad hoc enim veni. »

Ecce iterata revocatio (alias, vocatio) Ecce iterata revocatio (alias, vocatio) ad beneficentiæ opera. Et tanguntur tria : ad beneficentiæ opera. Et tanguntur tria : invitatio discipulorum, consensus Domi- invitatio discipulorum, consensus Domi- ni ad prædicandum et benefaciendum, ni ad prædicandum et benefaciendum, et suæ benevolentiæ debitum. et suæ benevolentiæ debitum.

De primo dicit primo invitantes, quia De primo dicit primo invitantes, quia « prosecutus est eum Simon, » qui vertex « prosecutus est eum Simon, » qui vertex futurus erat Apostolorum, « et qui cum futurus erat Apostolorum, « et qui cum illo erant, » qui attingere meruerunt ad illo erant, » qui attingere meruerunt ad suæ contemplationis secretum. Joan. suæ contemplationis secretum. Joan. XVII, 24: Volo, Pater, ut ubi sum ego, XVII, 24: Volo, Pater, ut ubi sum ego, et illi sint mecum, ut videant claritatem et illi sint mecum, ut videant claritatem

теат. теат.

« Et cum invenissent eum, » « Et cum invenissent eum, »

Ausu familiaritatis. « Dixerunt ei, » Ausu familiaritatis. « Dixerunt ei, » invitantes eum ad beneficentiæ opera: invitantes eum ad beneficentiæ opera: sicut et Moyses de deserto missus est ad sicut et Moyses de deserto missus est ad persequentes. Et Joannes de deserto, persequentes. Et Joannes de deserto, facta super eum manu Domini, missus facta super eum manu Domini, missus est ad ignorantes 2. Et Elias ad incredu- est ad ignorantes 2. Et Elias ad incredu- los et errantes de deserto missus est 3. los et errantes de deserto missus est 3.

« Et cum invenissent eum, dixerunt « Et cum invenissent eum, dixerunt ei, » eum invitantes : « Quia omnes ei, » eum invitantes : « Quia omnes quærunt te. » Cantic. III, 2: Quæram quærunt te. » Cantic. III, 2: Quæram quem diligit anima mea. Isa. Lv, 6: quem diligit anima mea. Isa. Lv, 6: Quærite Dominum, dum inveniri pot- Quærite Dominum, dum inveniri pot- est : invocate eum, dum prope est. est : invocate eum, dum prope est. Psal. civ, 4 Quærite faciem ejus sem- Psal. civ, 4 Quærite faciem ejus sem- per. per.

1 Cf. Exod. II, 10. 1 Cf. Exod. II, 10.

2 Cf. Luc. 111, 2. 2 Cf. Luc. 111, 2.

curat de proximis quam de longinquis : curat de proximis quam de longinquis : in vicis autem habitant rusticani pau- in vicis autem habitant rusticani pau- peres. Sic igitur notantur in verbo qua- peres. Sic igitur notantur in verbo qua- tuor profectus verbi et operis, ordo cha- tuor profectus verbi et operis, ordo cha- ritatis, cura salutis generalis sine perso- ritatis, cura salutis generalis sine perso- narum acceptione, et doctrina pietatis. narum acceptione, et doctrina pietatis.

De profectu verbi et operis, Joan. xv, De profectu verbi et operis, Joan. xv, 16 Elegi vos et posui vos ut eatis, et 16 Elegi vos et posui vos ut eatis, et fructum afferatis. Matth. x, 16: Ite : fructum afferatis. Matth. x, 16: Ite : ecce ego mitto vos. De ordine charitatis, ecce ego mitto vos. De ordine charitatis, Cantic. 11, 4 Ordinavit in me charitatem. Cantic. 11, 4 Ordinavit in me charitatem. I ad Timoth. v, 8: Si quis suorum, et I ad Timoth. v, 8: Si quis suorum, et maxime domesticorum curam non habet, maxime domesticorum curam non habet, fidem negavit, et est infideli deterior. De fidem negavit, et est infideli deterior. De vicis et civitatibus, in quibus et parvi, in vicis et civitatibus, in quibus et parvi, in vicis et magni, in civitatibus habitant. vicis et magni, in civitatibus habitant. Cantic. III, 2 Circuibo civitatem: per Cantic. III, 2 Circuibo civitatem: per vicos et plateas quæram. Sapient. vi, vicos et plateas quæram. Sapient. vi, Pusillum et magnum ipse fecit, et æqua- Pusillum et magnum ipse fecit, et æqua- liter cura est illi de omnibus. Jacob. II, liter cura est illi de omnibus. Jacob. II, 1: Nolite in personarum acceptione ha- 1: Nolite in personarum acceptione ha- bere fidem Domini nostri Jesu Christi bere fidem Domini nostri Jesu Christi gloriæ. Ad Roman. II, 22 et 23: Non gloriæ. Ad Roman. II, 22 et 23: Non enim est distinctio: omnes enim pecca- enim est distinctio: omnes enim pecca- verunt, et egent gloria Dei. verunt, et egent gloria Dei.

« Ut et ibi prædicem. » « Ut et ibi prædicem. »

8: 8:

Ecce doctrina pietatis quia non inan Ecce doctrina pietatis quia non inan prædicatione, sicut sæpe diximus. Pro- prædicatione, sicut sæpe diximus. Pro- verb. 1, 20 Sapientia foris prædicat, in verb. 1, 20 Sapientia foris prædicat, in plateis dat vocem suam. Proverb. v, plateis dat vocem suam. Proverb. v, 16: Deriventur fontes tui foras, et in 16: Deriventur fontes tui foras, et in plateis aquas tuas divide. plateis aquas tuas divide.

« Ad hoc enim veni. » « Ad hoc enim veni. »

Recognoscit se hujus beneficentiæ de- Recognoscit se hujus beneficentiæ de- bitorem ex fine adventus sui. Joan. bitorem ex fine adventus sui. Joan. XVIII, 37: Ego in hoc natus sum, et ad XVIII, 37: Ego in hoc natus sum, et ad

Cf. III Reg. XIX, 15 et 16. Cf. III Reg. XIX, 15 et 16.

40 40

IN EVANG. MARCI, I-39, 40. IN EVANG. MARCI, I-39, 40.

hoc veni in mundum, ut testimonium hoc veni in mundum, ut testimonium perhibeam veritati. perhibeam veritati.

« Et erat prædicans in synagogis « Et erat prædicans in synagogis eorum et in omni Galilæa, et dæmo- eorum et in omni Galilæa, et dæmo- nia ejiciens. nia ejiciens.

Et venit ad eum leprosus deprecans Et venit ad eum leprosus deprecans eum et genu flexo, dixit ei: Si vis, eum et genu flexo, dixit ei: Si vis, potes me mundare. » potes me mundare. »

Hic incipit cura originalis ab infe- Hic incipit cura originalis ab infe- ctione naturæ procedentis in membra : ctione naturæ procedentis in membra : quæ infectio per leprosum designatur. quæ infectio per leprosum designatur. Tanguntur autem duo: scilicet, lepro- Tanguntur autem duo: scilicet, lepro- sum ad inveniendum excitans, et leprosi sum ad inveniendum excitans, et leprosi curatio. curatio.

Excitans autem fuit fama mirabilium Excitans autem fuit fama mirabilium quæ in omnes operabatur Dominus: e quæ in omnes operabatur Dominus: e hoc est quod dicit de doctrina publica et hoc est quod dicit de doctrina publica et generali et confirmatione doctrinæ per generali et confirmatione doctrinæ per magnalia operum. magnalia operum.

Doctrinam enim tangit cum dicit : Doctrinam enim tangit cum dicit :

« Et erat prædicans. » « Et erat prædicans. »

Et notat instantiam per hoc quod Et notat instantiam per hoc quod conjungit simul præsens et præteritum conjungit simul præsens et præteritum imperfectum. Hoc enim, ex præterito, imperfectum. Hoc enim, ex præterito, dicit temporis differentiam quæ præces- dicit temporis differentiam quæ præces- sit ex præsenti, instantem: et ex im- sit ex præsenti, instantem: et ex im- perfecto, futurum, continuatum autem perfecto, futurum, continuatum autem præsentem actum. Erat enim fons sa- præsentem actum. Erat enim fons sa- pientiæ numquam exsiccandus, Eccli. 1, pientiæ numquam exsiccandus, Eccli. 1, 5: Fons sapientiæ verbum Dei in excel- 5: Fons sapientiæ verbum Dei in excel- sis. Eccli. xxiv, 43: Factus est mihi tra- sis. Eccli. xxiv, 43: Factus est mihi tra- mes abundans, et fluvius meus appropin- mes abundans, et fluvius meus appropin- quavit ad mare. quavit ad mare.

Solemnitatem autem notat, cum di- Solemnitatem autem notat, cum di-

cit: cit:

☐ « In synagogis eorum. » ☐ « In synagogis eorum. »

Et generalitatem, cum dicit : « Et in Et generalitatem, cum dicit : « Et in omni Galilæa. » Marc. xvi, 15: Ite in omni Galilæa. » Marc. xvi, 15: Ite in mundum universum. Joan. XVII, 20: mundum universum. Joan. XVII, 20: Ego palam locutus sum mundo:... et in Ego palam locutus sum mundo:... et in cculto locutus sum nihil. cculto locutus sum nihil.

« Et dæmonia ejiciens. » « Et dæmonia ejiciens. »

377 377

magnalia magnalia

Confirmans verbum per Confirmans verbum per operum. Ad Hebr. 11, 4: Contestante Deo operum. Ad Hebr. 11, 4: Contestante Deo signis et portentis, et variis virtutibus, signis et portentis, et variis virtutibus, et Spiritus sancti distributionibus secun- et Spiritus sancti distributionibus secun- dum suam voluntatem. Præcipue autem dum suam voluntatem. Præcipue autem miras facit curas, ut homines a dæmoni- miras facit curas, ut homines a dæmoni- bus liberaret, ut vires dæmonum eva- bus liberaret, ut vires dæmonum eva- cuaret. Matth. XII, 28: Si ego in spiritu cuaret. Matth. XII, 28: Si ego in spiritu Dei ejicio dæmones, igitur pervenit in Dei ejicio dæmones, igitur pervenit in vos regnum Dei. vos regnum Dei.

His igitur excitatus, His igitur excitatus,

« Venit ad eum leprosus. » « Venit ad eum leprosus. »

Dicit autem Matth. vi, 1 et 2, quod Dicit autem Matth. vi, 1 et 2, quod descendente Jesu de monte in quo ser- descendente Jesu de monte in quo ser- monem fecerat, venit leprosus. Et ideo monem fecerat, venit leprosus. Et ideo intelligitur quod in prædicatione de qua intelligitur quod in prædicatione de qua mentionem fecimus, totum istum sermo- mentionem fecimus, totum istum sermo- nem fecit, quem Marcus transit brevita- nem fecit, quem Marcus transit brevita- tis causa: quia Matthæus scripserat eum. tis causa: quia Matthæus scripserat eum.

De curatione autem leprosi hujus no- De curatione autem leprosi hujus no- tantur tria devotio leprosi in merito tantur tria devotio leprosi in merito curationis pietas Domini in prompti- curationis pietas Domini in prompti- tudine miserationis et doctrina in cau- tudine miserationis et doctrina in cau- sa ædificationis. sa ædificationis.

Devotio leprosi in quinque cognosci- Devotio leprosi in quinque cognosci- tur in salutis inquisitione, in indigen- tur in salutis inquisitione, in indigen- tiæ magnitudine, in petitionis devotione, tiæ magnitudine, in petitionis devotione, in adorationis humilitate, et in fidei suæ in adorationis humilitate, et in fidei suæ professione. professione.

De primo dicit: « Venit ad eum, » De primo dicit: « Venit ad eum, » curam habens suæ salutis : non jussus curam habens suæ salutis : non jussus venit, laborem viæ non abhorrens: nec. venit, laborem viæ non abhorrens: nec. venire dicitur usque ad Christum, qui venire dicitur usque ad Christum, qui non tangit eum imitationis affectu. non tangit eum imitationis affectu. Psal. xxxIII, 6: Accedite ad eum, et illu- Psal. xxxIII, 6: Accedite ad eum, et illu- minamini et facies vestræ non confun- minamini et facies vestræ non confun- dentur. dentur.

« Leprosus. » Luc. v, 12, dicitur : « Leprosus. » Luc. v, 12, dicitur : Vir plenus lepra. Et sic tangitur ma- Vir plenus lepra. Et sic tangitur ma- gnitudo indigentiæ. Job, 11, 7: Percussit gnitudo indigentiæ. Job, 11, 7: Percussit Job ulcere pessimo, a planta pedis usque Job ulcere pessimo, a planta pedis usque ad verticem ejus. Isa. 1, 6: A planta pe- ad verticem ejus. Isa. 1, 6: A planta pe- dis usque ad verticem, non est in eo sa- dis usque ad verticem, non est in eo sa- nitas. nitas.

41 41

378 378

« Deprecans eum. » « Deprecans eum. »

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

Deprecatio est petitio in amovendis Deprecatio est petitio in amovendis malis et notatur in hoc petitionis de- malis et notatur in hoc petitionis de- votio. Jacob. v, 16: Multum valet de- votio. Jacob. v, 16: Multum valet de- precatio justi assidua. Psal. LXIII, 2: precatio justi assidua. Psal. LXIII, 2: Exaudi, Deus, orationem meam cum Exaudi, Deus, orationem meam cum deprecor. deprecor.

« Et genu flexo, dixit ei. » « Et genu flexo, dixit ei. »

Humilitas tangitur adorantis. Eccli. Humilitas tangitur adorantis. Eccli. xxxv, 21 Oratio humiliantis se nubes xxxv, 21 Oratio humiliantis se nubes penetrabit. Ad Ephes. 11, 14, 15: penetrabit. Ad Ephes. 11, 14, 15: Flecto genua mea ad Patrem Domini Flecto genua mea ad Patrem Domini nostri Jesu Christi, ex quo omnis pa- nostri Jesu Christi, ex quo omnis pa- ternitas in cælis et in terra nominatur. ternitas in cælis et in terra nominatur. Ad Philip. 11, 10: In nomine Jesu omne Ad Philip. 11, 10: In nomine Jesu omne genu flectatur, etc. genu flectatur, etc.

« Si vis, potes. » « Si vis, potes. »

Professio est fidei omnipotentiæ: quæ Professio est fidei omnipotentiæ: quæ in voluntate habet posse. Et hoc est quod in voluntate habet posse. Et hoc est quod dicit: « Si vis, potes. » Sapient. XII, 18: dicit: « Si vis, potes. » Sapient. XII, 18: Subest tibi, cum volueris, posse. Psal. Subest tibi, cum volueris, posse. Psal. CXIII, 3: Omnia quæcumque voluit Do- CXIII, 3: Omnia quæcumque voluit Do- minus fecit. minus fecit.

« Potes me mundare. » « Potes me mundare. »

Quia ita præcessit in Eliseo qui erat Quia ita præcessit in Eliseo qui erat servus, qui dixit, IV Reg. v, 10: Reci- servus, qui dixit, IV Reg. v, 10: Reci- piet sanitatem caro tua, atque munda- piet sanitatem caro tua, atque munda- beris. Et de lepra spirituali quæ est in- beris. Et de lepra spirituali quæ est in- fectio originalis dixit, Ezechiel. xxxvi, fectio originalis dixit, Ezechiel. xxxvi, 25: Mundabimini ab omnibus inquina- 25: Mundabimini ab omnibus inquina- mentis vestris. Sciens ergo hunc esse mentis vestris. Sciens ergo hunc esse Salvatorem, professus est in voluntate Salvatorem, professus est in voluntate sua esse posse, ad consequendam salutem. sua esse posse, ad consequendam salutem.

« Jesus autem misertus ejus exten- « Jesus autem misertus ejus exten- dit manum suam, et tangens eum, ait dit manum suam, et tangens eum, ait illi Volo, mundare. » illi Volo, mundare. »

Tangit Domini ad curam promptitu- Tangit Domini ad curam promptitu- dinem. Et tangit duo, causam videlicet, dinem. Et tangit duo, causam videlicet, et effectum salutis. et effectum salutis.

Causam salutis tangit in quinque : in Causam salutis tangit in quinque : in nomine Salvatoris, in compassione cor- nomine Salvatoris, in compassione cor- dis, in protensione virtutis, in operatio- dis, in protensione virtutis, in operatio- ne potestatis, et in verbo plenæ curatio- ne potestatis, et in verbo plenæ curatio-

nis. nis.

Nomen Salvatoris est Nomen Salvatoris est

« Jesus. » « Jesus. »

Fortis juxta nomen suum in salutem Fortis juxta nomen suum in salutem gentis. gentis.

« Misertus ejus, » compassione cor- « Misertus ejus, » compassione cor- dis. Jerem, xxxi, 20: Miserans misere- dis. Jerem, xxxi, 20: Miserans misere- bor ejus. » bor ejus. »

« Extendit manum suam, » « Extendit manum suam, »

In protensione usque ad nos suæ vir- In protensione usque ad nos suæ vir- tutis. Psal. CXLIII, 7: Emitte manum tutis. Psal. CXLIII, 7: Emitte manum tuam de alto eripe me, et libera me de tuam de alto eripe me, et libera me de aquis multis. aquis multis.

« Et tangens eum, » operatione pote- « Et tangens eum, » operatione pote- statis. Sed contra: Levit. xi, 1 et seq., statis. Sed contra: Levit. xi, 1 et seq., præcipit non debere tangere leprosos: præcipit non debere tangere leprosos: dixit autem Matth. v, 17: Non veni dixit autem Matth. v, 17: Non veni legem solvere, sed adimplere. RESPON- legem solvere, sed adimplere. RESPON- SIO. Est tactus ad inquinationem, et SIO. Est tactus ad inquinationem, et ille prohibetur tactus autem ad emun- ille prohibetur tactus autem ad emun- dationem non prohibetur: quia illud dationem non prohibetur: quia illud esset contra (alias, tactus ille est ad) esset contra (alias, tactus ille est ad) misericordiam. De priori tactu, Eccli. misericordiam. De priori tactu, Eccli. x111, 1 : Qui tetigerit picem, inquinabitur x111, 1 : Qui tetigerit picem, inquinabitur ab ea. De secundo, IV Reg. v, 11: Pu- ab ea. De secundo, IV Reg. v, 11: Pu- tabam quod egrederetur ad me, et stans tabam quod egrederetur ad me, et stans invocaret nomen Domini sui, et tange- invocaret nomen Domini sui, et tange- ret manu sua locum lepræ, et curaret me. ret manu sua locum lepræ, et curaret me.

« Ait illi Volo. » « Ait illi Volo. »

Verbum est curationis. Verbum est curationis.

Et sequitur: « Mundare. » Sapient. Et sequitur: « Mundare. » Sapient. XVI, 12 Neque herba, neque malagma XVI, 12 Neque herba, neque malagma sanavit eos sed tuus, Domine, sermo, sanavit eos sed tuus, Domine, sermo, qui sanat omnia. Psal. cvI, 20: Misit qui sanat omnia. Psal. cvI, 20: Misit verbum suum, et sanavit eos. verbum suum, et sanavit eos.

IN EVANG. MARCI, I-42, 43, 44. IN EVANG. MARCI, I-42, 43, 44.

« Et cum dixisset, statim discessit « Et cum dixisset, statim discessit

42 42

ab eo lepra, et mundatus est. » ab eo lepra, et mundatus est. »

43 43

44 44

Ecce effectus Ipse dixit, et facta Ecce effectus Ipse dixit, et facta

sunt¹. sunt¹.

De secundo dicit: De secundo dicit:

« Statimque ejecit illum, » « Statimque ejecit illum, »

379 379

Nolens apud se habere materiam lau- Nolens apud se habere materiam lau-

Tangit autem tria, velocitatem, pur- dis: et non avertens detractionem et Tangit autem tria, velocitatem, pur- dis: et non avertens detractionem et gationem, et mundationem. gationem, et mundationem.

Dicit enim « Statim. » In hoc enim Dicit enim « Statim. » In hoc enim supra naturam est verbum Dei operans supra naturam est verbum Dei operans quod illud quod paulatim facit natura, quod illud quod paulatim facit natura, statim operatur. Psal. CXLVII, 15: Velo- statim operatur. Psal. CXLVII, 15: Velo- citer currit sermo ejus. citer currit sermo ejus.

Purgationem tangit, cum dicit: Purgationem tangit, cum dicit:

<< Discessit ab eo lepra. » << Discessit ab eo lepra. »

Psal. c, 4 Qui redimit de interitu Psal. c, 4 Qui redimit de interitu vitam tuam. vitam tuam.

Munditiam tangit, cum dicit : « Et Munditiam tangit, cum dicit : « Et mundatus est. » Psal. L, 12: Cor mun- mundatus est. » Psal. L, 12: Cor mun- dum crea in me, Deus. Primum est in dum crea in me, Deus. Primum est in opere divinæ virtutis: secundum, in ex- opere divinæ virtutis: secundum, in ex- pulsione iniquitatis: tertium, in adventu pulsione iniquitatis: tertium, in adventu formantis. formantis.

« Et comminatus est ei, statimque « Et comminatus est ei, statimque ejecit illum, ejecit illum,

Et dicit ei: Vide nemini dixeris. » Et dicit ei: Vide nemini dixeris. »

Hic tangitur nostra instructio, tam in Hic tangitur nostra instructio, tam in Salvatore, quam in salvato. Salvatore, quam in salvato.

In Salvatore quidem in quatuor: in In Salvatore quidem in quatuor: in comminatione seriosæ humilitatis, in comminatione seriosæ humilitatis, in abjectione materiæ humanæ laudis, in abjectione materiæ humanæ laudis, in prohibitione prædicandi honoris, et in prohibitione prædicandi honoris, et in doctrina præcavendæ infirmitatis. doctrina præcavendæ infirmitatis. De primo dicit : De primo dicit :

« Et comminatus est ei. » « Et comminatus est ei. »

Hoc est contra quosdam qui audientes Hoc est contra quosdam qui audientes de se magna loqui, viriliter recusant : et de se magna loqui, viriliter recusant : et tamen aurem præbent: unde, Supra, tamen aurem præbent: unde, Supra, . 23 Obmutesce. Et, ibidem, y. 43: . 23 Obmutesce. Et, ibidem, y. 43: Comminatus est ei. Comminatus est ei.

1 Psal. xxxII, 9. 1 Psal. xxxII, 9.

2 Proverb. VI, 3 Discurre, festina, suscita 2 Proverb. VI, 3 Discurre, festina, suscita

murmurationem Judæ proditoris. Psal. murmurationem Judæ proditoris. Psal. CI, 9: Qui laudabant me, adversum me CI, 9: Qui laudabant me, adversum me jurabant. II ad Corinth. 111, 1: Num- jurabant. II ad Corinth. 111, 1: Num- quid egemus commendatitiis epistolis ? quid egemus commendatitiis epistolis ? Epistola est commendatitia quædam, Epistola est commendatitia quædam, quando quis secum circumfert materiam quando quis secum circumfert materiam suæ laudis et ostentationis. suæ laudis et ostentationis. Et dicit ei: Et dicit ei:

« Vide nemini dixeris. » « Vide nemini dixeris. »

Perfecta enim humilitas est quando Perfecta enim humilitas est quando nec absens laudari desiderat. Psal. Lu, nec absens laudari desiderat. Psal. Lu, 6: Qui hominibus placent confusi sunt, 6: Qui hominibus placent confusi sunt, quoniam Deus sprevit eos. Ad Galat. 1, quoniam Deus sprevit eos. Ad Galat. 1, 10 Si adhuc hominibus placerem, 10 Si adhuc hominibus placerem, Christi servus non essem. Christi servus non essem.

« Sed vade, ostende te principi sa- « Sed vade, ostende te principi sa- cerdotum, et offer pro emundatione cerdotum, et offer pro emundatione tua quæ præcepit Moyses, in testimo. tua quæ præcepit Moyses, in testimo. nium ilis. » nium ilis. »

Doctrina est præcavendæ infirmitatis. Doctrina est præcavendæ infirmitatis. Et præcipit quatuor: quod sacerdotes Et præcipit quatuor: quod sacerdotes quærantur, quod morbus ostendatur, quærantur, quod morbus ostendatur, quod munus offeratur, quod munditia per quod munus offeratur, quod munditia per sacerdotes testificetur: et hæc sunt ne- sacerdotes testificetur: et hæc sunt ne- cessaria pœnitenti. cessaria pœnitenti.

Dicit igitur: «Sed vade: » piger enim Dicit igitur: «Sed vade: » piger enim exspectat donec eum sacerdos quærat. exspectat donec eum sacerdos quærat. Sed tu, præveni sacerdotem, provide, Sed tu, præveni sacerdotem, provide, discurre, festina, suscita amicum tuum 2. discurre, festina, suscita amicum tuum 2.

« Ostende te, » per confessionem, « Ostende te, » per confessionem, « principi sacerdotum, » in se vel in vi- « principi sacerdotum, » in se vel in vi- cariis eorum. Isa. XLII, 25 et 26: Ego cariis eorum. Isa. XLII, 25 et 26: Ego sum, ego su sum, ego su sum qui deleo iniquitates tuas sum qui deleo iniquitates tuas propter me :... narra si quid habes ut propter me :... narra si quid habes ut justificeris. Josue, VII, 19: Confitere, justificeris. Josue, VII, 19: Confitere,

amicum tuum. amicum tuum.

45 45

380 380

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

scilicet peccatum tuum, atque indica scilicet peccatum tuum, atque indica mihi quid feceris. mihi quid feceris.

<< Et offer » << Et offer »

Votum et constitutum « pro emunda- Votum et constitutum « pro emunda- tione tua » testificanda et ostendenda, tione tua » testificanda et ostendenda, « quæ præcepit Moyses 2. » Psal. L, 19: « quæ præcepit Moyses 2. » Psal. L, 19: Sacrificium Deo spiritus contribulatus: Sacrificium Deo spiritus contribulatus: cor, etc. Mich. VI, 6: Quid dignum offe- cor, etc. Mich. VI, 6: Quid dignum offe- ram Domino? Ad Roman. xi, 1 : Exhi- ram Domino? Ad Roman. xi, 1 : Exhi- beatis corpora vestra hostiam viventem, beatis corpora vestra hostiam viventem, sanctam, Deo placentem, rationabile sanctam, Deo placentem, rationabile obsequium vestrum. obsequium vestrum.

« In testimonium illis,» scilicet le- « In testimonium illis,» scilicet le- prosis mundatis. Vel, « In testimonium prosis mundatis. Vel, « In testimonium offer illis,» ut videntes per miraculum offer illis,» ut videntes per miraculum testificatam virtutem deitatis, si credant, testificatam virtutem deitatis, si credant, sit eis testimonium virtutis et salutis : si sit eis testimonium virtutis et salutis : si non credant, sit eis testimonium condem- non credant, sit eis testimonium condem- nationis. Psal. XCII, nationis. Psal. XCII, 5 Testimonia tua 5 Testimonia tua credibilia facta sunt nimis. Job, x, 17: credibilia facta sunt nimis. Job, x, 17: Instauras testes tuos contra me. Joan. v, Instauras testes tuos contra me. Joan. v, 36: Opera quæ dedit mihi Pater ut per- 36: Opera quæ dedit mihi Pater ut per- ficiam ea, ipsa opera quæ ego facio, ficiam ea, ipsa opera quæ ego facio, testimonium perhibent de me. testimonium perhibent de me.

« «

Capit prædicare » ostensam in se Capit prædicare » ostensam in se omnibus virtutem divinam. Hæc enim omnibus virtutem divinam. Hæc enim prædicatur, Tob. XII, 20: Vos autem prædicatur, Tob. XII, 20: Vos autem benedicite Deum, et narrate omnia mi- benedicite Deum, et narrate omnia mi- rabilia ejus. rabilia ejus.

« Et diffamare, » per nuntios in locis « Et diffamare, » per nuntios in locis ad quæ ipse venire non potuit. Psal. ad quæ ipse venire non potuit. Psal. LXVII, 32 Venient legati ex Ægypto: LXVII, 32 Venient legati ex Ægypto: Ethiopia præveniet manus ejus Deo. Ethiopia præveniet manus ejus Deo.

Sed numquid inobediens fuit? Dicen- Sed numquid inobediens fuit? Dicen- dum quod est duplex et triplex præce- dum quod est duplex et triplex præce- ptum: scilicet cautelæ, probationis, et ptum: scilicet cautelæ, probationis, et obedientiæ. In præcepto cautelæ non in- obedientiæ. In præcepto cautelæ non in- terdicitur actus, qui optimus est, sed terdicitur actus, qui optimus est, sed gloria quæ immiscet se bonis et honestis: gloria quæ immiscet se bonis et honestis: et tale præceptum fuit hic (alias, hoc), et et tale præceptum fuit hic (alias, hoc), et hoc intellexit iste præcipue ex doctrina hoc intellexit iste præcipue ex doctrina Angeli Tobiæ 2. In præcepto probationis Angeli Tobiæ 2. In præcepto probationis non vult Deus actum, sed ostensionem non vult Deus actum, sed ostensionem virtutis quæ latet in eo cui datur præce- virtutis quæ latet in eo cui datur præce- ptum: et est utilis sibi et aliis ostensio ptum: et est utilis sibi et aliis ostensio virtutis ejus sicut, Genes. XXII, 12: virtutis ejus sicut, Genes. XXII, 12: Nunc cognovi quod times Deum. In præ- Nunc cognovi quod times Deum. In præ- cepto autem obedientiæ vult Deus ac- cepto autem obedientiæ vult Deus ac- tum¹. tum¹.

« Ita ut jam non posset manifeste « Ita ut jam non posset manifeste

« At ille egressus cœpit prædicare introire in civitatem, sed foris in de- « At ille egressus cœpit prædicare introire in civitatem, sed foris in de- et diffamare sermonem. >> et diffamare sermonem. >>

Doctrina hic accipitur ex parte ejus Doctrina hic accipitur ex parte ejus qui curatus est. Et tanguntur duo, præ- qui curatus est. Et tanguntur duo, præ- conium videlicet curati, et fructus præ- conium videlicet curati, et fructus præ- conii. conii.

In præconio tanguntur tria, scilicet In præconio tanguntur tria, scilicet apud diversos miraculi ostensio, divina apud diversos miraculi ostensio, divina virtus testificata, et per alios in locis ad virtus testificata, et per alios in locis ad quæ venire non potuit virtus nuntiata. quæ venire non potuit virtus nuntiata. De primo dicit : De primo dicit :

« At ille egressus. » « At ille egressus. »

Non enim in clanculo et subsilenter, Non enim in clanculo et subsilenter,

sed ubique discurrens nuntiavit. Isa. XII, sed ubique discurrens nuntiavit. Isa. XII,

5 Annuntiate hoc in universa terra. 5 Annuntiate hoc in universa terra.

: :

1 Cf. Levit. XIII, per totum. 1 Cf. Levit. XIII, per totum.

2 Cf. Tob. x11, 20. 2 Cf. Tob. x11, 20.

sertis locis esset : et conveniebant ad sertis locis esset : et conveniebant ad eum undique. » eum undique. »

Tangit fructus præconii. Et tanguntur Tangit fructus præconii. Et tanguntur tria scilicet excitatio devotionis, multi- tria scilicet excitatio devotionis, multi- tudo populi venientis, et diversitas. tudo populi venientis, et diversitas. De primo dicit: De primo dicit:

« Ita ut jam non posset, » « Ita ut jam non posset, »

Propter devotionem quærentis eum Propter devotionem quærentis eum populi, «manifeste introire in civitatem :>> populi, «manifeste introire in civitatem :>> omnibus eum trahentibus ubi erat ma- omnibus eum trahentibus ubi erat ma- nifestus. Luc. XXIV, 29: Coegerunt il- nifestus. Luc. XXIV, 29: Coegerunt il- lum, dicentes: Mane nobiscum, Do- lum, dicentes: Mane nobiscum, Do- mine. mine.

3 Cf. Exod. xx, per totum, 3 Cf. Exod. xx, per totum,

CAP. II, MARCI. CAP. II, MARCI.

« Sed foris in desertis locis esset, » « Sed foris in desertis locis esset, » quia nulla platea vel aula capere multitu- quia nulla platea vel aula capere multitu- dines posset. Isa. 11, 2: Fluent ad eum dines posset. Isa. 11, 2: Fluent ad eum omnes gentes. omnes gentes.

« Et conveniebant ad eum undique, » « Et conveniebant ad eum undique, »

381 381

de diversis locis. Isa. Lx, 5: Videbis, et de diversis locis. Isa. Lx, 5: Videbis, et afflues, et mirabitur et dilatabitur cor afflues, et mirabitur et dilatabitur cor tuum, quando conversa fuerit ad te mul- tuum, quando conversa fuerit ad te mul- titudo maris, fortitudo gentium venerit titudo maris, fortitudo gentium venerit tibi. tibi.

CAPUT II. CAPUT II.

Murmurantibus Scribis quod paralytico per tectum in grabato demisso, diceret Murmurantibus Scribis quod paralytico per tectum in grabato demisso, diceret remitti peccata, jubens ipsum ferre grabatum, sanat eum apud Levi, quem remitti peccata, jubens ipsum ferre grabatum, sanat eum apud Levi, quem ad se sequendum vocaverat, discumbens cum plurimus publicanis, rationem ad se sequendum vocaverat, discumbens cum plurimus publicanis, rationem dicit, murmurantibus Pharisæis, quare cum peccatoribus conversetur, et cur dicit, murmurantibus Pharisæis, quare cum peccatoribus conversetur, et cur ipsius discipuli non jejunent: quos etiam spicas sabbato vellentes excusat. ipsius discipuli non jejunent: quos etiam spicas sabbato vellentes excusat.

1. Et iterum intravit Capharnaum 1. Et iterum intravit Capharnaum

post dies t post dies t

2: Et auditum est quod in domo esset, 2: Et auditum est quod in domo esset, convenerunt multi, ita ut convenerunt multi, ita ut

et et

non caperet neque ad januam : non caperet neque ad januam : et loquebatur eis verbum. et loquebatur eis verbum.

3. Et venerunt ad eum ferentes para- 3. Et venerunt ad eum ferentes para- lyticum, qui a quatuor porta- lyticum, qui a quatuor porta-

batur 2. batur 2.

4. Et cum non possent offerre eum 4. Et cum non possent offerre eum illi præ turba, nudaverunt te- illi præ turba, nudaverunt te- ctum ubi erat, et patefacientes ctum ubi erat, et patefacientes submiserunt grabatum in quo submiserunt grabatum in quo paralyticus jacebat. paralyticus jacebat.

5. Cum autem vidisset Jesus fidem 5. Cum autem vidisset Jesus fidem illorum, ait paralytico: Fili, illorum, ait paralytico: Fili, dimittuntur tibi peccata tua. dimittuntur tibi peccata tua. 6. Erant autem illic quidam de Scri- 6. Erant autem illic quidam de Scri- bis sedentes, et cogitantes in bis sedentes, et cogitantes in cordibus suis: cordibus suis:

7. Quid hic sic loquitur? blasphemat. 7. Quid hic sic loquitur? blasphemat. Quis potest dimittere peccata, Quis potest dimittere peccata, nisi solus Deus ³ ? nisi solus Deus ³ ?

8. Quo statim cognito Jesus spiritu 8. Quo statim cognito Jesus spiritu suo quia sic cogitarent intra se, suo quia sic cogitarent intra se,

1 Matth. x, 1. 1 Matth. x, 1.

2 Luc. v, 18. 2 Luc. v, 18.

dicit illis Quid ista cogitatis dicit illis Quid ista cogitatis

in cordibus vestris ? in cordibus vestris ?

9. Quid est facilius dicere paralyti- 9. Quid est facilius dicere paralyti- co Dimittuntur tibi peccata : co Dimittuntur tibi peccata : an dicere: Surge, tolle grabatum an dicere: Surge, tolle grabatum tuum, et ambula? tuum, et ambula? 10. Ut autem sciatis quia Filius ho- 10. Ut autem sciatis quia Filius ho- minis habet potestatem in terra minis habet potestatem in terra dimittendi peccata, ait paraly- dimittendi peccata, ait paraly- tico: tico:

11. 11.

Tibi dico Surge, tolle grabatum Tibi dico Surge, tolle grabatum tuum, et vade in domum tuam. tuum, et vade in domum tuam. 12. Et statim surrexit ille, et sablato 12. Et statim surrexit ille, et sablato grabato, abiit coram omnibus, grabato, abiit coram omnibus, ita ut mirarentur omnes et ho- ita ut mirarentur omnes et ho- norificarent Deum, dicentes : norificarent Deum, dicentes : Quia numquam sic vidimus. Quia numquam sic vidimus. 13. Et egressus est rursus ad mare, 13. Et egressus est rursus ad mare, omnisque turba veniebat ad omnisque turba veniebat ad eum, et docebat eos. eum, et docebat eos.

14. Et cum præteriret *, vidit Levi 14. Et cum præteriret *, vidit Levi Alphæi sedentem ad telonium, Alphæi sedentem ad telonium, et ait illi Sequere me. Et sur- et ait illi Sequere me. Et sur- gens secutus est eum. gens secutus est eum.

15. Et factum est, cum accumberet 15. Et factum est, cum accumberet

3 Job, xiv, 4; Isa. XLII, 25. 3 Job, xiv, 4; Isa. XLII, 25.

* Matth. 1x, 9; Luc. v; 27. * Matth. 1x, 9; Luc. v; 27.

382 382

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

in domo illius, multi publicani in domo illius, multi publicani et peccatores simul discumbe- et peccatores simul discumbe- bant cum Jesu et discipulis ejus : bant cum Jesu et discipulis ejus : erant enim multi qui et seque- erant enim multi qui et seque- bantur eum. bantur eum.

16. Et Scribæ et Pharisæi, videntes 16. Et Scribæ et Pharisæi, videntes quia manducaret cum publica- quia manducaret cum publica- nis et peccatoribus, dicebant nis et peccatoribus, dicebant discipulis ejus: Quare cum discipulis ejus: Quare cum publicanis et peccatoribus man- publicanis et peccatoribus man- ducat et bibit magister vester? ducat et bibit magister vester? 17. Hoc audito, Jesus ait illis: Non 17. Hoc audito, Jesus ait illis: Non necesse habent sani medico, sed necesse habent sani medico, sed qui male habent: non enim qui male habent: non enim veni vocare justos, sed pecca- veni vocare justos, sed pecca- tores 1. tores 1.

18. Et erant discipuli Joannis et Pha- 18. Et erant discipuli Joannis et Pha- risæi jejunantes : et veniunt, et risæi jejunantes : et veniunt, et dicunt illi Quare discipuli dicunt illi Quare discipuli Joannis et Pharisæorum jeju- Joannis et Pharisæorum jeju- nant, tui autem discipuli non nant, tui autem discipuli non jejunant? jejunant?

19. Et ait illis Jesus: Numquid pos- 19. Et ait illis Jesus: Numquid pos- sunt filii nuptiarum, quamdiu sunt filii nuptiarum, quamdiu

sponsus cum illis est, jejunare? sponsus cum illis est, jejunare? Quanto tempore habent secum Quanto tempore habent secum

quin aufert supplementum no- quin aufert supplementum no- vum a veteri, et major scissura vum a veteri, et major scissura fit. fit.

22. Et nemo mittit vinum novum in 22. Et nemo mittit vinum novum in utres veteres alioquin dirum- utres veteres alioquin dirum- pet vinum utres, et vinum ef- pet vinum utres, et vinum ef- fundetur, et utres peribunt : sed fundetur, et utres peribunt : sed vinum novum in utres novos vinum novum in utres novos mitti debet. mitti debet.

23. Et factum est iterum, cum Do- 23. Et factum est iterum, cum Do- minus sabbatis ambularet per minus sabbatis ambularet per sata 3, et discipuli ejus cœpe- sata 3, et discipuli ejus cœpe- runt progredi et vellere spicas. runt progredi et vellere spicas. 24. Pharisæi autem dicebant ei: Ec- 24. Pharisæi autem dicebant ei: Ec- ce, quid faciunt sabbatis quod ce, quid faciunt sabbatis quod non licet ? non licet ?

25. Et ait illis : Numquam legistis 25. Et ait illis : Numquam legistis quid fecerit David quando neces quid fecerit David quando neces sitatem habuit 4, et esuriit ipse, sitatem habuit 4, et esuriit ipse, et qui cum eo erant ? et qui cum eo erant ? 26. Quomodo introivit in domum Dei 26. Quomodo introivit in domum Dei sub Abiathar principe sacerdo- sub Abiathar principe sacerdo- tum, et panes propositionis man- tum, et panes propositionis man- ducavit, quos non licebat man- ducavit, quos non licebat man- ducare nisi sacerdotibus 5, et de- ducare nisi sacerdotibus 5, et de- dit eis qui cum eo erant? dit eis qui cum eo erant?

sponsum, non possunt jejunare. 27. Et dicebat eis: Sabbatum propter sponsum, non possunt jejunare. 27. Et dicebat eis: Sabbatum propter

20. Venient autem dies cum auferetur 20. Venient autem dies cum auferetur

ab ei sponsus 2: et tunc jejuna- ab ei sponsus 2: et tunc jejuna- bunt in illis diebus. bunt in illis diebus.

21. Nemo assumentum panni rudis 21. Nemo assumentum panni rudis assuit vestimento veteri : alio- assuit vestimento veteri : alio-

hominem factum est, et non hominem factum est, et non homo propter sabbatum. homo propter sabbatum.

28. Itaque Dominus est Filius homi- 28. Itaque Dominus est Filius homi- nis etiam sabbati. nis etiam sabbati.

IN CAPUT II MARCI IN CAPUT II MARCI

ENARRATIO. ENARRATIO.

Et auditum est quod in domo es- Et auditum est quod in domo es- set. » set. »

In præcedenti capitulo demonstrata est In præcedenti capitulo demonstrata est fortitudo Leonis super crimine originalis fortitudo Leonis super crimine originalis peccati. Sunt autem duo defectus origi- peccati. Sunt autem duo defectus origi- nale peccatum consequentes : contra nale peccatum consequentes : contra

« Et iterum intravit Capharnaum (alias, juxta) quos oportet fortitudinem « Et iterum intravit Capharnaum (alias, juxta) quos oportet fortitudinem post dies: post dies:

I ad Timoth. I, 15. I ad Timoth. I, 15.

2 Matth. 1x, 15; Luc. v, 35. 2 Matth. 1x, 15; Luc. v, 35.

3 Matth. XII, 1; Luc. vi, 1. 3 Matth. XII, 1; Luc. vi, 1.

demonstrare. Unus quidem est inordina- demonstrare. Unus quidem est inordina-

+ I Reg. xx1, 6. + I Reg. xx1, 6.

5 Levit. XXIV, 9. 5 Levit. XXIV, 9.

IN EVANG. MARCI, II-1, 2. IN EVANG. MARCI, II-1, 2.

tus motus, causatus ex inobedientia cor- tus motus, causatus ex inobedientia cor- poris ad spiritum alter autem est im- poris ad spiritum alter autem est im- potentia bene et recte agendi ad meri- potentia bene et recte agendi ad meri- tum. Et primus significatur in paralytico, tum. Et primus significatur in paralytico, secundus autem in habente manu ari- secundus autem in habente manu ari- dam. Et sic inducuntur hic duo capitula dam. Et sic inducuntur hic duo capitula sequentia consequenter post primum sequentia consequenter post primum quod jam est expositum. « Marcus enim, quod jam est expositum. « Marcus enim, « ut dicit Hieronymus, flores carpit, et « ut dicit Hieronymus, flores carpit, et « ordinat eos ad demonstrationem virtutis « ordinat eos ad demonstrationem virtutis « Leonis, super defectum causatum in no- « Leonis, super defectum causatum in no- << bis. >> << bis. >>

Illud autem capitulum, quod est con- Illud autem capitulum, quod est con- tra defectum dissolutionis, dividitur in tra defectum dissolutionis, dividitur in quatuor partes: in quarum prima, in quatuor partes: in quarum prima, in figura dissolutionis prædictæ, secundum figura dissolutionis prædictæ, secundum virtutem divinam medicina exhibetur : in virtutem divinam medicina exhibetur : in secunda, quibus sit necessaria, ostendi- secunda, quibus sit necessaria, ostendi- tur, in vocatione infirmi telonarii, et sub- tur, in vocatione infirmi telonarii, et sub- infertur quod infirmis est parata, ibi, infertur quod infirmis est parata, ibi, . 13 «Et egressus est, etc. » In ter- . 13 «Et egressus est, etc. » In ter- tia, non verus hujus infirmitatis cura- tia, non verus hujus infirmitatis cura- tionis modus excluditur: quem quidam tionis modus excluditur: quem quidam esse putabant in exercitio justitiæ cor- esse putabant in exercitio justitiæ cor- poralis, in factis exterioribus, sine fide et poralis, in factis exterioribus, sine fide et devotione perfecto, ibi, y. 18: « Et erant devotione perfecto, ibi, y. 18: « Et erant discipuli Joannis, etc. » In quarta et ul- discipuli Joannis, etc. » In quarta et ul- tima, vera medicina peccantium, non in tima, vera medicina peccantium, non in lege, sed supra legem esse ostenditur, lege, sed supra legem esse ostenditur, ibi, y. 23: «Et factum est iterum, etc. » ibi, y. 23: «Et factum est iterum, etc. » Et in hoc terminatur capitulum, in veræ Et in hoc terminatur capitulum, in veræ medicinæ declaratione. medicinæ declaratione.