IN EVANG. MARCI, 1-10. IN EVANG. MARCI, 1-10.

apertos, et Filium hominis stantem a apertos, et Filium hominis stantem a dextris Dei. Ezechiel, 1, 1 Aperti sunt dextris Dei. Ezechiel, 1, 1 Aperti sunt coli, et vidi visiones Dei. coli, et vidi visiones Dei.

« Et Spiritum tamquam columbam « Et Spiritum tamquam columbam descendentem et manentem in ip- descendentem et manentem in ip-

SO. » SO. »

Ecce personarum demonstratio per Ecce personarum demonstratio per

institutionem formæ sacramentalis. Et institutionem formæ sacramentalis. Et quia Spiritus sanctus per attributionem quia Spiritus sanctus per attributionem diffundit se et gratiam, ideo mittitur in diffundit se et gratiam, ideo mittitur in nos sanctificandos. Pater autem non nos sanctificandos. Pater autem non mittitur, ut dicit Augustinus. Et ideo mittitur, ut dicit Augustinus. Et ideo Spiritus sanctus proximior nobis esse Spiritus sanctus proximior nobis esse dicitur, ideo primo ponit Spiritus sancti dicitur, ideo primo ponit Spiritus sancti manifestationem. manifestationem.

Et dicit tria: auctorem sanctitatis, Et dicit tria: auctorem sanctitatis, cum dicit, Spiritum sanctum: figuram, cum dicit, Spiritum sanctum: figuram, cum dicit, tamquam columbam: mis- cum dicit, tamquam columbam: mis- sionem autem et manifestationem, cum sionem autem et manifestationem, cum

dicit, descendentem, etc. dicit, descendentem, etc.

Dicit igitur: Dicit igitur:

« Et, » « Et, »

Supple, vidit Joannes. Supple, vidit Joannes.

« Spiritum sanctum. » « Spiritum sanctum. »

Ideo baptismus Christi est in Spiritu Ideo baptismus Christi est in Spiritu sancto. Act. 1, 5: Vos autem baptizabi- sancto. Act. 1, 5: Vos autem baptizabi- mini Spiritu sancto. Licet enim baptis- mini Spiritu sancto. Licet enim baptis- mus operetur gratiam ut dispositio dis- mus operetur gratiam ut dispositio dis- ponens in subjecto (alias, subjectum) sic- ponens in subjecto (alias, subjectum) sic- ut etiam medicina operatur sanitatem, ut etiam medicina operatur sanitatem, tamen efficienter homini operatur gra- tamen efficienter homini operatur gra- tiam Spiritus sanctus. tiam Spiritus sanctus.

« Tamquam columbam. » « Tamquam columbam. »

Quia (alias, quæ) sine felle esse dici- Quia (alias, quæ) sine felle esse dici- turquia fellis peccati amaritudo per turquia fellis peccati amaritudo per baptismum purgatur. Ad Hebr. XII, baptismum purgatur. Ad Hebr. XII, 15: Ne qua radix amaritudinis sursum 15: Ne qua radix amaritudinis sursum germinans impediat, et per illam inqui- germinans impediat, et per illam inqui- nentur multi. Et ideo ei qui serpentinam nentur multi. Et ideo ei qui serpentinam

1 Cf. Genes. Vin, 11. 1 Cf. Genes. Vin, 11.

357 357

habuit malitiam a Petro dictum est, Act. habuit malitiam a Petro dictum est, Act. VIII, 23 In felle amaritudinis, et obli- VIII, 23 In felle amaritudinis, et obli- gatione iniquitatis video te esse. Hæc est gatione iniquitatis video te esse. Hæc est columba quæ cum signo misericordiæ columba quæ cum signo misericordiæ Dei in ramo virentis olivæ reversa est ad Dei in ramo virentis olivæ reversa est ad arcam, hoc est, Ecclesiam 1. Cantic. II, arcam, hoc est, Ecclesiam 1. Cantic. II, 14 Columba mea in foraminibus pe- 14 Columba mea in foraminibus pe- træ, in caverna maceriæ. Petra est Chri- træ, in caverna maceriæ. Petra est Chri- stus foramina, vulnera: caverna mace- stus foramina, vulnera: caverna mace- riæ, foramen lateris factum in jam ma- riæ, foramen lateris factum in jam ma- cerato, et exsangui, et exanimi corpore : cerato, et exsangui, et exanimi corpore : his enim passionibus operatur in baptis- his enim passionibus operatur in baptis- mo per columbam. mo per columbam.

« Descendentem et manentem in « Descendentem et manentem in ipso. ipso.

>> >>

Tria dicit Tria dicit

benignitatem Spiritus, benignitatem Spiritus, mansionem, et plenitudinem. mansionem, et plenitudinem.

Benignitas notatur in descensu. Non Benignitas notatur in descensu. Non enim descendit per naturæ et personæ enim descendit per naturæ et personæ inferioritatem, sed per bonitatem incli- inferioritatem, sed per bonitatem incli- nans se nobis. Sapient. XII, 1:0 quam nans se nobis. Sapient. XII, 1:0 quam bonus et suavis est, Domine, spiritus bonus et suavis est, Domine, spiritus tuus in omnibus! Ideo dicitur cadere, tuus in omnibus! Ideo dicitur cadere, Act. x, 44 Cecidit Spiritus sanctus su- Act. x, 44 Cecidit Spiritus sanctus su- per omnes qui audiebant verbum. per omnes qui audiebant verbum.

: :

Mansionem ad perseverandum, Isa. x1, Mansionem ad perseverandum, Isa. x1, 2: Et requiescet super eum spiritus Do- 2: Et requiescet super eum spiritus Do- mini et hoc maxime competit Christo. mini et hoc maxime competit Christo. In aliis enim inquietatur ad minus per ve- In aliis enim inquietatur ad minus per ve- nialia. Et licet maneat habitu in Sanctis, nialia. Et licet maneat habitu in Sanctis, tamen in continuo actu, et omni modo tamen in continuo actu, et omni modo non mansit nisi in Christo. Joan. 1, 33: non mansit nisi in Christo. Joan. 1, 33: Qui misit me baptizare in aqua, ille Qui misit me baptizare in aqua, ille mihi dixit: Super quem videris Spiri- mihi dixit: Super quem videris Spiri- tum descendentem, et manentem super tum descendentem, et manentem super eum, hic est qui baptizat. III Reg. 11, eum, hic est qui baptizat. III Reg. 11, 15 Requievit spiritus Eliæ super Eli- 15 Requievit spiritus Eliæ super Eli-

seum. seum.

<< In ipso. >> << In ipso. >>

In hoc notatur plenitudo Spiritus, et In hoc notatur plenitudo Spiritus, et demonstratio personæ Filii in forma bap demonstratio personæ Filii in forma bap tismi. Plenitudo enim Spiritus est in tismi. Plenitudo enim Spiritus est in fonte unde procedit. A Filio autem pro- fonte unde procedit. A Filio autem pro-

358 358

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

cedit sicut a Patre. Unde in Evangelio cedit sicut a Patre. Unde in Evangelio Nazarenorum legitur in isto loco: << De- Nazarenorum legitur in isto loco: << De- scendit in eum fons omnis Spiritus. » scendit in eum fons omnis Spiritus. » Joan. 11, 34 Non enim ad mensuram Joan. 11, 34 Non enim ad mensuram dat Deus spiritum; ibi enim Filius Spi- dat Deus spiritum; ibi enim Filius Spi- ritum diffundit ad membra vivificanda. ritum diffundit ad membra vivificanda. Genes. 1, 2 Spiritus Dei ferebatur su- Genes. 1, 2 Spiritus Dei ferebatur su- per aquas. per aquas.

« Et vox facta est de coelis: Tu es « Et vox facta est de coelis: Tu es Filius meus dilectus, in te compla- Filius meus dilectus, in te compla- cui. » cui. »

Demonstratio est personæ Patris, ut Demonstratio est personæ Patris, ut verum sit quod dixit, Joan. xiv, 23 : verum sit quod dixit, Joan. xiv, 23 : Pater meus diliget eum, et ad eum ve- Pater meus diliget eum, et ad eum ve- niemus, et mansionem apud eum facie- niemus, et mansionem apud eum facie-

mus. mus.

Tangit autem hic duo: originem vo- Tangit autem hic duo: originem vo- cis, et testimonium. cis, et testimonium.

Origo importatur in hoc quod dicit: Origo importatur in hoc quod dicit:

« Vox de cœlo facta est. » « Vox de cœlo facta est. »

Vox quidem est verbi vehiculum. Et Vox quidem est verbi vehiculum. Et significatur processus Verbi a paterno significatur processus Verbi a paterno corde, Psal. XLIV, 2: Eructavit cor corde, Psal. XLIV, 2: Eructavit cor meum verbum bonum. Cantic. 11, 14: meum verbum bonum. Cantic. 11, 14: Sonet vox tua in auribus meis: vox Sonet vox tua in auribus meis: vox enim tua dulcis. Psal. xxvIII, 3: Vox enim tua dulcis. Psal. xxvIII, 3: Vox Domini super aquas, Deus majestatis Domini super aquas, Deus majestatis intonuit. intonuit.

«De cœlo » summæ Trinitatis a Pa- «De cœlo » summæ Trinitatis a Pa- tre. Psal xvIII, 7: A summo cœlo egres- tre. Psal xvIII, 7: A summo cœlo egres- sio ejus. Psal. XVIII, 14 Intonuit de sio ejus. Psal. XVIII, 14 Intonuit de colo Dominus, et Altissimus dedit vocem colo Dominus, et Altissimus dedit vocem

suam. suam.

« Facta est, » quia corporalis fuit in « Facta est, » quia corporalis fuit in qua Pater sonuit, ut a nobis esset audi- qua Pater sonuit, ut a nobis esset audi- bilis. II Petr. 1, 47: Voce delapsa ad bilis. II Petr. 1, 47: Voce delapsa ad eum hujuscemodi a magnifica gloria. eum hujuscemodi a magnifica gloria.

« Tu es Filius meus. » « Tu es Filius meus. »

Testimonium est Patris. Et dicit duo: Testimonium est Patris. Et dicit duo: testimonium unius cum Patre divinitatis, testimonium unius cum Patre divinitatis,

1 Genes. VI, 6. 1 Genes. VI, 6.

et spirationis et testimonium accepta- et spirationis et testimonium accepta- bilis operis redemptionis. bilis operis redemptionis.

In primo dicit : « Tu, » qui in carne In primo dicit : « Tu, » qui in carne videris esse humiliatus. Ad Philip. 11, 7: videris esse humiliatus. Ad Philip. 11, 7: Semetipsum exinanivit formam servi ac- Semetipsum exinanivit formam servi ac- cipiens. cipiens.

« Es, » quod est nomen Dei ineffa- « Es, » quod est nomen Dei ineffa- bile. Exod. 11, 14: Ego sum qui sum. bile. Exod. 11, 14: Ego sum qui sum. Et, ibidem « Qui est, misit me ad vos. Et, ibidem « Qui est, misit me ad vos. « Filius meus. » Ecce deitatis cum Patre « Filius meus. » Ecce deitatis cum Patre connaturalitas. Ad Philip. 11, 6: Cum in connaturalitas. Ad Philip. 11, 6: Cum in forma Dei esset, non rapinam arbitra- forma Dei esset, non rapinam arbitra- tus est esse se æqualem Deo. Joan. xi, tus est esse se æqualem Deo. Joan. xi, 27 Ego credidi quia tu es Christus, 27 Ego credidi quia tu es Christus, Filius Dei vivi, qui in hunc mundum Filius Dei vivi, qui in hunc mundum venisti. venisti.

<< Dilectus. » << Dilectus. »

Spiratio communis Patri et Filio, qua Spiratio communis Patri et Filio, qua spirant Spiritum sanctum. Cum enim spirant Spiritum sanctum. Cum enim dicit « Dilectus, » notatur dilectio pro- dicit « Dilectus, » notatur dilectio pro- cedere a Patre in Filium: et a Filio in cedere a Patre in Filium: et a Filio in Patrem, et in nos. Ad Coloss. I, 13 : Patrem, et in nos. Ad Coloss. I, 13 : Eripuit nos de potestate tenebrarum, et Eripuit nos de potestate tenebrarum, et transtulit in regnum filii dilectionis transtulit in regnum filii dilectionis suæ. Matth. 111, 17: Hic est Filius meus suæ. Matth. 111, 17: Hic est Filius meus dilectus. dilectus.

« In te complacui. » « In te complacui. »

: :

Acceptando opus meriti redemptionis. Acceptando opus meriti redemptionis. Tactus enim dolore cordis intrinsecus, Tactus enim dolore cordis intrinsecus, pœnituit me fecisse hominem 1 : sed pœnituit me fecisse hominem 1 : sed nunc commotio quievit ad complaci- nunc commotio quievit ad complaci- tum veni in te, acceptando bonum tuum tum veni in te, acceptando bonum tuum pro homine redimendo factum et facien- pro homine redimendo factum et facien- dum et in baptismo sanctifico et acce- dum et in baptismo sanctifico et acce- pto redemptos. Ad Coloss. I, 19 et 20: pto redemptos. Ad Coloss. I, 19 et 20: In ipso complacuit omnem divinitatis. In ipso complacuit omnem divinitatis. plenitudinem inhabitare, et per eum plenitudinem inhabitare, et per eum reconciliare omnia. Proverb. 111, 12: reconciliare omnia. Proverb. 111, 12: Quasi pater in filio complacet sibi. Quasi pater in filio complacet sibi.

Sic ergo terminatur pars in qua Leo Sic ergo terminatur pars in qua Leo de tribu Juda communicativus est suo- de tribu Juda communicativus est suo-

rum. rum.

IN EVANG. MARCI, I-12. IN EVANG. MARCI, I-12.

« Et statim Spiritus expulit eum in « Et statim Spiritus expulit eum in desertum. >> desertum. >>

Hic ostenditur proprietas Leonis, qua Hic ostenditur proprietas Leonis, qua imperterritus est in occursu contrapu- imperterritus est in occursu contrapu- gnantium. Proverb. xxx, 30: Leo for- gnantium. Proverb. xxx, 30: Leo for- tissimus bestiarum, ad nullius pavebit tissimus bestiarum, ad nullius pavebit occursum. Demonstrat igitur vigorem in occursum. Demonstrat igitur vigorem in spiritu, et vigorem in corpore, et vigo- spiritu, et vigorem in corpore, et vigo- rem contra nequitias spirituales: et item rem contra nequitias spirituales: et item super creaturas inferiores, et ad creatu- super creaturas inferiores, et ad creatu- ram superiorem. Et hæc quinque per ram superiorem. Et hæc quinque per ordinem dicit in Littera. Primum est ordinem dicit in Littera. Primum est devotionis secundum est abstinentiæ devotionis secundum est abstinentiæ corporalis tertium, virtutis et fortitudi- corporalis tertium, virtutis et fortitudi- nis quartum, innocentiæ et primæ in- nis quartum, innocentiæ et primæ in- stitutionis, et dignitatis: quintum, reve- stitutionis, et dignitatis: quintum, reve- rentiæ et honoris. In his autem defecit rentiæ et honoris. In his autem defecit primus homo. Primo enim, per elevatio primus homo. Primo enim, per elevatio nem (alias, elationem) quæ surrepsit nem (alias, elationem) quæ surrepsit menti, spiritus amisit vigorem : et se- menti, spiritus amisit vigorem : et se- cundo, per appetitum vetiti, corporalis cundo, per appetitum vetiti, corporalis concupiscentiæ sensit infirmitatem: ter- concupiscentiæ sensit infirmitatem: ter- tio, per consensum succubuit tentatori: tio, per consensum succubuit tentatori: quarto, propter reatum, super ea qui- quarto, propter reatum, super ea qui- bus præpositus fuerat amisit dominium bus præpositus fuerat amisit dominium et quinto, per exsilium ad quod dam- et quinto, per exsilium ad quod dam- natus fuit, Angelorum perdidit consor- natus fuit, Angelorum perdidit consor- tium. tium.

De primo dicit: De primo dicit:

« Et statim. >> « Et statim. >>

Tangit autem spiritus in devotione im- Tangit autem spiritus in devotione im- petum, et virtutem, et motum, et lo- petum, et virtutem, et motum, et lo-

cum. cum.

et et

Impetum tangit cum dicit: « Et sta- Impetum tangit cum dicit: « Et sta- tim. » Ezechiel. 1, 12 Ubi erat impe- tim. » Ezechiel. 1, 12 Ubi erat impe- tus spiritus, illuc gradiebantur. Chry- tus spiritus, illuc gradiebantur. Chry- sostomus, super Joannem : « Magnum, sostomus, super Joannem : « Magnum, « amor est, et igne vehementius « amor est, et igne vehementius « non est aliquid quod ejus proprium « non est aliquid quod ejus proprium « impetum possit sustinere. » Job, « impetum possit sustinere. » Job, XXXII, 19 En venter meus quasi mu- XXXII, 19 En venter meus quasi mu- stum absque spiraculo, quod laguncu- stum absque spiraculo, quod laguncu- las novas disrumpit. las novas disrumpit.

« Spiritus » « Spiritus »

359 359

Sanctus qui est virtutis divinæ ve- Sanctus qui est virtutis divinæ ve- ctor, et invector. Psal. xxxII, 6: Spiritu ctor, et invector. Psal. xxxII, 6: Spiritu oris ejus omnis virtus eorum. Judicum, oris ejus omnis virtus eorum. Judicum, v1, 34: Spiritus Domini induit Gedeon: v1, 34: Spiritus Domini induit Gedeon: et in illa fortitudine confudit et prostra- et in illa fortitudine confudit et prostra- vit castra Madian. Et significatur quod vit castra Madian. Et significatur quod congressuri cum diabolo, primo Spiritu congressuri cum diabolo, primo Spiritu

Dei in devotione sunt confirmandi. Dei in devotione sunt confirmandi.

" "

Expulit eum. » Expulit eum. »

Luc. IV, 1, dicitur quod agebatur a Luc. IV, 1, dicitur quod agebatur a Spiritu. Matth. IV, 1, quod ductus est : Spiritu. Matth. IV, 1, quod ductus est : hic autem, quod expulsus. Agitur autem, hic autem, quod expulsus. Agitur autem, cujus omnis actionis Spiritus est motor cujus omnis actionis Spiritus est motor et principium. Ad Roman. vi, 14: et principium. Ad Roman. vi, 14: Quicumque spiritu Dei aguntur, ii sunt Quicumque spiritu Dei aguntur, ii sunt filii Dei. Ducitur autem cujus omnem filii Dei. Ducitur autem cujus omnem exitum et processum regit sapientiæ exitum et processum regit sapientiæ Spiritus. Psal. CXLII, 10: Spiritus tuus Spiritus. Psal. CXLII, 10: Spiritus tuus

bonus deducet me in terram rectam. bonus deducet me in terram rectam. Expellitur autem, cujus impetus devo- Expellitur autem, cujus impetus devo- tionis hominem non sinit quiescere, nisi tionis hominem non sinit quiescere, nisi veniat ad Dominum. Psal. xv, 1, secun- veniat ad Dominum. Psal. xv, 1, secun- dum translationem Hieronymi : « Serva dum translationem Hieronymi : « Serva me, Domine, quoniam in te speravi : et me, Domine, quoniam in te speravi : et non mihi bene est sine te 1. » Psal. non mihi bene est sine te 1. » Psal. CXXXI, 4 et 5: Si dedero somnum oculis CXXXI, 4 et 5: Si dedero somnum oculis meis et palpebris meis dormitationem :... meis et palpebris meis dormitationem :... donec inveniam locum Domino. Primum donec inveniam locum Domino. Primum fit dono virtutis secundum, guberna- fit dono virtutis secundum, guberna- tione lucis: tertium autem, impetu tione lucis: tertium autem, impetu charitatis. Cantic. VIII, 6: Lampades charitatis. Cantic. VIII, 6: Lampades ejus lampades ignis atque flamma- ejus lampades ignis atque flamma-

rum. rum.

« In desertum. >> « In desertum. >>

Locus est quieti silentii, ubi tumultus Locus est quieti silentii, ubi tumultus mentem non evocat. Osee, II, 14: Du- mentem non evocat. Osee, II, 14: Du- cam eam in solitudinem, et loquar ad cam eam in solitudinem, et loquar ad cor ejus. Thren. 111, 28: Sedebit soli- cor ejus. Thren. 111, 28: Sedebit soli- tarius, et tacebit, quia levavit super se. tarius, et tacebit, quia levavit super se.

1 Vulg. habet. Psal. xv, 1 : Conserva, me, Do- 1 Vulg. habet. Psal. xv, 1 : Conserva, me, Do-

mine, quoniam speravi in te, etc. mine, quoniam speravi in te, etc.

13 13

360 360

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

« Et erat in deserto quadraginta « Et erat in deserto quadraginta diebus et quadraginta noctibus, et diebus et quadraginta noctibus, et tentabatur a Satana: eratque cum tentabatur a Satana: eratque cum bestiis, et Angeli ministrabant illi. » bestiis, et Angeli ministrabant illi. »

Tangitur abstinentia per quam resti- Tangitur abstinentia per quam resti- tuitur vigor corpori membrorum, in tuitur vigor corpori membrorum, in primis parentibus per concupiscentiam primis parentibus per concupiscentiam perditus. perditus.

Circa hoc autem tangit duo: locum Circa hoc autem tangit duo: locum jejunii, et longitudinem. jejunii, et longitudinem.

Locum, cum dicit : Locum, cum dicit :

« Et erat in deserto, » « Et erat in deserto, »

Ne putetur accessisse ad locum præ- Ne putetur accessisse ad locum præ- parati cibi. Psal. LXIV, 13: Pinguescent parati cibi. Psal. LXIV, 13: Pinguescent speciosa deserti. Hinc primi Religiosi speciosa deserti. Hinc primi Religiosi acceperunt quod ad desertum se trans- acceperunt quod ad desertum se trans- tulerunt quia ibi nec deliciæ profe- tulerunt quia ibi nec deliciæ profe- runtur (alias, proponuntur), nec favor runtur (alias, proponuntur), nec favor laudis, nec elatio tentare possunt. Je- laudis, nec elatio tentare possunt. Je- rem. II, 2 Recordatus sum tui, miserans rem. II, 2 Recordatus sum tui, miserans adolescentiam tuam, quando secuta adolescentiam tuam, quando secuta es me in deserto. Infra, vi, 31: Venite es me in deserto. Infra, vi, 31: Venite seorsum in desertum locum, et requie- seorsum in desertum locum, et requie- scite pusillum. scite pusillum.

« Quadraginta diebus. » « Quadraginta diebus. »

Et ne putetur noctibus comedisse. Et ne putetur noctibus comedisse. addit: « Et quadraginta noctibus. » addit: « Et quadraginta noctibus. » Numerus autem iste figuralis est pœni- Numerus autem iste figuralis est pœni- tentiæ, et effectus pœnitentiæ. Pœniten- tentiæ, et effectus pœnitentiæ. Pœniten- tiæ quidem, quia est decima anni: effe- tiæ quidem, quia est decima anni: effe- ctus autem poenitentiæ, quia partibus ctus autem poenitentiæ, quia partibus suis surgit in quinquaginta, qui est acces- suis surgit in quinquaginta, qui est acces- sus ad annum quinquagesimum Jubilæi, sus ad annum quinquagesimum Jubilæi, per quem signatur remissio perfecta. Hoc per quem signatur remissio perfecta. Hoc jejunium præfiguratum est in Moyse ', jejunium præfiguratum est in Moyse ', et in Elia perfectum autem a Christo. et in Elia perfectum autem a Christo. Moysen illuminavit ad legem intelligen- Moysen illuminavit ad legem intelligen- dam: Eliam ad Dominum evexit. Do- dam: Eliam ad Dominum evexit. Do- minus autem jejunans a tentatore trium- minus autem jejunans a tentatore trium- phavit. Et hæc tria facit in nobis jejunium. phavit. Et hæc tria facit in nobis jejunium.

: :

1 Exod. XXIV, 1 Exod. XXIV,

13. 13.

Sequitur: Sequitur:

« Et tentabatur a Satana. » « Et tentabatur a Satana. »

Tentatio prout hic sumitur, est pro- Tentatio prout hic sumitur, est pro- pulsus ad illicitum, non quidem ab pulsus ad illicitum, non quidem ab intra, sed ab extra : tentabatur au- intra, sed ab extra : tentabatur au- tem, sed non movebatur. Nos autem tem, sed non movebatur. Nos autem quia interius tentat a motu corrup- quia interius tentat a motu corrup- tionis, sentimus, ideo etiam exteriore tionis, sentimus, ideo etiam exteriore facta tentatione, interius moti ab illicito, facta tentatione, interius moti ab illicito, tentamur. Unde, Jacob. 1, 44: Unusquis- tentamur. Unde, Jacob. 1, 44: Unusquis- que tentatur a concupiscentia sua abs- que tentatur a concupiscentia sua abs- tractus et illectus. De Christi autem ten- tractus et illectus. De Christi autem ten- tatione dicitur, ad Hebr. 1v, 15: Tenta- tatione dicitur, ad Hebr. 1v, 15: Tenta- tum per omnia pro similitudine absque tum per omnia pro similitudine absque peccato. Luc. XXII, 28: Vos estis qui peccato. Luc. XXII, 28: Vos estis qui permansistis mecum in tentationibus permansistis mecum in tentationibus meis. Christi ergo tentatio ex parte ten- meis. Christi ergo tentatio ex parte ten- tatoris fuit tentantis malitia: et ex parte tatoris fuit tentantis malitia: et ex parte Christi fuit tentati exercitium, et victoria. Christi fuit tentati exercitium, et victoria. Utrum autem per continuos quadraginta Utrum autem per continuos quadraginta dies tentaretur, vel tantum semel, non dies tentaretur, vel tantum semel, non hic describitur, sed Matth. iv, 1-11, et hic describitur, sed Matth. iv, 1-11, et Luc. IV, 1-13, videtur innui, quod se- Luc. IV, 1-13, videtur innui, quod se- mel et tunc per tria tentabatur, scilicet, mel et tunc per tria tentabatur, scilicet, superbiam, avaritiam, et gulam, sicut superbiam, avaritiam, et gulam, sicut notatum est super Matthæum. Et quia notatum est super Matthæum. Et quia omnia reducuntur ad hæc quæ concu- omnia reducuntur ad hæc quæ concu- piscuntur, ideo dicit Apostolus in præ- piscuntur, ideo dicit Apostolus in præ- inducta auctoritate: Tentatum autem inducta auctoritate: Tentatum autem per omnia. I Joan. 11, 16: Omne quod per omnia. I Joan. 11, 16: Omne quod est in mundo, concupiscentia carnis est, est in mundo, concupiscentia carnis est, et concupiscentia oculorum, et superbia et concupiscentia oculorum, et superbia vitæ. In his autem primus homo tenta- vitæ. In his autem primus homo tenta- tus, nihil retinuit non corruptum : ra- tus, nihil retinuit non corruptum : ra- tionabilem quidem, per appetitum scien- tionabilem quidem, per appetitum scien- tiæ boni et mali: irascibilem, per hoc tiæ boni et mali: irascibilem, per hoc quod voluit esse sicut dii et concupi- quod voluit esse sicut dii et concupi- scibilem, per appetitum vetiti. Quæ Chri- scibilem, per appetitum vetiti. Quæ Chri- stus assumens vincendo restituit. Ratio- stus assumens vincendo restituit. Ratio- nabilem quidem, per Scripturas tentato- nabilem quidem, per Scripturas tentato- rem repellens: irascibilem, regna mundi, rem repellens: irascibilem, regna mundi, et altitudinem gloriæ contemnens: con- et altitudinem gloriæ contemnens: con- cupiscibilem etiam, in fame naturalia de- cupiscibilem etiam, in fame naturalia de- sideria continens, et totum hominem, sideria continens, et totum hominem, non tentando Deum (alias, non ten- non tentando Deum (alias, non ten-

2 III Reg. xix, 8. 2 III Reg. xix, 8.

IN EVANG.. MARCI, I-13, 14. IN EVANG.. MARCI, I-13, 14.

tatori), sed Deo se humiliter subji- tatori), sed Deo se humiliter subji- ciens. ciens.

« Eratque cum bestiis. « Eratque cum bestiis.

Hic tangitur restitutio innocentiæ, et Hic tangitur restitutio innocentiæ, et honoris perditi in primis parentibus. Sic- honoris perditi in primis parentibus. Sic- ut enim dicitur, Genes, 1, 28, ille sic ut enim dicitur, Genes, 1, 28, ille sic factus fuit, ut præesset volatilibus coeli, factus fuit, ut præesset volatilibus coeli, et bestiis terræ, et piscibus maris : per et bestiis terræ, et piscibus maris : per peccatum autem, quia homo honorem peccatum autem, quia homo honorem Deo non exhibuit, amisit dominium et Deo non exhibuit, amisit dominium et honorem, quo bestiis prælatus fuit: per honorem, quo bestiis prælatus fuit: per Christum autem reparatur. Job, v, 23: Christum autem reparatur. Job, v, 23: Bestiæ terræ pacificæ erunt tibi. In si- Bestiæ terræ pacificæ erunt tibi. In si- gnum hujus Daniel inter leones illæsus gnum hujus Daniel inter leones illæsus permansit. Interius etiam in baptizatis permansit. Interius etiam in baptizatis mansuescunt bestiæ, quando mitigantur mansuescunt bestiæ, quando mitigantur motus brutales, et animales. Unde ani- motus brutales, et animales. Unde ani- malia pacata fuerunt in arca Noe 2. Job, malia pacata fuerunt in arca Noe 2. Job, xxx, 29 : Frater fui draconum, et socius xxx, 29 : Frater fui draconum, et socius struthionum. struthionum.

« Et Angeli ministrabant illi. » « Et Angeli ministrabant illi. »

Qui enim ante viam, et reditum ad vi- Qui enim ante viam, et reditum ad vi- tam prohibebant : et si aliquando appa- tam prohibebant : et si aliquando appa- ruerunt, adorare se permittebant, sicut ruerunt, adorare se permittebant, sicut Genes. XVIII, 2, et xix, 1 : et in multis Genes. XVIII, 2, et xix, 1 : et in multis aliis locis. Et, Josue, v, 15, ubi Josue aliis locis. Et, Josue, v, 15, ubi Josue pronus in terram adoravit Angelum: pronus in terram adoravit Angelum: nunc per exaltationem naturæ ministrant. nunc per exaltationem naturæ ministrant. Non enim Christus in persona ministerio Non enim Christus in persona ministerio indigebat, sed Christus in membris. Ad indigebat, sed Christus in membris. Ad Hebr. 1, 14 Nonne omnes sunt admini- Hebr. 1, 14 Nonne omnes sunt admini- stratorii spiritus, in ministerium missi, stratorii spiritus, in ministerium missi, propter eos qui hæreditatem capient salu- propter eos qui hæreditatem capient salu- tis? Unde etiam adorari se postea non tis? Unde etiam adorari se postea non permiserunt. Apocal. xxII, 9: Vide ne permiserunt. Apocal. xxII, 9: Vide ne feceris conservus enim tuus sum, et feceris conservus enim tuus sum, et fratrum tuorum ... Deum adora. Hoc fratrum tuorum ... Deum adora. Hoc signatum est, IV Reg. 11, 11, ubi totus signatum est, IV Reg. 11, 11, ubi totus mons plenus equorum et curruum igneo- mons plenus equorum et curruum igneo- rum apparuit in circuitu Elisei. rum apparuit in circuitu Elisei.

1 Cf. Daniel. v1, 23. 1 Cf. Daniel. v1, 23.

2 Cf. Genes. VII, 8 et seq. 2 Cf. Genes. VII, 8 et seq.

361 361

« Postquam autem traditus est Joan- 14 « Postquam autem traditus est Joan- 14 nes, venit Jesus in Galilæam, prædi- nes, venit Jesus in Galilæam, prædi- cans Evangelium regni Dei. » cans Evangelium regni Dei. »

Leo dicitur esse rex bestiarum. Et hanc Leo dicitur esse rex bestiarum. Et hanc proprietatem ostendit hic Marcus. Hic proprietatem ostendit hic Marcus. Hic enim ostendit qualiter leges vitæ per enim ostendit qualiter leges vitæ per doctrinam posuit, et qualiter Senatus et doctrinam posuit, et qualiter Senatus et Officiales Ecclesiæ (alias, ejus) instituit, Officiales Ecclesiæ (alias, ejus) instituit, quod proprium est regis. quod proprium est regis.

Tangit autem hic duo, verbum videli- Tangit autem hic duo, verbum videli- cet communis vocationis ad regnum, et cet communis vocationis ad regnum, et vocationes speciales ministrorum. vocationes speciales ministrorum.

Verbum autem commune communis Verbum autem commune communis vocationis determinatur hic a tempore vocationis determinatur hic a tempore inceptionis, et a loco unde procedit, et a inceptionis, et a loco unde procedit, et a modo propositionis, et a materia. modo propositionis, et a materia.

Ab ipsa, vocatione tempus tangitur, Ab ipsa, vocatione tempus tangitur, cum dicit: cum dicit:

« Postquam autem traditus est Joan- « Postquam autem traditus est Joan-

nes. » nes. »

Non quod immediate post jejunium Non quod immediate post jejunium quadraginta dierum Joannes traditus sit, quadraginta dierum Joannes traditus sit, sed quia Marcus facta primi anni, quan- sed quia Marcus facta primi anni, quan- do Christus cum Joanne prædicavit, do Christus cum Joanne prædicavit, præteriit. Et propterea etiam præcipue præteriit. Et propterea etiam præcipue Joannes scripsit suum Evangelium, ut Joannes scripsit suum Evangelium, ut illa facta poneret, quæ perpauca alii po- illa facta poneret, quæ perpauca alii po- suerunt Evangelistæ. Marcus autem in suerunt Evangelistæ. Marcus autem in toto præteriit, quia hujusmodi ab alio toto præteriit, quia hujusmodi ab alio ponenda prævidit. Et quia Christus hoc ponenda prævidit. Et quia Christus hoc non adeo publice fecit sicut fecit postea, non adeo publice fecit sicut fecit postea, unde Joan. II, 11, dicitur, Hoc fecit initium unde Joan. II, 11, dicitur, Hoc fecit initium signorum Jesus coram discipulis suis, et signorum Jesus coram discipulis suis, et manifestavit gloriam suam: noluit Je- manifestavit gloriam suam: noluit Je- sus manifeste prædicare quamdiu prædi- sus manifeste prædicare quamdiu prædi- cavit Joannes, ne Joanni derogare vide- cavit Joannes, ne Joanni derogare vide- retur, et sic livorem discipulorum Joan- retur, et sic livorem discipulorum Joan- nis contra se suscitaret: quia, Joan. 1, nis contra se suscitaret: quia, Joan. 1, 25, continetur, quod facta est quæstio 25, continetur, quod facta est quæstio ex discipulis Joannis cum Judæis de pu- ex discipulis Joannis cum Judæis de pu- rificatione baptismatis Christi et Joannis: rificatione baptismatis Christi et Joannis: ita quod oportuit ipsum Joannem. livo- ita quod oportuit ipsum Joannem. livo-

3 Ad Ephes. II, 14, 20 et seq. 3 Ad Ephes. II, 14, 20 et seq.

362 362

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

rem pro se zelantium mitigare. Alia cau- rem pro se zelantium mitigare. Alia cau- sa est quia Joannis officium fuit præire sa est quia Joannis officium fuit præire et parare viam et ideo currente officio et parare viam et ideo currente officio Joannis, non debuit palam currere præ- Joannis, non debuit palam currere præ- dicatio Christi. Marcus igitur, cum non dicatio Christi. Marcus igitur, cum non scribat nisi addendo diminuta circa ma- scribat nisi addendo diminuta circa ma- nifesta facta Christi, non ponit aliquid nifesta facta Christi, non ponit aliquid eorum quæ facta sunt currente prædica- eorum quæ facta sunt currente prædica- tione Joannis. Hæc igitur est ratio ejus tione Joannis. Hæc igitur est ratio ejus quod dicit « Postquam autem traditus quod dicit « Postquam autem traditus est Joannes » in manus Herodis qui de- est Joannes » in manus Herodis qui de- collavit eum, collavit eum, sicut dicitur, Matth. IV, 12, sicut dicitur, Matth. IV, 12, Tunc, inquam, opportuno tempore para- Tunc, inquam, opportuno tempore para- ta via, præeunte Angelo, ta via, præeunte Angelo,

<< Venit >> << Venit >>

Dominator Dominus ad templum san- Dominator Dominus ad templum san- ctum suum facere sibi Ecclesiam. ctum suum facere sibi Ecclesiam.

Et tangitur loci congruitas, unde ser- Et tangitur loci congruitas, unde ser- mo procederet Evangelicus, cum dicit: mo procederet Evangelicus, cum dicit: « In Galilæam, » eo quod ubi gentes si- « In Galilæam, » eo quod ubi gentes si- mul et Judæi habitabant, ibi debuit fun- mul et Judæi habitabant, ibi debuit fun- dari lapis angularis, qui fecit utrumque dari lapis angularis, qui fecit utrumque unum duos parietes, gentium et Judæ- unum duos parietes, gentium et Judæ- orum, in se concludens. Unde, Isa. ix, 1 orum, in se concludens. Unde, Isa. ix, 1 et 2 Novissimo aggravata est via maris et 2 Novissimo aggravata est via maris trans Jordanem Galilææ gentium. Po- trans Jordanem Galilææ gentium. Po- pulus qui ambulabat in tenebris, vidit pulus qui ambulabat in tenebris, vidit lucem magnam habitantibus in regione lucem magnam habitantibus in regione umbræ mortis, lux orta est eis. umbræ mortis, lux orta est eis.

dicare Evangelium omni creaturæ. Act. dicare Evangelium omni creaturæ. Act. 1, 1: Copit Jesus facere et docere. 1, 1: Copit Jesus facere et docere. Et subjungit prædicationis materiam, Et subjungit prædicationis materiam,

cum dicit : cum dicit :

« «

Evangelium, » Evangelium, »

Quod est bonum nuntium. Non enim Quod est bonum nuntium. Non enim nosmetipsos prædicamus, sed Jesum nosmetipsos prædicamus, sed Jesum Christum. II ad Corinth, iv, 2 : Non am- Christum. II ad Corinth, iv, 2 : Non am- bulantes in astutia, neque adulterantes bulantes in astutia, neque adulterantes verbum Dei, sed in manifestatione veri- verbum Dei, sed in manifestatione veri- tatis commendantes nosmetipsos ad om- tatis commendantes nosmetipsos ad om- nem conscientiam hominum. Ezechiel. 11, nem conscientiam hominum. Ezechiel. 11, 7: Loqueris verba mea ad eos, si forte au- 7: Loqueris verba mea ad eos, si forte au- diant, et quiescant. Jacob. I, 21: Susci- diant, et quiescant. Jacob. I, 21: Susci- pite insitum verbum, quod potest salva- pite insitum verbum, quod potest salva- re animas vestras. Aliæ enim fabulæ non re animas vestras. Aliæ enim fabulæ non salvant, velut recitationes bufarum, quas salvant, velut recitationes bufarum, quas quæstuarii inducunt, in majori parte men- quæstuarii inducunt, in majori parte men- tientes. Job, XIII, 7: Numquid Deus in- tientes. Job, XIII, 7: Numquid Deus in- diget vestro mendacio, ut pro illo loqua- diget vestro mendacio, ut pro illo loqua- mini dolos ? Hoc Evangelium non habet, mini dolos ? Hoc Evangelium non habet, cum sit boni gratiæ et gloriæ nuntium : cum sit boni gratiæ et gloriæ nuntium : cujus etiam effectus non est mentiri. cujus etiam effectus non est mentiri.

« Regni Dei. » « Regni Dei. »

Regnum autem est distributio confir- Regnum autem est distributio confir- matæ et perfectæ potestatis in sacris of- matæ et perfectæ potestatis in sacris of- ficiis, et exercitiis, et legibus Dei, sicut di- ficiis, et exercitiis, et legibus Dei, sicut di-

Loco autem sic determinato tangit citur, Matth. vi, 33: Quærite primum reg- Loco autem sic determinato tangit citur, Matth. vi, 33: Quærite primum reg- modum, cum dicit : modum, cum dicit :

« Prædicans. » « Prædicans. »

Prædicatio est eorum quæ sunt super Prædicatio est eorum quæ sunt super intellectum, sicut dicit Chrysostomus. Et intellectum, sicut dicit Chrysostomus. Et est prædicare præ audientibus dicare, est prædicare præ audientibus dicare, hoc est, sacrata et dicata ostendere ea hoc est, sacrata et dicata ostendere ea quæ dicuntur prædicator enim tenetur quæ dicuntur prædicator enim tenetur ex officio sacrata ostendere quæ dicit, ex officio sacrata ostendere quæ dicit, quod non tenetur Doctor: quia prædica- quod non tenetur Doctor: quia prædica- tor non habet aliud argumentum suorum tor non habet aliud argumentum suorum dictorum nisi vitam. Unde Apostolus ad dictorum nisi vitam. Unde Apostolus ad Roman. xv, 18 Non audeo aliquid lo- Roman. xv, 18 Non audeo aliquid lo- qui eorum quæ per me non efficit Chri- qui eorum quæ per me non efficit Chri- stus. Sicut dicitur, Marc. xvi, 15: Præ- stus. Sicut dicitur, Marc. xvi, 15: Præ-

num Dei, et justitiam ejus : sicut dicitur, num Dei, et justitiam ejus : sicut dicitur, Luc. 1, 32, 33, quod regnabit Christus in Luc. 1, 32, 33, quod regnabit Christus in domo Jacob in æternum, et regni ejus domo Jacob in æternum, et regni ejus non erit finis. non erit finis.

Sequitur modus vocationis, cum sub- Sequitur modus vocationis, cum sub- dit: dit:

« Et dicens: Quoniam impletum est « Et dicens: Quoniam impletum est tempus, et appropinquavit regnum tempus, et appropinquavit regnum Dei: pœnitemini, et credite Evange- Dei: pœnitemini, et credite Evange-

lio. » lio. »

Tangit autem quatuor: quorum pri- Tangit autem quatuor: quorum pri- mum est præfinitionis impletio, ad ex- mum est præfinitionis impletio, ad ex- hibendum gratiam: secundum est exhi- hibendum gratiam: secundum est exhi-

15 15

IN EVANG. MARCI, I-15, 16. IN EVANG. MARCI, I-15, 16.

bitoris gratiæ præsentia: tertium est sua- bitoris gratiæ præsentia: tertium est sua- sio remotionis impedimenti gratiæ ex sio remotionis impedimenti gratiæ ex parte nostra quartum autem est in gra- parte nostra quartum autem est in gra- tiam per fidem introitus. tiam per fidem introitus. De primo dicit : De primo dicit :

« Quoniam impletum est tempus « Quoniam impletum est tempus

» »

Quo pater promisit exhibere gratiam : Quo pater promisit exhibere gratiam : et hoc est tempus ubertatis et plenum : et hoc est tempus ubertatis et plenum : de quo in Psalmo LXIV, 12, dicitur: Be- de quo in Psalmo LXIV, 12, dicitur: Be- nedices coronæ anni benignitatis, etc. nedices coronæ anni benignitatis, etc. II ad Corinth. VI, 2: Ecce nunc tempus II ad Corinth. VI, 2: Ecce nunc tempus acceptabile, ecce nunc dies salutis. Ad acceptabile, ecce nunc dies salutis. Ad Galat. iv, 4 At ubi venit plenitudo tem- Galat. iv, 4 At ubi venit plenitudo tem- poris, misit Deus Filium suum, etc. poris, misit Deus Filium suum, etc.

« Et appropinquavit regnum Dei, » « Et appropinquavit regnum Dei, »

Per exhibitoris et regis præsentiam. Per exhibitoris et regis præsentiam. Act. xv, 27 Non longe enim est ab Act. xv, 27 Non longe enim est ab unoquoque nostrum. Joan. 1, 26: Me- unoquoque nostrum. Joan. 1, 26: Me- dius vestrum stetit. Luc, xvII, 21: Reg- dius vestrum stetit. Luc, xvII, 21: Reg- num Dei intra vos est. Et ideo dixit la- num Dei intra vos est. Et ideo dixit la- troni, Luc. XXIII, 43: Hodie mecum eris troni, Luc. XXIII, 43: Hodie mecum eris in paradiso. Hoc regnum patres diu ex- in paradiso. Hoc regnum patres diu ex- spectaverunt. Habacuc, 11, 3: Adhuc vi- spectaverunt. Habacuc, 11, 3: Adhuc vi- sus procul ... si moram fecerit, exspe- sus procul ... si moram fecerit, exspe- cta illum. Nobis autem prope. Ad Ephes. cta illum. Nobis autem prope. Ad Ephes. 11, 13 In Christo Jesu vos qui aliquan- 11, 13 In Christo Jesu vos qui aliquan- do eratis longe, facti estis prope. do eratis longe, facti estis prope.

« Poenitemini. » « Poenitemini. »

Hoc est a poena doloris (alias, pœnæ Hoc est a poena doloris (alias, pœnæ dolore) teneamini : et sic impedimenta dolore) teneamini : et sic impedimenta regni removebitis a vobis. Luc. 11, 8: regni removebitis a vobis. Luc. 11, 8: Facite fructus dignos pœnitentiæ. Matth. Facite fructus dignos pœnitentiæ. Matth. III, 2 Pænitentiam agite appropin- III, 2 Pænitentiam agite appropin- quavit enim regnum cœlorum. Sic enim quavit enim regnum cœlorum. Sic enim per hoc quod poeniteamur, hoc est, pu- per hoc quod poeniteamur, hoc est, pu- niamur poena nos tenente continue, ad niamur poena nos tenente continue, ad vomitum non redimus: per hoc quod vomitum non redimus: per hoc quod pœnitentiam agimus, operibus satisfa- pœnitentiam agimus, operibus satisfa- ctionis per justitiam insistimus: per hoc ctionis per justitiam insistimus: per hoc autem quod dignos fructus pœnitentiæ autem quod dignos fructus pœnitentiæ facimus, dulcedinem virtutum quas per facimus, dulcedinem virtutum quas per exercitium pœnitentiæ acquirimus, cum exercitium pœnitentiæ acquirimus, cum

363 363

delectatione degustamus: et sic impedi- delectatione degustamus: et sic impedi- menta regni a nobis removemus. menta regni a nobis removemus.

« Et credite Evangelio, « Et credite Evangelio,

» »

Hoc est, intrate in gratiam nuntiatam. Hoc est, intrate in gratiam nuntiatam. Credere enim Evangelio est consentire, Credere enim Evangelio est consentire, et nos ei credendo committere ex toto et nos ei credendo committere ex toto corde. Et his promittitur salus. Marc. corde. Et his promittitur salus. Marc. XVI, 16 Qui crediderit, et baptizatus XVI, 16 Qui crediderit, et baptizatus fuerit, salvus erit. Infra, 1x, 22: Omnia fuerit, salvus erit. Infra, 1x, 22: Omnia possibilia sunt credenti. Joan. 111, 15: possibilia sunt credenti. Joan. 111, 15: Ut omnis qui credit in ipsum, non per- Ut omnis qui credit in ipsum, non per- eat, sed habeat vitam æternam. eat, sed habeat vitam æternam.

« Et præteriens secus mare Galilææ, « Et præteriens secus mare Galilææ, vidit Simonem et Andream fratrem vidit Simonem et Andream fratrem ejus mittentes retia in mare: erant ejus mittentes retia in mare: erant enim piscatores. » enim piscatores. »

Præmissa vocatione generaliter, tangit Præmissa vocatione generaliter, tangit hic vocationem ministrorum duplicem. hic vocationem ministrorum duplicem. Vocantur enim quidam in plenitudinis Vocantur enim quidam in plenitudinis potestatis successionem, sicut Petrus : et potestatis successionem, sicut Petrus : et adjungitur ei coadjuvans frater Andreas. adjungitur ei coadjuvans frater Andreas. Et vocantur alii in partem sollicitudinis, Et vocantur alii in partem sollicitudinis, sicut Joannes cum fratre Jacobo : et ista sicut Joannes cum fratre Jacobo : et ista duo hic dicuntur: et ideo per istam du- duo hic dicuntur: et ideo per istam du- plicem vocationem omnis vocatio disci- plicem vocationem omnis vocatio disci- pulorum intelligitur. pulorum intelligitur.

In prima vocatione tria tanguntur : In prima vocatione tria tanguntur : dispositio vocantis, actus et usus vocato- dispositio vocantis, actus et usus vocato- rum, et ipsa vocatio. rum, et ipsa vocatio.

Dispositio autem vocantis notatur in Dispositio autem vocantis notatur in quatuor: in natura videlicet electionis, quatuor: in natura videlicet electionis, stabilimento suæ æternitatis, effectu suæ stabilimento suæ æternitatis, effectu suæ prædestinationis, et signo suæ bonæ vo- prædestinationis, et signo suæ bonæ vo- luntatis. luntatis.

Modus electionis notatur, cum dicitur: Modus electionis notatur, cum dicitur:

« Et præteriens. » « Et præteriens. »

Omnis enim eligens quosdam ex mul- Omnis enim eligens quosdam ex mul- tis præterit mentis consideratione, pon- tis præterit mentis consideratione, pon- deratione meritorum : quia aliter sorte, deratione meritorum : quia aliter sorte, non arte eligeret. Unde, I Reg. xv1, 6 et non arte eligeret. Unde, I Reg. xv1, 6 et seq., cum ponerentur ante Samuelem seq., cum ponerentur ante Samuelem

16 16

364 364

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

filii Isai, præteriens dixit: Non hunc filii Isai, præteriens dixit: Non hunc elegit Dominus et sic de omnibus usque elegit Dominus et sic de omnibus usque ad David unde, Psal. LXXVII, 70 et 71: ad David unde, Psal. LXXVII, 70 et 71: Elegit Dominus David, servum suum, et Elegit Dominus David, servum suum, et sustulit eum de gregibus ovium: de post sustulit eum de gregibus ovium: de post falantes accepit eum: pascere Jacob, falantes accepit eum: pascere Jacob, servum suum, etc. Joan. xv, 16: Non servum suum, etc. Joan. xv, 16: Non vosime elegistis, sed ego elegi vos, et po- vosime elegistis, sed ego elegi vos, et po- sui vos ut eatis, et fructum afferatis, et sui vos ut eatis, et fructum afferatis, et fructus vester maneat. Et sic docet nos fructus vester maneat. Et sic docet nos eligere Prælatos. eligere Prælatos.

Stabilimentum suæ æternitatis nota- Stabilimentum suæ æternitatis nota- tur, cum dicit: tur, cum dicit:

« Secus mare Galilææ. » « Secus mare Galilææ. »

Non in mari: quia mare tumultuosum : Non in mari: quia mare tumultuosum : et Galilæa quæ interpretatur transmi- et Galilæa quæ interpretatur transmi- gratio facta, significabat inconstantem gratio facta, significabat inconstantem tumultum transeuntis hujus mundi. I ad tumultum transeuntis hujus mundi. I ad Corinth. vn, Corinth. vn, 31 Præterit figura hujus 31 Præterit figura hujus mundi. « Secus, » quia Christus ivit non mundi. « Secus, » quia Christus ivit non transiens cum mundo: sed ad stabile transiens cum mundo: sed ad stabile æternitatis vocans suos. Psal. cm, 25: æternitatis vocans suos. Psal. cm, 25: Hoc mare magnum et spatiosum mani- Hoc mare magnum et spatiosum mani- bus illic reptilia quorum non est nu- bus illic reptilia quorum non est nu- merus. Daniel. vu, 2 Quatuor venti merus. Daniel. vu, 2 Quatuor venti caeli pugnabant in mari magno. Joan. caeli pugnabant in mari magno. Joan. XXI, 4 Mane autem facto, stetit Jesus XXI, 4 Mane autem facto, stetit Jesus in littore. in littore.

: :

<< Vidit. >> << Vidit. >>

Effectum notat prædestinationis: quos Effectum notat prædestinationis: quos enim ab æterno prædestinando prævi- enim ab æterno prædestinando prævi- dit, hos nunc videns per gratiæ apposi- dit, hos nunc videns per gratiæ apposi- tionem vocavit. Ad Roman. VIII, 29, tionem vocavit. Ad Roman. VIII, 29, 30 Nam quos præscivit et prædesti- 30 Nam quos præscivit et prædesti- navit conformes fieri imaginis Filii sui... navit conformes fieri imaginis Filii sui... hos et vocavit. Joan. 1, 48: Priusquam hos et vocavit. Joan. 1, 48: Priusquam te Philippus vocaret, cum esses sub ficut, te Philippus vocaret, cum esses sub ficut, vidi te. Videre enim est oculos mise- vidi te. Videre enim est oculos mise- ricordiæ in eos figere. Psal. xxx1, 8: ricordiæ in eos figere. Psal. xxx1, 8: In via hac, qua gradieris, firmabo super In via hac, qua gradieris, firmabo super te oculos meos. Sic videre est vivificare te oculos meos. Sic videre est vivificare per gratiæ appositionem: unde, Genes. per gratiæ appositionem: unde, Genes. XVI, 14 Vocavit locum videntis et vi- XVI, 14 Vocavit locum videntis et vi-

1 Cf. Joa I, 40 et seq. 1 Cf. Joa I, 40 et seq.

ventis Abraham, quia ibi visus est a Do- ventis Abraham, quia ibi visus est a Do- mino. Sapient. IV, 15: Respectus ejus mino. Sapient. IV, 15: Respectus ejus in electos illius. in electos illius.

Signum autem suæ bonæ voluntatis Signum autem suæ bonæ voluntatis notatur in convenientia nominum, cum notatur in convenientia nominum, cum dicit: dicit:

<< Simonem, » << Simonem, »

Qui obediens interpretatur : Qui obediens interpretatur :

« Et Andream fratrem ejus, « Et Andream fratrem ejus,

» »

Qui interpretatur virilis. Exod. xxx111, Qui interpretatur virilis. Exod. xxx111, 12 Novi te ex nomine, et invenisti gra- 12 Novi te ex nomine, et invenisti gra- tiam coram me. Isa. XLIX, 1: De ventre tiam coram me. Isa. XLIX, 1: De ventre matris meæ recordatus est nominis matris meæ recordatus est nominis mei. Signum enim optimæ voluntatis mei. Signum enim optimæ voluntatis est per nomen scribi in corde Filii Dei. est per nomen scribi in corde Filii Dei. Apocal. III, 5: Non delebo nomen ejus Apocal. III, 5: Non delebo nomen ejus de Libro vitæ. de Libro vitæ.

Hic autem in nominibus ipsis notan- Hic autem in nominibus ipsis notan- tur tria quis sit vocandus in plenitu- tur tria quis sit vocandus in plenitu- dinem potestatis, quia obediens mandatis dinem potestatis, quia obediens mandatis divinis quis in adjutorem quasi cardi- divinis quis in adjutorem quasi cardi- nalem, quia virilis a vi mentis strenuus: nalem, quia virilis a vi mentis strenuus: et mutuum vinculum societatis notatur et mutuum vinculum societatis notatur in fraternitate. Proverb. XVIII, 19: Fra- in fraternitate. Proverb. XVIII, 19: Fra- ter qui adjuvatur a fratre quasi civitas ter qui adjuvatur a fratre quasi civitas firma. Eccle. IV, 10: Væ soli, quia cum firma. Eccle. IV, 10: Væ soli, quia cum ceciderit, non habet sublevantem se. ceciderit, non habet sublevantem se.

Attende quod secundum historiam Attende quod secundum historiam tres fuerunt vocationes discipulorum : tres fuerunt vocationes discipulorum : primo enim vocabantur ad notitiam primo enim vocabantur ad notitiam gratiæ, quando Andreas testimonio gratiæ, quando Andreas testimonio Joannis secutus est et Petrus adductus Joannis secutus est et Petrus adductus per Andream et Philippus, per istos per Andream et Philippus, per istos duos: et Nathanael, per Philippum': duos: et Nathanael, per Philippum': secundo autem vocati sunt ad promis- secundo autem vocati sunt ad promis- sionem officii, Luc. v, 11, ubi dicitur sionem officii, Luc. v, 11, ubi dicitur quod cum vocarentur, subductis ad ter- quod cum vocarentur, subductis ad ter- ram navibus, relictis omnibus, secuti ram navibus, relictis omnibus, secuti sunt eum in hoc enim quod dicitur : sunt eum in hoc enim quod dicitur : Subductis ad terram navibus, notatur Subductis ad terram navibus, notatur quod propositum habebant revertendi ad quod propositum habebant revertendi ad res quas custodia commiserant, et nec- res quas custodia commiserant, et nec- dum reliquerant: hic autem et Matth. dum reliquerant: hic autem et Matth.

17 17

18 18

IN EVANG. MARCI, I-17, 18. IN EVANG. MARCI, I-17, 18.

IV, 20 et 22, tertio vocati sunt: et om- IV, 20 et 22, tertio vocati sunt: et om- nibus quæ habebant renuntiabant, et nibus quæ habebant renuntiabant, et secuti sunt Jesum absque proposito re- secuti sunt Jesum absque proposito re- vertendi ad sua. vertendi ad sua.

« Mittentes retia in mare. » « Mittentes retia in mare. »

Et tangit actum, et usum, et rationem Et tangit actum, et usum, et rationem usus. Notatur autem quod lucris inten- usus. Notatur autem quod lucris inten- debant « Mittentes retia in mare, » debant « Mittentes retia in mare, » sine quorum usu vitam agere non pote- sine quorum usu vitam agere non pote- rant. Psal. cxxVII, 2: Labores manuum rant. Psal. cxxVII, 2: Labores manuum tuarum quia manducabis beatus es, et tuarum quia manducabis beatus es, et bene tibi erit. Genes. III, 19: In sudore bene tibi erit. Genes. III, 19: In sudore vultus tui vesceris pane. vultus tui vesceris pane.

: :

Et subjungit laboris istius rationem : Et subjungit laboris istius rationem :

« Erant enim piscatores, » « Erant enim piscatores, »

Hoc est, usu piscationis viventes : Hoc est, usu piscationis viventes : patres enim Veteris Testamenti pastores patres enim Veteris Testamenti pastores fuerunt ovium, sicut dicitur, Genes. fuerunt ovium, sicut dicitur, Genes. XLVII, 3 Patres autem Novi Testamenti XLVII, 3 Patres autem Novi Testamenti piscatores piscium fuerunt. Jerem. XVI, piscatores piscium fuerunt. Jerem. XVI, 16 Mittam eis piscatores multos, et 16 Mittam eis piscatores multos, et piscabuntur eos. Luc. v, 4: Duc in al- piscabuntur eos. Luc. v, 4: Duc in al- tum, et laxate retia vestra in capturam. tum, et laxate retia vestra in capturam.

« Et dixit eis Jesus: Venite post me, « Et dixit eis Jesus: Venite post me, et faciam vos fieri piscatores homi- et faciam vos fieri piscatores homi-

num. num.

Et protinus, relictis retibus, secuti Et protinus, relictis retibus, secuti sunt eum. >> sunt eum. >>

Hic tangitur vocatio: et subjungitur Hic tangitur vocatio: et subjungitur simplex obedientia discipulorum. simplex obedientia discipulorum.

Vocatio autem ponitur et subjungitur Vocatio autem ponitur et subjungitur ad quid vocantur: vocatio est ad ve- ad quid vocantur: vocatio est ad ve- niendum, et modum dicit cum addit: niendum, et modum dicit cum addit: << Post me. »> << Post me. »> Dicit igitur: Dicit igitur:

<< Venite. »> << Venite. »>

Relinquendo vestra et vestros. Daniel. Relinquendo vestra et vestros. Daniel. III, 41 Nunc sequimur te in toto corde, III, 41 Nunc sequimur te in toto corde, et timemus te. Jerem. LI, 50: Qui fugi- et timemus te. Jerem. LI, 50: Qui fugi-

365 365

stis gladium, venite, nolite stare. Matth. stis gladium, venite, nolite stare. Matth. XI, 28 Venite ad me, omnes qui labo- XI, 28 Venite ad me, omnes qui labo- ratis et onerati estis, etc. ratis et onerati estis, etc.

<< Post me. » << Post me. »

Neque ad dexteram neque ad sinis- Neque ad dexteram neque ad sinis- tram declinando. I Petr. 11, 21: Sequa- tram declinando. I Petr. 11, 21: Sequa- mini vestigia ejus. Hoc enim perfectum mini vestigia ejus. Hoc enim perfectum estet in hoc sequuntur idoneitatem, ut estet in hoc sequuntur idoneitatem, ut sint vicarii in potestate, si sint successo- sint vicarii in potestate, si sint successo- res et suscitatores vitæ Christi. res et suscitatores vitæ Christi.

« Faciam vos fieri piscatores homi- « Faciam vos fieri piscatores homi-

num. » num. »

Ecce ad quid vocantur. Homines enim Ecce ad quid vocantur. Homines enim submersi in concupiscentiis mundi, ca- submersi in concupiscentiis mundi, ca- piuntur et trahuntur ad littus stabilitatis piuntur et trahuntur ad littus stabilitatis sagena prædicationis. Habacuc, 1, 14: sagena prædicationis. Habacuc, 1, 14: Facies homines quasi pisces maris. Facies homines quasi pisces maris. Matth. xIII, 47: Simile est regnum cœlo- Matth. xIII, 47: Simile est regnum cœlo- rum sagenæ missæ in mare, et ex omni rum sagenæ missæ in mare, et ex omni genere piscium congreganti. genere piscium congreganti.

« Et protinus. » « Et protinus. »

Hic tangitur obedientia velox, et sim- Hic tangitur obedientia velox, et sim- plex, et perfecta: velox, in hoc quod plex, et perfecta: velox, in hoc quod dicit «Protinus: » simplex, in hoc dicit «Protinus: » simplex, in hoc Relictis retibus : » per- Relictis retibus : » per- quod dicit : « quod dicit : « fecta, in hoc quod dicit : « Secuti sunt fecta, in hoc quod dicit : « Secuti sunt

eum. » eum. »

De primo, Proverb. xxn, 29: Vidisti De primo, Proverb. xxn, 29: Vidisti virum velocem in opere suo ? coram re- virum velocem in opere suo ? coram re- gibus stabit. Sed contra, I Petr. iv, 12 : gibus stabit. Sed contra, I Petr. iv, 12 : Nolite peregrinari in fervore, qui ad ten- Nolite peregrinari in fervore, qui ad ten- tationem vobis fit. Respondeo quod non tationem vobis fit. Respondeo quod non peregrinabantur in fervore, cum jam peregrinabantur in fervore, cum jam ante habuerint notitiam et experientiam ante habuerint notitiam et experientiam per alias vocationes, sicut paulo ante per alias vocationes, sicut paulo ante diximus. diximus.

« Relictis retibus. » « Relictis retibus. »

Ut sine impedimento sequerentur. Ut sine impedimento sequerentur. Non enim camelus transit per foramen Non enim camelus transit per foramen acus, nisi deposito gibbo. Et licet cen- acus, nisi deposito gibbo. Et licet cen- sus hic relictus parvus sit, tamen affe- sus hic relictus parvus sit, tamen affe-

9 9

20 20

366 366

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

ctus attendendus est qui major est in ctus attendendus est qui major est in paupere quam in divite eo quod pluri- paupere quam in divite eo quod pluri- bus indigens plura concupiscit: unde, bus indigens plura concupiscit: unde, Math. xix, 27, et Luc. XVIII, 28: Ecce Math. xix, 27, et Luc. XVIII, 28: Ecce nos reliquimus omnia. Matth. XXIV, 18 nos reliquimus omnia. Matth. XXIV, 18 et 17 Qui est in agro, non revertatur et 17 Qui est in agro, non revertatur tollere aliquid de domo sua. tollere aliquid de domo sua.

« Secuti sunt eum. » « Secuti sunt eum. »

Hoc est perfectum, ut dicit Hierony- Hoc est perfectum, ut dicit Hierony- mus, et quod fecit eos veros discipulos mus, et quod fecit eos veros discipulos Christi. Job, xxIII, 11: Vestigia ejus se- Christi. Job, xxIII, 11: Vestigia ejus se- cutus est pes meus. Ad Philip. m, 12: cutus est pes meus. Ad Philip. m, 12: Sequor autem, si quomodo comprehen- Sequor autem, si quomodo comprehen- dam in quo et comprehensus sum. dam in quo et comprehensus sum.

« Et progressus inde pusillum, vidit « Et progressus inde pusillum, vidit Jacobum Zebedæi et Joannem fratrem Jacobum Zebedæi et Joannem fratrem ejus, et ipsos componentes retia in ejus, et ipsos componentes retia in navi: navi:

Et statim vocavit illos. Et relicto Et statim vocavit illos. Et relicto patre suo Zebedæo in navi cum mer- patre suo Zebedæo in navi cum mer- cenariis, secuti sunt eum. » cenariis, secuti sunt eum. »

Tangit hic vocationem secundam quæ Tangit hic vocationem secundam quæ est in partem sollicitudinis vocatorum. est in partem sollicitudinis vocatorum. Et tangit quatuor, modum videlicet vo- Et tangit quatuor, modum videlicet vo- cantis in vocando, actum vocatorum, et cantis in vocando, actum vocatorum, et vocationem, et vocatorum obedientiam. vocationem, et vocatorum obedientiam.

Modum vocantis sicut prius tangit in Modum vocantis sicut prius tangit in electione, et in eligendorum visione, et electione, et in eligendorum visione, et visorum nomine et genere. visorum nomine et genere.

Dicit ergo: Dicit ergo:

« Et progressus inde pusillum, » « Et progressus inde pusillum, »

Dimissis inutilibus ad officium gratiæ. Dimissis inutilibus ad officium gratiæ. Cantic. III, 4: Paululum cum pertransis- Cantic. III, 4: Paululum cum pertransis- sem eos, inveni quem diligit anima mea. sem eos, inveni quem diligit anima mea.

<< Vidit, »> << Vidit, »>

Oculis beneplaciti. Genes. XVI, 13: Oculis beneplaciti. Genes. XVI, 13:

1 Jacobus, luctatur. Zebedæi, scilicet filius, 1 Jacobus, luctatur. Zebedæi, scilicet filius, qui interpretatur filius fugitivi. qui interpretatur filius fugitivi.

Tu Deus qui vidisti me. Et, ibidem, XLIV, Tu Deus qui vidisti me. Et, ibidem, XLIV, 21: Ponam oculos meos super illum. 21: Ponam oculos meos super illum.

« Jacobum Zebedæi. » « Jacobum Zebedæi. »

Luctatorem contra vitia : Filium fugi- Luctatorem contra vitia : Filium fugi- tivi qui fugit mundum¹: talis enim eligi tivi qui fugit mundum¹: talis enim eligi debet. Malach. 1, 2: Dilexi Jacob. Za- debet. Malach. 1, 2: Dilexi Jacob. Za- char. 11, 60, o fugite de terra Aquilo- char. 11, 60, o fugite de terra Aquilo- nis. nis.

« Et Joannem fratrem ejus. « Et Joannem fratrem ejus.

>> >>

In quo est gratia charitatis et scien- In quo est gratia charitatis et scien- tiæ : hæc enim exiguntur in eligendis. tiæ : hæc enim exiguntur in eligendis. I ad Corinth. xv, 10: Gratia Dei sum id I ad Corinth. xv, 10: Gratia Dei sum id quod sum et gratia ejus in me vacua quod sum et gratia ejus in me vacua non fuit. Eccli. xx, 21: Homo acharis non fuit. Eccli. xx, 21: Homo acharis quasi fabula vana : äxapis, est sine gra- quasi fabula vana : äxapis, est sine gra- tia tales igitur vocandi sunt Episcopi. tia tales igitur vocandi sunt Episcopi. Determinat autem et opus istorum, Determinat autem et opus istorum, cum dicit : cum dicit :

« Et ipsos in navi, » « Et ipsos in navi, »

Negotiationis. « Componentes, >> post Negotiationis. « Componentes, >> post piscationem, a retia sua, » tendiculas piscationem, a retia sua, » tendiculas lucrorum suorum. Proverb. xxxi, 14: lucrorum suorum. Proverb. xxxi, 14: Facta est quasi navis institoris, de Facta est quasi navis institoris, de longe portans panem suum: hi sunt longe portans panem suum: hi sunt enim de quibus dicitur, Deuter. xxxIII, enim de quibus dicitur, Deuter. xxxIII, 19 Qui inundationem maris quasi lac 19 Qui inundationem maris quasi lac sugent propter lucrum thesauros oc- sugent propter lucrum thesauros oc- cultissimos venantes arenarum. cultissimos venantes arenarum.

Subjungit autem vocationem istorum, Subjungit autem vocationem istorum, subdens: subdens:

« Et statim vocavit illos, » « Et statim vocavit illos, »

Sciens idoneos fore ministros. Actuum, Sciens idoneos fore ministros. Actuum, 1x, 15: Vas electionis est mihi iste, ut 1x, 15: Vas electionis est mihi iste, ut portet nomen meum coram gentibus, et portet nomen meum coram gentibus, et regibus, et filiis Israel. regibus, et filiis Israel.

Et sequitur festinata, et simplex, et Et sequitur festinata, et simplex, et perfecta obedientia : perfecta obedientia :

Joannes seu Jehova fecit gratiam (17) ab- Joannes seu Jehova fecit gratiam (17) ab-

.(יהוח הנן breviatio pro .(יהוח הנן breviatio pro

21 21

32 32

IN EVANG. MARCI, I-21, 22. IN EVANG. MARCI, I-21, 22.

« Et relicto patre suo Zebedæo, » « Et relicto patre suo Zebedæo, »

367 367

sicut in prima istius libri glossa conti- sicut in prima istius libri glossa conti- netur, exhibetur per leonem quatuorde- netur, exhibetur per leonem quatuorde- cim modis. Primo quidem, in expul- cim modis. Primo quidem, in expul- sione dæmonis in synagoga: secundo, sione dæmonis in synagoga: secundo, in liberatione socrus Simonis Petri : in liberatione socrus Simonis Petri : tertio, 'in mundatione leprosi: quarto, tertio, 'in mundatione leprosi: quarto, in curatione paralytici: quinto, in resti- in curatione paralytici: quinto, in resti- tutione manus aridæ in tutione manus aridæ in 11 et 11 et

Viro tantæ honestatis et ætatis: et. Viro tantæ honestatis et ætatis: et. tam conjuncto per naturam, ut pater tam conjuncto per naturam, ut pater esset tam proficuo, ut filiis collabora- esset tam proficuo, ut filiis collabora- ret. Deuter. XXXIII, 9: Dixerunt patri ret. Deuter. XXXIII, 9: Dixerunt patri suo, et matri suæ: Nescio vos: et fratri- suo, et matri suæ: Nescio vos: et fratri- bus suis Ignoro vos. Psal. : bus suis Ignoro vos. Psal. : XLIV, XLIV, 12 Obliviscere populum tuum, et do- 12 Obliviscere populum tuum, et do- mum patris tui. Et concupiscet rex de- mum patris tui. Et concupiscet rex de-

corem tuum. corem tuum.

« In navi cum mercenariis. » « In navi cum mercenariis. »

Mercenarius cujus non sunt pisces Mercenarius cujus non sunt pisces proprii, sed conductus est mercede ad proprii, sed conductus est mercede ad trahenda retia et ad navigandum : et os- trahenda retia et ad navigandum : et os- tenditur hic relictio suorum bonorum. tenditur hic relictio suorum bonorum. Ad Philip. 111, 7 et 8: Quæ mihi fuerunt Ad Philip. 111, 7 et 8: Quæ mihi fuerunt lucra... hæc arbitratus sum ut stercora lucra... hæc arbitratus sum ut stercora ut Christum lucrifaciam. ut Christum lucrifaciam.

« Secuti sunt eum. » « Secuti sunt eum. »

Hoc est perfectionis. Matth. xix, 21: Hoc est perfectionis. Matth. xix, 21: Si vis perfectus esse, vade, vende quæ Si vis perfectus esse, vade, vende quæ habes, et da pauperibus... et veni, se- habes, et da pauperibus... et veni, se- quere me. quere me.

« Et ingrediuntur Capharnaum: et « Et ingrediuntur Capharnaum: et statim sabbatis ingressus in synago- statim sabbatis ingressus in synago- gam, docebat eos. gam, docebat eos.

Et stupebant super doctrina ejus: Et stupebant super doctrina ejus: erat enim docens eos quasi potesta- erat enim docens eos quasi potesta- tem habens, et non sicut Scribæ. » tem habens, et non sicut Scribæ. »

Hic incipit ostendere Leonis quintam Hic incipit ostendere Leonis quintam proprietatem quæ est propriæ fortitudi- proprietatem quæ est propriæ fortitudi- nis demonstratio. Propter quod etiam nis demonstratio. Propter quod etiam hoc animal sæpe extendit ungues: et hoc animal sæpe extendit ungues: et movet eos, et crura, et ostendit ea, et movet eos, et crura, et ostendit ea, et respicit diligenter, propriæ fortitudinis respicit diligenter, propriæ fortitudinis exhibens et admirans signa. Hæc autem exhibens et admirans signa. Hæc autem demonstratio in Leone de tribu Juda, demonstratio in Leone de tribu Juda,

1 Cf. Marc. 1x, 32 et seq. 1 Cf. Marc. 1x, 32 et seq.

synagoga in synagoga in sabbato sexto, in liberatione dæmonia- sabbato sexto, in liberatione dæmonia- ci a legione dæmonum : septimo, in re- ci a legione dæmonum : septimo, in re- strictione fluxus languinis tactu mulieris : strictione fluxus languinis tactu mulieris : octavo, in suscitatione filiæ Jairi in do- octavo, in suscitatione filiæ Jairi in do- mo nono, in satiando quinque millia mo nono, in satiando quinque millia hominum de quinque panibus: decimo, hominum de quinque panibus: decimo, in expulsione dæmonis a filia Syrophoe- in expulsione dæmonis a filia Syrophoe- nissæ undecimo, in apertione aurium nissæ undecimo, in apertione aurium et linguæ surdi et muti hominis duode- et linguæ surdi et muti hominis duode- cimo, in illuminatione cæci extra vicum cimo, in illuminatione cæci extra vicum Bethsaidæ tertio decimo, in saturando Bethsaidæ tertio decimo, in saturando quatuor millia hominum de septem pa- quatuor millia hominum de septem pa- nibus quartodecimo, in liberando ho- nibus quartodecimo, in liberando ho- minem a surdo et muto spiritu, quem minem a surdo et muto spiritu, quem discipuli liberare non poterant : omni- discipuli liberare non poterant : omni- bus his modis demonstratur virtus Leo- bus his modis demonstratur virtus Leo- nis istius. Sed quia in quolibet animali nis istius. Sed quia in quolibet animali numquam est ita una facies quod aliam numquam est ita una facies quod aliam faciem non habeat, ideo dividitur pars faciem non habeat, ideo dividitur pars ista in duas partes: in quarum prima ista in duas partes: in quarum prima virtus divina Christi super omnem natu- virtus divina Christi super omnem natu- ram, ut dictum est, demonstratur. Quia ram, ut dictum est, demonstratur. Quia autem ad hoc demonstratur ut fides autem ad hoc demonstratur ut fides